2013 FAALİYET RAPORU

Transkript

1 213 FAALİYET RAPORU

2 Ancak kendilerinden sonrakileri düşünebilenler milletlerini yaşamak ve ilerlemek imkanlarına kavuştururlar.

3

4 İÇİNDEKİLER CONTENTS Sunuş 5 Preface 5 TSB Hakkında Tarihçe TSB Birlik Organları Organizasyon Yapısı About TSB History TSB Association s Bodies Organizational Structure Giriş Sosyo-Ekonomik Gelişmeler Dünya Sigorta Sektörü Avrupa Birliği Sigorta Sektörü Introduction Socio-Economic Developments Global Insurance Industry European Union Insurance Industry Türk Sigorta Sektörü 1.Genel Bakış 2.Prim Gelirleri 3.Sigorta Branşları 3.1. Kaza Sigortaları 3.2. Hastalık/Sağlık Sigortaları 3.3. Kara Araçları Sigortaları 3.4. Raylı Araçlar Sigortaları 3.5. Hava Araçları Sigortaları 3.6. Su Araçları Sigortaları 3.7. Nakliyat Sigortaları 3.8. Yangın ve Doğal Afet Sigortaları 3.9. Genel Zarar Sigortaları 3.1. Kara Araçları Sorumluluk Sigortaları Hava Araçları Sorumluluk Sigortaları Su Araçları Sorumluluk Sigortaları Genel Sorumluluk Sigortaları Kredi Sigortaları Emniyeti Suiistimal Sigortaları Finansal Kayıp Sigortaları Hukuksal Koruma Sigortaları Destek Sigortaları Hayat Sigortaları 4. Bireysel Emeklilik 5.Sektörün Hasar Değerlendirmesi 6.Türk Reasürans Piyasası 7.Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Yatırımları 8.DASK Verileri The Turkish Insurance Industry 1. General Overview 2. Premium Income 3. Insurance Branches 3.1. Casualty Insurance 3.2. Sickness/Health Insurance 3.3. Land Vehicles Insurance 3.4. Railway Rolling Stock Insurance 3.5. Aviation Insurance 3.6. Ships Hull and Machineary Insurance 3.7. Marine Goods on Transit Insurance 3.8. Fire and Allied Perils Insurance 3.9. Other Lines 3.1. Motor Vehicle Third Party Liability Insurance Aviation Liability Insurance Marine Liability Insurance General Liability Insurance Credit Insurance Fidelity Insurance Financial Loss Insurance Legal Protection Insurance Assistance Life Insurance 4. Pension 5. Evaluation of the Claims in the Sector 6. Turkish Reinsurance Market 7. Investments of the Insurance and Reinsurance Companies 8. TCIP Figures Türk Sigorta Sektörünün İstatistiki Tabloları 1.Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Konsolide Bilançoları 2.Hayat Dışı Branşların Konsolide Kar/Zarar Hesabı (Şirketler) 3.Hayat Branşı Konsolide Kar/Zarar Hesabı (Şirketler) 4.Hayat Dışı Branşların Konsolide Kar/Zarar Hesabı (Reasürans Şirketleri) 5.Hayat Branşı Konsolide Kar/Zarar Hesabı (Reasürans Şirketleri) 6.Emeklilik Branşı Konsolide Kar/Zarar Hesabı 7.Branşlara Göre Teknik Karlar ve Artış Oranları 8.Hayat Dışı Branşların Hasar Oranları 9.Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Konsolide Mali Kar/Zarar Tablosu 1.Sigorta ve Reasürans Şirketlerinin Özkaynakları Statistical Tables of the Turkish Insurance Sector 1.Consolidated Balance Sheet of Insurance and Reinsurance Companies 2.Consolidated Profit/Loss Accounts of Insurance Companies Operating in the Non-Life Branches 3.Consolidated Profit/Loss Accounts of Insurance Companies Operating in the Life Branch 4.Consolidated Profit And Loss Account of the Non-Life Branches (Reinsurance Companies) 5.Consolidated Profit and Loss Account of the Life Branch (Reinsurance Companies) 6.Consolidated Profit and Loss Account of the Pension Branch 7.Technical Profit According to the Branches and Rates of Increase 8.Loss Ratios of the Non-Life Branches 9.Consolidated Financial Profit/Loss Accounts of Insurance and Reinsurance Companies 1. Insurance and Rein. Comp. Adjusted Shareholders Funds

5 İÇİNDEKİLER CONTENTS 11.Sigorta Şirketlerinin Toplam Prim-Genel Gider- Teknik Kar- Bilanço Karı İlişkisi 12.Şirketlere ve Branşlara Göre Prim Gelirleri Relations between Total Premiums - General Expenditures - Technical Profit - Balance Sheet Profit 12. Premium Income per Company and by Branch Yasal Düzenlemeler ve Avrupa Birliği Mevzuatına Uyum Çalışmaları 1.Mevzuata İlişkin Çalışmalar 2.Diğer Mevzuat Gelişmeleri 3.Hazine Müsteşarlığı na Görüş Bildirilen Başlıca Çalışmalar 4.Diğer Çalışmalar Legislation and Harmonization with the Acquits Communautaire 1.Activities in the Legislative Field 2.Other Legislative Developments 3.Works Related to the Regulations of the Treasury 4.Other Activities Uluslararası Kuruluşlarla İlişkiler ve Avrupa Birliği Uyum Süreci Çalışmaları 1.Avrupa Birliği ile İlişkiler 2.Uluslararası Kuruluşlarla İlişkiler Relations with International Institutions and Harmonization with the European Union 1. Relations with the European Union 2.Relations with International Institutions Mali ve Finansal Konulardaki Gelişmeler ve Faaliyetler 1.Mali Konulardaki Faaliyetler 2.Finansal Konulardaki Faaliyetler Developments and Activities in Fiscal and Financial Matters 1.Activities about Fiscal Matters 2.Activities about Financial Matters Düzenlenen Toplantı ve Seminerler 17 Meetings and Seminars Organised 17 Ek: Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketlerinin İsim ve Adresleri 19 Annex: Names and Addresses of the Insurance, Reinsurance and Pension Companies 19

6 SUNUŞ PREFACE Olumsuz teknik neticelerle girdiğimiz 213 yılı, gerek mevzuat düzenlemeleri gerekse sektörel faaliyetler açısından oldukça hareketli geçmiştir. Üyelerimiz 213 yılında faaliyetlerini yeniden planlamış; teknik sonuçlara olumlu etkide bulunan müşteri odaklı politikalara daha da ağırlık vererek önemli bir süreci başarıyla geçirmişlerdir. Sektör uygulamalarına önemli değişiklikler getiren düzenlemeler kısaca aşağıdaki gibidir; tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 6456 sayılı Kanun ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu nda, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu nun sigorta eksper ve acenteleri ile ilgili maddelerinde, Sigorta Tahkim Komisyonu, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi ve hak sahiplerince aranmayan paralara ilişkin hükümler içeren maddelerinde ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun sigortacılığa ilişkin hüküm içeren maddesinde değişiklik yapılmıştır sayılı Kanunla değişen 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu nun 24 üncü maddesinin 24 üncü fıkrası gereği Birlikçe hazırlanan Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Geçtiğimiz yıl içerisinde yapılan ve sigorta sektörünü yakından ilgilendiren bir diğer önemli düzenleme ise 652 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun dur tarihli Resmi Gazete de yayımlanan 652 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun marifetiyle krediye bağlı sigortaların yapılmasında "tüketicinin yazılı talebi" şartı getirilmiştir. Söz konusu Kanunla yapılan bir diğer düzenleme ise konut projelerine ön ödemeli (kampanyalı) satış izninin verilmesinde " bina tamamlama sigortası" yaptırma zorunluluğunun getirilmiş olmasıdır. Kanun bu sigorta ile ilgili alt düzenlemeleri yapma hususunda Hazine Müsteşarlığı nı görevlendirmiştir. Bu düzenlemelerin belirginleşmesi durumunda bahse konu sigortanın uygulanabilirliğinin daha net bir şekilde ortaya çıkacağı düşünülmektedir. Bireysel sigortalarda lokomotif görevini üstlenen kasko sigortalarında tarihinde yürürlüğe giren genel şart değişikliği, kamuoyunda uzun süre tartışılmıştır. Uygulamadaki belirsizlikleri ortadan kaldırmak amacıyla yapılan genel şart değişikliği ile dar kasko, kasko, genişletilmiş kasko ve tam kasko adı altında dört farklı ürün şeklinde poliçenin oluşturulması benimsenmiştir. Bunun yanı sıra yedek parça temini, araç bedellerinin rayiç değerinin belirlenmesinde alınacak referansa veya rayiç değeri belirleme yöntemine poliçede yer verilmesi gibi hususlarda düzenlemeler yapılmıştır. Yeni genel şartların getirdiği bir diğer önemli yenilik ise sigortalıların satın almış oldukları ürünü daha net anlaması ve diğer sigorta şirketlerinin ürünleriyle kolaylıkla karşılaştırılabilmesi amacıyla tek tip poliçe şablonunun belirlenmiş olmasıdır. The year that started with unfavorable technical results, has been quite active due to the arrangements made in the legislation as well as the activities that took place in the sector. Our members re-planned their operations in the year 213 and by emphasizing the customer focused policies that positively affected the technical results they were able to tackle an important process with success. The arrangements that led to significant changes in the sector based applications are summarily provided below; By means of Law No. 6456, which was published in the Official Gazette on with the issue No , amendments have been made in Law No on Private Pension Savings and Investment System, in articles related to insurance expertise and agencies of the Insurance Law No as well as the articles containing provisions on Insurance Arbitration Commission, Insurance Information and Monitoring Center and the monies that are not claimed by their rightful owners and lastly the articles of Turkish Criminal Law No on insurance business. The Regulation on Working Principles and Procedures of Association of the Insurance, Reinsurance and Pension Companies of Turkey that has been prepared by the Association as per article 24, paragraph 24 of Insurance Law No that has been amended by Law No has entered into force following its publication in the Official Gazette dated Another important arrangement that has been made in the past year and that interested the insurance sector closely was the Law on the Protection of Consumers No By means of Law on the Protection of Consumers No. 652 that was published in the Official Gazette dated , the insurance based on credit has been tied to the condition of obtaining the consumer s written request. Another arrangement made under this Law involves the compulsory building completion insurance sought as a prerequisite in issuing the prepaid sale (under a campaign) permission for housing projects. The Law authorized the Undersecretariat of Treasury to make the sub-arrangements in relation to this insurance. It is our opinion that the applicability of the subject matter insurance would become clearer with the emergence of arrangements to be made. The amendment to the general conditions in Motor Vehicle Physical Damage Insurance, which occupies the leading position in individual insurance branches, took effect on and has been an item of public discussion for quite a long time. The amendment in the general conditions that was put into effect to eliminate any uncertainties in application prescribed that the policy must be formed under four main classifications: narrow scope insurance, Motor Vehicle Physical Damage Insurance, comprehensive insurance, and full insurance. Furthermore, arrangements were also made in subjects such as the provision of spare parts, references to be taken in determining the market value of vehicles or including the method for determining the market value in the policy. Another important novelty that was introduced with the amendment to the general conditions has been the adoption of a uniform type of policy template to make it possible for the insured people to understand the product they buy better and compare it to the products of the other insurance companies easier than before. 5

7 SUNUŞ PREFACE Ülkemizde uygulamaya başlandığı andan itibaren sürekli bir gelişim içerisinde olan özel sağlık sigortalarının usul ve esaslarının belirlenmesine yönelik çalışmalar sonuçlanmış ve Özel Sağlık Sigortaları Yönetmeliği tarihli ve 288 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır. Yönetmelik ile hastalık/sağlık branşında uygulama alanı bulan ömür boyu yenileme garantisi gibi bazı teminatlar için standartlar getirilmiş, mevzuatta yer alan ve tüm sigorta branşları için geçerli olan bilgilendirme yükümlülüğü gibi bazı düzenlemelere sağlık sigortaları özelinde bir kez daha dikkat çekilmiştir. Düzenlemenin uzun dönemde özel sağlık sigortacılığına olan güveni arttıracağı, mevcut sigortalıların sistemde kalmasını sağlarken yeni sigortalıların da sisteme girmesini teşvik edeceği düşünülmektedir. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasında Tarife Uygulama Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Yapılan değişiklik kapsamında sigorta şirketlerine teklif verme yükümlülüğü getirilmiş ve sigortalıların bilgiye daha kolay ulaşabilmesini teminen, şirketlerin resmi internet sitelerinde trafik sigortası prim sorgulama ekranı tahsis etmelerine yönelik düzenleme yapılmıştır. Yönetmelik değişikliği ile indirim ve artırım basamakları muhafaza edilmekle birlikte, uygulanacak indirim ve artırım oranlarının belirlenmesi şirketlere bırakılmıştır. Yapılan bu değişikliklerle daha şeffaf ve serbest bir sisteme geçiş yapılmıştır. 213 yılı ile birlikte Bireysel Emeklilik Sistemi 1 uncu yılını geride bırakmıştır. Sistem 1 yılda yaklaşık 4 milyon katılımcı sayısına, 25 milyar Türk Lirasını aşan fon büyüklüğüne ulaşmıştır. 213 yılı başında yürürlüğe giren BES katılım paylarına yüzde 25 devlet katkısı uygulamasında yılsonu itibariyle yaklaşık 1.15 milyon Türk Lirası tutarında devlet katkısı katılımcıların hesabına yatırılmıştır. Geriye dönüp bakıldığında Bireysel Emeklilik Sisteminde yapılan düzenlemeler ile sistemin bireyler için daha cazip bir hale getirildiğini; katılımcı tabanının genişlediğini; fon büyüklüğünün arzu edilen oranlarda büyüdüğünü; yeni teşvik modeli ile bugüne kadar vergi avantajını kullanma imkanı olmayan katılımcıların sisteme olan ilgi ve güvenlerinin artmış olduğunu görüyoruz. Bireysel Emeklilik Sisteminin Birlik bünyesine dahil edilmesi ile birlikte mevzuat düzenlemeleri ve sistemin tanıtımı konularına ağırlık verilmiş; Bireysel Emeklilik Sisteminden emekli olan katılımcıların birikimlerini değerlendireceği ve hayat boyu emeklilik geliri almalarına imkan veren Yıllık Gelir Sigortaları ile ilgili bir proje yürütülmüştür. Projede mevzuat hazırlıkları ile birlikte örnek ürün tasarımları üzerinde çalışılmıştır. Zorunlu Deprem Sigortası riskinin 1,75 milyar Euro luk kısmını uluslararası reasürans piyasası ile paylaşmakta olan ve bu anlamda dünyadaki en büyük 1 katastrofik reasürans koruması arasında yer alan Doğal Afet Sigortaları Kurumu, 213 yılı içerisinde afet bonosu piyasasına 4 milyon ABD Doları tutarında tahvil ihracatında bulunmuş ve böylelikle Türkiye nin ilk afet bonosunu (Cat Bond) ihraç ederek olası bir deprem için hasar ödeme kapasitesini artırmıştır. The ongoing work to determine the procedures and principles pertaining to private health insurance that has been in an uptrend since the first time the scheme was put into implementation, has been concluded and the Private Health Insurance Regulation was published in Issue No of the Official Gazette dated By means of the Regulation some standards have been established for some types of coverage such as lifelong renewal guarantee that has found some application area in Sickness/Health branch while attentions were once more drawn to some arrangements valid for all types of insurance such as the responsibility to provide information specifically where health insurance is concerned. It is considered that the subject matter arrangements would improve the trust placed in private health insurance in the long run, and while encouraging the newly insured to enter the system it would ensure that the existing insured subjects remain in the system. Regulation Amending Regulation on Tariff Application Principles on Motor Vehicles Compulsory Third Party Liability Insurance, was published in Issue No of the Official Gazette dated Within the scope of the amendment made, the insurance companies were required to submit offers and establish a traffic insurance premium inquiry screen on their official web sites to ensure that the insured can access information easier. By means of the amendment made in the Regulation, the deduction and increase levels were maintained, however it was left to the discretion of the companies to decide the rate of the deduction and increase to be applied. The amendments that were initiated have made transition to a more transparent and liberal system possible. The Private Pension System has completed its 1th year by 213. Within 1 years, the system acquired 4 million participants and reached a level above 25 billion Turkish Liras in funds. Thanks to the application of 25 percent State contribution to be added to the Private Pension System participation shares that took effect at the beginning of 213, a contribution of approximately TL 1,15 million by the government has been added to the funds of the participants under the scheme. When we look back we see that the system has been rendered more attractive; the number of participants was increased; the desired rate of growth in the funds was achieved by means of the arrangements made in the private pension system while the interest and trust in the system of the participants that have not had the chance to exercise the tax advantages until now have been improved by means of the new incentive model. With the addition of the private pension system in the structure of the Association, the subjects such as the legislation arrangements and promotion of the system have gained importance and a project was conducted on Annuities that would allow the pensioners of the Private Pension System to benefit from their accumulations and receive lifelong income from the pension fund. Project involved work on legislation preparations as well as sample product designs. Turkish Catastrophe Insurance Pool that shares Euro 1.75 billion of the Compulsory Earthquake Insurance risk with international reinsurance market and as such is among the 1 largest catastrophic reinsurance protection entities in the world, issued USD 4 million worth of bonds in the Cat bonds market in the year 213 and as such improved its capacity to pay damages in case of an earthquake by means of the first Cat Bond issue of Turkey. 6

8 SUNUŞ PREFACE Ayrıca 213 yılında başlayan adres kodu uygulaması ile ülke sınırları içerisindeki tüm adresler standartlaştırılarak konutla ilgili işlem yapan tüm kurumlar arasında entegrasyon sağlanmıştır tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri ile Sigorta Sektörünün Vergilendirilmesi İle İlgili Sorunlar ve Çözüm Önerileri başlıklı geniş katılımlı bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Genel olarak her yıl düzenlenen yıllık toplantıların devamı niteliğindeki toplantıya Birlik Yönetim Kurulu Başkanı ve üyeleri, Genel Sekreterlik yetkilileri ile Gelir İdaresi Başkanlığı üst düzey yetkilileri katılmıştır. Bu toplantının en önemli gündem maddelerinde biri yabancı kimlik numarası olmaksızın poliçe düzenlenemeyeceğine ilişkin yasal düzenleme idi. Konuya ilişkin yıl içerisinde Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri ile çeşitli toplantılar yapılmış, zorunluluk konusunda sektörümüzün yaşamakta olduğu sorunlar ve bu sorunların çözümüne ilişkin yöntemler tartışılmıştır. Neticede, Gelir İdaresi Başkanlığı nın tarihli yazısı ile daha önce poliçe tanzimi öncesi Türk vatandaşı olmayan sigorta ettirenlerin vergi dairesine giderek almak zorunda olduğu yabancı kimlik numarasını, poliçe satışı sonrasında müşterileri adına toplu olarak alma yetkisi sigorta ve emeklilik şirketlerine verilmiştir. Bahse konu toplantının bir diğer önemli gündem maddesi olan vakıf ve sandıklardaki birikimlerin Bireysel Emeklilik Sistemine aktarımında vergi tevkifat esasları da Gelir İdaresi Başkanlığı nın tarihinde yayımladığı Gelir Vergisi Sirküleri ile netlik kazanmıştır. Bilindiği üzere başta plastik üreticileri ve kimya sektörü olmak üzere pamuk, çırçır, ahşap, kereste sektörlerinde faaliyet gösteren firmaların sigorta teminatı bulunması konusunda yaşadığı zorluklara ilişkin olarak geçtiğimiz yıl içerisinde Hazine Müsteşarlığı, TOBB ve çeşitli illerdeki sanayi ve ticaret odaları ile yazışmalar yapılmış; toplantılarda bir araya gelinmiş ve çeşitli mecralarda sigorta şirketlerince bu risklere neden teminat verilemediği anlatılmaya çalışılmıştır. Bu görüşmelerde, sigorta şirketlerinin belli alanlardaki risklere önyargılı yaklaştıklarına ilişkin bir algının var olduğu ve yapılan riziko teftişlerinin yetersiz olduğunun ileri sürüldüğü görülmüştür. Bu eleştirilere istinaden, masrafı sigortalı adayınca karşılanmak üzere, bağımsız bir değerlendirmeye ilişkin raporun gündeme getirilmesinin yararlı olacağından hareketle, NFPA standartlarına uygunluk denetimi yapan Türk Loydu Vakfı nın üyelerimiz ile sigortalı adayı tüzel kişilere tavsiye niteliğinde bildirilmesinin faydalı olacağı kanaati hasıl olmuştur. Bu çerçevede Türk Loydu Vakfı İktisadi İşletmesi nden alınan teklif ve iletişim bilgileri ilgili branşta faaliyet gösteren üyelerimize ve çeşitli illerdeki sanayi ve ticaret odalarına duyurulmuştur. Bahse konu teklifin yaşanmakta olan sorunun çözümüne katkı sağlaması; üyelerimizin standartlara uygunluk yönünden teftişi yapılmış bir rizikoyu daha etkin değerlendirebilmesi ve bu şekilde belli bir standardın altında çalışan işletmelerin, sigorta şirketlerinden bağımsız bir kuruluş tarafından değerlendirilmesi ve bu durumun raporlanması ile sigortacılık sektörünün hiç hak etmediği eleştirilerin önüne de geçilmesi hedeflenmiştir. Furthermore, by means of the address code application that has been started at the beginning of 213, integration between the institutions dealing in housing has been achieved as all the addresses within the borders of the country were standardized. On a meeting on the Problems and Solution Suggestions Regarding the Taxation of the Insurance Sector was held with widespread participation of the Revenue Administration officials. In this meeting that was a continuation of the meetings that are generally arranged on an annual basis, the chairman and members of the Board of Directors of the Association, executives from the General Secretariat and high ranking officials from the Revenue Administration were in attendance. One of the most important items to be discussed in the agenda of this meeting was the legal arrangement regarding the requirement to have a foreign identification number to draw up a policy. Regarding the subject, miscellaneous meetings were held with the Revenue Administration officials within the year and in these meetings the problems that our sector has been experiencing regarding the requirement and the ways of resolving this problem have been discussed. In conclusion to these meetings, by means of the letter dated of the Revenue Administration, the insurance and pension companies have been granted the authority to obtain foreign identification numbers collectively on behalf of their customers following the policy sale whereas previously the non-turkish insured parties were required to obtain the same ID No. from the tax office prior to the arrangement of a policy. Another important item of the agenda for discussion in the subject matter meeting was related to the tax withholding principles to be applied to the transfer of the accumulations in foundations and pension funds to the Private Pension System. The subject has been clarified by means of the Income Tax Circular that has been issued by the Revenue Administration on As you may know correspondence was conducted and meetings were held with the Undersecretariat of Treasury, Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey (TOBB) and the chambers of industry and commerce in various cities in the previous year in regard to the difficulties experienced to obtain insurance coverage by the companies operating in cotton, gin, timber and lumber sectors led by plastic manufacturers and chemicals sector. Through various media channels, it has been endeavored to explain why the insurance companies cannot extend coverage for the concerned risks. In the subject matter discussions it has been observed that there is a perception suggesting a prejudiced approach adopted by the insurance companies where these risks are concerned in addition to the claims of inadequate risk inspections. On the basis of the foregoing criticisms and taking into account that an independent assessment report with all associated costs borne by the potential insured would be beneficial, we have been convinced that our members and legal entities as potential insured parties as a recommendation are informed of Turk Loydu Foundation that conducts NFPA Standard compliance audits. Within this scope the offer obtained from Turk Loydu Foundation Economic Enterprise as well as the entities contact information has been informed to our members operating in a related field as well as to the chambers of industry and commerce in various cities. By means of the subject matter offer it has been targeted to contribute to the solution of the subject matter problem, more effective assessment of a risk inspected in terms of standards by our members, and assessment of and reporting on the companies operating below certain standard levels by an entity independent of insurance companies. It has also been aimed to prevent the criticism undeservedly directed to the insurance sector. 7

9 SUNUŞ PREFACE Sigorta ve bireysel emeklilik sektörünün yaşamakta olduğu sorunları çözmek, ihtiyaç duyulan düzenlemelerin hayata geçirilmesini sağlamak ve sektörün önünü açacak uygulamalara katkı sağlamak adına yürütülen projelerin başında gelen 223-Sigortacılıkta Dönüşüm Projesi kapsamında kurulan çalışma komiteleri geçtiğimiz yıl içerisinde de çalışmalarına devam etmişlerdir. Oto sigortaları ile ilgili sigorta sektörünün yaşamakta olduğu sorunların çözümüne ilişkin başlatılan Oto Sigortaları Projesi nde; Doğrudan Tazmin Sistemi, Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Hesaplanmasında Standardizasyon, Sigorta Suiistimalleri ile Mücadele ve Yedek Parça-Tamirhane Sertifikasyonu başlıklarında yürütülen çalışmalarda önemli mesafe kat edilmiştir Sayılı Karayolları Trafik Kanunu nda yapılması gerekli değişiklikler çerçevesinde görüşlerimiz hem yazılı hem de yıl içerisinde gerçekleştirilen toplantılarda sözlü olarak İçişleri Bakanlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Uygulama ve Denetleme Şube Müdürlüğü ve Hazine Müsteşarlığı yetkililerine iletilmiştir. Gerek gelişen ve değişen koşullar ve gerek mevzuatta yapılan değişiklikler dikkate alınarak Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası genel şartlarının revize edilmesine yönelik çalışmalar yapılmış; sektör ve Müsteşarlık temsilcilerinin katıldığı toplantılar düzenlenmiştir. Söz konusu genel şart taslağına Değer Kaybı Hesaplaması, Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Hesaplaması ve Sürekli Sakatlık Tazminatı Hesaplaması kloz olarak eklenmiş ve yasal dayanak oluşturmak amacıyla gerekli çalışmalar yürütülmüştür. Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname de ve Endüstriyel Tasarımların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname de yapılması planlanan değişikliklerin sigorta sektörüne etkisinin tespit edilmesi, sürecin takip edilmesi ve yurtdışı uygulamaların incelenmesi amacıyla önemli bir başka proje başlatılmıştır. Yürütülen çalışmada yurtdışında bu sürecin nasıl bir yöntem izlenerek aşıldığı belirlenmiş ve kanun taslağına eklenmesi önerilecek metin belirlenmiştir. Kamuoyunda sigorta bilincinin geliştirilmesine ve sigorta algısının oluşturulmasına katkı sağlamak amacıyla Mayıs ayının son haftasında sektör paydaşlarının desteğiyle Sigorta Haftası na ilişkin çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir. 213 yılı Sigorta Haftası Motorlu Taşıt Sigortaları konulu II. Ulusal Sigorta Sempozyumu ile başlamış, ardından Sigorta Konulu Kısa Film Yarışması Tasarruf ve Sigorta Bilinci başlığı altında düzenlenmiş ve Sigorta Sektörü Basketbol Turnuvası gerçekleştirilmiştir. Ayrıca TARSİM ile tarım sigortaları özelinde Adapazarı nın Geyve ilçesinde gerçekleştirilen etkinliklerin yanı sıra çeşitli ticaret odalarında değişik sigorta branşlarını kapsayan bilgilendirme toplantıları yapılmıştır. 213 yılında diğer kamu kurumları ile de sigorta sektörünü ilgilendiren konularda temaslarımız devam etmiştir. Bu çerçevede Sağlık Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurulu, Rekabet Kurumu, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, gibi kurumlarla toplantılar yapılmış ve görüşlerimiz paylaşılmıştır. Bu çerçevede Türk Sigorta Sektörünün gelişimini sağlıklı olarak devam ettirebilmesi için tüm paydaşlarla birlikte çalışmalarımızın devam edeceğini belirtir, saygılar sunarım. Ramazan ÜLGER Başkan The working committees established within the scope of the 223 Transformation in Insurance Project that has been one of the leading studies conducted to solve the problems experienced in the insurance and private pension sectors, and to ensure the required arrangements are put into effect and contribute to the applications that would propel the sector continued their work in the previous year. In the Auto Insurance Project that has been initiated to find solutions to the difficulties experienced by the insurance sector in regards to the auto insurance, great progress has been made in the subjects of Direct Settlement System, Standardization in Compensation for Loss of Support, Fight Against Insurance Fraud and Spare Part-Repair Shop Certification. Our opinions, within the framework of the amendments considered to be made in Motorways Traffic Law No. 2918, have been relayed orally to the executives of the Strategy Development Department of the Ministry of Interior, Traffic Applications and Inspections Branch of Security General Directorate and Undersecretariat of Treasury in the meetings arranged within the year. In consideration of the developing and changing circumstances and conditions, work has been conducted on the revision of the general conditions on Motor Vehicles Compulsory Third Party Liability Insurance. To serve this purpose meeting were arranged with the participation of representatives from the sector and Undersecretariat. Value Loss Calculation, Calculation of Compensation for Loss of Support and Perpetual Disability Indemnity Calculation have been added as clauses to the subject matter draft for general conditions while studies were conducted to establish the legal basis. An important project to determine the effects, follow up the process of and analyze the applications abroad in regards to the amendments planned to be made in the Decree Law of Protection of Patent Rights and Protection of Industrial Designs has been initiated. In the study conducted, the method used abroad to complete the process was determined while the text suggested to be added to the body of the Draft Law was determined. Various events pertaining to the insurance week have been organized together with the stakeholders in the sector in the last week of May for purposes of contributing to the improvement of insurance awareness and establishment of a perspective on insurance among public. The 213 Insurance Week commenced with the 2nd National Insurance Symposium titled Motor Vehicle Insurance, and continued with the short film competition Savings and Insurance Awareness on insurance and was concluded with Insurance Sector Basketball Tournament. Furthermore, in addition to the events organized in Adapazari, Gevye with TARSIM regarding agricultural insurance, information meetings were held at various chambers of commerce covering miscellaneous fields of insurance. In the year 213 our contact with the public institutions on subjects regarding the insurance sector has continued. Within this framework meetings were held and opinions were exchanged with representatives from institutions such as the Ministry of Health, Banking Regulation and Supervision Authority, Capital Markets Board, Competition Authority, Ministry of Environment and Urban Planning, Social Security Institution, Ministry of Customs and Commerce. I would like to take this opportunity to inform you of our intention to continue our studies with all the stakeholders to ensure the healthy development and growth of the insurance. Respectfullys yours. Ramazan ÜLGER President 8

10 TSB HAKKINDA ABOUT TSB 9

11 TARİHÇE HISTORY Türkiye de sigortacılık faaliyetleri ve hizmetleri, 187 lerden itibaren yabancı sigorta şirketleri tarafından başlatılmıştır. Daha sonra sigorta şirketleri, aralarında meslek kuruluşu şeklinde örgütlenme ihtiyacını duymuşlar ve tarihinde Beyoğlu TEUTONIA salonunda 44 yabancı şirket tarafından İstanbul da Faaliyette Bulunan Yangın Sigorta Şirketleri Sendikası adıyla ilk meslek kuruluşu oluşturulmuştur tarihinde Ecnebi Anonim ve Sermayesi Eshama Munkasem Şirketler ile Ecnebi Sigorta Şirketleri Hakkındaki Kanun-u Muvakkat kabul edilmiştir. Bu sendika daha sonra 1916 yılında Türkiye'de Çalışan Sigorta Şirketleri Cemiyeti ne dönüştürülmüştür. Bu cemiyetin, o tarihlerde tamamı yabancı olan 81 üyesi bulunmakta idi yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra, 11 Mart 1924 tarihinde bu cemiyet kaldırılarak, yerine "Sigortacılar Kulübü" kurulmuştur. Daha sonra bu Kulüp yerini 1925 yılında kurulan Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi ne bırakmıştır. Bu ibare ilk kez 21 Aralık 1926 tarihli Ticaret Bakanlığı yazısında görülmüştür Sayılı Sigorta Şirketlerinin Teftiş Murakabesi Hakkında Kanun tarihinde yürürlüğe girmiştir sayılı Kanun un bazı maddelerinin değiştirilmesine ve bazı maddelerin ilave edilmesine ilişkin 3392 sayılı kanun kabul edilerek tarihinde yürürlüğe girmiştir. 195 yılında Ankara da toplanan Sigorta Şurası nda sigorta şirketlerinin denetlenmesi konusunda yeni bir yasa taslağı hazırlanmış ve sigortacılık meslek kuruluşu konusu gündeme gelmiştir. Yasa taslağı Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi ne görüş almak üzere gönderilmiştir. Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi üyeleri arasında bu taslakla ilgili anlaşmazlıklar çıkmış ve Genel, Güven, Halk, Ankara ve İnan Sigorta üyelikten istifa etmişlerdir. Temmuz 1952 de üyelikten ayrılan bu şirketlere Anadolu Sigorta ve Destek Reasürans şirketlerinin katılımıyla Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği adıyla tüzel kişiliğe haiz bir meslek birliği kurmuşlardır tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği ana sözleşmesi tasdik edilmiştir. In Turkey the first insurance transactions were started by foreign insurance companies from 187s. Later, the insurance companies required to organize among themselves as a professional organization and the first respective organization was formed on 12 July 19 with the name of Syndicate of Fire Insurance Companies Operating in Istanbul by 44 foreign companies at the TEUTONIA Hall in Beyoglu. The Provisional Law Regarding the Foreign and Incorporated Companies Capitals of which are divided by shares and Foreign Insurance Companies was approved on 13 December This Syndicate was turned into The Society of Insurance Companies Operating in Turkey in 1916 which had 81 members all of them being foreign companies. Following the establishment of the Turkish Republic in 1923, this Society was abolished and The Club of Insurers was set up on 11 March 1924 which later in year 1925 was replaced by The Central Office of Insurers. This expression was for the first time used in a document of the Ministry of Commerce dated 21st December Law No.1149 regarding the Inspection and Supervision of Insurance Companies was put into force on 31 July Later, Law No.3392 amending some articles of Law No.1149 and the inclusion of new articles was approved and put into force on In 195, a new draft-law was prepared in respect of the supervision of insurance companies at the meeting of Insurance Council which came together in Ankara and the subject of insurance profession organization was put on the agenda. This draft-law was then sent to the Central Office of Insurers in order to take their views; however regarding this draft-law there occured disagreement among the members of this Office and the insurance companies; Genel, Güven, Halk, Ankara and Inan resigned from the membership. In July 1952 Anadolu Sigorta and Destek Reasürans submitted their resignations and they established the Association of Insurance Companies of Turkey which had a status of a legal entity. On , the statue of this associatiıon was approved by the Council of Ministers. 1

12 TARİHÇE HISTORY yılları arasında bir tarihte Sigortacılar Daire-i Merkeziyesi nin adı Türkiye Sigortacılar Cemiyeti olarak değiştirilmiştir. Ocak 1954 de Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği kapanmış ve Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nizamnamesi yayınlanmıştır tarihinde Türkiye Sigorta Şirketleri Birliği ile Türkiye Sigortacılar Cemiyetinin birleşmesi ile oluşturulan Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nin ilk umum toplantısı yapılmıştır tarihinde Sigorta Şirketlerinin Murakabesi Hakkında 7397 Sayılı Kanun" kabul edilmiş ve tarihinde yürürlüğe girmiştir tarihinde Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Ana Tüzüğü yürürlüğe girmiştir tarihinde 7397 sayılı Kanunun bazı maddelerini değiştiren ve kanuna bazı maddeler ekleyen 3379 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu yürürlüğe girmiştir. Bu kanunla, Birliğe "kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu" hüviyeti verilmiştir. Bu kanunla yapılan bir başka değişiklikle de, Birliğin organ seçimlerinin yargı gözetimi altında, yani hakim nezaretinde yapılması esası getirilmiştir tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu nun 24 üncü maddesinde de Birlik e ilişkin düzenlemeler yer almış ve bu Kanuna dayanılarak çıkartılan Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nin Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Yönetmelik tarihinde yürürlükten kaldırılmış ve yeni Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nin Çalışma Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik, aynı tarihte yürürlüğe girmiştir. Between 1952 and 1954 the name of the Central Office of Insurers was changed to Society of Turkish Insurers. In January 1954 the Association of Insurance Companies of Turkey was closed down and the regulation of Association of Insurance and Reinsurance Companies of Turkey was published. On 22 January 1954 the first General Assembly of the Association of the Insurance and Reinsurance Companies of Turkey which was formed by the unification of the Association of the Insurance Companies of Turkey and the Society of Turkish Insurers was carried out. On 21 December 1959 Law No.7397 Regarding the Supervision of Insurance Companies was accepted and came into force on 3 December The statue of the Association of Insurance and Reinsurance Companies of Turkey came into force on 1 June By the coming into force Law No.3379 regarding the Insurance Supervision on 11 June 1987 amending certain articles of the Law No.7397, the Association became a specialist institution with the characteristics of a unique non-governmental institution established by law. Another amendment was that the elections of the Association s organs should be made under judiciary supervision. Article 24 of the Insurance Law No.5684 which came into force after being published at the Official Journal dated was included certain regulations concerning the Association. Then, the Regulation Relating to the Working Procedures and Principles of the Association of the Insurance and Reinsurance Companies of Turkey which was introduced pursuant to this Law came into force after being published at the Official Journal dated This regulation was abolished on and the new Regulation Relating to the Working Procedures and Principles of the Association of the Insurance and Reinsurance Companies of Turkey came in to force on the same date. 11

13 TSB TSB Türkiye'de faaliyette bulunan yerli ve yabancı tüm sigorta ve reasürans şirketleri ile yabancı şirketlerin Türkiye deki şubelerinin Hazine Müsteşarlığı'ndan ruhsat aldıktan sonra bir ay içinde Birliğe üye olmaları zorunlu olup; 213 yılı sonu itibari ile 66 sı sigorta şirketi ve 2 si de reasürans şirketi olmak üzere, toplam 68 üyesi bulunmaktadır. Üyelerimizin isim ve adres bilgileri Ek-1 de yer almaktadır. VİZYON Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nin vizyonu, güvenilir ve tarafsız bir otorite olarak sigortacılık konusunda araştırmalar yapmak, eğitim ve tanıtım faaliyetlerinde bulunmak, sektördeki tüm paydaşların çalışmalarını koordine etmek ve sigorta alanında referans bir kurum olma özelliğini devam ettirmektedir. MİSYON Sigortacılık mesleğinin ve sigortacılık hizmetlerinin gelişmesi ve yaygınlaşması, Yurt içinde ve dışında sigortacılığa ait gelişmelerin izlenmesi ve sigortacılık alanında araştırmalar yapılması, Sigortacılığı ilgilendiren konularda Kamu İdaresine görüş bildirilmesi, Yurt içinde ve dışında sigortacılıkla ilgili diğer meslek kuruluşları ile ilişkiler kurulması, Sigorta şirketleri arasındaki ilişkilerde mesleki dayanışmanın güçlendirilmesi, Sigortacılık alanında etik kuralların saptanması, Üyeler arasında haksız rekabetin ortadan kaldırılması, Sigortacılık mesleğinin geliştirilmesi amacına yönelik kuruluşlar kurulması, eğitim faaliyetlerinde bulunulması, All of the insurance and reinsurance companies, local or foreign, operating in Turkey and branch offices of foreign companies in Turkey are obliged to be members of the Association within one months following their being licensed by the Undersecretariat for the Treasury and at the end of 213 the Association had 68 members, 66 being insurance and 2 reinsurance companies. The names and addresses of our members are attached in Annex 1. VISION As a neutral and reliable authority, the vision of the Association of the Insurance, Reinsurance and Pension Companies of Turkey is to become the reference institution in the field of insurance through conducting research, activities of publicity and education, organising and coordinating the activities of all stakeholders in the sector. MISSION Developing the insurance profession and promoting and disseminating insurance services, Monitoring national and international developments related to insurance and conducting research on insurance, Providing advice to public authorities on the matters concerning insurance, Establishing relations with occuppational institutions dealing with insurance in the country and abroad, Empowering professional solidarity between insurance companies, Determination of code of ethics in field of insurance, Eliminating unfair competition among members, Establishing institutions for the development of the insurance profession and providing educational activities, 12

14 BİRLİK ORGANLARI İtibariyle ASSOCIATION'S BODIES AS OF BİRLİK BAŞKANI PRESIDENT OF THE ASSOCIATION Recep KOÇAK YÖNETİM KURULU Başkan Başkan Yardımcısı Başkan Yardımcısı Üye Üye HAYAT DIŞI YÖNETİM KOMİTESİ Başkan Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye HAYAT VE EMEKLİLİK YÖNETİM KOMİTESİ Başkan Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye Üye DENETİM KURULU Başkan Üye Üye DİSİPLİN KURULU Üye Üye Üye GENEL SEKRETERLİK Genel Sekreter Genel Sekreter Vekili Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Yönetim Kurulu Müşaviri Recep KOÇAK M.Kemal OLGAÇ Mete UĞURLU Serhat Süreyya ÇETİN Meral EREDENK M.Kemal OLGAÇ Hasan Hulki YALÇIN Musa ÜLKEN Okan UTKUERİ Serhat Süreyya ÇETİN Uğur GÜLEN Ragıp YERGİN Mine AYHAN Niyazi KOÇAK Mete UĞURLU Mehmet BOSTAN Şeref AKSAÇ Ahmet TURUL Meral EREDENK Taylan TÜRKÖLMEZ Ali ERSOY İzzet Cemal KİŞMİR Viktor HODARA Ramazan ÜLGER Ajlan SÖZÜTEK Sema Bulutlu TÜFEKÇİLER Solmaz ALTIN Nurullah OKUR Ethem Baturalp PAMUKÇU Erhan TUNÇAY (Until ) Mehmet KALKAVAN (From ) M. Atilla OKSAY Kerem ÖZDAĞ (From ) Zihni METEZADE THE BOARD President Vice President Vice President Member Member NON LIFE EXECUTIVE BOARD President Member Member Member Member Member Member Member Member LIFE AND PENSION EXECUTIVE BOARD President Member Member Member Member Member Member Member Member BOARD OF AUDITORS President Member Member BOARD OF DISCIPLINE Member Member Member GENERAL SECRETARIAT Secretary General Deputy Secretary General Deputy Secretary General Deputy Secretary General Board Consultant 13

15 ORGANİZASYON YAPISI ORGANIZATIONAL STRUCTURE TSB Yönetim Kurulu Yönetim Kurulu Müşavirliği Genel Sekreterlik Sigorta Bireysel Emeklilik Sistemi Destek Bölümler Hayat Sigortaları Hayat Dışı Sigortaları Kurumsal İletişim Oto Sigortaları Oto Dışı Sigortaları Mali ve İdari İşler Bilgi Teknolojileri Hukuk Kara Para ve Vergi Mevzuatı Teknik Muhasebe İstatistikler ve Mali Tablolar Aktüerya AB ve Uluslararası İlişkiler TSB Board Advisor to Board General Secretariat Unsurance Private Pension System Auxiliary Units Life Insurances Non-Life Insurances Corporate Communication Motor Insurances Non-Motor Insurances Financial and Adminitrative Affairs IT Legal Money Laundering and Tax Legislation Technical Accounting Statistics and Financial Statements Actuary EU and International Affairs 14

16 GİRİŞ INTRODUCTION 15

17 SOSYO-EKONOMİK GELİŞMELER SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENTS 212 yılında % 9,2 artan Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), 213 yılında da % 1,2 artış göstererek 1.56 trilyon TL olarak gerçekleşmiştir. Buna göre, 213 yılında kişi başına GSYH değeri cari fiyatlarla TL olarak hesaplanmıştır. ABD doları cinsinden açıklanan rakamlara bakıldığında, GSYH 82 milyar dolara, kişi başına düşen GSYH ise dolara yükselmiştir. 213 yılında tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) % 7,4 ve üretici fiyatları endeksi (ÜFE) % 6,97 oranında artmıştır. TÜFE de en yüksek artış yüzde 1.52 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre eğitim yüzde 1.5, lokanta ve oteller yüzde 9,86, ulaştırma yüzde 9,77, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 9,67 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları olarak yer almıştır. 29 yılında küresel finansal krizin etkisiyle 243 milyar dolara gerileyen dış ticaret hacmi, düzenli olarak artarak 213 yılında 43 milyar dolara yükselmiştir. İhracat (FOB) 151,8 milyar dolar, ithalat (CİF) ise 251,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Dış ticaret açığı 84 milyar dolardan 1 milyar dolara yükselmiştir. 212 yılında % 64,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı 213 yılında % 6,3 olarak gerçekleşmiştir. 212 yılında ülkemizi ziyaret eden yabancı turist sayısı 31,78 milyon iken bu sayı %9.85 lik artışla 213 yılında 34,91 milyon kişi olarak gerçekleşmiştir. Bu alandaki turizm geliri 22,4 milyar dolardan 25,3 milyar dolara çıkmıştır. 213 yılı yerli ve yabancı toplam turizm geliri 32,3 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, 212 yılına göre %14,4 artarak 213 yılında yaklaşık 5,25 milyar dolar olmuştur. 213 yılında 13,2 milyar dolar doğrudan yatırım girişi gerçekleşmiştir. Uluslararası doğrudan yatırım girişleri, 213 yılında, bir önceki yıla göre %2,3 oranında artış göstermiştir. Türkiye ye 13,2 milyar dolarlık girişin 9,8 milyar dolarını net doğrudan yabancı sermaye girişleri oluşturmuştur. Cari işlemler dengesi 213 yılında bir önceki döneme göre % 33,9 artışla 64,9 milyar dolar açık vermiştir. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle ise cari işlemler açığı ve enerji dışı cari işlemler açığındaki düşüş devam etmiştir. Cari işlemler açığının GSYİH ya oranı 212 yılı için % 6,1 iken, 213 yılında bu oran 7,9 olarak hesaplanmıştır. 212 yılında merkezi yönetim bütçe gelirleri 331 milyar TL, bütçe giderleri ise 36 milyar TL olarak gerçekleşmiş ve 212 yılı bütçe açığı 28 milyar TL olurken, 213 yılı merkezi yönetim bütçe gelirleri 389 milyar TL, bütçe giderleri ise 48 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. 213 yılında 19 milyar TL ye gerileyen bütçe açığının GSYH ye oranı %1,22 olarak gerçekleşmiştir. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 31 Aralık 213 itibarıyla Türkiye nüfusu kişidir. 213 yılında Türkiye nin yıllık nüfus artış hızı %1,37 olarak gerçekleşmiştir. Kilometrekareye 1 kişi düşmekte olup, ülke nüfusunun % 91,3 ü il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. Nüfusun yarısı 3,4 yaşından küçüktür yaş grubunda bulunan çalışma çağındaki nüfus ise, toplam nüfusun % 67,7 sini oluşturmaktadır. Gross Domestic Product (GDP), which increased by 9.2 % in year 212, realized as 1.56 trillion TL by also displaying an increase of 1.2 % in 213. Accordingly, GDP value per capita was calculated at TL 18,695 at current prices in 213. Considering the figures declared in USD, GDP reached USD 82 billion while the GDP per capita reached to USD 1,782. In 213, consumer prices index (CPI) increased by 7.4 % and producer prices index (PPI) increased by 6.97 %. The highest increase in CPI occurred in alcolohic beverages and tobacco group with 1.52 percent. Education with 1.5 percent, restaurants and hotels with 9.86 percent, transportation with 9.77 percent, food and soft drinks with 9.67 percent have been the other main spending groups having high increae rates compared to the same month of the previous year. Foreign trade volume, which decreased to USD 243 billion by the effect of the global economic crisis in 29, increased regularly and reached to USD 43 billion in 213. Export (FOB) realized as and import (CIF) realized as Foreign trade deficit increased from USD 84 billion to USD 1 billion. The ratio of exports meeting imports, which was 64.5 % in 212 realized as 6.3% in 213. The number of foreign tourists visiting our country was million in 212, it increased to million people with an increase of 9.85 % in 213. Tourism revenues in this field increased to USD 25.3 billion from USD 22.4 billion. In 213, total of domestic and foreign tourism revenue occurred as USD 32.3 billion. Tourism expenses of our citizens residing in Turkey traveling abroad have increased by 14.4 % to about USD 5.25 billion in 213 as compared to 212. Direct investment entry realized as USD 13.2 billion in 213. International direct investment entries decreased by 2.3% in 213 as compared to the previous year. USD 9.8 billion of total entries of USD 13.2 billion into Turkey was accounted for by net direct foreign capital entries. The balance of current accounts maintained its downward trend and gave a deficit of USD 64.9 billion in 213 with in increase of 33.9% in 213.Based on the data cleared of seasonal fluctuations, the decline in current accounts deficit and non-energy current accounts deficit continued. As the ratio of current accounts deficit to GDP was 6.1 % for 212, this rate was calculated at 7.9 % in 213. In 212, central administration budgetary revenues and budgetary costs realized at TL 331 billion and TL 36 billion, respectively. While 212 budget deficit closed at TL 28 billion, central administration budgetary revenues realized as TL 389 billion and budgetary costs realized as TL 48 billion in 213. The ratio of budget deficit to GDP which declined to TL 19 billion has been 1.22 in 213. According to the Address-Based Population Registration System (ABPRS) results, population of Turkey is 76,667,864 persons as of December 31, 213. In 213, annual population increase rate of Turkey realized as 1.37 %. Number of persons per kilometer-square is 1 persons and 91.3 % of the country's population lives in city and district centers. Half of the population is younger than age of 3.4. The population in working period being in the age group of represents 67.7% of total population. 16

18 SOSYO-EKONOMİK GELİŞMELER SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENTS 213 yılında kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus bir önceki yıla göre 884 bin kişilik artış ile 55 milyon 68 bin kişiye ulaşmıştır. Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yıla göre,8 puanlık artışla % 5,8 olarak gerçekleşmiştir. 213 yılında istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 496 bin kişi artarak 25 milyon 262 bin kişiye yükselmiştir. İstihdam edilenlerin % 23,6'sı tarım, % 19,4 ü sanayi, % 7, si inşaat, % 5,'si ise hizmetler sektöründedir. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hizmetler sektörünün payının,6 puan, sanayi sektörünün payının ise,3 ve inşaat sektörünün istihdam edilenler içindeki payının,1 puan arttığı, buna karşılık tarım sektörünün payının 1, puan azaldığı görülmektedir. 213 yılında işsizlik oranı % 9,7 seviyesinde gerçekleşmiş olup, tarım dışı işsizlik oranı % 12, dir. İşsiz sayısı ise 2 milyon 747 bin kişi olarak hesaplanmıştır. Ülkemizde nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı, öğretim yılında okullaşma oranı ile sağlık ve istihdam yapısına ilişkin veriler aşağıda yer almaktadır. a) Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı: 14 yaş grubu: %24, yaş grubu: %67,7 65+ yaş grubu: %7,7 b) öğretim yılında net okullaşma oranı: Okul öncesi eğitim: 3-5 yaş grubu: % yaş grubu: %44 5 yaş: % 64 İlköğretimde: %99 Orta öğretimde: %7 Yüksek öğretimde: %38 c) Sağlık (212 yıl sonu) 1. kişiye düşen yatak sayısı: kişiye düşen hekim sayısı: kişiye düşen hemşire sayısı: 18 d) İstihdam İşgücü: İşgücüne katılma oranı: %5,8 İstihdam: İşsiz: İşsizlik: %9,7 Tarım dışı işsizlik: %12 Toplam istihdam içinde; Tarım sektörünün payı : %23,6 Sanayi sektörünün payı : %19,4 İnşaat : %7 Hizmetler sektörünün payı : %5 In 213, population at non-institutional working age reached 55 million 68 thousand persons by an increase of 884 thousand persons compared to the previous year. Labor participation rate throughout Turkey realized as 5.8 % with an increase by.8 points compared to the previous year. In 213, number of employees reached 25 million 262 thousand persons by an increase of 496 thousand persons compared to the same period of the previous year % of the employees are in the agricultural sector, 19.4 % in the industrial sector, and 7. % in the construction sector, 5 % is in the services sector. Compared to the same period of the previous year, it is seen the share of services increased by.6 point, share of the industrial sector increased by.3 point and the share of employees on the construction sector increased by.1 point aganist this the share of agricultural sector decreased by.1 point. Unemployment rate was 9.7 % in 213 and non-agricultural unemployment rate was 12. %. Number of unemployed persons was calculated as 2 millions 747 thousand persons. Breakdown of population by age groups, school enrollments in academic year and data concerning health and employment structure are indicated below. a) Breakdown of population by age group: -14 years: 24.6 % years: 67.7 % Over 65 years: 7.7 % b) School enrollments in academic year: Preschool education: 3-5 years: 31% 4-5 years: 44% 5 years: 64 % Elementary school education: 99 % Secondary school education: 7 % University education: 38 % c) Health (end of 212) Number of beds per 1, persons: 27 Number of doctors per 1, persons: 17 Number of nurses per 1, persons: 18 d) Employment Workforce: 28,271, Labor Participation Rate: 5.8% Employment: 25,524, Unemployed: 2,747, Unemployment Rate: 9.7% Non-agricultural unemployment: 12% Sectoral shares of employment; Agriculture: 23.6% Industry: 19.4 % Construction: 7 % Services: 5 % 17

19 SOSYO-EKONOMİK GELİŞMELER SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENTS 213 yılı itibarıyla sosyal sigorta programları tarafından kapsanan nüfusun oranı % 81,9 dur. Toplam aktif sigortalı sayısı ise 18,9 milyon kişidir. Aktif-pasif sigortalı oranı 1,9 dır. 213 yılında cari prim gelirlerinin artmasının yanı sıra prim ödeme gücü olmayanların önceki yıllara ait Genel Sağlık Sigortası (GSS) primlerinin dönem içerisinde tahsil edilmesi SGK dengesini olumlu etkilemiştir. Buna karşın, tedavi harcamalarının yükselmesi, emekli aylıklarına ilişkin intibak düzenlemesinin sigorta ödemelerini artırması, prim ödeme gücü olmayanların GSS primleri için yapılan transferlerdeki artış ile prim gelirlerindeki yükselmeye paralel olarak devlet katkısı ve teşviklerden kaynaklanan transferlerin artması nedeniyle SGK ya yapılan bütçe transferlerinin GSYH içindeki oranı yükselmiştir. Bunun sonucunda, 213 yılında sosyal güvenlik kuruluşlarına yönelik bütçe transferlerinin GSYH içindeki payının bir önceki yıla göre,1 puan artarak yüzde 4,6 seviyesine ulaşmıştır. Percentage of the population covered by social security schemes was 81.9 % as of the end of 213. Number of total active insured was 18.9 million persons. Active-passive insured ratio was 1.9. The increasein current premium income as well as recovery of the General Health Insurance (GHI) premiums of the persons who were insolvent to pay premiums in the relevant period has impacted the SSI balance positively. But however; the ratio of transfers from the budget to SSI in GDP increased due to increase of treatment expenses, increase in insurance premiums caused by adjustment arrangements with respect to retirement pays, increase in the transfers made for the GHI premiums of the persons who are insolnent to pay premium and government contribution in line with the rise in premium expense. As a consequence, the ratio of transfers from the budget to social security institutions in GDP reached the level of 4.6 by increasing.1 point compared to previous year in

20 SOSYO-EKONOMİK GELİŞMELER SOCIO-ECONOMIC DEVELOPMENTS 213 YILININ TEMEL SOSYO-EKONOMİK GÖSTERGELERİ MAIN SOCIO-ECONOMIC INDICATORS FOR 213 Nüfus (213 Yıl Sonu) Kentsel Nüfus (%) İstihdam (15+Yaş) İşsizlik Oranı (%) 1. Kişiye Düşen Hekim Sayısı (212 yıl sonu) 1. Kişiye Düşen Yatak (212 yıl sonu) Okul Öncesi Eğitim Okullaşma Oranı-212/213 (%) 3-5 yaş 4-5 yaş 5 yaş İlköğretim Okullaşma Oranı -212/213 (%) Ortaöğretim Okullaşma Oranı-212/213(%) , , ,93 44,4 64,47 98,86 7,6 Population (End of 29) Urban Population (%) Employment (Age 15+) Unemployment Rate (%) Number of doctors per 1. people: Number of beds per 1. people: Preschool Education Schooling Rate 28/29 (%) Basic Education Schooling Rate-28/29 (%) Secondary Education Schooling Rate-28/29 (%) , , ,93 44,4 64,47 98,86 7,6 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla-Cari Fiyatlarla (Milyar TL) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla-(Milyar ABD Doları) GSYH Büyüme Oranı (%) Kişi Başına GSYH-Cari Fiyatlarla (ABD Doları) İthalat (Milyar ABD Doları) İhracat (Milyar ABD Doları) Turizm Gelirleri (Milyar ABD Doları) Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri (Milyar TL) Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri (Milyar TL) Bütçe Açığının GSYH ye Oranı (%) , ,2 Gross Domestic Product-Current Prices (Million TL) Gross Domestic Product (USD million) GDP Growth Rate (%) GDP per capita Current Prices (USD) Imports (USD million) Exports (USD million) Tourism Revenues (USD million) General Government Budget Revenue (Million TL) General Government Budget Expenses (Million TL) Budget Deficit to GDP (%) , ,2 TÜFE (%) ÜFE (%) 7,4 6,97 Consumer Price Index (%) Producer Price Index (%) 7,4 6,97 Sigorta Prim Geliri (TL) Sigorta Prim Geliri/GSYH (%) ,55 Insurance Premium Income (TL) Insurance Premium Income/GDP (%) ,55 19