Giriş KOP Bölgesi nde Nüfus KOP Bölgesi nde 2012 Nüfus Hareketleri... 15

Transkript

1 1

2 2

3 İçindekiler Giriş KOP Bölgesi nde Nüfus KOP Bölgesi nde 2012 Nüfus Hareketleri Genel Değerlendirme İlçe Detayları Aksaray İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri Karaman İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri Konya İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri Niğde İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri KOP Bölge İllerinin Arazi (Dağlık-Ovalık) Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği Aksaray İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği Karaman İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği Konya İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği Niğde İlinde Arazi Durumuna Göre Nüfus Hareketliliği Sonuç ve Değerlendirme

4 Tablolar Tablo 1 Türkiye ve KOP Bölgesi Nüfusu ( )... 8 Tablo 2 Türkiye Geneli ve KOP Bölgesi nde İl-İlçe Merkezleri, Belde ve Köy Nüfusları... 9 Tablo 3 Türkiye ve KOP Bölgesi nde Şehirleşme Oranı ve Nüfus Yoğunluğu ( 2012) Tablo 4 KOP Bölgesi İlleri ve Türkiye Kaba Doğum Hızları ( ) (Binde) Tablo 5 KOP Bölgesi ve Türkiye Nüfus Projeksiyonu ( ) Tablo 6 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Türkiye'de İller Bazında İkamet Sayı ve Oranları (2012) Tablo 7 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Bölge İçindeki İkamet Sayı ve Oranları Tablo 8 Aksaray Ağaçören İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 9 Aksaray Eskil İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 10 Aksaray Gülağaç İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 11 Aksaray Güzelyurt İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 12 Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 13 Aksaray Ortaköy İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 14 Aksaray Sarıyahşi İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 15 Karaman Ayrancı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 16 Karaman Başyayla İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 17 Karaman Ermenek İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 18 Karaman Kâzımkarabekir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 19 Karaman Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 20 Karaman Sarıveliler İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 21 Konya Ahırlı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 22 Konya Akören İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 23 Konya Akşehir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 24 Konya Altınekin İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 25 Konya Beyşehir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 26 Konya Bozkır İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 27 Konya Cihanbeyli İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 28 Konya Çeltik İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 29 Konya Çumra İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 30 Konya Derbent İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 31 Konya Derebucak İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 32 Konya Doğanhisar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 33 Konya Emirgazi İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 34 Konya Ereğli İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 35 Konya Güneysınır İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 36 Konya Hadim İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 37 Konya Halkapınar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 38 Konya Hüyük İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin

5 Tablo 39 Konya Ilgın İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 40 Konya Kadınhanı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 41 Konya Karapınar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 42 Konya Karatay İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 43 Konya Kulu İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 44 Konya Meram İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 45 Konya Sarayönü İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 46 Konya Selçuklu İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 47 Konya Seydişehir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 48 Konya Taşkent İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 49 Konya Tuzlukçu İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 50 Konya Yalıhüyük İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 51 Konya Yunak İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 52 Niğde Altunhisar İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 53 Niğde Bor İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 54 Niğde Çamardı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 55 Niğde Çiftlik İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 56 Niğde Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 57 Niğde Ulukışla İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Tablo 58 Arazi Durumuna Göre Aksaray İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) Tablo 59 Arazi Durumuna Göre Karaman İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) Tablo 60 Arazi Durumuna Göre Konya İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) Tablo 61 Arazi Durumuna Göre Niğde İlçelerinde Nüfus Hareketleri (2012) Şekiller Şekil 1 KOP Bölgesi Nüfusunun KOP İlleri Arasındaki Dağılımı (2012)... 9 Şekil 2 KOP Bölgesi Nüfusunun Yerleşim Bazlı Cinsiyet Dağılımı (2012) Şekil 3 KOP Bölgesi Nüfus Piramidi (2012) Şekil 4 KOP Bölgesi İllerinin Yıllar İtibariyle Nüfus Artış Hızı ( ) Şekil 5 Türkiye 2012 Yılı Düzey 1 Bazında Kaba Doğum Hızlarına Göre İllerin Durumu Şekil 6 KOP Bölgesi İlleri Nüfus Projeksiyon Grafiği ( )

6 Giriş Nüfus hareketliliği, bir toplumda nüfusun tümünün ya da bir kısmının ekonomik, siyasal, kültürel, dini ve coğrafi nedenlerle bir yerden başka bir yere göç etmesidir. İç ve dış göçler biçiminde yaşanan nüfus hareketliliğinin temelinde çoğunlukla insanların geçimlerini sağlamak ve yaşam standartlarını yükseltmek için elverişli yerler elde etme ve bu alanlarda yaşama isteği yatmaktadır. İç ve dış göç açısından farklı tarihsel, sosyal ve kültürel deneyimlere sahip olan ülkemizde özellikle 1950 li yıllardan sonra ön plana çıkmaya başlayan köyden kente hareketliliği, 1960 lardan sonra Batı Avrupa ya işçi göçü ve ilerleyen süreçlerde Orta Doğu, Avrupa ve Orta Asya ya bireysel ve zincirleme insan hareketlilikleri izlemiştir lerden itibaren ülkemizin kırsal alanlarından kent merkezlerine ve az gelişmiş yörelerden gelişmiş bölgelere doğru yaşanan nüfus hareketliliğinde tarım arazilerinin miras yoluyla parçalanması sonucu, hane halkının ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesi, tarımda makineleşmenin artışı ile beraber azalan işgücü ihtiyacı, ekonomik istikrarsızlık, sosyal ve siyasi sorunlar, kırsalda eğitim, sağlık ve konut olanaklarının yetersizliği gibi itici faktörlerin yanı sıra kentlerin çekiciliği de etkili olmuştur. Eğitim ve sağlık altyapısının gelişmişliği, iş imkânlarının kırsala oranla daha fazla ve çeşitli olması, sosyal ve kültürel olanakların fazlalığı gibi etkenlerle kentsel alanlara doğru yaşanan hareketlilik, göç veren ve göç alan yerleşimlerde sosyal, ekonomik ve kültürel dönüşümlere sebep olmuş, her iki alan için birtakım fırsat ve sorunları beraberinde getirmiştir. İç göç kapsamında, kırsal alanlardan kentlere doğru yaşanan ve kırsal göç olarak adlandırılan nüfus hareketliliği dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de kent-kır arası nüfus yoğunluğunda değişimlere sebep olmuştur. Şehirleşme oranı 1927 yılında %24'den 1960 yılında %33 e, 2000 yılında %71 e, 2012 de ise %77,3 e ulaşan Türkiye, dünyada kentleşme hızı en yüksek ülkeler arasına girmiştir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) nun 2012 İstatistik Yıllığı nda İrlanda ve İsrail ile beraber dünyanın en hızlı kentleşen ülkeleri arasında sayılan ülkemizde yıllık nüfus artış hızı da dünya ortalaması olan %1,2 ( 12) oranında gerçekleşmiştir. Böylece, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) 2012 verilerine göre Türkiye nüfusu 75 milyon 627 bin 384 kişiye ulaşmıştır. Ancak, ADNKS verilerinin işaret ettiği artışa rağmen, nüfus artış hızında önemli bir düşüş yaşanmış; 2010 yılında 15,8 olarak gerçekleşen nüfus artış hızı 2011 yılında 13,5 e, 2012 yılında ise 12 ye gerilemiştir. Ulusal ölçekte genel manzara bu şekilde iken Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerini kapsayan KOP Bölgesi nin nüfus artış hızında yaşanan gerileme daha ciddi boyutlara ulaşmıştır yılı nüfus artış hızı değerlerinde KOP Bölgesi dünya ve ülke ortalamalarının oldukça altında kalarak Konya da 6,71, Karaman da 6,05, Aksaray da 2,88 ve Niğde de 8,02 lik bir artış göstermiştir. Bu durum, bölgenin göç vermeye devam etmekle birlikte nüfus artış hızında bir gerileme yaşadığını ortaya koymaktadır. Öte yandan Marmara Bölgesi'ndeki nüfus yoğunluğu hızla artmakta, bölgede gelişen sanayi ile birlikte yaşam alanlarında ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum Türkiye'de yeni cazibe bölgelerine duyulan ihtiyacı ve bu oluşumlar için bölgesel kalkınma programları ve eylem planlarının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Sahip olduğu yüzölçümü, ekonomik gelişme potansiyeli, 6

7 sanayileşme gücü, organize sanayi alanı ve jeopolitik konumu itibariyle KOP Bölgesi Türkiye nin alternatif cazibe merkezi olmaya adaydır yılı ADNKS verilerine göre, yurtdışına bölge illerinden göç eden vatandaşlarımızla beraber, bölge nüfusuna kayıtlı toplam kişi bulunmakta olup hâlihazırda KOP Bölgesi'nde yaşayanların sayısı ise kişidir (%64,4). Bir başka ifadeyle bölge nüfusuna kayıtlı olup bölge dışında, dünyanın herhangi bir yerinde yaşayan KOP luların toplam KOP nüfusuna oranı %35,6'dır. Bilindiği üzere, kalkınma çalışmalarının önemli unsurlarından olan nüfus yapısı ve hareketliliği analizleri bölgelerin/ülkelerin sosyo-ekonomik koşulları ile potansiyellerini yansıtan önemli değerlendirmelerdir. Çevre ve doğal kaynaklar, yaşam kalitesi, sosyalkültürel hayat ve değerler, işgücü ve istihdam, ekonomik büyüme, teknolojik gelişme ile eğitim, sağlık ve beşeri gelişmeye dair önemli referanslar içeren dinamikler olarak günümüze dek hazırlanan kalkınma planlarında önemli bir yere sahip olan nüfus ve nüfus hareketliliği analizleri, bölgesel gelişme ile yakın ilişkileri bağlamında yaygın olarak tartışılagelmiştir. KOP Bölgesi nde özellikle kırsal nüfustaki azalma ve kentsel nüfustaki hızlı ve kontrolsüz artış, incelenmesi gereken bir konu olarak karşımıza çıkmakta, kırsal kalkınma, sağlıklı kentleşme, kentsel ve kırsal planlama ile kır-kent ilişkisini üzerinde durulması gereken konular haline getirmektedir. KOP Bölgesi nin kalkınmasını hızlandırmak amacıyla 2011 yılında kurulan KOP Bölge Kalkınma İdaresi (KOP BKİ) de bu bağlamda, KOP Bölgesi ndeki nüfus hareketliliğini değerlendirmek ve bu hareketliliğin işaret ettiklerini planlama çalışmalarına yansıtmak durumundadır. Bölge içi ve bölgeler arası gelişmişlik farklılıkları, ihtiyaçlar ve potansiyelleri yansıtan önemli bir gösterge olarak göç hareketleri, özellikle önemli boyutlara ulaştığı KOP Bölgesi nde bölgesel kalkınma ve planlama çalışmalarının önemli unsurlarından biri olmalıdır. Bölge içi ve dışı hareketliliğin nicelik olarak incelendiği bu değerlendirme ile KOP BKİ, KOP Bölgesi nin nüfus yapısını ve dinamiklerini anlamaya yönelik ilk adımı atarak bölge içi ve bölgeden büyükşehirlere ve yurtdışına göçün sebepleri ve etkilerine dair yapılacak araştırmalara zemin oluşturacak verileri derlemiştir. KOP Bölgesi nde göç alan ve veren yerleşimler ile bu hareketliliğe katılan bireylerin ve hanelerin özelliklerini, ihtiyaçlarını, taleplerini ve eğilimlerini saptamaya yönelik olarak gerçekleştirilecek yeni çalışmalar, bunlardan elde edilecek yeni veriler ve bölgenin kalkınması için gerçekleştirilen projelerin etkinliğini değerlendirmeye yönelik çalışmalar, sadece KOP BKİ nin değil, planlama ve bölgesel kalkınma alanında faaliyet gösteren tüm paydaşların çalışmalarına katkıda bulunacaktır. KOP Bölgesi nde bölge içi (iller ve ilçeler arası) nüfus hareketleri ile birlikte bölge dışına göçü niceliksel olarak inceleyen bu ön çalışmada kullanılan verileri temin eden, TÜİK Başkanlığımıza, TÜİK Konya Bölge Müdürlüğümüze ve KOP İlleri Valiliklerimize desteklerinden dolayı teşekkür ederiz. KOP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı 7

8 1. KOP Bölgesi nde Nüfus Aksaray, Karaman, Konya ve Niğde illerini içine alan KOP Bölgesi, km 2 yüzölçümü ile Türkiye yüzölçümünün %8,3 ünü oluşturmakta olup, kuzeyde Cihanbeyli ve Obruk Platosu güneyde ise Toros dağları ile çevrilidir. Bölge illeri, İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (İBBS) Düzey 3 e göre TR712 Aksaray, TR522 Karaman, TR521 Konya ve TR713 Niğde olarak gruplandırılmaktadır. Bölge illerinden Aksaray da 7 ilçe, 39 belde, 152 köy; Karaman da 6 ilçe, 10 belde, 154 köy; Konya da 31 ilçe, 168 belde, 584 köy 1 ve Niğde de ise 6 ilçe, 46 belde, 112 köy olmak üzere bölge sınırları dâhilinde toplam 50 ilçe, 263 belde ve 1002 köy bulunmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2012 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) verilerine göre bölge illerinden Aksaray ın nüfusu , Karaman ın nüfusu , Konya nın nüfusu ve Niğde nin nüfusu ise kişidir. Böylece, kişiye ulaşan KOP Bölgesi, 6,32 gibi düşük bir ortalama nüfus artış hızıyla, bir önceki yıla göre 12 artışla kişiye ulaşan Türkiye nüfus artış hızının neredeyse yarısında kalmış ve ülke nüfusunun %3,98 ini oluşturmuştur (Tablo 1). Tablo 1 Türkiye ve KOP Bölgesi Nüfusu ( ) İller Aksaray Karaman Konya Niğde KOP Türkiye KOP/Türkiye (%) 4,08 4,07 4,05 4,02 4,00 3,98 Türkiye nüfusu içindeki payı 2007 den 2012 ye %4,08 den %3,98 e gerileyen KOP Bölgesi nin kendi içindeki nüfus dağılımı incelediğinde, bölgenin en büyük ili olan Konya nüfusunun bölgenin toplam nüfusunun %68 ini oluşturmakta olduğu, Bölge'deki diğer üç ilin toplam nüfusunun ise Konya ilinin yarısına bile ulaşamadığı görülmektedir (Şekil 1). 1 Konya ilindeki beldeler ve köyler 6360 Sayılı Yeni Büyükşehir Yasası ile mahalleye dönüştürülmüştür. 8

9 Şekil 1 KOP Bölgesi Nüfusunun KOP İlleri Arasındaki Dağılımı (2012) Bölge illeri arasında büyük farklılık gösteren nüfusun il-ilçe merkezleri ile belde ve köylere göre detaylı dağılımı incelendiğinde ise; Bölge nüfusunun %71,11 inin il ve ilçe merkezlerinde yaşadığı ortaya çıkmaktadır. KOP Bölgesi il ve ilçe merkezleri nüfusu 2011 yılına göre %1,11 lik artışa rağmen %77,28 olan Türkiye ortalamasının gerisinde kalmaktadır. Öte yandan ülke geneline paralel olarak belde ve köy nüfusunda bir düşüş yaşandığı görülmektedir (Tablo 2) den 2012 ye tüm KOP illerinin belde ve köy nüfusları azalırken il ve ilçe merkezlerinin nüfuslarının arttığı ve bu yerleşimler arasındaki en keskin farkın Konya ilinde yaşandığı görülmektedir. Nüfusunun 3/4'ünden fazlası (%76,20) il ve ilçe merkezlerinde yaşayan Konya yı, Karaman (%70,32) ve Aksaray (%62,16) izlemekte, Niğde nüfusunun ise yaklaşık olarak yarısı (%49,02) belde ve köylerde yaşamaktadır. Bu açıdan Niğde ili diğer bölge illerinden belirgin olarak ayrılmaktadır. Tablo 2 Türkiye Geneli ve KOP Bölgesi nde İl-İlçe Merkezleri, Belde ve Köy Nüfusları İl ve İlçe Merkezleri Nüfusunun Toplam İller Nüfus İçindeki Oranı Toplam Nüfus İl ve İlçe Merkezleri Nüfusu (%) Belde ve Köy Nüfusu Belde ve Köy Nüfusunun Toplam Nüfus İçindeki Oranı (%) Aksaray ,50 62, ,5 37,84 Karaman ,43 70, ,57 29,68 Konya ,96 76, ,04 23,80 Niğde ,94 50, ,06 49,02 KOP ,00 71, ,00 28,89 Türkiye ,80 77, ,20 22,72 Kentsel nüfusu büyük değişkenlik gösteren KOP illerinde nüfus yoğunluğu da benzer bir farklılığı yansıtmaktadır. Nüfus yoğunluğu, Aksaray da bölge ortalaması olan 50 kişi/km², Niğde'de 46 kişi/km², Karaman'da 27 kişi/km² ve Konya da da 53 kişi/km² ile tüm bölge illeri, nüfus yoğunluğu 98 kişi/km 2 olan Türkiye ortalamasının altında seyretmiştir (Tablo 3).

10 Karaman ilinin, KOP Bölgesi illeri içinde en fazla dağlık alan oranına (%73,7) sahip olması nüfus yoğunluğunun diğer illere göre düşük olmasında temel bir neden olarak karşımıza çıkmaktadır. Tablo 3 Türkiye ve KOP Bölgesi nde Şehirleşme Oranı ve Nüfus Yoğunluğu ( 2012) Şehirleşme Oranı (%) Nüfus Yoğunluğu (kişi/km²) Aksaray 62,16 50 Karaman 70,32 27 Konya 76,20 53 Niğde 50,98 46 KOP 71,11 48 Türkiye 77,28 98 Kaynak: ADNKS sonuçları, (Ziy. Tar.: ) Tablo 2 ve Tablo 3 te yerleşim yeri bazında dağılımları ve yoğunluğu sunulan bölge nüfusunun cinsiyet bazındaki dağılımı incelendiğinde ise iller arasındaki kadın-erkek oranlarının büyük bir farklılık göstermediği ortaya çıkmaktadır. 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Aksaray Karaman Konya Niğde Şehir - Erkek Şehir - Kadın Belde/Köy - Erkek Belde/Köy - Kadın Şekil 2 KOP Bölgesi Nüfusunun Yerleşim Bazlı Cinsiyet Dağılımı (2012) İl nüfuslarının yaş gruplarına göre dağılımı bölgenin, ülke genelini yansıtan bir biçimde genç bir nüfusa sahip olduğunu göstermektedir. TÜİK in İstatistiklerle Gençlik 2012 çalışmasında belirtildiği üzere 2012 yılı sonu itibariyle Türkiye nin genç nüfus (15-24 yaş) oranı % 16,6 dır yılında %16,8 olan bu oran, Avrupa Birliği ülkelerinin ortalamasından (%11,8), Amerika Birleşik Devletleri nden (%14,1) ve Kanada dan (%13,3) daha yüksek oranda genç nüfusa sahip olduğumuzu göstermektedir. Aşağıda nüfus piramidi sunulan KOP Bölgesi ise sadece bu ülkelerden değil, Türkiye ortalamasından da yüksek orandaki genç nüfusu (%17,12) ile dikkat çekmektedir (Şekil 3). Bir bölgenin nüfus artışında öne çıkan iki parametre doğum hızı ve göçtür. KOP Bölgesi'nin net göç hızı negatif anlamda ülke 10

11 ortalamasının üzerinde olmasına karşın kaba doğum hızı ortalaması da pozitif anlamda ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşmektedir. Nüfus piramidinde bölge genç nüfusunun yüksek olması, gençlerin belirli bir süre bölgede yaşadıktan sonra başka yerlere göç ettiğini göstermektedir. (Şekil 4, Tablo 5). Şekil 3 KOP Bölgesi Nüfus Piramidi (2012) Yukarıda temel karakteristikleri özetlenen bölge nüfusu, genç nüfusa rağmen, yılları arasında Türkiye ortalamasının ( 12,01) neredeyse yarısı olarak 6,32 oranındadır. Ülke-bölge ortalamaları arasındaki bu farklılık önceki yıllarda da tespit edilmiş bir fark olup Aksaray da ( 2,88) oldukça düşük bir nüfus artışına işaret ederken Niğde de ( 8,02) bölge içindeki en yüksek seviyeyi yakalamakla beraber ülke ortalamasının altında kalmaktadır (Şekil 4). Şekil 4 KOP Bölgesi İllerinin Yıllar İtibariyle Nüfus Artış Hızı ( ) 11

12 TÜİK 2012 yılı doğum istatistiklerine göre, her 1000 nüfus başına düşen dağılım sayısını ifade eden kaba doğum hızı incelendiğinde 2011 yılında 16,8 olarak gerçekleşen Türkiye ortalamasının 2012 yılında 17 ye yükseldiği ortaya çıkmaktadır. Diğer bir ifadeyle 2011 yılında bin nüfus başına 16,8 doğum düşerken, 2012 yılında bin nüfus başına 17 doğum düşmüştür döneminde kaba doğum hızı seyri verilen KOP illerinin 2012 yılındaki ortalamaları Aksaray ili için bin nüfus başına 18, Karaman ili için 15,5, Konya ili için 17,4 ve Niğde ili için ise 17,9 doğum olarak kaydedilmiştir. Buna göre KOP illeri arasında yalnızca Karaman Türkiye ortalamasının altında kalmakta, başta Aksaray olmak üzere diğer üç bölge ili ülke ortalamasının üzerinde seyretmektedir (Tablo 4). Tablo 4 KOP Bölgesi İlleri ve Türkiye Kaba Doğum Hızları ( ) (Binde) İller Yıllar Aksaray 20,2 19,4 19,0 18,0 Karaman 17,3 15,6 15,5 15,5 Konya 17,8 17,5 17,3 17,4 Niğde 19,6 18,4 17,8 17,9 Türkiye 17,5 17,2 16,8 17,0 KOP Bölgesi'nde ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşen kaba doğum hızına rağmen, nüfus artış hızının Türkiye ortalamasının altında kalması üzerinde durulması gereken bir konudur (Tablo 4). Ülkenin kuzey, batı ve güney illerinden daha yüksek oranlarda gerçekleşen kaba doğum hızı (Şekil 5), bir avantaj olarak değerlendirilse de, KOP illerinin nüfus artış hızındaki düşüş ve özellikle kırsaldan kentsel alanlara ve bölge dışı büyük illere doğru yaşanan hareketlilik, bölgenin yatırım ihtiyacını gözler önüne sermektedir. Şekil 5 Türkiye 2012 Yılı Düzey 1 Bazında Kaba Doğum Hızlarına Göre İllerin Durumu 12

13 Yukarıda kaba doğum hızları ve nüfus artışı sunulan KOP illeri için TÜİK tarafından yapılan dönemine ilişkin nüfus projeksiyonları, bölge illerinin nüfus artış hızlarının, 9,8 olarak gerçekleşmesi beklenen Türkiye ortalamasından oldukça düşük seviyelerde seyrederek Aksaray ve Niğde için eksi değerlere inmesi (sırasıyla -0,2 ve -1,8), Karaman ve Konya da ise artış göstermekle beraber ülke ortalamasının altında kalması (sırasıyla 2,6 ve 5,3) öngörüsünü yansıtmaktadır (Tablo 5, Şekil 6). Buna göre ülke nüfusunun 2023 yılında kişi olması beklenirken, Aksaray nüfusunun , Karaman nüfusunun , Niğde nüfusunun ve Konya nüfusunun da kişiye ulaşması, ancak bu artışa rağmen KOP illeri toplam nüfusunun Türkiye nüfusuna oranının 2011 yılında ulaştığı değer olan %4 ten 2023 dönemine kadar %3,71 seviyesine gerilemesi beklenmektedir. Tablo 5 KOP Bölgesi ve Türkiye Nüfus Projeksiyonu ( ) Nüfus ( ) İl Nüfus Artış Hızı ( ) Aksaray Karaman Konya Niğde Türkiye Kaynak: TÜİK Nüfus Projeksiyonları , ( Ziy.Tar. 14/02/2013) Şekil 6 KOP Bölgesi İlleri Nüfus Projeksiyon Grafiği ( ) 13

14 Bölgenin yüzölçümü ve nüfus olarak en büyük şehri olan Konya da da, diğer bölge illerinden daha yüksek oranlarda seyretmesi beklenen nüfus artış hızına rağmen bir gerileme yaşanması ve bu gelişme ile beraber 2012 yılında Türkiye içerisinde nüfusu en büyük iller arasında 7. sırada yer alan Konya nın, 2023 yılında 9. sıraya gerilemesi beklenmektedir. Bu nedenle mevcut nüfusun yerinde tutulabilmesi için, ilde ve bölge genelinde uygulanacak kalkınma programları büyük önem arz etmektedir. Diğer yandan, KOP Bölgesi nin nüfus yapısını olumsuz yönde etkileyen, Bölge net göç hızının ülke ortalamasının üzerinde olmasına karşılık kaba doğum hızı ortalamasının ülke ortalamasının üzerinde gerçekleşmesi, bölgenin genç nüfus yapısının korunabilmesi açısından ümit verici bir durumdur (Şekil 5). Bu açıdan Düzey 1 istatistiki sınıflamaya göre Batı Anadolu, Orta Anadolu ve Akdeniz bölgelerinin kırsal kesimi, ülke genç nüfusunun sürdürülebilirliğinin sağlanmasında önemli alanlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Tarımsal üretim faaliyetlerinin büyük çoğunluğunun gerçekleştirildiği kır nüfusu, kent nüfusunu beslemede önemli katkılar sunmaktadır. Bu nedenle nüfusla ilgili destekleme ve planlamalarda, KOP Bölge nüfusunun dinamikliğini sürdürebilir potansiyele sahip olma avantajı, her zaman dikkate alınması gereken bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır. 14

15 2. KOP Bölgesi nde 2012 Nüfus Hareketleri Birinci bölümde Türkiye bağlamında ve karşılaştırmalı bir perspektifle ele alınan KOP Bölgesi nüfusu, bu bölümde 2012 yılı ADNKS verileri nüfus hareketleri çerçevesinde ele alınacaktır. Yukarıda nüfusun yerleşim/cinsiyet/yaş dağılımı, yoğunluğu, artış hızı ve 2023 yılı için öngörülen projeksiyonlar zemininde sunularak ülke içinde konumlandırılan bölge, bu bölümde KOP Bölgesi ilçeleri 2012 yılı nüfus hareketleri özelinde değerlendirilerek ülke ve il düzeyindeki değerlendirmeler, ilçe bazındaki detaylarla zenginleştirilecek ve böylelikle bölgenin nüfus yapısı ve hareketliliğine dair kapsamlı bir tablo çizilecektir. Bu sayede bölgede en çok nüfus kaybeden ve nüfus artışı yaşayan ilçeler ortaya konulacağı gibi hareketliliğin boyutları ve yönü tespit edilerek araştırma, planlama ve yatırım süreçlerine katkıda bulunmak ve geleceğe yönelik karşılaştırma ortamı sağlamak mümkün olacaktır Genel Değerlendirme TÜİK 2012 yılı ADNKS verilerine göre Türkiye genelinde KOP illeri nüfusuna kayıtlı 3 milyon 862 bin 796 kişi bulunmaktadır. İllere ait ayrıntılı verileri içeren Tablo 6 da görüldüğü üzere bu nüfusun 2 milyon 684 bin 605 kişisi KOP illerinde ikamet etmektedir. Bölge nüfusuna kayıtlı vatandaşların %44 ünü teşkil eden 1 milyon 178 bin 191 kişi ise halen Türkiye'nin diğer illerinde ve yurtdışında yaşamaktadır. Bu durum, zaten Türkiye ortalamasının altında bir nüfus artışı yaşayan KOP Bölgesi ndeki düşüşün son bir yıl içinde de devam ettiği ve bölgenin genel olarak dışarıya göç verdiğinin göstergesidir. Bölge illerinin nüfusuna kayıtlı olduğu halde kayıtlı olduğu il veya KOP Bölgesi dışında ikamet edenlerin oranının en yüksek olduğu şehirler sırasıyla Niğde (%50,25), Karaman (%41,02), Aksaray (%37,92) ve Konya (%27,61) olup bu sıralamanın -Karaman dışındabahsi geçen illerin sosyo-ekonomik gelişmişlikleri ile de ilintili olduğu görülmektedir. Kalkınma Bakanlığı tarafından yayımlanan İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralamasına (SEGE) göre Niğde 56., Karaman 32., Aksaray 55. ve Konya 20. sırada yer almaktadır yılı ADNKS verileri, SEGE sıralamasında KOP illeri arasında son sırada yer alan Niğde nin bölgenin en çok göç veren ili olduğunu, SEGE sıralamasına göre bölgenin en gelişmiş ili olduğu tespit edilen Konya nın ise KOP illeri arasında en az göç veren il olduğunu göstermektedir. Tablo 6 da detaylandırılan veriler, özellikle Niğde, Karaman ve Aksaray illerinin nüfusuna kayıtlı vatandaşların bu illerin dışındaki yerleşimleri tercih ettiğini göstermektedir. Buna göre Niğde nüfusuna kayıtlı olanların yarıdan fazlası il dışında yaşamayı tercih ederken, Karaman ve Aksaray nüfusuna kayıtlı vatandaşların önemli bir bölümü nüfusa kayıtlı oldukları il dışında ikamet etmektedir. Konya da ise durum farklılık göstermekte ve il nüfusuna kayıtlı kişilerin yaklaşık dörtte üçünün ilde yaşadığı görülmektedir. Bu durum bölgede sadece Konya İli kent merkeziyle bazı ilçelerinin daha tercih edilebilir durumda olduğunu göstermektedir. 15

16 Tablo 6 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Türkiye'de İller Bazında İkamet Sayı ve Oranları (2012) İller KOP Konya Niğde Aksaray Karaman Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Kişi % Konya Aksaray Niğde İstanbul Karaman Ankara İzmir Antalya Adana Bursa Mersin Kocaeli Eskişehir Aydın Kayseri Tekirdağ Muğla Manisa Denizli Afyonkarahisar Isparta Balıkesir Hatay Nevşehir Sakarya Kütahya Kırşehir Kırklareli Gaziantep Diyarbakır Çanakkale Erzurum Samsun Şanlıurfa Zonguldak Edirne Sivas Kahramanmaraş Uşak Diğer İller Genel Toplam KOP Bölgesi nden bölge dışına gerçekleşen nüfus hareketlerinde en çok İstanbul ( kişi), Ankara ( kişi), İzmir ( kişi), Antalya ( kişi) ve Adana ( kişi) illeri tercih edilmiştir. Bu durum, KOP illerinden göç eden bölgelilerin, ülke genelindeki 16

17 eğilime paralel olarak daha çok büyükşehirlere ve gelişmiş bölgelere yöneldiğini göstermektedir. Buna göre İstanbul da Konya nüfusuna kayıtlı , Niğde nüfusuna kayıtlı , Aksaray nüfusuna kayıtlı ve Karaman nüfusuna kayıtlı kişi olarak toplamda , Ankara da Konya nüfusuna kayıtlı , Niğde nüfusuna kayıtlı , Aksaray nüfusuna kayıtlı ve Karaman nüfusuna kayıtlı 8783 kişi olarak toplamda kişi ikamet etmektedir. Ayrıca, Konya nüfusuna kayıtlı vatandaşların ü İzmir de, i ise Antalya da ikamet ederken, Niğde nüfusuna kayıtlı kişi Adana da, kişi de Mersin de ikamet etmektedir. Aksaray nüfusuna kayıtlı vatandaşların İstanbul ve Ankara dan sonra en çok göç ettiği iller Konya ve İzmir olmakla beraber Karaman ın en çok göç verdiği iller Konya, İstanbul ve Ankara dır. Diğer KOP illerinin nüfusuna kayıtlı vatandaşlar tarafından üç büyük il olan İstanbul, İzmir ve Ankara daha fazla tercih edilirken, Niğde İli bundan sapma göstererek mücavir il olan Adana daha fazla tercih edilmiştir. Ancak bilindiği gibi bölge dışına göç Türkiye ile sınırlı kalmamakta ve KOP illerinden yurtdışına da ciddi oranlarda nüfus hareketliliği yaşanmaktadır (Tablo 7). Buna göre, KOP illeri nüfusuna kayıtlı toplam kişi yurtdışında yaşamaktadır. Bunların i Konya, i Karaman, i Aksaray ve u Niğde nüfusuna kayıtlıdır. Yurtdışına bölge illerinden göç eden vatandaşlarımızla beraber dünya genelinde bölge nüfusuna kayıtlı toplam kişi bulunmakta olup bunlar arasında KOP Bölgesi'nde yaşayanların sayısı ise kişidir (%64,4). Bir başka ifade ile bölge nüfusuna kayıtlı olup bölge dışında dünyanın herhangi bir yerinde yaşayan kişilerin oranı %35,6'dır. Nüfusu en yüksek olan Konya ili için bölge dışında yaşayanların oranının %27,6 olmasına karşılık bu açıdan bölge ortalamasının %35,6 olması bölgenin diğer üç ilinin beklenen yaşam şartlarını sunamadığını göstermektedir. Tablo 7 KOP İlleri Nüfusuna Kayıtlı Kişilerin Bölge İçindeki İkamet Sayı ve Oranları İller KOP Toplamı Aksaray Karaman Konya Niğde KOP İçinde Yaşayan KOP Dışında Yaşayan Türkiye'de Toplam Yurtdışında Yaşayan Dünyada Toplam Mevcut Nüfus Bölge nüfusuna kayıtlı olduğu halde yurtdışında yaşayan vatandaşların ikamet ettikleri ülkeler ve bu ülkelerdeki dağılımları konusunda detaylı bir bilgi bulunmamakla birlikte büyük çoğunluğunun hayatlarını Avrupa ülkelerinde sürdürdüğü bilinmektedir. Yurtdışında yaşayan bölgeli vatandaşlarımızın profillerinin çizilmesi, göç sebep/süreçlerinin araştırılması ve bölgeyle sosyal, ekonomik ve kültürel bağlarının analiz edilmesi, bölgesel gelişmeye katkılarını değerlendirmek ve geliştirmek açısından önem taşımaktadır. Mevcut çalışmanın hedefinin bölge içi ve Türkiye içinde diğer illere hareketliliği ortaya koymak olması nedeniyle yurtdışına göç ile ilgili değerlendirmeler bu çalışma kapsamında ele alınmayacak, mevcut çalışma, Türkiye bağlamında KOP Bölgesi nüfus hareketleri ile sınırlı tutulacaktır. 17

18 2.2. İlçe Detayları Aksaray İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri Genç bir nüfusa sahip olan Aksaray ilinde, daha çok küçük ilçeler, özellikle Sarıyahşi, Ağaçören ve Güzelyurt ilçeleri göç vermektedir. İl dışına yönelen hareketler ise daha çok Konya ve Ankara gibi büyük ve yakın illeri hedef almaktadır. Tablo 8 Aksaray Ağaçören İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Ağaçören nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı İlçede Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı Ankara İlinde Yaşayanlar İzmir İlinde Yaşayanlar İstanbul İlinde Yaşayanlar Antalya İlinde Yaşayanlar 500 Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı Ağaçören Toplam Nüfusu (2011): Ağaçören Toplam Nüfusu (2012): Ağaçören nüfusuna kayıtlı olmayıp Ağaçören de ikamet eden kişi sayısı: Türkiye genelinde Ağaçören nüfusuna kayıtlı 32 bin 271 kişi vardır. Ağaçören den il dışına göç edenlerin %57 yi bulması ilçeyi göç veren bir yerleşim konumuna getirmiştir. İlçe merkezinde ikamet %26 ile sınırlı kalmıştır. Ayrıca son bir yıl içerisinde 616 kişi nüfus kaybederek %6 ya karşılık gelen bir düşüş yaşamıştır. İl dışına yapılan göçlerde en fazla Ankara ili tercih edilmiştir. Tablo 9 Aksaray Eskil İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Eskil Toplam Nüfusu (2011): Eskil nüfusuna kayıtlı olan kişilerin ikamet Eskil Toplam Nüfusu (2012): ettikleri yerler Eskil nüfusuna kayıtlı olmayıp Eskil de ikamet eden kişi sayısı: Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye genelinde Eskil nüfusuna İlçede Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı Konya İlinde Yaşayanlar İstanbul İlinde Yaşayanlar 723 Ankara İlinde Yaşayanlar 549 Diğer İllerde Yaşayanlar Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı 764 kayıtlı 48 bin 184 kişi yaşamaktadır. Nüfusun %42 sinin il dışına göç ettiği, geriye kalan kısmın %88 inin ise ilçede yaşadığı anlaşılmaktadır. İl dışına yapılan göçlerin yakın il olan Konya ya ( kişi) yöneldiği görülmektedir. İlçeden, geçen yıla oranla yalnızca 25 kişilik bir nüfus kaybı söz konusudur. Ayrıca ilçe nüfusuna kayıtlı olmayıp ilçede ikamet eden kişi bulunmaktadır. 18

19 Tablo 10 Aksaray Gülağaç İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Gülağaç nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Gülağaç Toplam Nüfusu (2011): Gülağaç Toplam Nüfusu (2012): Gülağaç nüfusuna kayıtlı olmayıp Gülağaç ta ikamet eden kişi sayısı: Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı İlçede Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı Türkiye genelinde Gülağaç nüfusuna kayıtlı 42 bin 959 kişi yaşamaktadır. İl içi ve il dışında yaşayan kişilerin sayısı incelendiğinde Gülağaç ın il dışına diğer ilçeler kadar göç vermediği anlaşılmaktadır. İl dışına göç %45 oranında gerçekleşmiş, nüfusun %82 si ilçe merkezinde, 4 bin 104 kişilik bir bölümü ise il genelinde yaşamayı tercih etmiştir. Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı İstanbul İlinde Yaşayanlar İzmir İlinde Yaşayanlar Adana İlinde Yaşayanlar Ankara İlinde Yaşayanlar Tekirdağ İlinde Yaşayanlar Nevşehir İlinde Yaşayanlar 553 Antalya İlinde Yaşayanlar 545 Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı Gülağaç nüfusuna kayıtlı olmayan kişi bulunmaktadır. Ayrıca son bir yıla oranla 315 kişilik nüfus kaybı yaşanmıştır. Tablo 11 Aksaray Güzelyurt İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Güzelyurt nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Güzelyurt Toplam Nüfusu (2011): Güzelyurt Toplam Nüfusu (2012): Güzelyurt nüfusuna kayıtlı olmayıp Güzelyurt da ikamet eden kişi sayısı: Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye genelinde Güzelyurt nüfusuna İlçede Yaşayanlar Toplamı kayıtlı 36 bin 842 kişi bulunmaktadır. Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı Bunun 11 bin 527 si ilçe merkezinde, 5 bin 689 u ise Aksaray genelinde yaşamaktadır. Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı Ancak il dışına göç oranı % 53 (19 bin 626 Ankara İlinde Yaşayanlar kişi) olarak gerçekleşmiştir. İstanbul İlinde Yaşayanlar Son bir yıl içinde yüksek oranda nüfus Antalya İlinde Yaşayanlar 989 kaybı yaşanmasa da ilçenin nüfusu İzmir İlinde Yaşayanlar 919 azalmaktadır. Ankara ve İstanbul gibi Mersin İlinde Yaşayanlar 728 büyükşehirlere önemli oranda göç Bursa İlinde Yaşayanlar 636 verilmiştir. Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı 692 Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı

20 Tablo 12 Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Aksaray Merkez Toplam Nüfusu (2011): Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olan Aksaray Merkez Toplam Nüfusu (2012): kişilerin Aksaray Merkez nüfusuna kayıtlı olmayıp Merkez de ikamet eden kişi sayısı: Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye genelinde Aksaray Merkez İlçede Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı İstanbul İlinde Yaşayanlar Ankara İlinde Yaşayanlar Konya İlinde Yaşayanlar İzmir İlinde Yaşayanlar Antalya İlinde Yaşayanlar Bursa İlinde Yaşayanlar Kocaeli İlinde Yaşayanlar Mersin İlinde Yaşayanlar Niğde İlinde Yaşayanlar Tekirdağ İlinde Yaşayanlar Adana İlinde Yaşayanlar Nevşehir İlinde Yaşayanlar Kayseri İlinde Yaşayanlar Hatay İlinde Yaşayanlar 780 Muğla İlinde Yaşayanlar 776 Aydın İlinde Yaşayanlar 741 Balıkesir İlinde Yaşayanlar 719 Manisa İlinde Yaşayanlar 680 Eskişehir İlinde Yaşayanlar 633 Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus* Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı** nüfusuna kayıtlı 286 bin 690 kişi bulunmaktadır. Merkez ilçe nüfusuna kayıtlı kişilerin tamamına yakını Aksaray Merkez de yaşamaktadır. Aksaray ili dışında yaşayanların oranı %29 olup bu kişiler en çok İstanbul, Ankara ve Konya illerini tercih etmişlerdir. Son bir yılda Aksaray genelinde nüfus %1,3 oranında artış göstermiştir. Ayrıca Aksaray nüfusuna kayıtlı olmayıp ilde ikamet eden 69 bin 232 kişi vardır. : Açık nüfus rakamları, ilçe nüfusuna kayıtlı olup halen hayatta olan vatandaşların sayısını göstermektedir. : Yurtdışında yaşayanların sayısı kesin olmayıp bildirilmeyen/kayıttan düşülmeyen ölüm vakaları hesaplamada dikkate alınmamıştır. 20

21 Tablo 13 Aksaray Ortaköy İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Ortaköy nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Ortaköy Toplam Nüfusu (2011): Ortaköy Toplam Nüfusu (2012): Ortaköy nüfusuna kayıtlı olmayıp İlçe'de ikamet eden kişi sayısı: 5196 Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı İlçede Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı Türkiye genelinde Ortaköy nüfusuna kayıtlı 66 bin 974 kişi bulunmaktadır. Bu nüfusun %57 si Aksaray ili genelinde yaşamakta, ilçe merkezinde ikamet edenlerin sayısı ise 30 bin 323 ü bulmaktadır. Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı İstanbul İlinde Yaşayanlar Ankara İlinde Yaşayanlar İzmir İlinde Yaşayanlar Konya İlinde Yaşayanlar Kırşehir İlinde Yaşayanlar Antalya İlinde Yaşayanlar Nevşehir İlinde Yaşayanlar 770 Kayseri İlinde Yaşayanlar 765 Bursa İlinde Yaşayanlar 695 Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı Ortaköy ilçesinin Aksaray dışına %43 oranında göç verdiği,il dışına yönelen göçlerin en fazla İstanbul, Ankara, İzmir ve Konya gibi büyükşehirlere olduğu görülmektedir. İlçe nüfusu son bir yıl içerisinde 959 kişi azalmıştır. Tablo 14 Aksaray Sarıyahşi İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Sarıyahşi Toplam Nüfusu (2011): Sarıyahşi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Sarıyahşi Toplam Nüfusu (2012): Sarıyahşi nüfusuna kayıtlı olmayıp Sarıyahşi de ikamet eden kişi sayısı: Aksaray İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye genelinde Sarıyahşi nüfusuna İlçede Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanlar Toplamı Aksaray İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı Ankara İlinde Yaşayanlar Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı kayıtlı 14 bin 831 kişi bulunmaktadır. Bu nüfusun %68 i il dışına göç etmiş ve ilçe merkezinde yaşayan kişi sayısı oldukça azalmıştır. 4 bin 287 kişi ilçe merkezinde, 328 kişi ise Aksaray ili genelinde yaşamaktadır. Son bir yıl içerisinde 346 kişilik bir nüfus kaybı yaşanmıştır. İl dışına göç eden nüfusun %72 lik kısmı Ankara da ikamet etmektedir. 21

22 Karaman İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri Karaman il merkezi ile ilçe merkezleri arasında nüfus hareketliliğinde farklılıklar dikkat çekmektedir. Karaman İli Merkez nüfusuna kayıtlı olup Türkiye'de yaşayan 182 bin 464 kişi bulunmaktadır. Bu sayının %72 lik kısmının Karaman da, %28 lik kısmının ise il dışında yaşadığı anlaşılmaktadır. Karaman ın aşağıdaki tablolarda detaylandırılan ilçe bazındaki analizleri en ciddi nüfus kaybının Ayrancı (%67), Sarıveliler (%55), Ermenek (%54) ve Kâzımkarabekir (%44) ilçelerinde olduğunu ve göçün özellikle zorlu coğrafi koşulları ve kısıtlı ulaşım imkânları olan uzak dağlık kesimlerden merkezlere yöneldiğini göstermektedir. İl içi göçlerde, özellikle merkeze yakın ilçelerden gelen göçün il merkezine, dağlık kırsaldan yaşanan hareketliliğin ise Türkiye'deki büyükşehirlere yöneldiği görülmektedir. Tablo 15 Karaman Ayrancı İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Ayrancı nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Ayrancı Toplam Nüfusu (2011): Ayrancı Toplam Nüfusu (2012): Ayrancı nüfusuna kayıtlı olmayıp Ayrancı da ikamet eden kişi sayısı: 660 Karaman İlinde Yaşayanlar Toplamı İlçede Yaşayanlar Toplamı Karaman Dışında Yaşayanlar Toplamı Türkiye de Ayrancı nüfusuna kayıtlı bin 218 kişi yaşamaktadır. Ayrancı, nüfus kaybeden küçük bir ilçe olup nüfusunun %67 si il dışında yaşamaktadır. İlçe merkezinde 8 bin 373 kişi, il genelinde ise 3 bin 547 kişi ikamet etmektedir. Karaman İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı Konya İlinde Yaşayanlar İstanbul İlinde Yaşayanlar Antalya İlinde Yaşayanlar Mersin İlinde Yaşayanlar 982 Ankara İlinde Yaşayanlar 874 İzmir İlinde Yaşayanlar 794 Adana İlinde Yaşayanlar 516 Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı İlçe dışına yapılan göçlerde ilk sırayı kişi ile Ereğli almaktadır. İl dışında ise en fazla Konya ve İstanbul illeri tercih edilmiştir. 22

23 Tablo 16 Karaman Başyayla İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Başyayla nüfusuna kayıtlı olan kişilerin AÇIKLAMALAR Başyayla Toplam Nüfusu (2011): Başyayla Toplam Nüfusu (2012): Başyayla nüfusuna kayıtlı olmayıp Başyayla da ikamet eden kişi sayısı: 477 Karaman İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye de Başyayla nüfusuna kayıtlı 9 bin İlçede Yaşayanlar Toplamı kişi yaşamaktadır. İlçe, dağlık kesimde Karaman Dışında Yaşayanlar Toplamı bulunan birçok yerleşim gibi nüfus kaybetmekte ve il dışına göç vermektedir. Karaman İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı İlçe nüfusuna kayıtlı vatandaşların 5 bin Konya İlinde Yaşayanlar Toplamı ü il dışında yaşamakta olup en fazla İzmir İlinde Yaşayanlar Toplamı Konya ve İzmir illerinde ikamet etmektedirler. Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı 3 bin 731 kişi Başyayla merkezinde ikamet etmekte olup geri kalan kısmı çoğunlukla Karaman ilinde yaşamaktadırlar. Açık Nüfus Türkiye'de Yaşayanlar Toplamı 810 Tablo 17 Karaman Ermenek İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Ermenek nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Ermenek Toplam Nüfusu (2011): Ermenek Toplam Nüfusu (2012): Ermenek nüfusuna kayıtlı olmayıp Ermenek te ikamet eden kişi sayısı: Karaman İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye de Ermenek nüfusuna kayıtlı 62 İlçede Yaşayanlar Toplamı bin 386 kişi yaşamaktadır. Bir önceki yıla Karaman Dışında Yaşayanlar Toplamı göre 304 kişilik bir nüfus kaybı yaşayan Ermenek ilçesinin %54 ü il dışına Karaman İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı yerleşmiştir. İlçe merkezinde 26 bin 391 Konya İlinde Yaşayanlar kişi yaşarken il genelinde 2 bin 273 İzmir İlinde Yaşayanlar Ermenekli ikamet etmektedir. Ermenek Mersin İlinde Yaşayanlar ilçesi dışından 3 bin 666 kişi yaşamını Antalya İlinde Yaşayanlar ilçede sürdürmektedir. İstanbul İlinde Yaşayanlar İl dışına göç edenler sırasıyla Konya, Ankara İlinde Yaşayanlar İzmir, Mersin ve Antalya illerine Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı yerleşmişlerdir. Ermenek ilçesinin coğrafi Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı yapısı ve Karaman il merkezine ulaşım Dünyada Yaşayanlar Toplamı imkânlarının kısıtlı olması nedeniyle il Açık Nüfus merkezine yüksek oranda göç olmadığı dikkati çekmektedir. Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı

24 Tablo 18 Karaman Kâzımkarabekir İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Kazımkarabekir Toplam Nüfusu (2011): Kâzımkarabekir nüfusuna kayıtlı olan Kâzımkarabekir Toplam Nüfus (2012): kişilerin Kazımkarabekir nüfusuna kayıtlı olmayıp Kazımkarabekir de ikamet eden kişi sayısı: 850 Karaman İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye de Kâzımkarabekir nüfusuna İlçede Yaşayanlar Toplamı Karaman Dışında Yaşayanlar Toplamı Karaman İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı Konya İlinde Yaşayanlar Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Türkiye'de Yaşayanlar Toplamı kayıtlı 12 bin 261 vatandaş yaşamaktadır. Bunun %44 lük kısmı il dışında, geri kalanın ise yalnızca 3 bin 416 sı ilçe merkezinde yaşamaktadır. Karaman a yakın olmasından dolayı büyük çoğunlukla il merkezine doğru bir hareketlilik yaşanmıştır. Son bir yılda ilçe merkezi 58 kişilik bir nüfus kaybına uğramıştır. İl dışına göç edenlerin büyük çoğunluğu ise Konya da yaşamayı tercih etmişlerdir. Tablo 19 Karaman Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Karaman Merkez nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Karaman Merkez Toplam Nüfusu (2011): Karaman Merkez Toplam Nüfusu (2012): Karaman Merkez nüfusuna kayıtlı olmayıp Karaman Merkez de ikamet eden kişi sayısı: Karaman İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye de Karaman Merkez nüfusuna İlçede Yaşayanlar Toplamı kayıtlı 182 bin 464 kişi yaşamaktadır. Bu Karaman Dışında Yaşayanlar Toplamı nüfusun %72 si Karaman da, %28 i ise il dışında yaşamaktadır. Karaman İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı Konya İlinde Yaşayanlar İstanbul İlinde Yaşayanlar İzmir İlinde Yaşayanlar Ankara İlinde Yaşayanlar Antalya İlinde Yaşayanlar Mersin İlinde Yaşayanlar Adana İlinde Yaşayanlar 651 Bursa İlinde Yaşayanlar 587 Muğla İlinde Yaşayanlar 575 Kocaeli İlinde Yaşayanlar 571 Aydın İlinde Yaşayanlar 542 Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı Karaman merkezden il dışına göç edenler en fazla Konya ve İstanbul u tercih etmişlerdir. Merkezde son bir yıl içerisinde 457 kişilik nüfus kaybı yaşanmıştır. Burada yaşayan nüfusun 45 bin 138 i diğer illerle ilçelerden göç etmiştir. 24

25 Tablo 20 Karaman Sarıveliler İlçesi nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Sarıveliler nüfusuna kayıtlı olan kişilerin Sarıveliler Toplam Nüfusu (2011): Sarıveliler Toplam Nüfusu (2012): Sarıveliler nüfusuna kayıtlı olmayıp Sarıveliler de ikamet eden kişi sayısı: 815 Karaman İlinde Yaşayanlar Toplamı Türkiye de Sarıveliler nüfusuna kayıtlı 27 İlçede Yaşayanlar Toplamı bin 868 kişi yaşamaktadır. Bu nüfusun Karaman Dışında Yaşayanlar Toplamı %55 lik kısmı il dışına göç etmiştir. Çoğunlukla Antalya ve Konya illeri tercih Karaman İli Dışında Yaşayanların İllere Göre Dağılımı edilmiştir. İlçe merkezinde 11 bin 648 kişi Antalya İlinde Yaşayanlar yaşamakta, il genelinde ise yalnızca 762 Konya İlinde Yaşayanlar kişi ikamet etmektedir. Son bir yılda İstanbul İlinde Yaşayanlar Sarıveliler nüfusu 320 kişi azalmıştır. İzmir İlinde Yaşayanlar Ankara İlinde Yaşayanlar 549 Diğer İllerde Yaşayanlar Toplamı Açık Nüfus Yurtdışında Yaşayanlar Toplamı

26 Konya İlçelerinde 2012 Nüfus Hareketleri Konya ili içi göç hareketleri incelendiğinde; genel olarak ova niteliği taşıyan daha düz coğrafi şartlara sahip yerleşim yerlerinden göçün daha az, dağlık yerleşimlerde ise daha fazla olduğu görülmektedir. Ova kesiminden göçler öncelikle en yakın gelişmiş ilçe merkezine, sonrasında bağlı olunan il merkezine yönelmektedir. Ova kesimindeki arazi varlığının dağlık kesimlere göre daha geniş olması ve yeterli tarımsal gelire imkan sağlaması insanları doğdukları yere bağlamada önemli bir etkendir. Bu durumda göçler, çocukların eğitimi, sağlık problemleri, evlilik, istihdam olanakları, konut şartları gibi nedenlerle en yakın gelişmiş yerleşim birimine doğru olmaktadır. Konya İli içindeki nüfus hareketliliği büyük oranda az gelişmiş ilçelerden il merkezine veya yakındaki daha gelişmiş ilçelere doğru yaşanmaktadır. Emirgazi den Ereğli ye, Tuzlukçu ve Çeltik ten Akşehir e, Ahırlı ve Yalıhüyük ten Seydişehir e, Derebucak ve Hüyük ten Beyşehir e, Sarayönü, Kadınhanı, Çumra, Akören ve Güneysınır gibi yakın ilçelerden il merkezine yönelen göçler, bu konudaki çarpıcı örneklerdir. KOP Bölgesi nin dağlık kesimlerindeki az gelişmiş ilçelerde görev yapan kamu personelinin durumlarının da benzerlik gösterdiği bilinmektedir. Az gelişmiş ilçelere görev nedeniyle atanan kamu personeli en yakın gelişmiş ilçede ikamet edip geliş-gidiş yapmakta veya ailesi il merkezinde ikamet ederken kendisi hafta içi ilçede geçici olarak ikamet etmektedir. Bu durum il merkezine yakın ilçelerde de görülmektedir. Örneğin Konya nın Akşehir ilçesinde nüfusa kayıtlı Akşehirlilerden %47 sinin kendi ilçesinde %53 ünün ise Akşehir dışında ikamet ettikleri görülmektedir. Gelişmiş bir ilçe olmasından dolayı Akşehir in çevre ilçeler ve illerden 40 bin kişi civarında göç alması dikkat çekmektedir. Ayrıca Konya nın büyük ve gelişmiş ilçelerinden biri olan Beyşehir in de %45 oranında göç verdiği görülmektedir. Dikkat çeken bir başka ilçe ise Konya nın en fazla göç veren yerleşimlerinden birisi olan Hüyük tür. İlçe nüfusuna kayıtlı 26 bin 550 Hüyüklünün yarıdan fazlası Konya dışında yaşamaktadır. Konya genelinde ise 24 bin 345 Hüyüklü yaşamakta olup bunun 15 bin 492 si ilçede ikamet etmektedir. Konya ilçelerinde yaşayan vatandaşların ikamet için çoğunlukla il merkezini tercih ettikleri gözlemlenmektedir. Örneğin Cihanbeyli nüfusuna kayıtlı olup Türkiye'de yaşayan toplam 100 bin 472 kişinin %88 inin (88 bin 643 kişi) İlçe merkezi dahil Konya ili merkez ilçelerinde yaşadığı dikkat çekmektedir. Konya İli dışında yaşayan 11 bin 829 Cihanbeylilinin olduğu, bu sayının yarısı kadar kişinin de (5742) ilçe dışından geldiği ve ilçede ikamet ettiği bilinmektedir. İlçe nüfusuna kayıtlı kişilerin ilçeye ve %30 oranında ise Konya iline bağlı oldukları görülmektedir. Cihanbeyli ve Kulu gibi ilçelerin nüfusuna kayıtlı olduğu halde yurtdışında yaşayan oldukça fazla kişi olduğu da bilinmektedir. Konya ilinin nüfus olarak ikinci büyük merkez ilçesi olan Meram, nüfusunun ancak %16 sını diğer illere doğru yaşanan göç hareketleri ile kaybederken ilçe nüfusunun %64 ünün göç edenlerden oluştuğu görülmektedir. Meram da bir önceki yıla göre 5 bin 386 kişilik bir nüfus artışı yaşanmıştır. İlçe nüfusuna kayıtlı olan kişilerin büyük çoğunluğu ilçede oturmaktadır.. İlçe detayında incelendiğinde gelen göçün büyük çoğunluğunun Hadim, Taşkent, Bozkır gibi Konya nın güney ve dağlık ilçelerinden olduğu görülmektedir. Konya nın bazı ilçelerinde ise tarım ve sanayiye bağlı olarak ikametin değişmediği görülmektedir. Örneğin Çumra ilçe 26