DÜNYA VE TÜRKIYE EKONOMISINDEKI GELIŞMELER... 9 TÜRKIYE EKONOMISI: İHRACAT YAVAŞLIYOR TÜRKIYE NIN HALI İHRACATI... 22

Transkript

1 HALI SEKTÖRÜNÜN 2014 OCAK - EYLÜL İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ ARGE ve MEVZUAT ŞUBESİ EKİM 2014

2 DÜNYA VE TÜRKIYE EKONOMISINDEKI GELIŞMELER... 9 TÜRKIYE EKONOMISI: İHRACAT YAVAŞLIYOR TÜRKIYE NIN HALI İHRACATI TOPLAM HALI İHRACATIMIZIN ÜLKE GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI HALI İHRACATIMIZDA MAKINA HALISI VE EL HALISININ PAYI MAKINA HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKE GRUPLARI İTIBARIYLE DEĞERLENDIRMESI MAKINA HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI Ortadoğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Afrika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Avrupa Birliği Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Amerika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Türk Cumhuriyetlerine Makina Halısı İhracatımız Asya ve Okyanusya Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Eski Doğu Bloğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Diğer Avrupa Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız EL HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKE GRUPLARI İTIBARIYLE DEĞERLENDIRILMESI EL HALISI İHRACATIMIZIN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI El Halısı İhracatımızda İlk 5 Ülke El Halısı İhracatımızda İkinci 5 Ülke EKLER : İHRACAT KAYIT RAKAMLARI

3 ÖZET Ülkemizin halı ihracatı 2013 yılını % 9,3 oranında artışla kapanmış ve 2,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir yılının ilk dokuz ayının sonunda ise halı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 8,8 oranında artarak 1,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir yılının Ocak Eylül döneminde Türkiye nin toplam ihracatı % 5,7 oranında artmışken halı ihracatının ülkemizin toplam ihracatı içerisindeki payı % 1,44 olarak hesaplanmıştır. Belli Başlı Pazarlarda Halı İhracatındaki Gelişmeler Türkiye nin halı ihracatında % 17,4 lük payıyla en büyük ihracat pazarı konumunda olan S.Arabistan a 2014 yılının ilk dokuz aylık döneminin sonunda gerçekleştirilen ihracat, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 12 artarak 297,7 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Anılan dönemde, ikinci büyük pazarımız konumundaki ABD ye halı ihracatımız % 24,8 oranında artarak 193,7 milyon dolar olmuştur. Kaydedilen bu ihracat değeri ile ABD nin toplam halı ihracatı içerisindeki payı % 11,3 olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde en büyük üçüncü ihracat pazarımız konumundaki Irak a yönelik halı ihracatımız ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 6,5 oranında artmış ve 105,3 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Irak ın toplam halı ihracatımız içerisindeki payı % 6,2 olarak hesaplanmaktadır. 3

4 Halı ihracatımızda 2014 yılının Ocak Eylül dönemine ait veriler incelendiğinde, Libya ya yönelik halı ihracatımızın bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 38,6 oranında azalarak 96,6 milyon dolara gerilediği anlaşılmaktadır. Aynı dönemde Almanya ya yönelik ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 17,7 oranında artmış ve 88,2 milyon dolar olarak kaydedilmiş olup Almanya nın toplam halı ihracatımız içerisindeki payı % 5,2 olarak gerçekleşmiştir. 4

5 El Halısı Pazarlarımızdaki Gelişmeler Ocak Eylül 2014 döneminde ülkemizin el halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 0,6 oranında azalarak 90,6 milyon dolar olmuştur yılının ilk üç çeyreğinin sonu itibariyle el halısı ihracatımızda en önemli pazarlar ABD, Macaristan, Japonya, Almanya ve İtalya olarak sıralanmaktadır. ABD anılan dönem itibariyle en önemli el halısı ihracat pazarımız konumundadır. Bu ülkeye yönelik ihracat geçen yılın Ocak Eylül dönemine kıyasla % 37,2 oranında artarak 30,7 milyon dolara, ABD nin toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı ise % 33,9 a yükselmiştir. Ülkemiz için ihracat pazar büyüklüğü sıralamasında ABD nin ardından % 16,1 luk payıyla Macaristan gelmektedir. Bu ülkeye yönelik ihracatımız Ocak - Eylül 2013 dönemine kıyasla % 127,7 artmış ve 6,4 milyon dolardan 14,6 milyon dolara yükselmiştir. Ocak Eylül 2013 döneminde ikinci en büyük el halısı ihracat pazarımız olan Japonya ya bu yılın aynı döneminde ihracat % 31,4 oranında azalmış ve 13 milyon dolara gerilemiştir. Japonya nın el halısı ihracatımız içerisindeki payı 2014 ün ilk dokuz aylık döneminin ardından % 14,4 olarak gerçekleşmiştir. Anılan dönemde Almanya ya yönelik el halısı ihracatımız 2013 yılının ilk üç çeyreğine kıyasla % 0,5 oranında artmış ve 3,1 milyon dolara çıkmıştır. Almanya nın toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 3,4 olarak hesaplanmaktadır. 5

6 İtalya ya yönelik el halısı ihracatı söz konusu dönemde % 10 artarak 2,7 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İtalya nın toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 2,9 olarak gerçekleşmiş durumdadır. 6

7 Makina Halısı Pazarlarımızdaki Gelişmeler 2014 yılının ilk dokuz aylık döneminin sonunda makina halısı ihracatımız 2013 yılı Ocak Eylül dönemine kıyasla % 9,4 oranında artarak 1,6 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır yılının ilk dokuz ayının sonunda makina halısı ihracatımızda en büyük paya sahip olan ülke olarak 297,6 milyon dolarlık ihracat ve % 18,4 lük payıyla Suudi Arabistan öne çıkmaktadır. Suudi Arabistan a yapılan ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla Ocak Eylül 2013 dönemine kıyasla % 12 artmıştır. 7

8 Makina halısı ihracatında S.Arabistan ın ardından 163 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 10,1 lik payıyla ABD gelmektedir. Anılan dönemde ABD ye yönelik makina halısı ihracatı % 22,7 oranında artmıştır. ABD, anılan dönemde ilk 5 ihracat pazarı içerisinde makine halısı ihracatımızın bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla oransal olarak en fazla arttığı pazar olmuştur. Irak, 104,4 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 6,5 lik pay ile en büyük üçüncü makina halısı ihracat pazarımız konumundadır. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız 2014 yılının ilk dokuz aylık döneminin sonunda bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 6,7 oranında artmıştır yılının Ocak Eylül döneminde Libya ya yönelik ihracatın bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 38,6 oranında azalarak 96,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Libya nın ülkemizin toplam makine halısı ihracatı içerisindeki payı % 6 olarak gerçekleşmiştir. Öte yandan Almanya ya yönelik makine halısı ihracatı aynı dönemde % 18,5 oranında artarak 85,2 milyon dolar, Almanya nın toplam makine halısı ihractımız içerisindeki payı ise % 5,3 olmuştur. 8

9 HALI SEKTÖRÜNÜN 2014 OCAK EYLÜL İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler Dünya Ekonomisi Jeopolitik Riskler ve Çin Ekseninde: Dünya ekonomisi 2014 yılının dörtte üçlük bölümünü geride bırakırken, başta Irak ve Suriye olmak üzere Ortadoğu da devam eden çatışmalar ve siyasi krizin yanı sıra Ukrayna da devam eden iç savaş ve bölgedeki gerilim küresel risk algısını yükselterek uluslararası ekonomi ve ticareti olumsuz etkilemektedir. OECD Eylül ayında dünya ekonomisinin görünümüne dair yeni rapor yayınlayarak küresel ekonomide devam eden ılımlı toparlanmanın ülkeler ve bölgeler arasında eşit dağılmadığını ve farklı yönlerde seyrettiğini belirtmiştir. Mayıs ayında daha iyimser tahminlerde bulunan OECD, Eylül ayındaki raporunda 2014 yılı için ABD ile ilgili büyüme tahminini % 2,6 dan % 2,1 e, Euro Bölgesi tahminini % 1,2 den % 0,8 e indirirken, Çin le ilgili tahminini ise değiştirmeyerek % 7,4 te bırakmıştır. Raporda ABD ve İngiltere ekonomilerindeki çıkışı olumlu değerlendiren OECD, AB ekonomisinin ise deflasyon ve düşük büyüme riskleriyle karşı karşıya olduğunu belirterek Japonya nın da parasal genişleme politikasına devam etmesi gerektiği konusunda uyarıda bulunmuştur. Son dönemde açıklanan veriler, dünyanın ikinci büyük ekonomisine sahip Çin de geçen yıl başlayan gevşemenin devam ettiğini göstermektedir. Nitekim yılın ikinci çeyreğinde % 7,5 oranında büyüyen Çin ekonomisinin üçüncü çeyrek dönemde % 7,3 oranında büyüdüğü açıklanmıştır. Bu oranın beklentilerin altında bir oran olmadığı belirtilse de üçüncü çeyrekteki büyümenin 2009 yılının ilk çeyreğinden bu yana en düşük oranlı büyüme olduğu görülürken, Çin in % 7,5 lik büyüme hedefini ıskalayarak 1998 Asya krizinden beri ilk defa yıllık büyüme hedefini tutturamama riski olduğu kaydedilmektedir. Çin yönetimi ise hedeften küçük sapmalar olabileceğini kabul ederek bunun ciddi sorunlara neden olmayacağını ve ekonominin genel olarak yolunda olduğunu belirtmektedir. Buna rağmen son çeyrekteki büyümenin üçüncü çeyrekten bile daha düşük gerçekleşebileceği de kaydedilmektedir. Çin sanayi üretimi % 6,8 büyüme oranıyla 2008 yılından beri aylık bazda en düşük düzeyde gerçekleşirken, Eylül ayında % 8 büyüme ile kısmen toparlanmış durumdadır. Ülke genelinde perakende satışlarda ise Ağustos ayında % 11,9 artış yaşanırken, Eylül ayında % 11,6 artış açıklanmıştır. 9

10 Aslında Çin ekonomisinden gelen sinyallerin karışık olduğu, olumlu ve olumsuz verilerin bir arada açıklandığı ve yavaşlayan ekonomik büyümenin bile AB ve ABD ekonomilerinden çok daha iyi performans gösterdiği inkar edilemese de, uzmanlara göre kritik eşikteki Çin ekonomisinde problemler artarak devam edecek ve mali teşvik veya parasal genişleme gibi tedbirler ancak sorunları ertelerken, aslında köklü reformlara ihtiyaç olduğu kaydedilmektedir. Çoğu ülke için hayal olan % 7 ve üzeri bir büyüme oranının Çin ekonomisi için şart olduğu nitekim Çin in devasa nüfusu için her yıl yaratması gereken 10 milyon ek istihdam için yıllık en az % 7 büyüme oranına ihtiyaç olduğu belirtilmektedir. Uzmanlara göre önünde en büyük sorun olarak deflasyon ve düşük büyüme sorunu olan Çin ekonomisinin tekrar iki haneli büyüme oranlarına dönmesinin imkansız olduğu ve 2014 yılı genelinde % 7,4 7,5 oranında büyüyeceği tahmin edilmektedir. Çin ekonomisinin dünya ekonomisi üzerindeki genel etkisinin yanı sıra sektörel olarak da değiştirdiği pamuk politikasıyla küresel tekstil ve konfeksiyon sektörlerini derinden etkilemektedir döneminde pamuk stoklama politikasıyla yüksek pamuk ithalatı yapan ve küresel pamuk fiyatlarını yükselten Çin, bu yıl ise elindeki aşırı stokları eritmek amacıyla ithalatı azalttığından küresel pamuk fiyatları ciddi oranda düşerken, başlangıçta tekstil ve konfeksiyon sektörleri için olumlu bir gelişme olarak görülen bu seyrin, uzun vadede tekstil ve konfeksiyon ürünleri fiyatlarının düşmesi noktasında baskı unsuru haline gelebileceği de belirtilmektedir. Asya kıtasının diğer önemli ekonomisi Japonya da kronik durgunluk ve deflasyona karşı uygulanan yeni ekonomi politikası ve Merkez Bankası nın parasal genişleme programı olumlu sonuçlar vermeye başlamasına rağmen henüz istenen üretim ve ihracat artışları sağlanamadığından, mali ve parasal teşviklerle özel sektör büyümesi desteklenmeye çalışılmaktadır. Diğer yandan, son dönemde Yen de kaydedilen değer kaybının ülkenin ihracat rekabet gücünü tekrar artırabileceği ve ekonomideki durgunluğu azaltabileceği de belirtilmektedir. Uluslar arası petrol fiyatları ise küresel ekonomide son dönemdeki olumsuz verilere paralel enerji talebinde öngörülen düşüş nedeniyle Haziran ayında zirve yaptığı 110 $ / varil seviyelerinden Ekim ayı ortasında 90 $ / varil seviyesinin altına kadar gerilemiş bulunmaktadır. Bu durum Türkiye gibi enerji ithalatçısı ülkeler için cari açık anlamında olumlu bir gelişme olurken, başta Rusya olmak üzere enerji ihracatı yapan sektörlerimizin hedef pazarlarında yaşanan sıkıntıların ihracat sektörlerimize de yansıdığı da göz önüne alınmalıdır. 10

11 ABD Ekonomisi: Dünyanın en büyük ekonomisi ABD de 2014 yılının ilk çeyrek döneminde yerini büyük ölçüde soğuk ve olumsuz hava koşullarından kaynaklanan daralma, ikinci çeyrekte toparlanma ve hızlı büyümeye bırakmışken, ABD Merkez Bankası (FED) in farklı yetkililerinin para politikasına ilişkin varlık alımlarının ne zaman tamamen sona erdirileceği ve faizlerin artırım takvimi konularında farklı yönde yaptıkları yorumlar kafaların karışmasına ve küresel risk iştahı paralelinde özellikle cari açığı olan gelişmekte olan ekonomileri ilgilendirdiğinden piyasalarda dalgalanmalara neden olmaktadır. Bu çerçevede, yılın ilk çeyreğinde % 2,1 daralan ABD ekonomisinin, Eylül ayının son haftasında yapılan revizeyle birlikte, 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde % 4,6 gibi yüksek bir oranda büyüdüğü açıklanmıştır. Yılın üçüncü çeyrek döneminde ise % 3 - % 4 bandında bir büyüme tahmin edilmektedir. OECD verilerine göre ABD ekonomisinde 2014 yılı genelinde % 2,1 oranında bir büyüme tahmin edilirken, aynı dönemde IMF tarafından ise % 2,2 oranında bir büyüme oranı öngörülmektedir. ABD Merkez Bankası (FED) ise son tahminlerinde ülke ekonomisinin 2014 yılında % 2 - % 2,2 aralığında, 2015 yılında ise % 2,6 - % 3 aralığında büyüyeceğini öngörmektedir. Söz konusu büyüme oranı ABD ekonomisinin henüz tam potansiyeline ulaşamasa da birçok uzman tarafından krizin geliştiği 2008 yılından bu yana en güçlü büyüme aşamasına geçtiği şeklinde yorumlanmaktadır. Öte yandan Obama Yönetimi ülkenin ihracatını artırmaya özel bir önem verse de, dünya genelinde birçok bölgede yükselen jeopolitik krizler ve ekonomik sorunlar, ABD nin denizaşırı ticaretini ekonominin zayıf karnı olma riskiyle karşı karşıya bırakmaktadır. Öte yandan, ikinci çeyrek dönemde, pozitif büyüme rakamlarına paralel hane halkı harcamalarında da olumlu gelişmeler mevcut olup, yılın ilk çeyrek döneminde % 1,2 artan kişisel harcamalar, ikinci çeyrek dönemde % 2,5 oranında artmıştır. Ülke genelinde gıda dışı perakende satışlarında 2014 yılının ilk 8 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6 büyüme gerçekleştiği açıklanmıştır. ABD genelinde hazırgiyim ve aksesuar ile ayakkabı perakende satışlarında ise 2014 yılının ilk 8 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,4 artış kaydedilirken, artış oranının ortalama perakende satışlardan daha düşük olmasında 2014 yılında giyim ve ayakkabı fiyatlarında artışların düşük kalması da etkili olmaktadır. 11

12 Öte yandan, ABD genelinde 2014 yılının Temmuz ayında % 6,2 seviyesinde olan işsizlik oranı, Ağustos ayında % 6,1 e, Eylül ayında ise son 6 yılın en düşük seviyesi olan % 5,9 seviyesine gerilemiştir. ABD nin güncel dış ticaret verilerine göre ülkenin mal ihracatı 2014 yılı Ocak- Ağustos döneminde bir önceki yıla göre % 3,1 artarak 1,1 trilyon dolar olarak gerçekleşirken, aynı dönemde mal ithalatı ise % 3,5 artışla 1,6 trilyon dolara yükselmiştir. Bu dönemde ABD nin mallar bazında dış ticaret açığı ise % 4,2 artışla 491 milyar dolar olarak kaydedilmiştir. Avrupa Birliği: AB ve Euro Bölgesi nde yılın son dönemine ait açıklanan veriler, ekonomi genelinde ve üretim ile tüketim özelinde toparlanmanın yavaşladığını, Rusya ya uygulanan yaptırımların üye ülke ekonomilerini olumsuz etkilediğini ve başta Euro Bölgesi olmak üzere AB ekonomisinin önümüzdeki dönemde deflasyon ve sıfır büyüme riskiyle karşı karşıya olduğunu göstermektedir. Önümüzdeki dönem daha ağır bir durgunluk ve deflasyon riskine karşın Avrupa Merkez Bankası (ECB), yılın son döneminde varlık alım programına başlayacaklarını ilan ederken, parasal genişlemenin 2 yıl sürebileceği kaydedilmektedir. Güncel verilere göre, Euro Bölgesi ekonomisi 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,7 büyürken, AB-28 ekonomisi ise aynı dönemde % 1,2 büyüme göstermiştir yılı genelinde ise Euro Bölgesi nin en fazla % 0,8 1,0 oranında büyüyeceği, AB genelinde ise % 1,2 oranında büyüme beklendiği kaydedilmektedir. Öte yandan, AB de işsizlik oranlarında yaşanan artış ise 2014 yılının ilk üç çeyrek döneminde yerini yavaş da olsa düşüşe bırakmış görünmektedir. Euro Bölgesi işsizlik oranı Temmuz ayında % 11,5 iken, Ağustos ayında da değişmeyerek % 11,5 seviyesinde kalmıştır. AB genelinde işsizlik oranı ise Temmuz ayında % 10,2 iken, Ağustos ayında ise bu oran % 10,1 olarak kaydedilmiştir. Aynı verilere göre 2014 yılı Ağustos ayı itibariyle AB genelinde en yüksek işsizlik oranları % 27 ile Yunanistan, % 24,4 ile İspanya da gerçekleşirken, en düşük işsizlik oranları ise % 4,7 ile Avusturya, % 5 ile Almanya ve % 5,9 ile Malta da kaydedilmiştir. AB genelinde 2014 yılı ilk 8 aylık dönemde perakende satışlarda hafif bir kıpırdanma olurken, tekstil, hazırgiyim ve ayakkabı satışlarında da yer yer toparlanmalar mevcuttur. Euro Bölgesi nde perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 0,5 artarken, Ağustos ayında ise 12

13 % 1,9 artmıştır. AB genelinde ise perakende satışlar Temmuz ayında % 0,8 artarken, Ağustos ayında ise % 2,5 artmış bulunmaktadır. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışları ise Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 1 artarken, aynı dönemde AB genelinde ise % 1,5 artış kaydedilmiştir. Diğer yandan, AB ekonomisinin önemli göstergelerinden sanayi üretimi Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 1,6 artarken, aynı dönemde AB genelinde ise % 1,7 artış göstermiştir. Ağustos ayında ise sanayi üretimi Euro Bölgesi nde % 1,9 düşerken, AB genelinde ise % 0,8 gerilemiştir. Almanya Ekonomisi İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı ve Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi olan Almanya da ilk iki çeyrek dönemde ekonomi ve istihdamda devam eden olumlu seyir, üçüncü çeyreğin ortasından itibaren yerini yavaşlama ve endişelere bırakmış durumdadır. Ülke GSYH sinin 2014 yılının birinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 2,2 büyüdüğü, ikinci çeyrek dönemde ise % 1,3 büyüme olduğu açıklanırken, üçüncü çeyrek döneme ilişkin beklentiler çok olumlu yönde değildir. Alman Merkez Bankası bile üçüncü çeyrek dönemde sıfırın biraz üstünde bir büyüme oranı beklendiğini kabul ederken, Alman ekonomisindeki bozulmanın AB ekonomisi ve küresel ekonomiye de yansıyacağından endişe edilmektedir. Alman ekonomisinin 2014 yılı genelinde % 1,3 1,4, 2015 yılında ise % 1,4-1,5 oranında büyümesi beklenmektedir. Almanya da işsizlik oranı ise AB ortalamasının epey altında seyretmeye devam etmekte olup, Temmuz ayında % 5 seviyesindeyken, Ağustos ayında ise % 4,9 seviyesinde gerçekleşmiştir. Son gelen verilerde olumsuz sinyallere rağmen işsizlik oranının bu yılsonunda % 5 i geçmesi beklenmemektedir. Ülke genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 1 artış kaydedilirken, Ağustos ise % 3,1 artış meydana gelmiştir. AB nin sanayi üretiminde lokomotifi olan Almanya nın sanayi üretiminde Temmuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 3,1 artış kaydedilirken, Ağustos ayında ise güncel olumsuz verilere paralel % 2,8 düşüş gerçekleşmiştir. Öte yandan, açıklanan son veriler Alman ekonomisinde ikinci çeyrekteki daralmanın ardından toparlanmakta sıkıntı yaşadığını gösterirken, Almanya'nın resesyona gireceği endişelerini de artırmaktadır. İkinci çeyrek 13

14 sonunda küçülmeye başlayan Alman ekonomisinde, Ağustos ayı fabrika siparişleri ve sanayi üretimi verileri Ocak 2009'dan bu yana en düşük seviyeye işaret etmektedir. Öte yandan, ekonominin lokomotifi olan ihracatın da Ağustos ayında % 5,8 gerileyerek son 5,5 yılın en büyük düşüşünü kaydetmesi de kaygıları artırmaktadır. AB içinde başta Fransa olmak üzere sıkıntıdaki ekonomiler Almanya nın harcamalarını artırarak AB ekonomisini sırtlamaya devam etmesi gerektiğini savunurken, Almanya ise bütçe disiplininden taviz vermeye yanaşmamaktadır. İngiltere Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere de toparlanma hız kazanırken, ülkenin GSYH sinin 2014 yılının birinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 3, ikinci çeyrek dönemde ise % 3,1 oranında büyüdüğü açıklanmıştır. İngiltere nin 2014 yılı genelinde % 3,0 3,1, 2015 yılında ise % 2,6 2,8 aralığında bir oranda büyümesi beklenmektedir. İngiltere ekonomisinin resesyonun yaralarını hızla sardığı görülürken, İngiltere ekonomisinin 2014 ve 2015 yılları döneminde Euro Bölgesi nin en hızlı büyüyen ekonomisi olacağı öngörülmektedir. İngiltere de işsizlik oranı ise Haziran ayında % 6,4 seviyesindeyken, Temmuz ayında ise % 6,2 seviyesinde kaydedilmiştir. İngiltere genelinde perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 2,1 oranında artış kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 5,6 artış meydana gelmiştir. İngiltere sanayi üretiminde Temmuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 2,5 artış kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 2,4 artış gerçekleşmiştir. Fransa Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden Fransa nın GSYH sinin 2014 yılının birinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 büyüdüğü, ikinci çeyrek dönemde ise ancak % 0,1 büyüdüğü açıklanmıştır. Fransa ekonomisinin 2014 yılı genelinde ancak % 0,4 0,5 aralığında, 2015 yılında ise % 1 veya biraz altında bir oranda büyümesi beklenmektedir. Fransa da işsizlik oranı ise Temmuz ayında % 10,3 seviyesindeyken, Ağustos ayında ise % 10,5 e yükselmiştir. 14

15 Fransa genelinde perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 0,2 düşüş kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 2,1 artış meydana gelmiştir. Fransa sanayi üretiminde ise Temmuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 0,2 artış kaydedilirken, Ağustos ayında ise ancak % 0,1 artış meydana gelmiştir. Fransa ekonomisiyle ilgili diğer bir gelişme de Ekim ayında uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch in Fransa'nın kredi notunu negatif izlemeye alması olup, Fransa'nın kredi notuna ilişkin değerlendirmesini Aralık ayında yapması beklenen Fitch, Fransa ekonomisi için 2014 yılı büyüme tahminini %0,7'den %0,4'e ve 2015 büyüme tahminini %1,2'den %0,8'e indirmiş bulunmaktadır.. İtalya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya da ekonomi beklenenin altında bir performans sergilemeye devam etmekte olup, ülke GSYH sinin 2014 yılının birinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,4 küçüldüğü, ikinci çeyrek dönemde ise % 0,2 daraldığı açıklanmıştır. İtalya ekonomisinin 2014 yılında % 0,2 daralması, 2015 yılı genelinde ise % 0,8 oranında büyümesi beklenmektedir. İtalya da işsizlik oranı, Temmuz ayında % 12,6, Ağustos ayında ise % 12,3 seviyesinde kaydedilmiştir. İtalya genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Haziran ayında % 0,1 artış kaydedilirken, Temmuz ayında ise % 1,1 artış meydana gelmiştir. İtalya sanayi üretiminde ise Temmuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1,6 düşüş kaydedilirken, Ağustos ayında % 0,7 düşüş meydana gelmiştir. Hollanda Ekonomisi Özellikle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımızda önemli pazarlarımızdan olan Hollanda ekonomisinin GSYH sinin 2014 yılının birinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre sabit kaldığı, ikinci çeyrek dönemde ise % 0,9 büyüdüğü açıklanmıştır. Hollanda ekonomisinin 2014 yılı genelinde ise % 0,6 0,7 aralığında bir oranda büyümesi beklenmektedir. 15

16 Geçmiş dönemlerde AB nin en düşük işsizlik oranına sahip olan ülkelerinden biri olan Hollanda da işsizlik oranı 2014 yılının ilk aylarındaki artışın ardından tekrar inişe geçmiş olup, bu yılın Temmuz ayında % 6,7 seviyesindeyken, Ağustos ayında % 6,6 seviyesine gerilemiştir. Hollanda da perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 0,5 artış kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 0 artış meydana gelmiştir. İspanya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve hazırgiyim başta olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli pazarlarından İspanya ekonomisinin uzun süreden sonra ilk defa artıya geçerek 2014 yılının birinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,5 büyüdüğü açıklanırken, ikinci çeyrek dönemde ise % 1,2 büyüme kaydedilmiştir. Ekonomik krizden en çok etkilenen ülkelerin başında gelen İspanya ekonomisinin son aylarda toparlanma emareleri gösterdiği görülürken, 2014 yılı genelinde ise % 1,2 1,3 oranında büyümesi beklenmektedir. İspanya genelinde perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 0,2 düşüş kaydedilirken, Ağustos ayında ise % 0,7 artış meydana gelmiştir. Yunanistan ile birlikte AB nin en yüksek işsizlik oranına sahip iki ülkesinden biri olan İspanya da işsizlik oranı Temmuz ayında % 24,5 iken, Ağustos ayında da aynı seviyede kalmıştır. Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler BDT Ülkeleri Rusya Pazarındaki Gelişmeler İhracat sektörlerimizin en önemli pazarlarından Rusya ya Ukrayna krizine bağlı olarak ABD ve AB tarafından uygulanan yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinde zaten mevcut olan durgunluğun daha da artmasından ve bu durumun Avrupa nın canlanmasına da darbe vurmasından endişe edilmektedir. Yaptırımlara ek olarak Rusya ekonomisinin en önemli sorunları arasında düşük güven ve zayıf yatırım ortamı, azalan iç tüketim ve düşen sanayi üretimi görülmektedir. Bu kapsamda Rus ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda % 0,5 oranında daralırken, ikinci çeyrek dönemde ancak % 0,5 0,7 aralığında büyümüş, yıl genelinde büyüme oranı tahminleri ise ortalama % 0,2-0,3 düzeyine gerilemiştir. IMF tarafından yeni revize edilen tahminlerde Rusya nın 2014 yılı 16

17 genelinde % 0,2 oranında büyümesi beklenmektedir. Öte yandan, Mayıs ve Haziran aylarında sırasıyla % 2,1 ve % 0,7 oranlarında artan perakende satışlar, Temmuz ayında % 1,2, Ağustos ayında ise % 1,4 oranında artmıştır. Ağustos-Ekim döneminde petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüş ve yükselen askeri harcamalara paralel kamu harcamalarındaki artış nedeniyle Rusya nın cari fazlasının 2014 yılının kalan bölümünde ciddi oranda gerileyeceği görülmektedir. Öte yandan, Rus para birimi rublede son dönemde yaşanan sert değer kaybının ülkedeki enflasyon oranını artırdığı, hayat pahalılığının insanları rahatsız edecek seviyeye yükseldiği kaydedilirken, rubledeki değer kaybı ve ülkenin içinde bulunduğu jeopolitik krizin de etkisiyle yılbaşından beri ciddi sermaye çıkışı olduğu, Merkez Bankası nın ciddi oranda dolar satışına ve rezervlerdeki kayba rağmen rubledeki değer kaybının önlenemediği de belirtilmektedir. Bu kapsamda Merkez Bankası nın sadece Ekim ayının ilk yarısında rublenin değer kaybını yavaşlatmak amacıyla rezervlerinden 13 milyar dolar harcadığı da belirtilmektedir. Petrol fiyatlarındaki düşüş ve Rusya nın ABD ve AB ile yaşadığı kriz nedeniyle önümüzdeki dönemde Rusya ekonomisinin sıfır büyüme, yüksek enflasyon ve Ruble nin değer kaybı gibi risklerle karşı karşıya olduğu da kaydedilmektedir. Bu arada, Uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody s, Ukrayna krizi ve Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlar sebebiyle Rusya nın kredi notunu Baa1 den Baa2 ye düşürürken, böylelikle ülkenin kredi notunu ikinci en düşük yatırım yapılabilir seviyeye indirmiştir. Diğer yandan, Dünya Bankası da daha önceden % 1,1 olan Rusya nın 2014 yılı büyüme beklentisini % 0,5 e çekerken, 2015 yılı tahminini de % 1,2 den % 0,3 e indirmiş bulunmaktadır. Hazırgiyim, deri ve tekstil ürünleri ihracatımız açısından önemli bir pazar olan Rusya ekonomisinde 2014 yılının ilk yarısında yaşanan düşüşlerin yılın kalan bölümünde yerini canlanmaya bırakması umulurken, Ukrayna ve Kırım krizine bağlı siyasi sorunların artması veya olası bir küresel ekonomik krizde petrol fiyatlarının düşmesiyle birlikte gelirlerinin büyük bölümü petrole bağlı olan Rusya ekonomisinin önümüzdeki dönemde daha çok sıkıntıya girme olasılığı da mevcuttur. Bu noktada Ukrayna ile devam eden krizden Rusya ekonomisi olumsuz yönde etkilenmektedir. Diğer BDT Ülkeleri BDT ülkeleri arasında birçok ihracat sektörü açısından potansiyel vaadeden pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı bir hammadde ekonomisi olup, ekonomideki performansı petrol fiyatlarına paralel gelişmektedir. Resmi verilere göre 17

18 Kazak ekonomisi 2014 yılının ilk yarısında % 3,9 oranında büyürken, 2014 yılı geneli için belirlenen % 5,5 oranındaki büyüme hedefine ulaşılmasının zor olduğu öngörülmektedir. Kazak ekonomisindeki yavaşlamada düşen petrol fiyatlarının yanısıra en büyük ticaret ve yatırım ortağı Rusya nın yaşadığı ekonomik sıkıntıların da etkili olduğu kaydedilmektedir. Ortadoğu Ekonomileri Üç yıldır Suriye de devam eden iç savaşa ek olarak son dönemde IŞİD örgütünün güçlenerek Irak ın doğusuna hakim olmasıyla birlikte Ortadoğu da kriz odaklı gündem 2014 yılının ikinci yarısıyla birlikte tırmanışa geçmiştir. Dolayısıyla Türkiye ihracatı ve ekonomisi de bu olumsuz atmosferden etkilenmeye devam etmektedir. Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden ve Türkiye nin yükselen ihracat pazarı Irak ta son dönemde artan iç çatışmalar ve IŞİD örgütünün ülkenin doğusunu büyük ölçüde kontrolu altına alması, bu ülkeye olan ihracatımızı ve yatırımları tehdit etmektedir. Bu çerçevede, Eylül ayında Irak a yapılan ihracatımız geçen yılın aynı dönemine göre % 12 düşüşle 846 milyon dolara gerilerken, Ocak-Eylül döneminde ise daha önceki aylarda kaydedilen artışlar sayesinde yıllık % 6,5 oranında gerileme göstermiştir. Irak ta iç çatışmaların ve petrol gelirlerinin paylaşımı eksenindeki siyasi krizin devamı halinde gerek Irak ekonomisinin olumsuz etkilenmesinden, gerekse bu ülkeye ihracatımızın daha da gerilemesinden endişe edilmektedir. Başta tekstil ve hammaddeleri olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli bir pazarı olan Ortadoğu ülke grubundaki Suriye de yaşanan iç karmaşa ve bu ülke ile aramazdaki mevcut Serbest Ticaret Anlaşması nın askıya alınması ve Türkiye den yapılan ihracatlarda % 30 oranında ek gümrük vergisi uygulanmasına rağmen en fazla sektörel ihracatımızın olduğu tekstil ve hammaddeleri ihracatı 2014 yılının ilk dokuz ayında % 183 oranında artarken, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında ise aynı dönemde % 185 artış kaydedilmiştir. Özellikle tekstil ve hammaddeleri ihracatımızda başlıca pazarlardan olan İran, son yıllarda ABD nin öncülük ettiği mali ve ekonomik yaptırımlar nedeniyle sıkıntılı geçen yılların ardından Batıyla ilişkilerini tamir etmeye çalışırken, Cumhurbaşkanlığına Ruhani nin seçilmesi sonrasındaki süreçte başlayan ABD-İran yakınlaşmasının yanı sıra BM ile İran arasında 2013 yılının Kasım ayında varılan anlaşma, İran'a uygulanan ekonomik ambargonun azaltılması açısından büyük önem taşımaktadır. İran ın sözkonusu yaptırımlar nedeniyle 2013 yılında % 1,7 düzeyinde küçüldüğü belirtilirken, işsizlik oranının ise % 20 ye yaklaştığı tahmin edilmektedir. İran ekonomisinin 2014 yılı genelinde yaptırımların da hafiflemesiyle birlikte % 1,5 büyümesi öngörülürken, İran riyalinin yabancı 18

19 para birimleri karşısında istikrarsız seyri ekonomiyi ve ticareti olumsuz yönde etkilemektedir. Öte yandan, geçtiğimiz Aralık ayında imzalanan Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması nın önümüzdeki yıllarda ikili ticareti artırması beklenirken, İran tarafı da sözkonusu anlaşmanın uygulama takviminin netleşmesini talep etmektedir. Dünyanın kanıtlanmış petrol rezervlerinin % 20 sine sahip olan, dünyanın en önemli petrol ihracatçısı ve Ortadoğu nun en zengin ekonomisi Suudi Arabistan'da, ülkenin GSYH'sinin 2013 yılı sonunda 700 milyar doları aştığı hesaplanırken, satın alma paritesine göre kişi başına gelir ise 30 bin dolar seviyesinde bulunmaktadır. Irak ta son dönemde yaşanan çatışma ve krizin küresel petrol arzıyla ilgili endişeleri artırması sonucu gözler tekrar Suudi Arabistan a çevrilmiş ve bu ülkenin önemi artmıştır. Güncel verilere göre Suudi Arabistan ın 2014 yılının ilk çeyrek döneminde % 4,7 oranında büyüdüğü tahmin edilirken, 2014 yılı genelinde ise % 4 oranında bir büyüme beklenmektedir. Türkiye Ekonomisi: İhracat Yavaşlıyor 2014 yılının Ağustos ayında yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimi nedeniyle Haziran ve Temmuz aylarında siyasi gündeme dayalı ekonomik görünüm yerini istikrara bırakmıştır. Seçim sonrası dönemde ise yeni kurulan hükümette ekonomi politikalarında bazı değişikliklere gidilmiştir. Bu değişiklilerin en önemlisi dönemini kapsayan Orta Vadeli Program da (OVP) yapılan revizyondur. Bu çerçevede, dönemi ekonomisinde öncelikli hedef 2014 yılında yükselişe geçen enflasyonla mücadele olarak belirlenirken, daha önceden % 4 olarak öngörülen 2014 yılı büyüme hedefi % 3,3 e indirilmiş ve 2016 ve 2017 yılları için ise % 5 hedefi korunmuştur. Yeni OVP programı açıklamasında ABD Merkez Bankası (FED) in para politikasında sıkılaşmaya gitmesinin Türk ekonomisine olumsuz etkisi sözkonusuyken, Avrupa Merkez Bankası nın parasal genişleme politikasının ise ekonomimizi olumlu etkileyeceği değerlendirilmektedir. Başta Irak ve Suriye de devam eden iç savaşın yanısıra Ukrayna merkezli siyasi krizin de dahil olduğu jeopolitik risklerin arttığı uluslararası konjonktür, Türkiye ekonomisini olumsuz yönde etkilemeye devam etmektedir. Öte yandan, iç savaşın tüm hızıyla devam etmesine karşın Ağustos ve Eylül aylarında Irak ve Suriye ye yapılan ihracatlarda artış yaşanması olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. 19

20 En büyük ihracat pazarımız AB nin önde gelen ülkelerinden Almanya ve Fransa gibi lokomotif ülkelerinin ekonomilerinin durgunluğa girmesi, gelecek dönemde bu ülkelere yönelik ihracat açısından öngörülerin belirsizleşmesine yol açmaktadır. Özellikle Almanya da sanayi üretiminin ve ihracatın son dönemde gerilemesi, AB pazarına yönelik kaygıların yeniden ortaya çıkmasına neden olmuştur yılında % 4 oranında büyüyen Türkiye ekonomisi, 2014 yılının ilk çeyrek döneminde beklentilerin üzerine çıkarak % 4,3 büyümüştür. Ancak ikinci çeyrekte % 2,7 olarak belirlenen büyüme hedefi gerçekleşememiş ve büyüme % 2 de kalmıştır. Büyümenin öngörülenden düşük çıkmasında taksit sınırlaması ve gayrimenkul, otomotiv gibi sektörlerde tüketimin azalması etkili olurken, ihracatın artış eğilimde olması ekonominin canlılığını korumasında en büyük etken olmuştur. Ayrıca ithalat ve sermaye stoğunun azalması da büyümeyi frenleyen olumsuz etkiler arasında yer almıştır. OECD tarafından açıklanan güncel tahminlere göre Türkiye ekonomisinin 2014 yılı genelinde % 3,3, 2015 yılında ise % 4 oranında büyümesi öngörülmektedir. OECD, Türkiye ekonomisinin önümüzdeki dönemde de olumlu büyüme performansını sürdüreceğini tahmin ederken, dış kaynak ile fonlanan yurt içi tüketime bağımlılık sorununun devam ettiği konusunda da uyarıda bulunmaktadır. Dış ticaret verileriyle ilgili olarak, ekonominin lokomotifi olan ihracat 2014 yılının ilk 9 aylık döneminde TİM ihracat kayıt verilerine göre geçen yılın aynı dönemine göre % 7,3 artışla 80 milyar dolara yükselmiştir. Son dönemde gelişmiş ülke ekonomilerinde yaşanan toparlanma sinyallerinin yılın kalan bölümünde Türkiye genel ihracatını olumlu etkileyeceği öngörülmektedir. Öte yandan, TÜİK verilerine göre Türkiye genel ihracatı 2014 yılının ilk 8 aylık döneminde % 5,7 artışla yaklaşık 105 milyar dolar olarak kaydedilirken, ithalat ise aynı dönemde % 4,7 düşüşle 159 milyar dolara gerilemiştir. Bu sonuçlara göre yılın ilk 8 aylık döneminde dış ticaret açığı % 20 düşüşle 54 milyar dolara gerilemiş ve ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın aynı döneminde % 59,5 iken, bu yılın Ocak-Ağustos döneminde ise % 66 ya yükselmiştir. İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren döviz kurlarıyla ilgili olarak euro / dolar paritesi yılın ilk ve ikinci çeyrek döneminde 1,36-1,38 / $ seviyesinde seyrederken, Temmuz ayıyla birlikte gerileme eğilimine girmiş ve Eylül ayı itibariyle ise 1,27 / $ düzeyine kadar inmiştir. Haziran ayında ortalama 2,12 TL düzeyinde kaydedilen Dolar, Eylül ayında 2,2 TL ile nispeten küçük bir yükseliş yaşamıştır. Euro ise Haziran ayı başında 2,96 TL seviyesindeyken, Eylül ayında ise ortalama 2,85 TL düzeyinde kaydedilmiştir. 20

21 Sanayi üretiminde ise yılın ilk çeyreğinde ortalama % 5,2 artan imalat üretimi, ikinci çeyrekte Haziran ayında % 1,4 ile yılın en düşük artış oranını kaydetmiştir. TÜİK sanayi üretim endeksine göre imalat sanayii endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre Temmuz ayında % 3,4 ve Ağustos ayında ise % 4,3 oranlarında artarak yeniden artış eğilimine girmiştir. Merkez Bankası tarafından açıklanan kapasite kullanım verilerine göre ise imalat sanayii kapasite kullanım oranı 2014 yılı Haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre değişmeyerek % 74,3 olarak gerçekleşmiş, Temmuz ayında %0,8 gerileme ile % 74,9 a, Ağustos ayında %1,1 gerileme ile % 74,7 ye ve Eylül ayında %1,3 gerileme ile % 74,4 seviyesine kadar inmiştir. Öte yandan, TÜİK tarafından açıklanan verilere göre 2014 yılının Şubat ayında % 10,2 seviyesinde açıklanan işsizlik oranı, Mayıs ayında % 8,8 e kadar gerilemiş, Temmuz ayında ise % 9,8 seviyesine yükselmiştir. Yine TÜİK tarafından yayınlanan Perakende Satış Hacmi Endeksi verilerine göre Türkiye genelinde perakende satışlar 2014 yılı Haziran ayında yıllık bazda % 5,3 ile önemli bir artış kaydetmiş, fakat Temmuz ayında sadece % 2,1 oranında yükselmiş ve Ağustos ayında ise % 1 oranında gerilemiştir. Öte yandan, Merkez Bankası Temmuz ayında gerçekleştirdiği Para Politikası Kurulu toplantısında temkinli faiz indirme adımlarına devam ederek politika faizi olarak adlandırılan bir hafta vadeli repo faizini 50 baz puan düşüşle % 8.25'e indirmiştir. Merkez Bankası politika faizindeki indirimin nedeni olarak son aylarda küresel likidite koşullarındaki iyileşmeyi göstermiştir. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz koridorunun alt bandı olan gecelik borç alma faiz oranı ise % 8'den % 7.5'e indirirken, faiz koridorunun üst bandı olan gecelik borç verme faiz oranını ise % 12'de sabit bırakmıştır. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) PPK açıklamasında geçen yılın ortalarından itibaren gerçekleşen birikimli döviz kuru gelişmelerinin yıllık enflasyon üzerindeki olumsuz yansımalarının kademeli olarak azaldığına dikkat çekilerek ve son dönemde gıda fiyatlarındaki artışın enflasyonda düşüşü engellediği belirtilerek enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurların yakından izleneceği ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceği belirtilmiştir. 21

22 Türkiye nin Halı İhracatı 2013 yılını bir önceki yıla kıyasla % 9,3 lük artış ile 2,2 milyar dolar ihracat değeri ile kapatmış olan halı sektörü ihracat artışına 2014 yılının ilk dokuz ayında da devam etmiştir Türkiye Toplam Halı İhracatı (Ocak - Eylül) (Milyon $) Ocak Eylül döneminde ülkemizin halı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 8,8 oranında artmış ve 1,7 milyar dolar olarak kaydedilmiştir. Kaydedilen bu ihracat değeri Ocak Eylül dönemleri itibariyle bugüne kadar kaydedilen en yüksek değerdir $ Aylar İtibariyle Halı İhracatının Gelişimi Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 22

23 Geride bıraktığımız 2014 yılının ilk dokuz ayında ülkemiz halı ihracatı ile ilgili olarak ifade edilebilecek bir diğer olumlu gelişme ise halı ihracatında kaydedilen artış oranının diğer birçok sektörden ve ülkemizin genel ihracat artış oranından yüksek olmasıdır yılının ilk dokuz ayının sonunda ülkemizin genel ihracatı % 5,7 oranında artmış ve 118,2 milyar dolar olmuşken halı ihracatında kaydedilen artış oranı % 8,8 olmuştur. Aynı dönemde hazır giyim ve konfeksiyon ihracatında % 11, tekstil ve hammaddeleri ihracatında ise % 8,4, deri ve deri mamulleri ihracatında ise % 0,9 oranında artış kaydedilmiştir. Türkiye Genel İhracatında Halı İhracatının Payı Ocak - Eylül Ocak - Eylül Değişim % Türkiye Genel İhracatı ,7 Halı İhracatı ,8 Halı İhracatının Payı % 1,40 1,44 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Birim: 2014 Ocak Eylül dönemi itibariyle halı ihracatının ülkemiz toplam ihracatı içerisindeki payı % 1,44 olarak hesaplanmaktadır. Anılan dönemde halı ihracatımızın artış oranı, ülkemizin genel ihracatında kaydedilen artış oranının üstünde gerçekleştiği için toplam ihracattan alınan pay % 0,04 artmıştır. Aşağıdaki tabloda son beş yılda aylar itibariyle ülkemizin halı ihracatı verileri yer almaktadır. 23

24 YILLAR Aylar % Değişim Ocak ,5 Şubat ,7 Mart ,5 Nisan ,3 Mayıs ,1 Haziran ,2 Temmuz ,5 Ağustos ,8 Eylül ,2 Ekim Kasım Aralık Kaynak:İhracatçı Birlikleri Kayıtları Aylar İtibariyle Halı İhracat Kaydı Birim: Toplam Halı İhracatımızın Ülke Gruplarına Göre Dağılımı 2014 Eylül ayı sonu itibariyle toplam halı ihracatımızın % 33,5 i en büyük halı ihracat pazarımız olan Ortadoğu ülkelerine yapılmaktadır. Bu ülkelere yönelik ihracatımız geçen yıla kıyasla % 13,2 oranında artmış ve 572 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Avrupa Birliği (AB) ülkeleri % 20,7 lik payıyla en büyük ikinci halı ihracat pazarımızdır. Bu ülkelere yönelik toplam halı ihracatımız 2014 ün ilk dokuz ayında 2013 yılı aynı dönemine kıyasla % 23,9 oranında artmış ve 353 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Halı ihracatımızda üçüncü sırada yer alan ve önemli bir paya sahip olan bir diğer grup, Afrika ülkeleridir yılının ilk dokuz ayında ülkemiz ihracatında % 13,5 lik bir paya sahip olan bu ülkelere 229,8 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu ülkelere yönelik halı ihracatımız yılın ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 8,5 oranında azalmıştır. Amerika Ülkeleri, yılın ilk dokuz ayında % 12,8 lik pay ve 218,7 milyon dolarlık ihracat değeri ile en çok halı ihracatı yapılan dördüncü ülke grubu konumundadır yılının Ocak Eylül aylarında bu ülkelere yapılan halı ihracatı 2013 yılının aynı dönemine kıyasla % 21,9 oranında artmıştır. 24

25 Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Halı İhracat Kaydı 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül DEĞİŞİM % PAY % Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) ,2 33,5 AB Ülkeleri (28) Toplamı ,9 20,7 Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Amerika Ülkeleri Toplamı (ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı (Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan vb) Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Norveç, İsviçre, KKTC) ,5 13, ,9 12, ,4 7, ,7 6, ,3 5, ,8 0,4 Serbest Bölgeler Toplamı ,9 0,2 Toplam Halı İhracatı ,8 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Ocak Eylül 2014 döneminde Asya ve Okyanusya ülkelerine yapılan halı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 8,4 oranında artarak 134,8 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Bu ülkelerin toplam halı ihracatımız içerisindeki payları % 7,9 olarak hesaplanmaktadır. Türk Cumhuriyetlerine yönelik halı ihracatı ise 2014 yılının ilk üç çeyreğinde % 15,7 oranında azalarak 102,4 milyon dolara gerilemiştir. Türk Cumhuriyetlerinin toplam halı ihracatımız içerisindeki payı % 6 olarak kaydedilmiştir. Eski Doğu Bloğu ülkelerine yönelik halı ihracatı ise bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 6,3 oranında azalarak 86,3 milyon dolar olarak gerçekleşmiş ve toplam halı ihracatımızın % 5,1 ini oluşturmuştur. 25

26 Aynı dönemde Diğer Avrupa ülkelerinin (Norveç, İsviçre ve KKTC) toplam halı ihracatımız içerisindeki payları % 0,4 olarak hesaplanmaktadır. Bu ülkelere yönelik halı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 7,8 oranında azalarak 7,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Serbest Bölgeler, 2014 yılının ilk dokuz ayının sonunda halı ihracatımızın arttığı bir diğer gruptur. Serbest Bölgelere yönelik ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 55,9 oranında artarak 3,7 milyon dolara yükselmiştir. Serbest Bölgelerin toplam halı ihracatımız içerisindeki payları % 0,2 olarak hesaplanmaktadır. Halı İhracatımızda Makina Halısı ve El Halısının Payı Halı sektörü el halıcılığı ve makina halıcılığı olarak iki ana alt sektöre ayrılmaktadır Ocak Eylül döneminde gerçekleştirilen toplam 1,7 milyar dolarlık ihracatın % 94,7 sini makina halıları ihracatı oluştururken el dokuma halılarının toplam halı ihracatı içerisindeki payı % 5,3 olarak hesaplanmaktadır yılının ilk dokuz ayında makina halısı ihracatımız 1,6 milyar dolar olarak gerçekleşmişken el halısı ihracatımız 90,6 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Yıllar itibariyle ülkemizin toplam halı ihracatında el ve makina halısının payları incelendiğinde, el halısı ihracatının toplam halı ihracatındaki payının yıldan yıla azaldığı anlaşılmaktadır yılında % 12,1 olan el halısı payı, bu yılın ilk dokuz ayının sonunda % 5,3 e kadar gerilemiş durumdadır. 100,00% 80,00% 60,00% Yıllar İtibariyle El Halısı-Makina Halısı Dağılımı 87,90% 88,50% 88,00% 88,70% 92,90% 93,90% 94,70% 40,00% 20,00% 0,00% 12,10% 11,50% 12,00% 11,30% 7,10% 6,10% (Ocak- Eylül) 5,30% El Halısı Payı Makine Halısı Payı 2014 yılı Ocak Eylül döneminde el halısı ihracatımız, 2013 yılının aynı dönemine kıyasla % 0,6 oranında gerilerken, makina halısı ihracatımızda ise % 9,4 oranında artış olmuştur. 26

27 El Halısı ve Makina Halısı İhracatımızın Halı İhracatındaki Payı Birim: Toplam Halı Değişim % Ocak - Eylül Ocak - Eylül İhracatta Pay % El Halısı İhracatı ,6 5,3 Makine Halısı İhracatı ,4 94,7 Toplam Halı İhracatı ,8 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Makina Halısı İhracatımızın Ülke Grupları İtibariyle Değerlendirmesi 2014 yılının ilk üç çeyreğinde ülkemizin toplam halı ihracatının % 94,7 sini oluşturan makina halısı ihracatının ülke gruplarına göre dağılımı toplam halı ihracatının ülke dağılımı ile büyük oranda benzerlik göstermektedir. Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Makina Halısı İhracat Kaydı 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül DEĞİŞİM % PAY % Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) ,2 35,2 AB Ülkeleri (28) Toplamı ,2 19,8 Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) ,9 14,1 Amerika Ülkeleri Toplamı (ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı (Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan vb) ,8 11, ,5 7, ,4 6,3 Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) ,8 5,3 Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Norveç, İsviçre, KKTC) ,0 0,4 Serbest Bölgeler Toplamı ,6 0,1 Toplam Makina Halısı İhracatı ,4 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 27

28 2014 Ocak Eylül dönemi itibariyle makina halısı ihracatımızın % 35,2 si en büyük ihracat pazarımız olan Ortadoğu ülkelerine yapılmaktadır. Bu ülkelere yönelik makina halısı ihracatımız geçen yılın aynı dönemine kıyasla % 13,2 oranında artmış ve 569,2 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. AB ülkeleri % 19,8 lik paylarıyla en büyük ikinci makina halısı ihracat pazarımızdır. Bu ülkelere yönelik toplam makina halısı ihracatımız 2013 yılının ilk üç çeyreğine kıyasla % 28,2 oranında artmış ve 321,1 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Afrika Ülkeleri ne makina halısı ihracatı yılın ilk dokuz ayında % 8,9 oranında azalmış ve 227,9 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Anılan dönem itibariyle Afrika Ülkeleri nin toplam halı ihracatındaki payı % 14,1 olarak gerçekleşmiştir. Makina halısı ihracatımızda önemli bir paya sahip olan bir diğer grup Amerika ülkeleridir yılının ilk dokuz ayı itibariyle ülkemiz ihracatında % 11,5 lik paya sahip olan bu ülkelere 185,5 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Bu ülkelere yönelik makina halısı ihracatımızda yılın ilk üç çeyreği itibarıyla % 19,8 lik artış kaydedilmiştir yılı Ocak Eylül döneminde makina halısı ihracatımızın % 7,4 ü Asya ve Okyanusya ülkelerine yapılmış olup bu ülkelere yapılan makina halısı ihracatımız 2013 yılının aynı dönemine kıyasla % 16,5 oranında artarak 119,7 milyon dolara yükselmiştir. Türk Cumhuriyetleri, % 6,3 lük pay ve 101,9 milyon dolarlık ihracat değeri ile en çok halı ihracatı yapılan altıncı ülke grubu konumundadır yılının ilk dokuz ayında bu ülkelere yapılan halı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 15,4 oranında azalmıştır. İhracatımız içinde % 5,3 lük bir paya sahip olan Eski Doğu Bloğu Ülkelerine yönelik makina halısı ihracatı 2014 yılı Ocak - Eylül dönemi sonunda 2013 yılı aynı dönemine kıyasla % 5,8 oranında azalmış ve 85,5 milyon dolar olarak kaydedilmiştir yılının ilk dokuz ayında Diğer Avrupa ülkeleri (Norveç, İsviçre ve KKTC) ile Serbest Bölgelerin makina halısı ihracatımız içerisindeki payları ise oldukça sınırlıdır. 28

29 Makina Halısı İhracatımızın Ülkelere Göre Dağılımı Yukarıda ülke gruplarına göre dağılımı incelenen makina halısı ihracatımız bu kısımda ülkeler detayında incelenecektir. Ortadoğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Ortadoğu ülkeleri içerisinde en büyük ihracat pazarımız, aynı zamanda toplam halı ihracatında da ülkemizin en büyük pazarı konumunda olan S. Arabistan dır. Bu ülkeye 2014 yılının ilk dokuz ayında 297,6 milyon dolarlık makina halısı ihraç edilmiş olup S.Arabistan ın ülkemizin toplam makina halısı içerisindeki payı % 18,4 olarak gerçekleşmiştir. Bu ülkeye yapılan ihracat 2013 yılının ilk üç çeyreğine kıyasla % 12 artmıştır. Ortadoğu ülkeleri içerisinde Irak, 104,4 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam makina halısı ihracatı içerisindeki % 6,5 lik pay ile en büyük ikinci pazarımız olarak sıralanmakta olup, bu ülkeye yönelik ihracatımız 2014 Ocak Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 6,7 oranında artmıştır. Birleşik Arap Emirlikleri (B.A.E), 58,2 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 3,6 lık pay ile Ortadoğu ülkeleri arasında en büyük üçüncü ihracat pazarı konumundadır yılı Eylül ayı sonunda bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 21,4 oranında artmıştır. Ortadoğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % S. ARABİSTAN ,0 18,4 IRAK ,7 6,5 BAE ,4 3,6 İSRAİL ,2 1,3 KUVEYT ,1 1,2 İRAN ,5 0,8 ÜRDÜN ,7 0,7 YEMEN ,0 0,7 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı ,2 35,2 Makina Halısı İhracatı Toplamı ,4 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi İsrail e 2014 ün Ocak Eylül döneminde 20,6 milyon dolarlık makina halısı ihracatı yapılmıştır. Bu ülkeye yönelik ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 12,2 Pay % 29

30 oranında artarken, toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 1,3 olarak kaydedilmiştir ün ilk üç çeyreğinde Kuveyt e olan makina halısı ihracatımız ise % 12,1 artmıştır. Anılan dönemde bu ülkeye 19,7 milyon dolarlık ihracat yapılmışken, Kuveyt in makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 1,2 olarak hesaplanmıştır. Öte yandan aynı dönemde İran a yönelik makina halısı ihracatımız % 67,5 oranında artmış olup bu oran Ortadoğu ülkeleri arasında kaydedilen en yüksek ihracat artış oranıdır yılının ilk üç çeyreğinde İran a yönelik ihracat 13 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Avrupa Birliği Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız 2014 Ocak Eylül döneminde Avrupa Birliği nin 28 üyesi arasında makina halısı ihracatımızın en fazla yapıldığı ülke Almanya olmuştur. Anılan dönemde Almanya ya yapılan ihracat bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 18,5 oranında artmış ve 85,2 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Almanya nın toplam makina halısı ihracatı içerisindeki payı % 5,3 olarak hesaplanmaktadır Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % ALMANYA ,5 5,3 İNGİLTERE ,4 3,4 POLONYA ,4 1,7 ROMANYA ,8 1,3 BELÇİKA ,0 1,2 İTALYA ,0 1,1 FRANSA ,8 1,0 İSVEÇ ,5 0,8 YUNANİSTAN ,4 0,6 İSPANYA ,8 0,5 AVUSTURYA ,3 0,5 MACARİSTAN ,1 0,4 HOLLANDA ,6 0,4 BULGARİSTAN ,4 0,4 ÇEK CUMHURİYETİ ,7 0,3 PORTEKİZ ,5 0,2 AB (28) Toplamı ,2 19,8 Makina Halısı İhracatı Toplamı ,4 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi AB (28) Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Pay % 30

31 İngiltere, AB ülkeleri içerisinde en fazla ihracat yapılan ikinci ülke olmuştur. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatı 2014 yılının ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 49,4 oranında artmış ve 55,5 milyon dolar olmuştur. İngiltere nin makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 3,4 e yükselmiştir. İngiltere yi ülkemizin makina halısı ihracatında % 1,7 lik paya sahip Polonya takip etmektedir Ocak Eylül döneminde bu ülkeye yapılan ihracat bir önceki yıla göre % 27,4 oranında artmış ve 27,7 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Romanya, 2014 yılının ilk dokuz ayında AB ülkeleri arasında en büyük dördüncü makina halısı ihracat pazarımız konumundadır. Bu ülkeye yapılan ihracat Ocak Eylül 2014 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 17,8 oranında artmış ve 20,9 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Belçika, İtalya ve Fransa ilk dört büyük pazarı takip eden ülkelerdir ün Ocak Eylül döneminde Belçika ya yönelik makina halısı ihracatımız % 5 azalırken, İtalya ya yönelik makina halısı ihracatımız % 34, Fransa ya yönelik ihracatımız ise % 29,8 oranında artmıştır. Anılan dönemde Belçika ya 20,1, İtalya ya 18,5, Fransa ya ise 16,7 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Belçika nın toplam makina halısı ihracatı içerisindeki payı % 1,2 olarak hesaplanmaktayken İtalya nın % 1,1, Fransa nın ise % 1 olarak gerçekleşmiştir. Afrika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Afrika ülkelerine yönelik makine halısı ihracatımız 2014 yılının ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 8,9 oranında azalmış ve bu ülkelerin toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payları % 14,1 e gerilemiştir. Bu grup içerisinde 96,5 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 6 lık pay ile Libya en büyük ihracat pazarımız olup 2014 yılının Ocak Eylül döneminde bu ülkeye ihracatımız % 38,6 oranında azalmıştır. Anılan dönemde Mısır a yönelik makina halısı ihracatı 2013 yılının aynı dönemine kıyasla % 79,3 oranında artmış ve Mısır, 49,8 milyon dolarlık ihracat değeri ile bu ülke grubunda ikinci sırada yer almıştır. Bu oran aynı zamanda Afrika ülkelerine yönelik ihracat artışları arasında en yüksek oran olup neticesinde Mısır ın toplam makine halısı ihracatımızdaki payı % 3,1 e yükselmiştir. 31

32 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % LİBYA ,6 6,0 MISIR ,3 3,1 CEZAYİR ,6 1,5 FAS ,9 1,0 G. AFRİKA CUMHURİYETİ ,1 0,7 MORİTANYA ,6 0,3 ANGOLA ,4 0,3 Afrika Ülkeleri Toplamı ,9 14,1 Makina Halısı İhracatı Toplamı ,4 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Afrika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Cezayir, Fas ve Güney Afrika Cumhuriyeti sırasıyla % 1,5, % 1 ve % 0,7 lik paylarıyla Libya ve Mısır ı takip eden diğer ülkelerdir. Anılan dönemde Cezayir e yönelik makina halısı ihracatımız % 29,6, Fas a yönelik ihracatımız % 27,9 oranında artarken, Güney Afrika Cumhuriyeti ne yönelik ihracatımız % 6,1 oranında azalmıştır. Amerika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Amerika ülkelerine 2013 ün Ocak Eylül döneminde yapılan makina halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 19,8 oranında artmış ve bu ülkelerin toplam makina halısı ihracatı içerisindeki payı % 11,5 olarak gerçekleşmiştir. Pay % Amerika Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % ABD ,7 10,1 KANADA ,7 0,5 ŞİLİ ,2 0,4 BREZİLYA ,4 0,3 KOLOMBİYA ,8 0,1 ARJANTİN ,4 0,0 Amerika Ülkeleri Toplamı ,8 11,5 Pay % Makina Halısı İhracatı Toplamı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi ,4 100,0 32

33 Amerika ülkeleri arasında en yüksek paya sahip ülke 163 milyon dolarlık ihracat değeri ve toplam makina halısı ihracatı içerisinde % 10,1 olarak hesaplanan payı ile A.B.D. dir. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatımız 2014 yılının ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 22,7 oranında artmıştır. Kanada, Amerika ülkeleri arasında en fazla makina halısı ihracatı yaptığımız ikinci büyük pazardır. Bu ülkeye 2014 yılının ilk dokuz ayında 7,8 milyon dolarlık ihracat yapılmış ve Kanada nın toplam makina halısı ihracatı içerisindeki payı % 0,5 olarak hesaplanmıştır. Bu ülkeye yönelik ihracatımız bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 7,7 oranında azalmıştır. Aynı dönemde Şili ye yönelik makine halısı ihracatımız % 5,2 oranında artmış ve 6,4 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Şili nin ülkemizin toplam makine halısı ihracatı içerisindeki payı % 0,4 dür. Asya ve Okyanusya Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Asya ve Okyanusya ülkeleri olarak adlandırılan ülke grubunun makina halısı ihracatımız içerisindeki payı 2014 yılının ilk dokuz ayı sonunda % 7,4 olarak gerçekleşmiştir. Bu ülkeler arasında en büyük makina halısı ihracat pazarımız, 41 milyon dolarlık ihracatın kaydedildiği Çin Halk Cumhuriyeti olmuştur. Bu ülkeye yönelik ihracatımız 2014 yılının ilk dokuz ayında 2013 yılının aynı dönemine kıyasla % 23,2 oranında artmış ve Çin Halk Cumhuriyeti nin toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 2,5 e yükselmiştir. Asya ve Okyanusya Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % ÇİN HALK CUMHURİYETİ ,2 2,5 MALEZYA ,4 1,1 AFGANİSTAN ,4 1,0 AVUSTRALYA ,2 0,8 JAPONYA ,1 0,6 HINDISTAN ,5 0,4 PAKISTAN ,5 0,4 Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı ,5 7,4 Makina Halısı İhracatı Toplamı Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Pay % 9,4 100,0 33

34 Malezya, bu ülke grubu içerisinde 17,2 milyon dolarlık ihracat ve % 1,1 lik pay ile ikinci sırada yer almaktadır. Malezya ya yönelik makina halısı ihracatımız anılan dönemde % 23,2 oranında artmıştır. Afganistan ve Avustralya Asya ve Okyanusya ülkeleri içinde bu iki ülkeyi takip eden ülkeler olmuştur yılının ilk dokuz ayında ihracatta % 22,4 oranında artış yaşanan Afganistan a 16,1 milyon dolarlık makine halısı ihraç edilmiş ve böylece Afganistan ın toplam halı ticaretimiz içerisindeki payı % 1 olmuştur. Avustralya ya ise % 29,2 lik artışla 13,3 milyon dolarlık makine halısı ihraç edilmiş ve bu ülkenin toplam halı ticaretimiz içerisindeki payı % 0,8 olmuştur. Türk Cumhuriyetlerine Makina Halısı İhracatımız Türk Cumhuriyetlerine 2014 yılının ilk dokuz ayı sonunda makina halısı ihracatımız 2013 ün aynı dönemine kıyasla % 15,4 oranında azalmış ve bu ülkelerin toplam makina halısı içerisindeki payları % 6,3 olarak gerçekleşmiştir. Bu ülkeler arasında en büyük makina halısı ihracat pazarımız, ihracatımızın bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 11,2 oranında artarak 26,6 milyon dolara yükseldiği Türkmenistan olmuştur. Türkmenistan ın toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 1,6 olarak gerçekleşmiştir. Türk Cumhuriyetlerine Makina Halısı İhracatımız 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % TÜRKMENİSTAN ,2 1,6 AZERBAYCAN-NAHÇİVAN ,4 1,5 TACİKİSTAN ,9 1,2 KAZAKİSTAN ,6 1,0 KIRGIZİSTAN ,5 0,8 ÖZBEKİSTAN ,0 0,1 Türk Cumhuriyetleri Toplamı ,4 6,3 Makina Halısı İhracatı Toplamı ,4 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Azerbaycan 23,6 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 1,5 lik pay ile bu ülkeler arasındaki en büyük ikinci makina halısı ihracat pazarımız olurken, Tacikistan ise 20 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 1,2 lik pay ile üçüncü sıradadır. Bu ülkeleri sırasıyla %1 lik paya sahip Kazakistan, % 0,8 lik paya sahip Kırgızistan takip etmektedir. Özbekistan a makine halısı ihracatımız ise oldukça sınırlı durumdadır. Pay % 34

35 Eski Doğu Bloğu Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Makina halısı ihracat pazarlarımız arasında önemli bir diğer grup Eski Doğu Bloğu ülkeleridir. Bu ülkeler içerisinde 2014 Ocak Eylül döneminde en büyük ihracat pazarımız ise 37,5 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 2,3 lük pay ile Rusya Federasyonu olmuştur. Bu ülkeye yönelik makina halısı ihracatı 2014 yılının ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 7,5 oranında azalmıştır. Ukrayna, Rusya Federasyonu nun ardından bu ülke grubu içerisindeki en büyük ikinci ihracat pazarımızdır Ocak Eylül döneminde bu ülkeye 13,2 milyon dolarlık ihracat yapılmışken, ihracat Ukrayna da yaşanan siyasi karışıklıklar ve çatışmaların da etkisiyle % 44,6 oranında düşmüş ve Ukrayna nın toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 0,8 e gerilemiştir. Eski Doğu Bloku Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % RUSYA FED ,5 2,3 UKRAYNA ,6 0,8 BOSNA-HERSEK ,4 0,5 KOSOVA ,7 0,5 GÜRCİSTAN ,3 0,3 ARNAVUTLUK ,4 0,3 MAKEDONYA ,4 0,2 Eski Doğu Bloku Toplamı ,8 5,3 Makina Halısı İhracatı Toplamı ,4 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Pay % Bosna - Hersek, 8,6 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 0,5 lik pay ile bu ülke grubunda üçüncü büyük ihracat pazarımızdır Ocak Eylül döneminde bu ülkeye yönelik makine halısı ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 32,4 oranında artmıştır. Diğer Avrupa Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız Diğer Avrupa ülkeleri olarak adlandırılan ülke grubunun toplam makina halısı ihracatımız içerisindeki payı % 0,4 gibi son derece sınırlı bir seviyededir. Norveç, 2,6 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 0,2 lik payıyla bu ülkeler arasındaki en büyük makina halısı ihracat pazarımızdır. Bu ülkeye yönelik ihracatımız bir önceki yıla kıyasla % 4,7 oranında azalmıştır. 35

36 Diğer Avrupa Ülkelerine Makina Halısı İhracatımız 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül Değişim % NORVEÇ ,7 0,2 İSVİÇRE ,3 0,1 KKTC ,6 0,1 Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı ,0 0,4 Makina Halısı İhracatı Toplamı ,4 100,0 Kaynak: İhracat-Net Bilgi Sistemi Aynı dönemde İsviçre ve KKTC ye sırasıyla 1,7 ve 1,5 milyon dolarlık makina halısı ihracatı yapılmıştır. El Halısı İhracatımızın Ülke Grupları İtibariyle Değerlendirilmesi Ülkemizin toplam halı ihracatının % 5,3 ünü oluşturan el halısı ihracatının yılın ilk üç çeyreği itibariyle % 36,6 lık bölümü Amerika Ülkelerine yapılmıştır Eylül ayı sonu itibariyle Amerika Ülkelerine yönelik el halısı ihracatımız bir önceki yıla kıyasla % 34,9 oranında artmış ve 33,2 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Anılan dönemde 28 AB ülkesine yapılan el halısı ihracatı 2013 Ocak Eylül dönemine oranla % 7,3 oranında azalmış ve 31,9 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. AB Ülkelerinin toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payları % 35,2 olarak gerçekleşmiştir. Asya ve Okyanusya Ülkelerinin toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 16,7 olarak hesaplanmaktayken, bu ülkelere yönelik el halısı ihracatı 2013 yılının ilk dokuz ayına göre % 29,9 oranında azalmış ve 15,1 milyon dolar olarak kaydedilmiştir yılının ilk dokuz ayında ülkemizin el halısı ihracatı içerisinde Ortadoğu Ülkelerinin payı % 3,2, Serbest Bölgelerin payı % 2,8, Afrika ülkelerinin payı % 2,1, Diğer Avrupa ülkelerinin payı % 1,9, Eski Doğu Bloğu ülkelerinin payı % 0,8 ve son olarak Türk Cumhuriyetleri nin payı % 0,6 olarak gerçekleşmiştir. Pay % 36

37 Ülke Grupları İtibariyle Türkiye El Halısı İhracat Kaydı 2013 Ocak - Eylül 2014 Ocak - Eylül DEĞİŞİM % PAY % Amerika Ülkeleri Toplamı (ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) ,9 36,6 AB Ülkeleri (28) Toplamı ,3 35,2 Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı (Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) ,9 16, ,5 3,2 Serbest Bölgeler Toplamı ,5 2,8 Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) ,1 2,1 Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Norveç, İsviçre, KKTC) ,0 1,9 Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) ,0 0,8 Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan vb) ,5 0,6 Toplam El Halısı İhracatı ,6 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Serbest Bölgeler e yönelik makine halısı ihracatımız % 18,5 oranında artmışken Afrika Ülkelerine yönelik ihracatımız % 112,1 gibi yüksek bir oranda artmıştır. Öte yandan Diğer Avrupa Ülkeleri olarak adlandırılan gruba yönelik ihracat % 28, Eski Doğu Bloku Ülkelerine yönelik ihracatımız % 40 ve Türk Cumhuriyetlerine yönelik ihracatımız % 48,5 oranında azalmıştır. El Halısı İhracatımızın Ülkelere Göre Dağılımı Ülkemizin el halısı ihracatı incelendiğinde ilk 10 ülkeye ülkeye yapılan ihracatın toplam el halısı ihracatımızın % 79,6 sını, ilk 20 ülkeye yapılan ihracatın ise toplam el halısı ihracatımızın % 90,8 ini oluşturduğu anlaşılmaktadır. 37

38 El Halısı İhracatımızda İlk 5 Ülke ABD, 2014 yılının ilk üç çeyreği itibariyle en büyük el halısı ihracat pazarımız olarak konumlanmaktadır. Bu ülkeye Ocak Eylül 2014 döneminde 30,7 milyon dolarlık ihracat yapılmışken kaydedilen ihracat artış oranı % 37,2, ABD nin toplam el halısı ihracatımız içerisindeki payı % 33,9 olarak gerçekleşmiştir. Birim: $ En Çok El Halısı İhracatı Yapılan İlk 5 Ülke ABD MACARİSTAN JAPONYA ALMANYA İTALYA OCAK - EYLÜL 2014 OCAK - EYLÜL 2014 yılının Ocak Eylül döneminde Macaristan 14,6 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 16,1 lik payı ile el halısı ihraç edilen ülkeler arasında en çok dikkat çekeni olmuştur. Zira bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla bu ülkeye yapılan el halısı ihracatı % 127,7 oranında artmıştır. Aynı dönemde Japonya ya yönelik ihracat % 31,4 oranında düşmüş ve 13 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. Japonya nın payı % 14,4 olarak hesaplanmaktadır. Almanya ise anılan dönemde % 3,4 lük payıyla dördüncü sırada yer almaktadır. Bu ülkeye el halısı ihracatımız % 0,5 artışla 3,1 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Almanya yı % 2,9 luk pay ile İtalya takip etmektedir yılının ilk dokuz ayına kıyasla İtalya ya yönelik el halısı ihracatımız % 10 artmış ve 2,7 milyon dolarlık ihracat gerçekleşmiştir. 38

39 EN ÇOK EL HALISI İHRACATI YAPILAN ÜLKELER 2014 OCAK - EYLÜL Toplam El Halısı İhracatı: 90,6 Milyon $ DİĞER ÜLKELER % 29,3 ABD % 33,9 İTALYA % 2,9 ALMANYA % 3,4 JAPONYA % 14,4 MACARİSTAN % 16,1 El Halısı İhracatımızda İkinci 5 Ülke Daha önceki yıllarda el halısı ihracatımızda çok daha önemli bir yer tutan Serbest Bölgelerin payları zaman içinde ciddi biçimde azalmıştır. En önemli Serbest Bölgelerden bir tanesi olan AHL Serbest Bölgesi 2,6 milyon dolarlık ihracat değeri ve % 2,8 lik pay ile anılan dönem itibariyle Türkiye nin en büyük altıncı el halısı ihracat pazarıdır. Bu ülkeye yönelik ihracat 2014 yılının ilk dokuz ayında 2013 yılının aynı dönemine kıyasla % 17,9 oranında artmıştır. İsveç e yönelik el halısı ihracatı 2014 yılının Ocak Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla % 7,5 oranında artmış ve 2 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 39

40 Birim: $ En Çok El Halısı İhracatı Yapılan İkinci 5 Ülke AHL SERBEST BÖLGE İSVEÇ BİRLEŞİK KRALLIK HOLLANDA FRANSA OCAK - EYLÜL 2014 OCAK - EYLÜL İhracatımızın bir önceki yılın aynı dönemine oranla ciddi oranda arttığı bir diğer ülke İngiltere (Birleşik Krallık) olmuştur. Bu ülkeye yönelik ihracat Ocak Eylül 2014 döneminde bir önceki yılın ilk dokuz ayına kıyasla % 99,6 oranında artmış ve 2 milyon dolara yükselmiştir. Hollanda ya yönelik ihracatın % 0,5 oranında azaldığı bu dönemde Fransa ya yapılan el halısı ihracatı ise % 34 artmış ve 1,7 milyon dolara kadar yükselmiştir. Rapor: Çağrı ÖZTÜRK Ekonomi Bölümü: Ahmet ŞİŞMAN İTKİB Genel Sekreterliği AR & GE ve Mevzuat Şubesi Aksi belirtilmediği sürece raporda kullanılan tabloların kaynağı İhracatçı Birlikleri kayıt rakamlarıdır. İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. 40

41 EKLER : İHRACAT KAYIT RAKAMLARI Değişim ('14/'13) Pay(14) (%) Değişim ('14/'13) Pay(14) (%) SEKTÖRLER I. TARIM ,2 14, ,1 13, ,2 14,1 A. BİTKİSEL ÜRÜNLER ,4 10, ,7 9, ,8 9,8 Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mam ,4 4, ,2 4, ,8 4,3 Yaş Meyve ve Sebze ,3 1, ,1 1, ,1 1,5 Meyve Sebze Mamulleri ,1 1, ,7 0, ,4 0,9 Kuru Meyve ve Mamulleri ,3 1, ,9 0, ,5 0,9 Fındık ve Mamulleri ,9 1, ,2 1, ,1 1,3 Zeytin ve Zeytinyağı ,1 0, ,4 0, ,5 0,2 Tütün ve Mamulleri ,8 0, ,3 0, ,9 0,6 Süs Bitkileri ,7 0, ,4 0, ,1 0,1 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER ,6 1, ,9 1, ,2 1,4 Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller ,6 1, ,9 1, ,2 1,4 C. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ ,2 2, ,6 2, ,1 2,9 Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri ,2 2, ,6 2, ,1 2,9 II. SANAYİ ,7 82, ,1 78, ,8 78,9 A. TARIMA DAYALI İŞLENMİŞ ÜRÜNLER ,4 9, ,4 8, ,9 8,4 Tekstil ve Hammaddeleri ,0 6, ,4 5, ,0 5,7 Deri ve Deri Mamulleri ,3 1, ,9 1, ,4 1,2 Halı ,2 1, ,8 1, ,9 1,5 B. KİMYEVİ MADDELER VE MAM ,3 11, ,1 11, ,8 11,4 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri ,3 11, ,1 11, ,8 11,4 C. SANAYİ MAMULLERİ ,2 62, ,3 59, ,2 59,1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon ,3 12, ,0 12, ,4 11,9 Otomotiv Endüstrisi ,2 14, ,7 14, ,6 14,3 Gemi ve Yat ,4 0, ,8 0, ,8 0,7 Elektrik Elektronik ve Hizmet ,7 8, ,3 7, ,8 7,8 Makine ve Aksamları ,8 4, ,8 3, ,9 3,9 Demir ve Demir Dışı Metaller ,0 4, ,3 4, ,1 4,5 Çelik ,0 8, ,3 8, ,1 8,5 Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri ,5 2, ,3 2, ,0 2,0 Mücevher ,6 3, ,8 1, ,2 1,6 Savunma ve Havacılık Sanayii ,2 1, ,9 1, ,1 1,0 İklimlendirme Sanayii ,2 2, ,2 2, ,5 2,9 Diğer Sanayi Ürünleri ,3 0, ,1 0, ,1 0,1 III. MADENCİLİK ,3 2, ,4 3, ,3 3,0 Madencilik Ürünleri ,3 2, ,4 3, ,3 3,0 T O P L A M (TİM*) ,5 100, ,6 95, ,9 96,0 İhracatçı Birlikleri Kaydından Muaf İhracat ,0 4, ,0 4,0 T O P L A M (TİM+TUİK*) ,5 100, ,7 100, ,2 100,0 * Son 12 aylık dönem için ilk 11 ay TUİK, son ay TİM rakamı kullanılmıştır. Ocak-Eylül dönemi için ilk 8 ay TUİK, son ay TİM rakamı kullanılmıştır. SEKTÖREL BAZDA İHRACAT RAKAMLARI - EYLÜL OCAK-EYLÜL SON 12 AYLIK Değişim ('14/'13) Pay(14) (%) 41

42 42

43 43