ANNE SÜTÜNÜN BEBEK BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNE KATKILARI. Prof. Dr. Sema AYDOĞDU EgeÜTF Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme B.D.

Transkript

1 ANNE SÜTÜNÜN BEBEK BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNE KATKILARI Prof. Dr. Sema AYDOĞDU EgeÜTF Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme B.D. 1. PUADER Kongresi Nisan 2012

2 YOL HARİTASI Anne Sütü Mucizesi Mucizenin Boyutları Koruyuculuk Misyonu Misyonerler Prebiyotik Yüzü Bedava Probiyotik Son Sözler

3 ANNE SÜTÜ (AS) Formüla Doğumun Ardından Yaşam Taarruzuna Karşı Bir Annenin Çocuğuna Verdiği En Kıymetli HEDİYE Anne Sütü CANLI Yaşayan ALTIN İçecek

4 Doğumdan Sonra Bebek Gastrointestinal Traktusu (GİT) Sayısız Mikroorganizma ve Makromolekül Saldırısına Uğrar Bağışıklık Sistemi Tüm Donanımına Karşın Eğitim ve Deneyim Olarak Yetersiz İmmun Sistem İmmatür Bebek Savunmasız

5 ANNE SÜTÜ ile BESLENME ÇEVREYİ KORUYUCU & ÇEVRECİ BİR YAKLAŞIM KAĞIT METAL PLASTİK ÇÖPÜNÜ ENGELLER ENERJİ TASARRUFU SAĞLAR

6 ANNE SÜTÜ EN UYGUN GIDA BESLEYİCİ DUYGUSAL BAĞ Oluşturucu İMMUN DESTEK İlk Yaşta AS ile Yoğun Beslenme <5 Yaş ölümleri %13 AZALTIR PROFİLAKTİK

7 Çocuk Ölümlerinde Koruyucu Önlemlerin Rolü Lancet 2003; 382: % AS ile beslenme 13 Tamamlayıcı besl. 6 Sağlıklı doğum 4 Çinko desteği 4 Hib tip B aşılama 4 % Temiz su 3 Antenatal CS 3 Vit. A desteği 2 Tetanus aşısı 2 Kızamık aşısı 1

8 Anne Sütünün Engellediği Ajanlar Geri kalmış ülkelerde AS ile beslenmeyen çocuklarda diyareden ölüm riski 25 kat fazla Shigella V. Kolera Kampilobakter E. Koli Giardia lamblia

9 WHO <18 ay bebeklerde AS ile beslenmede %40 artış Diyareden ölümleri %66 SYE den ölümleri %50 >3-4 ay pür AS ile SYE de 7 yaşa Otit mediada 3 yaşa KADAR KORUYUCU... AS ile beslenme süresine her ilave gün, hafta koruyuculuğu daha da artırır AZALTIYOR...

10 AS nin KESİN KORUYUCULUĞU Akut gastroenterit Otitis media Alt solunum yolu enf. İdrar yolu enf. Nekrotizan enterokolit 10 kat azalır

11 Infection specific mortality odd ratio Neonatal Mortality Risk by early infant feeding practices Within one hour One hour to one day Day 2 Day 3 Timing of initiation of breastfeeding after birth Source: Edmond KM et al. Am J Clin Nutr :

12 PÜR AS ile BESLENME AS ve ALERJİ 4 ay ALERJİK RİNİT % 7 ASTHMA % 8 ATOPİK DERMATİT % 24 RİSK AZALIR...

13 ANNE SÜTÜ ANNE de EKONOMİK MEME OVER Ca. RİSKİNİ AZALTIR IQ ya PUAN KATKI PROFİLAKTİK

14 ANNE SÜTÜ İÇERİĞİ Hormonlar Enzimler Büyüme faktörleri Canlı hücreler Antimikrobiyal ajanlar Antiinflamatuvarlar ANNE SÜTÜ İNFEKSİYON KRONİK HASTALIK OBEZİTE ALERJİ PROFİLAKSİSİ SAĞLAR

15 Anne Sütünün Aktif Biyolojik Ajanları Büyüme Faktörleri Eritropoetin Epidermal BF Nöron BF İGF - 1 TGF - α Gİ regülatör Peptidler Hormonlar Kortizol Progesteron Pregnandiol Tiroid Paratiroid Büyüme Hormonu

16 Anne Sütünün Aktif Biyolojik Ajanları ENZİMLER Canlı Hücreler N-asetil-β-D-glukozaminidaz Laktoperoksidaz Lizozim Makrofajlar Nötrofiller Lenfositler Eozinofiller

17 Anne Sütünün Aktif Biyolojik Ajanları Antimikrobiyal Ajanlar Laktoferrin ANTİ-İNFLAMATUVARLAR Laktoperoksidaz Omega 3 yağ asitleri Lizozim Dokosopentaenoik asit Fibronektin Dokosoheksaenoik asit Müsin N-asetil-β-D-glukozaminidaz Defensinler Toll-like reseptörler

18 Taşıdığı Vitamin ve Minerallerle (Fe, Se, Cu, Zn) İmmun Fonksiyonları Etkiler Bifidobakter Egemen, ASİDİK Kolon Florası Oluşturur Bu Flora İmmun Sistemin Gelişimini Uyarır

19 ANNE SÜTÜNÜN PASİF VE AKTİF İMMUNOLOJİK ETKİLERİ PASİF İMMUN DESTEK Annenin ürettiği tüm antikorlar bebeğe geçer HIZLI KORUYUCULUK AKTİF İMMUN DESTEK Bebeğin immun sistemini Matürasyonu uyarır AS de IgG düzeyi düşük Koruyuculuğu çok düşük Doğumdan itibaren IgG üretimi başlar

20 ANNE SÜTÜ TEMEL İMMUNGLOBULİN SEKRETUVAR IgA (siga) Kolostrum Matür Süt İmmunglobulinlerinin >%90 ı siga Yenidoğan da siga YOK Doğumdan sonra üretim başlar 6. ayda erişkin düzeyine ulaşır

21 siga ANNE - BEBEK GİS İMMUN SİSTEMİ ARASINDA BAĞLANTI SAĞLAR AS deki siga bebeğin GİT ine geçer GİS enzimlerine dirençli Sistemik dolaşıma geçmez GİT yüzeyini kaplar ve koruyuculuk sağlar

22 Anne T lenfositleri Akciğer ve GİT teki yabancı antijenleri tanır B lenfositleri aktifleştirir Aktif B lenfositler SY ve GİT ten meme dokusuna ulaşır Subepiteliyal yerleşir IgA üreten plazma hücrelerine dönüşür Epitel hücreleri Sekretuvar komponent üretir

23 Sekretuvar Komponent Sindirime Dirençli Oluşan kompleks süte salgılanır Sonuçta Anne ve Bebek Aynı Etkenlere Karşı Korunur

24 LAKTOFERRİN Temel whey glikoprotein Fe bağlar Fe gerektiren bakterilerle (Stafilokok, E. Coli) yarışır Büyümelerini engeller LİZOZİM Tükrük Ter Sütte bulunur Kolostrum Matür sütte çok fazla Bakteri duvarını parçalar

25 Koruyucu Ajanların AS ve İS Miktarları (mg/100ml) Koruyucu Ajanlar Sekretuvar IgA IgG IgM Laktoferrin Lizozim Anne Sütü İnek Sütü Eser 0.01

26 Kolostrumda Koruyucu Ajan Miktarları Matür Sütte (mg/100ml) Anne Durumu siga Lizozim Laktoferrin Sağlıklı Malnütrisyonlu

27 ANNE SÜTÜ CANLI BİR SIVI LÖKOSİTLER Nötrofil ve Makrofajlar İlk günlerde en yüksek seviyede 2-3 ayda azalır Makrofajlar kandan daha aktif Makrofajlar oksijen radikalleri Nötrofiller sitokinler üretir Kan hücrelerini desteklerler

28 AS ile BEBEĞE GEÇEN ZARARLILAR Antikanser ilaçlar Antikonvülzanlar Radyoaktif ilaçlar Pestisitler Aflatoksinler

29 FİBRONEKTİN LAKTODERİN PROTEİN Fagositlere DESTEK Partikül tutulumunu KOLAYLAŞTIRIR GLİKOPROTEİN Rotavirusu bağlar Replikasyonu engeller Enfeksiyon ciddiyetini Ölümleri AZALTIR...

30 NÜKLEOZİD VE NÜKLEOTİDLER DNA ve RNA KOMPONENTLERİ NÜKLEOZİD Pürin, primidin bazları + Pentoz NÜKLEOTİD Pürin, primidin bazları + Pentoz + Fosforik asit

31 NÜKLEOZİDLER Gelişimde rol alır İnek sütü ve formülada bulunmaz NÜKLEOTİDLER İnek sütü ve formülada bulunur Bebeğin antikor yanıtlarını IgG üretimini artırır Aşı yanıtlarını güçlendirir

32 NÜKLEOTİDLER in Etkilediği Aşı Yanıtları Hib Polio Tetanus toksoid Difteri toksoid Measles-Mumps-Rubella BCG

33 AS lipidleri LİPAZ enzimi Serbest yağ asitleri ANNE SÜTÜ κ-kasein den β-kasomorfin Oluşur Zarflı virüsleri çevreler Koronavirus Giardia lamblia OPİOİD ETKİ İmmunstimulan

34 ANNE SÜTÜNÜN PREBİYOTİK ETKİNLİĞİ OLİGOSAKKARİTLER En Yüksek Oranda KOLOSTRUM da gr/l GEÇİŞ ve MATÜR SÜTTE 8-12 gr/l

35 PREBİYOTİK ETKİNLİK Mide asitine Safra tuzlarına Sindirim enzimlerine DİRENÇLİ Kolonda fermentasyon ile Asidik ph Kısa zincirli yağ asitleri üreten OLİGOSAKKARİTLER

36 İnülin Laktuloz Früktooligosakkarit (FOS) Galaktooligosakkarit (GOS) Ksilooligosakkarit Asidik oligosakkarit Soyoligosakkarit Pektikoligosakkarit Glukooligosakkarit İzomaltooligosakkarit Anne sütü Oligosakkaritleri GOS Bu sıralananlar içinde Günümüzde sadece FOS ve GOS Prebiyotik kabul edilir Diğerlerinin Etkinliği belirsiz

37 AS Oligosakkaritleri AS nin 4 Temel Bileşeninden Biri 1. LAKTOZ 2. LİPİDLER 3. OLİGOSAKKARİTLER 4. PROTEİN

38 OLİGOSAKKARİTLER Miktarları 3-32 monosakkaritli Küçük KH molekülleri AS de >130 molekül Gestasyonel Yaşa Anneden Anneye Laktasyon Gününe Laktasyon Fazına Göre Değişir

39 OLİGOSAKKARİTLER Fukozlar E.coli ve Vibrio kolera toksinleri ile kompleks oluşturur Mannozlar vibriolar için reseptör Glikoprotein ve glikolipidler E.coli fimbriaları ile kompleks oluşturur Diğerleri Streptokokkus pnömoni ve Hemophilus influenza yı bağlayıcı özellikte

40 NÖTRAL OLİGOSAKKARİTLER Anne sütü (g/l) LAKTOZ Lacto-N-tetraose (LNT) Lacto-N-fucopentaose I (LNFP 1) Lacto-N-fucopentaose II (LNFP 2) Lacto-N-fucopentaose III (LNFP 3) Lacto-N-difucohexaose (LNDFH) Anne Sütü Oligosakkaritlerinin %75-85 i

41 ASİDİK OLİGOSAKKARİTLER Anne sütü (g/l) 6-Sialyl-lactose Sialyl-lactose Sialyl-lacto-N-tetraose a Sialyl-lacto-N-tetraose c NeuAc2-lacto-N-tetraose Anne Sütü Oligosakkaritlerinin %15-25 i

42 OLİGOSAKKARİTLERİN ETKİLERİ Savunmaya Aktif ve Pasif Destek Mikroflora gelişimi Mukus üretimi Peristaltizm siga üretimi İmmun hücreleri doğrudan etkileme Patojen yapışmasına engel

43 OLİGOSAKKARİTLERİN ETKİLERİ Asidik kolon florası Bifidobakter Laktobasiller çoğalır Aktifleşir E.Coli Clostridialar azalır. Doğumda GİT STERİL Kolon Florasında AS ile Beslenenlerde Laktobasiller Formüla Alanlarda Enterobakterler EGEMEN

44 FORMÜLALARA PREBİYOTİK (FOS - GOS) EKLENMESİ Dışkıda Bifidobakter ve Laktobasil Koloni Sayısını Artırır Klinik Yararlılık??? Dışkıyı Kıvamını Azaltır, Dışkı ph ını düşürür Patojen Bakteri Azalmasına Etkisi Sınırlı... Supplementation of Infant Formula with Probiotics and/or Prebiotics: A Systematic Review and Comment by the ESPGHAN Committee on Nutrition. JPGN 2011; 52:

45 ANNE SÜTÜNÜN PROBİYOTİK ETKİNLİĞİ AS Endojen Laktik Asit Bakterileri

46 ANNE SÜTÜNÜN ENDOJEN BAKTERİLERİ Laktobasillus salivarius L. gasseri L. fermentum Bifidobakter longum B. bifidum B. animalis B. catenulatum Sağlıklı Mikrobiyota (Flora) Oluşumu ve Enterik Enfeksiyonların Önlenmesine Önemli Katkı Sağlar...

47 ANNE SÜTÜ PROBİYOTİK + PREBİYOTİK ETKİNLİK SİMBİYOTİK GIDA İmmun Sistemin Olgunlaşmasında Modülatör

48 FORMÜLALARA PROBİYOTİK EKLENMESİ Çeşitli Bifidobakter ve Laktobasil Suşları Eklenmesi Gastrointestinal, SY Enfeksiyonları Antibiyotik Kullanımı Kolik, İrritabilite Üzerine ETKİLERİ SINIRLI... Supplementation of Infant Formula with Probiotics and/or Prebiotics: A Systematic Review and Comment by the ESPGHAN Committee on Nutrition. JPGN 2011; 52:

49 FORMÜLALARA PROBİYOTİK EKLENMESİ Olgu Sayısının Azlığı Probiyotik Cins, Doz, Kullanım Süresi Farklılığı Geniş Gruplarda Randomize Kontrollu Çalışmalara Gereksinim Duyurmaktadır... Supplementation of Infant Formula with Probiotics and/or Prebiotics: A Systematic Review and Comment by the ESPGHAN Committee on Nutrition. JPGN 2011; 52:

50 ANNE SÜTÜNÜN BEBEK BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNE KATKILARI ESENLİKLER TEŞEKKÜRLER 1. PUADER Kongresi Nisan 2012