Üç Aylık Pazar Verileri Raporu Yılı 1. Çeyrek Ocak ġubat Mart

Transkript

1 TÜRKĠYE ELEKTRONĠK HABERLEġME SEKTÖRÜ Üç Aylık Pazar Verileri Raporu 213 Yılı 1. Çeyrek Ocak ġubat Mart Sektörel AraĢtırma ve Strateji GeliĢtirme Dairesi BaĢkanlığı Bilgi Teknolojileri ve ĠletiĢim Kurumu Mayıs 213, Ankara

2 ĠÇĠNDEKĠLER KISALTMALAR... II 1 GENEL PAZAR VERĠLERĠ YETKĠLENDĠRME VE HĠZMET TÜRLERĠNE GÖRE ĠġLETMECĠ SAYILARI ĠġLETMECĠLERĠN GELĠR VE KÂRLARI ĠġLETMECĠ YATIRIMLARI TOPLAM TRAFĠK TÜKETĠCĠ ġġkâyetlerġ SABĠT PAZAR VERĠLERĠ SABĠT PAZARDA GELĠRLER SABĠTTEN ARAMA GELĠRLERĠ SABĠT PAZARDA TRAFĠK HACMĠ KISA NUMARALAR EN ÇOK TRAFĠK GÖNDERĠLEN VE ALINAN ÜLKELER AYLIK KULLANIM MĠKTARI (MOU) ABONE BAġINA ORTALAMA ÇAĞRI BAġLATMA ABONE BAġINA AYLIK GELĠR (ARPU) SABĠT NUMARA TAġINABĠLĠRLĠĞĠ SABĠT PAZARDA YATIRIM ĠNTERNET VE GENĠġBANT VERĠLERĠ MOBĠL PAZAR VERĠLERĠ ABONE SAYISI VE PENETRASYON MOBĠL ABONE PROFĠLĠ MOBĠL TRAFĠK HACMĠ EN ÇOK TRAFĠK GÖNDERĠLEN VE ALINAN ÜLKELER KISA NUMARALAR SMS VE MMS MOBĠL GELĠR ABONE BAġINA AYLIK GELĠR (ARPU) AYLIK KULLANIM MĠKTARI (MOU) MOBĠL YATIRIM DĠĞER HĠZMETLER ALTYAPI HĠZMETLERĠ KABLOLU YAYIN HĠZMETLERĠ UYDU HABERLEġME HĠZMETLERĠ UYDU PLATFORM HĠZMETLERĠ... 69

3 5.5 GMPCS HĠZMETLERĠ REHBERLĠK HĠZMETLERĠ OKTH HĠZMETLERĠ SONUÇ... 73

4 ġekġllerġn LĠSTESĠ ġekġl 1-1 TOPLAM GELĠRĠN ĠġLETMECĠLER ARASINDA DAĞILIMI, MĠLYAR... 6 ġekġl 1-2 ĠġLETMECĠLERĠN TOPLAM GELĠRDEN ALDIĞI PAY, %... 7 ġekġl 1-3 TOPLAM YILLIK ARAMA TRAFĠK MĠKTARLARI, MĠLYAR DAKĠKA ġekġl 1-4 TOPLAM ÜÇ AYLIK ARAMA TRAFĠK MĠKTARLARI, MĠLYAR DAKĠKA ġekġl 1-5 TRAFĠK DAĞILIMI, MĠLYON DAKĠKA ġekġl 1-6 TRAFĠK DAĞILIMI, % ġekġl ARASI DÖNEME ĠLĠġKĠN TÜKETĠCĠ ġġkâyetlerġ ġekġl 1-8 TÜKETĠCĠ ġġkâyetlerġnġn SEKTÖR BAZINDA DAĞILIMI ġekġl 2-1 SABĠT ABONE SAYISI VE PENETRASYON ġekġl 2-2 TÜRK TELEKOM UN YILLIK SABĠT GELĠRĠNĠN DAĞILIMI, % ġekġl 2-3 TÜRK TELEKOM UN ÜÇ AYLIK GELĠRĠNĠN DAĞILIMI 6, % ġekġl 2-4 SABĠTTEN ARAMA GELĠRLERĠNĠN DAĞILIMI, MĠLYON ġekġl 2-5 STH TT ARAMA HĠZMET GELĠRLERĠNE GÖRE PAZAR PAYLARI, %... 2 ġekġl 2-6 STH TT TELEFON HĠZMETLERĠ GELĠRLERĠNE GÖRE PAZAR PAYLARI, %... 2 ġekġl 2-7 TÜRK TELEKOM TRAFĠK DAĞILIMI, % ġekġl 2-8 STH TT ÇAĞRI BAġLATMA (ġehġrġçġ) TRAFĠĞĠ KIYASLAMASI, % ġekġl 2-9 STH TT ÇAĞRI BAġLATMA (ġehġrlerarasi) TRAFĠĞĠ KIYASLAMASI, % ġekġl 2-1 STH TT ÇAĞRI BAġLATMA (MOBĠLE DOĞRU) TRAFĠĞĠ KIYASLAMASI, % ġekġl 2-11 STH TT ÇAĞRI BAġLATMA (YURTDIġINA DOĞRU) TRAFĠĞĠ KIYASLAMASI, % ġekġl 2-12 STH TT SABĠTTE SONLANDIRILAN ULUSLARARASI ÇAĞRI TRAFĠĞĠ KIYASLAMASI, %.. 24 ġekġl 2-13 STH TT MOBĠLDE SONLANDIRILAN ULUSLARARASI ÇAĞRI TRAFĠĞĠ KIYASLAMASI, %. 25 ġekġl 2-14 STH-TT SABĠTTEN BAġLATILAN TOPLAM TRAFĠKTEKĠ PAYLARI, % ġekġl 2-15 SABĠT MOU, DAKĠKA ġekġl 2-16 SABĠT ABONE ORTALAMA ÇAĞRI BAġLATMA, DAKĠKA ġekġl 2-17 SABĠT ARPU, ġekġl 2-18 TÜRK TELEKOM UN YILLIK YATIRIM MĠKTARI, MĠLYON ġekġl 2-19 TÜRK TELEKOM UN ÜÇ AYLIK YATIRIM MĠKTARI, MĠLYON ġekil 3-1 GENIġBANT ĠNTERNET ABONE SAYISI... 3 ġekil 3-2 TOPLAM XDSL ABONE SAYISI ġekil 3-3 OECD ÜLKELERINDE SABIT GENIġBANT ĠNTERNET PENETRASYON ORANLARI,% ġekil 3-4 HIZLARA GÖRE SABIT GENIġBANT ĠNTERNET ABONELERININ DAĞILIMI, ġekil 3-5 MOBIL BILGISAYARDAN ĠNTERNET ABONELERININ KULLANIMA GÖRE DAĞILIMI ġekil 3-6 MOBIL CEPTEN ĠNTERNET ABONELERININ KULLANIMA GÖRE DAĞILIMI ġekġl 3-7 SABĠT GENĠġBANT ABONELERĠNĠN TEKNOLOJĠ VE ĠġLETMECĠ BAZINDA DAĞILIMI, % ġekġl 3-8 OECD ÜLKELERĠNDE SABĠT-MOBĠL GENĠġBANT ĠNTERNET YAYGINLIĞI, % ġekil 3-9.TR UZANTILI ALAN ADLARININ DAĞILIMI (ADET) ġekil 3-1 IP ADRESI ÜLKE BILGISI ġekġl 4-1 MOBĠL ABONE SAYISI VE TOPLAM NÜFUSA GÖRE PENETRASYON ġekġl 4-2 MOBĠL ABONE SAYISI VE -9 YAġ HARĠÇ NÜFUSA GÖRE PENETRASYON... 4 ġekġl 4-3 FATURALI-ÖN ÖDEMELĠ MOBĠL GENĠġBANT ABONE SAYILARI, BĠN ġekġl 4-4 TÜRKĠYE VE BAZI AVRUPA ÜLKELERĠNĠN MOBĠL PENETRASYON ORANLARI, % ġekġl 4-5 ÖN ÖDEMELĠ VE FATURALI MOBĠL ABONE ORANLARI, % ġekġl 4-6 BAZI AVRUPA ÜLKELERĠ VE TÜRKĠYE DE ÖN ÖDEMELĠ/FATURALI ABONE ORANLARI, % 43 ġekġl 4-7 3G ÖN ÖDEMELĠ VE FATURALI MOBĠL ABONE ORANLARI, % ġekġl 4-8 MOBĠL ĠġLETMECĠ BAZINDA TOPLAM ABONE SAYILARI, MĠLYON ġekġl 4-9 TOPLAM MOBĠL NUMARA TAġIMA SAYILARI ġekġl 4-1 MNT KAPSAMINDA MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN NET GELEN ABONE SAYILARI, BĠN ġekġl 4-11 MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN ABONE SAYISINA GÖRE PAZAR PAYLARI, % ġekġl 4-12 MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN ABONE KAYIP ORANLARI (CHURN RATE), % ġekġl 4-13 MOBĠL ĠġLETMECĠ BAZINDA ÖN ÖDEMELĠ / FATURALI ABONELERĠN DAĞILIMI, % ġekġl 4-14 ÖN ÖDEMELĠ ABONELERĠN DAĞILIMI, % ġekġl 4-15 FATURALI ABONELERĠN DAĞILIMI, % ġekġl 4-16 MOBĠL ABONELERĠN BĠREYSEL-KURUMSAL BAZDA AYRIMI, %,... 49

5 ġekġl 4-17 MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN DÖNEMLERE GÖRE TOPLAM TRAFĠK MĠKTARI, MĠLYAR DAKĠKA 5 ġekġl 4-18 MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN TRAFĠĞE GÖRE PAZAR PAYLARI, % ġekġl 4-19 MOBĠL TRAFĠK DAĞILIMI, % ġekġl 4-2 MOBĠL TRAFĠK DAĞILIMI, MĠLYON DAKĠKA ġekġl 4-21 DÖNEMLERE GÖRE MOBĠL SMS VE MMS MĠKTARI, MĠLYON ADET ġekġl 4-22 DÖNEMLERE GÖRE MOBĠL SMS VE MMS MĠKTARI, MĠLYON ADET ġekġl 4-23 ĠġLETMECĠ BAZINDA SMS SAYISI, MĠLYAR ADET ġekġl 4-24 ĠġLETMECĠ BAZINDA MMS SAYISI, MĠLYON ADET ġekġl 4-25 YILLAR ĠTĠBARĠYLE MOBĠL HĠZMETLERDEN ELDE EDĠLEN GELĠR, MĠLYAR ġekġl 4-26 MOBĠL HĠZMETLERDEN ELDE EDĠLEN ÜÇ AYLIK GELĠRLER, MĠLYAR ġekġl 4-27 MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN GELĠRE GÖRE PAZAR PAYLARI, % ġekġl 4-28 MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN GELĠR DAĞILIMI, % ġekġl 4-29 MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN GELĠRLERĠNĠN HĠZMET BAZINDA DAĞILIMI, % ġekġl 4-3 MOBĠL ARPU,... 6 ġekġl 4-31 ÖN ÖDEMELĠ MOBĠL ARPU, ġekġl 4-32 FATURALI MOBĠL ARPU, ġekġl 4-33 FATURALI MOBĠL ARPU, ġekġl 4-34 MOBĠL ĠġLETMECĠ BAZINDA MOU DEĞERLERĠ, DK/AY ġekġl 4-35 AB VE TÜRKĠYE DE MOBĠL ABONE BAġINA ORTALAMA GÖRÜġME, DK/AY ġekġl 4-36 YILLIK MOBĠL YATIRIM, MĠLYON ġekġl 4-37 ĠġLETMECĠ BAZINDA YILLIK MOBĠL YATIRIM, MĠLYON ġekġl 4-38 ÜÇ AYLIK MOBĠL YATIRIM, MĠLYON ġekil 5-1 KABLO ĠNTERNET ABONE SAYISI... 68

6 ÇĠZELGELERĠN LĠSTESĠ ÇIZELGE 1-1 HIZMET TÜRLERINE GÖRE YETKILENDIRME SAYILARI... 5 ÇIZELGE 1-2 TÜRK TELEKOM VE MOBIL ĠġLETMECILERIN YILLIK NET SATIġ GELIRLERI,... 6 ÇĠZELGE 1-3 TÜRK TELEKOM VE MOBĠL ĠġLETMECĠLERĠN ÜÇ AYLIK NET SATIġ GELĠRLERĠ,... 7 ÇIZELGE 1-4 TÜRK TELEKOM VE MOBIL ġebeke ĠġLETMECILERININ YILLIK NET KÂR DEĞERLERI, 8 ÇIZELGE 1-5 DIĞER ĠġLETMECILERIN ÜÇ AYLIK GELIR BILGILERI,... 8 ÇĠZELGE 1-6 DĠĞER ĠġLETMECĠLERĠN YILLIK GELĠR BĠLGĠLERĠ,... 9 ÇIZELGE 1-7 TÜRK TELEKOM VE MOBIL ġebeke ĠġLETMECILERININ ÜÇ AYLIK YATIRIMLARI,... 9 ÇIZELGE 1-8 TÜRK TELEKOM VE MOBIL ġebeke ĠġLETMECILERININ TOPLAM YILLIK YATIRIMI,... 1 ÇIZELGE 1-9 DIĞER ĠġLETMECILERIN ÜÇ AYLIK YATIRIM BILGILERI,... 1 ÇIZELGE 1-1 DIĞER ĠġLETMECILERIN TOPLAM YILLIK YATIRIMI,... 1 ÇĠZELGE 1-11 TÜKETĠCĠ ġġkâyetlerġnġn KONUSU ĠTĠBARĠYLE DAĞILIMI ÇĠZELGE 2-1 STH ĠġLETMECĠLERĠNĠN KULLANICI SAYILARI ÇĠZELGE 2-2 STH ĠġLETMECĠLERĠNĠN KULLANICI SAYISINA GÖRE PAZAR PAYLARI ÇĠZELGE 2-3 STH ĠġLETMECĠLERĠ TOPLAM ÖN ÖDEMELĠ KART SATIġ ADEDĠ ÇĠZELGE 2-4 STH ĠġLETMECĠLERĠNĠN KART SATIġI SAYISINA GÖRE PAZAR PAYLARI ÇĠZELGE 2-5 STH ĠġLETMECĠLERĠNĠN NET SATIġ GELĠRLERĠ ÇĠZELGE 2-6 TÜRK TELEKOM UN EBITDA MARJI ÇĠZELGE 2-7 TÜRK TELEKOM TRAFĠK DAĞILIMI, MĠLYON DAKĠKA ÇĠZELGE 2-8 SABĠT TELEFONLARDAN EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR ÇĠZELGE 2-9 EN ÇOK TRAFĠK GÖNDERĠLEN VE ALINAN ÜLKELER ÇIZELGE 3-1 TOPLAM ĠNTERNET ABONE SAYILARI ÇIZELGE 3-2 YÖNTEMLER BAZINDA DIĞER ĠNTERNET ABONE SAYILARI ÇIZELGE 3-3 ĠSS PAZAR PAYLARI ÇIZELGE 3-4 ĠSS YILLIK HIZMET GELIRLERI, ÇIZELGE 3-5 ĠSS HIZMET GELIRLERI, ÇĠZELGE 3-6 ELEKTRONĠK VE MOBĠL ĠMZA ÇĠZELGE 4-1 3G HĠZMETĠ KULLANICI VERĠLERĠ... 4 ÇĠZELGE 4-2 EN FAZLA TRAFĠK GÖNDERĠLEN VE ALINAN ÜLKELER ÇĠZELGE 4-3 AVEA, EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR ÇĠZELGE 4-4 VODAFONE, EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR ÇĠZELGE 4-5 TURKCELL, EN SIK ARANAN KISA NUMARALAR ÇIZELGE 5-1 ALTERNATIF ĠġLETMECILERIN FIBER UZUNLUKLARI ÇIZELGE 5-2 ALTYAPI ĠġLETMECILERININ PAZAR PAYLARI ÇIZELGE 5-3 ALTYAPI HIZMETLERINE ILIġKIN ABONE SAYILARI VE GELIR ÇIZELGE 5-4 KABLOLU YAYIN HIZMETLERI ÇIZELGE 5-5 REHBERLIK HIZMETLERI ÇIZELGE 5-6 REHBERLIK HIZMETI ĠġLETMECILERININ PAZAR PAYLARI ÇIZELGE 5-7 OKTH HIZMETLERI... 72

7 KISALTMALAR Rapor kapsamında adı geçen iģletmeciler ve kısaltmalarına aģağıda yer verilmektedir. ĠġLETMECĠ ADI ADDRES BĠLGĠ TEKNOLOJĠLERĠ SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. AKAR TELEKOM VE ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ SAN.TĠC.LTD.ġTĠ. ASSĠSTT REHBERLĠK VE MÜġTERĠ HĠZM. A.ġ. AT&T GLOBAL ĠLETĠġĠM SERVĠSLERĠ LTD. ġtġ. AVEA ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ A.ġ. AVENCOM TELEKOM HĠZMETLERĠ LTD. ġtġ. BALSES ĠLETĠġĠM TEKNOLOJĠ BĠLGĠSAYAR HĠZ. ĠTH. ĠHR. TĠC. LTD. ġtġ. BEġTEK TELEKOMÜNĠKASYON ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. BĠZFONĠK TELEKOMÜNĠKASYON HĠZM. A.ġ. BN TELEKOM HABERLEġME TĠCARET A.ġ. BT BĠLĠġĠM HĠZM. A.ġ. BT TELEKOM HĠZM. A.ġ. CALLTÜRK TELEKOMÜNĠKASYON SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. DEKSARNET TELEKOMÜNĠKASYON A.ġ. DĠGĠTAL PLATFORM TENOLOJĠ HĠZMETLERĠ A.ġ. DĠLEK TELEKOM ĠLETĠġĠM VE BĠLĠġĠM HĠZMETLERĠ TĠC. LTD. ġtġ. DOĞAN ĠLETĠġĠM ELEKTRONĠK SERVĠS HĠZMETLERĠ VE YAYINCILIK A.ġ. DOĞAN TV DĠGĠTAL PLATFORM ĠġLETMECĠLĠĞĠ A.ġ. DORUK ĠLETĠġĠM VE OTOMASYON SAN. VE TĠC. A.ġ. DURU TELEKOMÜNĠKASYON SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. ESKĠġEHĠR BĠLĠġĠM ĠLETĠġĠM SAN. VE TĠC. Aġ EQUANT ĠSTANBUL TELEKOM A.ġ. FIRAT TELEKOM TĠC. LTD. ġt GLOBAL TEKNOLOJĠ TELEKOMÜNĠKASYON HĠZM. VE TĠC. LTD. ġtġ. GLOBALSTAR AVRASYA UYDU SES VE DATA ĠLETĠġĠMĠ A.ġ. GRĠD TELEKOMÜNĠKASYON HĠZM. A.ġ. GÜVEN TELEKOM BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. HİMNET İLETİŞİM HİZM. LTD. ŞTİ. INFOLINE REHBERLĠK VE ÇAĞRI MERKEZĠ HĠZM. A.ġ. IPC TELEKOMÜNĠKASYON TĠC. LTD. ġtġ. (MEG DANIġMANLIK VE PAZARLAMA TĠC. LTD. ġtġ. adlı iģletmecinin unvanı IPC TELEKOMÜNĠKASYON TĠC. LTD. ġtġ. olarak değiģmiģtir.) ĠKON ĠLETĠġĠM TELEKOMÜNĠKASYON A.ġ. Ġġ NET ELEKTRONĠK BĠLGĠ ÜRETĠM DAĞITIM TĠC. VE ĠLETĠġĠM HĠZM. A.ġ. KOBĠKOM ĠLETĠġĠM BĠLĠġĠM HĠZMETLERĠ ELEKTRĠK ELEKTRONĠK SANAYĠ KISALTMA Addres Akar Telekom AssisTT AT&T Global Avea Avencom Balses BeĢtek Bizfonik BN Telekom BT BiliĢim BT Telekom Callturk Deksarnet Digital Platform (Digiturk) Dilek Telekom Doğan ĠletiĢim Doğan TV Digital (D-Smart) Doruknet Duru Telekom EskiĢehir Equant Ġstanbul Fırat Telekom Global Telekom Globalstar Grid Telekom Güven Telekom Himnet Infoline IPC Telekom Ġkon ĠletiĢim ĠĢ Net Kobikom ii

8 ĠġLETMECĠ ADI VE TĠCARET LĠMĠTED ġġrketġ KULE HĠZMET VE ĠġLETMECĠLĠK A.ġ. MEDĠTERRANEAN NAUTĠLUS TELEKOMÜNĠKASYON HĠZM. TĠC. A.ġ. MEGA ULUSLARARASI TELEKOMÜNĠKASYON HĠZM. A.ġ. METRONET ĠLETĠġĠM TEKNOLOJĠ A.ġ. MĠKROTEL ĠLETĠġĠM VE TELEKOMÜNĠKASYON TĠC. LTD. ġtġ. MĠLLENĠCOM TELEKOMÜNĠKASYON HĠZM. A.ġ. MLT TELEKOMÜNĠKASYON SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. MOBĠLKOM ELEKTRONĠK SANAYĠ VE TĠC. LTD. ġtġ. MTCTR MEMOREX TELEKOMÜNĠKASYON SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. NETGSM ĠLETĠġĠM VE BĠLGĠ TEKNOLOJĠLERĠ A.ġ. NETONLĠNE ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ LTD. ġtġ. OMS BĠLĠġĠM VE TELEKOMÜNĠKASYON HĠZM. DIġ TĠC. LTD. ġtġ OYAK TELEKOMÜNİKASYON HİZM. AŞ PLUSS TELEKOM ĠLETĠġĠM TĠC. LTD. ġtġ REHBERLĠK HĠZMETLERĠ SERVĠSĠ A.ġ. ROĠTEL TELEKOMÜNĠKASYON A.ġ. SUPERONLĠNE ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ A.ġ. T SYSTEMS TELEKOMÜNĠKASYON LTD. ġtġ. TEKNOMOBĠL UYDU HABERLEġME A.ġ. TELEKUTU ĠLETĠġĠM HĠZM. LTD. ġtġ. TELNET TELEKOM HĠZM. A.ġ. TELSAM TELEKOMÜNĠKASYON YAZILIM SAN. VE TĠC. LTD. ġtġ. TSM BĠLĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ HĠZM. TĠC. VE SAN. A.ġ. TTM TEL. VE ĠLETĠġĠM HĠZM. SAN. VE DIġ TĠC. LTD. ġtġ. TTNET A.ġ. TURKCELL ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ A.ġ. TURKNET ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ A.ġ. TÜRK TELEKOMÜNĠKASYON A.ġ. TÜRKSAT UYDU HABERLEġME KABLO TV VE ĠġLETME A.ġ. ÜNĠVERSAL TELEKOMÜNĠKASYON ĠLETĠġĠM SAN. VE TĠC. LTD.ġTĠ. VASTECH ĠLETĠġĠM TEKNOLOJĠLERĠ SAN. TĠC. LTD. ġtġ. VATANNET TELEKOM BĠLĠġĠM HĠZM. LTD. ġtġ. VERĠMOR TELEKOMÜNĠKASYON TĠCARET LTD. ġtġ. VERĠTA ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ TĠC. LTD. ġtġ. VERĠZON ULUSLARARASI TELEKOMÜNĠKASYON TĠC. LTD. ġtġ. VODAFONE ALTERNATĠF TELEKOM HĠZM. A.ġ. VODAFONE NET ĠLETĠġĠM HĠZMETLERĠ A.ġ. VODAFONE TELEKOMÜNĠKASYON A.ġ. VOĠP TELEKOMÜNĠKASYON HĠZMETLERĠ LTD. ġtġ. KISALTMA Kule Hizmetleri Mednautilus Mega Telekom Metronet Mikrotel Millenicom MLT Telekom Mobilkom MTCTR Memorex NetGSM Netonline OMS Telekom Oyak Pluss Telekom Rehberlik Hizmetleri Servisi Roitel Superonline T-Systems Teknomobil Telekutu Telnet Telsam TSM BiliĢim TTM Telekom TTNET Turkcell Turknet Türk Telekom Türksat Üniversal Telekom Vastech Vatannet Verimor Telekom Verita Verizon Vodafone Alternatif Vodafone Net Vodafone Voip Telekom iii

9 ĠġLETMECĠ ADI YENĠ TELEKOM ĠNTERNET HĠZM. LTD. ġtġ. Yeni Telekom KISALTMA iv

10 1 GENEL PAZAR VERĠLERĠ Bu rapor, Türkiye elektronik haberleģme sektöründe faaliyet gösteren iģletmecilerin Kurumumuza göndermiģ oldukları veriler esas alınarak hazırlanmıģ olup rapor kapsamında 213 yılı birinci üç aylık dönemine (Ocak-ġubat-Mart) ait veriler önceki dönemler ile kıyaslamalı olarak incelenmektedir. 1.1 YETKĠLENDĠRME VE HĠZMET TÜRLERĠNE GÖRE ĠġLETMECĠ SAYILARI 15 Mayıs 213 itibarıyla elektronik haberleģme sektöründe faaliyet gösteren iģletmeci sayısı 444 olup bu iģletmecilere verilen yetkilendirme sayısı 712 dir. Çizelge 1-1 de hizmet türlerine göre yetkilendirme sayılarına yer verilmektedir. Çizelge 1-1 Hizmet Türlerine göre Yetkilendirme Sayıları Yetkilendirme Türü Görev SözleĢmesi Ġmtiyaz SözleĢmesi Bildirim Kapsamında Hizmet Veren ĠĢletmeciler Kullanım Hakkı Kapsamında Hizmet Veren ĠĢletmeciler Hizmetler Yetkilendirme Sayısı Uydu ve Kablo TV Hizmetleri 1 GSM Hizmeti 3 IMT-2/UMTS Hizmeti 3 ÇeĢitli Telekomünikasyon Hizmetleri 1 Uydu HaberleĢme Hizmeti 31 Uydu Platform Hizmeti 8 Altyapı ĠĢletmeciliği Hizmeti 89 Ġnternet Servis Sağlayıcılığı Hizmeti 198 Sabit Telefon Hizmeti 44 Kablolu Yayın Hizmeti 16 GMPCS Mobil Telefon Hizmeti 5 Hava TaĢıtlarında GSM 18 Mobil Telefon Hizmeti 1 Sanal Mobil ġebeke Hizmeti 31 GMPCS Mobil Telefon Hizmeti 2 Ortak Kullanımlı Telsiz Hizmeti 77 Altyapı ĠĢletmeciliği Hizmeti 5 Sabit Telefon Hizmeti 175 Rehberlik Hizmeti 12 Sanal Mobil ġebeke Hizmeti 1 TOPLAM 712 5

11 1.2 ĠġLETMECĠLERĠN GELĠR VE KÂRLARI Elektronik haberleģme sektöründe toplam gelirlerin yıllar itibarıyla geliģimine bakıldığında özellikle mobil hizmetlerden elde edilen gelirler baģta olmak üzere artıģ yaģandığı görülmektedir. Çizelge 1-2 de Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecilerinin 28 yılından itibaren yıllık net satıģ gelirlerine yer verilmektedir. 211 yılında 22,3 milyar TL yi aģan toplam net satıģ gelirleri 21 yılına göre yaklaģık %5 oranında artmıģtır. 212 yılında ise net satıģ gelirleri %6,5 lik artıģla 23,8 milyar TL yi aģmıģtır. Çizelge 1-2 Türk Telekom ve Mobil ĠĢletmecilerin Yıllık Net SatıĢ Gelirleri, Net SatıĢ* ( ) Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM * ĠĢletmecilerin Kurumumuza gönderdiği kesinleģmiģ yıllık gelir tabloları dikkate alınarak hazırlanmıģtır. ġekil 1-1 de 212 yılı sonu itibarıyla iģletmecilerin gelir dağılımı gösterilmektedir. Pazarda Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecileri haricindeki iģletmecilerin net satıģ gelirleri toplamı 6,51 milyar TL olarak gerçekleģmiģtir. ġekil 1-1 Toplam Gelirin ĠĢletmeciler Arasında Dağılımı, 212, Milyar 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, 8,83 7,25 6,51 4,38 3,35 Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea Diğer İşletmeciler * ġebeke iģletmecilerine ait gelirler, Kurumumuza gönderilen kesinleģmiģ yıllık gelir tabloları dikkate alınarak, diğer iģletmecilere ait gelirler ise iģletmeci veri formları kapsamında Kurumumuza gönderilen gelir bilgileri dikkate alınarak hazırlanmıģtır. 6

12 ġekil 1-2 de 212 yılında elde edilen toplam gelirin iģletmeciler arasında yüzdesel dağılımına yer verilmektedir. 212 yılında toplam gelirlerin yaklaģık %29,11 ini Turkcell, %23,92 sini Türk Telekom, %14,45 ini Vodafone, %11,6 sını Avea ve %21,46 sını diğer iģletmeciler elde etmiģtir. ġekil 1-2 ĠĢletmecilerin Toplam Gelirden Aldığı Pay, 212, % 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5, 23,92 29,11 14,45 11,6 21,46, Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea Diğer İşletmeciler Çizelge 1-3 te Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecilerinin üç aylık net satıģ gelirlerine yer verilmekte olup söz konusu değerler iģletmecilerin Kurumumuza bildirdiği kesinleģmemiģ gelir bilgilerini içermektedir. 213 yılı birinci üç aylık dönemde Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecilerinin net satıģ gelirleri yaklaģık 6,2 milyar TL olarak gerçekleģmiģtir. Çizelge 1-3 Türk Telekom ve Mobil ĠĢletmecilerin Üç Aylık Net SatıĢ Gelirleri, Net SatıĢ ( ) Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM Çizelge 1-4 te Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecilerinin yılları arasında elde ettikleri net kâr rakamlarına yer verilmektedir. 7

13 Çizelge 1-4 Türk Telekom ve Mobil ġebeke ĠĢletmecilerinin Yıllık Net Kâr Değerleri, Net Kâr* ( ) Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea *Net kâr rakamları iģletmecilerin yıllık olarak gönderdikleri kesinleģmiģ gelir tabloları dikkate alınarak hazırlanmıģtır. Çizelge 1-5 te Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecileri haricindeki iģletmecilerin 213 yılı birinci çeyrek itibarıyla gelir bilgilerine yer verilmektedir. Yetkilendirme türleri arasında gelir kırılımını sağlayamayan iģletmecilerin gelir bilgilerine ana faaliyet alanında yer verilmiģtir. Diğer iģletmecilerin net satıģ gelirleri 213 yılı birinci çeyrekte yaklaģık 1,8 milyar TL olarak gerçekleģmiģtir. Böylece sektörde faaliyet gösteren tüm iģletmecilerin toplam gelirleri 213 yılı birinci çeyreği için yaklaģık 8 milyar TL düzeyinde gerçekleģmiģtir. Çizelge 1-5 Diğer ĠĢletmecilerin Üç Aylık Gelir Bilgileri, YETKĠLENDĠRME TÜRÜ ĠSS STH ALTYAPI UYDU HABERLEġME REHBERLĠK KABLO TV ,73 GMPCS OKTH ,71 TOPLAM ,44 Çizelge 1-6 da Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecileri haricindeki iģletmecilerin 211 ve 212 yıllarında elde ettikleri toplam gelirlere yer verilmektedir. 212 yılında diğer iģletmecilerin toplam gelirleri 1 bir önceki yıla göre yaklaģık %35,4 lük artıģla 6,5 Milyar TL seviyesine gelmiģtir. 1 ĠĢletmeci veri formları kapsamında Kurumumuza gönderilen gelir bilgileri dikkate alınarak hazırlanmıģtır. 8

14 Çizelge 1-6 Diğer ĠĢletmecilerin Yıllık Gelir Bilgileri, YETKĠLENDĠRME TÜRÜ ĠSS STH ALTYAPI UYDU HABERLEġME REHBERLĠK KABLO TV GMPCS OKTH TOPLAM ĠġLETMECĠ YATIRIMLARI Çizelge 1-7 ve Çizelge 1-8 de sırasıyla Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecilerinin 213 yılı birinci çeyrek yatırım bilgilerine ve yılları arasındaki toplam yıllık yatırım miktarlarına yer verilmektedir. 213 yılı birinci çeyreğine bakıldığında Türk Telekom ve mobil Ģebeke iģletmecilerinin toplam yatırım miktarının yaklaģık 557 Milyon TL olarak gerçekleģtiği görülmektedir. Çizelge 1-7 Türk Telekom ve Mobil ġebeke ĠĢletmecilerinin Üç Aylık Yatırımları, Yatırım ( ) Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM Çizelge 1-8 de yer alan toplam yıllık yatırım bilgilerine bakıldığında 212 yılı sonunda bir önceki yıla kıyasla Türk Telekom un yatırımında %4,3 oranında bir artıģ görülmektedir. Aynı dönemler için Turkcell in yatırımları %5,9 oranında artarken Vodafone yatırımları %26,4, Avea yatırımları ise %5,4 oranında azalmıģtır. 9

15 Çizelge 1-8 Türk Telekom ve Mobil ġebeke ĠĢletmecilerinin Toplam Yıllık Yatırımı, Yatırım ( ) Türk Telekom Turkcell Vodafone Avea TOPLAM Çizelge 1-9 da pazarda faaliyet gösteren diğer iģletmecilerin 213 yılı birinci çeyrek yatırım bilgilerine yer verilmektedir. Buna göre, 213 yılının ilk çeyreğinde diğer iģletmeciler tarafından yaklaģık 495 milyon TL yatırım gerçekleģtirilmiģtir. Çizelge 1-9 Diğer ĠĢletmecilerin Üç Aylık Yatırım Bilgileri, Yatırım ( ) Diğer ĠĢletmeciler Son dönemde yatırımlarını gitgide artıran diğer iģletmecilerin 211 ve 212 de gerçekleģtirdikleri toplam yıllık yatırım miktarlarına Çizelge 1-1 da yer verilmektedir. Çizelge 1-1 Diğer ĠĢletmecilerin Toplam Yıllık Yatırımı, Yatırım ( ) Diğer ĠĢletmeciler TOPLAM TRAFĠK ġekil 1-3 ve ġekil 1-4 te Türkiye elektronik haberleģme sektöründe sabit ve mobil iģletmecilerin oluģturduğu toplam trafik miktarına ve dağılımına yer verilmektedir. Toplam trafiğin dağılımına bakıldığında yıllar itibarıyla mobil arama trafik miktarı artarken sabit arama trafik miktarının düģtüğü görülmektedir. 212 yılında, bir önceki yıla göre toplam trafik miktarı %12 artarak 189,2 milyar dakikaya ulaģırken bu trafiğin yaklaģık %9 ını mobil trafik oluģturmuģtur. 1

16 ġekil 1-3 Toplam Yıllık Arama Trafik Miktarları, Milyar Dakika ,2 168,9 19,4 149,5 21,8 132,2 23,6 13,7 23,9 28,8 169,8 147,1 125,8 18,2 74, Mobil Sabit Toplam ġekil 1-4 te 212 yılı baģından itibaren üçer aylık dönemler halinde sabit ve mobil toplam trafik miktarları verilmektedir. 213 yılı birinci çeyrekte toplam mobil trafik miktarı 42,9 milyar dakika olurken sabit trafik miktarı ise 4,3 milyar dakika olarak gerçekleģmiģtir. Bir önceki üç aylık döneme göre mobil trafik miktarı yaklaģık %,5 oranında azalırken sabit trafik miktarı ise yaklaģık %6,5 oranında azalmıģtır. 212 yılı birinci çeyrekte yaklaģık 44,4 milyar dakika olan toplam trafik miktarı, 213 yılı birinci çeyrekte yaklaģık 47,2 milyar dakika olarak gerçekleģmiģtir. ġekil 1-4 Toplam Üç Aylık Arama Trafik Miktarları, Milyar Dakika ,5 48,5 47,7 47,2 44,4 5, 4,5 4,6 4,3 5,3 39,1 43,5 44,1 43,1 42, Mobil Sabit Toplam Türkiye elektronik haberleģme sektöründe sabit ve mobil iģletmecilerin oluģturduğu trafiğin yönlere göre dağılımı üçer aylık dönemler halinde aģağıdaki Ģekillerde kıyaslanmaktadır. 213 yılı birinci üç aylık dönemde mobilden mobile trafik miktarı bir 11

17 önceki yılın aynı dönemine göre yaklaģık %1,1 oranında artarken sabitten sabite arama trafik miktarı yaklaģık %24,2 oranında azalmıģtır. Bir önceki dönemle kıyaslandığında ise mobilden mobile trafik miktarı yaklaģık %,3 oranında azalırken sabitten sabite arama trafik miktarı yaklaģık %6,2 oranında azalmıģtır. ġekil 1-5 Trafik Dağılımı, Milyon Dakika % 2% 4% 6% 8% 1% Mobil-Mobil Mobil-Diğer Sabit-Sabit Sabit-Diğer Toplam trafiğin büyük bir kısmını (%85,7), mobil iģletmecilerin kendi Ģebekelerinde gerçekleģen ve aynı zamanda diğer mobil Ģebekelere doğru yapılan aramalardan oluģan mobilden mobile giden trafik oluģturmaktadır (ġekil 1-6). ġekil 1-6 Trafik Dağılımı, % ,7 5,1 7, 2, ,1 5,3 7,4 2, ,5 5,3 7,1 2, ,6 5, 8,3 2, ,8 5,2 9,8 2,1 % 2% 4% 6% 8% 1% Mobil-Mobil Mobil-Diğer Sabit-Sabit Sabit-Diğer 12

18 1.5 TÜKETĠCĠ ġġkâyetlerġ 1/8/212 ile 15/5/213 tarihleri arasında Kuruma gelen toplam Ģikayet sayısı olup; bu Ģikâyetlerin tanesi cevaplanmıģ, 133 tanesi Kurum içinde baģka birimlere yönlendirilmiģ, tanesi iģleme konulmuģ fakat sonuçlanmamıģ ve 2.6 tanesi ise reddedilmiģtir. 2 ġekil Arası Döneme iliģkin Tüketici ġikâyetleri Yönlendirilen Diğer Reddedilen Açık Cevaplanan Toplam Şikayet Toplam Ģikâyetlerin sektör bazında dağılımına bakıldığında, en fazla Ģikâyetin yaklaģık %5 oranında GSM hizmetleri ile ilgili olarak yapıldığı görülmektedir. ġekil 1-8 Tüketici ġikâyetlerinin Sektör Bazında Dağılımı Uydu platform; 11,25% Sabit telefon; 5,83% GSM; 49,83% Kablo TV;,59% İnternet ; 32,5% 2 Gerekli kontrolleri yapılarak ilgili iģletmeciye iletilmiģ ancak henüz sonuçlanmamıģ Ģikayetler açık adı altında gösterilmektedir. 13

19 Yapılan Ģikâyetlerin konusu itibarıyla değerlendirilmesine aģağıdaki çizelge kapsamında yer verilmekte olup en fazla Ģikâyete konu hususun faturalara iliģkin olarak gerçekleģtiği görülmektedir. Sektörler bazında alınan Ģikâyetlerin içinde en fazla yer tutan Ģikâyet konularının yüzdesel dağılımına aģağıda yer verilmektedir. Çizelge 1-11 Tüketici ġikâyetlerinin Konusu Ġtibariyle Dağılımı 1 Ağustos - 15 Mayıs 213 Ġlgili Sektörde En Fazla ġikâyet Edilen Konunun Ġlgili Sektördeki Toplam ġikâyet içindeki Payı GSM Faturalar %37,6 Ġnternet Servis Sağlayıcılığı Faturalar %2,3 Uydu platform Fesih/geçici durdurma %44,58 Sabit telefon Bağlantı Sorunu %19,49 Kablo TV Faturalar %21,29 14

20 Milyon 17,49 16,53 16,2 15,21 13,86 13,56 Yüzde,(%) 2 SABĠT PAZAR VERĠLERĠ 213 yılı birinci çeyrek itibarıyla sabit telefon abonesi bulunan Türkiye de penetrasyon oranı bir önceki çeyreğe göre %,4 azalarak yaklaģık %17,94 seviyesine düģmüģtür (ġekil 2-1). Bununla birlikte, Türkiye de ortalama hanehalkı büyüklüğünün 3,76 3 olduğu göz önünde bulundurulduğunda sabit telefon hizmetlerinin Türkiye nin önemli bir kesimine ulaģtığını söylemek mümkündür. ġekil 2-1 Sabit Abone Sayısı ve Penetrasyon ,5 22,3 22,81 2,63 18,33 17, Abone Sayısı Penetrasyon Sabit telefon hizmetleri (STH) sunan iģletmecilerin yılının birinci çeyreği itibarıyla kullanıcı bilgilerine bakıldığında, taģıyıcı ön seçimi kullanıcı sayısının , arama bazında taģıyıcı seçimi kullanıcı sayısının ise olarak gerçekleģtiği görülmektedir. Diğer yöntemlerle STH iģletmecilerini kullanarak arama yapan kullanıcı sayısı ise dur. Çizelge 2-1 STH ĠĢletmecilerinin Kullanıcı Sayıları Yöntem TaĢıyıcı Ön Seçimi Arama Bazında TaĢıyıcı Seçimi Diğer EriĢim Yöntemleri TOPLAM TÜĠK 211 verisidir. 4 STH yetkilendirmesine sahip olan iģletmecilerden 86 adetine ait verilerden elde edilmiģtir. 15

21 Çizelge 2-2 de tüm yöntemlerle ulaģılan kullanıcı sayısı açısından STH iģletmecilerinin pazar payları yer almaktadır. Buna göre ilk üç sırada TTNet, Millenicom ve Superonline yer almaktadır. Çizelge 2-2 STH ĠĢletmecilerinin Kullanıcı Sayısına göre Pazar Payları, ĠĢletmeci Pazar Payı (%) TTNet 35,2 Millenicom 18,75 Superonline 17,31 Turknet 1,44 Vodafone Net 7,9 ĠĢ Net 6,22 TTM Telekom 2,5 NetGSM 1,47 Ġkon,44 Roitel,17 Diğer,42 STH iģletmecileri ön ödemeli kartlar ile de son kullanıcılara arama hizmetleri sunmaktadır. STH iģletmecilerinin 213 yılının birinci çeyreği itibarıyla sattıkları toplam ön ödemeli kart adedi olarak gerçekleģmiģtir. Çizelge 2-3 STH ĠĢletmecileri Toplam Ön Ödemeli Kart SatıĢ Adedi Dönem Satılan Kart Miktarı yılı birinci çeyrekte kart satıģlarına göre iģletmecilerin pazar payları Çizelge 2-4 te gösterilmektedir. Bu çerçevede, 213 yılının birinci çeyreğinde kart satıģ adedine göre en yüksek paya sahip ilk üç iģletmeci sırasıyla TTM Telekom, IPC Telekom ve Ġkon ĠletiĢim olmuģtur. 16

22 Çizelge 2-4 STH ĠĢletmecilerinin Kart SatıĢı Sayısına göre Pazar Payları, ĠĢletmeci Pazar Payı (%) TTM Telekom 28,18 IPC Telekom 19,3 Ġkon ĠletiĢim 12,35 Virgo 11,68 Superonline 11,63 Millenicom 1,5 Eli Telekom 2,9 Mega Telekom 2,39 Akar Telekom,6 Diğer, SABĠT PAZARDA GELĠRLER ġekil 2-2 de sabit pazarda Türk Telekom un yıllık gelirlerinin dağılımına yer verilmektedir. 212 yılında sabit telefon (PSTN) hizmetleri ile kiralık devre gelirlerinin toplam gelirdeki payının bir önceki yıla göre azaldığı, eriģim ve diğer hizmetlerden elde edilen gelirlerin payının ise arttığı görülmektedir. 28 yılında toplam gelirlerin %66,19 unu oluģturan PSTN hizmetlerinin 212 yılında toplam gelirlerdeki payı %56,6 ya düģmüģtür. Buna karģın, 28 yılında toplam gelir içinde %21,25 lik bir paya sahip olan eriģim hizmetleri 212 yılında toplam gelir içindeki payını %31,6 ya çıkarmıģtır. 212 yılına bakıldığında kiralık devre gelirleri, toplam sabit gelirlerin %5,26 sı iken; arabağlantı, yurtdıģı hesaplaģma, teleks-teleteks vb. gelirlerin oluģturduğu diğer gelirlerin ise toplam sabit gelirlerin %6,54 ünü oluģturduğu görülmektedir. 17

23 ġekil 2-2 Türk Telekom un Yıllık Sabit Gelirinin Dağılımı, % ,6 31,6 5,26 6, ,62 27,3 6,44 5, ,5 27,14 6,9 5, ,37 24,29 7,57 6, ,19 21,25 7,2 5,55 % 2% 4% 6% 8% 1% PSTN Erişim Kiralık Devre Diğer ġekil 2-3 te 212 yılı birinci çeyrekten itibaren üçer aylık dönemler halinde Türk Telekom un sabit gelirlerinin dağılımı yer almaktadır. Görüleceği üzere, 213 yılının birinci çeyreğinde PSTN gelirleri toplam gelirin %52,33 ünü teģkil ederken eriģim gelirleri toplam gelirin %34,22 sini oluģturmuģtur. 212 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında, PSTN ve kiralık devre gelirlerinin toplam gelir içindeki payının azaldığı, buna karģın eriģim dolayısıyla elde edilen gelirlerin payının arttığı gözlenmektedir. ġekil 2-3 Türk Telekom un Üç Aylık Gelirinin Dağılımı 6, % ,33 34,22 4,66 3,92 4, ,58 33,35 4,85 3,87 3, ,56 32,12 5,4 3,982, ,14 3,54 5,77 3,61 2, ,13 3,38 5,38 3,98 2,12 % 2% 4% 6% 8% 1% PSTN Erişim Kiralık Devre Arabağlantı Diğer 18

24 SABĠTTEN ARAMA GELĠRLERĠ 213 yılı birinci üç aylık dönem itibarıyla sabit telefon gelirleri yaklaģık 1,1 milyar TL olarak gerçekleģmiģ olup bir önceki senenin aynı dönemine göre %9,4 oranında azalırken bir önceki döneme göre de %4,6 oranında düģmüģtür. ġekil 2-4 Sabitten Arama Gelirlerinin Dağılımı, Milyon Çizelge 2-5 te 212 yılı dördüncü çeyrek itibarıyla STH iģletmecilerinin elde ettikleri net satıģ gelirleri toplamına yer verilmektedir. YaklaĢık 1,4 milyon kullanıcı sabit telefon hizmetlerinde alternatif iģletmecileri kullanmıģ olup, bu iģletmecilerin üç aylık dönem için tüm STH hizmetlerinden elde ettikleri gelirler 211,12 milyon TL olarak gerçekleģmiģtir. Çizelge 2-5 STH ĠĢletmecilerinin Net SatıĢ Gelirleri Dönem Net SatıĢ Geliri 5, ġekil 2-5 te STH iģletmecilerinin toplam gelirleri ile Türk Telekom un arama hizmetlerine iliģkin gelirlerine göre pazar paylarına yer verilmektedir 6. STH 5 STH ĠĢletmecilerinin tüm STH hizmetlerinden elde ettiği toplam net satıģ gelirlerini ifade etmektedir. 19

25 iģletmecilerinin ilgili hizmetlerdeki gelir bakımından 212 yılı birinci üç aylık dönemde pazar payları %27 olurken 213 yılı birinci üç aylık dönemde ise söz konusu pazar payları %41 olarak gerçekleģmiģtir. ġekil 2-5 STH TT Arama Hizmet Gelirlerine göre Pazar Payları, % 1% 8% 6% 4% 2% % TT STH ġekil 2-6 da STH iģletmecilerinin toplam gelirleri ile Türk Telekom un telefon hizmetlerine ait gelirlerine göre pazar paylarına yer verilmektedir 7. Söz konusu gelirlere göre STH iģletmecilerinin ve Türk Telekom un pazar payları 212 yılı birinci çeyreğinde sırasıyla %11 ve %89 iken söz konusu pazar payları 213 yılının birinci üç aylık döneminde sırasıyla %16 ve %84 olarak gerçekleģmiģtir. ġekil 2-6 STH TT Telefon Hizmetleri Gelirlerine göre Pazar Payları, % 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % TT STH 6 ġekil 2-5; STH iģletmecilerinin Kurumumuza göndermiģ olduğu üçer aylık gelir bilgileri ile Türk Telekom un aynı dönemlerde Kurumumuza bildirmiģ olduğu Ģehirlerarası, uluslararası ve mobile giden aramalardan elde edilen gelir bilgileri kullanılarak elde edilmiģtir. 7 Türk Telekom un Ģehiriçi, Ģehirlerarası, yurtdıģı ve mobil aramaları ile sabit ücret, bağlantı-nakil ücretlerini içeren gelirlerini kapsamaktadır. 2

26 Çizelge 2-6 da Türk Telekom un EBITDA marjına yer verilmektedir. 213 yılı birinci çeyreği için Türk Telekom un EBITDA marjı %49,4 olarak gerçekleģmiģtir. Çizelge 2-6 Türk Telekom un EBITDA Marjı EBITDA (%) 51,1 53, 48,5 49,5 49,4 2.3 SABĠT PAZARDA TRAFĠK HACMĠ 212 yılının birinci çeyreğinde yaklaģık 4,45 milyar dakika olan Türk Telekom un ses trafiği, 213 yılının birinci çeyreğinde %24,5 oranında azalarak yaklaģık 3,39 milyar dakika olarak gerçekleģmiģtir. 212 yılının dördüncü çeyreği ile karģılaģtırıldığında ise Türk Telekom trafiğinin %6,8 oranında azaldığı görülmektedir. Çizelge 2-7 Türk Telekom Trafik Dağılımı, Milyon Dakika Trafik dağılımı ġebeke içi Uluslararası Mobil Dial-up STH 35* Toplam Üçer aylık dönemler itibarıyla trafik dağılımının seyrinin gösterildiği aģağıdaki Ģekilde, bir önceki yılın aynı döneminde %86,2 olan Ģebeke içi trafiğin toplam trafik içindeki payının 213 yılı birinci üç aylık döneminde %82,5 olarak gerçekleģtiği görülmektedir. Bununla birlikte bir önceki yılın aynı döneminde toplam trafiğin %11,71 ini oluģturan mobile doğru trafik 213 yılının birinci çeyreğinde toplam trafiğin %13,94 ünü teģkil etmiģtir. 21

27 Yüzde (%) ġekil 2-7 Türk Telekom Trafik Dağılımı, % ,5 1,41 13,94,4 2, ,43 1,43 13,41,4 1, ,88 1,68 14,8,4 1, ,92 1,42 12,64,5, ,2 1,24 11,71,5,79 % 2% 4% 6% 8% 1% Şebeke içi Uluslararası Mobil Dial-up STH STH iģletmecilerinin internet Ģebekesi üzerinden ses taģıma (VoIP) yöntemini etkin bir Ģekilde kullandıkları görülmekte olup STH iģletmecilerinden giden çağrıların toplam süresi içinde VoIP in payı %59,3 ü bulmaktadır. ġekil 2-8 de STH iģletmecileri ve Türk Telekom un Ģehiriçi trafiğine ait payları karģılaģtırılmaktadır. Bir önceki üç aylık dönemde söz konusu trafikten %9,84 oranında pay alan STH iģletmecilerinin 213 yılı birinci üç aylık dönemdeki payları %1,94 olarak gerçekleģmiģtir. ġekil 2-8 STH TT Çağrı BaĢlatma (ġehiriçi) Trafiği Kıyaslaması, % ,7 91,77 89,94 9,16 89, ,3 8,23 1,6 9,84 1, TT STH ġekil 2-9 da STH iģletmecileri ve Türk Telekom un Ģehirlerarası trafikteki payları 212 yılı birinci çeyreğinden itibaren karģılaģtırılmaktadır. Buna göre 213 yılının birinci üç 22

28 Yüzde (%) Yüzde (%) aylık döneminde Ģehirlerarası trafikte STH iģletmecilerinin pazar payı %2,86 olarak gerçekleģirken Türk Telekom un pazar payı ise %89,14 olarak gerçekleģmiģtir. ġekil 2-9 STH TT Çağrı BaĢlatma (ġehirlerarası) Trafiği Kıyaslaması, % ,46 83,56 8,84 8,55 79, ,54 16,44 19,16 19,45 2, TT STH ġekil 2-1 da STH iģletmecilerinin ve Türk Telekom un mobile doğru çağrı trafiğine iliģkin pazar payları karģılaģtırılmaktadır. STH iģletmecilerinin 212 yılının birinci üç aylık döneminde söz konusu pazardan aldığı pay %37,78 iken 213 yılının birinci üç aylık döneminde aldıkları pay %49,32 ye yükselmiģtir. Türk Telekom un pazar payı ise aynı dönemde %62,22 den %5,68 e düģmüģtür. ġekil 2-1 STH TT Çağrı BaĢlatma (Mobile doğru) Trafiği Kıyaslaması, % ,22 37,78 6,64 56,69 39,36 43,31 52,24 5,68 47,76 49, TT STH ġekil 2-11 de STH iģletmecilerinin ve Türk Telekom un yurtdıģına doğru çağrı trafiklerine ait pazar payları karģılaģtırılmaktadır. 212 yılının birinci üç aylık 23

29 Yüzde (%) Yüzde (%) döneminde söz konusu pazarda Türk Telekom un %63,63 olan payı 213 yılı birinci çeyrek sonunda %52,71 e düģmüģ, aynı dönemde STH iģletmecilerinin payı ise %36,37 den %47,29 a yükselmiģtir. ġekil 2-11 STH TT Çağrı BaĢlatma (YurtdıĢına doğru) Trafiği Kıyaslaması, % ,63 36,37 6,53 6,29 56,27 39,47 39,71 43,73 52,71 47, TT STH ġekil 2-12 de STH iģletmecilerinin ve Türk Telekom un sabit Ģebekede sonlandırdıkları uluslararası çağrı trafiğine ait pazar paylarına yer verilmektedir. 213 yılının birinci üç aylık dönemi 212 yılının birinci üç aylık dönemi ile kıyaslandığında; Türk Telekom un söz konusu trafikten aldığı pay %3,73 ten %34,28 e yükselirken, STH iģletmecilerinin payı ise aynı dönemde %69,27 den %65,72 e düģmüģtür. ġekil 2-12 STH TT Sabitte Sonlandırılan Uluslararası Çağrı Trafiği Kıyaslaması, % ,27 67,44 63,42 61,19 65,72 36,58 38,81 32,56 3,73 34, TT STH 24

30 Yüzde (%) Yüzde (%) ġekil 2-13 de STH iģletmecilerinin ve Türk Telekom un mobil Ģebekelerde sonlandırdıkları uluslararası çağrı trafiğine ait pazar payları karģılaģtırılmaktadır. 212 yılı birinci üç aylık döneminde ilgili pazardan %77,85 pay alan STH iģletmecilerinin 213 yılı birinci üç aylık dönemde pazar payı %63,79 a düģmüģtür. Türk Telekom un ilgili trafiğe iliģkin pazar payı ise aynı dönemde %22,15 den %36,21 e yükselmiģtir. ġekil 2-13 STH TT Mobilde Sonlandırılan Uluslararası Çağrı Trafiği Kıyaslaması, % ,85 77,58 72,4 64,59 63, ,6 35,41 36,21 22,15 22, TT STH ġekil 2-14 de STH iģletmecilerinin ve Türk Telekom un sabit Ģebekede baģlatılan toplam trafik miktarındaki paylarına yer verilmektedir. 212 yılı birinci çeyreğinde STH iģletmecilerinin söz konusu trafikteki payı %15,56 iken 213 yılı birinci çeyreğinde %21,72 ye çıkmıģ, Türk Telekom un payı ise aynı dönemde %84,44 den %78,28 e gerilemiģtir. ġekil 2-14 STH-TT Sabitten BaĢlatılan Toplam Trafikteki Payları, % ,44 83,89 8,35 79,31 78, ,56 16,11 19,65 2,69 21, TT STH 25

31 2.4 KISA NUMARALAR Çizelge 2-8 de 213 yılı Ocak, ġubat ve Mart aylarında Türk Telekom hatlarından en sık aranan (arama sayısına göre) beģ kısa numaranın ortalama çağrı sürelerine yer verilmektedir. 213 yılı birinci üç aylık döneminde en sık aranan kısa numara 182 (Hastane Randevu) olmuģtur. Aynı dönemde 121 (Telefon Arıza), 112 (Sıhhi Ġmdat), 186 (Elektrik Arıza) ve 163 (Borç Sorma) en sık aranan diğer kısa numaralar arasında yer almaktadır. Çizelge 2-8 Sabit Telefonlardan En Sık Aranan Kısa Numaralar, Kısa Numara Ortalama Çağrı Süresi (sn) , , , , ,9 2.5 EN ÇOK TRAFĠK GÖNDERĠLEN VE ALINAN ÜLKELER Çizelge 2-9 da 213 yılı birinci üç aylık döneminde sabit Ģebekelerden en fazla trafik gönderilen ve sabit Ģebekelere en fazla trafiğin geldiği ülkelere yer verilmektedir. Gerek alınan gerekse gönderilen trafik bakımından Almanya ilk sırayı alırken Türkmenistan, Ġngiltere, Bulgaristan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) en fazla trafik gönderilen diğer ülkeler olmuģtur. Bununla birlikte en fazla trafik alınan ülkeler Almanya, Fransa, Hollanda, Ġngiltere ve ABD dir. Çizelge 2-9 En Çok Trafik Gönderilen ve Alınan Ülkeler, En Çok Trafik Gönderilen Ülke Almanya Türkmenistan Ġngiltere Irak KKTC En Çok Trafik Alınan Ülke Almanya Fransa Hollanda Ġngiltere ABD 26

32 2.6 AYLIK KULLANIM MĠKTARI (MOU) ġekil 2-15 de 212 yılı baģından itibaren üçer aylık dönemler itibarıyla sabit telefon abonelerine ait MoU (Minutes of Usage-Abone baģına aylık ortalama kullanım miktarı) değerleri gösterilmektedir. 213 yılı birinci üç aylık döneminde 188 dakika olarak gerçekleģen sabit MoU 8, bir önceki yılın aynı dönemine göre %6,6 azalırken bir önceki döneme göre %5,8 oranında azalmıģtır. ġekil 2-15 Sabit MoU, Dakika ABONE BAġINA ORTALAMA ÇAĞRI BAġLATMA Sabit abonelerin ortalama çağrı baģlatma trafiğine (sabit telefondan yaptığı arama miktarına) dönemler itibarıyla ġekil 2-16 da yer verilmektedir. 212 yılı birinci çeyreğinde sabit abonelerin gerçekleģtirdikleri ortalama trafik miktarı 113 dakika iken 213 yılı birinci çeyrekte 11 dakikaya düģmüģtür. 8 Türk Telekom ve STH iģletmecilerine ait trafikler dikkate alınmıģtır. MoU sabit abonenin telefonu kullanma miktarı olup hem giden hem de gelen trafik miktarları dikkate alınmaktadır. BaĢka bir ifadeyle, sabit abonenin sabit telefonu ortalama ne kadar kullandığını (aradığı + arandığı süreyi) göstermektedir. 27

33 22,3 22,42 22,62 22,29 22,11 ġekil 2-16 Sabit Abone Ortalama Çağrı BaĢlatma, Dakika ABONE BAġINA AYLIK GELĠR (ARPU) ġekil 2-17 de Türk Telekom un ses hizmetlerine iliģkin 212 yılından itibaren üçer aylık dönemler itibarıyla aylık bazda ortalama ARPU (Average Revenue per User) rakamlarına yer verilmektedir. 213 yılı birinci çeyrek verilerine göre Türk Telekom un abone baģına aylık geliri 22,11 TL olarak gerçekleģmiģtir. 25 ġekil 2-17 Sabit ARPU, SABĠT NUMARA TAġINABĠLĠRLĠĞĠ 213 yılı birinci çeyreğinde Türk Telekom net olarak abone kaybederken Superonline net olarak ve Doğan ĠletiĢim net olarak 1. abone kazanmıģtır ARPU değeri güncellenmiģtir. 28

34 Uygulamanın baģlamasından bu yana 15 Mayıs 213 tarihi itibariyle toplamda sabit numara taģıma iģlemi gerçekleģtirilmiģtir. 2.1 SABĠT PAZARDA YATIRIM ġekil 2-18 de yılları arasında Türk Telekom un toplam yatırımları incelenmektedir. 28 yılında 1,3 milyar TL civarında olan yatırım miktarı, 212 yılında 1,4 milyar TL seviyelerinde gerçekleģmiģtir. 212 yılındaki toplam yatırım miktarı ise bir önceki yıla göre %4,3 oranında artmıģtır. ġekil 2-18 Türk Telekom un Yıllık Yatırım Miktarı, Milyon ġekil 2-19 da Türk Telekom un üçer aylık yatırımları incelenmektedir. 213 yılı birinci üç aylık dönemde 152 milyon TL olarak gerçekleģen sabit yatırım bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla %34,7 oranında azalırken bir önceki döneme göre %59,61 oranında azalmıģtır. ġekil 2-19 Türk Telekom un Üç Aylık Yatırım Miktarı, Milyon

35 3 ĠNTERNET VE GENĠġBANT VERĠLERĠ 213 yılı birinci çeyreği itibarıyla geniģbant pazarında dikkat çeken en önemli geliģme 211 yılı üçüncü çeyreğinden itibaren düģen xdsl abone sayısının tekrar artmaya baģlamasının yanında mobil, fiber ve kablo internet abone sayılarında 21 yılı ortalarında baģlayan artıģın devam etmesidir. 211 yılı ikinci ve üçüncü çeyrekteki ağırlıklı olarak mobil kaynaklı %2 lik ortalama artıģ oranı, 211 yılı son çeyreğinde %1 lara düģmüģtür. 213 yılı birinci çeyreğine bakıldığında ise toplam artıģ oranındaki ivmenin düģmesiyle geniģbant abonesinin bir önceki çeyreğe göre yaklaģık %2 oranında arttığı görülmektedir. Ayrıca fiber abone sayısındaki artıģ oranı da bu dönemde %15 seviyelerinde gerçekleģmiģtir. ġekil 3-1 te 28 yılından bugüne kadar olan süreçte Türkiye deki toplam geniģbant internet abone sayılarına yer verilmektedir. 28 yılında 6 milyon geniģbant internet abonesi bulunmaktayken dört yılda üç buçuk kattan fazla artıģla 213 yılı birinci çeyrek sonu itibarıyla 2,3 milyonu geçmiģtir. ġekil 3-1 GeniĢbant Ġnternet Abone Sayısı Çizelge 3-1 de Türkiye de bağlantı çeģidine göre internet abone sayısı ile çeyrek ve yıllık bazda artıģ oranlarına yer verilmektedir. 213 yılı birinci çeyreği itibarıyla Türkiye deki çevirmeli internet dâhil toplam internet abone sayısı 2,42 milyon seviyesine ulaģmıģtır. 213 yılının birinci çeyreğinde toplam internet aboneliğinde bir önceki üç aylık döneme göre %1,6 artıģ gerçekleģmiģ olup fiber, kablo ve özellikle mobil internet abonelerinin artmasıyla birlikte internet abone sayısındaki genel artıģ 1 Sabit, mobil, kablo, fiber vb. tüm geniģbant internet eriģim yöntemleri dahil olup çevirmeli (dial up) internet hariçtir. 3

36 eğilimi de devam etmiģtir. Toplam internet abone sayısının yıllık artıģ oranı ise %22,4 olarak gerçekleģmiģtir. Çizelge 3-1 Toplam Ġnternet Abone Sayıları Çeyrek Büyüme Oranı ( ) Yıllık Büyüme Oranı ( ) xdsl ,5% -,8% Mobil Bilgisayardan Ġnternet ,6% 11,% Mobil Cepten Ġnternet ,3% 45,% Kablo Ġnternet ,1% 3,6% Fiber ,% 96,% Diğer ,7% -1,9% TOPLAM ,6% 22,4% Çizelge 3-1 de yer alan Diğer kaleminin açılımına Çizelge 3-2 de yer verilmektedir. 213 birinci çeyrek itibarıyla ISDN, uydu, PLC abonesi bulunmaktadır. Ayrıca 213 yılı birinci çeyrek itibarıyla Türkiye de 59 bin civarında çevirmeli bağlantı yapan abone bulunmakta olup buradaki düģüģ devam etmektedir. Çizelge 3-2 Yöntemler Bazında Diğer Ġnternet Abone Sayıları Çevirmeli Bağlantı (Dial Up) TümleĢik Hizmet Sayısal Ağı (ISDN BA ve PA) Uydu HaberleĢme Metro Ethernet Elektrik Hatları Üze.Gen.EriĢimi (PLC, BPL) Çerçeve Röle (Frame Relay) EĢzamanlı Ġletim Modu (ATM) Diğer TOPLAM ġekil 3-2 de xdsl abone sayısının üçer aylık dönemler itibarıyla geliģimine yer verilmektedir. 211 yılı üçüncü çeyreğine kadar artıģ gösteren xdsl abone sayısı bu dönemden sonra düģüģ eğilimine geçmiģ ve bu düģüģ 212 yılı dördüncü çeyreğinde yerini tekrar artıģa bırakarak 213 yılı birinci çeyrekte 6,7 milyona yaklaģmıģtır. Ülkemizde xdsl abonelerine ağırlıklı olarak ADSL, G.SHDSL ve VDSL teknolojileri ile hizmet sunulmaktadır. 31

37 ġekil 3-2 Toplam xdsl Abone Sayısı Çizelge 3-3 te internet servis sağlayıcıların abone sayısı bakımından pazar paylarına yer verilmektedir. Buna göre pazarda en büyük paya sahip iģletmeci TTNet olup onu Superonline, Doğan TV Digital, Millenicom ve Vodafone Net izlemektedir. Çizelge 3-3 ĠSS Pazar Payları 11, ĠĢletmeci % TTNet 8,93 Superonline 9,55 Doğan TV Digital 4,53 Millenicom 1,6 Vodafone Net 1,52 Turknet 1,18 Metronet,52 Grid,3 Telnet,3 Himnet,3 Diğer,9 TOPLAM 1 Ġnternet servis sağlayıcılığı alanında 213 yılı birinci çeyrek itibarıyla 5 ye yakın iģletmeci aktif olarak hizmet vermektedir. Çizelge 3-4 de internet servis sağlayıcılığı hizmetine iliģkin son 2 yıllık gelir bilgilerine yer verilmektedir. ĠSS lerin 212 yılı gelirleri bir önceki yıla göre % 3 luk artıģla 4,3 milyar TL seviyesine yükselmiģtir. 11 Kablo internet ve mobil internet dahil olmayıp fiber internet dahildir. 32

38 4,6 28,1 2,1 21,4 1, 17,8 16,9 15,6 33, 27,7 28,7 26, 28,3 13,5 2,4 1, 26,4 4,9 4,6 11,6 19,6 14,7 2,3 16,7 13, 22,6 16, 21,6 1,2 8, 8,9 8,2 7,5 6,1 8,8 8,8 14,3 5,4 8,6 1,3 5, 4,3 2,3 6, 2,1,7 2,4,4 4,4,, 1, 6,3 21,6 1,9 17,9 5,1 16,1 17,7 7,4 4,6 1, 4, 7,5 7, 4,2, 6,4, 2,9 2,9 7,9 17,5 1,6, 4,8 6,6 15,7 1,3 3,1 2, 1,5,5,,2,2,1,5 3,7 11,8 6, 7,3 2,2 6,6,2,9,,6,5,6,1 1,4 1,8,4 Çizelge 3-4 ĠSS Yıllık Hizmet Gelirleri, Gelir, Çizelge 3-5 te internet servis sağlayıcılığı hizmetine iliģkin üç aylık gelir bilgilerine yer verilmektedir. 213 yılı birinci çeyrekte internet servis sağlayıcılığına iliģkin toplam gelir yaklaģık 1,2 milyar TL seviyesinde gerçekleģmiģtir. Çizelge 3-5 ĠSS Hizmet Gelirleri, Gelir, ġekil 3-3 te Türkiye ve OECD ülkelerinde sabit geniģbant internet penetrasyon oranları temel bağlantı teknolojilerine göre verilmektedir. OECD ortalama penetrasyon oranları Haziran 212 itibarıyla DSL için %14,3, kablo için %7,9 ve fiber için %3,7 seviyesinde gerçekleģmiģtir. Türkiye de ise Mart 213 itibarıyla sabit geniģbant internet penetrasyon oranlarının DSL için %8,8, kablo için %,7 ve fiber için %1, seviyesinde olduğu görülmektedir. ġekil 3-3 OECD Ülkelerinde Sabit GeniĢbant Ġnternet Penetrasyon Oranları 12,% 45, 4, 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,, Fiber Kablo DSL Kaynak: OECD GeniĢbant Portalı 12 OECD ülkelerinin verileri Haziran 212, Türkiye verileri ise Mart 213 tarihlidir. 33

39 29 yılı Temmuz ayında kullanılmaya baģlanan ve bu yılın birinci çeyreği itibarıyla dört yıla yakın bir süredir 3G hizmetlerini sunan mobil iģletmecilerden elde edilen verilere göre, mobil bilgisayardan ve cepten internet abone sayısı bir önceki çeyreğe göre yaklaģık %1,6 oranında artmıģ ve e ulaģmıģtır. Bu dönem içerisinde toplam mobil internet kullanım miktarı ise bir önceki çeyreğe göre yaklaģık %12 oranında artarak TByte olmuģtur. 213 yılı birinci çeyreğinde toplam sabit geniģbant internet 13 kullanım (indirme ve yükleme) miktarı ise yaklaģık TByte olarak gerçekleģmiģtir. Bu kullanımın yaklaģık %9 ı veri indirme, %1 u veri yükleme Ģeklinde gerçekleģmiģtir. ġekil 3-4 te ise sabit geniģbant internet abonelerinin hızlara göre dağılımına yer verilmektedir. Buna göre Türkiye deki sabit geniģbant abonelerinin yaklaģık %78 inin 8 Mbit/sn hıza kadar bağlantı sunan paketleri tercih ettikleri görülmektedir. 1 Mbit/sn hızındaki geniģbant abonelerin oranı 213 yılı birinci çeyrekte %8 e yaklaģmıģtır. 2 Mbit/sn ve 4 Mbit/sn hızlarındaki bağlantılar ile 8 Mbit/sn den daha hızlı olan bağlantıların oranlarının toplamı ise %14 e ulaģmıģtır. ġekil 3-4 Hızlara Göre Sabit GeniĢbant Ġnternet Abonelerinin Dağılımı, %,9 %78,1 %,6 %7,5 %,8 %12,2 512 Kbit/s 1 Mbit/s 2 Mbit/s 4 Mbit/s 8 Mbit/s Diğer ( > 8 Mbit/s) 213 yılı birinci çeyrek itibarıyla sabit geniģbant internet abonelerinin yaklaģık %9 ı bireysel aboneliğe sahiptir. Geriye kalan %1 ise kurumsal abonelerdir. ġekil 3-5 te mobil bilgisayardan internet abonelerinin kullanım miktarına göre dağılımı verilmektedir. ġekil incelendiğinde 1 Mb üzeri kullanımı olan abonelerin oranının 13 Kablo internet aboneleri dahil değildir. 34