İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi"

Kelebek Budak
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İnfertilite ile depresyon ve anksiyete ilişkisi Y R D. D O Ç. D R. M İ N E İ S L İ M Y E TA Ş K I N B A L I K E S İ R Ü N İ V E R S İ T E S I TIP FA K Ü LT E S İ K A D I N H A S TA L I K L A R I V E D O Ğ U M A D

2 İnfertilite Reprodüktif yaş grubunda %10-15 oranında 1 yıl / 6 ay korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamama Türkiyede 1,5-2 milyon infertil çift var Tüm dünyada vakaların %55-75 i primer; %25-40 sekonder infertil Evlenme yaşının artması infertilite oranlarını artırmakta *Pınar ve Zeyneloğlu 2012, Int J of Fertil Steril; Ozkan et al. 2006, Clin Exp Obstet Gynecol

%55-75 i primer; %25-40 sekonder infertil Evlenme yaşının artması infertilite oranlarını

3 %40 kadın %40 erkek %20 kadın + erkek faktörü! Açıklanamayan infertilite Medikal bir problem olarak gözükse de aslında psikososyal, kültürel, ekonomik, etik yönleri mevcut. Fiziksel yönünü tedavi etmeye çalışıyoruz Yarattığı stres sosyal iyilik halini ve yaşam kalitesini bozuyor

aslında psikososyal, kültürel, ekonomik, etik yönleri mevcut.

4 İnfertilitenin psikolojik yönü Sıkıntı Kendine güvenin azalması, değersizlik hissi Partneriyle ilgili sorunlar Toplum baskısı İnfertilite nedeninin sadece kadına atfedilmesi Anksiyete Depresyon *Kazandı et al. 2011; Iranian Journal of Reproductive Medicine

baskısı İnfertilite nedeninin sadece kadına atfedilmesi

5 Literatürde İnfertil kadınlarda anksiyete ve depresyon oranlarının arttığını gösteren yayınlar mevcut olmakla birlikte; *Domaret al. 1992, Fertil Steril **Golomboc. 1992, Hum Reprod ***Matsubayashi et al. 2001, Hum Reprod İnfertil ve fertil popülasyonda fark olmadığını gösteren yayınlar da mevcut *Paulson et al. 1988, Fertil Steril **Berg and Wilson. 1990, Fertil Steril ***Downey et al. 1988, Feril Steril

2001, Hum Reprod İnfertil ve fertil popülasyonda fark olmadığını gösteren yayınlar da mevcut *Paulson

6 Amaç Infertilite tedavisi alan kadınlar ile infertil olmayan grupta depresyon ve anksiyete skorlarının karşılaştırılması

7 Materyal metot 177 infertil kadın 152 infertilite öyküsü olmayan en az 1 doğum yapmış kadın Ağustos 2014-Ekim 2015 Psikiyatrik hastalık tanısı olmayan yaş Demografik verileri içeren soru formları Beck Depression Inventory State Trait Anxiety Inventory (STAI-S/T) (Anlık ve Sürekli Anksiyete Skorları )

olmayan 18-35 yaş Demografik verileri içeren soru formları Beck Depression

8 Depresyon Ölçekleri Beck Depression Inventory (BDI) Center for Epidemiological Studies-Depression Scale (CES-D) Geriatric Depression Scale (GDS) Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) Primary Care Evaluation of Mental Disorders-Mood Module (PRIME-MD) *Smarr. 2003, Arthritis and Rheumatism.

Scale (GDS) Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) Primary Care

9 Beck Depression Inventory (BDI) 21 soru var. Total skor 0-63 arasında 0-10 depresyon yok hafif derecede orta derecede şiddetli *Hisli N. 1988, Journal of psychology.

11-17 hafif derecede 18-29 orta derecede

10 Anksiyete Ölçekleri The State-Trait Anxiety Inventory (STAI) Beck Anxiety Inventory Hospital Anxiety and Depression Scale-Anxiety (HADS- A) *Julian. 2011, Arthritis Care Res

11 The State-Trait Anxıety Inventory (STAI) 40 soru 20 soru anlık anksiyete düzeyi için 20 soru genel anksiyete düzeyi için Skor her bir subtest için Skor ne kadar yüksekse anksiyete seviyesi o kadar fazla klinik olarak önemli semptomların tespit edildiği cut of değer. *Oner N. Le Compte A. Handbook for the State-Trait Anxiety Inventory (Self-Evaluation Questionnaire). Istanbul, Turkey; Bogazici Universitesi Yayımları; 1985.

klinik olarak önemli semptomların tespit edildiği cut of değer. *Oner N. Le Compte A.

12 İstatiksel Analiz SPSS 11.0 Tanımlayıcı istatistikler Mann-Whitney U testi Student t testi Ki-Kare testi p<0.05

13 TABLO-1 İNFERTİL KONTROL p SAYI 177 (%53,8) 152 (%46,2) YAŞ 29,53±5,21 32,29±5,55 0,000 EVLENME YAŞI 23,21±4,34 21,59±3,99 0,002 GEBELİK 1,52±1,12 2,28±1,16 0,000 DÜŞÜK 1,71±1,35 1,43±0,78 0,426 DOĞUM 1,05±0,23 1,61±0,78 0,000 YAŞAYAN ÇOCUK 1,06±0,23 1,61±0,86 0,000 EĞİTİM DURUMU OKURYAZAR DEĞİL 3(%1,7) 0(%0,0) 0,392 OKURYAZAR 2(%1,1) 1(%0,7) İLKÖĞRETİM 79(%45,4) 67(%44,4) LİSE 47(%27,0) 50(%33,1) ÜNİVERSİTE 43(%24,7) 33(%21,9) EŞ EĞİTİM DURUMU OKURYAZAR DEĞİL 1(%0,6) 0(%0,0) 0,608 OKURYAZAR 1(%0,6) 0(%0,0) İLKÖĞRETİM 59(%34,3) 51(%33,8) LİSE 65(%37,8) 52(%34,4) ÜNİVERSİTE 46(%26,7) 48(%31,8) SİGARA HAYIR 125(%71,4) 119(%78,8) 0,159 EVET 50(%28,6) 32(%21,2) ALKOL HİÇ İÇMEDİM 154(%88,0) 144(%95,4) 0,028 ARA SIRA İÇERİM 21(%12,0) 7(%4,6) DÜZENLİ İÇERİM 0(%0,0) 0(%0,0) MADDİ DURUM İYİ 23(%13,1) 35(%23,3) 0,054 ORTA 141(%80,6) 108(%72,0) KÖTÜ 11(%6,3) 7(%4,7) EVET 38(%21,7) 147(%98,0) BECK SKORU 9,61±7,74 9,46±7,39 0,965 BECK LEVEL No depression 113(%65,3) 92(%62,2) 0,143 Mild level of depression 33(%19,1) 42(%28,4) Medium level depression 23(%13,3) 12(%8,1) Severe depression 4(%2,3) 2(%1,4) STAI-S 38,49±9,39 39,39±9,26 0,411 STAI-S ANKSİYETE VAR 83(%48,5) 78(%52,3) 0,496 ANKSİYETE YOK 88(%51,5) 71(%47,7) STAI-T 44,25±8,96 44,61±8,64 0,812 STAI-T ANKSİYETE VAR 126(%74,1) 108(%72,5) 0,742 ANKSİYETE YOK 44(%25,9) 41(%27,5)

50(%33,1) ÜNİVERSİTE 43(%24,7) 33(%21,9) EŞ EĞİTİM DURUMU OKURYAZAR DEĞİL 1(%0,6) 0(%0,0) 0,608 OKURYAZAR 1(%0,6) 0(%0,0) İLKÖĞRETİM 59(%34,3) 51(%33,8) LİSE 65(%37,8) 52(%34,4) ÜNİVERSİTE 46(%26,7)

14 TABLO-2 SAYI YÜZDE BECK STAI-S STAI-T BECK SKORU P değeri STAI-S SKORU P değeri STAI-T SKORU P değeri MESLEK EV HANIMI 220(%69,6) 9,65±7,99 0,982 39,11±9,35 0,392 45,47±8,64 0,01 DİĞER 96(%30,4) 9,18±6,58 38,10±9,56 41,98±8,99 EĞİTİM DÜZEYİ OKURYAZAR DEĞİL 3(%0,9) 11,67±7,02 0,715 35,00±6,24 0,646 46,67±5,51 0,269 OKURYAZAR 3(%0,9) 15,00±10,00 43,67±8,96 42,00±10,44 İLKÖĞRETİM 146(%44,9) 9,82±8,04 39,30±8,87 45,59±7,90 LİSE 97(%29,8) 9,16±7,07 38,32±9,64 43,66±9,88 ÜNİVERSİTE 76(%23,4) 9,15±7,36 38,91±10,00 43,66±9,88 EŞ EĞİTİM DÜZEYİ OKURYAZAR DEĞİL 1(%0,3) 5,00 0,174 33,00 0,954 44,00 0,135 OKURYAZAR 1(%0,3) 5,00 38,00 37,00 İLKÖĞRETİM 110(%34,1) 10,47±7,72 39,14±8,77 46,12±8,52 LİSE 117(%36,2) 9,83±7,92 38,84±10,00 43,44±8,67 ÜNİVERSİTE 94(%29,1) 8,20±6,96 39,06±9,25 43,55±9,11 SİGARA HAYIR 244(%74,8) 9,23±7,40 0,193 39,16±9,53 0,477 44,06±8,50 0,213 EVET 82(%25,2) 10,41±8,06 38,18±8,73 45,47±9,60 ALKOL HİÇ 298(%91,4) 9,70±7,62 0,118 39,11±9,25 0,171 44,67±8,58 0,102 ARA-SIRA 28(%8,6) 7,75±6,98 36,82±10,03 41,82±10,64 DÜZENLİ 0(%0,0) MADDİ DURUM İYİ 58(%17,8) 8,50±6,08 0,211 38,14±10,14 0,486 42,67±9,06 0,186 ORTA 249(%76,6) 9,79±7,34 39,18±9,11 44,68±8,75 KÖTÜ 18(%5,5) 9,83±13,26 37,61±10,05 46,39±8,50 GEBELİK HAYIR 110(%33,8) 9,72±7,06 0,463 37,42±8,99 0,037 43,82±8,78 0,423 EVET 215(%66,2) 9,42±7,86 39,68±9,44 44,66±8,80 DÜŞÜK HAYIR 251(%77,2) 9,35±7,07 0,913 38,76±9,14 0,660 44,09±8,68 0,292 EVET 74(%22,8) 10,15±9,19 39,47±10,01 45,32±9,13 DOĞUM HAYIR 138(%42,5) 9,60±7,50 0,924 37,84±9,48 0,058 44,08±8,86 0,609 EVET 187(%57,5) 9,47±7,67 39,71±9,19 44,59±8,75 YAŞAYAN ÇOCUK HAYIR 140(%43,1) 9,55±7,57 0,928 38,11±9,49 0,154 44,49±9,02 0,851 EVET 185(%56,9) 9,51±7,62 39,52±9,20 44,30±8,64 GEBE KALAMAMA NEDENİ KADIN 71(%45,8) 10,51±8,37 0,103 38,82±8,83 0,003 44,61±9,35 0,650 ERKEK 12(%7,7) 9,73±6,53 35,58±9,64 42,50±4,38 K VE E 16(%10,3) 11,19±8,56 46,25±9,31 45,69±11,05 BİLİNMİYOR 56(%36,1) 7,73±7,66 36,69±9,38 43,22±8,41

9,82±8,04 39,30±8,87 45,59±7,90 LİSE 97(%29,8) 9,16±7,07 38,32±9,64 43,66±9,88 ÜNİVERSİTE 76(%23,4) 9,15±7,36 38,91±10,00 43,66±9,88 EŞ EĞİTİM DÜZEYİ OKURYAZAR DEĞİL 1(%0,3) 5,00 0,174 33,00 0,954

15 Bulgular Gruplar arasında BDI ve STAI-S ve STAI-T skorları benzer. Korelasyon analizi yapıldığında STAI-T skoru ile tedavi süresi arasında düşük dereceli lineer pozitif korelasyon saptandı (p=0,048; r=0,2). Evlenme yaşı ile STAI-T skoru arasında düşük dereceli lineer pozitif korelasyon saptandı (p=0,047; r=0,11). İnfertil hastalar mesleklere göre değerlendirildiğinde ev hanımlarının STAI-T skoru daha yüksekti. İnfertilite nedeni olarak hem erkeğe hem de kadına ait faktörlerin rol oynadığı durumlarda infertil kadınlardaki STAI-S skorunun daha yüksek olduğu saptandı.

Evlenme yaşı ile STAI-T skoru arasında düşük dereceli lineer pozitif korelasyon saptandı (p=0,047; r=0,11).

16 Kazandı ve ark. Türkiye den yapılan bir çalışma 248 infertil kadın 96 infertil erkek BDI STAI-T ve STAI-S Hem kadın hem erkekte depresyon skorlarında fark yok STAI skorları arasında anlamlı fark bulunmuş. İnfertilite süresi ve depresyon arasında ilişki saptanmış. İnfertilite nedenlerinden de endometriozis, depresyon ile ilişkili bulunmuş. *Kazandı et al. 2011; Iranian Journal of Reproductive Medicine

hem erkekte depresyon skorlarında fark yok STAI skorları arasında anlamlı fark bulunmuş.

17 160 infertil kadın 160 kontrol grubu BDI BAI Quality of Life Scale İnfertil grupta depresyon ve anksiyete skorları yüksek Yaşam kalitesi ölçeği kullanılarak yapılan skorlama infertil grupta daha düşük bulundu. Depresyon ve anksiyete skorları arasında yüksek pozitif korelasyon saptanmış. Yaşam kalitesi skorları ile bu skorlar ise negatif korele bulunmuş. İnfertilite süresi uzayanlarda daha yüksek skorlar tespit edilmiş. *Pınar and Zeyneloğlu. 2012, Int. J Fertil and Steril.

Depresyon ve anksiyete skorları arasında yüksek pozitif korelasyon saptanmış.

18 Gülseren ve ark. 107 infertil 63 kontrol HADS Anksiyete ve depresyon skorları yönünden 2 grup arasında fark yok. Ancak tedavi ile gebe kalanlarda skorlar düşüyor. Aile baskısı Sosyal-kültürel değerler dikkate alınmalı. *Gülseren et al. 2006,J Rerod Med.

19 Albayrak ve Günay Sadece anksiyete değerlendirilmiş. STAI-S/T skorları 150 infertil 150 kontrol İnfertil grupta yüksek Gelecekte yalnız kalma korkusu *Albayrak ve Günay, 2007, Eur J Contracept Reprod Health Care

grupta yüksek Gelecekte yalnız kalma korkusu

20 İnfertil kadınlarda anksiyete ve depresyon ile ilişkili faktörleri değerlendiren bir çalışmada; Self-Rating Depression Scale (SDS) HADS kullanılmış. İnfertilite süresi ile SDS ve HADS arasında korelasyon saptanmamış. Hastanın yaşı arttıkça skorlar artmış. Male faktör infertilitesi de olan kadınlarda skorlar azalmış. *Ogawa et al. 2011, Bıopsychosocial Medicine

İnfertilite süresi ile SDS ve HADS arasında korelasyon saptanmamış.

21 Sonuç Bizim çalışma grubumuzda infertil ve fertil gruplarda anksiyete ve depresyon skorları benzerdir. Bu sonuçlara göre; infertilite psikososyal iyilik haline etki etmiyor gibi gözükmekle beraber; tedavi süresinin uzaması, kadınların çalışma hayatından uzak kalması ve infertilite nedeninin hem kadın hem de erkeğe bağlı olduğu durumlarda anksiyete skorları artmaktadır.

Benzer belgeler

İnfertil Kadınlarda Anksiyete, Depresyon ve İlişkili Faktörler

doi: 10.5505/eurjhs.2016.63634 Eur J Health Sci 2016;2(3):79-84 İnfertil Kadınlarda Anksiyete, Depresyon ve İlişkili Faktörler Anxiety, depression and associated factors in infertile women Mine İslimye