Atatürk ün Samsun da stiklal Ticaret Okulu nda Ö retmenlerle Konuflmas

Transkript

1 Atatürk ün Dünyas Cengiz Önal 69 Atatürk ün Samsun da stiklal Ticaret Okulu nda Ö retmenlerle Konuflmas Sayg de er Han mlar, Sayg de er Beyler! Bu toplant y düzenleyenlere özel olarak teflekkür ederim. Bu nedenle, Benim Samsun un çok ayd n bir yerinde bulunmam sa lanm fl oldu. Bu nedendir ki yine beni, beyinleri ilim ve fen ile süslenmifl olan k ymetli insanlardan oluflmufl bir heyetin önünde, çok mutlu etti. Dünyada her fley için; uygarl k için, hayat için, baflar için en hakiki mürflit ilimdir; fendir. lim ve fennin d fl nda rehber aramak dikkatsizliktir, bilgisizliktir, yanl fll kt r. Yaln z ilmin ve fennin yaflad - m z her dakikadaki aflamalar n n olgunlaflmas n kavramak ve yükseliflini zamanla izlemek flartt r. Binlerce sene Atatürk Samsun da önceki ilim ve fen dilinin çizdi i kurallar, flu kadar bin sene sonra bugün oldu u gibi uygulamaya kalk flmak, elbette ilim ve fennin içinde bulunmak de ildir. Çok mutlu bir duygu ile anl yorum ki; söz söylediklerim bu gerçeklere eriflmifllerdir. Bu itibarla mutlulu um artmaktad r. fiöyle ki söz 37

2 söylediklerim, ö retim ve e itim alt nda bulunan yeni nesli de gerçe in fl klar yla do ufluna sahip olacak flekilde yetifltireceklerine söz vermifllerdir. Bu, hepimiz için övünmeye aç k bir noktad r. Sayg de er K z kardeflimiz Han mefendi ve ondan sonra aç klamada bulunan sayg de er duygusal arkadafllar m z, uzak geçmifli çok güzel göstererek aç klad lar. Yak n geçmiflin ac lar n da, gerçekten kalpleri durduracak flekilde belirttiler. Bu sebeple, bana yönelik çok güzel sözler söyleme inceli i gösterdiler. çten gelen bu güzel sözlerden dolay flüphesiz çok mutluyum, duyguluyum ve onlara teflekkür borçluyum. Yaln z sizden Atatürk Samsun da olan bir kifliye, sizden fazla önem vermek, her fleyi bir milletin ferdinde toplamak, geçmifle, bugüne, gelece e, bütün bu zamanlara ait bir sosyal çal flma heyetinin aç klamalar n, böyle yüksek bir toplant meclisinin alçak gönüllü bir ferdinden beklemek elbette ki uygun de ildir ve gerekli, de ildir. Memleket ve ulusun hayat ve gelece ine olan sevgi ve sayg mdan dolay, önünüzde gerçek bir noktay aç klamak zorunday m: Vatandafllar, herhangi bir kifliyi istedi iniz gibi sevebilirsiniz. Kardefliniz gibi, arkadafl n z gibi, baban z gibi, çocu unuz gibi, sevgiliniz gibi sevebilirsiniz. Fakat bu sevgi sizi, ulusal varl n z bütün sevgilerinize ra men herhangi bir kifliye, herhangi bir sevdi inize verme e yöneltmemelidir. Bunun tersine hareket kadar büyük hata olamaz. Bir ulus için, bir ulusun varl, flerefi, onuru ve büyüklü ü için bu kadar büyük bir yanl fl olamaz. Ben ait oldu um büyük Türk Ulusu nun böyle bir hatay art k beklemeyece ine tam güvene sahip olmakla huzurlu ve rahat m. Arkadafllar, Ben ve benim gibi birçok vatandafllar, kardefller bundan befl, befl buçuk sene önce ulusumuzun gerçek vatan n, ümitsiz felâkete düfltü ü zaman, vicdanca, namusça, flahsen sorumlu olduklar görevi yapmak durumunda kald lar. Bunu do al olarak yapacaklard. Yapmalar zorunluydu. Bu ulusal namusun gere iydi. Ben bu kutsal gerçeklerin d fl nda hareket edebilir miydim? Elbette edemezdim. Türk ulusunun hiçbir 38

3 ferdi, bu gere in d fl nda hareket edemezdi. Ben, elbette bu üzücü manzara karfl s nda yüre imin isteklerine karfl, ulusal namusumuza ayk r hareket edemezdim. Ait olmakla gurur duydu- um büyük Türk ulusunun yüksek kiflili ine elbette ayk r hareket edemezdim. Bence aitli iyle gurur duydu- um ulusun hiçbir ferdi, bu namus gere inden asla sapmam flt r. E er bundan farkl gösterilenler varsa, emin olunuz yüce namuslu vatandafllar, onlar n kalp ve vicdan güzellikten hiç esinlenmemifl, kapkara alçak vicdanlard r. Türk ulusu derin bir geçmifle sahiptir. Ulusumuzun hayat hikâyesini düflünelim. Bu düflünce bizi elbette yedi yüz y ll k Osmanl Türklü ünden, çok yüz y ll k Selçuklu Türklerine ve ondan önce bu devirlerin her birine denk olan ne büyük Türk devirlerine kavuflturur. Bütün bu zamanlara dikkat ediniz Türk kendi ruhunu, benli ini, hayat n unutmufl; nereden geldi i belirsiz birtak m baflkanlar n ak ls z arac olmak durumuna düflmüfltür. Türk ulusu kendi benli ini, akl n, ruhunu unutur gibi olmufl ve varl yla herhangi bir amaca, sonucu alçakl k olan, esirlik olan karfl l ks z köle olmaya giden de ersiz bir hedefe sürüklenmifltir. Ulusumuz ne yaz k ki bu yanl fl durumu çok sürdürdü. Bu yüzden her türlü yoksulluklara ve esirliklere düflmekten kendini kurtaramad. Bütün bu s k nt lar n ve ald klar ulusal olmayan e itimin gere i oldu- unu fark etmeksizin, sa lam bir e itimin eseri oldu u düflüncesiyle karar n uyguluyordu. E itimin temeli, e itimin amaç ve anlam çok büyüktür. Bu konudaki yol yanl fl ise ve koskoca bir ulus önem ve güven duydu u kitaplardan; kutsal kitaplardan iflaret göstererek rehber olduklar n iddia edenlerin sözlerine inanarak yürürlerse ve bu yürüyüfl yönü kendilerini yoklu a düflürürse, suç bu yönü izleyen temiz, iyi huylu, özverili, rehberine güvenen çaresiz halktan fazla, rehberlere ait de il midir? Ait olmakla gurur duydu um büyük Türk Ulusu nun yüksek kiflili ine elbette ayk r hareket edemezdim. Konuflmac arkadafllar m zdan biri bana nereden esinlendi imi ve güç ald m sordu. Bu soruya k sa bir cevap vermek isterdim. Diyebilirim ki, bugünkü uyanmay, düne, geçmifle borçluyuz. Herhalde babalar m z n, analar m z n, yetifltirdiklerimizin ruh ve ak llar m z n aç l m nda verimli etkileri vard r. Gerçi biz, belki burada bulunanlar n hepsi, dünyaya geldi imiz zaman bu topraklar üzerinde yaflayanlarla beraber, yok edici bir bask n n pençesi alt ndayd k. A zlar kilitlenmifl gibiydi. Ö retmenler ve e itmenler yaln z bir noktay beyinlerde yerlefltirme e zorunlu tutulmak- 39

4 Mustafa Kemal ve Latife Han m Samsun da (1924) tayd. Benli ini, her fleyini unutarak bir maddeye boyun e mek, onun kulu, kölesi olmak. Bununla beraber hat rlamak gerekir ki, o bask alt nda da, bizi bugün için yetifltirme e çal flan gerçek ve özverili ö retmenler, e itmenler eksik de ildi. Onlar n bize verdikleri verim, elbette esersiz kalmam flt r. fiimdi burada bir kifliye rastlad m. O, benim ortaokulun birinci s n f nda ö retmenimdi. Bana henüz ilk fleyleri ö retirken gelecek için ilk düflünceleri de vermiflti. Efendiler, Aç klamak istiyorum ki; ilk ilham ana-baba kuca ndan sonra okuldaki e itimcinin dilinden, vicdan ndan, terbiyesinden al n r. Bu esinlenmenin aç l m n n gerçekleflmesi, ulus ve yurda hizmet edebilecek güç ve kabiliyetin kazan lmas için ulusumuz ve yurdumuza büyük, derin ilgi oluflturan düflünce ve duygularla her an desteklenmek gerekir. Bu düflünce ve duygular n kayna yurt bütünlü ü ve ulusumuzdur. Ulusumuzun ortak istek ve gönlüne dokunmak ve onun gereklerine göre varl n yöneltmeyi, kanun hareketi bilmek, gerçek yolda yürüyebilmek için tek kurald r. Bir ulusun birli ine hâkim olmak, gereklerine uymak uluslar n ortak iste i ve düflüncesidir. Bir insan yurduna ve ulusuna yararl bir ifl yaparken, dikkatinden bir an uzak bulundurmamaya zorunlu oldu u kural; ulusun gerçek iste idir. Bir toplumun mutlaka ortak bir düflüncesi vard r. E er bu her zaman aç klanam yorsa, onun varl na bask yap lmamal d r. O uygulamada mutlaka vard r, varl m z, istiklâlimizi kurtaran bütün fiiller ve hareketler, ulusun ortak düflüncesinin, iste inin, karar n n yüksek oluflumunun eserinden baflka bir fley de ildir. Bugün vard m z sonuç, flüphe yok, çok mutluluk ve ümit vericidir. Fakat bu mutlulu u koruyabilmek ve ümitleri uygulama sahas na koyabilmek için bundan sonra dikkat edilecek 40

5 noktalar da çoktur. Son konuflmac Hoca Efendinin aç klamas ndan esin alarak söyleyeyim ki, en önemli, en gerçekçi nokta e itim sorunudur. E itimdir ki, bir milleti ya hür, ba ms z, flanl, yüce bir ulus halinde yaflat r; ya da bir ulusu esirlik ve yoksullu a düflürür. E itim kelimesi yaln z olarak kullan ld zaman, herkes ona kendince istedi i bir anlam yükler. Ayr nt ya girilirse, e itimin amaçlar çeflitlilik kazan r. Örne in dini e itim, ulusal e itim, milletleraras e itim vb gibi. Bütün bu e itimlerin amaçlar baflka baflkad r. Ben burada yaln z yeni Türk Cumhuriyeti nin yeni nesle verece i e itimin, ulusal e itim oldu unu kesinlikle aç klad ktan sonra di erleri üzerinde durmayaca m. Yaln z gösterdi im anlam k sa örnekle aç klayaca m. Yeryüzünde üç yüz milyonu içine alan Müslüman vard r. Bunlar ana, baba, hoca e itimiyle, e itim almaktad rlar. Fakat ne yaz k olay n gerçe i fludur ki, bütün bu milyonlarca insan gruplar flunun ve bunun esaret zincirleri alt ndad r. Ald klar manevi e itim ve dolays yla edindikleri ahlâk onlara bu esirlikten kurtulabilecek insanl k becerisini vermemifltir, veremiyor ve de veremez! Çünkü e itim amaçlar ulusal de ildir. Ulusal e itimin ne demek oldu- unu bilmekte art k bir kafa kar fl kl kalmamal d r. Bir de ulusal e itim gerçeklefltikten sonra onun dilini, yöntemini, araçlar n da ulusal yapmak zorunlulu u tart fl lmazd r. Ulusal BD fiubat en önemli, en gerçekçi nokta e itim sorunudur. E itimdir ki, bir milleti ya hür, ba ms z, flanl, yüce bir ulus halinde yaflat r; ya da bir ulusu esirlik ve yoksullu a düflürür. e itim ile aç lmak ve yükseltilmek istenilen genç beyinleri, bir yandan da pasland r c, uyuflturucu, gerçek d fl fazlal klarla doldurmaktan dikkatle kaç nmak gereklidir. Genç kuflaklar n beynini yormadan onun her fleyi almaya ve benimsemeye uygun yüzü, gerçe in izleriyle süslenmelidir. Sayg de er Han mlar, Sayg de er Beyler! Bu toplant da yap lan konuflmalarda ifade edilenler o kadar duygulanmama ve etkilenmeme neden oldu ki, kula mda o kadar ilâhi bir ses oluflturdu ki, bunu bozmamak için bir kelime bile söylemeyi düflünmüyordum. Fakat varl n z n ruhumda oluflturdu u duygulanma beni düflüncelerimi aç klamaya yöneltti. Beni dinlemek zahmetine katland n zdan dolay hepinize teflekkür ederim. cengizonal@butundunya.com.tr Mustafa Kemal 22 Eylül 1924 stiklal Ticaret Okulu Samsun (Gelecek Ay: nebolu Türk Oca ndaki Konuflmas ) 41