ANDROLOJİ BÜLTENİ TÜRK ANDROLOJİ DERNEĞİ YAYIN ORGANIDIR

Transkript

1 ANDROLOJİ BÜLTENİ TÜRK ANDROLOJİ DERNEĞİ YAYIN ORGANIDIR Türk Androloji Derneği Cemil Aslan Güder Sok. İdil Ap. B Blok D.1 Gayrettepe Beşiktaş, İstanbul Tel: Faks: E-posta: androloji@androloji.org.tr Web: TÜRK ANDROLOJİ DERNEĞİ ADINA SAHİBİ Prof. Dr. Selahittin Çayan YÖNETİM KURULU ADINA BÜLTEN SORUMLUSU Prof. Dr. İrfan Orhan SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ VE GENEL YAYIN YÖNETMENİ Prof. Dr. Bar ş Altay YÖNETMEN YARDIMCILARI Doç. Dr. Cüneyt Adayener Doç. Dr. Memduh Ayd n YÖNETİM KURULU Selahittin Çayan Mustafa F. Usta Sefa Resim Ramazan Aşcı Önder Yaman Bilal Gümüş Murad Başar (Başkan) (Genel Sekreter) (Sayman) (Üye) (Üye) (Üye) (Üye) Haziran 2014 Yay n Türü: Yerel Süreli Sayı 57 3 Ayda Bir Yayınlanır Yay nlan r

2 YÖNETİM KURULU ADINA BÜLTEN SORUMLUSU Prof. Dr. İrfan ORHAN F rat Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Elaz ğ SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ VE GENEL YAYIN YÖNETMENİ Prof. Dr. Bar ş ALTAY YÖNETMEN YARDIMCILARI Doç. Dr. Cüneyt ADAYENER Doç. Dr. Memduh AYDIN Ege Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, İzmir VİA Hospital, Üroloji Kliniği, İstanbul Gaziosmanpaşa Eğitim ve Araşt rma Hastanesi Üroloji Kliniği, İstanbul BİLİMSEL KURUL ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Prof. Dr. Ramazan AŞCI Prof. Dr. Ali ATAN Doç. Dr. Önder CANGÜVEN Prof. Dr. Murat ÇAKAN Prof. Dr. Melih ÇULHA Prof. Dr. Oğuz EKMEKÇİOĞLU Prof. Dr. Fikret ERDEMİR Prof. Dr. Haluk EROL Prof. Dr. Bilal GÜMÜŞ Prof. Dr. Ateş KADIOĞLU Doç. Dr. Muammer KENDİRCİ Prof. Dr. Hakan KILIÇARSLAN Prof. Dr. Ahmet METİN Doç. Dr. Bekir Süha PARLAKTAŞ Prof. Dr. Bülent SEMERCİ Doç. Dr. Altuğ TUNCEL Prof. Dr. Tahir TURAN Prof. Dr. Mustafa Faruk USTA Prof. Dr. M. Önder YAMAN Ondokuz May s Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Samsun Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Ankara Department of Urology, Hamad Medical Corporation, Doha, Qatar SB Ankara D şkap Y ld r m Beyaz t Eğitim ve Araşt rma Hastanesi Üroloji Kliniği, Ankara Kocaeli Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, İzmit Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Kayseri Gaziosmanpaşa Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Tokat Adnan Menderes Üniversitesİ T p Fakültesİ Ürolojİ AD, Androloji Bilim Dal Başkan, Ayd n Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Manisa İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Üroloji AD / Androloji BD, İstanbul Liv Hospital-Üroloji Kliniği, İstanbul Uludağ Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Bursa İzzet Baysal T p Fakültesİ Üroloji AD, Bolu Gaziosmanpaşa Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Tokat Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, İzmir Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği, Ankara Pamukkale Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Denizli Akdeniz Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Androloji Bilim Dal, Antalya Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Ankara ERKEK ÜREME SAĞLIĞI Prof. Dr. Barış ALTAY Prof. Dr. Kaan AYDOS Prof. Dr. Selahittin ÇAYAN Doç. Dr. Sadık GÖRÜR Doç. Dr. Engin KANDIRALI S.B. Prof. Dr. Ayhan KARABULUT Prof. Dr. İrfan ORHAN Prof. Dr. İsa ÖZBEY Uzm. Dr. A. Arman ÖZDEMİR Prof. Dr. Sefa RESİM Prof. Dr. Tarkan SOYGÜR Prof. Dr. Nihan Erginel-UNALTUNA Ege Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, İzmir Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD ve K s rl k Araşt rma ve Uygulama Merkezi, Ankara Mersin Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Mersin Mustafa Kemal Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Hatay Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği, İstanbul Ahi Evran Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Kırşehir Fırat Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Elaz ğ Atatürk Üniversitesi Aziziye Araşt rma Hastanesi Üroloji AD, Erzurum Zeynep Kamil Kadın - Çocuk Hastal klar Hastanesi Üroloji Kliniği, İstanbul Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Kahramanmaraş Ankara Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Çocuk Ürolojisi Bilim Dal, Ankara İstanbul Üniversitesi Deneysel T p Araşt rma Enstitüsü Genetik AD, İstanbul II

3 KADIN CİNSEL SAĞLIĞI Doç. Dr. Abdullah ARMAĞAN Yrd. Doç. Dr. Esat KORĞALI Yrd. Doç. Dr. Kaan ÖZDEDELI Prof. Dr. Ercan YENİ Bezm-i Alem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Üroloji AD, İstanbul Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Sivas Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD, Edirne Harran Üniversitesi T p Fakültesi Üroloji AD, Şanl urfa Kad n - Erkek Cinsel Sağl ğ ve Erkek İnfertilitesi Hemşire Çal şma Grubu Doç. Dr. Dilek AYGİN Prof. Dr. Sevim BUZLU Yrd. Doç. Dr. Gülbeyaz CAN Prof. Dr. Nezihe KIZILKAYA BEJİ Prof. Dr. Nuran KÖMÜRCÜ Yrd. Dr. Leyla KÜÇÜK Prof. Dr. Rukiye PINAR BÖLÜKTAŞ Doç. Dr. Hicran YILDIZ Sakarya Üniversitesi Sağl k Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, Sakarya İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, İstanbul İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, İstanbul İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, İstanbul Marmara Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu, İstanbul İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi, İstanbul Yeditepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik ve Sağlık Hizmetleri, İstanbul Uludağ Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu, Bursa TÜRK CUMHURİYETLERİNDE ANDROLOJİ Uzm. Dr. İlham AHMEDOV Uzm. Dr. Firdovsi MEMMEDOV Uzm. Dr. Zarifcan MURODOV Uzm. Dr. Shavkat SHAVAKHABOV Uzm. Dr. Erol UÇANER Tibb Universitesi, Baku, Azerbaycan Azerbaycan Merkezi Klinik Hastanesi Üroloji Kliniği, Azerbaycan Taşkent Diploma Sonras Eğitim Enstitüsü - Taşkent Üroloji Merkezi, Özbekistan State Specialized Center Of Urulogy (Uzbekistan) Chief Of Andrology Department, Özbekistan Lefkoşa Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Üroloji Kliniği, Kıbrıs TÜRKİYE DEKİ ANDROLOJİ YAYINLARI VE KONGRE TAKVİMİ Prof. Dr. M. Murad BAŞAR Memorial Şişli Hastanesi Üroloji - Androloji Kliniği, İstanbul KARE Yayıncı Kare Yayıncılık ve İletişim Hiz. Tic. Ltd. Şti. Söğütlüçeşme Cad., No: 76 / 103, Kadıköy, İstanbul Tel: (0216) Faks: (0216) Baskı: Birmat Matbaacılık 100. Yıl Mah., Massit Matbaacılar Sitesi 1. Cad., No 131, Bağcılar, İstanbul Basım tarihi: Haziran 2014 Baskı adedi: 250 Yayın türü: Süreli yayın Dergide yayımlanan tüm yazıların tam metinlerine İnternet ulaşımı ücretsizdir ( Bu dergide kullanılan kağıt ISO 9706: 1994 standardına uygundur. National Library of Medicine biyomedikal yayın organlarında asitsiz kağıt kullanılmasını önermektedir. III

4 S U N U Ş Değerli Meslektaşlarım, Androloji Bülteni nin online yapılanma çalışmaları 56. sayı itibari ile tamamlanmış olup, 57. sayı da tarafınıza online olarak ulaştırılmaktadır. Yaklaşık 15 yıldır basılı materyal olarak üyelerimize ulaştırılan Androloji Bülteni, günümüzdeki iletişim formatı gereği elektronik ortamda yayın hayatına devam edecektir. Tüm meslektaşlarımıza faydalı olmasını dilerim. Türk Androloji Derneği nin, androloji alanındaki güncel haberler, olgu tartışmaları, hasta bilgilendirme sayfası gibi alt bölümlerden oluşan web sayfası da yaklaşık 11 yıldır hizmet vermektedir. Ancak gerek yazılım gerekse içerik yönünden yenilenen site, tarihinden itibaren www. androloji.org.tr adresinden kullanıma açılmıştır. Olası katkılarınızın ilgili linklerle tarafımıza iletilmesinin, web sayfasının güncelliği açısından faydalı olacağını vurgulamak isterim. Yoğun bir bilimsel aktivite dönemi geçirdiğimiz 2014 yılının ilk yarısındaki önemli organizasyonlardan olan 9. Avrasya Androloji Zirvesi, Nisan 2014 tarihinde St. Petersburg da, 6 ülkeden 150 katılımcı ile başarılı bir şekilde gerçekleştirilmiştir. Siyasi ve ekonomik olarak sıkıntılı bir coğrafyada, üst düzey başarılı bir toplantının düzenlenmesi diğer ülke katılımcılarının nezdinde oldukça takdir toplamış ve memnuniyet yaratmıştır. Sizlerin geri bildirimleri ile her yıl daha fazla katılımcı ve kalitesi yüksek olarak düzenlenen bu toplantıların, Türk Androloji Derneği nin uluslararası platformda prestiji açısından önemli olduğunu belirtmek isterim. İzin dönemi olan yaz aylarından sonra 2014 ün ikinci yarısında görüşmek dileğiyle Prof. Dr. Selahittin Çayan Türk Androloji Derneği Başkanı IV

5 EDİTÖR KÖŞESİ Değerli Meslektaşlarım, Sıcak yaz günlerinde akademik toplantılar azalırken, elektronik ortamda kolayca ulaşabileceğiniz Androloji bülteni sizlerin beğenisine sunulmaktadır. Bu sayımızda, tekrarlayan priapizm T. Turan tarafından; prematür ejakülasyon tedavisinde sıkça reçete etmeye başladığımız dapoksetin etkinliği açısından yeni bilgiler H. Erol tarafından hazırlandı. BPH ve AÜSS arasındaki ilişki Y. Akın ve E. Yeni ile tekrar değerlendirildi. Erkek cinsel sağlığı konusunda seçtiğimiz güncel makale konu başlıkları ise: PDE5İ ilaç kullanımına hastaların gösterdiği uyum, serum ürik asit artışının ED üzerine risk oluşturması, psöriazis ve genital siğil sonrası ereksiyon sorunları, şişirilebilir protezlerde rezervuar yerine bağlı farklılıklar; deneysel çalışmalar arasında da Tip2 DM sonrası androjen replasmanı ve fosfodiesteraz tip4 e bağlı mesane boynu relaksasyonu ile ilgilidir. Erkek üreme sağlığı bölümünde oldukça ilginç bir konu; S. Görür, HIV virüsü sonrası erkek infertilitesine ait sorunları ele alıyor. Klinik uygulamalarımızda sıkça tercih ettiğimiz sperm kriyoprezervasyonu ve fertilizasyon başarısındaki rolü G. Tunalı tarafından hazırlandı. Klinisyen olarak biraz göz ardı ettiğimizi düşündüğümüz bir başlık, infertilite sorununun psikoseksüel etkileri N. K. Beji ve ark. tarafından incelendi. Bu alanda işlenen güncel makale başlıkları ise: Transyağ asidi içeren besinler ve sperm kalitesi ilişkisi, vücut kitle indeks ile değişebilen sperm analizleri, yaşın varikosel cerrahisi planlarken önemi ve azoospermik erkeklerde FSH hormonun değerlendirilmesi olarak sıralanmaktadır. Kadın cinsel sağlığı bölümünde ise E. Aslan transseksüalite konusunu ayrıntılı olarak inceliyor. Güncel makale başlıkları arasında konu seçimimiz: Gestasyonel DM olan hastalarda cinsel fonksiyon bozuklukları, tıbbi-cerrahi gebelik sonlanmaları sonrası yaşanan cinsel sorunlar, demir eksikliğine bağlı anemilerde ve kadında psöriazise bağlı problemler olmuştur. Güzel bir yaz dileklerimizle, Saygılarımızla, Prof. Dr. Barış Altay Genel Yayın Yönetmeni V

6 İÇİNDEKİLER Sunuş... IV Editör Köşesi... V İçindekiler... VI Yazım Kuralları... VIII ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Tekrarlayan (aralıklı) priapizm [Derleme] Başer A, Turan T Prematür ejakülasyon ve tedavide dapoksetinin yeri [Derleme] Ertek MŞ, Erol H Primer prematür ejakulasyonu olan hastalarda sertralin ve davranış terapisinin semen analizi üzerine olan etkilerinin karşılaştırılması Çeviri: Köseoğlu E, Balcı M, Atan A Akut faz Peyronie hastalığının traksiyon cihazıyla tedavisi: USG korelasyonlu non-randomize prospektif kontrollü bir çalışma Çeviri: Çilesiz NC, Aydın M Benign prostat hiperplazisi ile ilişkili alt üriner sistem semptomlarının tedavisinde alfa reseptörlerin önemi Çeviri: Akın Y, Yeni E Fosfodiesteraz tip 4 inhibitörü rolipramın domuz ve insan mesane boynundaki güçlü relaksasyonu Çeviri: Erdemir F Başlangıç PDE-5 inhibitörü tedavisine uyum: Erektil disfonksiyonlu hastalarda günde bir tadalafil, ihtiyaç durumunda tadalafil ve ihtiyaç durumunda sildenafilin karşılaştırıldığı randomize açık-etiket çalışma Çeviri: Özkan A, Aydın M Tip 2 diyabetes mellituslu ratlarda erektil işlev için androjen replasman tedavisinin nitrik oksitle ilişkili ve inflamatuvar faktörlerle değerlendirilmesi Çeviri: Tarhan F Şişirilebilir penil protez implantasyonunda rezervuar yerleştirilme yeri hakkında retrospektif çalışma Çeviri: Kalkanlı A, Aydın M Serum ürik asiti erektil disfonksiyon riskini predikte etmektedir Çeviri: Erdemir F Remisyondaki şizofren erkeklerde seksüel fonksiyon bozukluğu Çeviri: Akın Y Erkeklerde genital siğile bağlı seksüel disfonksiyonu araştıran prospektif kesitsel çalışma Çeviri: Kalkanlı A, Aydın M VI

7 İÇİNDEKİLER ERKEK ÜREME SAĞLIĞI HIV enfeksiyonunun erkek fertilitesi üzerine etkileri [Derleme] Görür S, Çekiç Ç Sperm kriyoprezervasyon teknikleri ve fertilizasyon başarısındaki rolü [Derleme] Tunalı G Trans yağ asidi alımının sağlıklı genç erkeklerdeki toplam sperm sayısına zıt yönde etkisi Çeviri: Akıncıoğlu E, Altay B Yaşlı hastalarda fertiliteyi iyileştirmek için varikosel tedavisi önerilmeli mi? Çeviri: Benlioğlu C, Resim S Azoospermik erkeklerde folikül stimüle edici hormon un çalışma karakteristikleri Çeviri: Bulut BB, Resim S Erkek vücut kitle indeksi ve bel çevresi ile semen kalitesi ilişkisi: LIFE çalışması verileri Çeviri: Ergün KE, Altay B İnfertil erkeklerin testisindeki melatonin: Lokal makrofaj ve mast hücre grupları üzerine anti-oksidan ve anti-proliferatif etkisinin kanıtı? Çeviri: Efe E, Resim S İnfertilite sorununun psikoseksüel etkileri [Derleme] Vural PI, Kızıllkaya Beji N Testis kanseri tedavisi öncesi sperm kriyoprezervasyonu ve infertilite tedavisine katkıları Çeviri: Köseoğlu E, Balcı M, Tuncel A KADIN CİNSEL SAĞLIĞI Gestasyonel diyabetes mellitusu olan hamile kadınlarda seksüel fonksiyon değerlendirilmesi Çeviri: Korğalı E, Dündar G Tıbbi ve cerrahi gebelik sonlandırma sonrası cinsel işlev değişimi Çeviri: Demirgöz Bal M Psoriasisli hastalarda kadın seksüel fonksiyonu değerlendirilmesi Çeviri: Fikri O, Aydın M Demir eksikliği anemisi olan kadınlarda cinsel işlev bozukluğu üzerinde demir takviyesinin kısa vadede etkileri: Bir ön çalışma Çeviri: Yılmaz MO, Akın Y Transseksüalite: Genel bakış [Derleme] Aydın Beşen M, Aslan E TÜRKİYEDEKİ ANDROLOJİ YAYINLARI KONGRE TAKVİMİ DUYURU VII

8 YAZIM KURALLARI 1. Androloji Bülteni, Türk Androloji Derneği nin resmi yayın organı olup, üç ayda bir yayınlanır. 2. Bültenin amacı, erkek ve kadın cinsel sağlığı, erkek infertiltesinde sürekli bilgi akışını sağlamaktır. Bültende kongre ve konferans bildiri özetleri, literatür özetleri ve derlemeler yayınlanır. Tek satır aralığıyla ve 12 punto ile hazırlanmalıdır. 3. Yayın için yazı gönderen yazarlar, yazıların çeviri içeriğinden sorumludurlar. 4. Bültene gönderilen yazılar, anlam ve yazım kuralları yönünden incelenecektir. Yayın kurulu yazılarda düzenlemeler yapabilecektir. 5. Bültene gönderilecek güncel makale özetlerinin akıcı bir çeviri ile Türk Dil Kurumu Türkçe sözlüğü ve yazım kurallarına uygun olarak yazılması gereklidir. Yazılarda bilimsel içeriği bozmayacak şekilde kısaltmalar ve düzeltmeler yapma hakkı yayın kuruluna aittir. 6. Yazıda kullanılan tablolar numaralandırılmalı, başlık içermeli, tablo altında gerekli açıklama yapılmalı, yazı içindeki yerleri belirtilmelidir. 7. Sadece standart kısaltmalar kullanılmalıdır. Başlıkta kısaltma kullanılmamalıdır. Kısaltma standart bir ölçüm birimine ait değilse, metinde ilk kullanıldığı yerin önünde kısaltmanın ait olduğu tam terim bulunmalıdır. 8. Derlemelerde kaynaklar, metinde geçiş sırasına göre numaralandırılmalıdır ve NLM nin Index Medicus ta kullandığı format esas alınarak hazırlanmış aşağıdaki örnek stiller kullanılmalıdır. 1. Dergiler: 1) Yazarın soyadı ve isimlerinin baş harfleri (nokta); 2) Yazının başlığı (ilk harf dışında tamamen küçük harfle) (nokta); 3) Derginin adı veya Index Medicusa a göre kısaltılmış şekli; 4) Yayınlandığı yıl (noktalı virgül); Cilt numarası (arabik) (iki nokta üst üste ve boşluk); İlk sayfa (tire) son sayfa (nokta). Örnek: Levine LA, Estrada CR, Storm DW, Matkov TG. Peyronie disease in younger men: characteristics and treatment results.; J Androl Jan-Feb;24(1): Kitaplar: 1) Yazarın adı (nokta); 2) Kitabın adı (nokta); 3) (Varsa) kaçıncı baskı olduğu (nokta); 4) Yayınlandığı şehir (Birkaç taneyse yalnızca ilki) (virgül); 5) Yayınevi (virgül); 6) Yayınlandığı yıl (noktalı virgül ve boşluk); 7) İlk sayfa (tire) son sayfa (nokta). Örnek: Culley Carson, Roger Kirby, Irwin Goldstein.; Textbook of Erectile Dysfunction Oxfort, Isis Medical Media, 1999; Kongre bildileri: 1) Yazarın soyadı ve isimlerinin baş harfleri (nokta); 2) Yazının başlığı (ilk harf dışında tamamen küçük harfle) (nokta); (3) Yayınlandığı bilimsel konferans; 4) Yayınlandığı yıl (noktalı virgül); Cilt numarası (iki nokta üst üste ve boşluk); İlk sayfa (tire) son sayfa (nokta). Örnek: Culley Carson. American contributions to the treatment of erectile dysfunction. ISSIR 2002 / Montreal 26th September 2002; Güncel makale özetlerinde makale başlığının altına orijinal literatürün yazarı, yayınlandığı dergi yılı ve dergideki sayfa numarası; makale sonuna ise özetleyenin adı -soyadı, çalıştığı kurum belirtilmelidir. Orjinal literatürün kaynak formatı, Medline ile birebir olmalıdır. 10. Yazarlar TTB ve YOK Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği İlkelerine uygun davranmalıdır. 11. Yazılar Word for Windows formatında, e-posta ile androloji@androloji.org.tr adresine gönderilmelidir. VIII

9 Derleme ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Tekrarlayan (aralıklı) priapizm Dr. Aykut Başer, Prof. Dr. Tahir Turan Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Üroloji AD Cinsel istek veya bir uyarı olmaksızın 4 saatten uzun süren ereksiyon Priapizm olarak adlandırılmaktadır. Kelime olarak kökenini eski Yunan medeniyetinde yaşadığı varsayılan kral Priapus tan almakta olup, modern tıp literatüründe ilk olarak 1845 yılında Tripe tarafından Lancet dergisinde yayınlanmıştır (1). Tekrarlayan priapizmin tanımı ise 1980 yılında Emond tarafından orak hücreli anemi olguları eşliğinde yapılmıştır (2). Priapizm olgularına üroloji pratiğinde çok sık rastlanmamakla birlikte, ereksiyonun başlangıcı ile müdahele arasında geçen zaman önemli olduğundan, olguların doğru tanımlanması ve kalıcı erektil disfonksiyona neden olmayacak şekilde zamanında tedavi edilmesi çeşitli zorluklar içerebilmektedir. Priapizm patofizyolojik olarak 3 alt grupta incelenmektedir : 1. İskemik düşük akımlı priapizm, 2. İskemik olmayan yüksek akımlı priapizm, 3. Tekrarlayan aralıklı priapizm. Tekrarlayan priapizm olgularında, tekrarlayan istemsiz ereksiyonlar ve bunların arasında detümesans periyotları görülmektedir. Genellikle iskemik, yani ağrı ile birlikte olan bu ereksiyonlar 3-4 saatten az sürmekte ve çoğunlukla uykuda oluşmaktadır. Uzamış ve ağrılı nokturnal penil ereksiyonları taklit eden bu olgularının üçte birinde ereksiyonların süre ve sıklığı zamanla artış gösterebilmekte ve acil müdahele endikasyonu oluşmaktadır. Tekrarlayan priapizm, orak hücreli anemi (OHA) olgularına özgü olmayıp, çeşitli hemoglobinopatiler, multipl myelom, lösemi gibi hematolojik hastalıkların seyrinde görülebilmektedir. Erişkin yaştaki olguların çoğu idiyopatik ve nadiren de nörojenik sebeplere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca, iskemik priapizm gelişen her hasta tekrarlayan priapizm açısından da risk altındadır (3). Moleküler temelleri ve patofizyolojisi net olarak bilinmemekle birlikte, muhtemel mekanizmalar; çeşitli nedenlerle oluşabilen anormal molekül sinyalizasyonunun neden olduğu artmış düz kas gevşemesi, peniste azalmış vazokonstrüksiyonla sonuçlanan nitrik oksit (NO) imbalansı ve fosfodiesteraz tip 5 (PDE5) disregülasyonu olarak tanımlanmaktadır (4). Tanıda anamnez, fizik muayene ve laboratuar tetkikleri sonrasında yapılan korporeal aspirasyon ve kaz gazları analizi akut dönemde yapılması gereken standart yaklaşımlardır. İskemik olgularda hipoksi (PO2 < 30 mmhg), hiperkapni (PCO2 >60 mmhg) ve asidoz (ph < 7.25) tespit edilir. Ayrıca tam kan sayımı, koagülasyon profili, hemoglobin elektroforezi ve serum LDH ölçümü hematoljik problemlerin varlığından şüphe edildiğinde yapılmalıdır. Penil renkli doppler ultrasonografi ile kavernöz arterlerde akım görülmemesi iskemik priapizm tanısını doğrular. Korporeal fibrozis açısından kritik zaman aralığı 4-24 saat olduğundan, istemsiz ereksiyonun uzun sürdüğü olgularda iskemik priapizm tedavisinde olduğu gibi korporeal irrigasyon ve alfa adrenerjik agonist injeksiyonu uygulanmalıdır. Bu amaçla fenilefrin mcg/ml konsantrasyonda hazırlanarak (100 mcg/ml için: 10mg/ ml amp den 1 cc + 99 cc serum fizyolojik eklenir) toplam maksimum doz 1 mg ı aşmayacak şekilde 5-10 dakika aralıklarla cc olarak uygulanabilir. Bu tedavinin muhtemel yan etkileri baş ağrısı, baş dönmesi, hipertansiyon, taşikardi, refleks bradikardi ve kardiyak aritmidir (5). Ayrıca OHA ve malignite olgularında destek tedavisi olarak hidrasyon, analjezikler, bikarbonat, oksijen tedavisi ve kan transfüzyonu yapılabilir. Tekrarlayan priapizm olgularında akut dönemin tedavisini takiben ileriye yönelik olarak nöbetlerin tekrarlamaması açısından birtakım önleyici tedavi protokolleri önerilmektedir. Bu amaçla kullanılan ilaçlar, dolaşımdaki testosteron miktarını azaltmaya yönelik hormonal ve kavernöz düz kas tonusunu artırmaya yönelik ilaçlar olarak temelde iki grupta incelenebilir. 91

10 ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Derleme Hormonal tedavi Günümüzde androjenlerin nokturnal ereksiyonların oluşumunda önemli bir rol oynadığı bilinmektedir. Testosteronun inhibisyonu üzerinden tekrarlayan priapizm olgularında ereksiyonların tamamen veya kısmen önlenmesine yönelik çeşitli tedavi protokolleri tanımlanmıştır. Bu gruptaki ilaçların seksüel gelişim ve epifiz kapanması üzerine olan etkileri kullanımlarını sınırlandırmaktadır. Bununla birlikte uygun dozlarda ve seçilmiş olgularda tekrarlayan priapizm tedavisinde önerilmektedirler. GnRh Analogları: Goserelin ve luprolid asetat aylık enjeksiyon dozlarında olgu bildirimlerinde kullanılmıştır (6,7). Yan etkileri nedeni ile tedaviyi bırakma oranları yüksektir. Ayrıca ülkemizde priapizm tanısı ile sosyal güvenlik kapsamında reçete edilmeleri mümkün değildir. Antiandrojenler: Bikalutamid günde 50 mg veya günde 3 kere flutamid mg kullanılan olgu bildirimleri vardır (8). Tedavi süresi genellikle 2 ay ile 2 yıl arasında değişmektedir. Potansiyel yan etkileri nedeni ile kullanımları sınırlıdır ve bu ilaçların da priapizm tanısı ile sosyal güvenlik kapsamında reçete edilmeleri mümkün değildir. Dietilstilbestrol: Tekrarlayan priapizm olgularında 5 mg/gün dozunda 2 hafta süre ile kullanıldığında etkin olduğu yapılan plasebo kontrollü randomize çalışmalarla gösterilmiştir (9, 10). Ancak olguların yarısında tedavinin kesilmesi ile tekrar ereksiyonlar görülmüştür. Kardiovasküler yan etkileri östrojenlerin uzun süreli kullanımını sınırlandırmaktadır. Ketokonazol: Testosteron sentezini sürrenal bezler ve testis üzerinden inhibe etmesi nedeni ile tekrarlayan priapizm olgularında (OHA ve idiyopatik) prednizon ile birlikte kullanılmıştır (11,12). Yaşları rasında değişen 17 tekrarlayan priapizm olgusunda (12 idiyopatik ve 5 OHA) yapılan bir çalışmada ketokonazol başlangıçta 2 hafta boyunca 2x200 mg/gün ve prednizon 5 mg/gün uygulanmış ve daha sonra ketokonazol tek başına 200mg/gün 6 ay boyunca gece verilmiştir. Olguların 16 sında (%94) başlangıç tedavisi ile priapizm nöbetleri erken dönemde kaybolmuş ve 14 olgu (%79) 6 aylık tedavi sonrası tedaviye devam etme ihtiyacı hissetmediğini belirtmiştir. Olgularda tedavi öncesi ve sonrası serum testosteron düzeyleri arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Yazarlar gece alınan 200 mg ketokonazolun serum testosteron düzeylerini sadece gece boyunca 6-8 saat süre ile suprese edeceğini ve hormonal tedavinin istenmeyen yan etkilerini en aza indireceğini bildirmektedir (11,12). Finasterid: OHA olgularında etkin olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur. Yaşları arasında değişen ve tekrarlayan priapizmi olan 35 OHA olgusunda %46 oranında ereksiyonların tamamen önlenmesi mümkün olmuştur. Finasterid 5mg/gün dozunda başlanarak 40 gün ara ile doz ilk önce 3 ve daha sonra 1 mg/gün olarak uygulanmıştır. Yazarlar adölesan ve erişkin yaştaki olgular için en etkin dozların 3-5 mg/gün olduğunu bildirmişlerdir (13). Seksüel disfonksiyon ve jinekomasti en belirgin yan etkileridir. Çocuk yaş grubunda yapılan ve 5 OHA olgusunu içeren bir çalışmada ise 1 mg/gün dozunda oldukça etkin olduğu gösterilmiştir (14). Kavernöz düz kas tonusunu artıran ilaçlar Alfa adrenerjik agonistler: Oral olarak akşam ve sınırlı dozlarda kullanılan psödoefedrin (60 mg/gün) ve etilefrinin ( mg/gün) tekrarlayan priapizm olgularında %72 oranına kadar etkin olduğu gösterilmiştir (15, 16). Baş ağrısı, taşikardi ve hipertansiyon gibi ciddi olabilen yan etkileri mevcuttur. Terbutalin: Beta 2 agonist olarak kavernöz düz kas tonusunu artırması ve ayrıca kavernöz dokularda geçirgenliği değiştirerek sinüzoidlerde plazma akımını artırması nedeni ile tekrarlayan priapizm olgularında tavsiye edilmektedir. Randomize ve kontrollü olarak yapılan 2 çalışmada, oral olarak alınan terbutalinin 5-10 mg/gün dozunda %36-42 oranında etkin olduğu gösterilmiştir (17,18). Çarpıntı, baş ağrısı, sıcak basması, uyuklama ve bulantı muhtemel yan etkilerdir. Digoxin: Plasebo kontrollü, çift-kör olarak yapılan bir çalışmada mg/gün dozunda cinsel istek ve penil rijiditede azalmaya neden olduğu gösterilmiştir (19). Bulantı, kusma, konfüzyon, başağrısı, görme bozuklukları, jinekomasti ve aritmi gibi yan etkileri mevcuttur. Baklofen: Gama aminobütirik asit (GABA) reseptör aktivitesini değiştirerek ereksiyonu inhibe etmektedir. Özellikle spinal kord yaralanması ve multipl skleroz gibi nörojen etyolojili olgularda tavsiye edilmektedir. Oral olarak mg/ gün ve intratekal kullanımda ise 25 mikrogram dozunda etkin olduğu gösterilmiştir (20,21). Uyuklama hali, konfüzyon, baş dönmesi, yorgunluk, baş ağrısı, hipotansiyon ve bulantı gibi yan etkileri mevcuttur. 92

11 Derleme ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Gabapentin: Anti-epileptik, anti-konvülsif bir ilaç olan gabapentin, kavernöz düz kas hücrelerinden kalsiyum çıkışını inhibe ederek düz kas gevşemesini azaltmakta ve ereksiyonu inhibe etmektedir. Tekrarlayan priapizm olgularında günde 4 x 400 mg dozunda başlanarak ereksiyonlar önlenene kadar 2400 mg/gün dozuna kadar çıkılabilmektedir (22). Yan etkileri anorgazmi ve erektil disfonksiyondur. Fosfodiesteraz tip 5 (PDE-5) inhibitörleri: Priapizm nedenleri arasında PDE-5 enziminin disregülasyonunun rol oynadığının anlaşılmasından sonra tekrarlayan priapizm olgularında ereksiyonların önlenmesine yönelik olarak sildenafil ve tadalafilin düşük doz ve uzun süre kullanımı araştırılmıştır. Sildenafilin mg/gün ve tadalafilin 5-10 mg gün aşırı kullanımı ile idiyopatik ve OHA olgularında tekrarlayan ereksiyonların önlenebileceği gösterilmiştir (23-25). Tekrarlayan priapizm olgularında PDE-5 inhibitörlerinin sabahları ve penisin erekte olmadığı dönemde alınması önerilmektedir. Tedavinin etkinliğinin genellikle 1 hafta sonra başlaması nedeni ile bu sürede hastaların ek tedavi ihtiyaçları söz konusu olabilmektedir. Priapizm olgularında erken müdahalenin önemi gün geçtikçe daha iyi anlaşılmaktadır. Priapizm 24 saaten uzun sürdüğünde %90 oranında erektil disfonksiyon ile sonuçlanmaktadır (26). Tekrarlayan priapizm çocuk yaş grubunda OHA ve glukoz 6-fosfat dehidrogenaz eksikliği gibi hastalıkların seyrinde sık görülmektedir. OHA tanısı almış bir erkeğin yaşamı süresince priapizm gelişme ihtimali %42 ve buna bağlı olarak erektil disfonksiyon gelişme riski de %30 olarak bildirilmiştir (5). Gerek OHA ve gerekse idiyopatik olgularda tekrarlayan priapizm nöbetlerinin önlenmesine yönelik olarak randomize, kontrollü ve karşılaştırmalı ilaç çalışmaları devam etmektedir. Çocuk yaştaki olgular için oral alfa adrenerjik agonistler ve PDE-5 inhibitörleri ile ilgili geniş çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Erişkin olgular için ise bu ilaçlara ek olarak, başta ketokonazol ve finasterid olmak üzere hormonal tedavi seçenekleri tekrarlayan ereksiyonların önlenmesinde etkin gözükmektedir. Medikal tedavi ile nükslerin önlemediği olgularda çeşitli şant yöntemleri, tıpkı klasik iskemik priapizm tedavisinde olduğu gibi, tekrarlayan priapizm olgularında da sona bırakılan bir tedavi seçeneğidir. Tedaviye yanıtsız iskemik priapizm nedeni ile şant uygulanmış olgularda ereksiyonların önlenmesine yönelik olarak da, tekrarlayan priapizm tedavisinde kullanılan medikal ajanlar kullanılabilir (12) Kaynaklar 1. Tripe JW. Case of continued priapism. Lancet 1845;2:8. 2. Emond AM. Holman R, Hayes RJ, Serjeant GR. Priapism and impotence in homozygous sickle cell disease. Arch Intern Med 1980;58: Broderick GA, Kadioğlu A, Bivalacqua TJ, Ghanem H, Nehra A, Shamloul R. Priapism: pathogenesis, epidemiology, and management. J Sex Med 2010;7: [CrossRef] 4. Yuan J, Desouza R, Westney OL, Wang R. Insights of priapism mechanism and rationale treatment for recurrent priapism. Asian J Androl 2008;10: Gregory A. Broderick, MD. Priapism and sickle-cell anemia: Diagnosis and nonsurgical therapy. J Sex Med 2012;9: Levine LA, Guss SP. Gonadotropin releasing hormone analogues in the treatment of sickle cell anemia-associated priapism. J Sex Med 2005;2: Steinberg J, Eyre RC. Management of recurrent priapism with epinephrine self-injection and gonadotropin-releasing hormone analogue. J Urol 1995;153: Dahm P, Rao DS, Donatucci CF. Antiandrogens in the treatment of priapism. Urology 2002;59: Shamloul R, el Nashaar A. Idiopatic stuttering priapism treated successfully with low-dose ethinyl estradiol: A single case report. J Sex Med 2005;2: Gbadoe AD, Assimadi JK, Segbena YA. Short period of administration of diethylstilbestrol in stuttering priapism in sickle cell anemia. Am J Hematol 2002;69: Abern MR, Levine LA. Ketoconazole and prednisone to prevent recurrent ischemic priapism. J. Urol 2009;188: Michael P, Hoeh, MD and Laurence A. Levine, MD. Prevention of recurrent ıschemic priapism with ketoconazole: evolution of a treatment protocol and patient outcomes. J Sex Med 2014;11: Daibes Rachid-Filho, Andre G. Cavalcanti, Luciano A. Favorito, Waldemar S. Costa, and Francisco J. B. Sampaio. Treatment of recurrent priapism in sickle cell anemia with finasteride: A new approach. Urology 2009;74(5): Ubirajara Baroso Jr., Thamy C.S. Marques, Hugo F.F. Novaes. Finasteride for recurrent priapism in children and adolescents: A report on 5 cases. Int Braz J Urol. 2012;38: Mocniak M, Durkin CM, Early K. The use of sudafed for priapism in pediatric patients with sickle cell disease. J Pediatr Nurs 2012;27: Okpala I, westerdale N, Jegede T, Cheung B. Etilefrine fort he prevention of priapism in adult sickle cell disease. Br J Haematol 2002;188: Lowe FC, Jarow JP. Re: Oral terbutaline fort he treatment of priapism. J Urol 1995;153: Priyadarshi S. Oral terbutaline in the management of pharmacologically induced prolonged erection. Int J Impot Res 2004;16: Gupta S, Salimpoor P, Saenz de Tejada I, et al. A possible mechanism for alteration of human erectile function by digoxin: inhibition of corpus cavernosum sodium/potassium adenosine triphosphatase activity. J Urol 1998;159: Rourke KF, Fischler AH, Jordan GH. Treatment of recurrent idiopathic priapism with oral baclofen. J Urol 2002;168: D Aleo G, Rifici C, Kofler M, Saltuari L, Bramanti P. Favorable response to intrathecal, but not oral, baclofen of priapism in a patient with spinal cord injury. Spine 2009;34:E Perimenis P, Anhanasopoulus A, Papathanasopoulos P, Barbalias G. Gabapentin in the management of the recurrent, refractory, idiopathic priapism. Int J Impot Res 2004;16: Burnett AL, Bivalacqua TJ, Champion HC, Musicki B. Feasibility of 93

12 ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Derleme the use of phosphodiesterase type 5 inhibitors in a pharmacologic prevention program for recurrent priapism. J Sex Med 2006;3: Burnett AL, Bivalacqua TJ, Champion HC, Musicki B. Long-term oral phosphodiesterase 5 inhibitor therapy alleviates recurrent priapism. Urology 2006;67: Tzortzis V, Mitrakas L, Gravas S, Mamoulakis C, Meissner A, Kyriakou D, Melekos MD. Oral phosphodiesterase type 5 inhibitors alleviate recurrent priapism complicating thalassemia intermedia: A case report. J Sex Med 2009;6: Pryor JP, Hehir M. The management of priapism. Br J Urol 1982;54:

13 Derleme ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Prematür ejakülasyon ve tedavide dapoksetinin yeri Dr. Mehmet Şirin Ertek, Prof. Dr. Haluk Erol Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Üroloji AD Prematür ejakülasyon (PE) ve dapoksetin den önceki tedavi seçenekleri Erken boşalma (PE) erkek cinsel sağlığının önemli bir sorunudur. Erkek cinsel işlev bozukluğu libido kaybı, erektil disfonksiyon ve prematür ejakülasyon olarak gruplandığında PE, tanımındaki standart eksikliğine rağmen, en sık görülen olarak bildirilmiştir. Birçok araştırmacı bu tablonun düşük oranda bildirildiğini ve gereğinden az oranda tedavi edildiğini düşünmektedir (1). PE nin küresel yaygınlığına yönelik çalışmalar, en azından DSM-IV tanımlamasına göre, genel toplumda % 4-39 arası geniş bir aralıkta bildirilmektedir (2,3,4,5). Uluslararası bir çalışma ile kadın ve erkekte gerçekleştirilen GSSAB (Cinsel Tutum ve Davranışların Küresel Çalışması) verilerine göre tüm yaş gruplarında yaklaşık %30 küresel PE prevalansı rapor edilmiştir. Daha güncel ve doğrudan PE konusunda tamamlanmış bir çalışmada ise bu oran % 22.7 olarak bulunmuştur (2). PE ile ilgili iki resmi tanım yapılmıştır. İlk resmi tanım 1980 yılında Amerikan Psikiyatri Derneği tarafından yapılmış ve DSM-3 de yayımlanmıştır (6) yılında da tanım revize edilip DSM-4 de yayımlanmıştır. DSM-4 tanımına göre PE minimal uyarıdan sonra ve istenenden daha erken, penetrasyondan önce veya hemen sonra gerçekleşen ejakülasyondur. Rahatsızlık ve sıkıntı yaratır, bu durumu ilgili kişi istemli olarak kontrol edemez veya çok az kontrol edebilir şeklinde tanımlanmıştır (7) yılında da ikinci resmi PE tanımı Dünya Sağlık Örgütü (ICD-10) tarafından yapılmıştır. Buna göre PE sevişmeden yeterli düzeyde zevk alacak kadar ejakülasyonu geciktirememe halidir. Ejakülasyonun cinsel birleşmeden hemen önce ya da birleşmenin hemen sonrasında veya birleşmeyi sağlayacak düzeyde yeterli ereksiyon olmadan meydana gelmesidir. Tanıma göre bir zaman sınırı vermek istenirse birleşmenin başlangıcından sonraki 15 saniye içerisinde ejakülasyonun olması durumudur (8). Uluslararası Cinsel Tıp Derneği (ISSM) PE ile ilgili daha kapsamlı yeni bir tanım yapmıştır. PE nin ilk kanıta dayalı tanımı: Ejakülasyonun hemen her zaman birleşmeden önce olması veya 1 dakikadan önce olması ya da hemen hemen daima vajinal penetrasyonda ejakülasyonun geciktirilememesidir. Bu durum birey için hayal kırıklığı, üzüntü, cinsellikten kaçınma ve ruhsal sıkıntı yaratıp bireyin sosyal ilişkilerinde sorunlar meydana getirmelidir. Bu tanımda düzenli cinsel birlikteliği olan yaşam boyu PE li kişiler dikkate alınmıştır, edinsel PE ile ilgili kanıta dayalı bir tanımlama için objektif verilerin olmadığına karar verilmiştir (9). Bu alanda ilk kez Waldinger ve arkadaşları tarafından 1994 yılında İntravajinal Ejakülasyon Latans Süresi (İELT) tanımı yapılmıştır. Objektif ölçüm için tanımlanmış bu süre cinsel birleşmeyi takiben ejakülasyona kadar geçen süreyi tarif etmektedir (10). PE, yaşam boyu (primer) ve edinsel (sekonder) olarak sınıflandırılır (11). Yaşam boyu PE ilk cinsel birleşmeden itibaren vardır ve ömür boyu devam eder. Ejakülasyon, vajinal penetrasyon sağlanmadan önce veya sağlandıktan sonra 1-2 dakika içerisinde olmak üzere çok hızlı gerçekleşir. Edinsel PE ise yavaş yavaş veya ani başlangıçlı olabilir ve sorun ortaya çıkmadan önce ejakülasyon tamamen normaldir. Ejakülasyona kadar geçen zaman kısadır, fakat genellikle yaşam boyu PE deki kadar hızlı değildir. Son zamanlarda PE sınıflandırılmasında iki tanım daha ortaya atılmıştır (12). Doğal değişken PE, cinsel performansın normal varyantı olarak kabul edilir. Ejakülasyon her zaman kısa değildir ve gerçek bir patoloji olarak kabul edilmez. Bu hastalar psikoterapiden fayda görürler. Prematür benzeri ejakülasyon bozukluğu, ejakülasyon süresi normaldir ancak hastalar ejakülasyon sürelerinin kısa olduğunu sanmaktadırlar, gerçek bir patoloji olarak görülmez, prevalansı yüksek olmasına rağmen medikal tedaviden fayda görmezler, psikoterapi fayda sağlayabilir. Bu yeni tanımlar PE tanı ve tedavisinde yardımcı olabilir ancak kesin rollerinin 95

14 ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Derleme tanımlanması halen devam etmektedir (13). PE nin etyolojisinde psikolojik, çevresel, endokrin ve nörobiyolojik faktörlerin etkili olduğu gösterilmiştir. Çok değişkenli ve karmaşık bu etyoloji kanıta dayalı değildir (2). Yaşam boyu PE ile edinsel PE arasında etyolojik açıdan fark olduğu speküle edilebilir (2). Yaşam boyu PE için kesitsel çalışmalar ve deneysel çalışmalar genetik bir predispozisyonu da işaret etmektedir (2). Ancak etyopatogeneze yönelik asıl araştırmalar serotonerjik sistemin santral ve presinaptik katkısının fark edilmesi ile başlamıştır (1). Oysa edinsel PE için performans anksiyetesi, psikolojik ve ilişki kaynaklı problemler, prostatit, hipertiroidizm ve ilaç kullanımlarına yönelik görüşler bildirilmiştir (2). PE nin tedavisinde de tanım ve etyolojideki belirsizliğin izlerini görmek mümkündür. Tarihsel olarak önceleri PE nin psikosomatik yönü nedeniyle, davranış ya da seks terapisi ve bilişsel tedavi gibi yöntemler yaygın olarak kullanılmıştır (14). Psikoseksüel davranışsal yöntemlerin başarısının %45-65 gibi yüksek başarı oranları olduğu ancak etkinliğinin uzun sürmediği belirtilmektedir. Yapılan bir çalışmada 3 yıl takip edilen ve davranışsal tedavi uygulanan hastaların %75 inde ilerleme kaydedilmediği gösterilmiştir (15). Topikal anestezikler ile glandüler duyarlığın azaltılması yaklaşımı da ilk kez 1940 lı yıllarda yayımlanmıştır (16,17,18). Prilokain / Lidokain krem lisanssız olarak halen yaygın kullanılmaktadır. Aerosol anestezik sprey de PE nin birinci basamak tedavisinde lisanssız olarak kullanılmakta olup, yapılan bir çalışmada plaseboya göre İELT yi 8 kat arttırdığı gösterilmiştir. PE tedavisinde lisans almayı beklemektedir (17). Bu lokal anestezik ajanlar isteğe bağlı olarak kullanımı açısından ideal gözükse de başta genital uyuşukluk, hissizlik, erektil disfonksiyon olmak üzere hasta ve partneri açısından birçok sakıncaları vardır (14). Farmakolojik olarak ayrıca fosfodiesteraz tip 5 inhibitörleri, bazı narkotik ajanlar, klomipramin ve alfa blokerlerde araştırılan ve üzerinde fikir birliği oluşmamış seçeneklerdir (19,20,21). Fosfodiesteraz tip 5 inhibitörlerinin erektil disfonksiyon tedavisindeki başarısına rağmen, PE de tek başına kullanımını destekleyen sınırlı veri bulunmaktadır. Sildenafil ile değerlendirilen tek randomize, plasebo-kontrollü, çift-kör çok merkezli bir çalışmada IELT de 2.6 kat artış saptanmış ancak bu istatistiksel olarak plaseboya göre anlamlı bulunmamıştır (22). Aynı hasta grubundan çalışılmış anketlerde ejakülasyon kontrolü, güven ve memnuniyetinde bir iyileşme gösterdiği de tespit edilmiştir. Bu gün için sadece erektil disfonksiyon ve PE birlikteliğinde kullanımı önerilmektedir. Alfa blokerlerin seminal kanalın sempatik tonusunu azaltarak boşalmayı geciktirdiği gösterilmiştir (23). Tramadol santral etkili narkotik bir ajandır, opioid reseptör aktivasyonu, serotonin ve noradrenalinin geri alımını inhibe ederek etkisini gösterir. Her iki grup ilacın PE ye etkinlikleri olmakla beraber kullanımları için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Şu anda klinik uygulamaları tavsiye edilmemektedir (24). Asıl devrim antidepresan olarak kullanılan serotonin geri alım inhibitörlerinin ejakülasyona yönelik yan etkilerinin fark edilmesi ile yaşanmıştır (1). Nörobiyolojinin aydınlanmasına da imkan veren bu gelişme uzun yıllar bu ilaçların endikasyon dışı olarak kullanılmasına yol açmıştır. Bu ilaçlar içerisinde özellikle selektif serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) grubu ilaçlar prematür ejakülasyon tedavisinde yoğun olarak kullanılmaktadır (25). Benzer mekanizmayla etki eden SSRI lar sitalopram, fluoksetin, fluvoksamin, paroksetin ve sertralindir. Sistematik bir derleme ve meta-analiz temelinde, SSRI ların IELT geometrik ortalamasını kat arttırdığı görülmüştür. Ayrıca paroksetinin, fluoksetin, klomipramin ve sertralinden üstün olduğu saptanmıştır (26). Boşalma kontrolünün supraspinal seviyede sinirsel kontrol altında olduğu ve serotonin (5-hidroksitriptamin, 5-HT) nörotransmitterinin rol oynadığı bilinmektedir. PE patofizyolojisinde rol alan en az 3 serotonin alt reseptörlerinin (5-HT1a, 5-HT1b, 5-HT2c) mekanizması oldukça karmaşıktır (27). Şu an kabul edilen görüş 5HT1b ve 5HT2c reseptörlerinin aktivasyonunun ejakülasyonu geciktirdiği, 5HT1a reseptör aktivasyonunun ejakülasyonu aktive ettiği yönündedir. PE nin 5-HT1a reseptörlerinde aşırı duyarlılık ve 5-HT2c reseptörlerin duyarlılığında azalma ile ilişkili olduğu gösterilmiştir (28). Son zamanlarda PE için potansiyel bir genetik temelli araştırma ilgi odağı olmuştur (29). Bir serotonin taşıyıcı geninin (5-HTT) polimorfizminin, SSRI tedavisine yanıt ile ilişkili olabileceği kabul edilmektedir (30). Bu ilaçlar, 5-HT taşıyıcılar tarafından serotoninin aksonal geri emilimini bloke etmektedirler, böylece 5-HT nörotransmisyonu artmakta ve postsinaptik membrandaki 5-HT2c reseptörleri uyarılmakta ve ejakülasyon gecikmektedir (2). Ejakülasyon gecikmesi SSRI grubu (dapoksetin hariç) 96

15 Derleme ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI ilaç alındıktan birkaç gün sonra başlar, fakat 1-2 hafta sonra daha belirgin hale gelir ve sürekli kullanımda birkaç yıl sürebilir. Ancak etkinlik birkaç yıl muhafaza edilse bile ilaca karşı duyarlılıkta azalma 6 ay ile 12 ay arasında gelişebilir (19). SSRI ların sık görülen yan etkileri arasında bitkinlik, sersemleme hissi, esneme, bulantı, kusma, ağız kuruluğu, ishal ve terleme vardır; bunlar sıklıkla hafiftir ve 2-3 hafta içinde tedricen iyileşirler (19). Libido azalması, anorgazmi, anejakülasyon ve erektil disfonksiyon da bildirilmiştir. Yukarıdaki farmakolojik ajanlar arasında etkinliğine rağmen yan etkileri nedeniyle SSRI ların kullanımı sınırlı kalmıştır. Yan etki dışında, bu tedavi seçeneğinin onaylanmamış olması ve antidepresan olarak bilinmesi bazı hastalarda güvensizlik ve korkuya yol açarak nihayetinde %30 olguda ilaç bırakılması bildirilmiştir (2). PE tedavisinde kullanılacak ideal ilaçlar kısa etki süresine sahip olmalıdır, uzun süreli kullanım olmadan her ilaç alımında aynı klinik etki elde edilmelidir ve yan etki oranı az olmalıdır (31). Hızlı emilmelidir ve hızla pik plazma seviyesine ulaşmalıdır. Aynı şekilde hızla elimine edilmeli ve birikmemelidir (1). Bu özellikler, PE ilacının istendiğinde kullanılmasına olanak sağlayacaktır. Böyle bir arayışın sonucunda ulaşılan dapoksetin ait olduğu SSRI grubundan famakokinetik ve farmakodinamik farklılığından dolayı tercih sebebi olmuştur. Dapoksetin Dapoksetin, PE tedavisine özgü geliştirilmiş SSRI grubundan bir ilaçtır. Oysa PE tedavisinde yakın zamanda kullanılan ve halen kullanılmakta olan SSRI (dapoksetin hariç) grubu ilaçlar ilaç yan etkisinden faydalanılarak endikasyonsuz kullanılmaktadır (14,26). Dapoksetin bu amaç için geliştirilmiş farklı bir farmakolojik profile sahiptir ve isteğe bağlı dozaj için uygun hale getirilen özelliklere sahiptir (32). Dapoksetin PE için oral tedavi olarak tasarlanmış güçlü bir SSRI dır. Hızlı bir şekilde 1,5 saatlik bir Tmax ile emilir maksimum plazma düzeyine yaklaşık 1 saatte ulaşır. Yarılanma ömrü ortalama 30 dk olan bu ajan çok çabuk elimine olmaktadır (33). Dapoksetin ve diğer SSRI ların farmakokinetik profillerindeki farklılık şu şekilde özetlenebilir: -Diğer SSRI larda kararlı durum konsantrasyonuna ulaşmak için geçen süre birkaç gün ya da hafta sürebilir ancak dapoksetin hızla, oral uygulamayı takiben emilir (34). -Dapoksetin 30 mg veya 60 mg doz kullanımında doruk plazma düzeylerine yaklaşık 1 saat içinde ulaşılır (35,36). -Dapoksetin hızlı elimine edilir; başlangıç yarı ömrü her iki doz için (30mg, 60mg) yaklaşık 1.4 saat iken diğer SSRI larda yaklaşık 4.21 saat olmaktadır (34). -Dapoksetin 60 mg doz için 21.9 saat ve 30 mg doz için 18.7 saatlik bir terminal yarı ömrüne sahiptir (35). -Dapoksetinin birden fazla doz alımında farmakokinetiği değişmez ve önemli ölçüde vücutta birikmesi beklenmez (35). Faz II çalışmalarda başlangıçta 30 mg için en uygun doz tespiti yapılmış ancak gerekirse 60 mg (önerilen en yüksek doz) kullanılabileceği önerilmiştir. Farmakodinamik çalışmalarda dapoksetinin cinsel ilişkiden 1-3 saat önce alınmasının en uygun zaman olduğu belirtilmektedir (37). Dapoksetin için klinik kanıtların alındığı çalışmalar PE nin kanıta dayalı tanımının öncesindeki döneme aittir ve DSM-IV-TR kriterlerine göre düzenlenmiştir (1). Ancak olguların %58 i ISSM nin yaşam boyu PE kriterleri ile örtüşmektedir (2). IELT ve valide bir ölçek olan PEP: Premature Ejaculation Profile (PEP), hastanın PE derecesindeki değişimi yorumladığı çalışma başlangıcı ile karşılaştırdığınızda PE sorununuzu nasıl tarif ederdiniz: çok daha kötü, daha kötü, biraz daha kötü, değişiklik yok, biraz daha iyi, daha iyi ve çok daha iyi sorusuna verilen cevaptır. Bunlardan yegane ölçülebilen olanı IELT sonuçlarıdır. ISSM nin tanımından önceki çoğu mevcut çalışmada 2 dakika kriteri esas alınmıştır. Ortalama IELT değeri tüm olgularda her iki doz ile de (30 ve 60 mg) plasebodan anlamlı ölçüde daha fazla bir yükselme göstermiştir. Hatta abartma riski taşıyan aritmetik ortalamaya kıyasla geometrik ortalamanın daha konservatif olacağı düşüncesiyle yapılan değerlendirmelerde de bu sonuç teyit edilmiştir. IELT nin çok kısa olduğu gruplarda da (1 dakikanın ve 30 saniyenin altında) dapoksetin etkin bir şekilde IELT seviyesini arttırmıştır. Bu parametrenin değerlendirmesinde önerilen standart, IELT geometrik ortalamasının çalışma sonunda bazal değerlerin kaç katına çıktığıdır (2). Dapoksetin ile 1958 hastayı kapsayan iki, çift-kör, randomize, kontrollü çalışmaların entegre analizi yayımlandı (38). Dapoksetin 30 mg ve 60 mg ın plaseboya nazaran IELT yi anlamlı derecede daha fazla arttırdığı gösterilmiştir. 30 mg ve 60 mg doz gruplarındaki hastaların sırasıyla %51 97

16 ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Derleme ve %58 inde ejakülasyon kontrolünün iyileştiği bildirilmiştir. Her iki dapoksetin dozu da ilk dozdan itibaren etkin olmuştur. Bu iki çalışmanın alt analizinde cinsel ilişkide kontrol ve tatmin duygusu bakımından iki derece ya da daha fazla artış (en kötüden en iyiye 1 den 5 e derecelenmiş) olan erkeklerin oranı dapoksetin 30 mg ve 60 mg ile sırasıyla %36.3 ve %44.5 plasebo ile %15 olmuştur (39). Yine Hellstrom ve arkadaşları prematür ejakülasyonu olan ve yaşları yıl arasında değişen 130 erkek hastaya 2 hafta boyunca 60 mg ve 100 mg dapoksetin vererek IELT de plaseboya göre anlamlı düzelmeler elde ettiklerini bildirmişlerdir(40). Dapoksetin ve paroksetinin karşılaştırıldığı 340 erkeğin dahil edildiği bir çalışmada hastalar 3 gruba ayrılarak 3 ay süreyle 60 mg dapoksetin, 20 mg paroksetin ve plasebo verilmiştir. IELT dapoksetin alan grupta 38 sn den 179 sn ye, paroksetin alan grupta 31 sn den 370 sn ye ve plasebo alan grupta 34 sn den 55 sn ye artmıştır. Dapoksetinin paroksetine göre daha az ve plaseboya göre daha fazla etkin olduğu bulunmuştur (41). Dapoksetini PE tedavisinde IELT baz alınarak inceleyen yedi çalışma yakın zamanda yayımlanmıştır. Kronometre ile ölçümle 9 ile 24 hafta arasında değişen sürede çalışılmış ve ortalama IELT değerleri ortaya konulmuştur. Dapoksetin 30 mg ya da 60 mg ile tedavi edilen grupta plaseboya oranla İELT nin tüm olgularda arttığı ve PE de iyileşme sağladığı görülmüştür. Kanıta dayalı yedi çalışmadan biri olan McMahon ve arkadaşlarının 1067 kişiyi kapsayan ve 12 hafta izlenen çift kör randomize kontrollü çalışmasında,dapoksetin verilen grupta başlangıç dozundan sonra IELT de anlamlı artış olduğu gösterilmiştir. Dapoksetin 30 mg (1.1 [0.45] -2.7 [2.68] dakika), 60 mg (1.1 [0.48] 3.0 [3.19] dakika) ve plasebo (1.0 [0.47] -1.8 [1.71]; P < 0.001) bulunmuştur (42). Dapoksetin ile fosfodiesteraz tip 5 inhibitörlerinin birlikte kullanılması ile ilgili tadalafil 20 mg ve sildenafil 100 mg ile yapılan çalışmada önemli bir etkileşim görülmemiştir (43). Yan etki profili açısından tipik olarak gastrointestinal sistem ve santral sinir sistemi yan etkileri gözlenir. Bulantı, diyare, baş ağrısı, baş dönmesi, uyku hali, uykusuzluk, halsizlik ve nazofarenjit en sık rastlanılan yan etkilerdir. Klasik SSRI (antideprasan) aksine dapoksetinin cinsel işlev bozukluğu yan etkisi daha düşüktür. Tüm yan etkiler doz bağımlıdır ve farmakokinetik profil ile uyumlu olarak 1.3 saat (pik seviye süresi) başlayıp 1.5 saat sürer ve hafif orta şiddettedir. Tedaviyi bırakma oranları plasebo, 30mg gereğinde, 60mg gereğinde, 60mg günlük için %1, %3,5, %8,8 ve %10 dur (2).Gereğinde kullanım ile kronik serotonerjik uyarılmanın olmaması, serotonin reseptör duyarsızlaşmasını ve postsinaptik serotonin reseptörlerinin downregülasyonunu önlemektedir. Elektrofizyolojik ve hemodinamik olarak kardiyovasküler bir risk oluşturmaz. QT/QTc aralığını uzatmaz. Beş olguda gözlenen senkop, vazovagal tabiattadır ve dozdan 3 saat sonra gözlenir, genellikle ilk doz sonrasında bildirilmiştir ve ortostatik manevralar veya damar içienjeksiyon gibi girişimlerle ilişkili bulunmuştur. Bu anlamda vazovagal (nörokardiyojenik) senkop ile ilişkili olabileceği söylenebilir. Nörokognitif güvenlik açısından, depresyon tedavisinde kullanılan SSRI grubu ilaçların anksiyete, hipomani, akathizi ve mood değişikliği riskleri hatta genç popülasyonda artmış intihar girişimi riski bildirilmekle beraber dapoksetin in nörokognitif yan etkileri bildirilmemiştir (2). Herhangi bir ilaç etkileşimi de bildirilmemiştir. Alkol, alfa adrenerjik bloker ya da Fosfodiesteraz tip 5 inhibitörü ile birlikte kullanımında farmakokinetiğinde bir değişiklik gözlenmemiştir. Dapoksetinin kullanımı üzerine yayınlanan hiçbir sağlık ekonomisi çalışması bulunmamaktadır. Dapoksetinin ekonomik maliyeti yerel sağlık yapısı, para birimi ve alternatif tedavi maliyetlerine göre değişmekle beraber ajanın onaylandığı tüm ülkelerde ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Sonuç Dapoksetin (PriligyTM, Johnson and Johnson, Raritan, NJ) yaş arası erkeklerde erken boşalma tedavisinde (PE) kullanılan özel olarak formüle edilmiş lisanslı ilk ve tek üründür. Dapoksetinin kendine özgü bir farmakolojik yapısı vardır, bu durum hasta için büyük kolaylık ve esneklik sağlayan isteğe bağlı dozaj için idealdir. Bugüne kadar yayımlanan klinik kanıt dapoksetin 30 mg ya da 60 mg kullanımı İELT de anlamlı artış sağlamıştır. Dapoksetin PE için umut verici bir tedavi seçeneğidir ve kullanımı hasta cinsel yaşamının kaliteli olmasını sağlamaktadır (44). Şu anda dapoksetin toplam 10 ülkede lisanslı ilaç olarak PE tedavisinde kullanılmaktadır. Bunlar arasında Avrupa (İsveç, Avusturya, Finlandiya, Almanya, İtalya ve Portekiz), Meksika, Güney Kore ve Yeni Zelanda bulunmaktadır (32,45). Oral dapoksetin PE şikayeti olan yaş arası erkek- 98

17 Derleme ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI lerin tedavisinde endikedir. Önerilen başlangıç dozu cinsel ilişkiden (24 saatte bir en fazla doz frekansı ile) 1-3 saat önce 30 mg (su ile uygulanan) dir. Doz etkinliği ve hasta toleransına göre 60 mg ye (önerilen en yüksek doz) yükseltilebilir. Her film kaplı tablet 30 mg ya da 60 mg dapoksetin hidroklorür içerir. Aç veya tok karına kullanılabilir. Dapoksetin şiddetli karaciğer yetmezliği olan erkeklerde ve güçlü sitokrom P450 3A4 inhibitörleri (örn; ketokonazol, ritonavir, telitromisin), tiyoridazin, monoaminoksidaz inhibitörleri, serotonin geri alım inhibitörleri (örneğin; SSRI, serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri, trisiklik antidepresanlar) veya serotonerjik etkileri olan (örneğin; Hypericum ) diğer bitkisel / tıbbi ürünler ile beraber kullanımı kontrendikedir. Dapoksetin ağır böbrek yetmezliklerinde tavsiye edilmez ancak hafif ve orta şiddetli böbrek yetmezliklerinde kullanılabilir. Dapoksetin alırken alkol ve keyif amaçlı alınan uyuşturuculardan kaçınılmalıdır. (Yukarıdaki bilgiler ürün prospektüsünden alıntıdır*) Kaynaklar 1. McCarty Ej, Dinsmore WW: Dapoxetine: an evidence-based review of its effectiveness in treatment of premature ejaculation. CoreEvidence, 2012, 7: McMahon CG: Dapoxetine: a new option in the medical management of premature ejaculation. Ther Adv Urol, 2012, 4(5): Laumann EO, Nicolosi A, Glasser DB, et al; GSSAB Investigators Group. Sexual problems among women and men aged y: prevalence and correlates identified in the Global Study of Sexual Attitudes and Behaviors. Int J Impot Res 2005 Jan-Feb;17(1): nlm.nih.gov/pubmed/ Laumann EO, Paik A, Rosen RC. Sexual dysfunction in the United States: prevalence and predictors. JAMA 1999 Feb;281(6): ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/ Porst H, Montorsi F, Rosen RC, et al. The Premature Ejaculation Prevalence and Attitudes (PEPA) survey: prevalence, comorbidities, and Professional help-seeking. EurUrol 2007 Mar;51(5):816-23;discussion American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-DSM III. 3rd edition. Washington DC: APA; AmericanPsychiatricAssociation. Diagnosticand Statistical Manual of Mental Disorders-DSM IV-TR. 4th edition revised. Washington DC: APA; International Classification of Diseases and Related Health Problems. 10th Ed. Geneva, World Health Organization, McMahon CG, Althof SE, Waldinger MD, et al. An evidence-based definition of lifelong premature ejaculation: report of the International Society for Sexual Medicine (ISSM) ad hoc committee for the definition of premature ejaculation. J Sex Med 2008 Jul;5(7): Waldinger MD, Hengeveld MW, Zwinderman AH. Paroxetine treatment of premature ejaculation: a doubleblind, randomized, placebo controlled study. Am J Psychiatry 1994;151: Godpodinoff ML. Premature ejaculation: clinical subgroups and etiology. J Sex Marital Ther 1989 Summer;15(2): ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/ Waldinger MD, Schweitzer DH. Changing paradigms from a historical DSM-III and DSM-IV view toward an evidence-based definition of premature ejaculation. Part II-proposals for DSM-V and ICD- 11. J Sex Med 2006 Jul;3(4): pubmed/ Waldinger MD. Premature ejaculation: state of the art. Urol Clin North Am 2007 Nov;34(4):591-9,vii-viii. pubmed/ Hellstrom WJ. Emerging treatments for premature ejaculation: focus on dapoxetine. Neuropsychiatr Dis Treat. 2009;5: Hawton K, Catalan J, Martin P, Fagg J. Long-term outcome of sex therapy. Behav Res Ther 24: , Morales A: Evolving therapeutic strategies for premature ejaculation: the search for on-demand treatment topical versus systemic. Can UrolAssoc J, (5): Busato W, Galindo CC. Topical anaesthetic use for treating premature ejaculation: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. BJUInt. 2004;93(7): Morales A, Barada J, Wyllie MG. A review of the current status of topical treatments for premature ejaculation. BJU Int. 2007;100(3): Waldinger MD. Premature ejaculation: definition and drug treatment. Drugs 2007;67(4): pubmed/ Giuliano F, Hellstrom WJ. The pharmacological treatment of premature ejaculation. BJU Int 2008;102: Chen J, Keren-Paz G, Bar-Yosef Y, Matzkin H. The role of phosphodiesterase type 5 inhibitors in the management of prematüre ejaculation: a critical analysis of basic science and clinical data. EurUrol 2007;52: McMahon CG, Stuckey BG, Anderson M, et al. Efficacy of sildenafil citrate (Viagra) in men with premature ejaculation. J SexMed. 2005;2(3): Hsieh JT, Chang HC, Law HS, et al. Invivo evaluation of serotonergic agents and alpha-adrenergic blockers on premature ejaculation by inhibiting the seminal vesicle pressure response to electrical nevre stimulation. Br J Urol 1998 Aug;82(2): gov/pubmed/ Lue TF, Giuliano F, Montorsi F, et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions inmen. J SexMed 2004 Jul;1(1): Choi HK, Xin ZC, Choi YD, Lee WH, Mah SY, Kim DK. Safety and efficacy Study with various doses of SS-cream in patients with premature ejaculation in a double-blind, randomized, placebo controlled clinical study. Int J ImpotRes 11: , Waldinger MD, Zwinderman AH, Schweitzer DH, et al. Relevance of methodological design for the interpretation of efficacy of drug treatment of premature ejaculation: a systematic review and meta analysis. Int J ImpotRes 2004 Aug;16(4): nih.gov/pubmed/ Patel K, Hellstrom WJ. Central regulation of ejaculation and the therapeutic role of serotonergic agents in prematüre ejaculation. CurrOpinInvestigDrugs. 2009;10(7): [PubMed] 28. Waldinger MD, Berendsen HH, Blok BF, Olivier B, Holstege G. Premature ejaculation and serotoninergic antidepressants-induced delayed ejaculation: the involvement of the serotonergic system. Behav Brain Res 1998;92: Jern P, Santtila P, Johansson A, et al. Evidence for a genetic etiology to ejaculatory dysfunction.int J ImpotRes.2009;21(1):62 67.[PubMed] 30. Safarinejad MR. Analysis of association between the 5-HTTLPR and STin2 polymorphisms in the serotonin-transporter gene and clinical response to a selective serotonin reuptake inhibitor (sertraline) in patients with premature ejaculation. BJU Int.2010;105(1): [PubMed] 31. Sharlip I. Diagnosis and treatment of premature ejaculation: the physician s perspective. J Sex Med 2005;2(Suppl 2): Feige AM, Pinsky MR, Hellstrom WJ. Dapoxetine for premature ejaculation. ClinPharmacolTher. 2011;89(1): Andersson KE, Mulhall JP, Wyllie MG. Pharmacokinetic and pharmacodynamic features of dapoxetine, a novel drug for on-demand treatment treatment of premature ejaculation. BJU Int 2006;97: Hiemke C, Härtter S. Pharmacokinetics of selective serotonin reuptake 99

18 ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Derleme inhibitors. PharmacolTher. 2000;85(1): Modi NB, Dresser MJ, Simon M, Lin D, Desai D, Gupta S. Single- and multiple-dose pharmacokinetics of dapoxetine hydrochloride, a novel agent for the treatment of premature ejaculation. J ClinPharmac ol.2006;46(3): Thyssen A, Sharma O, Tianmei S, et al. Pharmacokinetics of dapoxetine hydrochloride in healthy Chinese, Japanese, and Caucasian men. J ClinPharmacol. 2010;50(12): Lakemedelsverket Medical Products Agency. Public assessment report: scientific discussion: Priligy dapoxetine hydrochloride film coated tablets, 30 and 60 mg; December Available at: tablet.pdf. AccessedNovember 6, Pryor JL, Althof SE, Steidle C, et al; Dapoxetine Study Group. Efficacy and tolerability of dapoxetine in treatment of prematüre ejaculation: an integrated analysis of two double-blind, randomised controlled trials. Lancet 2006 Sep;368(9539): gov/pubmed/ Shabsigh R, Patrick DL, Rowland DL, et al. Perceived control over ejaculation is central to treatment benefit in men with premature ejaculation: results from phase III trials with dapoxetine. BJU Int 2008 Sep;102(7): Hellstrom W, Gittelman M, Althof S, Ho KF, Kell S. Dapoxetine HCl for the treatment of premature ejaculation: A phase II, randomised, double-blind, placebo-controlled study. J Sex Med 2004: Safarinejad MR. Comparison of dapoxetine versus paroxetine in patients with premature ejaculation: a double-blind, placebo-controlled, fixeddose, randomized study. Clin Neuropharmacol 2006;29: McMahon C, Kim SW, Park NC, et al; Dapoxetine 3003 Study Investigators. Treatment of premature ejaculation in the Asia-Pacific region:results from a phase III double-blind, parallel-group study of dapoxetine. J SexMed. 2010;7(1 Pt 1): Dresser MJ, Desai D, Gidwani S. Dapoxetine, a novel treatment for prematüre ejaculation does not have pharmacokinetic interactions with phosphodiesterase-5 inhibitors. Int J Impot Res. 2006;18: McCarty EJ, Dinsmore WW. Premature ejaculation: treatment update. Int J STD AIDS. 2010;21(2): McMahon CG. Dapoxetine for premature ejaculation. Expert Opin Pharmacother. 2010;11(10):

19 Güncel Makale Özeti ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Primer prematür ejakulasyonu olan hastalarda sertralin ve davranış terapisinin semen analizi üzerine olan etkilerinin karşılaştırılması Akasheh G, Sirati L, Noshad Kamran AR, Sepehrmanesh Z. Urology 2014; 83: Primer prematür ejakülasyon (PE), cinsel ilişkinin her zaman ya da neredeyse her zaman, tüm kadınlarla ya da neredeyse hepsiyle 1 dakika sürmesi ve hayat boyu devam etmesidir. PE, en sık görülen erkek cinsel işlev bozukluğudur. Prevalansı %20-30 arasında değişmektedir. Müslümanlarda ve Asyalılarda daha sık görülmektedir. Etiyolojisi net olarak bilinmediği için standart bir tedavisi bulunmamaktadır. Selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) gibi medikal tedavilerin yanı sıra davranış terapisi gibi tedavi seçenekleri bulunmaktadır. PE de davranış terapisinin birincil amacı hastanın ejakulasyon/orgazm öncesi hissi anlamasını sağlamak, ikincil amacı ise cinsel güveni artırarak partnerler arasında iletişimi kuvvetlendirmektir. Davranış terapisi %45- %65 oranında olumlu sonuçlar sağlamakla birlikte etkisi kısa süreli olmaktadır. PE için kullanılan ilaç tedavilerinin başında SSRI lar gelmektedir. Sertralin, SSRI grubu, etkin ve sık kullanılan bir ilaçtır. Bu ilaçların; bulantı, terleme, azalmış kemik mineral dansitesi, libido azalması, ereksiyon güçlüğü gibi yan etkilerinin dışında sperm taşınmasını yavaşlattıkları için sperm kalitesinde bozulma yapmaları beklenen bir durumdur. Bu çalışmaya primer prematür ejakülasyonu olan yaş arası 60 hasta dahil edilmiştir. Ortalama hasta yaşı 24.8 dir. Hastalar ilk grup (n=30) 3 ay süreyle Sertralin tedavisi alanlar; ikinci grup (n=30) ise davranış terapisi (sıkma, dur-başlat) alanlar olarak iki gruba ayrılmışlardır. Her iki grupta bulunan hastalardan çalışma öncesinde ve son- rasında semen örnekleri alınmıştır. İki grup arasında yaş, boy, kilo ve vücut kitle indeksi arasında anlamlı fark saptanmamıştır. Sertralin grubunda; sperm konsantrasyonları ve normal sperm morfolojisinin yüzdeleri anlamlı düşüş gösterirken, DNA fragmantasyon yüzdeleri artmıştır. Bu grupta semen hacmi ve hareketli sperm yüzdesi açısından tedavi öncesi ile farklılık saptanmamıştır. Davranış terapisi grubunda semen analizi sonuçları arasında tedavi öncesinde ve sonrasında farklılık görülmemiştir. Bu çalışma PE tanılı hastalarda özellikle sertralinin semen parametreleri üzerine etkisini araştıran ve bu verileri davranış terapisi ile kıyaslayan ilk çalışmadır. Daha önce farklı SSRI grubu ilaçlarla yapılan çalışmalarda olduğu gibi bu çalışmada da SSRI ların semen parametrelerini olumsuz etkilediği gösterilmiştir. PE nin prevalansının yüksek olduğu göz önüne alındığında SSRI tedavisinin yan etkileri ve fertiliteye olası olumsuz etkileri önem kazanmaktadır. Bu çalışmada davranış terapisinin semen parametreleri üzerine olumsuz etkisi olmadığı gösterilmiştir. SSRI grubu ilaçların fertilite üzerine etkilerinin yeni çalışmalar ile değerlendirilmesi, hastaların mevcut veriler ışığında bilgilendirilmesi gerekmektedir. Çeviri Dr. Ersin Köseoğlu 1, Dr. Melih Balcı 1, Prof. Dr. Ali Atan 2 1 Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üroloji Kliniği 2 Karabük Üniversitesi Tıp Fak. Üroloji AD 101

20 ERKEK CİNSEL SAĞLIĞI Güncel Makale Özeti Akut faz Peyronie hastalığının traksiyon cihazıyla tedavisi: USG korelasyonlu non-randomize prospektif kontrollü bir çalışma Martinez-Salamanca J.I., Egui A., Moncada I, et al. Journal of Sexual Medicine 2014; 11: Peyronie hastalığı genellikle mikro travmayı takiben tunika albugineanın fibrotik iyileşmesiyle karakterize ve peniste kurvatür, kısalma, incelmenin yanında erektil disfonksiyon ve ağrı şikayetlerine sebep olabilen kronik iltihabi bir hastalıktır. Cerrahi, etkin bir tedavi yöntemi olmasına rağmen sadece kronik fazda (>12 ay stabil seyreden) ve cinsel birleşmeye engel kurvatür varlığında endikasyonu vardır. Son yıllarda akut fazda penil traksiyon terapisi gündeme gelmiş olup bu çalışmada traksiyon terapisinin etkinliği ve güvenilirliği değerlendirilmiştir Ocak Ekim arasında akut faz peyronie hastalığı olanlara (progresif penil kurvatür >150 ve/veya son on iki aydır flask, ereksiyon halinde ağrısı olan hastalar) PTT (penil traksiyon terapisi) önerilmiş ve kabul etmeyen hastalar kontrol grubuna dahil edilmiştir. Çalışmaya konjenital penil kurvatür, geçirilmiş penil cerrahi, eşzamanlı oral tedavi alan, intralezyoner terapi alan, stabil faz hastalığı olan, 12 aydan uzun süreli semptomatik hastalık öyküsü olanlar dahil edilmemiştir. Bu kriterleri karşılayan 110 hastaya PTT önerilmiş, 63 hasta PED yi (penis büyütücü alet) kabul etmiş (%57,3), 47 si kabul etmemiştir (%42,7). Kabul edenlerden 8 i kabul etmeyenlerden 6 sı çeşitli sebeplerle çalışmanın dışında kalmıştır. Hastalara PED yi günde 6-9 saat kullanmaları, uykuda kullanmamaları, her iki saatte bir glans iskemisini önlemek için 30 dk çıkarmaları önerilerek 9 ay bu tedavi uygulanmıştır. Hastalar tedavi öncesi ve sonrası 1, 3, 6 ve 9. ayda kurvatürün goniometrik olarak ölçülmesi, mid-şaft flask penis çevresi, pubis-glans gergin haldeki penis uzunluğu, ağrı için vizüel analog scala (VAS), IIEF, Erection Hardness Scala (EHS), Seksüel Encounter Profil Question 2 (SEP2), penil USG ile plak ölçümü parametreleri karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Çalışmanın sonunda PED kullanarak çalışmayı tamam- layan 55 hastanın ortalama kurvatürü 330 den 6. ayda 150 ye; 9. ayda 130 ye gerilemiş (ort. 200). VAS 5.5 ten 2.5 e gerilemiş ve EF-IIEF skoru anlamlı olarak iyileşmiştir. Penil uzunluk ortalama 12.4 ten 6. ayda 13.7 ye 9. ayda 13.9 a yükselmiş, penis çevresi ortalama 9.5 cm den 6 ayın sonunda ortalama 10.3 e, 9 ayın sonunda 10.4 e yükselmiştir. İlk başta 34 hasta (%62) ağrılı ereksiyon ve kurvatür sebebiyle vajene penetre olamamasına rağmen bu oran çalışma sonunda 11 hastaya (%20) gerilemiştir. Böylece %42 hasta cerrahiden korunmuştur. Bu hastaların 8 ine <450 kurvatür olup plikasyon yapılmış; 3 üne >450 kurvatür olup 2 hastaya perikard greftlemesi, 1 hastaya penil protez implantasyonu uygulanmıştır. Cerrahiye giden hastaların tümü PED yi ortalama 6 saatten az kullanmıştır. Terapi almayan grupta 9. ayda kurvatür ortalama 290 den 520 ye yükselmiş gerilmiş flask penis uzunluğu 6.ayda 14.5 cm den 11.9 cm ye gerilemiştir. VAS skoru 6. ayda 6.0 dan 8.4 e yükselmişken 9. ayda ise 6.5 e gerilemiştir. Bu olgularda ilerleyen kontrollerde daha kötü EF- IIEF ve EHS skorları kaydedilmiştir. Çalışma sonunda penetrasyon yapamayanların yüzdesi artmış (%73 ten %85 e) bulunmuştur. Toplam 11 hastada cerrahiye ihtiyaç doğarken bunların 7 sine plikasyon; 4 üne ise greftleme prosedürü uygulanmıştır. PED alan olguların 41 inin ultrasonografisinde plak tespit edilmiştir (%80.4). Bu oran 6. ayda 21 e (%41.2) gerilemiştir. Kalsifiye plağı olan hastaların sayısı değişmemesine rağmen grade 1 olanların yüzdesi artmışken grade 2-3 olanların yüzdesi azalmıştır. Bu sonuçlara göre akut faz peyronie hastalığında PED ile tedavi edilen 55 hasta ve tedavi edilmeyen 41 hasta ile yapılan prospektif klinik çalışmanın sonucunda PED nin bu hastalıkta etkin ve güvenli bir tedavi olduğu gösterilmiştir. PED nin kurvatürü <450, VAS>5, <3 ay tanılı, <45 yaş, USG de plakları olmayan hastalarda daha etkin olduğu gö- 102