PANO TASARIM VE MONTAJI PANO MALZEME TESPĠT ELEMANLARI VE MONTAJI 40/24 KONTAKTÖR, RÖLE, KORUYUCU ELEMANLAR VE MONTAJI

Transkript

1 PANO TASARIM VE MONTAJI MODUL ADI SÜRESİ PANOYU MONTAJA HAZIRLAMA 40/24 OTOMATĠK KUMANDA DEVRELERĠ 40/32 PANO MALZEME TESPĠT ELEMANLARI VE MONTAJI 40/24 KONTAKTÖR, RÖLE, KORUYUCU ELEMANLAR VE MONTAJI 40/24 PLC VE MONTAJI 40/24 BUTONLAR, ÖLÇÜM CĠHAZLARI VE MONTAJI 40/32 KOMPANZASYON CĠHAZLARI VE MONTAJI 40/32 PANO BARA MONTAJI 40/24 PANO KABLO MONTAJI 40/24 PANO TESTLERĠ 40/24 PANONUN YERĠNE MONTAJI VE KABLO BAĞLANTILARI 40/24

2 DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI ALAN MESLEK/DAL DERSİN OKUTULACAĞI SINIF/YIL SÜRE DERSİN AMACI DERSİN TANIMI DERSİN ÖN KOŞULLARI DERS İLE KAZANDIRILACAK YETERLİKLER DERSİN İÇERİĞİ PANO TASARIM VE MONTAJI ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRLÜĞÜ ELEMANI/ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞÜ SINIF Haftada 8 ders saati önerilmektedir. (Bölgesel özellikler, okuldaki donanım ve çerçeve öğretim programı doğrultusunda zümre kararı ile seçilen modüllere göre ders süresi hesaplanır.) Bu derste öğrenciye, malzemelerin projeye ve standartlara uygun seçme ve panoya montajını yapma, cihazlar arası kablo ve bara bağlantılarını ve panoların her türlü testlerini yapma ve yerine montajını yapma yeterlikleri kazandırılacaktır. Bu ders, panonun montaja hazırlanması ve montajı, kumanda devre kontrol ve koruyucu elemanları, ölçüm ve kompanzasyon cihazları, baraların güç ve kumanda kablolarının montajı ve pano testleri ile ilgili bilgilerin verildiği derstir. Dersin ön koģulu yoktur. Öğrenci,dersin sonunda; 1. Pano seçimi ve montaj hazırlığı yapmak 2. Asenkron Motor Kumanda Devreleri kurmak 3. Kanal ve ray montajı yapmak 4. Kontaktör role ve koruyucu elemanların montajını yapmak 5. PLC montajı yapmak 6. Kumanda devre kontrol ve ölçüm cihazlarının montajını yapmak 7. Kompanzasyon cihazlarının montajını yapmak 8. Bara montajı yapmak. 9. Pano kablo montaj ve bağlantılarını yapmak 10. Cihaz ayarları yapmak ve panoyu test etmek 11. Panoyu yerine monte ederek bağlantılarını yapmak Yeterliklerini kazanacaktır. 1. Proje 2. Pano Seçimi ve Montaja Hazırlama 3. Asenkron Motorlar 4. Devre ġemaları 5. Devre Uygulamaları 6. Bağlantı Elemanları 7. Kablo Kanalları 8. TaĢıyıcı Raylar 9. Klemensler 10. Kontaktörler ve Röleler 11. Koruma Röleleri 12. Sigortalar 13. Yapılacak ĠĢe Uygun PLC Seçme 14. PLC Cihazına GiriĢ ve ÇıkıĢ Elemanlarını Bağlama 15. PLC li Kontrol Devrelerinin Çizimi 16. ġalterler 1

3 17. Kumanda Devre Kontrol Elemanları 18. Ölçü Aletleri 19. Kompanzasyon Sistemleri 20. Kompanzasyon Uygulamaları 21. Kombi Sayaçlar 22. Harmonikli Sistemlerde Kompanzasyon 23. Bara ĠĢleme 24. Baraların Delinmesi 25. Baranın Yüzey Temizliği 26. Baranın Montajı 27. Mesnet Ġzolatörleri 28. Örtü Plakaları 29. Etiketleme 30. Kablolar 31. Kablo Hazırlama 32. Kablo Montajı 33. Cihaz Ayarları 34. Ġzolasyon Testi 35. Pano ÇalıĢma Testi 36. Pano Aydınlatma 37. Pano Havalandırma 38. Panonun Yerine Montajı Ġçin Hazırlık 39. Panonun Yerine Sabitlenmesi 40. Panoya Gelen/Giden Bara ve Kablo Bağlantıları 41. Pano Topraklaması 42. Panonun Devreye Alınması ve ÇalıĢma Raporu Hazırlama konularını içermektedir. YÖNTEM VE TEKNİKLER EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMI VE DONATIM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME EĞİTİMCİLER Modüler bireysel eğitim teknikleri, araģtırma, uygulama, gözlem, tartıģma, soru-cevap, gösterim gezi ve deney vb. Ortam: Tesisat laboratuarı, otomatik kumanda atölyesi, elektrik pano imalat iģletmeleri Donanım: Pano çeģitleri, kanal ve malzeme tespit elemanları, kontaktör, röle ve koruyucu elemanlar, kumanda elemanları, Ģalter, sigorta çeģitleri, ölçü aletleri, PLC deney seti ve kumanda devreleri deney seti,, güç ve kumanda kabloları, bara montajında kullanılan araç ve gereçler, elektrik ve elektronik malzeme katalogları, proje ve Ģemalar, tepegöz, projeksiyon, bilgisayar. Millî Eğitim Bakanlığı Orta Öğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ne uygun olarak modül ve ders sonunda ölçme araçları kullanılarak ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacaklardan atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karģılığı okutacakları derslere iliģkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir.. 2

4 İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR Ticaret odaları, alanla ilgili vakıf, dernek ve odaları, üniversiteler, iģletmeler, kütüphaneler vb. 3

5 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK/DAL DERS ADI MODÜL ADI MODÜL KODU : Elektrik-Elektronik Teknolojisi :ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRLÜĞÜ ELEMANI/ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞÜ : Pano Tasarım ve Montajı : PANOYU MONTAJA HAZIRLAMA : 522EE0068 SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. AÇIKLAMA : GENEL AMAÇ : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, kuvvetli akım yönetmeliğine uygun olarak pano seçimi ve montaj hazırlığı yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci, 1. Her türlü panonun bağlantı Ģemasını, TS yönetmeliklere ve uluslararası normlara uygun olarak çizebilecektir. 2. Panoyu montaja eksiksiz olarak hazırlayabilecektir. İÇERİK : 1. PROJE 1.1. Pano YerleĢim Krokisi Elemanların yerleģim düzeni Pano yerleģim krokisinin çizimi sırasında dikkat edilecek noktalar Kroki çizimi 1.2. Dağıtım Tablo ve Pano ġeması Çizimi Tablo yapım resimleri Elektrik bağlantı Ģemaları Pano ön görünüģ çizimi Tablo ve pano arka bağlantı Ģeması çizimi Tek hat Ģeması çizimi 2. PANO SEÇİMİ VE MONTAJA HAZIRLAMA 2.1. Pano ÇeĢitleri Kuvvet dağıtım tablo ve panoları 4

6 Ana ve ilave sac panolar Dağıtım tabloları Kumanda tabloları ġantiye tabloları EtanĢ tablolar Tablo ve pano imalatında kullanılan gereçler 2.2. Panonun Seçimi ġartnameler Teknik Ģartname Özel Ģartname 2.3. Panoyu Montaja Hazırlama Pano saç tablanın hazırlanması Pano gövdesinin hazırlanması Pano kapaklarının hazırlanması ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Her türlü panonun bağlantı Ģemasını, TS yönetmeliklere ve uluslar arası normlara uygun olarak çizip çizmediği, 2. Panoyu montaja eksiksiz olarak hazırlayıp hazırlamadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir. 5

7 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak Elemanı İŞLEM NUMARASI : 1 İŞLEMİN ADI : SipariĢe Uygun Pano Bağlantı ġemasını Çizmek YETERLİK : Pano seçimi ve montaj hazırlığı yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) :Cetvel, Ģablon, çizim kalemleri, çizim masası, rapido takımı STANDART yönetmeliği : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği, Kuvvetli akım İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Kumanda Ģemasını çizmek 2. Güç Ģemasını çizmek 3. Tek hat Ģemasını çizmek 1.PROJE 1.1. Pano YerleĢim Krokisi Elemanların yerleģim düzeni Pano yerleģim krokisinin çizimi sırasında dikkat edilecek noktalar Kroki çizimi 1.2. Dağıtım Tablo Ve Pano ġeması Çizimi Tablo yapım resimleri Elektrik bağlantı Ģemaları Pano ön görünüģ çizimi Tablo ve pano arka bağlantı Ģeması çizimi Tek hat Ģeması çizimi 1. Çizim Araç ve gereçlerini kullanabilme 2. Standartlara uygun çizim yapabilme SÜRE: ĠĢlemin Yaptığı Süre: 8 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 16 ders saati NOT: 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 6

8 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak Elemanı İŞLEM NUMARASI : 2 İŞLEMİN ADI : Panoyu Montaja Hazırlamak YETERLİK : Pano seçimi ve montaj hazırlığı yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) : Hesap makinesi, proje, Ģema STANDART : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Pano montajı yapılacak yerin keģfini yapmak 2. pano tipini seçmek 3. pano yerleģim krokisini çizme 1. Gözlemleme yeteneği 2. tasarım yeteneği 2. PANO SEÇİMİ ve MONTAJA HAZIRLAMA 2.1. Pano ÇeĢitleri Kuvvet dağıtım tablo ve panoları Ana ve ilave sac panolar Dağıtım tabloları Kumanda tabloları ġantiye tabloları EtanĢ tablolar Tablo ve pano imalatında kullanılan gereçler 2.2.Panonun Seçimi ġartnameler Teknik Ģartname Özel Ģartname 2.3.Panoyu Montaja Hazırlama Pano saç tablanın hazırlanması Pano gövdesinin hazırlanması Pano kapaklarının hazırlanması SÜRE: ĠĢlemin Yaptığı Süre: Yaptığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 7

9 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK/DAL DERS ADI MODÜL ADI MODÜL KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ :ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRLÜĞÜ ELEMANI/ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞÜ : PANO TASARIMI VE MONTAJI : OTOMATİK KUMANDA DEVRELERİ : 523EO0045 SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ GENEL AMAÇ : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, TS, Ġç tesisleri yönetmeliği ve Ģartnamelere uygun olarak asenkron motor kumanda devrelerini hatasız kurabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci; 1. Asenkron Motor klemens bağlantılarını yaparak devir yönünü değiģtirebilecektir. 2. SipariĢe uygun çalıģmayı sağlayan sistemin, kumanda ve güç devre Ģemalarını uluslar arası normlara uygun olarak hatasız çizebilecektir. 3. Sistemin çalıģabilmesi için gerekli kumanda ve güç devresini kumanda tekniğine uygun olarak hatasız kurabilecektir. İÇERİK : 1. ASENKRON MOTORLAR 1.1. Asenkron Motorun Yapısı ve Parçaları 1.2. Asenkron Motor ÇeĢitleri Faz sayısına göre Yapılarına göre Yapı tiplerine göre ÇalıĢma Ģekline göre Rotor yapılıģına göre 8

10 1.3. Asenkron Motorun ÇalıĢma Prensibi 1.4. Motor Etiketini Ġnceleme 1.5. Asenkron Motor Bağlantı ġekli ve Özellikleri Motorun yıldız bağlantısı ve özelliği Motorun üçgen bağlantısı ve özelliği 1.6. Asenkron Motor Devir Yönünün DeğiĢimi 2. DEVRE ŞEMALARI 2.1.Güç ve Kumanda Devre Sembolleri Kumanda devre sembolleri Güç devre sembolleri 2.2.Güç ve Kumanda Devre ġeması Çizimi Devre Ģemalarının çizimine ait genel bilgi ġemalarda tanıtma iģaretleri Kumanda devre Ģeması çizimi Güç devresi Ģeması çizimi 3. DEVRE UYGULAMALARI 3.1.Motorun Kesik ÇalıĢması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.2.Motorun Sürekli ÇalıĢması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.3.Motorun Uzaktan Kumandası Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.4.Devir Yönü DeğiĢtirme Buton kilitlemeli Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması Elektriksel kilitlemeli Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.5.Motorun Zaman Ayarlı ÇalıĢtırılması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.6.Motorun Zaman Ayarlı Durdurulması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.7.Motorlarda KalkıĢ Akımını DüĢürme KalkıĢ akımının Ģebeke üzerindeki etkisi KalkıĢ akımını azaltma yöntemleri Yıldız üçgen yol vermenin önemi Yıldız üçgen çalıģmada yıldız çalıģma süresinin önemi 3.8.Otomatik Yıldız/Üçgen Yol Verme Kumanda Ģeması çizimi 9

11 3.8.2.Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.9.Oto Trafosu ile Yol Verme Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.10.Direnç ile Yol Verme Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Asenkron motor klemens bağlantılarını yaparak devir yönünü değiģtirip değiģtirmediği, 2. SipariĢe uygun çalıģmayı sağlayan sistemin, kumanda ve güç devre Ģemalarını uluslararası normlara uygun olarak hatasız çizip çizmediği, 3. Sistemin çalıģabilmesi için gerekli kumanda ve güç devresini kumanda tekniğine uygun olarak hatasız kurup kurmadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir. 10

12 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI : 1 İŞLEMİN ADI : Asenkron motorun klemens bağlantılarını yapmak ve devir yönünü değiģtirmek YETERLİK : Asenkron Motor Kumanda Devreleri kurmak ORTAM (Araç-Gereç, Ekipman ve Koşullar) STANDART : Çizim araç ve gereçleri, malzeme katalogu : Elektrik iç tesisleri yönetmeliği, TSE standardı, teknik ve meslek resim standardı İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Asenkron motoru yıldız bağlamak. 2. Asenkron motoru üçgen bağlamak 3. Asenkron motorun devir yönünü değiģtirmek SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 6 saat NOT: 1.ASENKRON MOTORLAR 1.1.Asenkron Motorun Yapısı ve Parçaları 1.2.Asenkron Motor ÇeĢitleri Faz sayısına göre Yapılarına göre Yapı tiplerine göre ÇalıĢma Ģekline göre Rotor yapılıģına göre 1.3.Asenkron Motorun ÇalıĢma Prensibi 1.4.Motor Etiketini Ġnceleme 1.5.Asenkron Motor Bağlantı ġekli ve Özellikleri Motorun yıldız bağlantısı ve özelliği Motorun üçgen bağlantısı ve özelliği 1.6.Asenkron Motor Devir Yönünün DeğiĢimi 1. Çizim araç gereçleri kullanma becerisi 2. Çizim tekniklerini kullanma becerisi. ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 12 ders saati 1. ÇalıĢkan olmak 2. Dikkatli olmak 3. Kaliteye dikkat etmek 4. Meslek ahlakına sahip olmak 5. Planlı ve organize olmak 6. Sabırlı olmak 7. Titiz olmak 8. Zamanı iyi kullanmak 11

13 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak Elemanı İŞLEM NUMARASI : 2 İŞLEMİN ADI : Sistemin Güç ve Kumanda ġemasını Çizmek YETERLİK : Asenkron Motor Kumanda Devreleri kurmak ORTAM (Araç-Gereç, Ekipman ve Koşullar) STANDART : Çizim araç ve gereçleri, malzeme katalogu : Elektrik iç tesisleri yönetmeliği, TSE standardı, teknik ve meslek resim standardı İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Güç devresi için tespit edilen devre elemanlarını sembollerini çizmek ve Ģema üzerinde özelliklerini belirtmek. 2. Güç devresini oluģturan elemanlar arasındaki bağlantıları çizmek 3. Kumanda devresi için belirlenen elemanların sembollerini çizmek 4. Kumanda devre elemanları arasındaki bağlantıları belirlenen çalıģma tekniğine göre çizme SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 4 saat NOT: 2.DEVRE ŞEMALARI 2.1.Güç ve Kumanda Devre Sembolleri Kumanda devre sembolleri Güç devre sembolleri 2.2.Güç ve Kumanda Devre ġeması Çizimi Devre Ģemalarının çizimine ait genel bilgi ġemalarda tanıtma iģaretleri Kumanda devre Ģeması çizimi Güç devresi Ģeması çizimi 3. Çizim araç gereçleri kullanma becerisi 4. Çizim tekniklerini kullanma becerisi. ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati 9. ÇalıĢkan olmak 10. Dikkatli olmak 11. Kaliteye dikkat etmek 12. Meslek ahlakına sahip olmak 13. Planlı ve organize olmak 14. Sabırlı olmak 15. Titiz olmak 16. Zamanı iyi kullanmak 12

14 İŞLEM ANALİZ FORMU İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı yapmak İŞLEM NUMARASI : 3 İŞLEMİN ADI : Güç ve Kumanda devresini kurmak YETERLİK : Asenkron Motor Kumanda Devreleri kurmak ORTAM (Araç-Gereç, Ekipman ve Koşullar) STANDART :ġema, ġema veya projede yer alan Kumanda ve kontrol elemanları, Ölçü aleti : Elektrik Ġç Tesisleri Yönetmeliği, TSE Standardı, Özel ve Teknik ġartname İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. ġema veya projeyi inceleyerek gerekli elemanları temin etmek 2. Sistemdeki çalıģacak alıcıların ve kumanda elemanlarının projede belirtilen yerlerine montajını yapmak. 3. Sistem elemanları arasındaki gerekli bağlantıları yapmak 3. DEVRE UYGULAMALARI 3.1.Motorun Kesik ÇalıĢması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.2.Motorun Sürekli ÇalıĢması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.3.Motorun Uzaktan Kumandası Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.4.Devir Yönü DeğiĢtirme Buton kilitlemeli Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması Elektriksel kilitlemeli 1. Kumanda devrelerini çizme 2. Otomatik kumanda devrelerini kurma 1. Planlı ve organize olmak 2. Sabırlı olmak 3. Titiz olmak 4. Zamanı iyi kullanmak 13

15 Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.5.Motorun Zaman Ayarlı ÇalıĢtırılması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.6.Motorun Zaman Ayarlı Durdurulması Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.7.Motorlarda KalkıĢ Akımını DüĢürme KalkıĢ akımının Ģebeke üzerindeki etkisi KalkıĢ akımını azaltma yöntemleri Yıldız üçgen yol vermenin önemi Yıldız üçgen çalıģmada yıldız çalıģma süresinin önemi 3.8.Otomatik Yıldız/Üçgen Yol Verme Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.9.Oto Trafosu ile Yol Verme Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması 3.10.Direnç ile Yol Verme Kumanda Ģeması çizimi Güç Ģeması çizimi Devrenin çalıģması SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 6 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 12 ders saati NOT: 14

16 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK/DAL DERS ADI MODÜL ADI MODÜL KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ :ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRLÜĞÜ ELEMANI/ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞÜ : PANO TASARIM VE MONTAJI : PANO MALZEME TESPİT ELEMANLARI VE MONTAJI : 522EE0069 SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. GENEL AMAÇ : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, TS ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak, kanal ve ray montajı yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci; 1. Pano malzeme montajında kullanılan bağlantı elemanlarını hatasız seçebilecektir. 2. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, kablo kanalı montajını hatasız yapabilecektir. 3. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, taģıyıcı ray montajını hatasız yapabilecektir. 4. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, ray klemens montajını hatasız yapabilecektir. İÇERİK : 1.BAĞLANTI ELEMANLARI 1.1.Vidalar ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.2.Cıvatalar ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.3.Saç Vidalar 15

17 1.3.1.ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.4.Somunlar ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.5.Pullar (Rondelâ) ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.6.Diğer Elemanlar Kelepçeler Segman Kopilya 2.KABLO KANALLARI 2.1.Kanallar ÇeĢitleri Özellikleri 2.2.Kanal Kataloglarını Ġnceleme ve Okuma Standart ölçüleri Kanalın seçimi 2.3.Kanalların Kesilmesi Ölçü alma Kanalları keserken kullanılan araçlar Kanal kesiminde dikkat edilecek noktalar 2.4.Kanalların Montajı Montajda kullanılan araçlar Kanalın montajı 3.TAŞIYICI RAYLAR 3.1.TaĢıyıcı Raylar ÇeĢitleri Özellikleri 3.2.TaĢıyıcı Ray Kataloglarını Ġnceleme ve Okuma Standart ölçüleri Rayın seçimi 3.3. Rayların Kesilmesi Rayları keserken kullanılan araçlar Rayların kesiminde dikkat edilecek noktalar 3.4.Rayların Montajı Montajda kullanılan araçlar Rayın montajı 4.KLEMENSLER 4.1.Klemenslerin ÇeĢitleri ve Özellikleri 4.1.1ÇeĢitleri 4.2.Klemenslerde Kullanılan Aparatlar nihayet (ayırma) plakası Durdurucu Ayırma dili Üst köprü 16

18 4.3.5.Test fiģi Ġkaz plakası Grup etiketi 4.3.Klemens Kataloglarının Ġncelenmesi ve Klemens Seçimi Katalog okuma Klemens seçimi 4.4.Klemens Montajı Klemenslerin raya montajı Nihayet plakasının ve klemens durdurucunun montajı ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Pano malzeme montajında kullanılan bağlantı elemanlarını hatasız seçip seçmediği, 2. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, kablo kanalı montajını hatasız yapıp yapmadığı, 3. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, taģıyıcı ray montajını hatasız yapıp yapmadığı, 4. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, ray klemens montajını hatasız yapıp yapmadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir. 17

19 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI : 1 İŞLEMİN ADI : Pano malzeme montajında kullanılan bağlantı elemanlarını seçmek YETERLİK : Kanal ve ray montajı yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) : Kanal, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburun, el breyzi, demir testeresi STANDART : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Vidaları seçmek 2. Civataları seçmek 1.BAĞLANTI ELEMANLARI 1.1.Vidalar ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.2.Cıvatalar ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.3.Saç Vidalar ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.4.Somunlar ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.5.Pullar (Rondelâ) ÇeĢitleri Özellikleri Kullanıldığı yerler 1.6.Diğer Elemanlar Kelepçeler 1. Matkap kullanabilme 2. Tornavida kullanabilme 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 18

20 1.6.2.Segman Kopilya SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 3 saat NOT: ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati 19

21 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI : 2 İŞLEMİN ADI : Kablo Kanalı Montajı Yapmak YETERLİK : Kanal ve ray montajı yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) STANDART : Kanal, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburun, el breyzi, demir testeresi : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 3. Kanal tipini ve boyutunu seçmek 4. Alınan ölçüde kanalı kesmek 5. Kanal uçlarını uygun açıda kesmek ve temizlemek 6. Kanalı markalamak ve delmek 5. Kanalı saç tablaya tutturmak 2.KABLO KANALLARI 2.1.Kanallar ÇeĢitleri Özellikleri 2.2.Kanal Kataloglarını Ġnceleme ve Okuma Standart ölçüleri Kanalın seçimi 2.3.Kanalların Kesilmesi Ölçü alma Kanalları keserken kullanılan araçlar Kanal kesiminde dikkat edilecek noktalar 2.4.Kanalların Montajı Montajda kullanılan araçlar Kanalın montajı 1. Demir testeresi kullanabilme 2. Zımpara kullanabilme 3. Matkap kullanabilme 4. Tornavida kullanabilme SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 3 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati NOT: 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 20

22 MESLEĞİN ADI Elemanı :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞLEM ANALİZ FORMU Ġġ: Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI : 3 ĠġLEMĠN ADI: Malzeme TaĢıyıcı Rayların Montajını Yapmak YETERLİK : Kanal ve ray montajı yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) STANDART : Ray, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburun, el breyzi, demir testeresi : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. TaĢıyıcı rayı seçmek 2. Alınan ölçülerde kesmek 3. Ray uçlarını düzeltmek 4. TaĢıyıcı rayı markalamak ve delmek 5. TaĢıyıcı rayı saç tablaya tutturmak 3.TAŞIYICI RAYLAR 3.1.TaĢıyıcı Raylar ÇeĢitleri Özellikleri 3.2.TaĢıyıcı Ray Kataloglarını Ġnceleme ve Okuma Standart ölçüleri Rayın seçimi 3.3. Rayların Kesilmesi Rayları keserken kullanılan araçlar Rayların kesiminde dikkat edilecek noktalar 3.4.Rayların Montajı Montajda kullanılan araçlar Rayın montajı 1. Demir testeresi kullanabilme 2. Eğe kullanabilme 3. Matkap kullanabilme 4. Tornavida kullanabilme SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 3 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati NOT: 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 21

23 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak Elemanı İŞLEM NUMARASI : 4 İŞLEMİN ADI : Ray Klemenslerinın Montajını Yapmak YETERLİK : Kanal ve ray montajı yapmak. ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) : Klemens rayı, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburun, el breyzi, demir testeresi, klemens durdurucu, klemens nihayet plakası STANDART : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Klemens taģıyıcı rayın tipini ve boyutunu seçmek 2. Rayları alınan ölçülerde kesmek 3. TaĢıyıcı ayakların montajını yapmak 4. TaĢıyıcı rayları ayaklara monte etmek 5. Klemensi raya takmak 6. Klemens durdurucu takmak 4.KLEMENSLER 4.1.Klemenslerin ÇeĢitleri ve Özellikleri 4.1.1ÇeĢitleri 4.2.Klemenslerde Kullanılan Aparatlar nihayet (ayırma) plakası Durdurucu Ayırma dili Üst köprü Test fiģi Ġkaz plakası Grup etiketi 4.3.Klemens Kataloglarının Ġncelenmesi ve Klemens Seçimi Katalog okuma Klemens seçimi 4.4.Klemens Montajı Klemenslerin raya montajı Nihayet plakasının ve klemens durdurucunun montajı 1. Demir testeresi kullanabilme 2. Eğe kullanabilme 3. Matkap kullanabilme 4. Tornavida kullanabilme SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 3 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati NOT: 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 22

24 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK/DAL DERS ADI MODÜL ADI MODÜL KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ :ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRLÜĞÜ ELEMANI/ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞÜ : PANO TASARIM VE MONTAJI : KONTAKTÖR, RÖLE, KORUYUCU ELEMANLAR VE MONTAJI : 522EE0070 SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ GENEL AMAÇ : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, TS ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak, kontaktör, röle ve koruma elemanlarının montajını yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci; 1. Pano yerleģim krokisine uygun olarak kontaktör ve rölelerin montajını hatasız yapabilecektir. 2. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, koruma rölelerinin montajını hatasız yapabilecektir. 3. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, sigorta montajını hatasız yapabilecektir. İÇERİK : 1.KONTAKTÖRLER VE RÖLELER 1.1.Kontaktörler Yapısı Demir nüve Bobin Kontaklar ÇalıĢması Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 1.2.Röleler Yapısı 23

25 1.2.2.ÇalıĢması Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 1.3 Zaman Röleleri Yapısı ÇalıĢması Pistonlu zaman röleleri Motorlu zaman röleleri Elektronik zaman röleleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 2.KORUMA RÖLELERİ 2.1.AĢırı Akım Rölesi Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması Montajı 2.2.Faz Koruma Rölesi Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 2.3.AĢırı ve DüĢük Gerilim Röleleri Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 2.4.Termistör Rölesi Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 3.SİGORTALAR 3.1.Sigorta Yapısı BuĢonlu sigorta Gövde BuĢon BuĢon kapağı Otomatik sigorta L tipi G tipi Bıçaklı sigorta Sigorta altlığı BuĢon Sigorta pensi 3.2.Sigorta Montajı BuĢonlu tip sigorta montajı Otomatik sigorta montajı 24

26 3.2.3.NH sigorta montajı 3.3.Katalog Bilgileri ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Pano yerleģim krokisine uygun olarak kontaktör ve rölelerin montajını hatasız yapıp yapmadığı, 2. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, koruma rölelerinin montajını hatasız yapıp yapmadığı, 3. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, sigorta montajını hatasız yapıp yapmadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir. 25

27 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI : 1 İŞLEMİN ADI: Kontaktör ve Röle Montajı Yapmak YETERLİK : Kontaktör röle ve koruyucu elemanların montajını yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) : Kontaktör ve röle, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburun, el breyzi, demir testeresi STANDART : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Kontaktör ve röle montajı için markalama yapmak 2. Markalama yapılan noktaları delmek 3. Pano içine veya ray üzerine tespit etmek 1. Montaj yapma becerisi 2. Matkap kullanabilme 3. Tornavida kullanabilme SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı Süre: 4 saat NOT: 1.KONTAKTÖRLER VE RÖLELER 1.1.Kontaktörler Yapısı Demir nüve Bobin Kontaklar ÇalıĢması Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 1.2.Röleler Yapısı ÇalıĢması Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 1.3.Zaman Röleleri Yapısı ÇalıĢması Pistonlu zaman röleleri Motorlu zaman röleleri Elektronik zaman röleleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 26 ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma

28 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak Elemanı İŞLEM NUMARASI : 2 İŞLEMİN ADI : Koruma rölelerinin montajını yapmak YETERLİK : Kontaktör role ve koruyucu elemanların montajını yapmak. ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) breyzi, demir testeresi STANDART : Kontaktör ve röle, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburun, el : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Rölelerin montajı için markalama yapmak 2. Markalama yapılan noktaları delmek 3. Pano içine veya ray üzerine tespit etmek 2.KORUMA RÖLELERİ 2.1.AĢırı Akım Rölesi Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması Montajı 2.2.Faz Koruma Rölesi Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 2.3.AĢırı ve DüĢük Gerilim Röleleri Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montaj yapma becerisi 2. Matkap kullanabilme 3. Tornavida kullanabilme 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma

29 2.3.5.Montajı 2.4.Termistör Rölesi Yapısı ÇalıĢması ÇeĢitleri Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 28

30 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI : 3 İŞLEMİN ADI : Sigorta Montajı Yapmak YETERLİK ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) demir testeresi STANDART : Kontaktör role ve koruyucu elemanların montajını yapmak : Sigorta, ray, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburnu, el breyzi, : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Sigorta montajı için markalama yapmak 2. Markalama yapılan noktaları delmek 3. Pano veya ray üzerine tespit etmek 3.SİGORTALAR 3.1.Sigorta Yapısı BuĢonlu sigorta Gövde BuĢon BuĢon kapağı Otomatik sigorta L tipi G tipi Bıçaklı sigorta Sigorta altlığı BuĢon Sigorta pensi 3.2.Sigorta Montajı BuĢonlu tip sigorta montajı Otomatik sigorta montajı NH sigorta montajı 3.3.Katalog Bilgileri Montaj yapma becerisi 2. Matkap kullanabilme 3. Tornavida kullanabilme SÜRE: ĠĢlemin yapıldığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma

31 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK/DAL DERS ADI MODÜL ADI MODÜL KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ :ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRLÜĞÜ ELEMANI/ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞÜ : PANO TASARIM VE MONTAJI : PLC VE MONTAJI : 523EO0046 SÜRE : 40/24 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ GENEL AMAÇ : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, sistem için gerekli PLC montajını hatasız yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci; 1. Kurulacak sisteme uygun PLC cihazını seçebilecektir. 2. TSE, Ġç tesisleri yönetmeliği iģ güvenliği standardı ve bağlantı tekniğine uygun olarak giriģ ve çıkıģ elemanlarının montajını yapabilecektir. 3. PLC li kumanda ve Kontrol sistemleri devrelerini normlara uygun çizerek PLC nin panoya montajını yapabilecektir. İÇERİK : 1.YAPILACAK İŞE UYGUN PLC SEÇME 1.1.PLC Tanım ve Türleri 1.2.PLC nin Kullanım Amacı ve Alanları 1.3.PLC ile Röle Sistemleri Arasındaki Farklar ve Avantajları 1.4.PLC Parçalarının Yapısı ve Fonksiyonları Merkezi iģlem birimi (CPU) Hafıza (Bellek elemanları) Programlama makinesi Güç katı GiriĢ/çıkıĢ bölümü GeniĢleme birimleri Kartların takıldığı raflar (rack s) 1.5.PLC Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar 30

32 2.PLC CİHAZINA GİRİŞ VE ÇIKIŞ ELEMANLARINI BAĞLAMA 2.1.PLC Besleme Bağlantısı 2.2.PLC GiriĢ Elemanları ve PLC ye Bağlantıları Temaslı algılayıcı Kontaktörler ġalterler-anahtarlar Kalıcı tip Ģalterler Butonlar Mekanik sınır anahtarları Temassız algılayıcı Manyetik temassız algılayıcılar Ġndüktif temassız algılayıcılar Kapasitif temassız algılayıcılar Optik temassız algılayıcılar Ultrasonik temassız algılayıcılar Pnömatik temassız algılayıcılar Temassız algılayıcıları elektrik kontrol devrelerine bağlarken dikkat edilmesi gereken hususlar Temassız algılayıcıların seçiminde kullanılan kriterler Temaslı ve temassız algılayıcılar ile uygulamalar Termistörler (NTC-PTC) Basınç algılayıcılar 2.3.PLC ÇıkıĢ Elemanları ve Bağlantı Özellikleri ÇıkıĢ kontrollü lambalar Küçük motorlar Selenoidler Röle ve motorlar 2.4.GiriĢ ve ÇıkıĢların Adreslenmeleri ve Ġfade EdiliĢleri 3.PLC Lİ KONTROL DEVRELERİNİN ÇİZİMİ 3.1.GiriĢ Elemanlarının Besleme ve PLC Bağlantılarının Çizimi 3.2.ÇıkıĢ Elemanlarının Besleme ve PLC Bağlantılarının Çizimi 3.3.PLC Montajı Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Kurulacak sisteme uygun PLC cihazını seçip seçmediği, 2. TSE, Ġç tesisleri yönetmeliği iģ güvenliği standardı ve bağlantı tekniğine uygun olarak giriģ ve çıkıģ elemanlarının montajını yapıp yapmadığı, 3. PLC li kumanda ve Kontrol sistemleri devrelerini normlara uygun çizerek PLC nin panoya montajını yapıp yapmadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir 31

33 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI : 1 İŞLEMİN ADI : Yapılacak ĠĢe Uygun PLC Seçmek YETERLİK : PLC montajı yapmak. ORTAM (Araç-Gereç, Ekipman ve Koşullar) : Farklı firmaların katalog bilgileri, Proje STANDART : Ġhtiyacı karģılayacak özelliklere sahip PLC seçmek. İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Uygun rack seçimini yapmak 2. Güç ünitesi (Power supply) seçmek 3. CPU seçimini yapmak. 4. Kullanılacak giriģ ve çıkıģ modüllerini belirlemek 5. Operatör paneli seçimini yapmak 6. HaberleĢme ünitesi seçimini yapmak (interface) 1.YAPILACAK İŞE UYGUN PLC SEÇME 1.1.PLC Tanım ve Türleri 1.2.PLC nin Kullanım Amacı ve Alanları 1.3.PLC ile Röle Sistemleri Arasındaki Farklar ve Avantajları 1.4.PLC Parçalarının Yapısı ve Fonksiyonları Merkezi iģlem birimi (CPU) Hafıza (Bellek elemanları) Programlama makinesi Güç katı GiriĢ/çıkıĢ bölümü GeniĢleme birimleri Kartların takıldığı raflar (rack s) 1.5.PLC Seçiminde Dikkat Edilecek Hususlar 1. Donanım konfigürasyonunun hazırlayabilme 2. El becerisi SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 1. AraĢtırıcı Olmak 2. ĠĢ güvenliğine dikkat etmek 3. Kaliteye dikkat etmek 4. Planlı ve organize olmak 5. Titiz olmak 6. Zamanı iyi kullanmak 32

34 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak Elemanı İŞLEM NUMARASI : 2 İŞLEMİN ADI : PLC Cihazına GiriĢ ve ÇıkıĢ Elemanlarını Bağlamak YETERLİK : PLC montajı yapmak ORTAM (Araç-Gereç, Ekipman ve Koşullar) STANDART : GiriĢ elemanları, ÇıkıĢ elemanları, PLC cihazı : Elektrik Ġç Tesisleri Yönetmeliği, TSE Standardı, ĠĢ Güvenliği Standardı İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Sistemin gerektirdiği giriģ ve çıkıģ elemanlarını tespit etmek 2. Projeye göre kullanılacak giriģ ve çıkıģ elemanlarını uygun adreslerine bağlamak. 3. GiriĢ ve çıkıģ elemanlarının sahadan gelen Kablo hatlarını PLC ye bağlantısı için gerekli ara bağlantıyı yapmak. 2.PLC CİHAZINA GİRİŞ VE ÇIKIŞ ELEMANLARINI BAĞLAMA 2.1.PLC Besleme Bağlantısı 2.2.PLC GiriĢ Elemanları ve PLC ye Bağlantıları Temaslı algılayıcı Kontaktörler ġalterler-anahtarlar Kalıcı tip Ģalterler Butonlar Mekanik sınır anahtarları Temassız algılayıcı Manyetik temassız algılayıcılar Ġndüktif temassız algılayıcılar Kapasitif temassız algılayıcılar Optik temassız algılayıcılar Ultrasonik temassız algılayıcılar Pnömatik temassız algılayıcılar 1. GiriĢ ve çıkıģ elemanlarını tanıma ve seçme 2. PLC ye giriģ ve çıkıģ elemanlarını bağlamak. 1. Dikkatli olmak 2. ĠĢ disiplinine sahip olmak 3. Planlı ve organize olmak 4. ÇalıĢkan olmak 33

35 Temassız algılayıcıları elektrik kontrol devrelerine bağlarken dikkat edilmesi gereken hususlar Temassız algılayıcıların seçiminde kullanılan kriterler Temaslı ve temassız algılayıcılar ile uygulamalar Termistörler (NTC-PTC) Basınç algılayıcılar SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 34

36 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞLEM NUMARASI :3 İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEMİN ADI : PLC li Kontrol Sistemlerinin ġema Çizimini ve PLC Montajını Yapmak YETERLİK : PLC montajı yapmak ORTAM (Araç-Gereç, Ekipman ve Koşullar) STANDART : Çizim araç ve gereçleri, sembol tabloları, PLC ve donanım elemanları. : Teknik ve meslek resim normları İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Sistemin gerektirdiği giriģ ve çıkıģ elemanlarını ve sayılarını tespit etmek 2. Elemanların bağlanacağı giriģ ve çıkıģ adreslerini tespit etmek 3. Sistemin bağlantı Ģemasını teknik ve meslek resim normlarına göre çizmek. 4. PLC montajı yapmak 3.PLC Lİ KONTROL DEVRELERİNİN ÇİZİMİ 3.1.GiriĢ Elemanlarının Besleme ve PLC Bağlantılarının Çizimi 3.2.ÇıkıĢ Elemanlarının Besleme ve PLC Bağlantılarının Çizimi 3.3.PLC Montajı Bağlantı Ģeması ve katalog bilgileri Montajı 1. Algılayıcı çeģitleri arasındaki farkı belirleyebilme 2. Montaj becerisi 1. Dikkatli olmak 2. ĠĢ disiplinine sahip olmak 3. Planlı ve organize olmak 4. ÇalıĢkan olmak SÜRE: Meslek Elemanının Yaptığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 35

37 MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN ADI MESLEK/DAL DERS ADI MODÜL ADI MODÜL KODU : ELEKTRİK-ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ :ELEKTRİK TESİSATLARI VE PANO MONTÖRLÜĞÜ ELEMANI/ELEKTRİK TESİSAT VE PANO MONTÖRLÜĞÜ : PANO TASARIM VE MONTAJI : BUTONLAR, ÖLÇÜM CİHAZLARI VE MONTAJI : 523EO0047 SÜRE : 40/32 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ GENEL AMAÇ : Anlatım (sunuģ), soru-cevap, tartıģma, problem çözme, gezi gözlem, laboratuar (deney), örnek olay incelemesi metotları ile beyin fırtınası, gösteri, ikili ve grup çalıģmaları, mikro öğrenim, bilgisayar destekli öğretim tekniklerinin biri veya birkaçı kullanılacaktır. : Öğrenci bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, TSE ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak, kumanda devre kontrol ve ölçüm cihazlarının montajını hatasız yapabilecektir. AMAÇLAR : Öğrenci, 1. Pano yerleģim krokisine uygun olarak Ģalter montajını hatasız yapabilecektir. 2. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, kumanda devre kontrol elemanlarının montajını hatasız yapabilecektir. 3. Her türlü ölçü aletinin montajını hatasız yapabilecektir. İÇERİK : 1.ŞALTERLER 1.1.Paket ġalterler Yapısı ÇalıĢması Bir fazlı(kutuplu) paket Ģalter Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı Dahlender paket Ģalter Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı 36

38 1.1.5.Voltmetre komütatörü Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı Üç fazlı asenkron motorun enversör paket Ģalter ile devir yönünün değiģtirilmesi Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı Üç fazlı asenkron motora paket Ģalter ile yol verme Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı 1.2.Yıldız Üçgen Paket ġalterler Yıldız üçgen paket Ģalter Paket tip yıldız üçgen Ģalter ile otomatik Ģalterin karģılaģtırılması Paket tip yıldız üçgen Ģalter Ģemasının çizilmesi Üç fazlı asenkron motora yıldız üçgen paket Ģalter ile yol verme Montajı 1.3.Üzengili ġalterler Yapısı ÇalıĢması Bağlantı Ģeması Montajı 1.4.Kompakt ġalterler Yapısı ÇalıĢması Bağlantı Ģeması Montajı 2.KUMANDA DEVRE KONTROL ELEMANLARI 2.1.Butonlar Yapısı Sınıflandırılması Bir yollu butonlar Ġki yollu butonlar Buton üzerinde yazan yabancı terimlerin anlamları Montajı 2.2.Sinyal Lambaları Yapısı ÇalıĢması Kullanıldığı yerler Montajı 2.3.Sınır Anahtarları Yapısı Mekanik tip Manyetik tip Kullanıldığı yerler Montajı 3.ÖLÇÜ ALETLERİ 3.1.Ölçü Aleti Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar 3.2.Ampermetreler Yapısı 37

39 3.2.2.ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.3.Voltmetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.4.Frekansmetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.5.Cosfimetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.6.Wattmetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.7.Sayaçlar Yapısı ÇeĢitleri Bağlantı Ģekilleri Montajı 3.8.Akım Trafoları Yapısı ÇeĢitleri Seçimi Montajı 3.9.Gerilim Trafoları Yapısı ÇeĢitleri Seçimi Montajı ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME : Kontrol listeleri tekniği, proje ödevleri tekniği ve çoktan seçmeli, klasik vb. sınav türleri ölçme yöntemlerinden bir veya birkaçı kullanılarak öğrencinin, 1. Pano yerleģim krokisine uygun olarak Ģalter montajını hatasız yapıp yapmadığı, 2. Pano yerleģim krokisine uygun olarak, kumanda devre kontrol elemanlarının montajını hatasız yapıp yapmadığı, 3. Her türlü ölçü aletinin montajını hatasız yapıp yapmadığı, performans kriterleri değerlendirilecektir. 38

40 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEM NUMARASI :1 İŞLEMİN ADI : ġalter Montajı Yapmak YETERLİK : Kumanda devre kontrol ve ölçüm cihazlarının montajını yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) STANDART : ġalter, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburnu, el breyzi : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. ġalter montajı için markalama yapmak 2. Markalama yapılan noktaları delmek 3. Pano üzerine tespit etmek 1.ŞALTERLER 1.1.Paket ġalterler Yapısı ÇalıĢması Bir fazlı(kutuplu) paket Ģalter Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı Dahlender paket Ģalter Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı Voltmetre komütatörü Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı Üç fazlı asenkron motorun enversör 1. Montaj yapma becerisi 2. Matkap kullanabilme 3. Tornavida kullanabilme 4. Lokma anahtar takımı kullanabilme 5. Alyan anahtar kullanabilme 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 39

41 paket Ģalter ile devir yönünün değiģtirilmesi Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı Üç fazlı asenkron motora paket Ģalter ile yol verme Bağlantı diyagramı Uygulaması Montajı 1.2.Yıldız Üçgen Paket ġalterler Yıldız üçgen paket Ģalter Paket tip yıldız üçgen Ģalter ile otomatik Ģalterin karģılaģtırılması Paket tip yıldız üçgen Ģalter Ģemasının çizilmesi Üç fazlı asenkron motora yıldız üçgen paket Ģalter ile yol verme Montajı 1.3.Üzengili ġalterler Yapısı ÇalıĢması Bağlantı Ģeması Montajı 1.4.Kompakt ġalterler Yapısı ÇalıĢması Bağlantı Ģeması Montajı SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 40

42 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü Elemanı İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak İŞLEMİN ADI : Kumanda Devre Kontrol Elemanlarının İŞLEM NUMARASI : 2 Montajını Yapmak YETERLİK ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) breyzi, demir testeresi, ray STANDART : Kumanda devre kontrol ve ölçüm cihazlarının montajını yapmak. : Kumanda elemanları, anahtar takımları, tornavida, yan keski, pense, kargaburun, el : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Kumanda cihazları montajı için markalama yapmak 2. Markalama yapılan noktaları delmek 3. Pano veya ray üzerine tespit etmek 2.KUMANDA DEVRE KONTROL ELEMANLARI 2.1.Butonlar Yapısı Sınıflandırılması Bir yollu butonlar Ġki yollu butonlar Buton üzerinde yazan yabancı terimlerin anlamları Montajı 2.2.Sinyal Lambaları Yapısı ÇalıĢması Kullanıldığı yerler Montajı 2.3.Sınır Anahtarları Yapısı Mekanik tip Manyetik tip Kullanıldığı yerler Montajı 1. Montaj yapma becerisi 2. Matkap kullanabilme 3. Tornavida kullanabilme SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 4 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati NOT: 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 41

43 İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI :Elektrik Tesisatları ve Pano Montörlüğü İŞ : Pano malzeme ve ekipman montajı yapmak Elemanı İŞLEM NUMARASI : 3 İŞLEMİN ADI : Pano Ölçüm Cihazları Montajı Yapmak YETERLİK : Kumanda devre kontrol ve ölçüm cihazlarının montajını yapmak ORTAM (Araç-gereç, ekipman ve koşullar) : Ölçü aleti, voltmetre komütatörü, akım/gerilim trafosu, sayaç, anahtar takımları, tornavida, yankeski, pense, kargaburun, el breyzi STANDART : TSE standartları, Ġç tesisat yönetmeliği, Fen adamları yönetmeliği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Ölçü aleti seçmek 2. Sayaç seçmek 3. Akım ve gerilim trafosu seçmek 4. Ölçüm cihazları montajı için markalama yapmak 5. Markalama yapılan noktaları delmek 6. Cihazları yerlerine monte etmek 3.ÖLÇÜ ALETLERİ 3.1.Ölçü Aleti Seçiminde Dikkat Edilecek Noktalar 3.2.Ampermetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.3.Voltmetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.4.Frekansmetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.5.Cosfimetreler 1.Montaj yapma becerisi 2.Matkap kullanabilme 3.Tornavida kullanabilme 4.Eğe kullanabilme 1. Sabırlı olma 2. Dikkatli olma 3. Titiz olma 4. Temiz olma 5. Düzenli olma 6. Planlı olma 42

44 3.5.1.Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.6.Wattmetreler Yapısı ÇeĢitleri Devreye bağlanıģı Montajı 3.7.Sayaçlar Yapısı ÇeĢitleri Bağlantı Ģekilleri Montajı 3.8.Akım Trafoları Yapısı ÇeĢitleri Seçimi Montajı 3.9.Gerilim Trafoları Yapısı ÇeĢitleri Seçimi Montajı SÜRE: ĠĢlemin Yapıldığı Süre: 8 saat ĠĢlemi Öğrenme Süresi: 16 ders saati NOT: 43