Okul Haritası Nasıl Çizilir?

Transkript

1 Okul Haritası Nasıl Çizilir? Kasım 2013 te güncellenmiştir. IOF harita Komisyonu üyesi Sergio Grifoni tarafından İngilizceye çevrilmiştir. Türkçe ye çeviren: Yrd.Doç.Dr.Gönül Babayiğit İrez İçindekiler 1. Çalışma alanının hazırlanması 1.1 Alanı n ve çevrenin belirlenmesi 1.2 Harita için temel oluşturulması 1.3 Arazi çalışması için temel hazırlıkların (bazın) yapılması 1.4 Yardımcı araçlar 2. Alan Çalışması 2.1 Renkler, semboller 2.2 Nasıl devam edilecek? 3. Baz Harita Çizimi 3.1 Tarama 3.2 Çizme 3.3 Düzen ve başlıklar 4. Haritanın Basılması 5. İzinler Daha ayrıntılı bilgi için:

2 1. Alan Çalışmasının Hazırlanması 1.1 Alanın ve çevrenin tanımlanması İlk adım olarak bütün yönlerdeki sınırlılıkları tanımlayınız. Aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır: - Harita ölçeği 500 ün katları olabilir (1:500, 1:1000.1:2000) - Haritadan A4 formatında çıktı alınabilir ( Eğer gerekli olursa haritanın ölçeği küçültülüp arttırılabilinir). - Yazıcıların baskı esnasında kâğıdın kenarını çıkartmayabileceğini ihmal etmeyin, bu durumlarda A3 formatında bir kâğıt kullanabilirsiniz. - Harita kenarında harita ismi, harita hazırlayanların isimleri, sponsorlar ve diğer şeyler için ek boşluk bırakınız. - Belli ve açık sınırları olan alanları belirleyiniz: çit, cadde, dere ve benzeri şeyler - Tehlikeli olabilecek cadde ya da ulaşılamaz alanları dahil etmeyiniz. Örnek: Belirgin sınırları olan harita) 1.2 Baz Haritanın Oluşturulması Bu nerede yaşadığınıza göre değişir. İşe başlamak için belediyeden ya da yetkili bir kurumdan baz harita elde edilebilir. Bu haritaların bazıları eşyükselti içerirken bazılarında bulunmaz. Başlamadan önce birçok baz haritayı yan yana getirebilirsiniz. Örnek:Tapu haritası

3 1.3 Arazi çalışması için baz hazırlamak Kolayca aktarılabilen bir ölçek tercih etmek en iyisi olacaktır (örneğin: 1:1000> 1 m=1mm) Alan çalışması yapılırken baskı alınacak haritada kullanılacak ölçek üzerinde çalışmak en iyi seçim olmakla beraber bu zorunlu değildir. Yine harita A4 kâğıdına sığacak şekilde planlanması iyi bir tercih olur. Coğrafi ve manyetik kuzey arasındaki fark çoğu bölgelerde küçük haritalar için önemli değildir. Baz haritada coğrafi kuzey çizgilerini belirtmek zorundasınız (A4kağıdı üzerinde en az 4 tane) 1.4 Yardımcı Araçlar Baz haritası şeffaf polyester kaplı (aydınger) olarak sert ve düzgün bir yere yerleştirilmelidir. Her ikiside birbirine sabitlenmeli ve desteklemeli dir. Çizim için ince ve suya dayanıklı renkli kalemler kullanın (0.5 mm). 2. Arazi Çalışması 2.1 Renkler, Semboller Haritanın kolay okunmasını sağlamak için son halinde kullanılacak renkler ve sembolleri kullanmak en iyisidir. Alan Sembolleri: Spor tesislerini, döşeli alanları ayırmak için farklı renkler ve çizgiler kullanılmalı) Büyük alanlar için çevreyi uygun bir renkle çizmek yeterli olacaktır. Renkler ve çizgiler daha sonraki karışıklıkları engellemek için çok iyi kullanılmalıdır. Nokta Sembolleri: Bu semboller için (tepecik, kayalık ve benzerleri) IOF sembollerini kullanmak en iyi seçenektir. Sonra hangi sembolün hangi nesneyi temsil edeceğine karar vermelisiniz ( örneğin: bank için siyah çarpı, yangın musluğu için mavi çarpı ve benzeri). Eğer gerekliyse kendiniz bazı özel nesneleri ( lamba, çöp konteynırı ve benzerleri) kendi sembolünüzle ifade edebilirsiniz ( örneğin : siyah ya da mavi ya da kahverengi açık kare, açık üçgen ). Çizgisel Semboller: Çit, patika, duvar ve benzerleri için olabildiğince IOF sembollerini kullanınız. Nesneyi alan içinde nasıl çizeceğinize karar veriniz ve tamamında aynısını kullanınınız Nasıl devam edilecek? Adım Sayma: Okul haritasında önemli olan tek bir nesnenin kesin pozisyonu değil, nesnenin göreceli pozisyonu ve haritanın okunabilirliğidir. Bu yüzden adım sayma tekniğini kullanabilirsiniz. Bunun için öncelikle adım ölçümünüzü bilmeniz gerekir. Örneğin 50 m de kaç adım atıyorsunuz. Alternatif olarak mesafeyi ölçmek için mesafe ölçer kullanabilirsiniz ( 50m yeterli olacaktır). Nokta sembolleri: Bu objelerin doğru pozisyonlarını anlamak için genellikle bilinen bir noktadan adımlama ve pusula kullanılması yeterlidir. Bazen çizim üzerinde nesnenin konumundan emin olmak için pusula ile bilinen bir noktadan nesneye doğru bir çizim yapılır. Bazı durumlarda netleştirmek için üçüncü bir çizgi kullanılır. Çizgisel semboller: Eğer bu nesneler ( çitler, duvarlar, bitki sınırları ve diğer) baz harita üzerinde yoksa, bunların harita üzerinde ifade edilmesi oldukça zordur. Bilinen bir noktadan başlanır ve sonra adım sayma ve pusula kullanılarak semboller çizilir. Yön değiştiğinde diğer bir yön değişikliğine kadar tekrar adım sayma ve pusula kullanınız. Fakat eğer olası ise nokta sembolleri için aynı teknikle yönün değişeceği noktayı belirleyiniz.

4 Eşyükseltiler: Okul haritaları için eşyükseltiler çok önemli olmasa da, bunların baz haritada gösterilmesi iyi olur ( 1 ya da 2 ya da 2.5 m aralıklarla). Baz haritasında eşyükselti çizgileri yoksa ve siz bunları haritada göstermek istiyorsanız, o zaman ölçüm için kendi vücudunuzdan yardım alacaksınız: ayaklardan göze, ayaktan bele (tabi öncelikle kendi değerlerinizi bilmeniz gerekli). Belli bir noktadan başlayıp çizgisel bir özellik (nesne) için pusula kullanın ve o nesneden hayali bir çizgi ile aynı yükseklikte başka noktalara bağlantı çizgileri çizin. İlk eşyükselti eğrisini tamamladıktan sonra aşağı ya da yukarı dikey bir çizgi ile bir sonrakini çizebilirsiniz, vücudunuzu ölçüm aleti gibi kullanarak başladığınız noktanın aşağısı ya da yukarısındaki bir noktanın uzaklığını belirleyebilirsiniz. Sonrasında diğer eşyükselti eğrisiyle devam edebilirsiniz. 3. Baz Harita Çizimi Günümüzde çoğu harita bilgisayar ile çizilmektedir. Elle çizim her ne kadar okul haritaları için yapılabilse de aşağıda bundan bahsetmeyeceğiz. Koşarak oryantiring için en yaygın program OCAD olmasına rağmen, apple bilgisayarlarda kullanılan diğer programlar da vardır (Adobe Illustrator, Corel Draw, ve diğer). Fakat bu programlarda oryantiring sembollerinin oluşturulması çok da kolay değil. OCAD bu konuda değişik sürüm ve fiyatıyla daha uygundur. [Çevirenin notu: adresinde ücretsiz çizim programı ve Android uygulaması da vardır İngilizce olan bu programın Türkçe ye çevrilmesi için çalışmalar sürmektedir]. Tarama Alan çalışması tamamlanıp çizimler yapıldıktan sonra renkli bir tarayıcıda taranmalıdır. Taranmaya hazır bir alan çalışması örneği 3.1 Çizim OCAD ile çalışmak için program hakkında çok az da olsa bir bilgiye sahip olmak önemli. adresinde programı kullanmanıza yardım edecek açıklamalar mevcut. Yine de aşağıda size yardımcı olacak bilgiler de verilmektedir: Programda çalışırken en iyisi görüntüyü 8 kat büyütmenizdir. İlk önce işaret sembollerini çizmeniz iyi bir tercih olur, sonrasında çizgisel semboller ve son olarak da alan sembolleri çizilebilir. Diğer bir olasılık ise baz haritada var olan doğru pozisyonda bulunan ana unsurlarla başlamaktır: bina, cadde

5 ve bunun gibiler. Alan sembollerinin çevresini çizmede de aynısı kullanılabilir. Genelde bunun için kullanılan uygun biçim düz çizgiler dir. Çit ya da tel örgü gibi bazı insan yapımı çizgisel nesneler için uzun düz bölümler bulundurun. Onlar için kullanılacak en iyi biçim düz çizgiler olacaktır. Diğer çizgisel nesneler ya da eşyükseltiler için kavis (curve) biçimi seçilmelidir. Bu biçimi kullanmaya alışmak için biraz egzersiz gereklidir. Bazı alan sembollerinin diğer sembollerle kaplandığı durumlarda çizimin belli bir noktasında hatch areas (tasarı alanları) biçim şeklini kullanabilirsiniz. Bina gibi düzenli şekli olan nesneler için menüden özel biçimi kullanarak çizim yapabilirsiniz, aynısı dairesel ya da eliptik nesneler için de geçerlidir. Aynı zamanda filling (doldurma) biçimin de kullanmayı öğrenmelisiniz, özellikle eş semboller olan alanın çevresini doldururken ve eşyükseltileri ve alan sembollerini çizerken contour (kontur ya da eşyükselti) biçimini kullanmalısınız. Bir diğer önemli biçim ise bilgisayarın shift (yön değiştirme tuşu) tuşu. Bu tuşu çizgisel objelerin ya da alan sembolüne yeni bir bölüm eklemek için kullanabilirsiniz. Tuşa basılı tutarak en sonunda kalemin yerini belirleyip ya da alanda bir nokta yapıp ve aynı zamanda tekrar çizime başlama işini yapabilirsiniz. Ayrıca shift tusunu basılı tutarak join (birleştir) biçimini kullanarak çizgisel ya da aynı alanda bulunan seçili iki nesneyi birleştirebilirsiniz. 3.2 Düzen ve Başlıklar Oryantiring haritası hazırlama süreci zaman alıcıdır. Haritanın son halinin nasıl olacağı iyi planlanmalıdır. Özellikle kağıt üzerinde haritanın ismi ve diğer gerekli bilgiler için yeterince boş alan bırakılmalıdır. Haritanın son hali şunları içerecektir: - Haritanın ismi, (ya da okulun ismi) - Harita ölçeği ve eşyükselti aralığı (eğer eşyükselti varsa). Okul haritası için, harita üzerinde eş cm değeri olan çizgi) - Haritanın yapıldığı tarih - Kuzey sembolü ve çizgileri - Haritacıların isimleri - Simgeler - Sponsorların logoları (eğer varsa) - Zımbalama için boşluk (eğer olabiliyorsa) - Yetkililer (eğer gerekli ise) 4 Haritanın basılması Bütçe ve basılacak sayıya göre farklı alternatifler olabilir. Eğer mümkünse renkli mürekkepli ya da lazer bir yazıcıdan doğrudan OCAD üzerinden çıktı alınabilir, ya da harita PDF, JPG ya da GIF dosyası olarak kaydedilip OCAD programı olmadan başka bir bilgisayardan çıktı alınabilir. 5 Yetkiler Bu haritayı halkın kullanımına açmak istiyorsanız gerekli yetkiye sahip olup olup olmadığınızı kontrol etmelisiniz.

6 Baskıya hazır harita örneği Kendinize yapacağınız semboller çizelgesi örneği Eşyükselti, endeks eşyükselti Tepecik Kaya Çeşme Açık alan Bitki örtüsü: Yavaş koşulur/çok zor koşulur Geçilemez bitki örtüsü Belirgin ağaç Ağaç Çalı Geçilir duvar / Geçilemez duvar Geçilir çit / geçilemez çit Bina / dört sütun üzerinde gölgelik Kaplamalı zemin Kaplamalı zemin sınırı / merdiven Aydınlatma direği / sütun Bank İnsan yapımı nesne