Son 5 Yılda Borsadaki Yabancı Yatırımcı Sayısı

Transkript

1 Eylül - Ekim - Kasım Yıl: 9 Sayı: 56 Pages, Tofaş CEO su Kamil Başaran Konut Satışları Azalıyor Yeni Tebliğ Halka Arz Çalışmalarını Olumsuz Etkiler mi? Kardemir Genel Müdürü Fadıl Demirel Son 5 Yılda Borsadaki Yabancı Yatırımcı Sayısı

2 Tasarruf sağlayan çözümlerle Danone Hayat İçecek yarına hazır Danone Hayat İçecek, dolaplarında kullandığı makineler arası iletişim teknolojisiyle verimliliği %25 artırdı. İşinizde hazır olmak Vodafone ile işte bu kadar kolay. yarinahazirim.com Vodafone Danone Hayat İçecek Genel Müdür Yardımcısı İşOrtağım Vodafone Group, 20 yıldır Makineler Arası İletişim alanında hizmet vermektedir. Vodafone İş Ortağım Makineler Arası İletişim Çözümleri ne ait detaylı bilgi için vodafone.com.tr/isortagim/m2m yi ziyaret edebilirsiniz.

3 Borsa Yatırımcıları Derneği Resmi Dergisi Eylül - Ekim - Kasım 2014 Yıl:9 Sayı:56 3 Aylık olarak yayınlanır. Parayla satılmaz. Borsa Yatırımcıları Derneği Adına İmtiyaz Sahibi (Sorumlu) Veli Serdar Vilyoni Danışma Kurulu Gökhan Gürok Görkem Tonguç Uslu Genel Koordinatör Şevket Doğan Bilge Yayın Yönetmeni Ayşe Fındık Yazı İşleri Müdürü Emrah Tunç İngilizce Bölüm Çevirisi Kenan Er Görsel Yönetmen Tayfun Yanar Kurumsal İletişim Türkan Özügeldi Rezervasyon Tel: (216) Faks: (216) reklam@boryad.org Yönetim Merkezi KALAMIŞ MEDYA VE AJANS Mimar Sinan Mahallesi Atlas Sokak No:29/2 Üsküdar / İstanbul Tel: (0216) Baskı ADA OFSET Litros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi E Blok No:(ZE2) 1.Kat Topkapı / İstanbul Tel: (0212) Yayın ilkelerine uymayı taahhüt eden BORYAD Dergisi nin isim hakkı Borsa Yatırımcıları Derneği ne aittir. BORYAD Dergisi ndeki yazıların kaynak gösterilerek kullanılmasında hiçbir sakınca yoktur. BORYAD Dergisi nde yayınlanan yatırım, bilgi ve tavsiyeleri, yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanan yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. BORYAD ın Mesajı Merhaba, Piyasalar son günlerde dalgalı bir seyir izliyor Dolar, oldukça hareketli. Çevre bölgelerde yaşanan siyasi gelişmeler, FED ve kredi derecelendirme kuruluşlarından gelecek haber beklentileri, piyasaların volatil seyrini bir süre daha devam ettirecek gibi Böyle dönemlerde yatırım kararları çok daha dikkat gerektiriyor. Biz de piyasanın uzmanlarına, piyasanın seyrini ve bu süreçte öne çıkan yatırım araçlarını sorduk. Uzmanlar tarafından yapılan değerlendirmeleri, Yatırım sayfalarımızda bulabilirsiniz. Borsa İstanbul da yapılan işlemler incelendiğinde, yabancı yatırımcıların ağırlığı göze çarpıyor. BORYAD olarak BIST in yabancılarının son 5 yıl içindeki varlığını mercek altına aldık. Son 5 yılda yabancı yatırımcı sayısında ne gibi gelişmeler oldu, yabancı yatırımcılarda hangi ülkeler başı çekiyor? Tüm bu soruların cevaplarını Araştırma sayfalarımızda okuyabilirsiniz Otomobil, bu yılı ihracat lideri olarak tamamlar Tofaş CEO su Kamil Başaran, ülke ihracatının lokomotifi konumunda bulunan otomotiv sektörünün bu yılı da ihracat lideri olarak tamamlamasını beklediklerini söylüyor. Kamil Başaran la bir söyleşi gerçekleştirdik, Başaran hem Tofaş ın hedefleriyle ilgili bilgiler verdi hem de otomobil sektörünün bu yılını değerlendirdi. Kardemir Genel Müdürü Fadıl Demirel ve NG Kütahya Seramik Yönetim Kurulu Başkanı Erkan Güral ise kendileriyle gerçekleştirdiğimiz söyleşilerde, projeleri ve şirket hedefleriyle ilgili açıklamalarda bulundular. Piyasaları son günlerde meşgul eden konulardan biri de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yayınlanan ve Borsa kotundan çıkmak isteyen şirketlere bu hakkı tanıyan tebliğ. Yeni tebliğde yatırımcı haklarına aykırı bazı maddeler olduğu gerekçesiyle Derneğimizin çeşitli itirazları olmuştu. Ancak SPK, yatırımcı haklarını da içeren bazı maddelerde düzenleme yapma yoluna gitti. Bu tebliğle ilgili detayları Dosya sayfalarında okuyabilirsiniz Ayrıca BORYAD Hukuk Komitesi Başkanı Av. Gökhan Gürok, konuyla ilgili Derneğimizin bakış açısını Yorum sayfalarında sizlerle paylaştı. Sevgili BORYAD Üyeleri, Sermaye piyasalarında yatırımcı hakları konusundaki hassasiyetimizi her durumda dile getiriyor ve gerektiği takdirde çeşitli adımlar atmaya çalışıyoruz. Sizlerin gösterdiği ilgi ve destek bizim için oldukça önemli. Bu anlamda, BORYAD a verdiğiniz her türlü destek için teşekkür ederiz. Bir sonraki sayıda görüşmek üzere

4 İçindekiler İçindekiler SİZİN İÇİN BİRİKTİRİYORUZ Haber Piyasaların Gündeminden 8 Öne Çıkan Haberler Yorum SPK nın Yeni Düzenlemelerine 12 Hukuki Bakış Yorum İnşaat Sektöründe 16 Yaşanan Gelişmeler Araştırma Borsadaki 18 Yabancı Yatırımcı Payları Söyleşi Tofaş CEO su 22 Kamil Başaran Söyleşi Kardemir Genel Müdürü 32 Fadıl Demirel Dosya Yeni Tebliğin 36 Piyasadaki Yansımaları Söyleşi NG Kütahya Seramik Yönetim Kurulu Başkanı 40 Erkan Güral 42 Yakın Bakış Kurumsal Yayıncılık Mercek Etkili Kurumsal Değişimin 44 Kuralları BU SEFER DE ÖDÜLLERİ Akbank altı büyük uluslararası kuruluş tarafından Türkiye nin En İyi Bankası ve Türkiye nin En Değerli Banka Markası seçildi.* Bu başarıyı borçlu olduğumuz siz değerli müşterilerimize sonsuz teşekkürler. The Banker Türkiye'nin En İyi Bankası Brand Finance Türkiye'nin En Değerli Banka Markası Euromoney Türkiye'nin En İyi Bankası Dosya Konut Satışlarında 28 Son Durum Yatırım Piyasaların Volatil Seyri 46 Devam Ediyor İngilizce Bölüm Yabancı Okurlarımız İçin 51 Konuların Özeti World Finance Türkiye'nin En İyi Bankası EMEA Finance Türkiye'nin En İyi Bankası Global Banking & Finance Review Türkiye'nin En İyi Bankası * 2013 yılı ödülleri

5 08 Haberler 5. İstanbul Finans Zirvesi Bu yıl beşinci kez düzenlenen İstanbul Finans Zirvesi, Eylül tarihlerinde gerçekleştirildi. Türkiye ve dünyadan çok sayıda katılımcının olduğu zirvede Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vahdettin Ertaş konuşma yaptı. Küresel finans dünyasından katılımcıların bir araya geldiği 5. İstanbul Zirvesi İstanbul Conrad Otel de yapıldı. Zirvenin açılış seremonisi, Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü İbrahim Turhan, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Şekerbank Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Hasan Basri Göktan ve IFS Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Murat Yülek in katılımıyla gerçekleştirildi. Turhan açılışta yaptığı konuşmada, bugünden 2025 yılına kadar geçecek sürede ortaya çıkacak her 10 küresel şirketten 7 sinin gelişmekte olan ülkelerde olacağını belirterek, bunun iktisadi yapı ve ilişkiler sistemi açısından önemli bir değişime işaret ettiğini ve Türkiye nin de buna mutlaka hazır olması gerektiğini söyledi. Babacan: 25 konuluk dönüşüm programı üzerinde çalışıyoruz Zirvenin son günü, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Erdem Başçı ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı Vahdettin Ertaş ın konuşmalarıyla tamamlandı. Ali Babacan, açılışta yaptığı konuşmada, hükümet olarak 5 yıllık 10. Kalkınma Planı nın özel dönüşüm programları üzerinde çalıştıklarını belirterek, İlk defa 25 konuda özel dönüşüm programıyla beraber yayımladığımız bir plan. Yaklaşık 1200 ün üzerinde bir eylemin 2018 e kadar takvimlendirilmesini yapıyoruz. Ekim sonu kasım başı gibi Başbakanımız tarafından açıklanacak bu eylem planı Türkiye nin detaylı bir yol haritası olacak. 25 dönüşüm programından bir tanesi de İstanbul Finans Merkezi ile ilgili programımız ifadelerini kullandı. Şimşek: Enflasyonun neredeyse zirveyi bulduğu kanısındayız Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise enflasyon rakamlarına ilişkin, Enflasyonun neredeyse zirveyi bulduğu kanısındayız, bundan sonra sıkı bir duruşla enflasyonu tekrar 5-7 aralığına, daha sonra da orta-uzun vadede %5 in altına düşürmeyi ümit ediyoruz dedi. Şimşek, kredi derecelendirme kuruluşlarından bir tek isteklerinin olduğunu belirterek, Objektif bir değerlendirme istiyoruz. Tabii ki onlar işlerini yapacak, biz işimizi yapacağız ifadesini kullandı. Başçı: TCMB, kötü gün dostudur TCMB Başkanı Erdem Başçı, TCMB nin kötü gün dostu olduğunu belirterek, İyi zamanlarda bankaları terbiye etmeye çalışır ama kötü zaman geldiğinde bankalara destek verir. Biz küresel kriz öncesinde bankalara borç verme faizini %10 dan %7 ye çektik, güven verdik. Dünyada faizler kalıcı olarak düştüyse ve ABD de normalleşme bittikten sonra faiz oranları %4 ü geçmeyecekse bizim %10 fazla mı geliyor?benim kişisel tahminim, iyi zamanlarda biz bunu rahatlıkla %9 a çekebiliriz değerlendirmesinde bulundu. SPK Başkanı Vahdettin Ertaş ise, Türkiye nin son yıllarda ekonomik değişim ve dönüşüm yaşadığına, bunun sadece sermaye piyasalarında değil ekonominin bütün alanlarında görüldüğüne dikkati çekti.

6 10 Haberler Bank Asya Hisseleri Gözaltı Pazarı nda İşlem Görüyor İlk olarak 7 Ağustos ta işleme kapatılan Bank Asya hisseleri 15 Eylül de borsada işlem görmeye başlamıştı. 18 Eylül günü işlem sırası tekrar kapatılan Bank Asya hisseleri, 30 Eylül den itibaren Gözaltı Pazarı na alındı. Hisselerinde sert düşüş hareketleri yaşanması nedeniyle 7 Ağustos ta hisseleri borsada geçici olarak işleme kapatılan Bank Asya, son olarak Gözaltı Pazarı na alındı. 7 Ağustos taki kararın ardından Borsa İstanbul dan şu şekilde bir açıklama gelmişti: Ulusal Pazar da işlem görmekte olan Asya Katılım Bankası A.Ş. (ASYAB.E) paylarının işlem sırası, Borsamız Hisse Senetleri (Pay) Piyasası Yönetmeliği nin 25/a maddesi uyarınca, tarihinde ikinci seans öncesinde geçici olarak işleme kapatılmıştır. Bu karar sonrasında Gelir İdaresi, Bank Asya yı vergi tahsilatı yapan bankalar listesinden çıkardı. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) da, Bank Asya ile hizmet protokollerinin sonlandırıldığını açıkladı. 15 Eylül Pazartesi ise Borsa İstanbul A.Ş. Kamuyu Aydınlatma Platformu nda, Bank Asya hisselerinin yeniden işlem göreceği duyuruldu. Bu duyurudan sonra brüt takas kuralı ile açılan hisseler %10 gerileyerek 1,10 liradan taban fiyatına geriledi. Hisse fiyatları gün sonunda 0,99 liraya kadar düştü. Tüm hafta boyunca dalgalı bir seyir izleyen hisseler, 18 Eylül de geçici bir süre işleme kapatıldı. Aynı gün içinde hisseler yeniden işleme açılırken, anormal hareketler yaşanması nedeniyle tekrar kapatıldı. Borsa İstanbul, Bank Asya hisselerinin sırasını Gözaltı Pazarı Genelgesi nin üçüncü maddesi b bendini gerekçe göstererek geçici olarak işleme kapatırken, hisselerin 30 Eylül tarihinden itibaren Gözaltı Pazarı nda işleme açılacağını duyurdu. Son olarak Bank Asya hisseleri 30 Eylül de Gözaltı Pazarı nda işlem görmeye başladı. Gözaltı Pazarı nda hisse senetleri sadece ikinci seansta sınırlı bir sürede işlem görüyor. Gözaltı Pazarı nda şu anda 37 şirketin hissesi bulunuyor.

7 12 Yorum İtirazlarımız Sonuç Verdi Av. Gökhan Gürok BORYAD Hukuk Komitesi Başkanı BORYAD olarak, 1 Temmuz da yürürlüğe giren ve şirketlerin kottan çıkma haklarını içeren tebliğe yönelik, bazı maddelerinde yatırımcı haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle, çeşitli itirazlarımız olmuştu. SPK, tebliğin ilgili maddelerinde yeniden düzenleme yoluna giderek önemli bir adım attı. Geçtiğimiz aylarda SPK, gündemi meşgul eden ve sonuçlarıyla da yatırımcıları ilgilendiren bir tebliği yürürlüğe aldı. Sizlere, borsaya açılan bazı şirketlerin borsa kotundan çıkma hakkına yönelik bu tebliğe Derneğimizin hukuki yaklaşımını aktaracağım. Ayrıca, bu tebliğin piyasalara olası etkileri hakkında da bazı noktaların altını çizmeye çalışacağım. SPK tebliğiyle tanınmış olan hak doğrultusunda, sermayenin ya da oy haklarının doğrudan ya da dolaylı olarak %95 ini bulan hakim ortak, müracaat ile kottan çıkma işlemlerine başlayabildiği gibi azınlık hisseler için de alım çağrısında bulunabiliyor. Azınlık hisselerin alımında fiyat belirlenirken ise, borsadan çıkma kararının açıklanmasından önceki 30 günün fiyat ortalaması alınmaktaydı. Derneğimize bu konuda itirazlar geldi ve biz de bu itirazları farklı platformlarda dile getirdik. Zira fiyatlandırmada son 30 gün ortalamasının esas alınması çeşitli manipülasyonlara yol açabileceği gibi, söz konusu hisseler o süre zarfında, global ölçekte oluşan dalgalanmalardan etkilenmiş olabilirdi. Bu açılardan bakıldığında 30 gün oldukça kısa bir süreydi. Neticeten yapmış olduğumuz itirazlar ve dile getirdiğimiz kaygılar SPK nın konuyu yeniden düzenlemesi ve daha sağlıklı bir hale getirmesine vesile olmuştur. Tebliğdeki yeni düzenleme ile kottan çıkma hakkının kullanılmasında fiyat ortalaması şu şekilde belirlenecek: Kararın kamuya açıklanmasından önceki 30 gün, 180 gün ve bir yıl içerisinde borsada oluşan ağırlıklı ortalama fiyat, hazırlatılacak değerlendirme raporu ve kararın kamuya açılandığı tarihten önceki son bir yıl içinde varsa pay bedelinin tespitine yönelik yapılan işlemlere esas pay değeri kararlaştırılarak, bunların arasından en yüksek bedel pay alım teklifi fiyatı olarak belirlenecek. Özetle; tebliğ bu haliyle fiyat belirlenmesi hususunda çok daha makul hale gelmiştir. Oluşması muhtemel mağduriyetleri eski uygulamaya göre minimuma indirmiştir.

8 14 Yorum Ticari Kanun a aykırı noktalar var Konunun ortaklıktan çıkarma hakkı olarak kullanılması durumu ise tarafımızdan halen sakıncalı ve Ticaret Kanunu na aykırı olarak görülmektedir. Zira kottan çıkmaya karar vermiş olan hakim ortak, kottan çıkma kararı alıp şartları uygun ise bu hakkını da kullanabilir. Ancak bu süreçte tüm azınlık hisseleri de alma hakkının tanınması hakkaniyete ve kanuna aykırıdır. Azınlık hisseler borsada işlem görmese bile şirkete ortak olarak kalmak isteyebilirler. İlgili düzenleme, Ticaret Kanunu hükümlerince, azınlık hisselerin şirkete ortak olarak kalmaları yönünde olmalıdır. Hisse sahibi olunan şirketin borsada işlem görüp görmemesinin ortaklık konusuyla alakası bulunmamaktadır. Bu sebeple yeniden bir düzenleme yapılması, bu konuda oluşabilecek mağduriyetleri önleyecektir. Aksi halde bu uygulama sonucunda mağduriyetlerin olacağı ve konunun yargıya taşınacağı da muhakkak gözükmektedir. Tüm bu hukuki düzenlemelerin yanı sıra kottan ayrılmak isteyen firmaların olması borsamız ve dolayısıyla ekonomimiz açısından da olumsuz bir gelişmedir. Bireysel yatırımcıların alım-satım sırasında oluşabilecek farktan yararlanmasının ötesinde, şirketlere ortak olarak elde edilecek temettü gelirinden faydalanmaları unsuru ön plana çıkarılmalıdır. Şirketler de daha şeffaf yönetimler, dünya çapında tanınırlık ve ticaret yapabilmek adına borsa kotunda olmalıdır. Bu sebeple, borsada işlem gören şirketlerin sayıları kottan çıkarmaktan ziyade, daha da artırılmalıdır. Borsada işleme açılırken elde edilen kârın bu doğrultuda harcanmasıyla ve dünya ticaretinde markalaşarak ve daha uzak noktalara doğrudan ve daha etkin ulaşarak kazanılacak ekonomik değerle, ülkemiz de ticaretin ulaştığı bu noktalarda siyasi ve ekonomik söz sahibi olacaktır. Hazırlanmakta olan tebliğler ve kanunların bu doğrultuda yapılandırılması ve şirketlerin borsa kulvarında yer almaları için yönlendirilmeleri elzemdir. Tüm bu hukuki düzenlemelerin yanı sıra kottan ayrılmak isteyen firmaların olması, borsamız ve dolayısıyla ekonomimiz açısından da olumsuz bir gelişmedir. Bireysel yatırımcıların alım-satım sırasında oluşabilecek farktan yararlanmasının ötesinde, şirketlere ortak olarak elde edilecek temettü gelirinden faydalanmaları unsuru ön plana çıkarılmalıdır. Şirketler de daha şeffaf yönetimler, dünya çapında tanınırlık ve ticaret yapabilmek adına borsa kotunda olmalıdır.

9 16 Yorum Gayrimenkul Sektörünün Geleceğine Bakış Haydar Öztürk BORYAD İstişare Kurulu Başkanı Sıcak paranın cazibesiyle inşaatın nereye kadar finanse edilebileceği sorusu tartışma konusu olsa da, gayrimenkul sektörü yatırım cazibesini bir süre daha korumaya devam edecek gibi Son yıllarda inşaat sektörü, Türkiye ekonomisinin büyümesine paralel bir büyüme başarısı sergileyerek gelişim sürecini oldukça olumlu yönde kullanmış görünüyor. Bu başarının yanı sıra inşaat sektörü çeşitli eleştirilerin de hedefinde. Sektöre yönelik eleştiriler ağırlıklı olarak, rant ekonomisinin, sanayi üretiminin önüne geçtiği ve sermaye akımlarının artık rant ekonomisinin rüzgârına kapılarak, katma değeri yüksek ürünler yerine inşaatı tercih ettiği yönünde. Bir anlamda işin kolayının tercih edildiği savunuluyor. Özellikle vurgu yapılan hususlardan birisi de, sıcak paranın cazibesiyle inşaatın nereye kadar finanse edileceği sorusu Aslında sektörde istihdam edilen bir işçinin aynı zamanda, yapı ürünleri, kimya, cam, mobilya gibi sektörleri hareket geçirerek çok yönlü istihdam sağladığı gerçeği, sektörün, ekonominin içinde önemli bir aktör olduğunu göstermeye yetiyor. Diğer taraftan, yakın zamanda yapılan Gayrimenkul Sektörü Liderler Zirvesi ndeki açıklamalarda özetle şöyle denildi: Nüfus artışı, iç göç ve kentsel dönüşüm gibi unsurların etkisiyle önümüzdeki 15 yılda 15 milyon adedin üzerinde yeni konut ihtiyacının doğması beklenen sektör, ekonomide 3 trilyon dolara yakın ek hacim yaratabilir. Ayrıca Türkiye GSYH sının yaklaşık %6 sını oluşturan inşaat ve gayrimenkul sektörü, Türkiye nin büyümesinde itici güçtür. Önümüzdeki 15 yıl içinde yapılacak yatırımlarla Türkiye GSYH ndaki payını iki katına çıkarabilmesinin yanı sıra, sektör, Türkiye nin orta gelir tuzağından çıkmasında da belirleyici olacaktır. Yabancıların gayrimenkul alabilmesi satışlara olumlu yansıdı 2012 yılında yapılan düzenlemeyle yabancıların gayrimenkul sahibi olmalarını sağlayan kanun satışlara olumlu yansıdı. Ayrıca kentsel dönüşümle birlikte mevcut yapıların kaliteli ve güvenli hale getirilmesini kapsayan düzenleme de, sektörün gelişmesine önemli katkılar sağladı. Sektörün ekonomiye olan faydalarının yanı sıra beklentilerinden de söz etmek gerekir. Bu anlamda, katma değer vergisinde yapılan düzenleme önemli konulardan biri. Konut satışlarında kademeli katma değer vergisi uygulaması ile maliyetlerde ortaya çıkan artışların, satışlar üzerinde baskı yaratması, çözüm bekleyen önemli bir sorun. Sektörde haksız rekabetin giderilmesi yönünde adımlar atılmasının zamanı gelmiş de geçiyor bile Gerçekte bir müteahhitlik yasası bile mevcut değilken, maalesef tanımı olmayan bu mesleğin denetlenmesi ve kontrolü de mümkün olamıyor. Sektörün şikâyet ettiği haksız rekabet koşullarının ortadan kaldırılması kısa zamanda zor gözüküyor. Satışların düşmesiyle birlikte oluşan stok maliyetleri, fiyatlarda bir miktar düşmeye neden o olsa da gayrimenkul sektörü yatırım cazibesini korumaya devam edecek gibi

10 18 Araştırma Borsada Yabancıların Tercihi Bankalar ve Holdingler de etkisiyle yabancı payı %61 lere kadar düştü. Ancak mart ayının son haftası yerel seçimlere ilişkin öngörülerin netleşmesiyle beraber yeniden alımlar görülüyor. Yabancıların %63-63,5 bandında seyrettiği Mart-Temmuz dönemi sonrası Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin beklentilerin yeniden satın alınmasıyla beraber, yabancıların portföy değerinde zirve seviyeler yaşandı. Genel trende bakıldığında ise yabancıların özellikle mart ayından sonra pozisyonlarını koruduğu ortaya çıkıyor yılının ilk 8 ayında yabancı yatırımcıların borsadaki oranı %63-63,5 seviyelerinde seyretti. Borsanın son 5 yılına bakıldığında da borsadaki yabancı payının %62-67 arasındaki seyrini koruduğu görülüyor. Yabancılar arasında liderlik ABD nin elinde. BIST in yabancılarının tercihlerinde başı ise, bankalar, holdingler ve GYO lar çekiyor. Borsadaki yabancı oranı, hem piyasaların gidişatını gözlemleme hem de yabancı yatırımcının piyasalara olan ilgisini değerlendirebilmek açısından her zaman için önemli olmuştur. Finansal takvime göre yılın son çeyreğine yaklaştığımız bugünlerde, yabancı yatırımcının borsadaki varlığını mercek altına aldık yılı ilk 8 ayında yabancı yatırımcıların borsadaki oranının %63-63,5 seviyelerinde seyrettiğini görüyoruz. Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre, yabancıların portföy büyüklüğü 4 Eylül verileri itibarıyla 69,7 milyar dolar (yaklaşık 150,5 milyar TL civarında). Ancak özellikle Cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin beklentinin fiyatlandığı Temmuz ayında yabancıların portföy değeri bir zirve yaparak 71,3 milyar dolar (30 Temmuz kuru itibarıyla yaklaşık 152 milyar TL) olarak gerçekleşti. Ayrıca yabancı payı da %64,2 seviyelerine gelmiş durumda Ocak ayına baktığımızda, hem yerel seçim ortamının yarattığı belirsizlikler hem de 17 ve 25 Aralık ta yaşanan siyasi gerginliklerin etkisi kendini gösteriyor. Bu gelişmelere ilişkin negatif fiyatlamalara ek olarak, TCMB nin faizleri 500 baz puan yukarı çekmesinin Yabancılar Hacimli İşlem Yapıyor Yabancı yatırımcıların, aylar bazında gerçekleştirdikleri alım-satımlar incelendiğinde, BIST-30 hisselerinde hacimli işlem yaptıkları göze çarpıyor. Hisse bazında yapılan alım satımlarda, banka ve holdingler gibi endeks kağıtlarının ön plana çıktığı görülüyor. Yılın ilk 8 ayında lot bazında en fazla alınan sektörler ise holdingler, bankalar ve GYO lar. Hacimler bazında bakıldığında ise toplam hacim içerisinde yabancıların düşük bir paya sahip olduğu görülse de, yerli yatırımcılar daha çok orta-küçük ölçekli hisselerde yatırımlarını tutarken; yabancı yatırımcıların endeks hisselerinde yoğunlaştıkları için piyasanın yönü üzerinde daha belirleyici rol oynadıkları bir tablo karşımıza çıkıyor. Peki, yılın bundan sonraki aylarında borsadaki yabancı yatırımcı oranı nasıl bir çizgide ilerler? Gedik Yatırım Menkul Değerler Araştırma Uzman Yardımcısı Kemal Ozan Sayın, öngörüsünü farklı dinamikler üzerinden açıklıyor: Artık endeksin önünde neredeyse hiçbir hikâye kalmadı. Enflasyon ve büyüme verilerine bakıldığında da TCMB nin pek bir manevra alanı olmadığı görülüyor. Yılın geri kalanında yabancı yatırımcının performansını etkileyecek önemli iç dinamiğin Fitch in yapacağı not Borsadaki toplam hacim içerisinde yabancıların düşük bir paya sahip olduğu görülse de, yerli yatırımcılar daha çok orta-küçük ölçekli hisselerde yatırımlarını tutarken; yabancı yatırımcıların endeks hisselerinde yoğunlaştıkları için piyasanın yönü üzerinde daha belirleyici rol oynadıkları bir tablo karşımıza çıkıyor. açıklaması olacağını düşünüyoruz. Fitch ten eğer notun görünümünün negatife düşeceğine veya not indirimine ilişkin bir sinyal alınırsa, o zaman yabancı paylarının %61-60 lara kadar çekilmesini görebiliriz. Bu yabancı para çıkışı da ilk etapta bankalarda olacağı için endeksi negatif etkileyebilir. Ancak, Fitch in son seminerinde verdiği sinyallerden sonra pozisyonlarında belirgin bir değişim görülmeyen yabancıların bu çıkışının sınırlı kalabileceği görüşündeyiz. Dış dinamikler bu noktada daha belirleyici olacaklar. Özellikle FED in atacağı adımların gelişmekte olan piyasalar üzerindeki etkisi dikkate alındığında, gelecek sinyaller de yabancıların pozisyonlarında etkili olacaktır. Ancak mevcut konjonktürde genel kanı, yabancıların pozisyonlarını koruyarak %62,5-63,5 arasında bir payla yılı tamamlayacağı şeklindedir yılında borsadaki yabancı yatırımcı fotoğrafı böyle Geçtiğimiz yıllarda, yabancıların borsadaki payında çok büyük oynamalar olmadı arasında yabancıların portöy oranları yıllara göre artış ya da azalış yaşarken, borsadaki yabancı payı %62-67 arasındaki seyrini korudu. Merkezi Kayıt Kuruluşu nun verilerine göre, yabancı yatırımcı sayısı son beş yıl içinde artış gösterdi. Bu sayı 2009 yılında 7 bin 454 iken, sonraki yıllarda yükselerek sırayla 7 bin 523, 7 bin 732 ve 8 bin 304 olarak gerçekleşti yılına bakıldığında ise bu rakamın yine arttığı ve 9 bin 555 olduğu görülüyor. 19

11 20 Araştırma En Çok 2013 yılında Artış Gösterdi Son 5 yılın rakamları incelendiğinde yabancı yatırımcı sayısında en çok artışın yaşandığı yıl 2013 oldu te bir önce yıla göre yabancı yatırımcı sayısında net 1251 kişilik bir artış gerçekleşti. Bu, diğer yıllarla kıyaslandığında önemli bir artış oranı. Ancak diğer taraftan benzer artış, yabancılara ait toplam portföyde gerçekleşmedi yılında BIST te yabancılara ait toplam portföy 140 milyar 529 milyon TL iken bu rakam 2013 te 122 milyar 219 milyon TL ye düştü. Kısacası yatırımcı sayısındaki artış, portföy büyüklüğüne yansımadı sonu itibarıyla toplam portföy büyüklüğü 213 milyar 205 milyon lira düzeyinde; bunun da 140 milyar 529 milyon lirası yabancılara, 72 milyar 676 milyonu yerli yatırımcılara ait bulunuyordu. Borsa da 2012 sonunda %65,9 olan yabancı payı 2013 sonu itibarıyla %62,6 ya geriledi. Başka deyişle Borsa da yerli yatırımcıların payı %34,1 den %37,4 e yükseldi sonu itibarıyla yabancı yatırımcılarda ortalama portföy büyüklüğü 122 milyar 219 milyon TL ye gelirken, sayıları 1 milyonu aşan yerli yatırımcının ortalama portföy büyüklüğü ise sadece 73 milyar TL oldu. Yabancılarda Birincilik ABD nin BIST te işlem gören hisse senetlerinde yabancılar arasında birinciliği ABD elinde tutuyor BIST te işlem gören hisse senetlerinde yabancılar arasında birinciliği ABD elinde tutuyor yılının ilk 8 aylık verilerine göre ABD yi sırasıyla Birleşik Krallık, Lüksemburg, İrlanda, Hollanda ve Singapur izliyor. Merkezi Kayıt Kuruluşu nun verilerine göre, yabancı yatırımcı sayısı son beş yıl içinde artış gösterdi. Bu sayı 2009 yılında 7 bin 454 iken, sonraki yıllarda yükselerek sırayla 7 bin 523, 7 bin 732 ve 8 bin 304 olarak gerçekleşti yılına bakıldığında ise bu rakamın yine arttığı ve 9 bin 555 olduğu görülüyor. yılının ilk 8 aylık verilerine göre ABD yi sırasıyla Birleşik Krallık, Lüksemburg, İrlanda, Hollanda ve Singapur izliyor. Bu yılın Ağustos ayı incelendiğinde, ABD li yatırımcının Borsa daki toplam portföyü 40 milyar 70 milyon TL iken, Birleşik Krallık yatırımcılarının portföy büyüklüğü 28 milyar 574 TL olarak gerçekleşti. Geçtiğimiz yıllara bakıldığında da birbirine yakın rakamlar ortaya çıkıyor yılında BIST te işlem gören hisse senetlerinin 40 milyar 305 milyon lira ile %20,6 sı ABD li yatırımcıya aitti. ABD lilerin BIST teki payı 2013 te 2012 sonuna göre 1 puan gerilemişti sonu itibarıyla 515 İngiliz 24 milyar 889 milyon TL ile Borsa nın %12,7 sine, Lüksemburglu 329 yatırımcı da 7 milyar 834 milyon lira ile %4 üne sahipti. TS EN ve TS EN Standartlarına tabi, binalarda ve tesisatlarında kullanılan İzocam Camyünü Isı ve Ses Yalıtım Malzemeleri, Yapı Malzemeleri Yönetmeliği (305/2011/AB) çerçevesinde CE işareti taşımaya haizdir. İzocam Camyünü ürünler sadece bio ürün kategorisine verilen EUCEB sertifikasına sahiptir.

12 22 Söyleşi Kamil Başaran Tofaş CEO su Kamil Başaran Otomobİl, bu yılı İhracat lideri olarak tamamlar Tofaş, 2014 yılında iç pazarda yaşanan daralmaya rağmen kâr artışını korumayı başardı. Şirket, finansallardaki olumlu trendini, yılın sonuna kadar sürdürme hedefinde. Tofaş CEO su Kamil Başaran, iç ve küresel pazarlardaki ekonomik dalgalanmalardan etkilenmeme stratejilerini, ihracat pazarlarını çeşitlendirerek riskleri etkin şekilde yönetmek olarak açıklıyor. Kuzey Amerika ve Kanada pazarlarına ağırlık veren Tofaş, Doblo Amerika projesiyle, yılları arasında ABD ve Kanada ya 175 bin araç ihraç etmeyi hedefliyor. Başaran a göre bu proje, Türk otomotiv tarihinde yeni bir başarı hikâyesi olacak. Türk otomobil sektörüyle ilgili değerlendirmeler de yapan Başaran, Ülke ihracatının lokomotifi konumunda bulunan otomotiv sektörünün bu yılı da ihracat lideri olarak tamamlamasını bekliyoruz diyor ün son çeyreğine yaklaşıyoruz. Otomobil sektörü nasıl bir yıl geçiriyor? Yılı, tüm sektörler içinde lider olarak tamamlar mı sizce? Bilindiği üzere, otomotiv sektörü 2014 yılına belirgin bir daralmayla girdi başında devreye giren ÖTV zammı, tüketici kredilerindeki yeni düzenlemeler ve yüksek döviz kuru artışı, pazardaki daralmayı daha da derinleştirdi. Global ekonomideki iyileştirici adımlar ve Türkiye deki seçimlerin ardından oluşan daha pozitif havayla, hem ekonomik göstergeler hem de sektör talebinde toparlanma görüldü ün ilk çeyreğinde aylık satışlar bin aralığında seyrederken, bu rakamlar Nisan ayında 50 bin, Mayıs tan itibaren ise 60 bin adetlere yükseldi. Hâlâ da aynı seviyede devam ediyor. Ocak-Ağustos dönemine baktığımızda, toplam pazarın geçen yılın aynı döneme göre %21,5 oranında daralarak, 406 bin 967 adet düzeyinde satış gerçekleştirildiğini görüyoruz. Avrupa nın en büyük hafif ticari araç üreticisi konumunda bulunan ülkemizde, 8 aylık dönemde hafif ticari araç pazarı, bir önceki yılın aynı dönemine göre %24,79 azaldı ve 89 bin 461 adet satış gerçekleşti. Bu kapsamda, pazardaki kademeli artışın yıl içinde devam edeceğini, 2014 yılını sektörün 700 bin seviyesinde tamamlayacağını öngörüyoruz. Bu yıl 1 milyon adet seviyesinde üretim yapılacağını öngördüğümüz Türk otomotiv sektörü, Ocak- Ağustos döneminde ihracatını geçen yıla göre %8,9 luk artışla 14 milyar 976 milyon 950 bin dolara yükseltti. Rakamları incelediğimizde, ülke ihracatının lokomotifi konumunda bulunan otomotiv sektörünün bu yılı da ihracat lideri olarak tamamlamasını bekliyoruz. Avrupa pazarındaki daralma nedeniyle, ihracat pazarlarımızı çeşitlendirme stratejisi geliştirerek, bu alandaki riskleri en etkin şekilde yönetmeyi başardık. Bu kapsamda, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Güney Amerika da yeni pazarlara ihracata başladık. Vauxhall markasıyla ise İngiltere gibi zor bir pazarda gücümüzü artırdık. Son 2 yılda Tofaş ın güçlü ihracat yelpazesine Arjantin, Fas, Ukrayna, Şili gibi yeni pazarlar eklendi. Tofaş yılın ilk yarısında kârını önceki yılın aynı dönemine oranla %24,3 artırdı Bu yıl beklentileriniz paralelinde mi ilerliyor? Tofaş, 2014 ü nasıl tamamlamaya hazırlanıyor? 2014 ün ilk yarısında satış gelirlerimizi 3 milyar 495 milyon TL ye, net kârımızı ise belirttiğiniz gibi geçen yılın aynı dönemine göre %24,3 artırıp 268,6 milyon TL ye yükselttik. Pazarda yaşanan daralmaya rağmen, iç pazar ve ihracattaki istikrarlı performansımızı koruyarak, paydaşlarımıza değer yaratmayı sürdürüyoruz. Ocak-Ağustos döneminde 6 markamızla 48 bin adede yakın satış gerçekleştirdik. Hafif ticari araç pazarındaki 8 aylık performansımızla ise son 4 yılın en yüksek pazar payına ulaştık. Ağustos sonu itibarıyla 24 bin 521 adet araç satarak, %27,4 ile hafif ticari araç pazarındaki liderliğimizi koruduk... Fiat markalı ticari araçların 3 te birini, Bursa da üretiyoruz. Hem iç pazar hem de küresel pazarlardaki ekonomik dalgalanmalardan etkilenmemek için, ihracat pazarlarını çeşitlendirme stratejisini geliştirdik ve riskleri etkin şekilde yönettik. Yılsonunda iç pazardaki daralmaya rağmen finansallardaki olumlu trendimizi sürdürmeyi öngörüyoruz yılı içinde karşılaştığınız temel problemler ve bu sorunları aşmak için geliştirdiğiniz stratejiler neler oldu? İhracatımızın yaklaşık %70 ini gerçekleştirdiğimiz Avrupa pazarındaki daralma nedeniyle, ihracat pazarlarımızı çeşitlendirme stratejisi geliştirerek, bu alandaki riskleri en etkin şekilde yönetmeyi başardık. Bu kapsamda, Ortadoğu, Kuzey Afrika ve Güney Amerika da yeni pazarlara ihracata başladık. Vauxhall markasıyla ise İngiltere gibi zor bir pazarda gücümüzü artırdık. Son 2 yılda Tofaş ın güçlü ihracat yelpazesine Arjantin, Fas, Ukrayna, Şili gibi yeni pazarlar eklendi. Geçtiğimiz yıl ihracat hacmimizi %4 artırarak 1,6 milyar euro gelir elde ettik. Kuzey Amerika ve Kanada pazarına ağırlık vermiş durumdasınız Bu pazarlara yönelik çalışmalarınızdan kısaca bahsedebilir misiniz? Sektör, ihracatla ayakta kalmaya, Türk ekonomisine katma değer sağlamaya devam ediyor. Sektörün ihracat faaliyetlerine katma değer sağladığımız için son dere- 23

13 24 Söyleşi Kamil Başaran Bu konuda özellikle son 10 yılda gittikçe önemi artan kurumsal yönetim düzenlemeleri gibi, sürdürülebilirlik kriterleri özellikle yatırımcılar nezdinde önemli bir parametre olarak yer almaya başladı. Borsa İstanbul (BIST) yeni bir endeks uygulamasını hayata geçirmeye hazırlanıyor. Sürdürülebilirlik Endeksi nin bu yıl içinde öncelikle BIST 30 da yer alan şirketleri içerecek şekilde oluşturulması amaçlanıyor. Tofaş ın Kurumsal Sürdürülebilirlik Politikası yla, çevresel, sosyal ve kurumsal yönetim temelinde sürdürülebilir geleceği hedefleyen stratejilere dayalı iş modellerini ve bu doğce gururluyuz sonunda Kuzey Amerika ya başlayacak Doblo Amerika ihracatı, pazar çeşitlendirme stratejimizin bir parçası. Türk otomotiv tarihinde yeni bir başarı hikâyesi olacak Doblo Amerika projesiyle, yılları arasında ABD ve Kanada ya 175 bin araç ihraç etmeyi hedefliyoruz. 360 milyon dolar yatırımla, ABD ve Kanada daki müşteri taleplerine ve regülasyonlara uygun geliştirilecek Doblo Amerika, Tofaş ve Türk yan sanayisine kıymetli bir deneyim edinme şansı tanıyacak. Şu anki Avrupa otomobil pazarını nasıl yorumluyorsunuz? Tofaş, Avrupa pazarına yönelik olarak nasıl bir yol takip ediyor? Doblo Amerika ve Yeni Doblo modellerinin yanı sıra; 2013 te duyurduğumuz yeni binek modeli üretiminin devreye girmesiyle ilgili çalışmalar, tüm hızıyla devam ediyor. Yeni binek aracımızı 2015 in sonuna doğru Türkiye yle birlikte pek çok ülkede müşterilerimizle buluşturmayı hedefliyoruz. Kamil Başaran: Tofaş ın 520 milyon dolar yatırım değerine sahip yeni binek otomobili projesi kapsamında, yıllarını kapsayan dönemde 580 bin adet araç üretilmesi ve bunun üçte birinin ihraç edilmesi hedefleniyor. Avrupa pazarının 2014 ilk 6 aylık rakamlarını incelediğimizde; otomotiv pazarının %6,5 oranında büyüdüğünü görüyoruz. Ocak-Haziran 2014 döneminde 7 milyon 800 bin aracın satıldığı Avrupa pazarında, 2013 e göre bir toparlanma olduğunu söyleyebiliriz. Otomobil satışları açısından bakacak olursak, ilk 6 ayda pazarda %6,2 büyümeyle 6 milyon 850 bin civarında araç satışı gerçekleşti. Avrupa nın en büyük ticari araç üreticisi olan Türkiye açısından en sevindirici artış ise hafif ticari araçta kaydedildi, Ocak-Haziran döneminde %10,2 büyümeyle 790 binden fazla araç satıldı. Avrupa pazarlarında gözlemlediğimiz toparlanmanın etkisiyle, özellikle 2016 da Avrupa nın kaybettiği pazarı geri kazanacağını tahmin ediliyoruz. Bu kapsamda 2015 sonu itibarıyla tüm yenilenmiş ürün hatlarımızla beraber, Avrupa pazarında önceki yıllardaki rakamları yakalamayı hedefliyoruz. Yakın zaman içinde piyasaya yeni çıkacak bir aracınız var mı? Bize biraz bu araçtan bahsedebilir misiniz? Doblo Amerika ve Yeni Doblo modellerinin yanı sıra; 2013 te duyurduğumuz yeni binek modeli üretiminin devreye girmesiyle ilgili çalışmalar, tüm hızıyla devam ediyor. Yeni binek aracımızı 2015 in sonuna doğru Türkiye yle birlikte pek çok ülkede müşterilerimizle buluşturmayı hedefliyoruz. Tofaş ın 520 milyon dolar yatırım değerine sahip yeni binek otomobili projesi kapsamında, yıllarını kapsayan dönemde 580 bin adet araç üretilmesi ve bunun üçte birinin ihraç edilmesi hedefleniyor. Projeyle, ihracatın yanı sıra iç pazarda tüm müşteri beklentilerini karşılayacak özelliklere sahip, güncel ve rekabetçi bir binek aracı üretilmesi hedefleniyor. Binek aracı projemiz, çok yeni bir dönemin müjdecisi olacak. Tofaş olarak Ar-Ge çalışmalarında fark yaratmak adına neler yapmaktasınız? Bizi ulusal ve uluslararası arenada sürdürülebilir rekabet gücüyle öne çıkaracak alanın, Ar-Ge ve yenileşim olduğunun bilincine çok önce vardık. Henüz ülkemizde Ar-Ge yatırımları yok denecek kadar azken, 1990 lı yıllarda rotamızı geleceğe yönelterek yeni teknolojilerin peşine düştük. Daha iyi, daha güvenli, daha çevreci olabilmek için Arge mizi kurduk. Tofaş ın en önemli özelliklerinden birisi hiç kuşkusuz bugün ulaştığı Ar-Ge yetkinliğidir. Bursa daki fabrikamızda 600 çalışanımızla birlikte, Fiat-Chrysler in Avrupa daki 2 nci büyüklükteki Ar-Ge merkezinden biri olmanın gururunu yaşıyoruz. Aynı zamanda, dünya çapında otomotiv markalarının farklı ülkelerdeki müşterileri için ürün ve teknoloji geliştirme yetkinliğine sahip Ar-Ge merkeziyle, fikri ve sınai mülkiyet hakları kendisine ait modellere sahip ender üreticilerden biriyiz. Henüz ülkemizde Ar-Ge yatırımları yok denecek kadar azken, 1990 lı yıllarda rotamızı geleceğe yönelterek yeni teknolojilerin peşine düştük. Daha iyi, daha güvenli, daha çevreci olabilmek için Ar-ge mizi kurduk. Tofaş ın en önemli özelliklerinden birisi hiç kuşkusuz bugün ulaştığı Ar-Ge yetkinliğidir. Artık yeni projelerde etkisini gösteren yetkinliklerimizin de katkısıyla, Otonom Ar-Ge seviyesine ulaşma hedefine odaklanmış durumdayız. Böylece; ürün geliştirmenin her adımında, kendi kaynak ve yetkinliklerimizi kullanabilir hâle geleceğiz. Ar-Ge çalışmalarımızın fikri mülkiyet hakları açısından gelişimini de takip ediyoruz. Patent başvuru sayımız 2013 yılında 145 e yükseldi ve Türkiye nin patent liderleri arasında yer aldık. Avrupa Birliği projelerinde aktif olarak yer alıyoruz. Üzerinde çalışmakta olduğumuz 8 AB projesinin yanı sıra, AB 7. Çerçeve Programı kapsamında başlatılan Robo-Partner Projesi nin koordinatörlüğünü üstlendik. Sekiz ülkeden 14 kurum ve kuruluşun işbirliğiyle hayata geçirilen projeyi ve 8 milyon euro luk bütçesini Tofaş yönetiyor. Üretim teknolojileri alanında Türkiye de ilk defa Tofaş tarafından koordine edilen Robo-Partner ile Geleceğin Fabrikaları nda robotların montaj hattında insanlarla birlikte kullanım olanaklarının artırılması amaçlanıyor. Kurumsal yönetim uygulamalarında şirketiniz önemli bir başarı trendi yakaladı. Şimdi ise, yakın bir zamanda hesaplanmaya başlanması beklenen Sürdürülebilirlik Endeksi gündemde ve Tofaş ın, BIST 30 şirketlerinden biri olarak bu endekste yer almak için yoğun bir çalışma temposu içinde olduğunu yakından izliyoruz. Kurumsal yönetime verdiğiniz önemi ve özellikle sürdürülebilirlik konusundaki yaklaşımlarınızı ve çalışmalarınızı bizimle paylaşır mısınız? 2013 yılsonu itibarıyla kurumsal yönetim derecelendirme notumuzu 9,14 e yükselttik. Böylece En Yüksek Nota Sahip Otomotiv Şirketi olma başarısını sürdürdük. Kurumsal Yönetim Endeksi nin kurulduğu 2007 den bu yana her yıl notumuzu yükseltmemiz, çizdiğimiz yolda başarıyla yürüdüğümüzü kanıtlıyor. Ayrıca Tofaş, kurumsal yönetim ilkelerine verdiği önem ve bunu dinamik bir süreç olarak sürdürmesiyle, otomotiv sektörünün yanı sıra yatırımcı ve paydaşları için de bir güven unsuru ve farkındalık yaratmış oluyor. 25

14 26 Söyleşi Kamil Başaran Türkiye de ilk defa Tofaş tarafından koordine edilen Robo-Partner ile Geleceğin Fabrikaları nda robotların montaj hattında insanlarla birlikte kullanım olanaklarının artırılması amaçlanıyor. rultudaki süreçleri, bütünsel bir yaklaşımla ele alıyoruz. Örneğin, yaptığımız faaliyetleri paydaşlarımıza ve yatırımcılarımıza şeffaf bir şekilde raporlamak üzere, bu yıl başlattığımız raporlama çalışmalarını devam ettirmeyi planlıyoruz. Türk otomotiv sektöründe uluslararası Karbon Saydamlık Projesi olan CDP raporlamasının önemli olduğunu düşünüyoruz. Özellikle kurumsal yatırımcıları nezdinde önemli bir uluslararası saygınlığı bulunan CDP nin Çevresel İklim Değişikliği programı raporunu hazırlayarak, değerlendirilmek üzere CDP ye müracaat ettik. Tofaş olarak ayrıca bu yıl Türkiye de bir Sürdürülebilirlik Raporlaması yapan ilk otomotiv şirketi olma yolunda da adım attık. Tofaş açısından gerek Kurumsal Yönetim Endeksi, gerekse Sürdürülebilirlik Endeksi ni birbirini tamamlayan iki süreç olarak değerlendiriyoruz. Özellikle 21. yüzyılda şirketler bağlamında üretim, hizmet ve finansal konularda sürdürülebilirlik konsepti, en önemli hareket noktaları arasında yer alacak. Sürdürülebilirliğin sosyal boyutu kapsamında, Tofaş olarak uyguladığımız WCM - Dünya Klasında Üretim modeli ise öncelikli olarak iş süreci, iş güvenliği ve sağlığını içeriyor. Fabrikamızda birinci hedefimizi iş kazalarını sıfırlamak olarak belirlemiş durumdayız ve son derece zor olmasına rağmen bu hedefe net bir şekilde ilerliyoruz. Son 5 yılda iş kazalarını %95 azaltarak tek haneli rakamlara indirdik. Dünya Klasında İş Güvenliği yaklaşımı ve sürekli gelişen bir kültürle, çalışanların istese de hata yapamayacağı güvenli çalışma ortamını yaratarak, yalın ve proaktif yöntemler geliştiriyoruz. İş güvenliği konusunda uyguladığımız yöntemler ve sonuçlar, ülkemizde ve Avrupa Birliği nde takdirle karşılandı ve ödüllendirildi yılında Avrupa Birliği İş Güvenliği Ödülleri nde ülkemizi temsil ettik. AB ye üye ve aday ülkelerden katılan yüzlerce proje/firma arasında, farklı sektörlerden ödül alan en iyi 10 şirket arasına seçildik. Şirketinizin öncelikli hedeflerini sıralayabilir misiniz? Kendini sürekli yenileyen, insanlara yakın olan, çevre ve toplumla dost bir Tofaş ve değer zinciri değişmeyen amaçlarımız arasında yer alıyor. Gelecekte farklı tüketici segmentlerinin ihtiyaçlarına cevap verebilecek daha geniş ve bütünleşmiş bir ürün gamını hedefliyoruz. Ar-Ge ve inovasyona yatırımla, katma değerli ürün ve hizmetler üretmeyi, büyüme hedeflerini destekleyecek politikaları devreye almayı planlıyoruz.

15 28 Dosya Konut Satışları Geriliyor Geçen yıl, konut satışları açısından altın bir yıldı. Makul konut kredi faizleri, konut sektörünü tepe noktalara taşıdı. Bu yıl ise durum farklı. Satışlar, yılın ilk 7 ayında %10 daraldı. Kredi faizleri, konut satışlarında en önemli tetikleyici güçlerden biri. Ancak büyüme ve cari açık endişeleri, bir süre daha faizlerin aşağıya inmesine engel olacak gibi görünüyor yılının ilk 6 ayında konut kredisi kullanımında bir önceki yılın 6 ayına göre tutar olarak %48 oranında bir azalma yaşandı. Bu dönemde 15 milyar TL lik konut kredisi kullanımı ile 115,5 milyar TL lik hacme ulaşıldı. sı 452 bin 477 kişi, 2011 yılında 414 bin 33 kişi iken, 2012 yılında ise 372 bin 802 kişiye kadar düştü yılında 595 bin 772 kişi konut kredisi kullandı yılının ilk 6 ayında ise konut kredisi kullanımında bir önceki yılın 6 ayına göre tutar olarak %48 oranında bir azalma yaşandı. Bu dönemde 15 milyar TL lik konut kredisi kullanımı ile 115,5 milyar TL lik hacme ulaşıldı. İlk 6 ayda konut kredisi kullanan kişi sayısı da 168 bin 521 olarak gerçekleşti. Dolayısıyla kullanan kişi sayısında da geçen senenin ilk altı ayına göre %50 nin üzerinde azalma olduğunu görüyoruz. TÜRKİYE DE YILLIK KONUT KREDİSİ KULLANDIRIMI Konut Kredisi Kullanımı 2013 te Tepe Noktasına Ulaştı Konut kredisi ortalaması 2012 yılında 76 bin 362 TL iken, 2013 yılında 84 bin 596 TL ye sıçramıştı yılında da kullanılan konut kredisi ortalaması artış trendini devam ettirerek, ilk 6 ayında 89 bin 277 TL ye ulaştı yılının üçüncü döneminden itibaren keskin bir şekilde azalmaya başlayan konut kredisi kullanımı, 2012 yılı üçüncü döneminden itibaren toparlanmaya başladı yılının ikinci döneminde tepe noktaya ulaştı yılı, konut satışı ile birlikte konut kredisi kullandırımında da rekor yıl olarak kayıtlara geçti yılında konut satışları adedi olarak gerçekleşti. Diğer yıllara göre bu kadar keskin bir yükselişin olmasına, hem borçlanma maliyetlerinin tarihin en düşük seviyelerine inmesinin hem de Ocak 2013 ten itibaren ruhsatı alınan konutlara uygulanacak olan KDV oranlarındaki artışın talebi öne çekmesinin sebep olduğu ifade ediliyor yılına ise siyasi riskler ve bir önceki yıla göre yüksek faizlerle başlanmasına rağmen yılın ilk 7 ayında 609 bin 877 adet konut satışı yapıldı. Fatih Tosun: Satışlardaki istikrarsızlık devam ediyor Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdür Yardımcısı Fatih Tosun, Türkiye genelinde yıllık toplam konut satışına bakıldığında, istikrarsızlığın devam ettiğini söylüyor. Tosun, konutun son 5 yılını şu TÜRKİYE DE YILLIK KONUT KREDİSİ KULLANDIRILAN KİŞİ SAYISI 2010 yılından itibaren kredi için makul faiz oranlarının oluşmasıyla birlikte konut kredisi kullanımı çok gelişti. Gelinen noktada 2013 yılı sonu itibarıyla, 50,4 milyar TL konut kredisi kullandırımı ile Türk ekonomi tarihinin en yüksek hacminin yakalandığı belirtiliyor. 2013, konut sektörü açısından çok önemli bir yıl oldu. Öyle ki, 2013 yılının ikinci çeyreğinde kullandırılan konut kredisi hacmi, 2014 yılının ilk iki çeyreğinde kullandırılan konut kredisi hacminin toplamından daha fazlaydı yılına göre, 2011 ve 2012 yıllarındaki daralma ve duraklama döneminden sonra gelen 2013, hem konut satışında hem de konut kredisi kullanımında rekorlar yılı oldu yılında yaklaşık 32 milyar TL olan konut kredisi kullanımı tutar olarak 2011 ve 2012 yıllarında sırasıyla 29,75 milyar TL ve 28,5 milyar TL seviyelerine düştü; 2013 yılında ise büyük bir sıçrama ile 50,4 milyar TL oldu yılında konut kredisini kullanan kişi sayı- 29

16 30 Dosya şekilde değerlendiriyor: Son 5 yılın ortalamasına baktığımızda 745 bin adetin karşımıza çıktığını, 2013 yılında gerçekleşen adet toplam konut satışının sektöre umut dağıttığını görüyoruz. Ancak 2014 yılının ilk 7 ayında 2013 yılına göre konut satışında %9,7 lik bir daralmanın gerçekleştiğini, bu durumun yıl genelinde konut satışlarında %10 ve üzerinde bir daralmayı işaret ettiğini söyleyebiliriz yılının ilk 7 ayında toplam konut satışlarının sadece %32 si ipotekli konut satışı olarak gerçekleşmiş görünüyor yılının ilk 7 ayında bu oran %43 tü. İpotekli konut satışında %32 oranında azalma olduğunu işaret ediyor bu veriler. Türkiye 2014 yılına siyasetin ekonominin önüne geçtiği bir yıl olarak başladı. Ancak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra ekonomi daha ön plana çıkmaya başladı. Büyüme ve cari açık endişeleri, şimdilik faizlerin aşağıya inmesine engel olacak gibi görünüyor. Faizler konut satışlarında en önemli tetikleyici güçlerden biri. Bu yılın Nisan ayından itibaren tekrar iniş trendine girmiş durumda. Ancak sektör uzmanları faizlerin 2013 yılı ikinci çeyreğindeki düzeye inip inmeyeceğini şu an için tahmin etmenin zor olduğunu ifade ediyorlar. Konut Sektöründe Yeni Trendler Konut satışlarında fotoğraf böyle Peki, tüketicinin konut tercihleri ne TÜRKİYE DE KULLANDIRILAN KİŞİ BAŞI KONUT KREDİSİ ORTALAMASI Konut sektöründeki son 10 yıllık dönemde yaşanan hareketlilik belli trendleri başlattı, bu trendler zaman içinde değişim sürecine girdi yılı itibarıyla değişen trendleri incelediğimizde, en önemli değişimin özellikle kent merkezinin bir çeper uzağındaki ikincil merkezlerde, 1+1 lerden 2+1 lere doğru bir yönelişin olduğu gözlemleniyor. Bu durumun ortaya çıkmasındaki en önemli neden olarak da, yatırımdan daha çok bugün ya da ileride bir gün alınan evde oturma ihtiyacının doğabileceği olduğu belirtiliyor. yönde? Diğer bir ifadeyle, konut sektöründeki yeni trendler neler? Konut sektörünün özellikle son 10 yılda yaşadığı gelişim oldukça dikkat çekici. Konut sektörü açısından en yüksek arzın bulunduğu İstanbul da yaşanan değişim, temelde teknolojik gelişmeler ve insanların teknolojiye erişim imkânının artması, konut kredi faizlerinin düşmesi, insanların yaşam tarzlarındaki değişiklikler, deprem riski ve ulaşım alternatiflerinin güçlenmesi gibi faktörlere göre şekilleniyor. Büyük şehirlerde şehir merkezlerinde yaşanan hava kirliliği, yeşil ve sosyal alan eksikliği, insanların şehir dışında da olsa bu tarz imkânları olan konutlara talep göstermesinde önemli unsurlar olarak ortaya çıkıyor. Konut kredilerinin düşmesiyle alım gücünün daha üstünde de olsa nitelikli konut projelerinde yer almak isteyenler için konutların alanları küçüldü ve birim m2 fiyatları yüksek olsa da, toplam fiyatlar erişilebilir seviyelere geldi. Son yıllarda 1+0 ve 1+1 tipi daire KONUT KREDİSİ HACMİNİN 3 AYLIK DÖNEMLERDE ARTIŞI, BİN TL TÜRKİYE DE DÖNEMSEL OLARAK TOPLAM KONUT SATIŞI tanımlarının hayatımıza girmesiyle, yatırım veya oturum amaçlı bu dairelere olan talep de tahminlerin aksine olumlu oldu. Bu dairelere bakış açısı proje geliştiricisi açısından satışı kolay, alıcı açısından da ulaşılabilir bedele sahip şeklinde olmaya başladı. Özellikle yılları arasında satışa çıkan projelerde 1+0 ve 1+1 tiplerinin bulunduğu projelerde, toplam konut sayılarının %25-40 oranında küçük metrekareli dairelere yer verildiği görülüyor. TSKB Gayrimenkul Değerleme Genel Müdür Yardımcısı Fatih Tosun, esas daralmanın konut satışında değil, konut kredisinde olduğunu söylüyor yılında lansmanı yapılan projelerde, şehir merkezinden uzak, sosyal imkânları olan konut projelerinde 1+0 ve 1+1 daire tipi sayısının azaldığı, aile tipi konut gereksinimini karşılayacak 2+1, 3+1 tipindeki dairelerin sayılarının arttığı görülüyor. Ancak birim metrekare satış değerlerinin USD ve üzeri olduğu lüks rezidans projelerinde küçük alanlı daire tiplerine büyük oranlarda yer verilmeye devam edildiği de göze çarpıyor. Depreme dayanıklı, iç mekân kalitesi nitelikli, içerisinde havuz, sosyal tesis, açık ve kapalı spor alanları bulunan, yeşil alana önemli ölçüde yer ayrılan projeler, şehir içinde yer alan apartman tipi konutlarda yaşayanlar için heyecan verici olarak karşılanıyor ve talep 2013 yılında konut satışları adedi olarak gerçekleşti yılına ise siyasi riskler ve bir önceki yıla göre yüksek faizlerle başlanmasına rağmen yılın ilk 7 ayında 609 bin 877 adet konut satışı yapıldı. TÜRKİYE DE YILLIK TOPLAM KONUT SATIŞI görmeye devam ediyor. Ancak artan konut stoğu ve rekabet ortamı beraberinde farklılaşmayı da beraberinde getiriyor. Bu farklılaşmada, projenin bilinirliğini artırmada en büyük rol farklı mimari konseptlere dayanıyor. Son dönemde satışa sunulan konut projelerinde mimari konseptin daha ön planda tutulmaya başlandığı, mimari çözümlerin iyi birer pazarlama aracı olarak kullanılmaya başlanması yine son dönemin trendlerinden... Bir de yüksek katlı binalarda kat bahçeleri ile geniş alana yayılan büyük projelerdeki yeşil alanlar, yine daha çok ön planda tutulmaya başlanan özellikler olarak karşımıza çıkıyor. 31

17 32 Fadıl Demirel Söyleşi Kardemir Genel Müdürü Fadıl Demirel Büyük bir yatırım hamlesi başlattık Türkiye sanayisinin en önemli şirketlerinden Kardemir, demir çelik sektöründe hem dünyada hem de Türkiye deki konumunu güçlendirme hedefine yönelik yatırımlarını sürdürüyor. Son dört yıl içinde büyük bir yatırım hamlesi başlattıklarını söyleyen Kardemir Genel Müdürü Fadıl Demirel, bu yatırımlar neticesinde, şirketin katma değeri yüksek ürünleri ihraç eder konuma geleceğini belirtiyor. Kardemir in vizyonu; Türkiye de üretilmeyen ürünleri de üreterek küresel rekabet gücüne sahip, en az 3 milyon ton çelik üretmek. Fadıl Demirel, Demiryolu ulaşım sektörüne yaptığımız yatırımlar da bu vizyonumuz doğrultusunda atılan adımlardır diyor. Demirel ile şirketin hedef ve stratejilerini konuştuk Dünya demir çelik sektöründe ne gibi gelişmeler öne çıkıyor? Bugüne bakıldığında sektörün yönünü belirleyen parametreler nelerdir? Sizden sektörün genel bir fotoğrafını alabilir miyiz? Dünya ham çelik üretimi, 2000 yılından sonra dünya ekonomisindeki istikrarlı büyümeye ve artan talebe bağlı olarak hızlı bir büyüme sürecine girmiştir yılında 850 milyon ton sevisindeki dünya ham çelik üretimi, 2013 yılında 1,607 milyar tona ulaşmıştır. Çin, dünyanın en büyük ham çelik üreticisidir. Dünya ham çelik üretiminin yarısını Çin gerçekleştirmektedir. Çin in büyümesi, dünya ham çelik ortalamasının üzerinde seyretmiştir yılında da bu seyrini sürdürmektedir. Çin in üretimindeki yüksek oranlı artış, tüm dünyada demir çelik ticaretindeki dengeleri değiştirmiştir. Gerek ham madde fiyatlarında gerekse ürün fiyatlarında, Çin in talebi belirleyici olmuştur ve olmaya da devam etmektedir. Kapasite fazlalığı, dünya çelik sektöründe öne çıkan temel sorunlardan biri olarak kabul edilmektedir. Dünya ham çelik üretim kapasitesi 2 milyar tonu aşmıştır. Ham çelik üretiminin 1,6 milyar ton civarında olduğu dikkate alındığında yaklaşık 400 milyon ton seviyesinde bir kapasite fazlasının olduğu görülmektedir. Kapasite fazlalığı her geçen yıl daha da artmaktadır. Bu durum fiyatlar üzerinde baskı oluşturmakta ve çelik sektörünün kârlılığını olumsuz yönde etkilemektedir. Sektörümüz 2023 yılında, 85 milyon ton kapasite, yıllık 70 milyon ton üretim ve 55 milyar dolar tutarında ihracat hedeflemektedir. Bu hedeflere ulaşabilmek için, cevherden üretim yapan entegre tesislere yatırım yapılmalı ve yeni entegre tesisler devreye alınmalıdır. Bu strateji, ülkemiz çelik sektörü için sağlıklı bir büyüme stratejisidir yılında Türkiye demir-çelik üretiminde Brezilya ve Ukrayna yı geride bırakarak dünyanın sekizinci büyüğü oldu. Ekonomisi ve sanayileşmesinde demir-çelik yatırım ve faaliyetlerinin önemli rol oynadığı Türkiye de sektör nasıl gelişmeler gösteriyor? Çubuk ve Kangal Haddehanesi yatırımı. Ülkemiz demir çelik sektörü, son yıllarda önemli bir büyüme kaydetmiştir yılında 14 milyon 325 bin ton ham çelik üretimi ile dünya sıralamasında on yedinci, Avrupa sıralamasında beşinci olan Türkiye, üretim artışında yakaladığı dünya ortalamasının oldukça üzerindeki performansla 2013 yılında 34 milyon 654 bin ton ham çelik üretimi ile dünyada sekizinci, Avrupa da ise Almanya dan sonra ikinci sırada yer almıştır. Üretimdeki artışa paralel olarak demir çelik ürünleri dış ticareti de önemli bir seviyede artış göstermiştir yılında demir çelik ürünleri toplam dış ticaret hacmi 30 milyar dolar seviyelerine ulaşmıştır yılında 15 milyar 788 milyon dolar değerinde, 19 milyon ton demir çelik ürünü ihraç edilmiştir. Ülkemizin 2013 yılı toplam ihracatı 152 milyar dolar olup, demir çelik ürünlerinin toplam ihracat içindeki payı %10 dur. Geçen yıl 12 milyar 818 milyon dolar değerinde 14 milyon 858 bin ton demir çelik ürünü ithal edilmiştir. Ülkemiz, toplam dış ticareti içinde önemli bir paya sahip olan demir çelik ürünlerinde net ihracatçı konumundadır. Ancak ürün grupları bazında dış ticaret verileri incelendiğinde, demir çelik sektörünün katma değeri yüksek ürünlerde net ithalatçı olduğu gözlemlenmektedir. Bu sorun, T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nca hazırlanan Türkiye Demir Çelik ve Demir Dışı Metaller Sektörü Strateji Belgesi ve Eylem Planı nda da sektörün zayıf yönleri arasında yer almıştır. Planda sürdürülebilir, rekabetçi ve yenilikçi bir üretim yapısının oluşturulması gerekliliğine dikkat çekilmiştir. Sektörümüz 2023 yılında, 85 milyon ton kapasite, yıllık 70 milyon ton üretim ve 55 milyar dolar tutarında da ihracat hedeflemektedir. Kardemir in bu yılki faaliyet ve finansal performansını nasıl değerlendiriyorsunuz? Şirket için bu yılın avantaj ya da dezavantajları neler oldu? Kardemir 2010 yılı sonunda 1,1 milyon ton/yıl olan sıvı çelik üretim hacmini, 3.3 milyon ton/yıl seviyesine çıkarmak amacıyla yatırım programı yürütmektedir. Bu kapsamda 2013 yılından başlayarak faaliyet sonuçlarımıza olumlu etki sağlayarak faaliyet kârlılığımızı artıracak bazı tesisler işletmeye alınmıştır. Tamamlandığında üretim ve satış hacminizin artışına ve faaliyet kârlılığımıza olumlu etkisi olacak 5 No.lu yüksek fırın yatırımız ve 120 ton luk çelikhane konvertör yatırımımız da tamamlanma aşamasına gelmiştir. Bu yatırımlarımızı 2014 yılının üçüncü çeyreğinde işletmeye almayı planlıyoruz. Bütün bu sürdürülen yatırım faaliyetleri ve proseslerimizde sağlanan verimlilik artışlarının katkıları da dikka- 33

18 34 Fadıl Demirel Söyleşi Fadıl Demirel: Önümüzdeki günlerde devreye alacağımız 5 No.lu yüksek fırınımızla birlikte sıvı ham demir üretim kapasitemiz 3 milyon ton/yıl seviyesine yükselecek. te alındığında şirketimiz 2014 yılının birinci çeyreğinde TL, ikinci çeyreğinde TL olmak üzere 2014 yılının ilk yarısında toplam TL net kâr elde etmiştir. Bu performans geçen yılın tamamının %100 üzerindedir. Kardemir, çelik sektöründe entegre demir çelik üreticileri kategorisinde yer almaktadır. Bu açıdan üretim proseslerimiz ark ocaklı çelik üreticilerinden farklı olarak kömür ve cevherden başlamaktadır. Sektörde kömür ve cevher hammaddelerinde global fiyat dengeleri 2014 yılı için entegre tesisler lehine görünmektedir. Kardemir de bundan istifade etmektedir. Ancak 2014 yılı kârlılığımızı salt bu avantajla açıklamamız doğru olmaz. Kârlılığımıza yapılan yatırımların verimlilik artışları çok daha önemli katkılar sağlamaktadır. Dezavantajlar bölümünde Kardemir i endirekt etkilemesi açısından ABD pazarında Türk çelik üreticilerine uygulanan antidamping uygulamaları, bölgemizdeki (Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Ukrayna daki) politik gerilimler ve pazarlardaki bilinmezlik sayılabilir. Karabük ü demiryolu malzemeleri için bir üretim merkezine dönüştürmek istediğinizi ifade ettiniz Bugün, bu hedefinizde hangi aşamadasınız? Ne gibi çalışmalar yapmayı planlıyorsunuz? Vizyonumuzu, Türkiye de üretilmeyen ürünleri de üreterek küresel rekabet gücüne sahip, en az 3 milyon ton çelik üretmek olarak belirledik. Demiryolu ulaşım sektörüne yaptığımız yatırımlar da bu vizyonumuz doğrultusunda atılan adımlardır. Ülkemizin tüm ray ihtiyacını karşılayabilen, aynı zamanda ihracat yapan tek ray üreticisi konumundayız. Hızlı tren raylarını, oluklu rayları, mantarı sertleştirilmiş rayları üretiyoruz. Ayrıca, Çankırı da TCDD ve VoestAlphine ortaklığında kurduğumuz tesiste demiryolu makası üretiyoruz. Bu tesis de ülkemizin demiryolu makası üreten en büyük tesisidir. Ray üretimiyle yetinmiyoruz. Demiryolu tekeri üretimine yönelik Demiryolu Tekeri Üretim Tesisi yatırımımıza da start verdik. Yatırımı 30 ay gibi kısa bir sürede tamamlayıp, tesisi 2016 yılının ilk yarısında devreye almayı planlıyoruz. Demiryolu Tekeri Üretim Tesisimizde, mevcut durumda Türkiye de üretimi olmayan ve yurtdışından tedarik edilen yük ve yolcu vagonları, yüksek hızlı tren vagonları, hafif raylı sistemler ve lokomotifler için teker üreteceğiz. Tesisin Ülkemizin tüm ray ihtiyacını karşılayabilen, aynı zamanda ihracat yapan tek ray üreticisi konumundayız. Hızlı tren raylarını, oluklu rayları, mantarı sertleştirilmiş rayları üretiyoruz. Ayrıca, Çankırı da TCDD ve VoestAlphine ortaklığında kurduğumuz tesiste demiryolu makası üretiyoruz. Bu tesis de ülkemizin demiryolu makası üreten en büyük tesisidir. kapasitesini adet/yıl olarak planladık. Üretimlerimizi uluslararası piyasalara da ihraç edeceğiz. Yakın zaman önce Alman KFW IPEX Bank ile 138,8 milyon euro luk kredi sözleşmesi imzaladınız. Bu anlaşmanın detaylarını ve bu krediyle yapılması planlanan yatırımlardan bahsedebilir misiniz? Alman KFW IPEX Bank aracılığıyla İtalya dan ve Almanya dan temin edilen iki yatırımımızın dış finansmanı ile ilgili olarak kredi anlaşması imzaladık. Bunlardan ilki yatırım malları ağırlıklı olarak İtalya dan sağlanan 700 bin ton/yıl kapasiteli Çubuk ve Kangal Haddehanesi yatırımımıza ilişkin euro tutarındaki kredi anlaşması. Diğeri ise yatırım malları ağırlıklı olarak Almanya dan sağlanan 200 bin adet/yıl kapasiteli demiryolu tekeri yatırımımıza ilişkin euro tutarındaki kredi anlaşması. Bu iki yatırım kredisi 3 yıl ödemesiz 10 yıl geri ödeme dönemi olmak üzere 13 yıl vadeli uzun vadeli ve çok uygun şartlarla sağlanmış kredilerdir. Bu yatırımlar tamamlandığında Kardemir in ürün gamına ithal ikamesi sağlayacak ve kârlığımıza çok önemli katkılar sağlayacaklardır. Yeni yatırım planlarınız nelerdir? Yeni yatırımlarınızda öncelik vereceğiniz alanlar bulunuyor mu? Son 4 yıl içinde büyük bir yatırım hamlesi başlattık. Üretime başladığı 1939 yılından 2010 yılına kadar 1 milyon ton/yıl sıvı çelik üretime ancak ulaşabilmiş olan şirketimiz, bugün 2 milyon ton/yıl üretim seviyesine gelmiştir. Önümüzdeki günlerde devreye alacağımız 5 No.lu yüksek fırınımızla birlikte sıvı ham demir üretim kapasitemiz 3 milyon ton/yıl seviyesine yükselecek. Çelikhane kapasite artırımı yatırımımızda da önemli mesafeler kaydettik. Yine önümüzdeki günlerde devreye alacağımız 120 ton kapasiteli üçüncü konverterimiz ile sıvı çelik üretim kapasitemiz 3 milyon ton/yıl seviyesine ulaşacaktır. Hemen ardından da mevcut 90 ton kapasiteli iki konverterimizin kapasitesini de 120 tona çıkartacağız. Bu şekilde sıvı çelik üretim kapasitemiz 3,4 milyon ton/ yıl seviyesine ulaşacaktır. Bu üretim artışını, vasıflı çelikler üreterek değerlendireceğiz. Bu noktada öne çıkan ve yatırım çalışmaları devam eden iki büyük yatırımız, Çubuk ve Kangal Haddehanesi ile Demiryolu Tekeri Üretim Tesisi dir. Proje bütçesi 90 milyon dolardır. Tesisi 20 ay gibi kısa bir sürede, 2015 yılının başında devreye almayı hedefliyoruz. Tesiste, mevcut durumda ülkemizde üretilmeyen ve yurtdışından tedarik Son 4 yıl içinde büyük bir yatırım hamlesi başlattık. Üretime başladığı 1939 yılından 2010 yılına kadar 1 milyon ton/ yıl sıvı çelik üretime ancak ulaşabilmiş olan şirketimiz, bugün 2 milyon ton/yıl üretim seviyesine gelmiştir edilen katma değeri yüksek ürünler üretilebilecektir. Demiryolu Tekeri Üretim Tesisi ni de 30 ay gibi kısa bir sürede tamamlayıp, tesisi 2016 yılının ilk yarısında devreye almayı planlıyoruz. Proje bütçesi 140 milyon dolardır. Demiryolu Tekeri Üretim tesisimizde, mevcut durumda Türkiye de üretimi olmayan ve yurtdışından tedarik edilen yük ve yolcu vagonları, yüksek hızlı tren vagonları, hafif raylı sistemler ve lokomotifler için teker üreteceğiz. Demiryolu ulaşım sektöründe milli bir marka olma hedefimize hizmet edecek önemli bir yatırımdır. Sosyal sorumluluk projelerine yönelik çeşitli yatırımlarınız bulunuyor Bölge ve ülke ekonomisi için değer yaratırken, eğitim, kültür, sanat, sağlık ve spor alanlarındaki faaliyetlere de önemli seviyede kaynak ayırmaktayız. En büyük desteği ise eğitime veriyoruz. Karabük Üniversitesi yerleşkesinde kurulan Demir Çelik Enstitüsü ve Araştırma Geliştirme Merkezi nin binasını şirketimiz yapmıştır. Karabük Üniversitesi bünyesinde kurulan ve ülkemizde tek olan Demir Çelik Enstitüsü, yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve katma değeri yüksek vasıflı çelik üretilmesi (AR-GE ve ÜR-GE faaliyetleri) hedeflerimize yönelik önemli bir gelişmedir. Karabük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi ile İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi binalarının yapımını da şirketimiz üstlenmiştir. Kurumsal sosyal sorumluluk alanında verdiğimiz diğer destekler, ilimizdeki çeşitli sosyal tesisler ve spor tesislerinin yapımı, Kardemir Karabükspor olarak sayılabilir. Şirketinizin hedefleri ve bu hedefler yönünde yaptığı çalışmaları anlatabilir misiniz? 2011 yılının ilk yarısında yeni Sinter Fabrikası ve 1 No.lu Yüksek Fırın, 2012 yılında yeni Kireç Fabrikası, 2013 yılında Yeni Sürekli Döküm Tesisi, 50 MW gücündeki yeni Enerji Santrali, 70 fırın Yeni Kok Fabrikası işletmeye alınmıştır. Diğer taraftan, çelikhane üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik 120 ton kapasiteli yeni konverter ilavesi yatırımı ile ton/yıl kapasiteli yeni yüksek fırın yatırımı önemli ölçüde tamamlanmış olup, tesislerin önümüzdeki günlerde işletmeye alınması hedeflenmektedir. Bu süre zarfında, bu tesislere ilave olarak çok sayıda yardımcı tesis yatırımını da tamamladık. Nihai ürün üretimine yönelik, Çubuk ve Kangal Haddehanesi yatırımımızda önemli mesafeler alındı. Tesisi 2015 yılının başında devreye almayı planlıyoruz. Devam eden diğer önemli yatırımımız Demiryolu Tekeri Üretim Tesisini de 2016 yılının başında faaliyete geçireceğiz. 3 milyon ton/yıl seviyesine önümüzdeki günlerde ulaşacağız. Katma değeri yüksek ürünler üretmek hedefimizde önemli mesafeler kaydettik. Devam eden Çubuk ve Kangal Haddehanesi ve Demiryolu Tekeri Üretim Tesisi yatırımlarımızı tamamladığımızda, katma değeri yüksek vasıflı çelik üreten bir şirket olacağız. 35

19 36 Dosya Yeni Tebliğ, Halka Arz Çalışmalarını Olumsuz Etkiler mi? Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) yakın bir zaman önce, Borsa kotundan çıkmak isteyen şirketlere, ilgili hususlara uymak koşuluyla bu hakkı tanıyan bir tebliği yürürlüğe aldı. Bu uygulama, birçok dünya borsasında uzun zamandır yer alıyor. Ancak yeni tebliğ Türkiye de Halka arz çalışmalarını olumsuz etkiler mi? sorularıyla gündeme geldi. Piyasa uzmanlarının görüşü, böyle bir risk olmadığı yönünde. Diğer taraftan SPK, kendilerine ulaşan görüş ve talepleri de dikkate alarak tebliğde bazı değişiklikler yapıyor. Bireysel yatırımcıların hak ve menfaatlerini de içeren bu değişikliklerle tebliğ, daha makul bir hale geliyor. SPK tarafından 1 Temmuz da yürürlüğe alınan Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları tebliği, bazı tartışmaları da beraberinde getirdi. Bu konuda yapılan eleştirilerde ağırlıklı olarak savunulan nokta, bu tebliğin, son yıllarda gerçekleştirilen halka arzı teşvik eden çalışmalarını olumsuz yönde etkileyebileceği yönündeydi. Yatırımcılarımızdan da konuyla ilgili sorular gelmeye başladı. Bizde öncelikle SPK dan bu tebliğin detaylarını öğrendik ve sonrasında BIST yönetiminden bu tebliğin Borsa daki yansımalarını almaya çalıştık. SPK, bu tebliğ ile halka açık ortaklıklarda hakim ortağın diğer ortakları ortaklıktan çıkarma hakkı ile diğer ortakların paylarını hakim ortağa satma hakkının uygulanmasına ilişkin usul ve esasların ilk kez düzenlendiğini belirtiyor. Tebliğ ile düzenlenen temel hususlar ise şöyle: Şirketlerin kottan çıkması sırasında küçük yatırımcıların paylarını satacağı fiyatın tespiti ile ilgili yeni düzenleme yapmak için SPK nın tebliğde değişiklik yoluna gitmesi, bireysel yatırımcılar tarafından olumlu karşılandı. Bu değişikliğin, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak adına önemli bir adım olduğu ifade ediliyor. 1) Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının doğması için ulaşılması gereken oran, oy haklarının %95 i olarak belirlenmiştir. Bu hakkı kullanmak isteyen hakim ortağın, %95 oranına ulaşılmasını veya bu orana sahipken ek pay alımında bulunulmasını takip eden 3 aylık hak düşürücü süre içerisinde bu hakkını kullanmak üzere ortaklığa başvurması gerekmektedir. 2) Hakim ortağın başvurusu üzerine ortaklık yönetim kurulunun; talepte bulunan pay sahiplerinin gerekli çoğunluğa sahip olup olmadığını araştırması, ödenecek bedeli değerlendirmesi ve diğer ortakların paylarının iptali ile söz konusu paylar karşılığında çıkarılacak yeni payların ihracı amacıyla karar alması, ortaklığın da ihraç belgesinin onaylanmasını teminen Sermaye Piyasası Kurulu na başvurması gerekmektedir. Payları borsada işlem gören ortaklıklar eş zamanlı olarak paylarının borsa kotundan çıkarılması için borsaya başvururlar. 3) Kurul onayını takiben üç iş günü içerisinde hakim ortak diğer ortakları ortaklıktan çıkarmaya ilişkin toplam bedeli ortaklığın banka hesabına yatırır ve ortaklıktan çıkarma hakkının kullanımına konu olan paylar, ihraç belgesinin ticaret siciline tescil tarihi itibarıyla iptal edilmiş sayılır. 4) Ortaklıktan çıkarma hakkının kullanıldığı ortaklıklar, Kurul tarafından resen Kanun kapsamından çıkarılır. 5) Ortaklıktan çıkarma hakkının doğduğu tarihten itibaren üç aylık hak düşürücü süre içerisinde hakim ortak dışındaki diğer ortakların sahip oldukları payları hakim ortağa satma hakkı doğar. 6) Satma hakkı talepleri ortaklığa yazılı olarak iletilir ve ortaklık tarafından, talepte bulunan pay sahiplerinin ortaklık sıfatı araştırılarak, ödenecek bedel değerlendirilir ve pay sahiplerinin bu talepleri hakim ortağa bildirilir. Hakim ortak satma hakkı kullanım taleplerini talebin kendisine ulaşmasını izleyen en geç altı iş günü içerisinde sonuçlandırır. 7) Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarının kullanımında ödenecek bedelin belirlenmesinde SPKn nun 24 üncü maddesinin esas alınır. Bedel; a) Payları borsada işlem gören ortaklıklar için; hakim ortak konumunun kazanıldığının veya hakim ortak konumunda bulunup ek pay alındığının kamuya açıklandığı tarihten önceki otuz gün içinde borsada oluşan ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması, b) Payları borsada işlem görmeyen ortaklıklar için, fiyatın adil ve makul olduğunun tespiti amacıyla hazırlanan değerleme raporunda tespit edilen fiyat olarak dikkate alınır. Tebliğde Bazı Değişiklikler Yapılıyor Yeni tebliğin içeriği ana hatlarıyla böyle. Diğer taraftan SPK, söz konusu Tebliğ in yürürlüğe girmesi sonrasında Kurul a ulaşan görüş ve talepleri de dikkate alarak, temel olarak ortaklıktan çıkarma hakkının kullanılmasına ilişkin sürecin belirlenmesinde azınlık ve hakim ortak arasında oluşan bilgi asimetrisinin giderilmesi ve azınlığın fiyata itiraz hakkını sağlayacak bir mekanizma oluşturulması hedefi ile Tebliğ de bazı değişiklikler yapıyor. Taslak düzenleme ile yatırımcıların hak ve menfaatlerinin korunması amacı 37

20 38 Dosya çerçevesinde fiyatın adil olmadığı iddiasına bağlı olarak beş ayrı fiyatın dikkate alınması ve bunlar içinde en yüksek bedelin pay alım teklifi fiyatı ve ortaklıktan çıkarma hakkı bedeli olarak belirlenmesine imkân sağlanması hedefleniyor. Çağrı Fiyatı Belirlemede Değişiklik Şirketlerin kottan çıkması sırasında küçük yatırımcıların paylarını satacağı fiyatın tespiti ile ilgili yeni düzenleme yapmak için SPK nın tebliğde değişiklik yapma yönünde adım atması, bireysel yatırımcılar tarafından olumlu karşılandı. Bu değişikliğin, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak adına önemli bir adım olduğu ifade ediliyor. Konuyla ilgili açıklama yapan Borsa Yatırımcıları Derneği Başkanı Veli Vilyoni, Dernek olarak yatırımcıları korumak adına yeni düzenlemeye yönelik bu hususta bazı itirazları olduğunu, bu itirazların sonuç vermesinden ise mutlu olduklarını söyledi. Vilyoni: SPK çağrı fiyatı belirlemede değişikliğe gitmiştir. Yatırımcıların yaşayacağı mağduriyetler böylece önlenmiş olup sağlıklı piyasa koşullarına geri dönülmüştür dedi. SPK nın değişiklik kararıyla yatırımcıların mahkeme kapıları önündeki mağduriyetlerinin de önlendiğine dikkati çeken Vilyoli, karar öncesinde çağrı fiyatı açıklayan beş şirketin de bu kapsama alınması gerektiğini söyledi. Yeni Düzenlemenin Temel Amaçları Nelerdir? Bu düzenleme, son yıllarda sermaye piyasasını geliştirmeye yönelik atılan adımlardan biri. Düzenlemenin ortaya çıkış sürecine göz attığımızda, aşamalarını daha net görmek mümkün yılında yürürlüğe giren 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu nun 27 nci maddesiyle, halka açık ortaklıklarda hakim ortağın diğer ortakları ortaklıktan çıkarma hakkı ile diğer ortakların paylarını Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarına ilişkin benzer düzenlemeler gelişmiş ülke borsalarında uzun zamandır uygulanıyor. Ülkemizde konuyla ilgili ilk düzenleme ise Türk Ticaret Kanunu ile yapıldı. hakim ortağa satma hakkının kullanılabilmesinin koşulları belirtilerek; söz konusu konular AB mevzuatına uyum kapsamında ilk defa S. P. Kanunu nda düzenlenmişti. Söz konusu Kanun maddesini dayanak alan ve hazırlanması için Kanun da bir yıllık süre tanınan SPK nın II-27.1 sayılı Ortaklıktan Çıkarma ve Satma Hakları Tebliği, 1 Temmuz da yürürlüğe girdi. Diğer bir deyişle uygulama, Kanun un yürürlüğe girmesinden bir buçuk yıl sonra başladı. Ortaklıktan çıkarma ve satma haklarına ilişkin benzer düzenlemeler gelişmiş ülke borsalarında uzun zamandır uygulanıyor. Ülkemizde konuyla ilgili ilk düzenleme ise Türk Ticaret Kanunu ile yapıldı. SPK, Ortaklıktan çıkarma ve satma hakkına ilişkin düzenlemelerin temel amaçlarını şu şekilde özetliyor: Belirli bir pay oranına ulaşan kişi ya da grubun, halka açık bir şirket olarak kalmanın maliyeti ve yönetim risklerinin bundan sağlanan menfaatleri aşması durumunda şirketin yapısını değiştirme, halka açıklık statüsünden çıkma gibi planlarının küçük yatırımcının haklarını da koruyacak şekilde gerçekleştirilebilmesi, derinliği olmayan hisse senetlerinde yapay fiyat oluşumuna sık rastlanması nedeniyle bu tür işlemlerden yatırımcıların korunması, kontrol yetkisi bulunmayan pay sahiplerinin, etki edemediği kararların sonuçlarına katlanmak istememesi durumunda ortaklıktan adil bir bedel karşılığında ayrılmasına olanak tanınmasıdır. Halka Arz Çalışmalarını Olumsuz Etkiler mi? Gelelim asıl soruya: Bu adım, halka arz teşvik çalışmaları sürecini etkiler mi? Söz konusu düzenlemenin yürürlüğe girmesi ile birlikte, Fiili Dolaşım Oranı (FDO) %5 in altında olan şirketlerden 5 inin Borsa kotundan çıkmak için başvurduklarını görüyoruz. Borsa İstanbul Kotasyon ve Özel Pazar İş Grubu Müdürü Sertaç Fuad Karaağaoğlu, bunun doğal bir süreç olduğunu ve dünyanın gelişmiş borsalarına bakıldığında, bu borsaların kota alma prosedürlerinin yanı sıra borsa kotundan da çıkış mekanizmalarını da bulundurduklarını ifade ediyor. Karaağaoğlu, borsalara katılım kadar, borsalardan çıkış mekanizmalarının da bulunmasının, bu mekanizmaların basit ve kolay uygulanabilir olmasının hem şirketlerin borsada işlem görme isteklerini artırmak hem de borsalar arasındaki rekabette öne geçebilmek açısından önem arz ettiğini söylüyor. Borsa İstanbul olarak bu konuda SPK ya ve Borsa ya müracaat eden 5 şirketin yetkilileri ile görüştüklerini de söyleyen Karaağaoğlu, durumu şu şekilde özetliyor: Bunlardan dördü, yakın geçmişte yabancı sermayedarlar tarafından satın alınmış şirketler. Hakim ortak konumuna gelen yabancı ortakların, dünya piyasalarından uygun koşullarla finansmana ulaşabilmeleri, kendi ülke borsasında zaten işlem görüyor olmaları ve satın aldıkları Türk şirketini yeniden yapılandıracak olmaları, fiili dolaşım Söz konusu tebliğler yürürlüğe girdikten sonra borsa kotundan çıkmak için resmi başvuru yapan 5 şirketin toplam işlem hacminin Borsa nın toplam işlem hacmi içindeki payı binde 2. Bu şirketlerin toplam piyasa değerlerinin Borsa daki tüm şirketlerin toplam piyasa değerleri içindeki payı binde 9 iken, Borsa daki şirketlerin toplam halka açık kısımları içindeki payları ise binde 1. Borsa İstanbul Kotasyon ve Özel Pazar İş Grubu Müdürü Sertaç Fuad Karaağaoğlu, borsalara katılım kadar borsalardan çıkış mekanizmalarının da bulunmasının, bu mekanizmaların basit ve kolay uygulanabilir olmasının, hem şirketlerin borsada işlem görme isteklerini artırmak hem de borsalar arasındaki rekabette öne geçebilmek açısından önem arz ettiğini söylüyor. oranları düşük olan bu şirketlerin az sayıda yatırımcı ve düşük işlem hacimleri ile piyasa değerlerinin oluşumunun önüne geçmek gibi temel bazı nedenlerle bu kararı aldıklarını gördük. Dolayısıyla, alınan bu kararların halka arz teşvik çalışmalarını olumsuz yönde etkileyeceğini düşünmemekteyiz. Çünkü halka arz kararı verecek şirketler ile Borsa kotundan çıkmak isteyen şirketlerin bu kararlarına temel teşkil eden saikler tamamen farklıdır. Borsa İstanbul ya da SPK tarafından kaynaklanan bir nedenle bu kararlar alınmış değil. Diğer yandan şirketlerin kottan çıkması sırasında küçük yatırımcıların paylarını satacağı fiyatın tespiti ile ilgili yeni düzenleme yapmak için SPK nın tebliğde değişiklik yapmak üzere çalıştığı bilinmektedir. Söz konusu tebliğler yürürlüğe girdikten sonra borsa kotundan çıkmak için resmi başvuru yapan 5 şirketin toplam işlem hacminin Borsa nın toplam işlem hacmi içindeki payı binde 2. Bu şirketlerin toplam piyasa değerlerinin Borsa daki tüm şirketlerin toplam piyasa değerleri içindeki payı binde 9 iken, Borsa daki şirketlerin toplam halka açık kısımları içindeki payları ise binde 1. Her yeni düzenlemede olduğu gibi, bu tebliğin etkileri de zaman içinde daha net bir şekilde ortaya çıkacak. Diğer taraftan, bireysel yatırımcıları korumaya yönelik düzenlemeler ise, yatırımcıların bu süreçten olumsuz yönde etkilenmemesi açısından önemli bir adım olarak yorumlanıyor. 39