Katılım Ekonomisi Perspektifinden KATILIM BANKACILIĞI

Transkript

1 Katılım Ekonomisi Perspektifinden KATILIM BANKACILIĞI Marmara Üniversitesi nde İslam İktisadı, Alanında Uzman Kişiler Tarafından Konuşuldu! Marmara Üniversitesi nde faaliyet göstermekte olan Düşünce ve Hikmet Kulübü, 2016-Bahar döneminin son programını İşletme Fakültesi nde gerçekleştirdi. Alanında uzman kişilerin konuşmacı olarak katılmasıyla gerçekleşen program, dinleyicilerin yoğun ilgisiyle karşılaştı. Katılım Ekonomisi Perspektifinden Katılım Bankacılığı adı ile 13 Mayıs Cuma da başlayan programa te birinci oturumun sona ermesi ve Cuma namazı sebebi ile ara verildi da İkinci oturum için bir araya gelindi ve ardından program te sona erdi. Programın sunumunu Büşra Murat yaptı. Sözlerinde İşletme Fakültesi ndeki farklı düşünce ve yaşam şekillerine yönelik kısıtlamalara değinen Büşra Murat, bu bağlamda programın yapılmasına yardımcı olmak bir yana çeşitli zorluklar çıkaran İşletme Fakültesi yönetimini kınadı ve programı gerçekleştirmede yardım ve desteği ile katkıda bulunanlara ise teşekkür etti. Faruk Çelik in Kur an-ı Kerîm okumasının ardından açılış konuşmasını yapması için Prof. Dr. Sabri ORMAN kürsüye davet edildi. Prof. Dr. Sabri ORMAN, konuşmasına başlarken ilk kez bir öğrenci kulübüyle programa katıldığını ve buna sebep olarak öncelikle kulüpteki öğrencilerin gayretini bir de İşletme Fakültesinin akademik yaşantısındaki yerini gördüğünü ifade etti. Daha sonra katılım bankacılığının ve katılım ekonomisi anlayışının Türkiye ye geliş sürecini anlatan ORMAN, sözlerini sonlandırdı. Prof. Dr. Sabri ORMAN ın açılış konuşmasını gerçekleştirmesinin ardından Melih OKTAY ın moderatörlüğünde 1. Oturum başladı. Özel bir durum sebebiyle akışı değişen programda 1. Oturumun ilk konuşmacısı Doç. Dr. Mehmet SARAÇ oldu. Konuşmasında, bugün kullanılan enstrümanların İslam ın ilk dönemlerinde de kullanıldığını ve benzer sorunlarla karşılaşıldığını ifade eden SARAÇ, sözlerini şu şekilde sürdürdü: İslamî finansın bugünkü bütçesi 1,6 trilyon dolardır. Ve bunun 1,2 trilyon dolarını bankacılık oluşturmaktadır. Fakat bunun geri kalanında sigortacılık gibi farklı alanlar da bulunmaktadır. Bugünkü İslamî bankaların

2 çalışma mantığı mevduat hesapları üzerindendir. Bizim bu bankacılığı ideallerde olan bankacılık formuna ulaştırmamız için şu an piyasada kapladığımız %5 lik alanı aşmamız gerekmektedir. %5 i aşmanın yolu ise mevduatı aşmaktır. Bu ise ancak sermaye piyasaları ile mümkündür. Sermaye piyasalarındaki en önemli unsur riski paylaşmaktır. İslami sermaye piyasasında iki tane alan söz konusudur: 1.Faaliyet Alanı 2.Finansal Alan Sermaye piyasasının bu bağlamda işlevsellik kazandığı araç, hisse senedi ve sükûk tur. Fakat borsa, ağır manipülasyon riski taşıdığı için kumarhane algısına maruz kalmıştır. Dolayısıyla insanlar borsadan imtina etmektedir. Halbuki Katılım %50 ve Katılım %30 endeksleri İslami hassasiyet gözeten katılım cılara uygunluk arz edebilmektedir. Doç. Dr. Mehmet SARAÇ tan sonra sözü alan Temel HAZIROĞLU, konuşmasında katılım ekonomisi kavramına vurgu yaparken şu ifadeleri kullandı; Nurettin Topçu, İş insanın içten katılımıdır der. Buradan hareketle bir katılım kavramsallaştırması yapıldı. Hayatta her sorunun bir çözümü vardır. Bakışınızı değiştiremiyorsanız konumunuzu değiştirin. Her zorluk kişiyi güçlendirir. Materyalist iktisat, insanı; arzda kaynak, talepte ise tüketiciye çevirir. Halbuki bizler çalışmalarımızla ekonomide, insanın yaratılışındaki onuru yaşayabileceği bir ortam oluşturmalıyız. Çünkü ahlak, kişinin fıtratıyla olan uyumudur. Konvansiyonel ekonomideki iktisat tanımındaki kıt kaynak kavramı da, sınırsız ihtiyaç kavramı da Katılım ekonomisinde yerini kaybetmiştir. İmam Gazali ye göre ihtiyaç kavramı üçe ayrılıyor: 1.Zarurî İhtiyaçlar 2.Hayatı Kolaylaştıran İhtiyaçlar 3.Güzelleştirici İhtiyaçlar Temel HAZIROĞLU katılım Ekonomisinin İlkelerini de şu şekilde sıralayarak konuşmasını sonlandırdı: 1.Ahlak 2.Adalet ve Hakkaniyet 3.İhsan ve Dayanışma 4.Emek, Katılım ve Ortaklık 5.Aktiflik ve Üretkenlik

3 Bu ilkeleri uygulamaya arz edebilmek içinse üç strateji vardır: -Demokratik ve etkin kamuculuk -Ticarî vakıfçılık -Kâra ortaklık Birinci oturum, katılımcıların sorularının cevaplanmasıyla son buldu. İkinci Oturumun ilk konuşmacısı Prof. Dr. Servet BAYINDIR idi. İslam da mal edinme yöntemlerini ele alarak konuşmasına başlayan BAYINDIR, şu şekilde sürdürdü; Mal edinmenin iki yöntemi vardır; helal olan yöntemler, haram olan yöntemler. Nisa Suresi 5. Ayetten de anlayacağımız üzere mal, insanı ayakta tutan omurgasıdır. Meşru mal edinme yöntemleri; İhraz, Miras, Vasiyyet, Hibe, İnfak/Sadaka, Ticaret. Gayrı meşru mal edinme yöntemleri ise; Rüşvet, Hırsızlık, Gasp, Dini Kullanmak, Ölçü ve Tartıda Hile, Kumar/Spekülasyon ve Faiz. Yani nasıl ki para kazanmak için hırsızlık, gasp yapmıyorsak, rüşvet almıyorsak faiz de bizim için bir yöntem olmamalı. Faiz, taraflardan birine menfaat sağlayan bir kredi işlemidir. Ticaret olabilmesi için farklı iki malın değişimi gerekir. Ne kadar ekmek, o kadar köfte deyimini bu durum için kullanabiliriz. Yani ne kadar katma değer yapıyorsan o kadar tüketmek durumundasın. Prof. Dr. Servet BAYINDIR ın konuşmasının ardından Prof. Dr. Hasan HACAK söze başlarken İslam İktisatçısı olmadığını, İslam Hukukçusu olduğunu ifade ederek sözlerini şu şekilde sürdürdü: Özel mülkiyet hukuku İslam ekonomisinin temelini oluşturur. Ebu Hanife, iyi bir İslam hukuku oluşturmuştur bu anlamda. Modern hukukta teoriyi geliştirmek fikri sonradan ortaya çıkar. İslam hukukunda ise meselenin başından beri vardır. Akit teorisi de bu minvalde İslam hukukunun temelinde şekillenmeye başlar. Fiyatları belirleyen Allah tır hadisindeki Allah lafzı bilinmezliğe işarettir. Bütün belirsizlikler için Allah lafzı kullanılır. Krediden ziyade özkaynaklar ve ortaklık vardır İslam hukukunda. Müslümanlar tarihte de bu şekilde uygulamışlardır. Mesela deniz ticaretindeki sorunları murabaha yöntemi ile çözmüşlerdir. Mudaraba ise modern dünyada yürümedi. Şirketler anlık kuruldu, kişilere bağımlı olduğu için devamlılık da sağlanamadı. Devamlılığı vakıflarla sağlayabildik yalnızca. Faiz konusundaki tartışmamız da Batıya göre 500 yıl kadar gecikmeyle başlamıştır. İslam hukukunda borçlu ile alacaklı doğrudan ilişkilidir ve bu anlamda faiz yasağı İslam ekonomisine karakter kazandırmıştır. Bu, batının da dikkatini çekmiştir. Aynı zamanda mal teslim alınmadan satılamaz mesela, aracılar araya giremez. Klasik iktisadı bugüne

4 uygulamak güç olduğu için bir takım uyarlamalarda bulunulmalı. Katılım bankalarına kendilerine düzeltme imkanı sağlanmalıdır. Program, katılımcıların soruları ile son buldu. Marmara Düşünce ve Hikmet Kulübü Haber: Büşra MURAT Foto: Berna ZAĞLI Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Talat Ulussever: İslami kurallara uygun bir model geliştirmeliyiz Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Talat Ulussever, Sadece İslami kurallara uygun hisse senetlerinin veya sukukların işlem gördüğü bir borsacılık yerine, tüm borsa faaliyetlerinin İslami kurallara daha uygun bir yapıda yeniden oluşturulacağı bir mekanizma, bir model geliştirmeliyiz diye konuştu.

5 Anadolu Ajansı nın (AA) Medya Ortağı olduğu, Dünya Bankası Küresel İslami Finans Geliştirme Merkezi (GIFDC), Borsa İstanbul, İslam Kalkınma Bankası (IDB), İslami Araştırma ve Eğitim Merkezi (IRTI) ve Guidance Financial Group iş birliğiyle düzenlenen İslami Ekonomi ve Finans 2015 Sempozyumu başladı. Kur an-ı Kerim tilaveti ile açılan sempozyum, Dünya Bankası Global İslami Finans Araştırmaları Merkezi nden Zamir İkbal ile Boğaziçi Üniversitesi Finans Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Ali Coşkun un selamlama konuşması ile devam etti. Ardından söz alan Ulussever, yaşanan son küresel finansal krizin nedenlerinin 2008 yılından bu yana hem akademik çevrelerde hem de piyasalar tarafından tartışılmaya devam edildiğini, genel görüşün finansal piyasalara ilişkin düzenleme ve denetleme eksikliklerinin krizin ana nedeni olduğunu dile getirdi. Büyük resme bakıldığında son yıldır yaşanan tüm ekonomik ve finansal krizlerin temel nedeninin yüksek boyutlardaki borçlanma ve kaldıraca dayalı ürünler ile bağlantılı olduğunu aktaran Ulussever, Hem küresel hem de ülkeler boyutundaki finansal krizlerin son 40 yılda hızla artmasının ve bulaşıcı bir karakter kazanmasının bu dönemde hızla artan finansallaşma olgusundan bağımsız olarak ele alınamayacağını düşünmekteyim diye konuştu. Finansal krizler hakkında çalışmalar yapan Carmen Reinhart ve Kenneth Rogoff un ister bankacılık, ister döviz kuru, isterse kamu kaynaklı olsun tüm finansal krizlerin temel nedenin kısa vadeli borç yükündeki artış olduğunun altını çizdiğini vurgulayan Ulussever, benzer şekilde ekonomist olan Atif Mian ve Amir Sufi nin de hanehalkı borçlarındaki artışın finansal krizin en önemli sebebi olduğunu savunduğunu dile getirdi. Ulussever, krizin üzerinden 7 yıla yakın bir zaman geçmiş olmasına karşın dünya ekonomisinin hala toparlanamadığını belirterek, Tüm bu çözümler ve politikalar, küresel düzeyde reel sektörü canlandıramamakla kalmayıp, küresel borç yükünün 2008 yılından bu yana 50 trilyon dolar üzerinde artmasına sebep olmuştur ifadelerini kullandı. Bu durumun reel sektör getirilerinden bağımsız biçimde ve merkez bankalarınca belirlenen faiz oranlarının bir yansıması olduğuna dikkati çeken Ulussever, sözlerine şöyle devam etti:

6 Halbuki iktisat teorisi, marjinal sermaye getirisinin finansal getirilere eşit olduğu bir varsayım altında ekonomik dengenin oluştuğunu söylemektedir. İçinde yaşadığımız ve sermayenin marjinal verimliliğinden tamamen bağını koparmış, sıfır hatta negatif faizli bu ekonomik ortamda, hem yatırımlar hem de tasarruflar olumsuz ölçüde etkilenmiş ve küresel düzeyde bir yatırım/tasarruf dengesizliği ortaya çıkmıştır. Denilebilir ki faizsiz bir dünyada fiyatın oluşamayacağını ve sıfır faizin tüm ekonomik kararları olumsuz etkileyeceğini iddia eden ana akım iktisat ve finans bakış açısı, küresel ekonomiyi tam da karşı oldukları bu ekonomik duruma sokmuş ve bir çözüm yolu geliştirememiştir. Sermaye piyasalarının daha aktif hale gelmesinin, tasarruflar üzerinde de çok önemli etkileri olur Ulussever, gelecekte reel ekonomideki aracılık faaliyetlerinde daha fazla rol üstlenen ve aynı zamanda topluma fayda sağlayıcı ve değer yaratıcı bir finansal sisteme ihtiyaç duyulacağını söyledi. Bu yapıdaki bir finansal sistemin sürdürülebilir bir ekonomik büyüme için olmazsa olmaz ön koşul olduğunu vurgulayan Ulussever, bu ön koşul altında dizayn edilmiş bir finansal sistemde sermaye piyasalarının devreye girerek, finansal piyasalar ile reel ekonomi arasındaki bağları kuvvetlendirmesi gerektiğini kaydetti. Sermaye piyasalarının sunduğu reel ekonomi bağlantılı getiri oranlarının yatırım/tasarruf dengesizliklerini azaltmada pozitif bir katkı yaptığını aktaran Ulussever, risk paylaşımına dayalı enstrümanların ve bunların işlem göreceği yer olan sermaye piyasalarının daha aktif hale gelmesinin, tasarruflar üzerinde de çok önemli etkileri olacağını dile getirdi. Ulussever, reel ekonomideki gelişmelere bağlı olan ve sektörel bazdaki marjinal verimlilik oranları ile eş yönlü hareket eden bir finansal sistemin, özellikle bireysel yatırımcıların tasarruflarını cezbetmede önemli bir etkisinin olacağını vurgulayarak, Tasarrufların refahın ortak paylaşımı üzerindeki etkisi ortadayken, sermaye piyasası ve risk paylaşımı ilişkisine bir kez daha vurgu yapmanın önemli olduğunu düşünmekteyim ifadelerini kullandı. Risk kavramının temeli İslam daki rızık kavramına dayanıyor Ulussever, risk kavramının temelinin İslam daki rızık kavramına dayandığının ifade edildiğini belirterek, Böylelikle, risk paylaşımı ifadesini rızk

7 paylaşımı olarak da anlayabiliriz dedi. Nasıl İslam da zekat, sadaka ve karz gibi vasıtalarla refah ve kazancın paylaşılması teşvik ediliyorsa, ticaret ve yatırımlardaki olası refah ve kazancın da paylaşılmasının özendirildiğini aktaran Ulussever, tüm bu paylaşım şekillerinin gelir adaletsizliğini azaltmaya yardımcı olduğunu söyledi. Ayrı bir mevzuat olmadan, tam manasıyla İslamlaştırılmış bir bankacılıktan bahsedemeyiz Ulussever, İslami finans yerine İslam finansı kavramının kullanılmasının daha doğru olduğunu düşündüğünü belirterek, Referans noktası da dahil olmak üzere tüm sistemin İslami kurallara dayandığı bir modele dayanması gerekmektedir. Ayrı bir mevzuat olmadan, tam manasıyla İslamlaştırılmış bir bankacılıktan bahsedemeyiz dedi. Benzer bir durumun sermaye piyasaları için de geçerli olduğunu vurgulayan Ulussever, mevcut finansal sistemin İslamlaştırılmasının bazı durumlarda yeniden ve orijinal bir model kurmayı gerektirirken, bazı durumlarda ise sadece var olanı değiştirmekle mümkün olduğunu söyledi. Kaynak: Anadolu Ajansı Katılım Bankacılığı Sistemi, Çalışma Esasları ve Uygulaması albaraka Türk Rahat okumak için Fit Page görüntüleme seçeneğini seçiniz View Fullscreen

8 II. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Konferansı (IIEFC) İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Uluslararası İslam Ekonomi ve Finansı Uygulama ve Araştırma Merkezi (İZUİSEFAM) II. Uluslararası İslam Ekonomisi ve Finansı Konferansı (IIEFC), bu yıl Eylül 2015 tarihleri arasında İstanbul da İZU Halkalı Merkez Kampüsünde düzenlenecektir. Albaraka Türk Katılım Bankası, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Türkiye Finans Katılım Bankası, Dünya Bankası Küresel İslami Finans Geliştirme Merkezi, İslam Ülkeleri İstatistik Ekonomik Sosyal Araştırma ve Eğitim Merkezi (SESRIC) ve Borsa İstanbul un desteğiyle gerçekleştirilecek olan konferans ile İslam ekonomisi ve finansı alanında çalışan akademisyen, uygulayıcı ve araştırmacıların bilimsel çalışmalarının teşvik edilmesi ve ilgili literatürün geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Önemli Tarihler Tebliğ özeti gönderme süresi, 30 Temmuz 2015 Perşembe gününe kadar uzatılmıştır. Kabul edilen tebliğ özetlerin ilanı : 07 Ağustos 2015 Tam metinlerin gönderim son tarihi : 1 Eylül 2015 Kayıt : 1 Eylül 2015 Konferans Dili Konferansta Türkçe, İngilizce ve Arapça olmak üzere 3 dilde sunum yapmak mümkündür. Gerektiğinde anında tercüme hizmeti verilecektir. Tüm bildirilerin tam metinlerinde İngilizce özet yer almalıdır. En İyi Bildiri Ödülleri Konferansta sunulan bildirilerden bilim ve danışma kurulu tarafından seçilecek birinci, ikinci ve üçüncü olmak üzere toplam 3 bildiriye ödül ve plaket verilecektir. Bu ödüle müracaat edebilmek için yazar(lar)ın 35 yaşın altında ve doktora derecesine sahip olması gerekmektedir. Birincilik ödülü 1000 TL, ikincilik ödülü 750 TL ve üçüncülük ödülü ise 500 TL dir. Yürütme Kurulu Mehmet BULUT İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Mustafa ÇAKIR İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

9 Turgay GEÇER İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Merve Büşra ALTUNDERE İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sekretarya Eren YILDIRIM İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Murat İŞIKER İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Cemil Faruk DURMAZ İstanbul Sabahattin Zaim Üniversites Başvuru Konferansa bildirili katılım için amaç, yöntem ve muhtemel bulguları içeren 300 kelimelik bir özet gönderilmesi gerekmektedir. Bildiri sunumları; oral, poster ve sanal olmak üzere bireysel olarak 3 farkı türde yapılabileceği gibi oturum organize edilmek suretiyle de yapılabilir. Oturumu öneren kayıt ücretinden muaf olup, önerilen oturumda en az 4 bildirinin teklif edilmesi ve bu bildirilerin bilim ve danışma kurulu tarafından kabul edilmesi gerekmektedir. Yayın Konferansta sunulan tam metin bildiriler yazarları tarafından istenildiği takdirde İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi nde yayınlanmak üzere hakem sürecinden geçirildikten sonra dergide yayınlanacaktır. Konaklama Konferansa bildirili ve davetli katılanlar üniversite kampüs içerisinde yer alan kız ve erkek konukevlerinde 3 gece ücretsiz olarak konaklayabilirler. Kız ve erkek konukevlerinde kalmak suretiyle eş ve/veya birinci derece akrabalar da aynı ücreti ödeyerek bundan faydalanabilirler. İlave gecelik konaklama kişi başına 100 TL dir. Ulaşım Konferans İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi nin Halkalı Merkez Kampüsü nde gerçekleştirilecektir. Üniversite Atatürk havaalanına 9.5 km, Esenler otogarına 13 km, Sabiha Gökçen havaalanına 67 km uzaklıktadır. Gerekli görüldüğünde Atatürk havaalanından ulaşım desteği verilecektir. Sosyal Program Konferansın son günü yani 13 Eylül 2015 Pazar günü Boğaz turu

10 düzenlenecektir. Konferans Kayıt Bilgilieri Konferans kayıt ücretleri; Akademisyen : 250 TL Öğrenci : 150 TL Dinleyici : 250 TL Konferans kayıt ücretinin aşağıda detayı verilen banka hesap numaralarına en gec 1 Eylül 2015 Salı gününe kadar yatırılarak dekontun izuisefam@izu.edu.tr mail adresine gönderilmesi gerekmektedir. Bildiri sahiplerinden en az birinin konferansa kayıt olması gerekmektedir. Aynı yazar tarafından sunulacak ikinci ve sonraki bildiriler kayıt ücretinden muaftır. Konferans Kayıt Formu için tıklayınız. Konferans kayıt ücretine dâhil hizmetler Konferans oturumlarına katılım, 3 gecelik konaklama, 3 gün çay-kahve ikramı, 3 gün öğle yemeği, Son gün akşam (gala) yemeği, ve Boğaz gezisi dahildir. Konferans Kayıt Ücreti Ödeme Bilgileri Banka/Şube: Türkiye Finans Katılım Bankası Tophane Şubesi Hesap Adı: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi IBAN (TL): TR IBAN (USD): TR Ödeme/Fatura İrtibat İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi İdari ve Mali Daire Başkanlığı +90(212) Konferans bitimini takip eden 10 iş günü içerisinde fatura tanzim edilir. See more at:

11 #sthash.4597hceq.dpuf