1. NETCAD/WATER Yardım NETCAD WATER Sürüm Notları ICMESUYU Proje Proje Proje Proje Yeni Proje

Transkript

1 1. NETCAD/WATER Yardım NETCAD WATER Sürüm Notları ICMESUYU Proje Proje Proje Proje Yeni Proje Terfili-Cazibeli Sistem Çözümü İsale Hattı Ana Penceresi Dosya Islemler Parametreler Projeden Yeni Hat Yarat Mevcut Hattı Düzenle Otomatik Numaralandır Ara Hat Grup Editörü Depo Hacim Hesabı Cizim Cizim Hesap Profili Çiz Isale Profili Plan Pafta Üret Isale Profili Çiz Prensip Ciz Vaziyet Planı Çiz Diğer Çizimler Raporlar Icmal Rapor Yaz Proje Çizimini Güncelle Gelis Noktalari Terfi Motopomp Gücünün Belirlenmesi Motopomp Gücünün Belirlenmesi Islemler Motopomp Gücünün Belirlenmesi Cizim Motopomp Gücünün Belirlenmesi Raporlar Açık-Kapalı Şebeke Çözümü Sebeke İslemler Sebeke Cizim Sebeke Dosya Sebeke Raporlar Antet Ekle Proje Parametreler Boru Cinslerini Düzenle Boru Çapı Yazım Biçimi ICMESUYU Çizim ve Raporlar Cizim ve Raporlar Hesap Planı Cizim ve Raporlar Insaat Planı Cizim ve Raporlar Taslak Planı Dirsek Çizimleri Dirsek Tablosu Şebeke Hesap Tablosu Pik Faktör Tablosu Depo Sonuç Tablosu Simülasyon Düğüm Bilgileri ICMESUYU Hardy Cross Basınç Katlarına Göre Talep Hesapla Boru Yoğunluklarını Güncelle Düğüm Talebi Hesapla Eğriler Seyirler Ayarlar Görünüm Ayarları Hardy Cross Kaydet Hardy Croos Analiz Analiz Ayarları Özel Hidrolik Kurallar Analiz Raporu Hız ve Basınç Kontrolü

2 NETCAD/WATER Yardım NETCAD WATER Sürüm Notları ICMESUYU Proje Proje Proje Proje Yeni Proje Terfili-Cazibeli Sistem Çözümü İsale Hattı Ana Penceresi Dosya Islemler Cizim Raporlar Proje Çizimini Güncelle Gelis Noktalari Terfi Açık-Kapalı Şebeke Çözümü Sebeke Antet Ekle Proje Parametreler Boru Cinslerini Düzenle Boru Çapı Yazım Biçimi ICMESUYU Çizim ve Raporlar Cizim ve Raporlar Hesap Planı Cizim ve Raporlar Insaat Planı Cizim ve Raporlar Taslak Planı Dirsek Çizimleri Dirsek Tablosu Şebeke Hesap Tablosu Pik Faktör Tablosu Depo Sonuç Tablosu Simülasyon Düğüm Bilgileri ICMESUYU Hardy Cross Basınç Katlarına Göre Talep Hesapla Boru Yoğunluklarını Güncelle Düğüm Talebi Hesapla Eğriler Seyirler Ayarlar Görünüm Ayarları Hardy Cross Kaydet Hardy Croos Analiz Analiz Ayarları Özel Hidrolik Kurallar Analiz Raporu Hız ve Basınç Kontrolü İlgili Dokümanlar Içmesuyu Şebekeleri (Isale ve Şebeke) Projelendirme Uygulamaları nw İçmesuyu Proje Uygulamaları, hâlihazır ve imar planlarının sayısallaştırılması ile oluşturulan arazi modeli üzerinde açık ve kapalı şebeke çözümleri, hidroforlu sistemler, terfili ve cazibeli su projelerinin hazırlanması konularını içeren bir uygulamadır. Içmesuyu Şebekeleri (Isale ve Şebeke) Projelendirme Uygulamaları İçmesuyu Proje Uygulamaları, hâlihazır ve imar planlarının sayısallaştırılması ile oluşturulan arazi modeli üzerinde açık ve kapalı şebeke çözümleri, hidroforlu sistemler, terfili ve cazibeli su projelerinin hazırlanması konularını içeren bir uygulamadır.

3 NETCAD WATER Sürüm Notları

4 (GP8)/ Netcad GP3 ile uyumludur. Boru çapı tayininde kullanılan 'Selerite (A/G)' Katsayısının manuel olarak değiştirilebilmesi sağlandı. İsale çözümlerinde; İstenen borular arasında kazı derinliklerinin değiştirilmesi sağlamak için yeni özellik eklendi. Hat üzerinde istenen noktalara sanat yapılarının eklenmesi sağlandı. Terfili sistem çözümlerinde, hat üzerinde kilometre, mesafe, kazık no bilgilerini içeren plan çizimlerinin yapılabilmesi sağlandı. Kullanıcının tanımlayacağı minimum boru çapı ile hidrolik çözümlerin yapılabilmesi sağlandı. Şebeke Çözümlerinde grafik ekran üzerinden seçilen boru hatlarının plan ve profillerinin alınabilmesi için yeni özellik eklendi (GP7)/ NETCAD ile uyumlu çalışmaktadır. Çeşitli iyileştirmeler yapılmıştır (GP6)/ NETCAD ile uyumlu çalışmaktadır. İçmesuyu projelerinde tüm sistem çözümleri için 'K9 tipi Düktil Borular'ın kullanılabilmesi ve hidrolik hesaplamaların buna göre yapılabilmesi sağlanmıştır (GP5)/ Netcad (GP17 patch) ile uyumludur. Boru kütüphanesine eklenen Duktil boru tipleri ile içmesuyu projelerinin hidrolik hesaplamalarının Duktil borulara göre de otomatik olarak yapılabilmesi sağlanmıştır. Çeşitli iyileştirmeler yapılmıştır (GP4)/ Netcad (GP17) ile uyumludur. Rusça arayüzler düzenlenmiştir (GP3)/ Netcad (GP16) ile uyumludur. Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır (GP2)/ Netcad (GP15) ile uyumludur. Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır (GP1)/ Netcad (GP14) ile uyumludur. Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır / Netcad (GP12) ile uyumludur. Cazibeli sistem çözümünde, profil listesi içerisinde yapılan işlemlerin kaydedilmesi ve sonra kalınan noktadan tekrar açılıp düzenlemelere devam edilebilmesi sağlandı. Hardy-Cross işlemleri içerisine Özel Hidrolik Kurallar Menüsü eklendi. Bu sayede şebekeye istenilen çalışma yapısının tanımlanabilmesi (örneğin, depodaki su seviyesinin 2m altına indiği durumlarda pompanın otomatik olarak çalışmaya başlaması vb.) sağlandı. İsale hatlarında hız kriterlerinin kullanıcı tanımlı olarak ayarlanabilmesi sağlandı. Kazı metrajı için Parametreler kısmına Kazı Genişliği değerlerinin girilebildiği bir sekme eklendi. Çeşitli iyileştirme ve hata düzeltmeleri yapılmıştır / Netcad 5.2 GIS ile uyumludur. Şebeke çözümleri penceresinde ağaç yapısının olduğu sol bölümde sağ tuş menüsüne "Hepsini Aç" ve "Hepsini Kapat" işlemlerinin eklendi. Şebeke çözümleri=>hidrofor Hesapları penceresinde alt satırdaki "Basınc Ayar" butonunu "Basınç Ayar" olarak değiştirildi. BKV Pay/Payda değerlerinin girilmesinde Kırma Oranının 0-1 arasında olmasının kontrolü sağlandı / Netcad 5.2 GIS ile uyumludur. Terfili/Cazibeli sistemlerde eski proje açılmak istendiğinde projeye ait bilgilerin geldiği tabaka isminin sıfır tabakasından farklı, bizim vermiş olduğumuz bir tabakada çizdirilmesinin sağlandi.

5 olduğumuz bir tabakada çizdirilmesinin sağlandi / Netcad 5.2 GIS ile uyumludur. Hardy-Cross metodu için çizime bağlı geometrik kontrol sisteminin oluşturulması sağlandı. Şebeke hesap planı çiziminde yerleştirilen su akış yönü oku 2 parçadan oluşuyor, editlemeler için tek parça olması sağlandı / Depo Hacim Hesaplarının iller bankası yöntemi olan çoğalma katsayısı üzerinden de hesaplanması sağlandı. Terfili-cazibeli sistem çözümlerinde, değişen kazı derinliklerine göre kazı metrajının alınabilmesi sağlandı. Terfili sistem çözüm ekranında kazı derinliğinin gösterilmesi sağlandı. Terfili sistem çözümünde güzergah üzerinde belirlenen nokta aralıklarında boru çapının toplu olarak değiştirilebilmesi sağlandı. Terfili Sistem Çözümünde motopompa ait hesaplamalarda Hm değerinin kullanıcı tanımlı olarak düzenlenebilmesi sağlandı. Terfili Sistem çözümünde, Baş ve Ara Noktalarda Darbe Hesabı raporunda yer alan a/g değerleri boru cins ve atülerine göre yeniden düzenlendi. Şebeke çözümlerinde, Min. Tali ve Esas boru seçeneklerinde verilen minimum kriterlere göre boru çapı hesaplaması, geliştirilerek yeniden düzenlendi. Şebeke çözümlerinde hesaplanan Armatür tiplerinin seçilen boru tiplerine uygun bir şekilde belirlenmesi sağlandı. PE için 80/90 boru çapından küçük parçalara elektrofizyon, büyük parçalara alınkaynağı seçimi otomatik olarak yapılmakta ve buna ait parçalar kullanılmakta. PE borularda 45 derecenin altındaki açılar hesaplara katılmayacak şekilde çizim parametrelerine seçenek eklendi. Şebeke çözümlerinde depo ya ait hacim ve DKK gibi bilgiler etiket olarak yazdırılmakta. Şebeke Hesap tablosu BKV kullanılan durumlar için düzenleme yapılarak geliştirildi. Hardy Cross metodunda boru çapı hesabı için kullanılmak istenen boru cinsi seçimi yapılabilmekte. Hardy Cross metodu için çizime bağlı geometrik kontrol sisteminin oluşturulması sağlandı. Hardy Cross metodunda analiz sonuçları için veritabanı şablonu geliştirildi / Hazen-Williams, Darcy- Weisbach ve Chezy-Manning formüllerini kullanarak; sürtünme sonucu olusan sebekedeki yük kaybini hesaplayarak, bu yetenekleri içeren özgün hidrolik analiz motoru, Otomatik boru çapi hesabi, Su yükü ve su akis orani arasindaki iliskiyi inceleyen bir pompa egrisi, su seviye fonksiyonunda, depo hacminin nasil degistigini ifade eden hacim egrisi ve yük kaybi egrisi tanimlayabilme imkani, Zamana göre belirledigimiz kriterler çerçevesinde, her bir dügüm noktasi için ayri ayri talep seyri olusturabilme ve dügüm noktalarindaki talep degerlerinin zamana bagli degisimi modelleyebilme imkani. Sebekenin her bir zaman araligindaki talep seyrinin ayni zamanda, grafik ekranda da tematik olarak görüntülenebilme imkani, Sistemdeki borularin yogunluklarini sayisallastirilan alanlar için otomatik tanimlayabilme olanagi, Dügüm noktalari debilerinin otomatik hesabi: Boru yari uzunluklari kullanilarak sisteme verilecek tek bir ihtiyaç debisinin dügüm noktalarina otomatik dagitilmasi. Basinç katlari hesabindan elde edilen debi degerlerinin dügüm noktalari debi hesabinda otomatik olarak kullanilabilme imkani Dügüm Taleplerinin hesaplanmasinda yogunlugun borulara atanarak çözülmesi isteniyordu. Ilk düzeltmede dügümlere yogunluk degeri verilirken su anda sayisallastirma ile borular seçiliyor ve yogunluk degerleri borulara ataniyor. Hesap, insaat, taslak plan çizimlerinin alinmasi, Veritabani tablolarindan word, excell formatinda rapor alabilme imkani, analiz raporu, hiz ve basinç kontrolü raporu, dirsek çizimleri ve dirsek tablosunun alinmasi, Proje olusturmada, proje açmada ve alt proje seçmede getirilen kullanici dostu, akilli editörler, dosya açip saklarken saglanan hiz ve kolayliklar, blok dosyalarinin proje açilirken otomatik yüklenmesi vb., Farkli çözüm arayüzlerinde standart hale getirilen menüler, Tüm uygulamalarda kullanilan ortak ve tek boru kütüphanesi, Hizlanan editörler ve çözümler: Atü Seçim editörlerinin ve terfili sistem süprasyon-deprasyon hesabi ve boru çap ve atülerinin bulunmasi, atü kontrolü'nün vb. hizlanmasi, Cazibeli sistem profil listesinde kazi derinliklerinin belli bir aralikta seçilebilmesi, Depo hacim hesabinda program tarafindan hesaplanan bölümlere kullanici müdahalesi imkaninin getirilmesi, kullanici tarafindan girilen her degerin formüllerde ve debi hesabinda kullanilmasi, Depo hacim hesabina özel debi satirinin eklenmesi, özel debinin depo hesabina katilmasi, Depo hacimleri, giris ve krepin kotlarinin güncellenmesi ve listelerin yenilenmesi, Sebeke Çözümlerinde Hesap, Insaat ve Taslak Planlarinin çizimlerinde dügüm çizimlerinin sadelestirilmesi ve buna bagli olarak hesap tablosunun ve dügüm detaylari çizimlerinin güncellenmesi, Projenin istenen her aninda proje parametreleri degerlerini kullanarak antet dosyasi ekleme imkani, Hava kazani hesabinin eklenmesi, hmim, hmax ve hsd degerlerinin kullanici tarafindan girilebilme ve süprasyon-deprasyon raporunda görüntülenebilmesi,

6 ICMESUYU Proje Proje Proje Proje Proje Proje Proje Yeni Proje Terfili-Cazibeli Sistem Çözümü İsale Hattı Ana Penceresi Dosya Islemler Cizim Raporlar Proje Çizimini Güncelle Gelis Noktalari Terfi Açık-Kapalı Şebeke Çözümü Sebeke Antet Ekle Proje Parametreler Boru Cinslerini Düzenle Boru Çapı Yazım Biçimi Üzerinde çalışılacak *.KTB dosyasının ve bu *.KTB dosyasına bağlı alt projelerinin seçildiği işlemdir. İsale ve şebeke çözümleri için kaydetme ve yükleme işlemleri için ortak dosyalar (örneğin aynı depo) kullanmak istenebilir. İsale çözümlerinde üretilen bir proje şebeke çözümleri tarafından tarafından algılanabilir. Ayrıca aynı *. KTB dosyasının içerisinde birden fazla proje oluşturma desteklenmiştir. Bu durumda kullanıcı şebeke yada içmesuyu modüllerine girmeden önce İistediği *.KTB dosyasını seçebilir. Proje işlemi aktif *.KTB dosyası içindeki kullanılabilir projeleri listeler. Bu liste içinden bir proje seçilebilir yada ekle butonu ile yeni bir alt proje dosyası yaratılabilir. Eğer şebeke bir depodan besleniyor ve bu depo ile ilgili hesaplar daha önceden isale (terfili veya cazibeli) çözümleri ile yapılmış ise şebeke çözümlerinde bu depo seçilebilir.

7 Proje Yeni Proje Yeni Proje *.KTB uzantılı yeni proje dosyasının oluşturulduğu işlemdir. Bu pencerede Açık-Kapalı Şebeke, Terfili-Cazibeli Sistem ve Hardy Cross Çözümü olmak üzere 3 farklı çözüm yöntemi seçilebilir. Hardy Cross çözümünde, *.KTB dosyası ile aynı dizinde ve aynı isimde bilgilerin tutulacağı veritabanı, sayısallaştırma menüsü ve *.NCZ dosyaları otomatik olarak oluşturulur. Proje Türü Açık - Kapalı Şebeke Açıklamalar Şebeke çözümleri için kullanılan seçenektir. Açık şebeke çözümleri, suyun şebeke içerisinde tek yönde aktığı, boruların dallanarak ilerlediği şebeke sistem çözümüdür. İşletilmesi sorunludur. Genellikle belirli nüfustaki köyler ve kasabalarda yeterli olur. Kapalı şebeke çözümleri, ağsal boru hattı (kapalı gözler) tasarımı ile suyun farklı akış yönlerinden aktığı şebeke sistem çözümleridir. Su bir bölgeye çeşitli yönlerden iletilebilir.kapalı sistem çözümleri ölü nokta ve hardy cross metodları ile gerçekleştirilir

8 Terfili - Cazibeli Sistem İsale hatlarının çözümü için kullanılan seçenektir. Suyun kendi potansiyel enerjisi ile akabileceği, yüksek kottan düşük kota olan cazibeli sistem ve düşük kottan yüksek kota pompa yardımı ile suyun akışının sağlandığı terfili sistem çözümlerini içerir. Hardy Cross Çözümü Debileri saatlik bazdaki taleplerine göre dengeleyerek düzenleyerek şebe kedeki basınçları otomatik dengeleyerek çözüm üretir. Hardy Cross seçeneği, isale hattından şebeke çözümlerine kadar tüm hesaplamaları yapabileceğiniz, temin edilen suyu en ekonomik kullanabileceğiniz seçenektir.

9 Terfili-Cazibeli Sistem Çözümü Terfili-Cazibeli Sistem Çözümü İsale hatları çözümleri terfili ve cazibeli olarak gerçekleştirilebilir. Suyun kendi potansiyel enerjisi ile istenen sanat yapısına iletildiği cazibeli ve istenen yere iletilemediği projelerde terfili sistem çözümlerinin gerçekleştirildiği işlemdir. İsale Hattı Ana Penceresi Dosya Islemler Parametreler Projeden Yeni Hat Yarat Mevcut Hattı Düzenle Otomatik Numaralandır Ara Hat Grup Editörü Depo Hacim Hesabı Cizim Cizim Hesap Profili Çiz Isale Profili Plan Pafta Üret Isale Profili Çiz Prensip Ciz Vaziyet Planı Çiz Diğer Çizimler Raporlar Icmal Rapor Yaz Proje Çizimini Güncelle Gelis Noktalari Terfi Motopomp Gücünün Belirlenmesi Motopomp Gücünün Belirlenmesi Islemler Motopomp Gücünün Belirlenmesi Cizim Motopomp Gücünün Belirlenmesi Raporlar

10 İsale Hattı Ana Penceresi Ana Dialog İçmesuyu Ana dialoğunda fare sağ tuşu ile çıkan menüden ağaç yapısındaki sanat yapılarının bilgilerini değiştirmek, hat bilgilerine ulaşmak, yeni sanat yapıları eklemek (başına ya da sonuna), projedeki yerini bulmak, ismini değiştirmek ve silmek mümkündür. Ağaç yapısında herhangi bir sanat yapısı seçildiğinde, dialoğun sağ tarafında kendisine gelen noktaların listesi görülebilir. Geliş Noktaları Menüsüne basıldığında aşağıdaki seçenekleri görebilirsiniz:

11 Dosya Dosya Dosya İşlemleri İşlem Alt Proje Seç Sakla Çıkış Açıklama İlgili *.KTB dosyasındaki oluşturulan alt projelerin seçilmesini sağlar. İlgili *.KTB dosyasında yapılan değişikliklerin kaydedildiği işlemedir. Üzerinde çalışılan terfili yada cazibeli sistem projelerinin kapatıldığı işlemdir. Islemler Islemler İsale hattına ait güzergahların tanımlandığı, bu güzergaha ait parametrelerin belirlendiği, istenen hattın hidrolik çözümüne geri gidilebildiği, proje elemanlarının düzenlenildiği ve profil seçeneklerinin ayarlanabildiği işlemdir. Parametreler Projeden Yeni Hat Yarat Mevcut Hattı Düzenle Otomatik Numaralandır Ara Hat Grup Editörü Depo Hacim Hesabı

12 Parametreler Parametreler Genel İşlem Kazık No veya Hattan Al Açıklama Onay kutusu işaretli ise hattın kırık nokta kotlarını dikkate alarak hattın profili elde edilebilir. Onay kutusu pasif ise hattın profili üçgen model dikkate alınarak elde edilecektir. Terfide Q30 ve Q20 Minimum 2.0 Onay kutusu işaretlisi depo hacim hesap editöründe hesaplanan ihtiyaç debisi 2.00 lt'nin altında ise otomatik olarak 2'ye yuvarlatılmasını sağlar. Min.- Max. Hız (m/s.) Projede boru içerisinde akan suyun maksimum ve minumum hız değeri belirlenebilir. Kazı Derinlikleri İşlem Başlangıç - Bitiş Kot ve Kazı Derinlikleri Boru Çapları Kazı Derinliğine Eklensin Açıklama Her bölgeye göre değişebilen don derinliklerinin tanımlandığı işlemdir. İstenen kot değer aralıkları yazılarak, bu aralıklarda olması istenen kazı derinlikleri yazılabilir. Bu sekme aktif hale getirilirse, boru çapları yukarıda tanımlanan kazı derinliğine eklenerek toplam kazı derinliği ortaya çıkacaktır. Kazı Genişiliği Sola ve sağa istenen kazı genişliklerinin tanımlandığı bölümdür.

13

14 Projeden Yeni Hat Yarat Projeden Yeni Hat Yarat Yeni Cazibeli güzergah belirlenirken kullanılacak işlemdir. Bu işleme başlamadan önce projede güzergah parçaları çoklu doğru objeleri ile çizilmiş olmalıdır. Seçilen güzergah üzerinde, aşağıdaki bilgiler doğrultusunda, otomatik olarak bulunmasını istenilen sanat yapıları işaretlenebilir. İşlem Vantuz Açıklama Hattın tepe noktalarına yerleştirilen, çözülmüş gazları boru hattından dışarı atmak için kullanılan sanat yapılarıdır. Kararlı akış halinde olan suyun içerisindeki CO2, N gibi çözünen gazlar, özellikle hattın tepe noktalarında birikme yaparak bu kararlı akışı bozacak dolayısıyla boru hatlarında deformasyonlara neden olacaktır. Tahliye Min/Max. İndirgeme Aralığı Hatların en düşük kotlu noktalarına yerleştirilen, genellikle hattın temizliği için kullanılan sanat yapılarıdır. Tahliye ve vantuz sanat yapılarının hangi kriterlerde otomatik olarak tespit edilebileceğinin tanımlandığı işlemdir. Verilen değerden daha az kot farklarını gözardı ederek vantuz ve tahliye ataması gerçekleşmeyecektir. Projede örneğin 1m. verilmiş ise 1 metre değerinden az kot değisimleri dikkate almamakta, böylece gereksiz tahliye / vantuz sanat yapılarının kullanımının önüne geçilmektedir. 1m.den fazla kot farklarında ise tahliye ve vantuz otomatatik olarak hesaplanacaktır. (Profil listesi penceresinde otomatik olarak bulunan sanat yapıları düzenlenebilir) Maslak Yeri Kot Farkı Verilen değer aralıklarında (kot farkı) Maslak sanat yapısı yerleştirir.

15 Güzergah seçildikten sonra açılan Profil Listesi penceresinde; Mavi renkli hat arazi profil noktalarını, yeşil renkli hat ise sanat yapılarını bağlayan kazık noktalarını gösterir. İşlem Açıklama Edit Sil Kazı Derinliğini Değiştir Kazı Derinliğini Ortala Noktayı sanat yapısına veya sanat yapısının cinsini değiştirmek için kullanılır. Seçilen sanat yapısını noktaya dönüştürmek veya silmek için kullanılan işlemdir. Parametrelerde tanımlı olan don derinliğini değiştirmek için kullanılan işlemdir. Profil listesi üzerinde seçilecek 2 nokta arasında eğim hesabı yapıp eğime göre kot değişikliğini sağlar. Bu işlem daha çok tahliye ve/veya vantuz dan kurtulmak için yapılan bir işlemdir. Profilde Göster Tüm Hatlara Otomatik İlk Değer Ver Tüm Hatlara Seçerek İlk Değer Ver Otomatik Hat No Ver Tahliye/Vantuz Noktalarını Kontrol Et İstenen noktanın profildeki görüntüsünde takip etmek için kullanılır.. Seçilmiş hattaki tüm sisteme verilecek debinin tanımlanmasını sağlar. atlara verilecek numaranın kaçtan başlayacağı ve Q değerinin sorulmasın dan sonra boru listesinde kullanıcının istediği boru cinsi ve atü değerini seçmesinin sağlar. Editleme silme gibi işlemlerden sonra, hatlarının yeniden numaralandırılmasını sağlar. Profil üzerinde verilen eğim ve max. derinlik değerine göre Tahliye/Vantuz ayıklaması yapar

16

17 Mevcut Hattı Düzenle Mevcut Hattı Düzenle Hidrolik çözümü zor olan veya uzun cazibeli hatalarda, projenin istenen aşamasında, yapılan hesaplamalara geri dönüş yapılarak tekrar çözüm sağlanabilir. Bu amaçla ya pılan hidrolik çözümleri kaydetmek için kullanılan işlemdir. Bu sayede projenin istenen aşamasında, istenen hatta ait hidrolik değerler değiştirilebilir. Bu işlemi kullanabilmek için profil listesinde hidrolik hesapları yapılan hattın Kaydet butonu ile kaydedilmesi gerekmektedir. Profil listesi penceresinde yapılan çözümler, kaydedilmez ise ekrana 'profil kaydedilmemiştir' uyarısı gelmektedir. Yapılan hidrolik çözümler kaydedilmek istenmiyor ise ' Hayır' butonu ile işleme devam edilebilir.

18 Otomatik Numaralandır Otomatik Numaralandır Sanat yapılarının istenilen tanımlamalar ile yeniden numaralandırılmasını sağlayan işlemdir. Ağaç yapısı üzerinde silinen, değiştirilen sanat yapısı varsa veya profil listesi üzerinde bu komutun uygulanması unutulmuşsa yeniden numaralandırma imkanı sağlanacaktır.

19 Ara Hat Grup Editörü Ara Hat Grup Editörü Cazibeli Sistemlerdeki hangi hatların profillerinin birlikte ve hangi sırada çizileceğini belirleyen işlemdir. Ara hat oluşturmak için hatların birbirini su akış yönünde izlemesi ve birbirini takip etmesi gerekir. Özellik Kalan Hatlar Yeni Ara Hat Oluşturulan Gruplar Açıklama Cazibeli Sistemlerdeki hangi hatların profillerinin birlikte ve hangi sırada çizileceğini belirlemektir. Kalan Hatlar kısmında, projedeki tüm hatların listesi yer alır. Buradan seçilenler butonu ile Yeni Ara Hat listesine alınır. (--->) butonuyla Olusturulan Gruplar listesine aktarılır. Ayrıca yukarı, aşağı butonları ile seçilen Arahatların profildeki çizim sırasıda değiştirilebilir. Bu bölüme aktarılan hatlar, ayrı profillerde alınacaktır.

20 Depo Hacim Hesabı Depo Hacim Hesabı İhtiyaç debisi ve depo hacimlerinin, standartlar doğrultusunda otomatik olarak hesaplanması için kullanılan işlemdir. Bu hesaplamaların yapılabilmesi için, çoğalma katsayısına göre hesaplanan gelecekteki nüfus, gelecekteki nüfus değerine göre günlük su ihtiyacı ve yangın debisi parametreleri İlbank standartlarında bulunabilir. Tüm bu değerler doğrultusunda ihtiyaç debisi hesaplanabilir Özellik 1.Bölümde: Açıklama Gelecekteki nufüs değerinin hesaplanması için ilbank veya klasik yöntemlerinden biri seçilir. İller Bankası yöntemi seçildiğinde Nüfus sayım yılları ve sayım değerleri girilerek çoğalma katsayısı hesaplanır. Çoğalma katsayısından da gelecekteki nüfus değeri bulunur. Çoğalma Katsayısı formülü : Ç=(( Ny / Ne) - 1) x 100'dür. Çoğalma katsayısına göre belirlenecek gelecekteki Nüfus Değeri: Ng = Ny (1+Ç/100) formülü ile bulunur. 2. Bölümde; İlbank yöntemine göre bulunan gelecekteki nüfus değerine göre belirlenen aşağıdaki standartlara göre İnsan Su ihtiyaçları ve Yangın Hacmi belirlenir arası ise 60 lt/sn, arası ise 70 lt/ sn, arası ise 80 lt/sn, arası ise 100 lt/sn olarak alınır.

21 3. Bölümde; Girilen değerlere göre seçilen depo Hacminin belirlendiği bölümdür. Bulunan tüm değerler kullanıcı tanımlı olarak değiştirilebilir. Cizim Çizim Çözümü yapılan cazibeli isle hatlarına ait çeşitli çizimler ve raporlamaların gerçekleştirildiği işlemdir. Cizim Hesap Profili Çiz Isale Profili Plan Pafta Üret Isale Profili Çiz Prensip Ciz Vaziyet Planı Çiz Diğer Çizimler Cizim Hesap Profili Çiz Hesap Profili Çiz

22 Hesap profili çizimi alabilmek için arazi modelinin olduğu dosyanın aktif olması ve güzergah bilgilerinin tam olarak girilmiş olması gerekmektedir. Hesap profili çizimi ile birlikte Hesap Taplosu, Boru İcmal Tablosu ve Kullanıcı tanımlı antet otomatik olarak çizilir. Özellik Kırma Yüksekliği Yazı Boyu Profil Alt Boşluğu Profil Kır Paftada Extra Satır ve Çizimler Digitler Açıklama Profil için milimetre cinsinden yükseklik değeri girilir.profil kır seçeneği ile beraber kullanıldığında aktif olacaktır. 1/1000 ölçeğine göre olması istenen boy girilir, buna göre yatay ölçek satırına girilen ölçek katsayısı ile çarpılarak yeni yazı boyu elde edilir. Profil altında bırakılacak boşluk değeri girilir. Profil çizim alanı verilecek değere göre belirlenir. Profil çizim yüksekliği pafta boyutunu geçmemesi için profil kırdırılarak çizilebilir. Bunun için Profil Kır ikonun işaretli olması ve bir kırma yüksekliği verilmelidir. Profil alt satırlarında görünmesi istenen bilgilerdir. Onay kutularını işaretlenen özellikler profil alt satırı olarak gelecektir. Profil alt satırlarında yazılan değerlerin noktadan sonra hane sayısını belirleyen parametrelerdir.

23

24 Isale Profili Plan Pafta Üret İsale Profili Plan Pafta Üret İsale profillerinin alınabilmesi için gerekli olan paftalama işleminin yapıldığı özelliktir. Plan Paftalarının üretilebilmesi için arazi modelinin olduğu dosyanın aktif olması ve güzergah bilgilerinin tam olarak girilmiş olması gerekmektedir.

25 İşlem ISALEPAFTA Tabakasını Temizle Kuzey İşaretlerini Çiz Kuzey İşareti Boyu Yatay Ekstra Genişleme Düşey Yükseklik Özellik Daha önce üretilen paftaların yer aldığı tabakadaki verilerin silinmesi için kullanılır. İsale profili üzerinde kuzey oku işaretlerinin istenmesi durumunda aktif hale getirilmelidir. Kuzey işaretinin boyunun tanımlandığı parametredir. Pafta sınırlarındaki yatay genişlik değerinin tanımlanması için kullanılır. İsale profili ve vaziyet planının birbirleri ile pararelik sağlaması için bu sekmede verilen değer dikkate alınır.

26 Isale Profili Çiz İsale Profili Çiz Profil ile ilgili parametrelerin verildiği bölümdür. İsale profili çizimi alabilmek için arazi modelinin olduğu dosyanın aktif olması ve güzergah bilgilerinin tam olarak girilmiş olması gerekmektedir. Özellik Kırma Yüksekliği Yazı Boyu Profil Alt Boşluğu Açıklama Profil için milimetre cinsinden yükseklik değeri girilir.profil kır seçeneği ile beraber kullanıldığında aktif olacaktır. 1/1000 ölçeğine göre olması istenen boy girilir, buna göre yatay ölçek satırına girilen ölçek katsayısı ile çarpılarak yeni yazı boyu elde edilir. Profil altında bırakılacak boşluk değeri girilir. Profil çizim alanı verilecek değere göre belirlenir.

27 Profil Kır Pafta Yüksekliği Pafta Uzunluğu Dosyalama Payı Sağda Antet Üstü Boşluk Paftada Extra Satır ve Çizimler Digitler Profil çizim yüksekliği pafta boyutunu geçmemesi için profil kırdırılarak çizilebilir. Bunun için Profil Kır ikonun işaretli olması ve bir kırma yüksekliği verilmelidir. Pafta yüksekliğinin milimetre cinsinden değeridir. Pafta uzunluğunun milimetre cinsinden değeridir. Dosyalama payı için bırakılan boşluktur Sağda antet üstü boşluk değeri, paftanın sağ alt tarafına yerleştirilen antetin, profilin altına çizilen planla çakışmaması için bırakılan boşluktur. Profil alt satırlarında görünmesi istenen bilgilerdir. Onay kutularını işaretlemek yeterli olacaktır. Profil alt satırlarında yazılan değerlerin noktadan sonra hane sayısını belirleyen parametrelerdir.

28

29 Prensip Ciz Prensip Ciz Hat üzerinde sadece sanat yapılarının olduğu, geliş noktalarını içermeyen çizimlerin alındığı işlemdir. İşlem Blok Boyu Katsayısı Uygun Açıda Döndür Özellik Blok büyüklükleri için verilen katsayıdır. seçili ise çizim otomatik olarak yatayda en az yer kaplayacak sekilde çevrilir, yoksa projedeki hali ile çizilir.

30 Vaziyet Planı Çiz Vaziyet Planı Çiz Tüm ağaç yapısındaki sanat yapıları ile geliş noktalarının çizdirildiği işlemdir.

31 Diğer Çizimler Diğer Çizimler İsale Profilinin altına gelecek ekstra çizimlerin tanımlandığı işlemdir. İşleme girmeden önce arka fonda vaziyet planının çizdirilmiş olması gerekmektedir.

32 Raporlar Raporlar Icmal Rapor Yaz

33 Icmal İcmal Ağaç yapısında bulunan tüm sanat yapıları ve noktaları sınıflandırılmış adedi, boru cinsleri, atüleri, her boru cinsinden kullanılan metre değerleri ve toplam uzunluklar metre biriminde listelenir. Bu bilgiler istenmesi durumunda printerden yazdırılır. Rapor Yaz Rapor Yaz Rapor Editörü ile oluşturulan raporların çıktılarını almak için kullanılır. Proje Çizimini Güncelle Proje Çizimini Güncelle Otomatik Numaralandır işlemi sonrası proje elemanlarının yenilenmiş olan numaralarını, ekrandaki çizime aktarmak için kullanılan işlemdir.

34 Gelis Noktalari Gelis Noktalari Hatlardaki kazık noktaları üzerinde çeşitli işlemlerin yapıldığı işlemdir. İşlem Ekle Nokta Sil Hat Bilgilerini Düzelt Projedeki Yerini Göster Açıklama Hat üzerinde yeni bir nokta veya tahliye vanası ekleyen işlemdir. Hat üzerindeki herhangi bir kazık noktasının silindiği işlemdir. İstenen noktaların adı, debisi boru çapı gibi bilgilerinin düzenlendiği işlemdir. Proje çözümü için çok önemli olan uç debi tanımlamaları bu bölümden verilebilir. Kazık noktalarının profildeki yerini gösteren işlemdir.

35 Terfi Terfili isale hatlarının hidrolik çözümü, çizim ve raporlamalarının gerçekleştirildiği işlemdir. Motopomp Gücünün Belirlenmesi Güzergah Motopomp Opsiyonlar-1 Opsiyonlar-2 Motopomp Gücünün Belirlenmesi Islemler Yeni Güzergah Seç Boru Çap ve Atüleri Seç Atü Kontrolü Hava Kazanı Hesabı Cıkıs Motopomp Gücünün Belirlenmesi Cizim Hesap Profili Çiz İsale Plan Paftası Üret İsale Hattı Profili Çiz Prensip Çiz Motopomp Gücünün Belirlenmesi Raporlar Motopomp Güç Tayin Raporu Baş ve Ara Noktalarda Darbe Hesabı Raporlar Icmal Raporlar Kazı Metrajı

36 Motopomp Gücünün Belirlenmesi Motopomp Gücünün Belirlenmesi Ekrandaki terfili güzergahın tanımlandığı, otomatik boru çaplarının hesaplandığı, pompa hesaplarının yapıldığı ve profil parametrelerinin belirlendiği işlemdir. Güzergah Motopomp Opsiyonlar-1 Opsiyonlar-2

37 Güzergah Güzergah Terfili sistem güzergah bilgilerinin tanımlanması ve hidrolik sonuçların izlendiği işlemdir. İşlem Boru Çapı Hesap Katsayısı Hesaplanacak çap (mm) Nokta Sayısı Kot Farkı Özellik Otomatik boru çapı tayininde kullanılmak üzere girilen katsayısıdır. Hesaplara olan etkisi, motopomp güç tayin raporundan gözlenebilir. Hidrolik yüke (kaptaj su kotu ve depo su kotu arasındaki yükseklik farkı), iletilen debiye ve boru çapı hesap katsayısına göre hesaplanan değerdir. Güzergah üzerindeki kazı noktalarının sayısıdır. Grafik ekranda seçilen güzergahın kırık sayısı olarak kullanılabilir. Depo kotu ve pompa kotu arasındaki yükseklik farkıdır.

38 Motopomp Motopomp Terfi debilerinin hesaplandığı ve pompaya ait tüm bilgilerin tanımlandığı işlemdir. İşlem Açıklama 30 yıl sonraki su ihtiyacı (lt/sn) Bu bilgi depo hacim editöründen gelir (Depodan). Kullanıcı bu bilgiyi değiştirebilir ve yeni bilgilere göre hesap yaptırabilir. Motopomp çalışma süresi Q(terfi 30) Dinamik seviye Depo giriş basıncı (Hg) Hm 24 saat üzerinden çalışma süresi girilir. Girilen değer 24 saate bölünerek ihtiyaç debisi ile çarpılır ve terfi debisi hesaplanmış olur. İhtiyaç debisi ve motopomp çalışma süresine göre HESAPLA butonuna basarak otomatik hesaplanır. Aynı işlemler 20 yıllıklar için de yapılabilir. Pompa hareketli seviyesine göre girilen değer pompa tipini belirler. Bu anlamda, yatay, düşey ve dalgıç pompa tipi belirlenmiş olur. Giriş basıncı değeri kullanıcı tarafından girilir. Güzergah tanıtıldıktan sonra program tarafından otomatik olarak hesaplanır. Kullanıcı hesaplanan değeri değiştirip yeni değere göre Nteorik değerini hesaplatabilir.

39 Q tefi Seçim Yılı Pompa Tipi N motor Seçilen motor Motor gücü hesabının hangi yıla göre yapılacağının seçimi yapılır. (20 yıl veya 30 yıl) Dinamik seviye değerine göre otomatik olarak seçilir. Kullanıcı tanımlı olarak değiştirebilir. Tanımlanan a ve c katsayılarına göre Nteorik ve Nmotor değerleri hesaplanır. (Bu katsayılar pompa üreticisinden gelmektedir) Yukarıdaki değerlere göre otomatik seçilir. Kullanıcı hesaplanan değeri değiştirebilir. Opsiyonlar-1 Opsiyonlar-1 Profil parametrelerinin ve atü değişim noktalarındaki hata paylarının tanımlandığı işlemdir. İşlem Atü Değ. Noktası Hata Payı Atü Değ. Noktası Tarama Aralığ Antet Dosyası Özellik Boru cins değişim noktasını bulmada hassasiyet değeridir. (değiştirilebilir.) Boru cins değişim noktasını bulmada verilen aralıktır. (değiştirilebilir.) İsale profilinin çiziminde kullanılacak blok dosyadır. (İstenen dosya seçilebilir.)

40 Yazı Boyu Alt Boşluk Tüm Kıyas Çizgilerini Çiz Boru Eğimleri Planda Gidişler Profil Antet Dosyası 1/1000 ölçeğine göre olması istenen boy girilir, buna göre yatay ölçek satırına girilen ölçek katsayısı ile çarpılarak yeni yazı boyu elde edilir. Profil altında bırakılacak boşluk değeri girilir. Profil çizim alanı verilecek değere göre belirlenir. Hesap profili üzerinde 10 metrelik kıyas çizgilerinin çizilmesini sağlar. İsale profilinde boru eğim bilgilerinin yazılmasını sağlar. İsale profilinde hattın kırılma noktalarını (somelerde) çizip açı değerlerini üzerinde yazar. Profilin yanına gelecek olan hazırlanmış kurum antetinin yolunu tanımlar. Opsiyonlar-2 Opsiyonlar-2 Hesap ve isale profillerinin alt satırlarında yazılan bilgilerin noktadan sonra hane sayısının belirlendiği işlemdir.

41 Motopomp Gücünün Belirlenmesi Islemler Islemler Terfili isale hatlarının hidrolik çözümü Yeni Güzergah Seç Boru Çap ve Atüleri Seç Atü Kontrolü Hava Kazanı Hesabı Cıkıs Yeni Güzergah Seç Yeni Güzergah Seç

42 Grafik ekranda tasarlanmış olan hattın hidrolik çözümleri yapılması amacıyla tanımlandığı işlemdir. İşleme girildikten ve güzergah seçildikten sonra projede kullanılmak istenilen boru cinsleri seçilir. Burada seçilen dayanım (atü) ve boru cinsine göre hidrolik çözümler gerçekleştirilecektir. Boru Çap ve Atüleri Seç Boru Çap ve Atüleri Seç Yeni Güzergah Seç işlemi ile seçilmiş olan ve projede kullanılmak istenilen boru seçimlerinin ardından kot farkı vb.birçok parametreye göre uygun boru çap ve atülerinin otomatik olarak hesaplandığı işlemdir.

43 Atü Kontrolü Atü Kontrolü Proje çözümünde otomatik olarak hesaplanan boru çap ve cinsine göre statik basınç kontrolünün yapıldığı işlemdir. Statik basınç sorunu yok ise işleme girildikten sonra Tamam iletisi ekrana gelecek, aksi durumda ise sağ tarafta yer alan ekran görüntüsünde olduğu gibi bu durum liste halinde kullanıcıya sunulacaktır. Bu kontrol işlemi Yeni Güzergah Seç işleminde, projede kullanılmak istenen boru cinslerine göre gerçekleşir. Örneğin depo ile motopomp arasında 101 m.kot farkı bulunan bir projede sadece 10 atü dayanıma sahip borular seçilmiş ise bu durum kullanıcıya sunulacaktır. Atü, boru dayanımı ile ilgili olup, kilogram başına düşen cm 2' yi ifade eder. Aynı zamanda 1 Atü, 1 mss'lik (10 m.) işletme basıncına karşılık gelmektedir. Kullanılacak atü değeri seçilirken, pompa ve depo arasındaki statik basınca bakılabilir.

44 Hava Kazanı Hesabı Hava Kazanı Hesabı Hava kazanı, özellikle olası süpresyon-depresyon (koç darbesi) senaryolarında, basıncın dengelenmesi için kullanılır. Örneğin; pompanın çalışmasının, elektirik kesintisi vb. birçok sebeple aniden durması ile basınçlar istenmeyen değerlere doğru düşecektir (depresyon hali). Bu durumda, hava kazanı sayesinde hazneden boruyu doğru bir akış başlar. Bu sayede basıncın düşmesi önlenecektir. Aşırı basıncın olması durumunda (süpresyon) ise borudan kazana doğru bir akış başlar ve kazanın üst tarafındaki havayı sıkıştırır. Bu sayede ise basıncın fazla yükselmesi engellenmiş olur. İşleme girildiğinde; Süprasyon-deprasyon hesabında yer alan değiskenler olan HSD, Hmin ve Hmax değerlerine dışarıdan müdahale edilebilir. Bu değişkenlerin koç darbesine formüldeki etkileri, Baş ve Ara Nokta Darbe Hesabı raporundan öğrenilebilir.

45 Cıkıs Cıkıs Motopomp gücünün belirlenmesi penceresinden çıkılarak isale hattı ana ekranına dönmek için kullanılan işlemdir. Motopomp Gücünün Belirlenmesi Cizim Hesap Profili Çiz İsale Plan Paftası Üret İsale Hattı Profili Çiz Prensip Çiz Hesap Profili Çiz Hesap Profili Çiz Terfi binası ile depo arasındaki profilin alınması işlemidir. Bu profilde süpresyon, depresyon, piyezometre, statik ve kıyas hatları yer alır. Profilin alt satırlarında ise mesafe, boru kotu, piyezometre kotu, işletme basıncı, statik basınç, darbe halinde min. ve max. basınç ve boru cins değişim noktaları da yer alır. Profilin yan tarafında da kırmızı tabloda Q debi değerleri, borunun çapı, cinsi ve atüsü, hız ve eğim değerleri, Mtül ve yük kayıpları gibi hidrolik sonuçlar yer alacaktır.

46 İsale Plan Paftası Üret İsale Plan Paftası Üret İsale profillerinin alınabilmesi için gerekli olan paftalama işleminin yapıldığı özelliktir. Plan Paftalarının üretilebilmesi için arazi modelinin olduğu dosyanın aktif olması ve güzergah bilgilerinin tam olarak girilmiş olması gerekmektedir. İşlem ISALEPAFTA Tabakasını Temizle Kuzey İşaretlerini Çiz Kuzey İşareti Boyu Yatay Ekstra Genişleme Düşey Yükseklik Özellik Daha önce üretilen paftaların yer aldığı tabakadaki verilerin silinmesi için kullanılır. İsale profili üzerinde kuzey oku işaretlerinin istenmesi durumunda aktif hale getirilmelidir. Kuzey işaretinin boyunun tanımlandığı parametredir. Pafta sınırlarındaki yatay genişlik değerinin tanımlanması için kullanılır. İsale profili ve vaziyet planının birbirleri ile pararelik sağlaması için bu sekmede verilen değer dikkate alınır. İsale Hattı Profili Çiz İsale Hattı Profili Çiz Terfili isale hattına ait profilin alındığı işlemdir. İşleme girildikten sonra antet dosyası seçimi istenir. Antet dosya seçilmek istenmiyorsa iptal butonu ile işleme devam edilebilir.

47 Prensip Çiz Prensip Çiz Terfi hattının basitleştirilmiş, plan görünümünde, üzerinde sadece sanat yapılarının bulunduğu çiziminin alınmasını sağlayan işlemdir. Uygun açıda döndür seçili butonu aktif ise çizim otomatik olarak yatayda en az yer kaplayacak şekilde çevrilir. Pasif ise projedeki hali ile çizilir.

48 Motopomp Gücünün Belirlenmesi Raporlar Raporlar Motopomp Güç Tayin Raporu Baş ve Ara Noktalarda Darbe Hesabı Raporlar Icmal Raporlar Kazı Metrajı Motopomp Güç Tayin Raporu Motopomp Güç Tayin Raporu Boru çapı tayini, manometrik yükseklik ile motor gücü hesap formülleri ve sonuçlarına ait bilgilerinin alındığı işlemdir. Projeye ait tüm girdiler ve formüller bu rapor ile kontrol edilebilir.

49 Baş ve Ara Noktalarda Darbe Hesabı Baş ve Ara Noktalarda Darbe Hesabı Terfili sistem çözümleri için sepresyon ve depresyon darbe hesaplarının sonuçlarına ve formüllerine ulaşılarak kontrol edilmesini sağlayan işlemdir. Projeye ait tüm girdiler ve formüller bu rapor ile kontrol edilebilir.

50 Raporlar Icmal Icmal Tüm sanat yapıları ve noktaların sınıflandırılmış adedi ve çap bilgileri ile, boru cins ve atülerine ait toplam uzunluklar değerlerine ilişkin bilgilerin alındığı işlemdir.

51 Raporlar Kazı Metrajı Kazı Metrajı Kazı genişliği ve toplam uzunluk değerine göre kazı metrajının alındığı işlemdir.

52 Açık-Kapalı Şebeke Çözümü Açık-Kapalı Şebeke Çözümü Şebeke çözümleri açık ve kapalı şebeke çözümleri olmak üzere 2 farklı yöntem ile gerçekleştirilebilir. İşlem Açık Şebeke Çözümleri Kapalı Şebeke Çözümleri Açıklama suyun şebeke içerisinde tek yönde aktığı, boruların dallanarak ilerlediği şebeke sistem çözümüdür. Ağsal boru tasarımı ile suyun farklı akış yönlerinden aktığı şebeke sistem çözümleridir. Su bir bölgeye çeşitli yönlerden iletilebilir. Kapalı sistem çözümleri ölü nokta ve hardy cross metodları ile gerçekleştirilir. Sebeke İslemler Şebeke bilgileri Cizim Parametreleri Kritik Nokta Hidrofor Hesapları Boru Hesapları Basınç Hesapları Kazan Hesapları Manometrik Yükseklik Hesapları Pompa ve Motor Hesapları Yeniden Numaralandır Sebeke Cöz Acık Sebeke Cöz Hesap Debileri Boru Çapları Sebeke Cizim Depo Hidrofor Hat Ekle Vana Otomatik Vana Üret Yangın Musluğu (Yeraltı) Yangın Musluğu (Yerüstü) Tahliye BKV Sebeke Dosya Sebeke Raporlar Rapor Rapor Yaz Depo Hacmi Kontrol Kör Noktalardaki Basınç Farkı Kapalı Göz Hesap Raporu Sistem Basınc ve Hız kontrolu Boru Kademe Takip Kontrolü Açıkta Kalan Boru Kontrolü Boruların Geometrik Kontrolü Boru Kotları Kontrolü Raporlar Düğüm Detayları Armatür Listesi Armatür Tablosu Armatur Toplamları Düğüm Detayları Parça Ağırlıkları

53 Parça Ağırlıkları Dirsekler Metrajlar Hesap Tablosu Hesap Planı Taslak Planı Inşaat Planı Sebeke Sebeke Ana Penceresi İslemler Sebeke

54 Sebeke Cizim Sebeke Dosya Sebeke Raporlar İslemler İslemler Şebeke bilgileri Cizim Parametreleri Kritik Nokta Hidrofor Hesapları Boru Hesapları Basınç Hesapları Kazan Hesapları Manometrik Yükseklik Hesapları Pompa ve Motor Hesapları Yeniden Numaralandır Sebeke Cöz Acık Sebeke Cöz Hesap Debileri Boru Çapları

55 Şebeke bilgileri Şebeke bilgileri Proje çözümünde kullanılması istenen debi, boru çapı, basınçlar ve kontrol değerlerinin tanımlandığı işlemdir. Hesap sekmesi İşlem Açıklamalar İhtiyaç Debisi Depo Hacim Editörü ile otomatik olarak hesaplanan ihtiyaç debisi değeridir. Nüfus Qy Depo Hacim Editörü ile otomatik olarak hesaplanan gelecekteki değeridir. Yangın debileridir. Yangın debileri standartlar doğrultusunda ana, esas ve tali borular için ayrı ayrı tanımlanabilirler.

56 Tali Boru Min.İç Çap Esas Boru Min.İç Çap İller Bankası Köy Hizmetleri Şebeke çözümünde kullanılması istenen tali boru çaplarıın belirlendiği işlemdir. Butona tıklandığında ulaşılan boru kütüphanesinde de min.çap ve kullanılması istenen diğer boru çapı değerleri tanımlanabilir. Şebeke çözümünde kullanılması istenen tali boru çaplarıın belirlendiği işlemdir. Butona tıklandığında ulaşılan boru kütüphanesinde de min.çap ve kullanılması istenen diğer boru çapı değerleri tanımlanabilir. İlbank standarlarını otomatik olarak yükler. Bu değerlere göre Min.işletme basıncı, maksimum statik basınç, hız değerleri ile yangın debileri otomatik olarak yüklenir. Belirli nüfus değerlerine sahip projelerde kullanılmak üzere Köy Hizmetleri standartlarını yükler. Bu değerlere göre Min.işletme basıncı, maksimum statik basınç, hız değerleri ile yangın debileri otomatik olarak yüklenir. Diğer sekmesi İşlem Debi İterasyon Limiti Min.İşletme Basıncı Max.İşletme Basıncı Borulardaki Min. Hız Borulardaki Max.Hız Açıklama Kapalı şebeke çözümünde ölü nokta tespitinde kullanılacak hassasiyetin tanımlandığı değerdir. Proje çözümü sonrasındaki kontrol işlemlerinde kullanılmak üzere tanımlanan min.işletme basınçtır. Proje çözümü sonrasındaki kontrol işlemlerinde kullanılmak üzere tanımlanan maksimum statik basınçtır. Proje çözümü sonrasındaki kontrol işlemlerinde kullanılmak üzere tanımlanan minimum hız değeridir. Genellikle 0.7 m/s alınır. Proje çözümü sonrasındaki kontrol işlemlerinde kullanılmak üzere tanımlanan maksimum hız değeridir. Genellikle 1.2 m/s alınır.

57 Cizim Parametreleri Cizim Parametreleri Plan çizimleri, düğüm ve armatür detaylarının tanımlandığı işlemdir.

58 Genel Değerler İşlem Yazı boyu Satır Yüksekliği (mm) Tali Hat Yakınlık Kriteri (m) Şebeke Blok Boyutları Düğüm Dairesi Uzaklığı Mak.Kapalı Göz Alanı, Çevresi ve Kenarı (m.) Mesafe (L), Yük Kaybı (LJ) ve Kot (Z) Digit Sayıları Başlangıç Düğüm ve Kör Nokta No Planlar Olduğu Yere Çizilsin İller Bankası Köy Hizmetleri Açıklama Hesap planı, hesap tablosu gibi çizimlerde üretilecek yazıların mm cinsinden boylarıdır. Tablo biçiminde üretilecek çıktılarda (örn. hesap tablosu, düğüm detayları listesi) satır yüksekliğini belirler. İnşaat planlarında tali hat sonlarında düğüm noktaların denk gelmesi durumunda burada tanımlanan değer doğrultusunda düğüm noktası uzaklaştırılır. Hesap planı ve insaat planı çizimde kullanılacak blokların boyut çarpanıdır. Bu sayı 1 olduğunda, üretilecek bloklar, tasarlandıkları boyutlarda olacaktır. Düğüm dairesinin noktaya olan uzaklığını ifade eder. Kapalı gözün algılanması sırasında kullanıcıyı uyarmak amacıyla tanımlanan değerlerdir. L, LJ ve Z değerlerinin noktadan sonra kaç hane yazılacağını belirten değerdir. Numaralandırma işleminin hangi sayıdan başlayacağını ifade eden değerdir. Plan çizimlerinin şebeke boru hatları üzerinde veya kullanıcının tanımladığı noktaya çizilmesini sağlayan işlemdir. İlbank standartlarını yükleyen işlemdir. Köy Hizmetleri standartlarını yükleyen işlemdir. Düğüm Detayları İşlem Detay Blok Boyutları Detay Bloklar Arası Boşluk Açıklama Düğüm detayı çizimlerinde kullanılacak blokların boyut çarpanıdır. Düğüm detayı çizimlerinde üretilen bloklar arasında bırakılacak olan mesafedir

59 Yangın Musluğu Boru Çapı Düğüm detaylarında kullanılacak yangın mu sluğuna (N parçası) ait boru çapıdır. Genellikle 80 alınır. Redüksiyon kullanılıp kullanılmayacağı bu değere bağlıdır. Eğer sebekede kullandığınız boru iç çapı, bu değerden farklı ise redüksiyon kullanılır. Ör neğin sebekede kullanılan boru iç çapı ise, yangın musluğu boru çapını 80 kullanmak redüksi yon kullanımını gerektirir. Bunun yerine değeri kullanılabilir Armatür Ağırlık Digit Sayısı Düğüm detaylarının çözülmesinden sonra al ınacak raporlarda birim ağırlık buna göre hesaplanan toplam ağırlıkların noktadan sonra hane sayısını belirleyen özelliktir. Diğer Sekmesi İşlem Kapalı Göz Seçerken Gözü Tara İnşaat Planında Kesişimlerde Hatları Kır İnşaat Planında Dirsekleri Çiz Düğümlerde Kot Yaz Açıklama Kapalı şebekelerde gözlerin geometrik kontrolünü sağlayan, hat çizimlerinde hataların olması durumunda kullanıcıyı uyarmak amacıyla kullanılan işlemdir. Tali hat ve esas boru hattı kesişimlerinde hatların kırılması amacıyla kullanılır. İnşaat planında dirseklerin de çizilmesi için kullanılır. Plan çizimlerinde düğümlere kot yazılması amacıyla kullanılan işlemdir.

60

61

62 Kritik Nokta Kritik Nokta Hidroforlu şebeke çözümlerinde kullanılmak üzere, suyun gitmesinin en zor yani Pişletme değerinin en düşük olduğu düğüm noktasının tespiti için kullanılan işlemdir. Bu nokta kotu en yüksek yada su kaynağına en uzak nokta olabileceği gibi yükseklik ve uzaklık olarak ortalama bir yerde bulunan bir nokta da kritik olabilmektedir. İşleme girildiğinde şebeke üzerinde işletme basıncı en az olan nokta (Kritik Nokta) kullanıcıya bildirir. Bulunan nokta hem grafik üzerinde hem de nokta listesinde gözlenebilir.. Hidrofor Hesapları

63 Hidrofor Hesapları Çizim/Hidrofor işlemi ile tanımlanan sanat yapısının hesaplarının yapıldığı işlemdir. Hidrofor çözümleri için öncelikle sebekenin çözülmüs olması, yani tüm kapalı gözlerin ve düğüm noktalarındaki basınçların hesaplanmıs, boruların çap, tip ve debi değerlerinin son hallerine getirilmis olması gereklidir. Ancak hidrofor, depo gibi sebeke kotundan yüksek değildir. Daha düşük bir kottadır. Bu nedenle yapılan hesap sonucundaki basınç değerleri negatif çıkacaktır. Hidrofor hesaplarına gelindiğinde bu negatif değerler düzeltilecektir. Hidroforun sağlaması gereken ek yükseklik hesaplanarak tüm basınç değerlerine etkileyecek, şebeke basınç değerleri yeniden hesaplanacaktır. Hidrofor tarafından sağlanması gereken bu ek yükseklik ise KN (Kritik nokta) istenilen basınç + KN ile hidrofor arasındaki kot farkı + KN ile hidrofor arasındaki toplam yük kaybı kadardır. İşlem Boykesit Basınç Ayar Kritik Nokta Açıklama Hidrofor ile kritik nokta arasındaki hesap boy kesitini projeye çizer. Kritik noktada istenilen basınca göre yapılan hesapları projeye uygular. Tüm nokta basınçları uygun sekilde değiştirilebilirler Projedeki kritik noktanın kullanıcı tarafından grafikten seçilmesini sağlar. Aktif kritik nokta pencerenin üst kısmında gösterilmektedir. Boru Hesapları Basınç Hesapları Kazan Hesapları Manometrik Yükseklik Hesapları Pompa ve Motor Hesapları Boru Hesapları Boru Hesapları

64 İşlem Qi D V J L LJ KNBK HÇZK STFA Açıklama Şebeke ihtiyaç debisidir. Şebeke Bilgileri' nden alınır. Hesaplanan boru çapıdır. PVC / 10Atü lük boruda 1.00 m/sn hız elde edilebilecek boru çapıdır. Borudaki hız. (m/sn) Boru eğimi. (m/m) Hidrofor ile kritik nokta arasındaki toplam gerçek uzunluk. (m) Hidrofor ile kritik nokta arasındaki toplam yük kaybı.(m) Kritik nokta boru kotu. (m) Hidrofor çıkış zemin kotu. (m) Statik kot farkı Basınç Hesapları Basınç Hesapları Kritik noktada istenilen işletme basıncı (genellikle 15 m), LJ (toplam yük kaybı) ve kritik nokta boru kotu göz önünde bulundurularak hidrofor çıkış basınçlarının hesaplandığı işlemdir. (Piyezo ve işletme basınçları)

65 Kazan Hesapları Kazan Hesapları Hidrofor kazan hacminin hesaplandığı işlemdir. İşlem Qk Açıklama Kazan debisi (Şebeke debisinin m3/h cinsi). P1 Hidrofor çıkış işletme basıncı /10 +1 P2 P Pg P2-1 F Vt Hıdroforun 1 saatteki çalışma adedi. Hidrofor kazan hacmi. D Kazan gövde çapı. Yanındaki buton [...] ile kazan hacmine uygun çap seçimi yapılabilir. Lo, Gb. e, y Kazan hesaplarında kullanılan sabitler.

66 Manometrik Yükseklik Hesapları Manometrik Yükseklik Hesapları Hidrofor manometrik yüksekliğinin hesaplandığı işlemdir. İşlem H em (m) h din (m) h pg(m) Hm Açıklama Emniyet yüksekliği. (genellikle 8+3=11 m.alınır.) Kuyu veya emiş hava dinamik seviyesi (m) Hidrofor kazanın işletme basıncı Hidrofor manometrik yüksekliği

67 Pompa ve Motor Hesapları Pompa ve Motor Hesapları Hidroforun pompa hesap debisinin ve motor gücünün hesaplandığı işlemdir. İşlem Qp (lt/sn Nteo (ps) Nmot (ps) Nmot (kw) n b Açıklama idrofor pompa debisi. Teorik motor gücü. PS cinsinden motor gücü. KW cinsinden motor gücü. Motor verimliliği. Yanındaki buton ile N teorik değerine uygun b seçimi yapılabilir.

68 Yeniden Numaralandır Yeniden Numaralandır istenilen numaradan başlayarak her noktaya sistematik bir şekilde numara verilen işlemdir. Bu işlem yapılmadığı taktirde özellikle büyük şebekelerde hesap tablosuna düzenli yazılmayacağından hesaplar çok karışır. İşte bu karmaşıklığı bu işlem önlemektedir. Tali hat yakınlık kriterinde tanımlı değer içinde kalan düğüm noktaları aynı numarayı alırlar. Sebeke Cöz Sebeke Cöz Kapalı sebeke çözmek için kullanılan, şebekeyi besleyen sanat yapısı ile düğümler ve boru hatlarının tanımlanmasını sağlayan işlemdir. İşleme girildiğinde, öncelikle şebekeyi besleyen sanat yapısı, ardından kapalı gözlerin seçilmesi istenecektir.

69 Kapalı gözler seçildikten sonra hat bilgileri bölümünde tüm borular listelenecektir. Bu bölümde gri renkler esas, yeşil renk tali, pembe renk ise ana boruları temsil etmektedir. M ile başlayan noktalar kör noktaları temsil ederler. (Kör nokta isimleri istenirse Çizim Parametreleri (? ) işlemi ile düzenlenebilir) Bu listedeki boruların tümüne ilk değer olarak PVC / 100 / 10 Atü, Yoğunluk (Kesafet) katsayıı 1 ve Q (Debi) Esas boru yangın debisi değerleri verilir. Bu değerler Hesap Debisi (? ) ve Boru Çapları Boru Çapları(? ) işlemi ile otomatik olarak tanımlanacaktır. Netcad / Water çözümü zor bir işlem olan ölü nokta tespitinde çeşitli uyarı pencereleri ile sizi yönlendirerek hata yapmanızı önler. Bu uyarı pencereleri ve çözümlerinden bazıları aşağıdadır. Uyarı Pencereleri Hangi İşlem? Açıklama ve Çözüm 'Kapalı Göz Bulunamadı' 'Şeçilen Blok Geçerli Değil' 'Giriş Hattı Bulunamadı' Kapalı gözlerin seçimi sırasında karşılaşılabilir. Şebekeyi besleyen sanat yapısının hatalı seçimi sırasında karşılaşılabilir. Depo ve kapalı gözler seçildikten sonra deponun ana hat bulunamıyorsa karşılaşılır. Kapalı gözler oluşturulmamış olabilir. Yani Hat Çizimi işlemi sırasında örneğin yanlışlıkla tali borular esas borular ile ağsal bir yapı oluşturmuştur. Çizim/Hat Ekle işlemi ile düzeltilmelidir. Şebekeyi besleyen sanat yapısı olarak depo, hidrofor vb. yapılar seçilmelidir. Yanlışlıkla seçilen BKV,yangın musluğu, vana vb.proje elemanlarından sonra bu uyarı penceresi gelecek, işleme 'Tamam' butonu ile devam edilerek tekrar seçim işlemi yapılmalıdır. Seçilen sanat yapısına ait herhangi bir ana hat olmayabilir. Yazılım, sanat yapısından başlamak üzere ilk düğüm noktasına kadar olan hattı ana hat olarak tanımlar. Burada İlk düğüm noktası tanımlanmamış ise Çizim/Hat Ekle işlemi ile tanımlanabilir veya kullanıcı tanımlı olarak ana hat grafik ekrandan seçilebilir. Kör nokta, otomatik olarak bulunacağı gibi kullanıcı tanımlı olarak da yerleştirilebilir. Bunun için kısayol araç çubuklarından 'Kör Nokta Kullanıcı

70 yerleştirilebilir. Bunun için kısayol araç çubuklarından 'Kör Nokta Kullanıcı Tanımlı' ikonuna tıklanması yeterlidir. Göz seçimleri yapıldıktan sonra istenen noktaya kör nokta yerleştirilebilir. Buna göre basınç farkı değeri hesaplanır. Hesaplanan değer kabul sınırları içinde ise onaylanır, değilse kör noktanın yeri yeniden değiştirilebilir. Kör Nokta, kapalı göze farklı yönlerden iletilen suyun abonelere dağıtılarak bir noktada biteceği düşünülen, her göz için bir tane olan hayali bir noktadır. Bu nedenle, sisteme birinci yönden gelişte oluşan yük kayıpları toplamı ile ikinci yönden gelişte oluşan yük kayıpları toplamı arasındaki farkın asgari olduğu noktadır. Bu farka çeşitli teorik kitaplarda 'kapanma hatası' ismiyle adlandırılabilir.. Bu farkın genel olarak 2-4 m. arasında olması kabulu vardır. Netcad / Water ile bu değer 0.01 m.ye kadar düşürülebilir. Bunun için işlem tekrar edilerek, kapanma hatası düşürülmeli, iterasyon yapılmalıdır. Kör nokta tespitinde, Şebeke Çöz işlemi ardından Hesap Debileri (? ) ve Boru Çapları (? ) işlemleri ile hidrolik değerler hesaplanarak ölü noktadaki kapanma hatası hesaplanır. Hesaplanan değeri, bu işlem gurubunu (Şebeke Çöz - Hesap Debileri - Boru Çapları) tekrar ederek artan iterasyonlarda azaltabilirsiniz. Kör Noktadaki kapanma hatası değeri anlık olarak Raporlar / Kontroller / Kör Nokta Hesap Raporu (? ) işlemi ile öğrenebilirsiniz.

71 Acık Sebeke Cöz Acık Sebeke Cöz Açık sebeke çözmek için kullanılan, şebekeyi besleyen sanat yapısı ile düğümler ve boru hatlarının tanımlanmasını sağlayan işlemdir. İşleme girildiğinde, öncelikle şebekeyi besleyen sanat yapısı seçilmelidir. Seçim işlemi tamamlandıktan sonra hat bilgileri bölümünde tüm borular listelenecektir. Bu bölümde gri renkler esas, yeşil renk tali, pembe renk ise ana boruları temsil etmektedir. Bu listedeki boruların tümüne ilk değer olarak PVC / 100 / 10 Atü, Yoğunluk (Kesafet) katsayıı 1 ve Q (Debi) Esas boru yangın debisi değerleri verilir. Bu değerler Hesap Debisi (? ) ve Boru Çapları Boru Çapları(? ) işlemi ile otomatik olarak tanımlanacaktır. Netcad / Water çözümü zor bir işlem olan ölü nokta tespitinde çeşitli uyarı pencereleri ile sizi yönlendirerek hata yapmanızı önler. Bu uyarı pencereleri ve çözümlerinden bazıları aşağıdadır. Uyarı Pencereleri Hangi İşlem? Açıklama ve Çözüm 'Şeçilen Blok Geçerli Değil' Şebekeyi besleyen sanat yapısının hatalı seçimi sırasında karşılaşılabilir. Şebekeyi besleyen sanat yapısı olarak depo, hidrofor vb. yapılar seçilmelidir. Yanlışlıkla seçilen BKV,yangın musluğu, vana vb.proje elemanlarından sonra bu uyarı penceresi gelecek, işleme 'Tamam' butonu ile devam edilerek tekrar seçim işlemi yapılmalıdır.

72 'Giriş Hattı Bulunamadı' Depo ve kapalı gözler seçildikten sonra deponun ana hat bulunamıyorsa karşılaşılır. Seçilen sanat yapısına ait herhangi bir ana hat olmayabilir. Yazılım, sanat yapısından başlamak üzere ilk düğüm noktasına kadar olan hattı ana hat olarak tanımlar. Burada İlk düğüm noktası tanımlanmamış ise Çizim/Hat Ekle işlemi ile tanımlanabilir veya kullanıcı tanımlı olarak ana hat grafik ekrandan seçilebilir. Hesap Debileri Hesap Debileri Depo Hacim Hesabı işleminde hesaplanan ihtiyaç debisinden, hesap debisini otomatik olarak bulan işlemdir. Hesap yapılırken kör noktalar, tali hatlar ve uç debileri göz önünde bulundurulur. Kapalı şebeke çözümlerinde işlem sonucunda 'Hesap debileri değişti. Kapalı gözler silinsin mi?' uyarısı alınırsa kapalı gözler silinerek tekrar Şebeke Çöz (? ) işlemi yapılmalıdır. Bunun nedeni kör noktadaki kapanma hatasının azaltılmasıdır. Bu iterasyon işlemi kapalı şebekelerde 'Hesap debileri ve kör nokta sabitlendi' iletisine alana kadar devam edilmelidir. Gelen bu uyarı penceresinde 'Hayır' butonuna tıklanarak da işleme devam edilebilir. Bu durumda iterasyon durdurulmuş ve kapanma hatası değeri kabul edilmiş olur

73 Boru Çapları Boru Çapları Borulardaki debiye göre hız 1.00 m/sn olacak şekilde çap hesaplar. Sebeke Cizim Cizim Proje elemanlarının tasarlandığı işlemdir. Depo Hidrofor Hat Ekle Vana Otomatik Vana Üret

74 Otomatik Vana Üret Yangın Musluğu (Yeraltı) Yangın Musluğu (Yerüstü) Tahliye BKV Depo Depo Şebekeyi besleyen sanat yapısının ekran üzerinde yerleştirildiği işlemdir. İşleme girildiğinde ekran üzerinde depo noktasının işaretlenmesi yeterlidir. İşaretlenen depo ŞEBEKE_BLOKLAR tabakasına aktarılacaktır. Boru çizminden önce veya sonra yerleştirilebilir. Deponun kot değeri, boru hatlarının kotlarına göre işletme basıncını doğrudan etkiler.

75 Hidrofor Hidrofor Hidrofor, su kullanma noktalarına istenen miktarda ve basınçta su temin eden, elektrikle çalısan şebekeyi besleyen sanat yapısıdır. Genellikle su kaynağının, şebekedeki borulara göre daha düşük kotta olduğu projelerde kullanılır. İşleme girildiğinde grafik ekran üzerinden istenen yere tanımlanabilir. Boru çiziminden önce veya sonra yerleştirilebilir. Öncelik sırası yoktur. Hidrofor sanat yapısının kullanılması durumunda Hidrofor Hesapları (? ) kullanılmalı dır.

76 Hat Ekle Hat Ekle Proje elemanlarına ait kademesine göre esas, tali,ana ve düğüm noktalarının tasarlandığı işlemdir. Mevcut boru çizileceği zaman boru listesine girip boru cinsi ve çapı seçildikten sonra çizime başlanır. Bu işlem sonucunda şebeke çözümü sırasında mevcut boruların çapları hesaplanmayacak, seçilen çaplar doğrultusunda hidrolik hesaplar gerçekleştirilecektir.

77 Vana Vana Ekran üzerinde kullanıcı tanımlı olarak istenen noktalara vana çizmek için kullanılan işlemdir. Otomatik Vana Üret Otomatik Vana Üret Esas borudan ayrılan her esas ve tali boruya otomatik olarak vana yerleştirilmesi için kullanılan işlemdir. İşlem Eski Vanaları Sil Kaç Metrede Bir Vana Üretilsin Açıklama Daha önce oluşturulmuş vanaların silinmesini sağlayan işlemdir. 400 m.yi aşan uzunluklarda esas boru hatlarında girilen değer kadar vana üretilmesini sağlayan işlemdir. Yangın Musluğu (Yeraltı) Yeraltı Yangın Musluğu Şebeke üzerinde planlanan yerlere kullanıcı tanımlı olarak yangın musluğunun yerleştirildiği işlemdir. Hattın üzerinde oluşmasını sağlamak amacıyla yakalama modları kullanılmalıdır. Aksi takdirde rapor ve çizimlerde bu sanat yapıları oluşmayacaktır. Tasarımı yapılan bu sanat yapıları ŞEBEKE_BLOKLAR tabakasına standart blok tipi ile kaydedilmiş olur.

78 Yangın Musluğu (Yerüstü) Yerüstü Yangın Musluğu Şebeke üzerinde planlanan yerlere kullanıcı tanımlı olarak yangın musluğunun yerleştirildiği işlemdir. Hattın üzerinde oluşmasını sağlamak amacıyla yakalama modları kullanılmalıdır. Aksi takdirde rapor ve çizimlerde bu sanat yapıları oluşmayacaktır. Tasarımı yapılan bu sanat yapıları ŞEBEKE_BLOKLAR tabakasına standart blok tipi ile kaydedilmiş olur.

79 Tahliye Tahliye Şebeke üzerinde planlanan yerlere kullanıcı tanımlı olarak tahliye vanasının yerleştirildiği işlemdir. Hattın üzerinde oluşmasını sağlamak amacıyla yakalama modları kullanılmalıdır. Aksi takdirde rapor ve çizimlerde bu sanat yapıları oluşmayacaktır. Tasarımı yapılan bu sanat yapıları ŞEBEKE_BLOKLAR tabakasına standart blok tipi ile kaydedilmiş olur. Bu işlem öncesi genellikle suyun tahliyesinin daha kolay sağlanabilmesi amacıyla projedeki boru hatlarına ait en düşük kotlu noktalar tespit edilir.

80 BKV Basınç Kırıcı Vana Statik basıncın dengelenmesi amacıyla, istenen yerlede (örneğin statik basınç sınırının aşıldığı noktalarda) basıncı kırmak için kullanılan işlemdir. Çıkış basıncı kırma oranları ile tanımlanabilmektedir. Kendinden önceki basınç değişim çıkış kırmızı kotuna (depo, kaptaj, maslak yada BKV) ve kırma oranına bağımlı olarak basıncı düşürür. BKV, açık ve kapalı şebekelerde kullanılabilir. Ancak kapalı göz çözümlerinde, iterasyon sayısını arttırabilmektedir. (? ) Sebeke Dosya

81 Dosya İşlem Alt Proje Seç Sakla Farklı Sakla Açıklama Daha önce oluşturulmuş alt proje dosyalarının yükleneceği işlemdir. Detaylı bilgilere Proje menüsü altından ulaşılabilir. Olusturulmus bir sebekeyi, hidrofor bilgilerini ve sanat yapılarını aktif dosya içine aktif projenin adıyla saklar. Mevcut proje dışında farklı bir isimle saklayan işlemdir. Sebeke Raporlar Raporlar Şebeke çözümü ile ilgili kontrol işlemlerinin yapıldığı, rapor ve çizimlerin alındığı işlemdir. Rapor Rapor Yaz Depo Hacmi Kontrol Kör Noktalardaki Basınç Farkı Kapalı Göz Hesap Raporu Sistem Basınc ve Hız kontrolu Boru Kademe Takip Kontrolü Açıkta Kalan Boru Kontrolü Boruların Geometrik Kontrolü Boru Kotları Kontrolü Raporlar Düğüm Detayları Armatür Listesi Armatür Tablosu Armatur Toplamları Düğüm Detayları Parça Ağırlıkları Dirsekler Metrajlar Hesap Tablosu Hesap Planı Taslak Planı Inşaat Planı

82 Rapor Rapor Yaz Rapor Yaz Rapor Editörü ile oluşturulan veya hazır tanımlı olarak gelen raporların çıktılarını almak için kullanılır. İşleme girildikten sonra seçilen rapor *.CKS ve *.XLS rapor dosyasına veya ekranda yer alan çizime yerleştirilebilir. Depo Hacmi Depo Hacmi

83 İhtiyaç debisi ve depo hacimlerinin, standartlar doğrultusunda otomatik olarak hesaplanması için kullanılan işlemdir. Bu hesaplamaların yapılabilmesi için, çoğalma katsayısına göre hesaplanan gelecekteki nüfus, gelecekteki nüfus değerine göre günlük su ihtiyacı ve yangın debisi parametreleri İlbank standartlarında bulunabilir. Tüm bu değerler doğrultusunda ihtiyaç debisi hesaplanabilir Özellik 1.Bölümde: Açıklama Gelecekteki nufüs değerinin hesaplanması için ilbank veya klasik yöntemlerinden biri seçilir. İller Bankası yöntemi seçildiğinde Nüfus sayım yılları ve sayım değerleri girilerek çoğalma katsayısı hesaplanır. Çoğalma katsayısından da gelecekteki nüfus değeri bulunur. Çoğalma Katsayısı formülü : Ç=(( Ny / Ne) - 1) x 100'dür. Çoğalma katsayısına göre belirlenecek gelecekteki Nüfus Değeri: Ng = Ny (1+Ç/100) formülü ile bulunur. 2. Bölümde; İlbank yöntemine göre bulunan gelecekteki nüfus değerine göre belirlenen aşağıdaki standartlara göre İnsan Su ihtiyaçları ve Yangın Hacmi belirlenir arası ise 60 lt/sn, arası ise 70 lt/ sn, arası ise 80 lt/sn, arası ise 100 lt/sn olarak alınır. 3. Bölümde; Girilen değerlere göre seçilen depo Hacminin belirlendiği bölümdür. Bulunan tüm değerler kullanıcı tanımlı olarak değiştirilebilir.

84

85 Kontrol Kontrol Şebekeye ilişkin kontrol işlemlerinin yapıldığı menüdür. Buradaki sonuçlara göre projede bir takım değişiklikler gerçekleştirilebilir. Kör Noktalardaki Basınç Farkı Kapalı Göz Hesap Raporu Sistem Basınc ve Hız kontrolu Boru Kademe Takip Kontrolü Açıkta Kalan Boru Kontrolü Boruların Geometrik Kontrolü Boru Kotları Kontrolü Kör Noktalardaki Basınç Farkı Kör Noktalardaki Basınç Farkı Kapalı şebekelerdeki her göz için 1 adet bulunan kör noktaların basınç farklarını listeler.

86 Kapalı Göz Hesap Raporu Kapalı Göz Hesap Raporu Kapalı gözlere ait otomatik olarak bulunan kör(ölü) noktaların kapanma hatasını veren işlemdir. İşleme girildiğinde açılan listeden her göz için 1 adet bulunan ölü nokta seçilir. Seçilen ölü noktaya ait 1.ve2. yönlerdeki yük kayıpları ve bunların farkı gözlenmiş olur. Kapanma hatasının istediğiniz değerden yüksek çıkması halinde Şebeke Çöz, Hesap Debileri ve Boru Çapları işlem grubu tekrar yaparak bu değeri düşürebilirsiniz. Kör Nokta, kapalı göze farklı yönlerden iletilen suyun abonelere dağıtılarak bir noktada biteceği düşünülen, her göz için bir tane olan hayali bir noktadır. Bu nedenle, sisteme birinci yönden gelişte oluşan yük kayıpları toplamı ile ikinci yönden gelişte oluşan yük kayıpları toplamı arasındaki farkın asgari olduğu noktadır. Bu farka çeşitli teorik kitaplarda 'kapanma hatası' ismiyle adlandırılabilir.. Bu farkın genel olarak 2-4 m. arasında olması kabulu vardır. Netcad / Water ile bu değer 0.01 m.ye kadar düşürülebilir. Bunun için işlem tekrar edilerek, kapanma hatası düşürülmeli, iterasyon yapılmalıdır. Kör nokta tespitinde, Şebeke Çöz işlemi ardından Hesap Debileri (? ) ve Boru Çapları (? ) işlemleri ile hidrolik değerler hesaplanarak ölü noktadaki kapanma hatası hesaplanır. Hesaplanan değeri, bu işlem gurubunu (Şebeke Çöz - Hesap Debileri - Boru Çapları) tekrar ederek artan iterasyonlarda azaltabilirsiniz. Kör Noktadaki kapanma hatası değeri anlık olarak Raporlar / Kontroller / Kör Nokta Hesap Raporu (? ) işlemi ile öğrenebilirsiniz.

87 Sistem Basınc ve Hız kontrolu Sistem Basınc ve Hız Kontrolu Düğüm noktalarındaki isletme basıncı, statik basıncı, borulardaki min. ve max. hız değerlerini kontrol eden işlemdir. Bu değerler Şebeke Bilgileri ile tanımlanmış olan standart değerlerle kontrol edilir. Burada alınan rapor doğrultusunda projede değişikliğe gidebilirsiniz. (Boru çaplarının değiştirilmesi, kazı derinliklerinin değiştirilmesi veya yüksek statik basınç için BKV'nin kullanılması vb.) halinde listeler

88 Boru Kademe Takip Kontrolü Boru Kademe Takip Kontrolü Boru çiziminin kademe sırasına göre doğru çizilip çizilmediğini kontrol eden işlemdir. 1.Kademeden sonra 2. kademe boru çizimi olabilir ancak 2.kademeden 1.kademeye geçiş olmamalıdır. Açıkta Kalan Boru Kontrolü Açıkta Kalan Boru Kontrolü Depo veya Hidrofor sanat yapısına bağlı boruların algılanmasından sonra uygulanacak komuttur. Buna göre şebekeye ait boruların çizimi doğru yapılmışsa açıkta kalan borular listelenir. Şayet açıkta kalan boru yoksa menü boş gelecektir.

89 Boruların Geometrik Kontrolü Boruların Geometrik Kontrolü Hat Ekle işlemi ile tasarlanan hatların kot, uzunluk ve boru tipi kontrolünü yapan işlemdir. Bu komutun 3 fonksiyonu vardır. İşlem Uzunluğu 0 (sıfır) olan hatların kontrolü Kapalı göz oluşturan tali hatların olup olmadığının kontrolü Açıklama ve Çözümler Bu hat mutlaka silinmelidir. Gerekirse Hat Ekle işlemi ile tekrar tasarlanmalıdır. '0' m.uzunluğundaki hattın yük kaybı ve diğer hidrolik değerleri de hesaplanamayacaktır. Kapalı göz oluşturan tali hatlar varsa p rogram bu hatları bulup Hat No ve koordinatları (Y, X) ile birlikte listeleyip ŞEBEKE_BOZUK adlı bir tabakaya alır. Grafik ekrana dönüp gösterilen yerlerdeki hatlar düzeltilmelidir. Düzeltilen bu tali hatlar eski tabakalarına (ŞEBEKE_TALİ_HAT) alınmalıdır. Aksi halde çözüm aşamasında sorunlar yaşanacaktır. Kapalı göz oluşturmayan esas boruların kontrolü Kapalı göz oluşturmayan esas borular varsa bunlar tesbit edilip çözüm aşamasında dikkate alınabilir. Bununla ilgili hiçbir şekilde değişiklik yapmanıza gerek yoktur. Bilgi olarak listelenebilir.

90 Boru Kotları Kontrolü Boru Kotları Kontrolü Burada tüm projede kotu 0 (sıfır) olan noktaları ve boru hatlarının kırık nokta kotlarının üçgen model ile uyumlu olup olmadığının kontrolünü yapan işlemdir. Raporlar Düğüm Detayları Düğüm Detayları

91 Düğümler ve kullanılan armatür malzemelerinin raporlandıkları işlemdir. Armatür Listesi Armatür Tablosu Armatur Toplamları Düğüm Detayları Parça Ağırlıkları Armatür Listesi Armatür Listesi Burada hangi düğüm noktasında hangi detayın kullanıldığı listelenir.

92 Armatür Tablosu Armatür Tablosu Düğüm noktalarında kullanılan armatürlerin ve toplam armatür sayısının oluşturulduğu standart armatür listesidir. Tablo oluşturulduktan sonra kullanıcının ekranda tabloyu yerleştirmesi beklenir. Boş düğüm noktaları ayıklanır.

93

94 Armatur Toplamları Armatur Toplamları Kullanılan armatürlerin toplam sayısının özetlendiği bir rapor verir.

95 Düğüm Detayları Düğüm Detayları Düğüm noktalarının detayları, kutular içinde çizilir. Nokta numaraları, düğüm detaylarının isimleri ve boru yönleri üretilir. Boş düğüm noktaları ve aynı armatürlere sahip düğüm noktaları ayıklanır.

96 Parça Ağırlıkları Parça Ağırlıkları Her parçanın çapına göre birim ağırlığının girildiği bölümdür. 3 adet kolon bulunmaktadır. Parça ağırlıkalrının girişi: + Ekle butonuna tıklayarak satır açılır. Burada Ana grup hücresi tıklanır ve beliren ok tuşuna tekrardan tıklanır. Boruya ait parça seçimi yapılır, (G-MMA gibi). Sağ taraftaki Alt Grup hücresine karşılık gelen parçanın çap bilgisi girilir (160/110 gibi) ve buna karşılık gelen parçanın ağırlığı girilir(2.54 gibi). her parça için bu işlem adımları ugulanır. Ağırlık bilgileri Şebeke.dpa dosyasında saklanırlar.

97 Dirsekler Dirsekler Her bir düğümde kullanılan dirsek detaylarının ve metraj toplamlarının alındığı rapordur. İşlem Dirsek Çizimi Dirsek Tablosu Açıklama Hesapların tamamlanmasından sonra boruların; düğüm numarası, kademesi, çapı, dirseği çizip üzerinde açısını yazıp 6 satır 4 sütundan oluşan tablolara aktarılmaktadır. Borunun kademesi, cinsi, çapı, dirsek açısı, adet ve genel toplamı veren rapordur. Dirsek çizimleri ile ilgili olarak Çizim Parametreleri işleminde tanımlanan değerler kullanılır.

98

99 Metrajlar

100 Metrajlar Boru ve kazı metrajlarının alındığı işlemdir. İşlem Boru Metrajı Kazı Metrajı Açıklama Kademe (1. ve 2.kademe) ve boru türü (ana,esas,tali boruların) sırasına göre boru cinsi, çapı, atüsü, uzunluğu ve toplam uzunluk metrajları alabilirsiniz. Verilen genişlik ve derinlik parametrelerine göre kazı hacminin alındığı işlemdir. Hesap Tablosu Hesap Tablosu Yapılan şebeke çözümlerine ilişkin hesap tablosunun alındığı işlemdir. İşleme girildiğinde Şebeke Bilgileri (? ) penceresi açılarak bilgilerin kontrol edilmesi sağlanır. Bu tablo, şebeke raporlarından Şebeke Hesap Tablosu dosyasına göre hazırlanır. İstenirse rapor düzenle ile Şebeke Hesap Tablosu dosyasında değişiklik yapılarak farklı hesap tablo formatları hazırlanabilir.

101 Hesap Planı Hesap Planı Çözümü yapılmış bir sistemin hesap planını ekrana çizer. Düğüm noktalarının adı ve kotları ile boruların kesafet, tip, çap ve yük kaybı bilgilerini ilgili yerlere yazar. Hat uçlarındaki körtapa çizimleri ve gerekli sanat yapısı çizimleri yapılır. Oluşturulan çizim ekranda kullanıcı tarafından yerleştirilir. Hesap planı üretilmeden önce 'Ayarlar' da değerler kontrol edilmeli ve varsa değişiklikler yapıldıktan sonra rapor üretilmelidir.

102 Taslak Planı Taslak Planı Düğüm noktalarının kot değerleri ve boru uzunlukları, mevcut borulara ait boru cinsi ve çapı değerlerinin yazıldığı plan çizimini alan işlemdir.

103 Inşaat Planı Inşaat Planı Şebekenin insaat imalat ve yerlerini gösteren, ölçekli plan çizimini alan işlemdir. Bu çizimde, düğüm noktalarının adı ve kotları ile boruların kesafet, tip, çap ve yük kaybı bilgileri yer alır. Tali hat uçları, ana hatlara uzatılır ve gerekli sanat yapısı çizimleri yapılır. Olusturulan çizim, ekranda kullanıcı tarafından yerlestirilir. Antet Ekle Antet Ekle Üretilen çizimlere lejant (antet) eklemek için kullanılır. Seçilecek olan lejant blok dosyası ve proje bilgileri penceresinde girilen bilgiler kullanılır. Lejant blok çizimlerinde (Netcad6\modul\water\blok klasöründeki ncz dosyaları) bulunan, değişkenler ile proje bilgilerindeki bilgilerle otomatik olarak değiştirilirler. Bunların dışında yeni antetlar de oluşturup kullanılabilir.

104 Proje Parametreler Proje Parametreleri İçmesuyu ve şebeke çizimlerinde kullanılan lejant (antet) bloklarındaki ortak bilgilerin ve proje ile ilgili diğer genel bilgilerin bulunduğu penceredir. Burada proje il e ilgili makam bilgileri, projenin adı, yapan, çizen onaylayan ve tarih gibi bilgiler bulunur. Ayrıca pencerenin üst kısmında, aktif dosya ve projenin adı görülebilir. Her İçmesuyu projesi için ayrı proje bilgisi tutulmaktadır.

105 Boru Cinslerini Düzenle Boru Cinslerini Düzenle 400'ü aşkın boru tip ve cinsini içinde barındıran boru kütüphanesine ulaşılan işlemdir. Bu dosya kurulum dizini altında C:\svn\MODUL\WATER\TEMPLATE altındaki NCBORU.MDB dosyasında saklanır. Bu listede standartlar doğrultusunda elde edilen boru tipleri, dayanımları (atü), selerite katsayısı ve çap bilgileri yer alır. Eğer istenilen boru listede bulunmuyor ise listede kullanılmayan bir boru seçilip, bilgileri değiştirilerek Ekle komutu ile eklenebilir. Bu işlem için boru özelliklerinin istenilen şekilde ayarlanması gereklidir (Malzeme, dayanım, iç çap özelliklerinin doldurulmuş olması zorunludur).

106 Boru Çapı Yazım Biçimi Boru Çapı Yazım Biçimi Tüm çözümlerde geçerli olmak üzere, boru bilgisinin yazıldığı tüm raporlarda uygulanacak boru yazım şeklinin tasarlandığı işlemdir.

107 ICMESUYU Çizim ve Raporlar Cizim ve Raporlar Hesap Planı Cizim ve Raporlar Insaat Planı Cizim ve Raporlar Taslak Planı Dirsek Çizimleri Dirsek Tablosu Şebeke Hesap Tablosu Pik Faktör Tablosu Depo Sonuç Tablosu Simülasyon Düğüm Bilgileri Cizim ve Raporlar Hesap Planı Hesap Planı Hardy Cross çözümü yapılmış projelere ait; düğüm noktalarının adı ve kotları, sanat yapıları, boruların kesafet katsayıları, tip, çap ve yük kaybı bilgilerinin alındığı plan çizimidir.

108 Cizim ve Raporlar Insaat Planı İnşaat Planı Hardy Cross çözümü yapılmış projelere ait; şebekenin insaat imalat ve yerlerini gösteren, ölçekli plan çizimini alan işlemdir. Bu çizimde, düğüm noktalarının adı ve kotları ile boruların kesafet, tip, çap ve yük kaybı bilgileri yer alır. Tali hat uçları, ana hatlara uzatılır ve gerekli sanat yapısı çizimleri yapılır

109 Cizim ve Raporlar Taslak Planı Hardy Cross Taslak Planı Hardy Cross çözümü yapılmış projelere ait; düğüm noktalarının kot değerleri, boru uzunlukları, mevcut borulara ait boru cinsi ve çapı değerlerinin yazıldığı plan çizimini alan işlemdir. Dirsek Çizimleri

110 Dirsek Çizimleri Hesapların tamamlanmasından sonra bu komut boruların; düğüm numarası, kademesi, çapı, dirseği çizip üzerinde açısını yazıp 6 satır 4 sütundan oluşan tablolara aktarılmaktadır. Dirsek Tablosu Dirsek Tablosu Borunun kademesi, cinsi, çapı, dirsek açısı, adet ve genel toplamı veren rapordur.

111 Şebeke Hesap Tablosu Şebeke Hesap Tablosu Düğüm noktaları ve borulara ait şebeke hesap tablosunun alındığı işlemdir. Pik Faktör Tablosu Pik Faktör Tablosu İller bankası standartlarında, şeçilen şebeke katı ve yoğunluk bölgelerine göre saatlik dağıtım debisi ile Pik Katsayıları Grafiğinin alındığı tablodur. Depo Sonuç Tablosu Depo Sonuç Tablosu İller bankası standartlarında şebeke hesap tablosunun alınmasıdır.

112 Simülasyon Düğüm Bilgileri Simülasyon Düğüm Bilgileri İçmesuyu kesin projesi şebeke hesap tablosunun alındığı rapordur. ICMESUYU Hardy Cross Basınç Katlarına Göre Talep Hesapla Boru Yoğunluklarını Güncelle Düğüm Talebi Hesapla Eğriler Seyirler Ayarlar Görünüm Ayarları Hardy Cross Kaydet Hardy Croos Analiz Analiz Ayarları Özel Hidrolik Kurallar Analiz Raporu Hız ve Basınç Kontrolü Basınç Katlarına Göre Talep Hesapla

113 Basınç Katlarına Göre Talep Hesapla Basınç katları sayısallaştırma sonucu çizilebilir ve basınç katlarına göre talep değerleri hesaplanabilir. Bunun için sayısallaştırma menüsündeki Basınç Katları kullanılır. Bu menüden Üst, Orta ve Alt kat çizimleri gerçekleştirilir. Daha sonra İçmesuyu/ Hardy Cross/ Otomatik Talep Hesabı/ Basınç Katlarına Göre Talep Hesapla komutu çalıştırıldığında tüm sisteme verilecek olan Toplam Debi Değeri'nin girilebileceği bir pencere açılır. Tüm katlara verilecek toplam debi lt/sn cinsinden girilip Tamam komutu tıklandığında debi değeri basınç alanlarına göre oranlanarak hesaplanacak ve veritabanına işlenecektir. Boru Yoğunluklarını Güncelle Boru Yoğunluklarını Güncelle Projede kullanılan borulara yoğunluk değerleri de verilebilir. Boru tablosundaki yoğunluk kolonunun sayısallaştırma sonucu doldurulması işlemidir. Sayısallaştırma menüsünden Yoğunluk seçilerek yoğunluk değeri verilecek boruları içeren alan çevrilir. Birden fazla sayıda yoğunluk bölgesi oluşturulabilir. Bir bölgenin sayısallaştırılması bittiğinde aşağıdaki kutucuk açılır. Yoğunluk bölümüne istenen değer girilir. Sayısallaştırmalar yapıldıktan sonra İçmesuyu/ Hardy Cross/ Otomatik Talep Hesabı/ Boru Yoğunluklarını Güncelle komutu çalıştırılır. Böylece sayısallaştırılma esnasında verilen değerler boru tablosunda kayıtlara yoğunluk değeri olarak atanmış olur. Herhangi bir yoğunluk sayısallaştırılması yapılmak zorunluluğu yoktur. Bu durumda sadece otomatik talep hesabı komutu bir kez çalıştırılır ve tüm borulara '1' değerinin atanması sağlanır.

114 Düğüm Talebi Hesapla Düğüm Talebi Hesapla Düğüm talepleri kullanıcı tarafından belirlenebilecek bir toplam talep girilerek otomatik olarak düğüm noktalarına dağıtılabilir ya da basınç katlarına göre hesaplanan talep değerleri düğüm noktalarına dağıtılmak üzere kullanılabilir. İçmeusyu/ Hardy Cross/ Otomatik Talep Hesabı/ Düğüm Talebi Hesapla komutu çalıştırıldığında proje için belirlenen bir ana talep değerinin kullanıcı tarafından girilebileceği bir pencere açılır. Eğer daha önceden basınç katlarına göre bir talep hesabı gerçekleştirilmişse satırın yanındaki üç nokta butonuna basılır ve listeden de seçim yapılabilir. Bu sayfada aynı zamanda basınç katlarının hesaplanan taleplerine ait CKS formatında bir rapor dosyası da hazırlanmaktadır. Listeden bir değer seçildikten ya da kullanıcı elle bir değer girdikten sonra Tamam ile işlem yaptırılır ve işlemin sonunda düğüm tablosundaki Ana_Talep kolonunun dolduğu gözlenir. Bu işlem düğüm noktaları arasında voronoi alanları oluşturarak yani düğümler arasındaki boruların yarı uzunluklarını kullanarak yapılmaktadır. Voronoi alanlarının üretilme mantığı ile ilgili ayrıntılı açıklamaya Netcad/SURF modülü eğitim dokumanı ve kitaplarından ulaşılabilir.

115 Eğriler Eğriler Eğriler, iki nitelik verisi arasındaki ilişkileri inceleyen objelerdir. 2 veya daha fazla obje aynı eğri üzerinde bulunabilir. Water modülü aşağıdaki eğri çeşitlerini kullanır. İşleme girildiği zaman projedeki eğrileri listeleyen bir pencere görüntülenir. Açılan Projedeki Eğriler penceresinden, listede yer alan eğri adı seçilip fare ile çift tıklanarak ilgili eğrinin düzenleme penceresi açılır. Hacim, Pompa, Verimlilik ve Yük Kaybı olmak üzere 4 çeşit eğri tipi vardır. Pompa Eğrisi Pompa eğrisi su yükü ve su akış oranı arasındaki ilişkiyi inceler. Su Yükü, pompanın suya kazandırdığı yüktür ve grafiğin Y ekseninde yer alır. Su yükü metre olarak ifade edilir. Akış oranı, grafiğin X ekseninde yer alır. Bir pompa eğri grafiğinde; su yükü azalırken, su akışı artan bir grafik çizer. Bir Noktalı Eğri: Tek noktalı pompalı eğri grafiği, pompanın istenilen operasyon noktasında yük-akış kombinasyonunu tanımlar. 3 Noktalı Eğri: 3 Noktalı pompalı eğri grafiği, 3 farklı operasyon noktasıyla tanımlanır: Düşük Akış Noktası, "O" noktasında veya düşük akış noktalarında, su yükü ve akışı gösterir. Planlanan Akış Noktası, istenilen operasyon noktasında su yükü ve akışı gösterir. Maksimum Akış Noktası; maksimum akışta su yükü ve akışı gösterir. C h =A-Bq G h = su yükü kazancı G q= akış oranı A, B, C sabit değerlerdir. Çok Noktalı Eğri: Çok noktalı pompalı eğri grafiği, 4 veya daha fazla noktadan tanımlanan yük-akış grafiğidir. Netcad/Water-Hardy Cross modülü noktaları birbirine bağlayarak bütün bir eğri grafiği oluşturur. Verimlilik Eğrisi Pompa akış oran fonksiyonu olarak, pompa verimliliğini ifade eder. Y ekseni verimlilik yüzdesini, X ekseni akış birimini ifade eder. Verimlilik eğrisi, yalnız enerji hesaplamalarında kullanılır. Hacim Eğrisi Su seviye fonksiyonunda, depo hacminin nasıl değiştiğini ifade eden eğri grafiğidir.

116 Y ekseni: Hacim (kübik metre) ; X ekseni: Su seviyesi (metre) X ekseni: Su seviyesi (metre) Yük Kaybı Eğrisi Akış Oranı fonksiyonu üzerinde, Genel Amaçlı Kullanım Vanaları (GPV) içindeki yük kayıplarını ifade eder.

117 Seyirler Seyirler Belli bir zaman dilimi içinde, nicelik değerlerinin değişimini gösteren çarpanların toplandığı tablodur. Rezervuar su yükü, pompa grafikleri ve su kalite kaynak verilerinin hepsi seyir grafiğini içerir. Bütün seyirlerde kullanılan zaman aralığı sabit bir değerdir. Bu aralıkta nicelik değer, sabit seviyede kalır. Bütün yapılar aynı zaman aralığını kullanmak zorundaysa, her biri farklı zaman aralığı numaralarına sahip olabilir. Simulasyon saati, seyir içindeki zaman aralığı numaralarını aşarsa; seyir yine onun ilk zaman aralığı numarasına döner. Seyirler komutu ile projede bulunan seyirler görüntülenir. İşleme girildiği zaman projedeki seyirleri listeleyen bir pencere görüntülenir. Açılan Projedeki Seyirler penceresinde listelenen seyir seçilip fare ile çift tıklanarak Seyir Düzenleme penceresine ulaşılır. Açılan Seyir Düzenle penceresinde, seçilen seyir ile ilgili zaman aralıkları ve bu zaman aralıklarına karşılık gelen çarpanların oluşturduğu grafik ekranda görüntülenir. Çarpan değerleri ve seyir süresi kullanıcı tanımlı olarak Analiz Ayarları penceresinin Süre Ayarları sekmesinden kullanıcı tanımlı olarak değiştirilebilir. Değiştirilen grafikteki değişim dinamik olarak görüntülenebilir.

118 Ayarlar Ayarlar Bu işlemde üretilecek çizim ile ilgili parametreler değiştirilebilir. Genel Değerler: Yazı boyu: Hesap planı, hesap tablosu gibi çizimlerde üretilecek yazıların mm cinsinden boylarıdır. Bu yazı boyunun ekran ölçeğine göre ayarlanması program tarafından yapılmaktadır. Bu nedenle kullanıcının çıktıda görmek istediği yazı boyunu girmesi yeterlidir. Satır yüksekliği: Tablo biçiminde üretilecek çıktılarda (örn. hesap tablosu, düğüm detayları listesi) satır yüksekliğini belirler. Tali hat yakınlık kriteri: Şebekedeki hesap planı ile inşaat planı birbirinden farklıdır. Hesap planında, şebeke çözümlerini kolaylaştırmak için tali hat sonları ile ana hatlar birleştirilmezler. Ancak inşaatta durum farklıdır. Bu noktalarda borular birleşiktir. Bu noktada ortaya hangi tali hatların ana boru ile gerçekten birleşik, hangilerinin ayrık olacağı sorunu çıkmaktadır. Bu karar tali hat yakınlık kriteri ile verilmektedir. Eğer bir tali hat sonuna yakın bir ana hat düğüm noktası var ise, bu tali hat sonu ayrı bir düğüm noktası gibi işlem görmez. Sadece şebeke çözümü (kör nokta hesapları) sırasında buradan suyun geçmediği kabul edilir. Ancak bu noktaya ait ayrı bir düğüm noktası detayı çıkarılmaz. Bu tip hatlar, inşaat planında ana hatta uzatılarak çizilirler. Ayrıca tali hat çizerken de bu yakınlık kriteri göz önünde bulundurulur. Fare ile seçilen tali hat son noktası yakınında bir ana hat düğüm noktası var ise, tali hattın yönü ve uzunluğu otomatik ayarlanmaktadır. Şebeke blok boyutları: Çizimde kullanılacak blokların boyut çarpanıdır. Bu sayı 1 olduğunda, üretilecek bloklar, tasarlandıkları boyutlarda olacaktır. Hesap planı, inşaat planı ve çizim menüsünden eklenen bloklar için geçerlidir. Düğüm Dairesi Uzaklığı: Düğüm dairesinin noktaya olan uzaklığını ifade eder. Max. Kapalı Göz Alanı(m2): Kapalı gözün algılanması sırasında burada girilen değerden büyük ise kullanıcı uyarılır. Mesafe Yazısı Dijit Sayısı: Uzunlukların noktadan sonra kaç hane yazılacağını belirler. 0(sıfır) ise m., 2 ise cm., 3 ise mm. birimine kadar ölçülecektir. Kot Yazısı Dijit Sayısı: Kot değerlerinin noktadan sonra kaç hane yazılacağını belirler. LJ Dijit Sayısı: Yük kaybının noktadan sonra kaç hane yazılacağını belirler. Başlangıç Düğüm No: Numaralandırmanın hangi numaradan başlayacağını ifade eder.

119 Başlangıç Kör Nokta No: Kör noktalarının hangi numaradan başlayacağını ifade eder. Lejant Dosyası: Üretilen hesap planı, inşaat planı gibi çizimlere eklenecek lejant blok dosyasıdır. Lejant ekle komutu, buradaki dosyayı kullanır. Dosya bulunamıyor ise, metin kutusu kırmızı renktedir. Düğüm Detayları: Detay blok boyutları: Düğüm detayı çizimlerinde kullanılacak blokların boyut çarpanıdır. Detay blokları arası boşluk: Düğüm detayı çizimlerinde üretilen bloklar arasında bırakılacak olan mesafedir. Yangın musluğu boru çapı: Düğüm detaylarında kullanılacak yangın musluğuna (N parçası) ait boru çapıdır. Genellikle 80 alınır. Redüksiyon kullanılıp kullanılmayacağı bu değere bağlıdır. Eğer şebekede kullandığınız boru iç çapı, bu değerden farklı ise redüksiyon kullanılır. Örneğin şebekede kullanılan boru iç çapı ise, yangın musluğu boru çapını 80 kullanmak redüksiyon kullanımını gerektirir. Bunun yerine değeri kullanılabilir. Armatür ağırlık digit sayısı: Düğüm detaylarının çözülmesinden sonra alınacak raporlarda birim ağırlık buna göre hesaplanan toplam ağırlıkların noktadan sonra hane sayısını belirleyen özelliktir. Diğer: Bu sekmede göz çözümünde ve planların alınması sırasında uygulanan kriterlerdir.

120 Görünüm Ayarları Görünüm Ayarları Mevcut projede bulunan objeler ile ilgili bir takım görüntüleme özelliklerinin (etiketl eme, renklendirme) yapıldığı bölümdür. Buradaki Etiketleme ve Renklendirme ayarları; Netcad ana menüsü Referans Yöneticisinde} önceden tanımlanmıştır. Kullanıcı istediğinde kendi etiketleme ve renklendirme işlemlerini yapabilir. Bununla ilgili ayrıntılı bilgi Referans Yöneticisi} işlemlerinde anlatılmıştır. Etiketler Projede bulunan grafik objelerin (düğüm noktaları, borular, depolar, vanalar, pompalar ve rezervler) üzerine yazı olarak bir takım özelliklerini yazdırmak için kullanılır. Bu özellikler her obje için farklılık gösterebilir. Örneğin boru objeleri için, sınıflardan boru bilgileri seçildiği zaman yan taraftaki pencerede boru objesine ait bir takım bilgiler gelmektedir. Etiket olarak kullanacağımız bilgiyi işaretlememiz ve Tamam butonuna basmamız yeterlidir. Aşağıda da görüldüğü gibi boruların üzerine uzunluk değerleri etiket olarak gelmiştir. Not: Bazı bilgiler analiz yapıldıktan sonra güncellendiği için etiketleme yapmadan önce analiz yapılması gerekmektedir. Örnek olarak borulardaki hız değerlerini etiket olarak yazdırmamız için analiz yapıp projenin çözümünün yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde hız değerlerine göre yapılan etiketler ekranda görüntülenmeyecektir.

121 Renklendirme Grafik ekranda bulunan objeler, belirli özelliklerine göre aralıklar oluşturularak, farklı renklerde gösterilebilir. Bunun için öncelikle sınıflardan bölümünde obje türü seçilir. Daha sonra o objeye ait renklendirmede kullanılacak değer seçilir ve renk aralıkları oluşturulur. Her aralığa karşılık gelen renkler daha önce tanımlanmıştır. İstenilirse Referans yöneticisi kullanılarak bu renklendirmeler değiştirilebilir. Not : Bazı bilgiler analiz yapıldıktan sonra güncellendiği için renklendirme yapmadan önce analiz yapılması gerekecektir. Örnek olarak borulardaki hız değerlerini renklendirmek için analiz yapıp projenin çözümünün yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde hız değerlerine göre yapılan renlendirmeler ekranda görüntülenmeyecektir

122 Hardy Cross Kaydet Hardy Croos Analiz Analiz İçmesuyu analizi yapmak (hidrolik hesaplama) ve görünüm ayarlarını değiştirmek için kullanılır. Projenin Analiz Ayarları penceresinden gerekli veriler girişi/seçme işlemi tamamlandıktan sonra şebeke analizinde kullanılır. Analiz yapmadan önce aşağıdaki analiz yöntemlerinden biri seçilmelidir. Yok (Sonuçlar her raporlama süresi adımı için hesaplanır) Ortalama (Değerlerin zamana göre ortalaması raporlanır) Minimum (En küçük değerler raporlanır) Maksimum (En büyük değerler raporlanır) Aralık (En büyük değer ile en küçük değerlerin farkı raporlanır) Not: Bu yöntemler Analiz Ayarları menüsünden de seçilebilir. Analiz Ayarları menüsünden hangisi seçilmiş ise o yöntem seçili olarak burada da görüntülenir. Kontrol Yap Kontrol Yap butonu ile Boru ve Düğüm noktalarının geometrik kontrolleri yapılır. Analiz Yap

123 Analiz Yap butonu ile belirtilen yönteme göre projenin analizi yapılır. Analiz Yap komutu seçildikten sonra program projenizi gerek geometrik ve gerekse girilen veriler açısından verileri kullanarak şebeke analizini yapmaya başlar. Analiz bittikten sonra eğer projede herhangi bir veri eksikliği, veri uyuşmazlığı yok ise yukarıdaki bilgi penceresi ekrana gelir. Bu mesaj ile Analiz başarılı bir şekilde yapılmış ve projenizde veriler açısından herhangi bir sorun yoktur. Program eğer projede veri uyumsuzluğu vs bir problem bulursa alttaki hata mesajını verir. Açılan hata mesajı ekranı Tamam komutu ile geçildikten sonra Analiz Raporu penceresi açılarak hatanın kaynaklandığı yer ile ilgili bilgi görülebilir. Görünüm Ayarları Mevcut projede bulunan objeler ile ilgili bir takım görüntüleme özelliklerinin (Etiketleme, Renklendirme) yapıldığı bölümdür. Kullanıcı istediğinde kendi etiketleme ve renklendirme işlemlerini yapabilir. Bununla ilgili ayrıntılı bilgi Referans Yöneticisi} işlemlerinde anlatılmıştır. Projede bulunan grafik objelerin (düğüm noktaları, borular, depolar, vanalar, Etiketler: pompalar ve rezervler) üzerine yazı olarak bir takım özelliklerini yazdırmak için kullanılır. Bu özellikler her obje için farklılık gösterebilir.

124 Örneğin boru objeleri için, sınıflardan boru bilgileri seçildiği zaman yan taraftaki pencerede boru objesine ait bir takım bilgiler gelmektedir. Etiket olarak kullanacağımız bilgiyi işaretlememiz ve Tamam butonuna basmamız yeterlidir. Aşağıda da görüldüğü gibi boruların üzerine uzunluk değerleri etiket olarak gelmiştir. Not: Bazı bilgiler analiz yapıldıktan sonra güncellendiği için etiketleme yapmadan önce analiz yapılması gerekmektedir. Örnek olarak borulardaki hız değerlerini etiket olarak yazdırmamız için analiz yapıp projenin çözümünün yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde hız değerlerine göre yapılan etiketler ekranda görüntülenmeyecektir. Renklendirme: Grafik ekranda bulunan objeler belirli özelliklerine göre aralıklar oluşturularak farklı renklerde gösterilebilir.

125 Bunun için öncelikle sınıflardan bölümünde obje türü seçilir. Daha so nra o objeye ait renklendirmede kullanılacak değer seçilir ve renk aralıkları oluşturulur. Her aralığa karşılık gelen renkler daha önce tanımlanmıştır. İstenilirse Referans Yöneticisi} kullanılar ak bu renklendirmeler değiştirilebilir. Not: Bazı bilgiler analiz yapıldıktan sonra güncellendiği için renklendirme yapmadan önce analiz yapılması gerekecektir. Örnek olarak borulardaki hız değerlerini renklendirmek için analiz yapıp projenin çözümünün yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde hız değerlerine göre yapılan renklendirmeler ekranda görüntülenmeyecektir. Boru Çaplarını Hesapla Borudan geçen debiye göre, izin verilen hızı (Ayarlar/Diğer sekmesinde) aşmayacak en küçük çaplı boruyu bulur. Malzemelere göre izin verilen çaplar için Boru Cins tablosundaki kayıtları kullanılır. Bu tablodaki ana, esas ve tali borular için, kullanıcı istediği çap değerlerini girebilir veya değiştirebilir. Canlandırma Ayarları Analiz yapıldıktan sonra aktif olan bir seçenektir. Analiz yapıldıktan sonra belirli bir zaman seçilerek o zamandaki değişiklikler dinamik olarak ekrandan izlenebilir. Örnek olarak borulardaki yük kayıpları etiket olarak grafik ekranda görüntülensin, o anda ekranda görülen değer zaman bölümünde yazan zamandaki değerdir. İstenirse istenilen zamandaki bilgiye ulaşılabilir. Canlandırma Hızı Analiz yapıldıktan sonra yapılacak olan simülasyon hızı ile ilgili ayarlamalar yapılır. Canlandırma hızı arttırılırsa Simülasyon daha hızlı bir şekilde ilerler.

126 Ayrıca simulasyon zamanı, Zaman kutusundaki ok butonu tıklanarak istenilen zamanda başlatılabilir ve veritabanından seçilen zamana bağlı hidrolik hesaplama bilgileri takip edilebilir. Butonu ile simülasyon zamanı 0 (sıfır) değerine getirilir. Butonu ile simülasyon zamanı geriye doğru hareket eder. Butonu ile simülasyon durdurulur. Butonu ile simülasyon zamanı ileriye doğru hareket eder.

127 Analiz Ayarları Analiz Ayarları Analiz Ayarları menüsü, yeni bir projeye başlarken ve analiz işlemine geçmeden önce, proje için gerekli olan kriter/ seçeneklerin yapıldığı bölümdür. Analiz ayarlarının yapıldığı işlemlere aşağıdaki menüden ulaşabilirsiniz. Hidrolik Ayarlar Süre Ayarları Basınç ve Hız Ayarları

128

129 Özel Hidrolik Kurallar Özel Hidrolik Kurallar Sistem çalışırken dikkate alınacak basit ve kural-bazlı kontrollerdir. Özel Hidrolik Kurallar, şebekenin zaman içinde nasıl çalıştığına karar veren durumlardır. Zaman fonksiyonuna, tank su seviyesine, şebeke içinde seçilen noktalardaki basınçlara göre seçilen bağlantıların konumlarını belirtir. 2 kontrol kategorisi vardır. 1. Kontroller: Daha basit içerikli kodlamalar için kullanılır. 2. Kurallar: Daha karışık şebeke çözümlerindeki kodlamalar için kullanılır.

130 Kontroller Aşağıda belirtilen 3 formattan biriyle ifade edilir. LINK x status IF NODE y ABOVE/BELOW z LINK x status AT TIME t LINK x status AT CLOCKTIME c AM/PM x: Bağlantı ID numarası. status: AÇIK ya da KAPALI, pompa hız ayarı, ya da kontrol vana ayarı. y: Nokta ID numarası. z: Tanktaki su seviyesi ya da düğümdeki basınç. t: Simulasyon başlangıcından itibaren geçen zaman. c: 24-saatlik saat zamanı Örnek Olarak; " 2 numaralı düğüm noktasındaki değer 110'dan düşük ise 9 numaralı boruyu aç, 2 numaralı düğüm noktasındaki değer 140'dan yüksek ise 9 numaralı boruyu kapat" gibi bir kontrol için basit kontroller kısmına; "LINK 9 OPEN IF NODE 2 BELOW 110 LINK 9 CLOSED IF NODE 2 ABOVE 140" yazmak yeterlidir Analiz Raporu Analiz Raporu Analiz Raporu; analiz aşamalarındaki durumu, analiz sonucunda oluşan hataları, sorunlu elemanları gösteren rapordur. Analiz sonrasında, istenildiği zaman Raporlar/ Analiz Raporu menüsünden erişilebilir. Analiz yapılmamış ise rapor oluşturulmamıştır, bu durumda bir uyarı mesajı verilir. Analiz sırasında hata oluşursa otomatik olarak gösterilir.

131 Hız ve Basınç Kontrolü Hız ve Basınç Kontrolü Bu komut ile Analiz Ayarları/ Diğer sayfasında verilen hız ve basınç kriterlerini sağlamayan boruların listesi alınabilir. Sistemin çözüm saatindeki (Analiz penceresinde seçili olan saat) hız ve basınç değerleri gözönüne alınırlar. İstenilirse Yazdır butonu ile raporun çıktısı alınabilir.