RESMİ İSTATİSTİK PROGRAMI

Transkript

1 TÜİK RESMİ İSTATİSTİK PROGRAMI TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

2 TÜİK RESMİ İSTATİSTİK PROGRAMI

3 Programın içeriğine yönelik sorularınız için Resmi İstatistikler Programı Grubu Tel: Faks: İnternet E-posta Yayın No 3646 Türkiye İstatistik Kurumu Yücetepe Mah. Necatibey Cad. No: Çankaya-ANKARA / TÜRKİYE II ISBN Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara Tel: * Fax: Ocak 2012 MTB: Adet-Copies

4 RESM STAT ST K PROGRAMI ( ) NIN UYGULANMASINA DA R BAKANLAR KURULU KARARI Karar Say s : 2011/2630 Türkiye statistik Kurumu Ba kanl taraf ndan haz rlanan ekli Resmi statistik Program ( ) n n kabul edilmesi; Kalk nma Bakanl n n 21/12/2011 tarihli ve 151 say l yaz s üzerine, 5429 say l Türkiye statistik Kanununun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu nca 23/12/2011 tarihinde kararla t r lm t r. Abdullah GÜL CUMHURBA KANI Recep Tayyip ERDO AN Ba bakan B. ARINÇ A. BABACAN B. ATALAY B. BOZDA Ba bakan Yard mc s Ba bakan Yard mc s Ba bakan Yard mc s Ba bakan Yard mc s S. ERG N F. AH N E. BA I N. ERGÜN Adalet Bakan Aile ve Sosyal Politikalar Bakan Avrupa Birli i Bakan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan F. ÇEL K E. BAYRAKTAR A. DAVUTO LU E. GÜNAY Çal ma ve Sosyal Güvenlik Bakan Çevre ve ehircilik Bakan D i leri Bakan Ekonomi Bakan V. T. YILDIZ S. KILIÇ M. M. EKER H. YAZICI Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Gençlik ve Spor Bakan G da, Tar m ve Hayvanc l k Bakan Gümrük ve Ticaret Bakan. N. AH N C. YILMAZ E. GÜNAY M. M EK çi leri Bakan Kalk nma Bakan Kültür ve Turizm Bakan Maliye Bakan Ö. D NÇER. YILMAZ V. ERO LU Milli E itim Bakan Milli Savunma Bakan Orman ve Su leri Bakan R. AKDA B. YILDIRIM Sa l k Bakan Ula t rma, Denizcilik ve Haberle me Bakan 5 Ocak 2012 tarihli ve say l Resmi Gazete de yay mlanm t r. III

5 İçindekiler Ç NDEK LER Sayfa Ç NDEK LER RESM STAT ST K PROGRAMI ( ) NIN UYGULANMASINA DA R Sayfa BAKANLAR RESM STAT ST K KURULU PROGRAMI KARARI ( ) NIN UYGULANMASINA DA R iii BAKANLAR Tablolar Listesi KURULU KARARI vii iii Tablolar K saltmalar Listesi Listesi viii K saltmalar Birinci Bölüm Listesi viii Birinci Resmi statistik Bölüm Program Genel Bilgiler 1 Resmi 1. Giri statistik Program Genel Bilgiler Giri Resmi statistik Program n n Kapsam ve Uygulama Birimleri Resmi statistik Program n n lkeleri Kapsam ve Uygulama Birimleri Resmi statistik Program n n lkeleri zlenmesi ve De erlendirilmesi Resmi statistiklerde Program n n Veri Kalite zlenmesi Kontrolü ve De erlendirilmesi Resmi Veri Yay n statistiklerde ve Da t m Veri Kalite Kontrolü 7 kinci 6. Bölüm Veri Yay n ve Da t m 7 kinci statistik Bölüm Çal malar 9 statistik Ana Konu Çal malar 1. statistiksel Altyap 11 9 Ana 1.1. Konu Adres 1. statistiksel Kay t Sistemi Altyap Ulusal Adres Kay t Adres Sistemi Veri Taban Ulusal Kay tlar Adres Sistemi Veri Taban Tar msal Kay tlar letme Sistemi Kay t Sistemi Tar msal S n flamalar letme Kay t Sistemi Ana 1.5. Konu S n flamalar 2. Sosyal Ve Demografik statistikler Ana 2.1. Konu Nüfus 2. Sosyal ve Demografi Ve Demografik statistikleri statistikler Nüfus gücü ve Piyasas Demografi statistikleri statistikleri E itim gücü statistikleri Piyasas statistikleri E itim Kültür ve statistikleri Spor statistikleri Kültür Sa l k statistikleri ve Spor statistikleri Tüketim Sa l k statistikleri Harcamalar, Yoksulluk ve Gelir Da l m statistikleri Tüketim Sosyal Koruma Harcamalar, statistikleri Yoksulluk ve Gelir Da l m statistikleri Toplumsal Sosyal Koruma Cinsiyet statistikleri Toplumsal Ya am Memnuniyeti Cinsiyet statistikleri Ara t rmas Ya am Suç ve Memnuniyeti Adalet statistikleri Ara t rmas Seçim Suç ve statistikleri Adalet statistikleri Turizm Seçim statistikleri Turizm Uluslararas statistikleri Göç statistikleri Ana Konu Uluslararas 3. Makroekonomik Göç statistikleri statistikler Ana 3.1. Konu Ulusal 3. Makroekonomik Hesaplar ve Para, statistikler Banka, Maliye statistikleri Ulusal Fiyat statistikleri Hesaplar ve ve Para, Endeksler Banka, Maliye statistikleri Fiyat D Ticaret statistikleri statistikleri ve Endeksler ve Endeksleri D Sat nalma Ticaret Gücü statistikleri Paritesi ve Endeksleri Kalk nma Sat nalma Yard mlar Gücü Paritesi statistikleri Kalk nma Kamu Al mlar Yard mlar statistikleri statistikleri Ana 3.6. Konu Kamu 4. Al mlar statistikleri statistikleri Ana 4.1. Konu Y ll k 4. statistikleri Y ll k statistikleri 83 V

6 İçindekiler 4.2. K sa Dönemli statistikleri Enerji statistikleri Ula t rma statistikleri Bilim, Teknoloji Ve Bilgi Toplumu statistikleri Haberle me statistikleri Mali Arac Kurulu statistikleri 96 Ana Konu 5. Tar m statistikleri Bitkisel Üretim statistikleri Tar msal Yap statistikleri Hayvansal Üretim statistikleri Su Ürünleri statistikleri Tar msal Ekonomik Hesaplar G da Güvenli i statistikleri Ormanc l k statistikleri Uzaktan Alg lama 118 Ana Konu 6. Çevre statistikleri Çevre statistikleri 125 Ek 1. Konulara Göre Çal ma Gruplar 135 Ek 2. Kat l mc Kurum/Kurulu lar 136 VI

7 Tablolar Listesi Tablolar Listesi Sayfa 1. statistiksel Altyap Kay tlar Sistemi S n flamalar Listesi Sosyal Ve Demografik statistikler Nüfus Ve Demografi statistikleri gücü Piyasas statistikleri E itim statistikleri Kültür Ve Spor statistikleri Sa l k statistikleri Tüketim Harcamalar, Yoksulluk Ve Gelir Da l m statistikleri Sosyal Koruma statistikleri Toplumsal Cinsiyet statistikleri Ya am Memnuniyeti Ara t rmas Suç Ve Adalet statistikleri Seçim statistikleri Turizm statistikleri Uluslararas Göç statistikleri Makroekonomik statistikler Ulusal Hesaplar Ve Para, Banka, Maliye statistikleri Fiyat statistikleri Ve Endeksler D Ticaret statistikleri Ve Endeksleri Sat nalma Gücü Paritesi Kalk nma Yard mlar statistikleri Kamu Al mlar statistikleri statistikleri Y ll k statistikleri K sa Dönemli statistikleri Enerji statistikleri Ula t rma statistikleri Bilim, Teknoloji Ve Bilgi Toplumu statistikleri Haberle me statistikleri Mali Arac Kurulu statistikleri Tar m statistikleri Bitkisel Üretim statistikleri Tar msal Yap statistikleri Hayvansal Üretim statistikleri Su Ürünleri statistikleri Tar msal Ekonomik Hesaplar G da Güvenli i statistikleri Ormanc l k statistikleri Uzaktan Alg lama Çevre statistikleri Çevre statistikleri 132 VII

8 Kısaltmalar Listesi K saltmalar Listesi AB ADNKS AWOS BDDK BIS BM BOTA BÜGEM BÜMKO CGS CHP ÇED ÇKS ÇSGB ÇYGM DHM DS ECE EDP EGM E GM EPDK ESSPROS EUROSTAT EÜA FADN FAO GFS G B GSYH HÜNEE IATA ILO IMF IPCC ISBN ISSN LBANK LS S MKB KUR JnGK KGM K K K T KOSGEB KPS KSGM MGM M GM MERN S NV GM Avrupa Birli i Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi Automatic Weather Observation System (Otomatik Hava Gözlem Sistemi) Bankac l k Düzenleme ve Denetleme Kurumu Bank for International Settlements (Uluslararas Ödemeler Bankas ) Birle mi Milletler Boru Hatlar ile Petrol Ta ma Anonim irketi Bitkisel Üretim Genel Müdürlü ü Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlü ü Consolidated Government Sector (Konsolide Kamu Sektörü Dengesi) Combined Heat and Power (Birle ik Is ve Güç) Çevresel Etki De erlendirmesi, zin ve Denetim genel Müdürlü ü Çiftçi Kay t Sistemi Çal ma ve Sosyal Güvenlik Bakanl Çevre Yönetimi Genel Müdürlü ü Devlet Hava Meydanlar letmesi Genel Müdürlü ü Devlet Su leri United Nations Economic Commission For Europe (Birle mi Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu) Excessive Deficit Procedure (AB- Mali Bildirim Tablolar ) Emniyet Genel Müdürlü ü Enerji leri Genel Müdürlü ü Enerji Piyasas Düzenleme Kurumu The European System of Integrated Social Protection Statistics (Avrupa Sistemine Göre Bütünle tirilmi Sosyal Koruma statistikleri) Statistical Office of the European Commission (Avrupa Birli i statistik Ofisi) Elektrik Üretim Anonim irketi Farm Accountancy Data Network (Çiftlik Muhasebe Veri A ) Food and Agriculture Organization (G da ve Tar m Örgütü) Government Finance Statistics (Genel Yönetim Mali statistikleri) Gelir daresi Ba kanl Gayri Safi Yurtiçi Has la H.Ü. Nüfus Etütleri Enstitüsü International Air Transport Association (Uluslar aras Hava Ula t rma Birli i) International Labour Organization (Uluslar aras Çal ma Örgütü) International Monetary Fund (Uluslar aras Para Fonu) The Intergovernmental Panel on Climate (Hükümetleraras klim De i ikli i Paneli) International Standard Book Number (Uluslar aras Standart Kitap Numaras ) International Standard Serial Number (Uluslar aras Standart Süreli Yay n Numaras ) ller Bankas l ve lçe Milli E itim Müdürlükleri Yönetim Bilgi Sistemi stanbul Menkul K ymetler Borsas Türkiye Kurumu Jandarma Genel Komutanl Karayollar Genel Müdürlü ü Kamu hale Kurumu Kamu ktisadi Te ebbüsleri Küçük ve Orta Ölçekli letmeleri Geli tirme ve Destekleme daresi Ba kanl Kimlik Payla m Sistemi Kad n n Statüsü Genel Müdürlü ü Muhasebat Genel Müdürlü ü Mahalli dareler Genel Müdürlü ü Merkezi Nüfus daresi Sistemi Nüfus ve Vatanda l k leri Genel Müdürlü ü VIII

9 Kısaltmalar Listesi OECD OECD-DAC OGM P GM PTT R P R SS SGK SGP SHS SHGM SPK SYGM TAPDK TAR TBMM TAGEM TBB TCDD TCMB TEDA TE A TETA TEPGE T KA T KAS TK TMO TMSF TNSA TOBB TPAO TPE TSR B TTK TÜB TAK TÜFE TÜ K UAKS UAVT UNEP UNESCO U-NET UNSD UNWTO URVGE USH UVYT ÜFE WHO YÖK YURTKUR YSK Organization For Economic Co-Operation and Development ( ktisadi birli i ve Kalk nma Te kilat ) OECD-Development Assistance Committee (Kalk nma Yard mlar Komitesi) Orman Genel Müdürlü ü Petrol leri Genel Müdürlü ü Posta ve Telgraf Te kilat Genel Müdürlü ü Resmi statistik Program Resmi statistik S n flama Sunucusu Sosyal Güvenlik Kurumu Sat nalma Gücü Paritesi Sa l k Hesaplar Sistemi Sivil Havac l k Genel Müdürlü ü Sermaye Piyasas Kurulu Su Yönetimi Genel Müdürlü ü Tütün ve Alkol Piyasas Düzenleme Kurumu ncir, Üzüm, Pamuk ve Ya l Tohumlar Tar m Sat Kooperatifleri Birlikleri Türkiye Büyük Millet Meclisi Tar msal Ara t rmalar ve Politikalar Genel Müdürlü ü Türkiye Bankalar Birli i Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas Türkiye Elektrik Da t m Anonim irketi Türkiye Elektrik letim Anonim irketi Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim irketi Tar msal Ekonomi ve Politika Geli tirme Enstitüsü Türk birli i ve Koordinasyon Ajans Tar msal letme Kay t Sistemi Türkiye Kömür letmeleri Kurumu Toprak Mahsulleri Ofisi Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu Türkiye Nüfus ve Sa l k Ara t rmas Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i Türkiye Petrolleri Anonim Ortakl Türk Patent Enstitüsü Türkiye Sigorta ve Reasürans irketleri Birli i Türkiye Ta kömürü Kurumu Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Ara t rma Kurumu Tüketici Fiyatlar Endeksi Türkiye statistik Kurumu Ulusal Adres Kay t Sistemi Ulusal Adres Veritaban United Nations Environment Programme (Birle mi Milletler Çevre Program ) United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Birle mi Milletler E itim, Bilim ve Kültür Örgütü) Kara Ula t rmas Otomasyon Sistemi United Nations Statistics Division (Birle mi Milletler statistik Bölümü) United Nations World Tourism Organization (Birle mi Milletler Dünya Turizm Örgütü) Uluslararas Resmi Veri Gönderimi Envanteri Ulusal Sa l k Hesaplar Ulusal Veri Yay mlama Takvimi Üretici Fiyatlar Endeksi World Health Organization (Dünya Sa l k Örgütü) Yüksek Ö retim Kurulu Yüksek Ö renim Kredi ve Yurtlar Kurumu Yüksek Seçim Kurulu IX

10 Resmi İstatistik Programı Genel Bilgiler B R NC BÖLÜM RESM STAT ST K PROGRAMI GENEL B LG LER 1

11 Resmi İstatistik Programı Genel Bilgiler 1. Giri Resmi statistik Program (R P), resmi istatistiklerin üretimine ve yay m na ili kin temel ilkeler ile standartlar belirlemek, ulusal ve uluslararas düzeyde ihtiyaç duyulan alanlarda güncel, güvenilir, zamanl, effaf ve tarafs z veri üretilmesini sa lamak amac yla 5429 say l Türkiye statistik Kanunu na dayan larak be er y ll k dönemler için haz rlanmaktad r. Resmi statistik Program ile Türkiye statistik Sistemi nde programl döneme geçilmi tir. kinci Resmi statistik Program y llar n kapsamaktad r. Programla, resmi istatistiklerin üretiminde ve yay m nda kar la lan mükerrerlikler önlenmekte, cevaplay c yükü azalt lmakta, kamuda insan gücü ve kaynak tasarrufu sa lanarak resmi istatistiklere olan güven daha da arttr lmaktad r. Ayr ca, resmi istatistiklerde standardizasyon sa lanmakta, sorumlu ve ilgili kurumlar tan mlanarak, hangi verinin hangi kurum taraf ndan, hangi yöntemle derlenece i ve hangi dönemler için ve ne zaman yay mlanaca konular na aç kl k getirilmektedir. kinci program dönemi ile birlikte resmi istatistikler meta veri ve de i ken listeleriyle birlikte kullan c lar n hizmetine sunulmaktad r. Program n yürürlü e girmesiyle birlikte, Türkiye statistik Kurumu (TÜ K) in yay nlad verilerin yan s ra, R P te di er kurum ve kurulu lar taraf ndan üretilmesi öngörülen veriler resmi istatistik olarak kabul edilmi tir. Böylece ihtiyaç duyulan her alanda güvenilir tek bir resmi istatistik üretilmesi sa lanmaktad r. Program dönemi için öngörülmemi, ancak dönem içinde kurum/kurulu larca üretilmesine ihtiyaç duyulan istatistiklerin y ll k güncelleme tarihine kadar TÜ K ile i birli i yap lmak suretiyle resmi istatistik niteli i kazanmas sa lanabilir. Resmi statistik Program haz rl k çal malar kapsam nda, 40 çal ma grubu olu turulmu, bu gruplar taraf ndan toplam 91 toplant gerçekle tirilmi ve bu toplant lara 155 kurum ve kurulu tan 438 temsilci kat lm t r. Toplant larda, payda kurumlarca üretilen istatistiki bilgilerin mevcut durumu, veri kaynaklar, veri derleme yöntemleri, kullan lan s n flamalar, resmi istatistiklerin hangi kurum taraf ndan ve ne zaman yay nlanaca n n belirlenmesine yönelik de erlendirmeler yap lm t r. Toplant lar sonucunda al nan kararlar çerçevesinde ilgili çal ma grubu üyeleri taraf ndan haz rlanan raporlar, ilgili kurum ve kurulu lara gönderilerek görü ve önerileri yaz l olarak al nm t r. Kurum ve kurulu lardan gelen raporlar do rultusunda olu turulan taslak Program, statistik Konseyi nin 26/10/2011 tarihinde yap lan toplant s nda görü ülmü tür. TÜ K ve Programda yer alan kurumlarla i birli i içerisinde haz rlanan, ikinci be y ll k uygulama dönemini kapsayan Resmi statistik Program n n kabul edilmesi; Kalk nma Bakanl n n 21/12/2011 tarih ve 151 say l yaz s üzerine Türkiye statistik Kanunu nun 3 üncü maddesine göre, Bakanlar Kurulu taraf ndan 23/12/2011 tarihinde kararla t r lm, 05/01/2012 tarih ve say l Resmi Gazete de yay mlanarak yürürlü e girmi tir.

12 Resmi İstatistik Programı Genel Bilgiler 2. Resmi statistik Program n n Kapsam ve Uygulama Birimleri Program, verilerin, hangi tan m, yöntem, kapsam ve s n flama kullan larak hangi kurum taraf ndan, hangi s kl kta derlenece i ve yay nlanaca ile ilgili bilgileri kapsamaktad r. Resmi istatistikler, TÜ K ve Programda belirtilen kurum ve kurulu lar taraf ndan üretilir ve yay mlan r. Kurum ve kurulu lar n, görev alanlar ile ilgili resmi istatistiklere ili kin veri derleme, de erlendirme ve yay mlama görevi Programda yer almaktad r. Resmi istatistiklerin üretim ve yay m n n koordinasyonundan sorumlu olan TÜ K, Programda görev verilen kurum ve kurulu lar taraf ndan derlenen resmi istatistikleri de yay mlayabilir ve da tabilir. Bu kurum ve kurulu lar, talep edilmesi durumunda, derlenen verileri istenilen zamanda TÜ K e vermekle yükümlüdürler. Di er yasal düzenlemelerdeki gizlilik hükümleri belirtilerek TÜ K e iletilen veri ve bilgilerin korunmas nda ve saklanmas nda söz konusu gizlilik hükümleri aynen uygulan r. Resmi istatistik üretiminde a a da belirtilen kurum ve kurulu lar görev al r: Ba bakanl k ve bakanl klar ile bunlar n ba l, ilgili ve ili kili kurulu lar, Mahalli idareler ve bunlar n ba l ve ilgili kurulu lar ile birlik ve irketleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB), stanbul Menkul K ymetler Borsas ( MKB) ve üniversiteler de dahil olmak üzere, tüzel ki ili e haiz enstitü, te ebbüs, te ekkül, birlik, döner sermaye, fon ve sair adlarla kurulmu olan kurum ve kurulu lar, Kamu kurumu niteli indeki meslek kurulu lar. 3. Resmi statistik lkeleri Avrupa Komisyonu statistiki Program Komitesi (Statistical Programme Committee) ubat 2005 te Avrupa statistikleri Uygulama lkeleri ni (Code of Practise) kabul ederek, bu ilkelere ba l kalaca n beyan etmi tir. Uygulama ilkeleri mevcut uluslararas standartlar temel al narak olu turulmu tur. Bu çerçevede 15 ilke ve bunlara ait 76 gösterge olu turulmu tur say l Türkiye statistik Kanunu ile bu ilkelere uygun gerekli yasal düzenlemeler yap lm t r. 5 y ll k dönemler için uygulanan Program da bu ilkeler gözetilerek resmi istatistik üretim ve da t m n esas almaktad r. Resmi istatistiklerin üretiminde amaçlanan hususlar üretim sürecinin temel ta lar n olu turan üreticiler, sa lay c lar ve kullan c lar için benzerlik ta r. Bu nedenle istatistik derleme, do rulama, analiz ve da t m nda dikkate al nacak ilkeler mevcut olmak zorundad r. Bu ilkelerin temel amac politika olu umuna hizmet etmek ve uygulanan politikalar izlemek maksad yla üretilen istatistikler için kamuoyunda güveni sa lamak ve art rmakt r. Bu güven veri ve istatistiksel yöntemlerin effafl ve kalitesi üzerine kurulur. Ancak uygulamalardaki kalite için verilen taahhütler de kamuoyunun gözlemine aç k olmal d r.

13 Resmi İstatistik Programı Genel Bilgiler Resmi istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna iliúkin kullan c daki güveni ve resmi istatistik araút rmalar ndaki kabul edilebilir standartlar art rabilmek amac yla, resmi istatistik üretimi ve da t m nda dikkate al nacak temel ilkeler: 1. Mesleki Ba ms zl k: Resmi istatistiklerin güvenilirli i, Programda yer yer alanalan kurum/kuruluúlar n 1. Mesleki Ba ms zl k: Resmi istatistiklerin güvenilirli i, Programda kurum/kuruluúlar n di er siyasi, düzenleyici ya da idari kurum ve kuruluúlar n yan s ra özel sektör iúletmelerinden di er siyasi, düzenleyici ya da idari kurum ve kuruluúlar n yan s ra özel sektör iúletmelerinden ba ms zl ile sa lan r. ba ms zl ile sa lan r. 2. Veri Derleme Yetkisi: Resmi istatistik üretiminden sorumlu kurum/kuruluúlar, Türkiye østatistik 2. Veri Derleme Yetkisi: Resmi istatistik üretiminden sorumlu kurum/kuruluúlar, Türkiye østatistik Sistemi amaçlar ba lam nda, bilgi toplamak için aç k yasal bir yetkiye sahip olmal d r. Sistemi amaçlar ba lam nda, bilgi toplamak için aç k yasal bir yetkiye sahip olmal d r. 3. Kaynaklar n Yeterlili i: Resmi istatistik üretimi ve da t m için için ayr lan kaynaklar, Türkiye 3. Kaynaklar n Yeterlili i: Resmi istatistik üretimi ve da t m ayr lan kaynaklar, Türkiye østatistik Sistemi gereksinimlerini karú lamak için için yeterli olmal d r. østatistik Sistemi gereksinimlerini karú lamak yeterli olmal d r. 4. Kalite Taahhüdü: østatistiki verinin kalitesi, istatistik teknikler kullan larak düzenli olarak kontrol 4. Kalite Taahhüdü: østatistiki verinin kalitesi, istatistik teknikler kullan larak düzenli olarak kontrol edilmeli ve raporlanmal d r. edilmeli ve raporlanmal d r. 5. østatistiki Gizlilik: Resmi istatistik üreten kurum ve kuruluúlar, gizligizli verilerin hukuka ayk r 5. østatistiki Gizlilik: Resmi istatistik üreten kurum ve kuruluúlar, verilerin hukuka ayk r eriúimine, aç klanmas na veya kullan m na karú her türlü önlemi almak zorundad r. eriúimine, aç klanmas na veya kullan m na karú her türlü önlemi almak zorundad r. Resmi istatistiklerin üretilmesi için için toplanan, iúlenen ve saklanan verilerden gizli gizli olanlar, idari,idari, adli adli ve ve Resmi istatistiklerin üretilmesi toplanan, iúlenen ve saklanan verilerden olanlar, askeri hiçbir organ, makam, merci veyaveya kiúiye verilemez, istatistik amac d ú nda kullan lamaz ve ispat askeri hiçbir organ, makam, merci kiúiye verilemez, istatistik amac d ú nda kullan lamaz ve ispat arac arac olamaz. olamaz. VeriVeri gizlili i ve güvenli ine iliúkin usûlusûl ve esaslar, 20/06/2006 tarihtarih ve say l say l Resmi Gazete de gizlili i ve güvenli ine iliúkin ve esaslar, 20/06/2006 ve Resmi Gazete de Yay nlanan Resmi østatistiklerde Veri Gizlili i ve Gizli Veri Güvenli ine øliúkin Usul ve Esaslar Yay nlanan Resmi østatistiklerde Veri Gizlili i ve Gizli Veri Güvenli ine øliúkin Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik ile düzenlenmiútir. Hakk nda Yönetmelik ile düzenlenmiútir. 6. Tarafs zl k ve ùeffafl k: Resmi isatistik üreten kurum/kuruluúlar, verilerini, bilimsel ba ms zl k 6. Tarafs zl k ve ùeffafl k: Resmi isatistik üreten kurum/kuruluúlar, verilerini, bilimsel ba ms zl k ilkesiilkesi çerçevesinde ve tüm kullan c lara eúit mesafede, tarafs z, profesyonel ve úeffaf bir çerçevesinde ve tüm kullan c lara eúit mesafede, tarafs z, profesyonel ve úeffaf biçimde bir biçimde üretmeli ve da tmal d r. VeriVeri sa lay c lar, hangi verinin toplanaca n, gerekçelerini, kullan lacak üretmeli ve da tmal d r. sa lay c lar, hangi verinin toplanaca n, gerekçelerini, kullan lacak verinin amac n, istatistik üretiminde kullan lacak olanolan metotlar ve yay nlanacak olanolan verinin esas n verinin amac n, istatistik üretiminde kullan lacak metotlar ve yay nlanacak verinin esas n bildirmelidir. bildirmelidir. 7. Güvenilir Metodoloji: Resmi istatistiklerin toplanmas, iúlenmesi ve da t lmas süreçlerinde, Avrupa standartlar ve di er uluslararas standartlar tam olarak gözetilmelidir.

14 Resmi İstatistik Programı Genel Bilgiler 7. Güvenilir Metodoloji: Resmi istatistiklerin toplanmas, i lenmesi ve da t lmas süreçlerinde, Avrupa standartlar ve di er uluslararas standartlar tam olarak gözetilmelidir. 8. Uygun statistiksel Süreçler: Verilerin derlenmesinden do rulanmas na kadar uygulanan tüm istatistiksel süreçler, kaliteli istatistik üretiminin temelini olu turmal d r. 9. Cevaplay c Yükünün Azalt lmas : statistik üretiminde ve da t m nda kaynaklar etkin kullan lmal d r. Hanehalklar, i yerleri veya ki ilerden derlenen veriler kapsam nda cevaplay c n n yükü de gözlemlenmeli ve buna göre hedefler belirlenmelidir. Bas m ve yay mda kullan c n n ihtiyaçlar ve beklentileri izlenerek, farkl kullan c gruplar için uygun sunum biçimleri geli tirilmelidir. 10. Maliyet Etkinli i: Kaynaklar etkin bir ekilde kullan lmal d r. 11. Uygunluk: Resmi istatistikler ait olduklar konuyu ulusal düzeyde aç klayacak ekilde ve kullan c ihtiyaçlar na cevap verecek kapsamda olmal, tan m ve s n flamalar ile birlikte yay mlanmal d r. 12. Do ruluk ve Güvenilirlik: Resmi istatistikler konular na ve ara t rma kapsam na göre, mevcut durumu ve de i imleri do ru ve güvenilir biçimde yans tmal d r. 13. Zamanl l k: Resmi istatistikler mevcut veri altyap s kapsam nda güncel olarak üretilmelidir. Üretilen istatistiklerin yay mlama zaman önceden belirlenmeli ve Ulusal Veri Yay mlama Takvimi ne uygun olarak da t lmal d r. 14. Tutarl l k ve Kar la t r labilirlik: Resmi istatistikler kendi içinde ve zaman içinde tutarl, bölgeler ve ülkeler aras nda kar la t r labilir ve farkl kaynaklardan birbiri ile ilgili veriler birle tirilebilir ve ortak kullan labilir olmal d r. 15. Aç kl k ve Eri ilebilirlik: Resmi istatistikler aç k ve anla labilir bir ekilde sunulmal, uygun ve elveri li bir biçimde yay mlanmal, destekleyici metaveri ve k lavuzla birlikte mevcut ve eri ilebilir olmal d r. Da t mda, her kullan c n n kolayca eri ebilece i araçlar (bas l ortam, medya araçlar, internet vb.) kullan lmal d r. Verilerin, ilgili metaveri bilgileri ile birlikte web üzerinden ücretsiz olarak da t lmas temel hedef olmal d r. Resmi istatistiklerin gerçekleri yans tmas n n sa lanmas, istatistiklerin kullan c ihtiyaçlar na cevap vermesi, kullan c lara tarafs z ve e zamanl olarak sunulmas, gizlilik ilkesine riayet edilmesi, kamuoyunun bilgi edinme hakk n n gözetilmesi temel esaslard r. Resmi istatistiklerin kalitesinin ve ilkelere uygunlu unun de erlendirilebilmesi için gerekli tüm bilgiler ve resmi istatistik üretiminde kullan lan yöntemler Türkiye statistik Kurumu taraf ndan belirlenen standartlar do rultusunda, uygun araçlarla kamuoyuna duyurulur. Program kapsam nda resmi istatistik üreten tüm kurum ve kurulu lar görevlerini bu ilkeler çerçevesinde yürütmekle yükümlüdürler. Program, bu ilkelerin hayata geçirilmesini sa lamay amaçlar ve bu do rultuda haz rlanarak uygulamaya konulur. 6

15 Resmi İstatistik Programı Genel Bilgiler 4. Resmi statistik Program n n zlenmesi ve De erlendirilmesi Program uygulamalar n n de erlendirilmesi amac yla TÜ K taraf ndan her y l Resmi statistik Program Y ll k zleme Raporu haz rlanmaktad r. Y ll k zleme Raporu nda, sorumlu ve ilgili kurum ve kurulu lar taraf ndan Program çerçevesinde yürütülen faaliyetlerin ne ölçüde gerçekle tirildi i tespit edilmekte ve varsa aksakl klar n giderilmesi için al nmas gereken tedbirler belirtilmektedir. zleme raporlar statistik Konseyi nde görü ülerek de erlendirilmektedir. Programda yer alan kurum ve kurulu lar, kendi çal malar ile ilgili de erlendirmeleri içeren raporlar n her y l düzenli olarak TÜ K e iletmekle sorumludurlar. TÜ K taraf ndan ülkemizde üretilen resmi istatistiklerin veritaban n olu turmak ve bu bilgilerin güncellenmesini sa lamak amac yla Resmi statistik Program Bilgi Sistemi geli tirilmi tir. R P çerçevesinde gerçekle tirilen faaliyetler bu sistem üzerinden izlenebilmektedir. 5. Resmi statistiklerde Veri Kalite Kontrolü Resmi istatistik üretiminde görev alan kurum ve kurulu lar, Programda belirtilen s n flama ve kalite standartlar na uygun veri üretimi için her türlü tedbiri almak ve veri toplamadan yay n a amas na kadar her düzeyde gerekli kalite denetimini yapmakla yükümlüdürler. Resmi istatistik üretiminde bu standartlara uyulup uyulmad n n kontrolü, Veri Kalite Kontrol Kurulu taraf ndan yap l r. Kurum ve kurulu lar, bu kapsamda Kurul veya Kurul taraf ndan ilgili yönetmelik çerçevesinde olu turulan çal ma gruplar n n her türlü talebini belirlenen zamanda kar lamakla yükümlüdürler. II. Program Döneminde Veri Kalite Kontrol Kurulu etkinle tirilerek; sunulan verilerin kalitesini ölçmeyi hedefleyen temel ilkeler belirlenecek, yürütülecek i ve i lemler için Kalite Kontrol Çal ma Plan ve Takvimi haz rlanacak, çal malar, ilgili taraflar n kat l m ile gerçekle tirilip rapor haline getirilecektir. 6. Veri Yay n ve Da t m Program kapsam nda üretilen istatistiklerin yay n ve da t m na ili kin ilke, standart ve usullerin belirlenmesi ve uygunlu unun izlenmesi Yay n ve Da t m Kurulu taraf ndan yap l r. Programda yer alan kurum ve kurulu lar yay m ve da t mlar nda Resmi statistik lkeleri ne uymakla yükümlüdürler. Resmi istatistikler, kurum ve kurulu lar n web sayfalar ndan (html sayfalar, veritabanlar veya pdf dosyalar ), bas l yay nlarla veya CD yoluyla yay mlanabilir. statistiklerin öncelikli yay mlama arac web sayfalar d r. Kurum ve kurulu lar, internet ana sayfalar nda resmi istatistikler ba l açarak yay mlayacaklar resmi istatistikleri bu ba l k alt nda yay mlarlar. Resmi statistikler, web sayfalar nda aç klay c bilgiler ile birlikte yay mlan r.

16 Resmi İstatistik Programı Genel Bilgiler Ulusal Veri Yay mlama Takvimi (UVYT): Resmi istatistiklerin da t m, kullan c lara hangi veriye ne zaman ula abileceklerini belirten bir takvimle yap l r. Verilerin hangi kurum taraf ndan, ne zaman ve ne ekilde yay mlanaca n gösteren UVYT, TÜ K taraf ndan her y l n ba nda kamuoyuna aç klan r. Programda görev alan kurum ve kurulu lar her y l 1 Aral k tarihine kadar, bir sonraki y l n veri yay n tarihlerini belirleyerek UVYT de yer almak üzere TÜ K e iletirler. Verilerin yay m tarihinde meydana gelebilecek de i iklikler, UVYT de öngörülen tarihten en geç iki gün önce gerekçesiyle birlikte kamuoyuna aç klanmak üzere, TÜ K e bildirilir. Kurum ve kurulu lar, TÜ K taraf ndan sa lanan Ulusal Veri Yay mlama Takvimi ne ait web adresine kendi sayfalar nda link vermek ve yay mlayacaklar verilerin yer alaca web adreslerini TÜ K e bildirmekle yükümlüdürler. Verilecek linkler sabit olmal, de i iklik durumunda TÜ K e bildirilmelidir. Web sayfalar nda yay mlanan istatisti in ad, metaverisi, yay mlama takviminde kullan c lar n bulabilece i ekilde yer verilmelidir. Bas l yay nlar ayn zamanda web sayfalar nda html sayfas, veritabanlar veya pdf format nda yay mlan r. Bas l yay nlarda resmi istatisti in metaveri bilgilerine detayl olarak yer verilir. Resmi statistik Logosu: Program kapsam nda üretilecek ve yay mlanacak tüm istatistiklerde Resmi statistik Logosu kullan l r. Bireysel veri (Mikro veri) kullan m : Resmi statistiklerde Veri Gizlili i ve Gizli Veri Güvenli ine li kin Usul ve Esaslar Hakk nda Yönetmelik te belirlenmi tir. Uluslararas Resmi Veri Gönderimi Envanteri (URVGE): Resmi statistik Program nda kurum ve kurulu lar n yurt d kurumlar ve uluslararas kurulu lar n yay nlar nda yer almak üzere istatistiki veri gönderiminin Uluslararas Resmi Veri Gönderimi Envanteri (URVGE) vas tas yla yap laca belirtilmi tir. URVGE, uluslararas platformda yer alan ülkemiz verilerinin disipline edilmesini amaçlayan bir araçt r. Söz konusu envanter ile kurum ve kurulu lar taraf ndan uluslararas kurulu lara gönderilen veri/bilgilerin Programa konulmas, mükerrer veri gönderiminin önlenmesi, eksik Türkiye verilerinin tespit edilmesi ve tüm bu çal malar n koordine edilmesi amaçlanmaktad r. Bu çerçevede kurum/kurulu larla i birli i ile haz rlanan URVGE tasla 30 Mart 2011 tarihinde gerçekle tirilen 6. statistik Konseyi Toplant s nda konsey üyelerine sunulmu tur. Konsey in isti ari görü leri neticesinde, URVGE çal mas tamamlanarak adresinde kamuoyunun hizmetine sunulmu tur. Kurumlar n uluslararas kurulu lara, Program da belirlenen sorumluluklar dahilinde veri gönderimi yapmas ve veri gönderimini gerçekle tirdiklerine dair bilgilendirme mesajlar n rip@tuik.gov.tr adresine iletmeleri gerekmektedir. Kurumlar aras ve uluslararas e güdümün sa lanmas ve veri gönderimlerinin sistematik olarak yürütülmesi amac yla web tabanl URVGE yaz l m geli tirme faaliyetleri yürütülmektedir.

17 İstatistiksel Altyapı K NC BÖLÜM STAT ST K ÇALI MALARI

18 İstatistiksel Altyapı ANA KONU 1. STAT ST KSEL ALTYAPI 1.1. ADRES KAYIT S STEM 1.2. ULUSAL ADRES VER TABANI 1.3. KAYITLARI S STEM 1.4. TARIMSAL LETME KAYIT S STEM 1.5. SINIFLAMALAR 11

19 İstatistiksel Altyapı 1.1. ADRES KAYIT S STEM 5490 say l Nüfus Hizmetleri Kanununa dayan larak olu turulan Adres Kay t Sistemi ile Türk Vatanda lar ve Türkiye de ya ayan en az alt ay ikamet tezkeresine sahip yabanc lar n yerle im yeri ve di er adres bilgilerinin elektronik ortamda merkezi bir yap içerisinde güncel olarak tutulmas ve adres konusundaki da n kl a son verilmesi öngörülmü tür. Bu kapsamda, belediyeler ve il özel idareleri taraf ndan ülke genelinde numaralama ve levhalama çal malar tamamlanarak ulusal adres veri taban olu turulmu tur. TÜ K taraf ndan ki ilerin Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralar n n yerle im yeri adres bilgileriyle e le tirilmesi suretiyle alan uygulamas yap lm t r. Bu bilgiler, çi leri Bakanl Nüfus ve Vatanda l k leri Genel Müdürlü üne devredilmi tir. Türk Medeni Kanununun 19 uncu maddesi gere ince yerle im yerinin tekli i ilkesi do rultusunda Adres Kay t Sistemi nde de ki inin Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numaras ile e le tirilen tek bir yerle im yeri adresi mevcuttur. Adrese ili kin bilgiler, Kimlik Payla m Sistemi (KPS) üzerinden kamu kurum ve kurulu lar ile 5411 say l kanun kapsam ndaki Bankalar n payla m na sunulmu tur. Bu kapsamda, 2008/8 Ba bakanl k Genelgesi uyar nca, kamu kurum ve kurulu lar yapt klar i lemlerde MERN S veri taban nda yer alan ve T.C. kimlik numaras ile ili kilendirilmi bulunan "Kimlik Payla m Sistemi"nden (KPS) temin edecekleri yerle im yeri ve di er adres bilgilerini esas alacaklar ve kamu kurum ve kurulu lar nca yürütülen i ve i lemlerde, nüfus müdürlüklerinden veya vatanda lar m zdan yerle im yeri ve di er adres belgesi (ikametgâh ilmühaberi) ile nüfus kay t örne i istenmeyece i, bu belgelerin, ilgili kurulu taraf ndan do rudan KPS'den elde edilmesi öngörülmü tür. Adres bilgilerinin kurumlarla payla lmas, güvenlik, ekonomi, sa l k ve e itim ba ta olmak üzere de i ik alanlarda hizmet veren kurumlar n çal malar na temel te kil edecek ve ki ilerin hayat n kolayla t racakt r. An lan Kanunun 68 inci maddesi gere ince, adres de i ikli inin süresi içinde bildirilmemesi veya gerçe e ayk r beyanda bulunulmas halinde idari para cezas uygulanmas öngörülmü tür. 13

20 İstatistiksel Altyapı 1.2. ULUSAL ADRES VER TABANI Ülkemizde adreslerin bir standarda kavu turulmas n, adres niteliklerinin güncel olarak takibini ve adrese dayal kamu hizmetlerinin daha etkin ve verimli bir ekilde yürütülmesini sa lamak üzere Ulusal Adres Veri Taban (UAVT) kurulmu tur. Öncelikli olarak bir standard olmayan adres bilgisi için Mahalli dareler Genel Müdürlü ü, Nüfus ve Vatanda l k leri Genel Müdürlü ü, Türkiye statistik Kurumu ve Türk Standartlar Enstitüsü i birli i ile ulusal adres standard olu turulmu tur. Tüm yerle im yerlerinde numaralama çal malar bu standarda göre yap lmakta ve adres bilgileri UAVT nin kamu kurum ve kurulu lar aras nda payla m na imkan sa lamak üzere UAVT ye yetkili idareler taraf ndan web ortam nda i lenmektedir. UAVT de mahalle ayr nt s nda cadde, sokak, bulvar, meydan, kümeevler ve binalar n iç kap numaralar dahil olmak üzere, ülkemizdeki tüm adresler UAVT ye kaydedilmektedir. Adres bilgisi kullan lan tüm çal malarda, UAVT temel altyap y olu turmaktad r. Böylece birçok kamu kurumunun farkl yap larda tuttu u adres bilgileri bir standarda kavu mu ve adres karma as na son verilmi tir. Sisteme veri ak, belediyelik olan yerlerde belediyeler, köylerde ise il özel idareleri taraf ndan yap lmaktad r. n a edilen her yeni bina, ad de i en ve yeni kurulan her mahalle ve CSBM web üzerinden sisteme an nda i lenmekte ve UAVT sürekli güncel tutulmaktad r. Yetkili idareler kendi yetki alanlar ndaki adres bilgisi de i ikliklerini UAVT ye i leyerek sistemin güncelli ini sa lamaktad rlar. Ayr ca yap ruhsat, yap kullanma izin belgesi ve yanan y k lan yap lar formu bu veri taban üzerinden düzenlenmektedir. Adrese dayal kamu hizmeti veren özel ve tüzel ki i kayd tutan tüm kurum ve kurulu lar adres bilgilerini bu sisteme dayal olarak olu turmakta olup, idari i lemlerini bu sistem üzerinden gerçekle tirmektedirler. Sistemde olmayan bir adrese kamu hizmeti verilememektedir. UAVT nin kurulumu 2007 y l içerisinde TÜ K taraf ndan tamamlanarak, çi leri Bakanl Nüfus ve Vatanda l k leri Genel Müdürlü üne devredilmi tir. Sistemin yönetimi, güncellenmesi ve sistemde yer alan bilgilerin ilgili kurum ve kurulu larla payla m çi leri Bakanl Nüfus ve Vatanda l k leri Genel Müdürlü ü nce sa lanmaktad r. 14