YÜKSEK LİSANS TEZİ. Gökhan CARFİ DANIŞMAN. Yrd. Doç. Dr. Dilek KARAGÖZ FİZİK ANABİLİM DALI

Transkript

1 AFYONKARAHİSAR İL MERKEZİNDEKİ 12. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ISI VE SICAKLIK KONUSUNDAKİ KAVRAM YANILGILARI YÜKSEK LİSANS TEZİ Gökhan CARFİ DANIŞMAN Yrd. Doç. Dr. Dilek KARAGÖZ FİZİK ANABİLİM DALI EYLÜL 2014

2 AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ AFYONKARAHİSAR İL MERKEZİNDEKİ 12. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ISI VE SICAKLIK KONUSUNDAKİ KAVRAM YANILGILARI Gökhan CARFİ DANIŞMAN Yrd. Doç. Dr. Dilek KARAGÖZ FİZİK ANABİLİM DALI EYLÜL 2014

3

4 BİLİMSEL ETİK BİLDİRİM SAYFASI AFYONKOCATEPE ÜNİVERSİTESİ Fen Bilimleri Enstitüsü, tez yazım kurallarına uygun olarak hazırladığım bu tez çalışmasında; Tez içindeki bütün bilgi ve belgeleri akademik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, Görsel, işitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçları bilimsel ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, Başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda ilgili eserlere bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunduğumu, Atıfta bulunduğum eserlerin tümünü kaynak olarak gösterdiğimi, Kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapmadığımı, Ve bu tezin herhangi bir bölümünü bu üniversite veya başka bir üniversitede başka bir tez çalışması olarak sunmadığımı Beyan ederim. 14/ 09/2014 GÖKHAN CARFİ

5 ÖZET Yüksek Lisans Tezi AFYONKARAHİSAR İL MERKEZİNDEKİ 12. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ISI VE SICAKLIK KONUSUNDAKİ KAVRAM YANILGILARI Gökhan CARFİ Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Dilek KARAGÖZ Bu tez çalışmasında yapılan anketin amacı, 12. sınıf öğrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki bilgilerini ölçmek ve kavram yanılgılarını belirlemek olmuştur. Bu çalışma, eğitim ve öğretim yılında Afyonkarahisar merkezinde bulunan Fen lisesi ve bazı Anadolu liselerinde uygulanmıştır. Hazırlanan bu anket Fen lisesinde toplam 68 öğrenciye ve Anadolu liselerinde ise toplam 67 öğrenciye uygulanmıştır. Öğrencilere 25 soru sorulan ankette zaman sınırlaması uygulanmamıştır. Anketteki sorular öğrencilerin zihinlerindeki kavram yanılgılarını ortaya çıkartabilecek seviyede olup, öğrencilerin yorumlarına açık şekilde hazırlanmıştır. Ankette ısı ve sıcaklık sorularına başlamadan önce öğrencilerin fizik dersi bilgilerini, sosyo - kültürel durumlarını ve bunların dersleri üzerindeki etkilerini incelemek için 8 tane ek soru sorulmuştur. Anket sonucunun analizinde de görüleceği gibi öğrenciler bazı kavramlarda yanılgıya düşmüşlerdir. Öğrencilerdeki başarı oranının artması için öncelikle bu kavram yanılgılarından kurtulmaları gerekmektedir. 2014, x + 70 sayfa Anahtar kelimeler: Kavram yanılgıları, Isı ve Sıcaklık. i

6 ABSTRACT M. Sc. Thesis MISCONCEPTIONS ON HEAT AND TEMPERATURE SUBJECTS AT12 th GRADE STUDENTS IN AFYONKARAHİSAR DOWNTOWN AREA Gökhan CARFİ Afyon Kocatepe University Graduate School of Natural and Applied Science Institute Department of Physics Supervisor: Assist. Prof. Dilek KARAGÖZ The main object of the survey in this thesis is to detect 12th grade students' knowledge about heat-themperature subjects and conceptual mistakes about these issues.this study has been conducted in 2 Anatolian high schools and 1 Science high school in Afyonkarahisar city center in season students from 2 Anatolian High Schools and 68 students from Science High School have participated in a survey. In this survey, there were 25 questions for students to answer and there was no time limit for answering questions. Questions were with comprehensible language for students and fluency was one of the significant properties of questions. Questions were in the type of determining the conceptual mistakes and most of the questions were in such way which students can comment on them. Before we ask the survey questions, we asked students additional 8 questions to examine students' physics success levels, socio-cultural status and the effects of these conditions on their success in the class. This survey result shows us that students have serious problems about these conception mistakes. As a result, for students success rates to increase, students needs to get rid of these conception mistakes. 2014, x + 70 pages Key Words: Misconceptions, Heat and Temperature. ii

7 TEŞEKKÜR Tez çalışmamda beni yönlendiren Yüksek Lisans danışmanım Yrd. Doç. Dr. Dilek KARAGÖZ hocama, bu tez çalışmamda bana yardımcı olan değerli arkadaşım Şahin ŞAHİN e teşekkürlerimi sunuyorum. Maddi manevi her zaman yanımda olan Anne ve Babam a teşekkür ederim. Gökhan CARFİ AFYONKARAHİSAR, 2014 iii

8 İÇİNDEKİLER Sayfa ÖZET...i ABSTRACT... ii TEŞEKKÜR... iii İÇİNDEKİLER...iv SİMGELER VE KISATMALAR DİZİNİ...vi ÇİZELGELER DİZİNİ... vii 1. GİRİŞ Araştırmanın Amacı Problemler Alt Problemler Uygulama GENEL BİLGİLER Kavram Yanılgılarının Çeşitleri MATERYAL METOD Araştırma Yöntemi Araştırma Evreni Araştırma Verilerinin Toplanması Isı ve sıcaklık Başarı Testinin Oluşturulması Veri Analizi Testin Uygulanması BULGULAR TARTIŞMA VE SONUÇ KAYNAKLAR ÖZ GEÇMİŞ iv

9 EK 1 ANKET FORMU v

10 SİMGELER VE KISATMALAR DİZİNİ Simgeler Q m t c Isı miktarı Kütle Sıcaklık Öz ısı Kısatmalar AKÜ Afyon Kocatepe Üniversitesi SI System International of Unites ( Uluslararası Birim Sistemi ) g C Gram Santigrat Derece vi

11 ÇİZELGELER DİZİNİ Sayfa Çizelge 3. 1 Ankete katılan sayılar... 8 Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Soru için fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizik ten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı vii

12 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı viii

13 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre durumu Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizik ten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı ix

14 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizik ten özel ders alma durumu Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu x

15 1. GİRİŞ Öğrencilerin, ilköğretimden üniversiteye kadar olan eğitim hayatları boyunca bazı kavram yanılgılarına girdikleri görülmektedir. Kavram yanılgılarının olmasında genellikle yanlış anlamalar ve ezberci eğitimin önemli bir rolü vardır. fizik derslerindeki konular üzerinde yorum yapamama öğrenciyi farklı kavram yanılgılarına itebilmektedir. Fen bilimleri eğitiminde öğrenilen bilgilerin günlük yaşamla ilişkilendirilmesinin önemli olduğu bilinen bir gerçektir (Coştu 2007). Bu gerçeğin dayandığı temellerden biri de öğrencinin sahip olduğu kavram yanılgısına sımsıkı sarılması ve bunun değiştirilmesinin oldukça güç olmasıdır. Kavram yanılgılarının nedenlerini saptamak ve yanılgıları gidermeye çalışmak, kavram yanılgılarını belirlemekten daha zordur (Aydoğan 2003). Genellikle hayatın her alanında fen bilgisi kültürü ve onun türevleri yer almaktadır. Öğrencilere bu kültürün kazandırılması için öğrencilerde görülen kavram yanılgılarının giderilmesi ilk öncelik olmalıdır. Bunun için ise öğrenciye bildiğinin yanlış olduğu gösterilmelidir. Isı ve sıcaklık konusunda öğrencilerde oluşan kavram yanılgılarının nedeni, öğrencilerin ısı ve sıcaklık tanımını yanlış bilmelerinden kaynaklanmaktadır. Isı nedir? Sıcaklık nedir? Aralarındaki farklar nelerdir? Bu soruların cevaplarını arayan öğrenci kendi yorumu ve çevresindekilerin yorumlarıyla yanlış bilgi sahibi olur. Bu da öğrencide kavram yanılgısına neden olur ve bu kavram yanılgısının düzeltilmesi gerekmektedir. Ancak teorik bilginin yanında uygulamalı olarak verilen bilgiler öğrencide olumlu etki yapabilir, bu şekilde öğrenci kavram yanılgısından kurtulabilir. Kişinin öğrenmesini etkileyen birçok neden bulunmaktadır. Bu nedenler kavram yanılmasına yol açar ve kalıcı olabilir. Öğrenmeyi etkileyen durumlar içinde; 1. Öğrencinin genetiksel getirdikleri 2. Hazırcılık isteği 1

16 3. Süregelen alışkanlıklar 4. Öğrenciye ait kişisel durumlar 5. Kaynaklardaki bilgi durumu 6. Öğrencinin bilgiyi öğrenme süresi 7. Konunun özelliği 8. Öğrencinin arkadaş çevresi ( fiziksel çevre) Yukarıda saydıklarımız kavram yanılgısı içine düşmüş bir öğrenciye nelerin etki ettiği ile ilgili bir sıralamadır. Isı ve sıcaklıkla ilgili oluşan kavram yanılgılarının tespit edilmesiyle ilgili hazırlanan anket 12. sınıf öğrencilerine uygulanmıştır. Anket sonucuna göre 12. sınıf öğrencilerinde kavram yanılgısının olduğu gözlemlenmiştir. Öğrenciler üzerindeki kavram yanılgılarının nedeni geçmişte öğrendikleri yanlış bilgilerdir. Kavram yanılgısında öğretmenin de bu konulara hakimiyeti ve zorlanma durumu da göz önünde bulunmalıdır. Kavram öğretiminde fen bilgisi öğretmenlerinin en çok zorlandıkları konular; Isı ve sıcaklık, kalıtım, sistemler, kaldırma kuvveti, basınç, kuvvet ve hareket, basit makineler olarak belirtilmiştir. Daha önce yapılan birçok araştırmada da öğrencilerin bu konularda daha sık kavram yanılgısına düştükleri ileri sürülmüştür (Watts and Zylbersztajn 1981, Gilbert and Watts 1983). 1.1 Araştırmanın Amacı Araştırmanın amacı; Afyonkarahisar il merkezindeki 12. sınıf olan fen bölümü öğrencilerin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarını saptamaktır. Bu çalışma da kavram yanılgılarının çevresel ve ailenin sosyal durumuna göre değerlendirmesini de içine almaktadır Problemler 12. sınıf Anadolu ve Fen lisesi öğrencilerinin Isı sıcaklık konusundaki kavram yanılgıları var mıdır? Varsa nelerdir? 2

17 1.1.2 Alt Problemler Isı sıcaklık konusundaki 12. sınıf öğrencilerinde karşılaşılan kavram yanılgılarında öğrencinin cinsiyetinin etkisi var mıdır? Isı sıcaklık konusundaki 12. sınıf öğrencilerinde karşılaşılan kavram yanılgılarında öğrencinin fizikten özel ders almasının bir etkisi var mıdır? Isı sıcaklık konusundaki 12. sınıf öğrencilerinde karşılaşılan kavram yanılgılarında öğrencinin bireysel odasının olması etkiler mi? Isı sıcaklık konusundaki kavram yanılgısında temel karışıklık nedir veya nelerdir? Nasıl çözüme ulaşılır? 1.2 Uygulama Araştırmayla ilgili anket çalışması eğitim öğretim yılı güz ve bahar döneminde yapılmıştır. Anket Anadolu ve Fen liselerinde toplam 135 öğrenciye uygulanmıştır. Değerlendirmesi de bu öğretim yılında yapılmıştır. 3

18 2. GENEL BİLGİLER Kavram yanılgısı; aslında kişinin doğru olarak gördüğü ve bu yol üzere gerçekleştirdiği beceriyi kaynak olarak kullandığı yanlış kavramlardır. Kavram yanılgısının giderilebilmesi için yapılması gereken, kişinin edindiği yanlış kaynakları saptamak ve doğrusunu göstermek olmalıdır. Isı sıcaklık konusundaki kavram yanılgıları neler olabilir? Bu alanda ilk araştırmayı Erickson (1979) 12 yaşındaki öğrencilerle yapmıştır. Çalışmanın başında öğrenciler çeşitli malzemelerle çalışmışlar ve daha sonra kendilerine sözlü sorular sorulmuştur. Bu olaylar video kasetlerine kayıt edilmiştir. Bu kasetlerin analizi sonucunda öğrencilerde aşağıdaki kavram yanılgıları bulunmuştur: 1. Isı, maddelerin yükselmesine sebep olur. 2. Isı, maddelerin belli bir kısmında toplanır. 3. Soğuk ısının zıt anlamıdır. 4. Isı, hava veya buhar gibi bir maddedir. 5. Bir nesnenin sıcaklığı hacmine veya büyüklüğüne bağlıdır. 6. Bütün nesneler soğuk ve ısının karışımına sahiptirler. 7. Sıcaklık, bir nesnenin içindeki soğuk ve ısı karışımının ölçümüdür. Erickson (1980) 5., 7. ve 9. sınıf öğrencileri ile bir çalışma daha yaptı ve bir önceki çalışmada bulduklarına paralel şeyler buldu. Daha sonra Kesidou ve Duit (1993) 10. sınıf öğrencileri ile karşılıklı konuşarak termodinamiğin ikinci kanunu nasıl anladıklarını anlamaya çalıştı. Çalışmalarında öğrencilerin pek çoğunun aşağıdaki görüşlere sahip olduklarını buldular: 1. Sıcaklık bir enerji şeklidir ve/veya ısının birimidir. 2. Parçacıkların oynaması ısıdır. 3. Isı yüksek sıcaklıktır. 4. Sıcaklık bir maddeden diğer maddeye geçer. Lise öğrencileri ile yapılan farklı bir çalışmada, öğrencilere gerçek hayattan olayları içeren problemlere dayalı klasik sorular soruldu. 4

19 Bu sorulara verilen cevaplar incelendiğinde, öğrencilerin çoğunun aşağıdaki görüşlere sahip olduğu bulundu (Jara 1993). 1. Oda sıcaklığı sıfırdır. 2. Isı ve sıcaklığın farklı olduklarını söylemelerine rağmen, öğrenciler bunları birbirlerinin yerine kullanmışlardır. 3. İnsan vücudunun sıcaklığı bulunduğu oda sıcaklığına eşittir 4. Nesnelerin kendi sıcaklıkları vardır. Lewis (1994) erginler, yetişkinler ve bilim adamları üzerinde güncel hayatta kullanılan termodinamik kavramlarının algılanmaları ile ilgili bir araştırma yaptı. Bu araştırmada aşağıdaki görüşlerin birçok ergin ve yetişkinlerde olduğunu ve hatta bir bilim adamının da aynı görüşlere sahip olduğunu buldu: Yalıtkanlar ısıyı çabuk ilettiklerinden dolayı onları sıcak hissedemeyiz. Metaller soğuğu çekerler, emerler ve tutarlar. Bundan dolayı nesneleri soğuk tutmak için alüminyum folyo tercih ediyorlar. Yünün nesneleri ısıttığını düşündükleri için soğuk nesneleri yalıtmada yünü tercih etmiyorlar. Bu konuda yapılan çalışmalar, öğrencilerin, yetişkinlerin ve hatta bilim adamlarının ısı ve sıcaklık hakkında kavram yanılgılarına sahip olduklarını göstermiştir. Fisher (1985) kavram yanılgılarının belli başlı ortak özellikleri taşıdığını söylemektedir. Bunlar ; 1. Tek ve bir grup kavram yanılgısı çoğu kişide bulunabilme özelliği gösterir. 2. Kavram yanılgılarından alternatif düşünceler çıkabilmektedir. 3. Bir çok kavram yanılgısı geleneksel yollarla ortadan kaldırılamayacak kadar zordur. 4. Nadir de olsa kavram yanılgılarının bazıları kişinin geçmişinde yaşadığı tecrübelere dayanmaktadır. 5. Kavram yanılgıları a- Genetik temellerden b- Tecrübelerden c- Okuldaki arkadaş ortamlarından kaynaklanabilir. 5

20 2.1 Kavram Yanılgılarının Çeşitleri Güneş ve Dünya nın birbirine göre bağıl hareketi genellikle çocukluk çağında karıştırılır. Çocuklar büyüklerinden Güneş doğuyor ve Güneş batıyor gibi ifadeleri duyarak büyürler. Büyüklerinden duydukları ile kendi zihinsel modellerini oluştururlar. Okul çağına gelmeden önce Güneş in hareket ettiği ve buna karşın Dünya nın hareketsiz olduğunu düşünürler. Yıllarca bu düşüncelerle büyüyen çocuklar okul çağına geldiklerinde, öğretmenlerinden Dünya nın, Güneş etrafında döndüğünü duyarlar. Dünyanın döndüğü fikrini zihinlerinden silmek istemiş olsalar da sanki Güneş in döndüğünü gözlemlemiş olduklarını düşünürler. Bu kavram yanılgısından kolay kurtulamazlar. Burada bir örneği verilen kavram yanılgılarını genel olarak aşağıdaki gibi sınıflandırılabiliriz: Önyargılı Fikirler: Günlük deneyimlere dayalı popüler kavramlardır. Örneğin, çoğu insan yeryüzündeki suların akarsular halinde aktıklarını gözlediklerinden yer altındaki suların da aynı şekilde aktıklarını düşünürler. Bu günlük yaşantıda karşılaşılan olaylardan çıkarılan önyargılı bir düşüncedir. Öğrencilerde özellikle ısı, enerji ve yerçekimi gibi konularda önyargılı fikirler çok yaygındır. Bilimsel Olmayan İnançlar: Öğrencilerin, efsanevi öğretim gibi, bilimsel eğitim dışındaki kaynaklardan öğrendikleri bilgilerdir. Bu bilgilerden bazıları bilimsel bilgilerle çelişebilir ve öğrencilerde kavram yanılgısına neden olur. Kavramsal Yanlış Anlamalar: Öğrencilere öğretilen bilimsel bilginin öğrencilerin önyargılı olarak oluşturduğu ve bilimsel olmayan inanışları nedeniyle edindiği bilgilerle çelişki ve çatışma oluşturduğunun, başlangıçta, farkına varamaması durumunda ortaya çıkar. Öğrenciler, bunun farkına vardıklarında, bu çelişki ve çatışmalarla başa çıkmak için yanlış zihinsel modeller oluştururlar ve bilimsel kavramlara karşı şüphe ile yaklaşırlar. 6

21 Konuşma Dilinden Kaynaklanan Kavram Yanılgıları: Bir kelimenin bilimsel kullanımı ile günlük hayattaki kullanımının farklı olması durumunda ortaya çıkar. Örneğin iş kelimesi günlük hayatta çalışma hayatını ifade ederken fizikte iş, bir cisme etkiyen kuvvet ile kuvvet sonucu cismin aldığı yolun çarpımı olan büyüklük anlamında kullanılmaktadır. Günlük hayatta durmakta olan bir otomobili hareket ettirmek için kuvvet uygulayan ve yorulan bir kişi iş yapmaktan yoruldum diyebilir, ancak otomobili hareket ettiremediği sürece fiziksel anlamda iş yapmış olmaz. Bu iki farklı kullanım öğrencilerde iş kavramının anlaşılmasında engel oluşturabilmektedir. Yine, (+) ve (-) simgeleri ile temsil edilen pozitif ve negatif yükler ile zamanla bu simgelerin matematikteki karşılıkları olan artı ve eksi kelimeleri arasında bir paralellik kurulmuş ve bir çok ders kitabında pozitif yük yerine artı yük ve negatif yük yerine eksi yük ibaresi yanlış olarak kullanılmaya başlanmıştır. Doğal Olaylara Dayalı Kavram Yanılgıları: Genellikle erken yaşlarda öğrenilir ve yetişkin yaşlara kadar kavram yanılgısı olarak zihinde kalır. Örneğin Aynı yere iki kez yıldırım düşmez görüşü hiçbir bilimsel gerçeğe dayanmasa da halk arasında çok yaygındır (Güneş 2003). 7

22 3. MATERYAL METOD 3.1 Araştırma Yöntemi Fizikteki ısı sıcaklık konularının öğrenciye öğretilmesi sırasında oluşan kavram yanılgılarının tespiti ve bunun cinsiyet, öğrencinin fizikten özel ders almasının başarısına katkısı ve ailenin sosya kültürel durumunun etkisini incelemek için Afyonkarahisar il merkezindeki bazı Anadolu liseleri ve Fen lisesindeki 12. sınıf öğrencilerinden oluşan bir grup ile çalışılmıştır. 3.2 Araştırma Evreni Araştırma evreni eğitim öğretim yılı Afyonkarahisar il merkezindeki liselerden; Cumhuriyet Anadolu Lisesi, Osman Gazi Anadolu Lisesi, Süleyman Demirel Fen Lisesindeki toplam 135 öğrenci üzerine uygulanmıştır. 3.3 Araştırma Verilerinin Toplanması Öğrencilerin ısı sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarını ölçmek için anket uygulanmıştır. Çizelge 3. 1 Ankete katılan sayılar Cinsiyet Sayı Kız 73 Erkek 62 8

23 3.3.1 Isı ve sıcaklık Başarı Testinin Oluşturulması 12. sınıf öğrencilerinin ısı sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarını öğrenebilmeleri için pek çok soru incelenmiş ve bu sorulardan seçilmiş ve test edilmiş 25 tane soru belirlenmiştir. Bu sorular çizelge 3.1 deki kadar öğrenciye uygulanmıştır yılında yapılan Afyonkarahisar il merkezindeki 9. sınıf öğrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgıları tezin deki anket bu tez içinde uygulanmıştır (Keser 2007) Veri Analizi Her bir soru için frekanslar ve yüzdelik değerler hesaplanmıştır. Sorular birer birer incelenmiş ve her bir soru için en az 4 çizelge hazırlanmıştır Testin Uygulanması Çoktan seçmeli 25 sorudan oluşan testin uygulanması sırasında; Öğrencilere testin yapılış nedeni hakkında bilgi verilmiştir. Anket soruları aynı anda dağıtılmıştır. Öğrencilerden 1. Sayfadaki açıklamayı okumaları istenmiştir. Süreyle ilgili bilgilendirme yapılmış bitiminde toplanılmıştır. Isı sıcaklık kavram yanılgısı testi, Milli Eğitim Müdürlüğünce ve valilik izni doğrultusunda okullarda öğretmenler tarafından uygulanmıştır. 9

24 4. BULGULAR 1. Isı nedir? a) Maddedeki bütün taneciklerin kinetik enerjilerinin toplamıdır. b) Maddedeki bir molekülün ortalama kinetik enerjisidir c) Bir cisimden diğerine aktarılabilinen görünmez bir maddedir. d) Sıcaklıktır (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı a şıkkıdır. Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 73 %54 Doğru 62 %46 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %54 ü yanlış, %46 sı ise doğru cevap vermişlerdir. Bu soruya cevap veren öğrencilerin doğru ve yanlış dağılımından da anlaşılacağı üzere ısı konusunda %54 lük büyük bir dilimin bu konuda bir kavram yanılgısı içerisinde olduğu görülmektedir. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %59 %41 Sayı Erkek Oran %48 %52 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerinin %59 u yanlış, %41 doğru cevap vermişlerdir. Aynı soruya cevap veren erkek öğrencilerin %48 i yanlış, %52 si doğru cevap vermişlerdir. 10

25 Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %54 %46 Sayı Oran %54 %46 Bireysel odası olan öğrencilerin %54 ü bu soruya yanlış, %46 sı doğru cevaplamıştır. Bireysel odası olmayan öğrencilerin %54 ü bu soruya yanlış, %46 sı doğru cevaplamıştır. Çizelge Soru için fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 9 13 Oran %41 %59 Sayı Oran %57 %43 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %41 i bu soruya yanlış, %59 u doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %57 si bu soruya yanlış, %43 ü doğru cevap Buradan da anlaşıldığı üzere Fizikten özel ders alan öğrencilerin almayanlara göre daha az kavram yanılgısına düştükleri görülmüştür. Özellikle fen bilimleri alanında öğrenciler üzerinde bir kavram yanılgısının fazla olduğu, bunun giderilmesinde farklı kaynak ve takviye derslerin bu yanılgıyı tamamen bitirmese de minimum seviyeye indirmede önemli derecede katkısı söz konusudur. 11

26 2. Sıcaklık nedir? a) Maddedeki bütün taneciklerin kinetik enerjilerinin toplamıdır. b) Isı ile aynıdır. c) Ortalama hızda bir molekülün kinetik enerjisinin ölçüsüdür. d) Yalnızca sıcak cisimlerde bulunan görünmez bir maddedir (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı c şıkkıdır. Şimdi de dağılımlarını görelim; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 70 %52 Doğru 64 %48 1 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %52 si yanlış, %48 i doğru cevap vermişlerdir. Isı konusu gibi sıcaklık konusunda da öğrencilerin %52 lik büyük bir bölümü kavram yanılgısı içerisindedirler. Aslında Isı ve Sıcaklık konuları öğrenciler üzerinde 12. sınıf ve özellikle branşları olmasına rağmen bu iki konuyu birbirine karıştırmalarından kaynaklanan bir kavram yanılgısı söz konusudur. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %60 %40 Sayı Erkek Oran %43 %57 1 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %60 ı yanlış, %40 ı doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %43 ü yanlış, %57 si doğru cevap 12

27 Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %53 %47 1 Sayı Oran %50 %50 Bireysel odası olan öğrencilerin %53 ü bu soruya yanlış, %47 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %50 si bu soruya yanlış, %50 si doğru cevap Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı Oran %52 %48 1 Sayı Oran %52 %48 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %52 si bu soruya yanlış, %48 i doğru cevap Fizikten özel ders alan öğrencilerden 1 kişi bu soruya cevap vermemiştir. Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %52 si bu soruya yanlış, %48 i doğru cevap 13

28 .3. Öz ısı nedir? a) Bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1 C arttırmak için gerekli ısı miktarıdır. b) 1 gram suyun sıcaklığını 14,5 C den 15,5 C ye çıkarmak için gerekli ısı miktarıdır. c) Isı verilen bir cismin sıcaklığın da meydana gelen değişiklik miktarı d) Maddenin içinde var olan gizli ısı (Keser 2007). Sorunun doğru cevabı a şıkkıdır Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 10 %7 Doğru 125 %93 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %7 si yanlış, %93 ü doğru cevap vermişlerdir. Öz ısı konusu öğrencilerin tanım olarak bildikleri bir konu olduğundan ankete katılan öğrencilerin hemen hepsi bu soruya doğru cevap vermişlerdir. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı 6 67 Kız Oran %8 %92 Sayı 4 58 Erkek Oran %6 %94 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %8 i yanlış, %92 si doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %6 sı yanlış, %94 ü doğru cevap Bu sorudan da anlaşılacağı üzere öz ısı konusunda öğrenciler üzerinde büyük ölçüde kavram yanılgısının olmadığı görülmektedir. 14

29 Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %8 %92 Sayı 1 25 Oran %4 %96 Bireysel odası olan öğrencilerin %8 i bu soruya yanlış, %92 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %4 ü bu soruya yanlış, %96 sı doğru cevap Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 0 22 Oran %0 %100 Sayı Oran %10 %90 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %100 ü bu soruya doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %10 u bu soruya yanlış,%90 ı doğru cevap Sorulan üç soruda da tanım sorulmasının nedeni, 12. Sınıf öğrencilerinin özellikle de branşlarıyla ilgili derslerde kavramların tanımları arasında bir yanılgı içerisinde olup olmadıklarını gözlemlemek olmuştur. Sonuçlara bakacak olursak doğru yanlış dağılımında öz ısı tanımı dışındaki diğer iki soruda da hatırı sayılır bir yanlış yüzdesi göze batmakta dır. Bunun sebebi üç konunun öğrenciler üzerinde ki kavram yanılgılarıdır. 15

30 er gramlık iki tane bakır ve gümüş blok özdeş ısıtıcılarla aynı süre ısıtılıyor. Aşağıdaki durumlardan hangisi gözlenir? a) İki cismin sıcaklığı da aynı dereceye çıkar b) Öz ısı değeri büyük olanın sıcaklığında ki artış daha çoktur. c) Öz ısı değeri küçük olanın sıcaklığındaki artış daha çoktur. d) Aldıkları ısı maddenin cinsine göre değişir (Keser 2007). Bu sorunun cevabı c şıkkındaki ifadedir şimdi çizelgelerdeki durumuna bakalım; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 69 %51 Doğru 66 %49 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %51 i yanlış, %49 u doğru cevap vermişlerdir. Bu sorudan anlaşılacağı üzere öğrenciler öz ısı ile sıcaklık arasında bir bağ kuramamışlardır. Öz ısı ve sıcaklık arasındaki ilişkiyi deneysel yöntemler ile öğrencilere açıklayabiliriz. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %59 %41 Sayı Erkek Oran %42 %58 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %59 u yanlış, %41 i doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %42 si yanlış, %58 i doğru cevap 16

31 Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %53 %47 Sayı Oran %42 %58 Bireysel odası olan öğrencilerin %53 ü bu soruya yanlış, %47 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %42 si bu soruya yanlış, %58 i doğru cevap Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı Oran %50 %50 Sayı Oran %50 %49 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %50 si bu soruya yanlış, %50 si doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %51 i bu soruya yanlış, %49 u doğru cevap 17

32 5. Çorba yaparken karıştırmak için hangi madde den yapılmış kaşığı tercih edersiniz? a) Tahta b) Metal c) Plastik d) Porselen (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı a şıkkı olacaktır. Şimdi de durumlarına bakalım; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 12 %9 Doğru 122 %91 1 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %9 u yanlış, %91 i doğru cevap Bu soruya 1 öğrenci cevap vermemiştir. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı 8 64 Kız Oran %11 %89 1 Sayı 4 58 Erkek Oran %6 %94 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %11 i yanlış, %89 u doğru cevap Kız öğrencilerden 1 kişi bu soruya cevap vermemiştir. Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %6 sı yanlış, %94 ü doğru cevap 18

33 Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %11 %89 1 Sayı 0 26 Oran %0 %100 Bireysel odası olan öğrencilerin %11 i bu soruya yanlış, %89 u doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %100 ü bu soruya doğru cevap vermişlerdir. Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 1 21 Oran %5 %95 Sayı Oran %10 %90 1 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %5 i bu soruya yanlış, %95 i doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %10 u bu soruya yanlış, %90 ı doğru cevap 6. Yazın şişenizde suyun ısınmaması için hangi yolu tercih edersiniz? a) Alüminyum folyo ile sararım b) Cam kap içine koyarım c) Plastik bir tabaka ile şişemi sararım. d) Yün kumaş ile şişemi sararım (Keser 2007). 19

34 Yukarıdaki sorunun doğru cevabı d şıkkındaki cevaptır. Şimdi çizelgedeki dağılımlarına bakalım; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 127 %94 Doğru 8 %6 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %94 ü yanlış, %6 sı doğru cevap Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı 71 2 Kız Oran %97 %3 Sayı 56 6 Erkek Oran %90 %10 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %97 si yanlış, %3 ü doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %90 ı yanlış, %10 u doğru cevap Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %96 %4 Sayı 22 4 Oran %85 %15 Bireysel odası olan öğrencilerin %96 sı bu soruya yanlış, %4 ü doğru cevap 20

35 Bireysel odası olmayan öğrencilerin %85 i bu soruya yanlış, %15 i doğru cevap Öğrenciler ısı transferleri konusunda kavram yanılgısı içerisindeler. Bu kavram yanılgısından kurtulmaları ısı ve ısının transferi konularının tanımlarını doğru bilmelerine ve uygulamalı eğitime bağlıdır. Çizelge Sorunun fizik ten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 22 0 Oran %100 %0 Sayı Oran %93 %7 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %100 ü bu soruya yanlış cevap vermişlerdir. Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %93 ü bu soruya yanlış, %7 si doğru cevap 7. Farklı büyüklükteki iki demir blok bir süre özdeş ısıtıcılarla ısıtılıyor. Sizce aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur? a) İki bloğun sıcaklıkları aynı miktarda artmıştır. b) İki bloğun aldıkları ısı miktarı aynıdır. c) Büyüklükleri farklı olduğundan öz ısıları farklıdır. d) Isı büyük blokta daha kolay akmıştır (Keser 2007). Yukarıdaki sorunun doğru cevabı b seçeneğindeki cevaptır. Çizelgedeki durumlarına bakalım; 21

36 Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 41 %30 Doğru 94 %70 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %30 u yanlış, %70 i doğru cevap Bu soru öğrencilerin ısı kapasitesi konusunda fazla kavram yanılgısına girmediklerini ve ısınan cismin boyutu ve şeklinden ziyade cismin cinsinin önemli olduğunu anlamış olduklarını göstermiştir. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %38 %62 Sayı Erkek Oran %21 %79 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %38 i yanlış, %62 si doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %21 i yanlış, %79 u doğru cevap Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %31 %69 Sayı 7 19 Oran %27 %73 Bireysel odası olan öğrencilerin %31 i bu soruya yanlış, %69 u doğru cevap 22

37 Bireysel odası olmayan öğrencilerin %27 si bu soruya yanlış, %73 ü doğru cevap Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 6 16 Oran %27 %73 Sayı Oran %31 %69 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %27 si bu soruya yanlış, %73 ü doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %31 i bu soruya yanlış,%69 u doğru cevap 8. Bir maddenin bir gramının sıcaklığını 1 C arttırmak için gerekli ısı miktarı neye bağlıdır? a) Maddenin hacmine b) Isı kaynağının cinsine c) Maddenin cinsine d) Maddenin ilk sıcaklığına (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı c şıkkındaki cevaptır. Çizelge deki durumlarını inceleyelim; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 15 %11 Doğru 119 %89 1 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %11 i yanlış, %89 u doğru cevap 23

38 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı 9 63 Kız Oran %13 %88 1 Sayı 6 56 Erkek Oran %10 %90 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %13 ü yanlış, %88 i doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %10 u yanlış, %90 ı doğru cevap Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %11 %89 1 Sayı 3 23 Oran %12 %88 Bireysel odası olan öğrencilerin %11 i bu soruya yanlış, %89 u doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %12 si bu soruya yanlış, %88 i doğru cevap Bu soruya cevap veren öğrencilerin geneli ısı ve sıcaklığın madde cinsine göre değişiklik gösterdiğini kavramışlardır. 24

39 Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 3 19 Oran %14 %86 Sayı Oran %11 %89 1 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %14 ü bu soruya yanlış, %86 sı doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %11 i bu soruya yanlış, %89 u doğru cevap 9. Aynı kütlede alüminyum ve kurşun bloklar özdeş ısıtıcılarla belli bir süre ısıtılıyor. Bu süre sonunda sıcaklık artışı ölçülürse nasıl bir sonuç bulunması beklenir? (Alüminyumun öz ısısı kurşunun öz ısısının yaklaşık 9 katıdır.) a) İki bloğun da sıcaklık artışı eşittir. b) Alüminyumun sıcaklık artışı kurşunun sıcaklık artışının yaklaşık 9 katıdır. c) Kurşunun sıcaklık artışı alüminyumun sıcaklık artışının yaklaşık 9 katıdır d) İlk sıcaklığı büyük olanın sıcaklık artışı daha fazladır (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı c şıkkındaki cevaptır. Çizelge durumuna bakacak olursak; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 46 %35 Doğru 87 %65 2 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %35 i yanlış, %65 i doğru cevap 25

40 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %37 %63 2 Sayı Erkek Oran %32 %68 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %37 si yanlış, %63 ü doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %32 si yanlış, %68 i doğru cevap Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %36 %64 3 Sayı 7 19 Oran %27 %73 Bireysel odası olan öğrencilerin %36 sı bu soruya yanlış, %64 ü doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %27 si bu soruya yanlış, %73 ü doğru cevap 26

41 Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 3 17 Oran %15 %86 2 Sayı Oran %37 %63 2 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %15 i bu soruya yanlış, %85 i doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %37 i bu soruya yanlış, %63 ü doğru cevap 10. Sıcaklıkları ve kütleleri aynı olan alkol ve su karıştırılırsa aşağıdaki durumlardan hangisi gözlenir? (Alkolün öz ısısı suyun öz ısısının yaklaşık yarısıdır.) a) Hiçbir değişiklik olmaz. b) Alkol moleküllerinin kinetik enerjisi iki katına çıkar c) Su moleküllerinin kinetik enerjisi iki katına çıkar d) Bütün moleküllerin kinetik enerjisi düşer (Keser 2007). Bu sorun doğru cevabı a şıkkındaki cevaptır. Çizelge durumuna bakacak olursak; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 60 %46 Doğru 71 %54 4 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %46 sı yanlış, %54 ü doğru cevap 27

42 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %50 %50 3 Sayı Erkek Oran %41 %59 1 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %50 si yanlış, %50 si doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %41 i yanlış, %59 u doğru cevap Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %48 %52 4 Sayı Oran %38 %62 Bireysel odası olan öğrencilerin %48 i bu soruya yanlış, %52 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %38 i bu soruya yanlış, %62 si doğru cevap Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 3 19 Oran %14 %86 Sayı Oran %53 %

43 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %14 ü bu soruya yanlış, %86 sı doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %53 ü bu soruya yanlış, %47 si doğru cevap 11. Uzun süredir odanızda bulunan porselen fincanınız, yün kazağınız, plastik topunuz ve metal tabağınızdan hangisinin sıcaklığı daha yüksektir? a) Yün kazak b) Porselen fincan c) Plastik top d) Hepsinin sıcaklıkları aynıdır (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı d şıkkındaki cevaptır. Çizelge durumuna bakacak olursak; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 52 %39 Doğru 81 %61 2 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %39 u yanlış, %61 i doğru cevap Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %38 %62 2 Sayı Erkek Oran %40 %60 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %38 i yanlış, %62 si doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %40 ı yanlış, %60 ı doğru cevap 29

44 Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %38 %62 2 Sayı Oran %42 %58 Bireysel odası olan öğrencilerin %38 i bu soruya yanlış, %62 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %42 si bu soruya yanlış, %58 i doğru cevap Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 6 16 Oran %27 %73 Sayı Oran %41 %59 2 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %27 si bu soruya yanlış, %73 ü doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %41 i bu soruya yanlış, %59 u doğru cevap 12. Saf bir maddeye yabancı bir madde karıştırıldığında erime ve kaynama noktalarında ne gibi bir değişiklik olur? a) Erime ve kaynama noktaları düşer b) Erime noktası düşer, kaynama noktası yükselir. c) Erime noktası yükselir kaynama noktası düşer. d) Erime ve kaynama noktaları yükselir (Keser 2007). 30

45 Bu sorunun doğru cevabı b şıkkındaki cevaptır. Çizelge deki durumlarını inceleyelim; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 61 %47 Doğru 68 %53 6 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %47 si yanlış, %53 ü doğru cevap Öğrencilerden 6 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %53 %47 3 Sayı Erkek Oran %41 %59 3 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %53 ü yanlış, %47 si doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %41 i yanlış, %59 u doğru cevap Bu soruya hem kız hem de erkek öğrencilerden 3 kişi cevap vermemiştir. Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %46 %54 5 Sayı Oran %48 %52 1 Bireysel odası olan öğrencilerin %46 sı bu soruya yanlış, %54 ü doğru cevap Bireysel odası olan öğrencilerden 5 kişi bu soruya yanıt vermemiştir. 31

46 Bireysel odası olmayan öğrencilerin %48 i bu soruya yanlış, %52 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerden 1 kişi bu soruya yanıt vermemiştir. Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 6 13 Oran %32 %68 3 Sayı Oran %50 %50 4 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %32 si bu soruya yanlış, %68 i doğru cevap Fizikten özel ders alan öğrencilerden 3 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %50 si bu soruya yanlış, %50 si doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerden 4 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. 13. Maddeler hal değiştirirken verilen ısı enerjisine ne olur? a) Moleküller arasındaki bağları koparmak için kullanılır b) Maddenin sıcaklığını yükseltmek için kullanılır. c) Hal değişimini engellemek için kullanılır. d) Alınan enerji havaya verilir (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı a şıkkındaki cevaptır. Çizelge deki durumlarını inceleyelim; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 32 %24 Doğru 101 %76 2 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %24 ü yanlış, %76 sı doğru cevap Öğrencilerden 2 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. 32

47 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %22 %78 1 Sayı Erkek Oran %26 %74 1 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %22 si yanlış, %78 i doğru cevap Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %26 sı yanlış, %74 ü doğru cevap Bu soruya hem kız hem de erkek öğrencilerden 1 kişi cevap vermemiştir. Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %24 %76 1 Sayı 6 19 Oran %24 %76 1 Bireysel odası olan öğrencilerin %24 ü bu soruya yanlış, %76 sı doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerin %24 ü bu soruya yanlış, %76 sı doğru cevap Bu soruya bireysel odası olan ve olmayanlardan 1 er kişi cevap vermemiştir. 33

48 Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 4 18 Oran %18 %82 Sayı Oran %25 %75 2 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %18 i bu soruya yanlış, %82 si doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %25 i bu soruya yanlış, %75 i doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerden 2 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Bu soruya cevap veren öğrencilerin çoğunluğunda hal konusunda kavram yanılgısında olmadıkları görülmüştür. 14. Kütleleri eşit, ilk sıcaklıkları t1= 8 C, t2= 28 C, t3= 48 C olan üç ayrı kaptaki su ideal ortamda ısı kaybı olmadan karıştırılıyor. Karışımın son sıcaklığı ne olur? a) 18 C b) 28 C c) 38 C d) 48 C (Keser 2007). Yukarıdaki sorunun doğru cevabı b seçeneğinde ki cevaptır. İşlem ile yapılabilecek soru tipindendir. Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 18 %14 Doğru 114 %86 3 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %14 ü yanlış, %86 sı doğru cevap Öğrencilerden 3 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. 34

49 Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı 8 64 Kız Oran %11 %89 1 Sayı Erkek Oran %17 %83 2 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %11 i yanlış, %89 u doğru cevap Bu soruya kız öğrencilerden 1 kişi cevap vermemiştir. Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %17 si yanlış, %83 ü doğru cevap Bu soruya erkek öğrencilerden 2 kişi cevap vermemişlerdir. Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %15 %85 3 Sayı 2 24 Oran %8 %92 2 Bireysel odası olan öğrencilerin %15 i bu soruya yanlış, %85 i doğru cevap Bireysel odası olan öğrencilerden 3 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Bireysel odası olmayan öğrencilerin %8 i bu soruya yanlış, %92 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerden 2 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. 35

50 Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı 2 18 Oran %10 %90 2 Sayı Oran %14 %86 1 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %10 u bu soruya yanlış, %90 ı doğru cevap Fizikten özel ders alan öğrencilerden 2 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %14 ü bu soruya yanlış, %86 sı doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerden 1 kişi bu soruya cevap vermemiştir. Bu soruya cevap veren öğrencilerin genelinde matematiksel zeka ile fiziksel zekayı birlikte kullandıkları gözlenmiştir. 15. Bir oda içerisinde oda ile aynı sıcaklıkta bulunan bir fincan kahve bırakılıyor ve kahvenin tekrar sıcaklığının artması bekleniyor. Bu durum oluşabilir mi? a) Kahvedeki ve havadaki moleküllerin ortalama kinetik enerjileri eşit olduğu için oluşamaz. b) Havadaki moleküller kahve moleküllerine enerjilerine vermeye eğilimli olduğu için oluşabilir. c) Kahve miktarı odadaki hava miktarına göre az olduğu için kahvenin sıcaklığı daha da düşer. d) Havadaki moleküller kahve moleküllerine enerjilerini aktarır fakat ikisinin de sıcaklığında bir değişme olmaz (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı a şıkkındaki cevaptır. Çizelge deki durumlarını inceleyelim; 36

51 Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 72 %55 Doğru 60 %45 3 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %55 i yanlış, %45 i doğru cevap Öğrencilerden 3 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %54 %46 2 Sayı Erkek Oran %56 %44 1 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %54 ü yanlış, %46 sı doğru cevap Bu soruya kız öğrencilerden 2 kişi cevap vermemiştir. Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %56 sı yanlış, %44 ü doğru cevap Bu soruya erkek öğrencilerden 1 kişi cevap vermemişlerdir. Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %58 %42 3 Sayı Oran %42 %58 Bireysel odası olan öğrencilerin %58 i bu soruya yanlış, %42 si doğru cevap Bireysel odası olan öğrencilerden 3 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. 37

52 Bireysel odası olmayan öğrencilerin %42 si bu soruya yanlış, %58 i doğru cevap Çizelge Sorunun fizikten özel ders alma durumu Fizikten özel ders alıyor musunuz? Sayı Oran %50 %50 Sayı Oran %55 %45 3 Fizikten özel ders alan öğrencilerin %50 si bu soruya yanlış, %50 si doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerin %55 i bu soruya yanlış, %45 i doğru cevap Fizikten özel ders almayan öğrencilerden 3 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. 16. Deniz seviyesinde su 100 C de kaynar. Deniz seviyesindeki bir kova suyu 100 C den daha yüksek bir sıcaklıkta kaynatmak istersek ne yapmalıyız? a) Suyun miktarını azaltırız. b) Suyu deniz seviyesinden daha yüksek bir yere çıkarırız. c) İçine bir miktar buz koyarız. d) Verdiğimiz ısı enerjisini düşürürüz (Keser 2007). Bu sorunun doğru cevabı c şıkkındaki cevaptır. Çizelge deki durumlarını inceleyelim; Çizelge Sorunun doğru yanlış dağılımı Durum Sayı Yüzde Yanlış 97 %82 Doğru 22 %

53 Bu soruya cevap veren öğrencilerin %82 si yanlış, %18 i doğru cevap Öğrencilerden 16 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Çizelge Sorunun cinsiyete göre dağılımı Cinsiyet Durum Yanlış Doğru Sayı Kız Oran %85 %15 6 Sayı Erkek Oran %77 %23 10 Bu soruya cevap veren kız öğrencilerin %85 i yanlış, %15 i doğru cevap Bu soruya kız öğrencilerden 6 kişi cevap vermemiştir. Bu soruya cevap veren erkek öğrencilerin %77 si yanlış, %23 ü doğru cevap Bu soruya erkek öğrencilerden 10 kişi cevap vermemişlerdir. Çizelge Sorunun bireysel oda olma durumu Bireysel odanız var mı? Sayı Oran %83 %17 13 Sayı 18 5 Oran %78 %22 3 Bireysel odası olan öğrencilerin %83 ü bu soruya yanlış, %17 si doğru cevap Bireysel odası olan öğrencilerden 13 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. Bireysel odası olmayan öğrencilerin %78 i bu soruya yanlış, %22 si doğru cevap Bireysel odası olmayan öğrencilerden 3 kişi bu soruya cevap vermemişlerdir. 39