Ulusal Kalıntı Kontrol Planı Türkiye

Transkript

1 Ulusal Kalıntı Kontrol Planı Türkiye Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü (KKGM) Halk Sağlığı Hizmetleri Dairesi: Ofis Adresi: Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Akay Caddesi No: 3, 06100, Bakanlıklar-Ankara-TURKEY Tel No: ; fax no: ++ (90) address:

2 IÇINDEKILER Sayfa Raporda kullanılan özel terimler ve kısaltmalar 3 1 Ulusal Kalıntı Kontrol Planı - Giriş 4 2 Genel Prensipler Kalıntı Kontrol Planının Tanıtımı Numune alımı, taşınması ve muhafazası Örnekleme prosedürü Numune miktarları Numunelerin taşınması ve muhafazası Numunelerin işlenmesi için gerekli süre Çalışma sonuçlarının KKGM ne ve IM ne raporlanması 7 3 Kalıntı Kontrol Planlarının uygulanmasıyla ilgili mevzuat ve Yönetmeliğin Ek I inde listelenen farmakolojik aktif maddelerin ve diğer maddelerin ruhsatlanması, dağıtımı, pazarlanması ve kullanımıyla ilgili mevzuat Kalıntı Kontrol Planlarının uygulanmasındaki Kanunlar Yönetmeliğin Ek I inde listelenen farmakolojik aktif maddelerin ve diğer maddelerin ruhsatlanması, dağıtımı, pazarlanması ve kullanımıyla ilgili yasal mevzuat 8 4 Kalıntı Kontrol Planlarının uygulamasında yer alan resmi kurumlar 9 5 Yetkili laboratuvarların listesi 9 6 Ruhsatlı maddelerin ulusal tolerans seviyeleri 12 7 Kalıntı tespit edilen hayvanlar veya hayvansal ürünler hakkında yürütülen önlemler ve temel alınan Kanunlar 13 8 Bölüm A: Kanatlı Orijin çiftlikten numune alma Numune alma zamanı Numune alma prosedürü Numune Olarak Seçilmiş Hayvanların Kesimi Zeranol için not Analiz edilecek matrikslerle ilgili not Ulusal Kalıntı Planı- Kanatlı 16 İl Bazında Numune Alma Programı (Broiler- Hindi) 20 9 Bölüm B: Yetiştiricilik yolu ile elde edilen su ürünleri Numune alma prosedürü Ulusal Kalıntı Planı- Yetiştiricilik yolu ile elde edilen su ürünleri 24 İl Bazında Numune Alma Programı Bölüm C: Süt Numune alma prosedürü Diğer hayvan türlerinden elde edilen süt Ulusal Kalıntı Planı- Süt (İnek sütü- Diğer süt) 30 İl Bazında Numune Alma Programı (İnek sütü- Diğer süt) Bölüm D: Bal Numune alma prosedürü Ulusal Kalıntı Planı- Bal 38 İl Bazında Numune Alma Programı 40 Şekil 1 : TKB nın Organizasyon Şeması 10 Şekil 2 : KKGM nün Organizasyon Şeması 11 Şekil 3 : İl Müdürlüklerinin Organizasyon Şeması 12 Ek I Kalıntı Kontrol Planı kapsamında aranması gereken maddeler 43 EK II Hayvan Türleri ve Hayvansal Birincil Ürünlerde Aranılacak 44 Madde Grupları ve Kalıntılar 2

3 RAPORDA KULLANILAN ÖZEL TERIMLER VE KISALTMALAR AB AİKL BVKAE CSL DDT DES DIEN EMVKAE ELISA GC GC-ECD GC-MS HCH HPLC ICP IIKL IM KKGM KHK LC-MS-MS TKB MRL NSAID PCBs PVKAE SANCO TÜRKAK : Avrupa Birliği : Ankara İl Kontrol Laboaratuvar Müdürlüğü : Bornova Veteriner kontrol ve Araştırma Enstitüsü : Central Science Laboratory-UK : Dichlorodiphenyltricloraethane : Diethystilbestrol : Dienestrol : Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Arşatırma Enstitüsü Müdürlüğü : Enzyme Linked Immuno Sorbent Assay : Gas Chromatography (Gaz Kromotografisi) : Gas Chromatography-Electron Capture Detector : Gas Chromatography- Mass Spectrometry : Hexachlorocyclohexane : High Performance Liquid Chromatography : Inductively Coupled Plasma : İzmir İl Kontrol Laboaratuvar Müdürlüğü : Il Müdürlüğü : Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü : Kanun Hükmünde Kararname : Liquid Chromatography- Mass Spectrometry-Mass Spectrometry : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı : Maximum Residue Level (Maksimum Kalıntı Düzeyi) : Non-steroidal anti-inflammatory drug : Polychlorinated Biphenyls : Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü : Santè et Protection des Consommateurs (EU, Health and Consumer Protection, AB, Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü) : Türk Akreditasyon Kurumu Pozitif numune :Doğrulama ve/veya teyit (şahit) analiz sonucu sonrasında izin verilmeyen madde veya yetkilendirilmiş bir maddenin MRL veya eylem limitini aştığının tespitini gösterir. Pozitif numune ifadesi çevresel bulaşan maddelerde kullanılmaz. Doğal hormanlarda da doğal seviyeyi aşmadıkça veya MRL üstü olmadıkça kullanılmaz. Analit Matriks : Analitik prosedürle belirlenecek olan madde yada kimyasal bileşendir. : Analitin varlığını tespit etmek üzere kullanılan karaciğer, kas, içme suyu gibi numunedir. 3

4 1 ULUSAL KALINTI KONTROL PLANI-GİRİŞ Ulusal Kalıntı Kontrol Planı, hayvansal orijinli gıdaların güvenliğinden emin olmak üzere yıllık bazda uygulanan programlardır. Bu programların uygulamasında AB mevzuatı (96/23/EC ve 96/22/EC sayılı Konsey Direktifleri ile 98/179/EC sayılı Konsey Kararı) ile uyumlaştırması tamamlanmış Türk mevzuatı esas alınmaktadır. Ulusal kalıntı kontrolünde Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler İle Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik (RG: , No.25705) esas alınmaktadır. Kalıntı kontrol çalışmaları, bu yönetmelik ve yönetmeliğe bağlı 2006/05 sayılı Su ürünleri, Kanatlı Hayvan ve Etleri, Bal ve Çiğ Sütte Kalıntı İzleme Genelgesi nde belirtilen kurallara göre yürütülmektedir. Yukarıda değinilen mevzuat, kalıntı kontrolünün uygulamasında uyulması gereken marjinal şartları belirler. Örnekleme sıklığı Yönetmelikte belirtilen kurallarla uyumlu olmalıdır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının merkez teşkilatlarından biri olan Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, kalıntı kontrol planlarının oluşturulmasından ve uygulamaların üst gözetiminden sorumludur. Ulusal Kalıntı Kontrol Planı kanatlı hayvan ve etleri ile yetiştiricilik yolu ile elde edilen su ürünlerini, çiğ süt ve balı kapsar. Numuneler, çiftliklerde yetiştirilen canlı hayvanlardan ve hayvansal orijinli birincil gıdalardan alınır. Analizler görevli oldukları konularda Ulusal Referans Laboaratuvar olan Bakanlık laboratuvarlarında gerçekleşritilir. 2 GENEL PRENSİPLER 2.1 Kalıntı Kontrol Planının Tanıtımı Ulusal Kalıntı Kontrol Planı aşağıdaki hayvan türleri ve hayvansal ürünler için örnekleme koşullarını tanımlar: Bölüm A: Kanatlı Bölüm B: Su ürünleri Bölüm C: Süt Bölüm D: Bal A-D bölümleri aşağıdaki şekilde yapılanmıştır: Her bölümde, hayvan türleri ve hayvansal ürünlerin örnekleme temelini belirleyen tablolar yer almaktadır. Bu tablolar; Türkiye genelinde alınacak mimumum numune sayılarını göstermektedir. Bu tabloları, il bazında alınması gereken numune sayılarını gösteren başka bir tablo izlemektedir Bu tablolarda; araştırma yapılması istenen hayvan türü veya hayvansal ürün ile örneklemenin nereden yapılacağı dair bilgiler yer almaktadır. Bu bilgilere ilaveten, analiz ve örneklemede dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. İlk tabloda, Türkiye İstatistik Kurumundan temin edilmiş olan 2005 yılı üretim rakamları, ürünün AB ne ihraç edilme durumu ile Yönetmelik gereği analiz edilmesi gereken minimum numune sayısı, AB ne gönderilen plandaki sayı ile il bazında 2007 yılında uygulanacak programda alınacak numune sayısına ilişkin bilgiler yer almaktadır. Tablonun ikinci kısmında aşağıda belirtilen bilgiler vardır: Sütun 1: İzleme Yapılacak Ana Madde Grubu ve Alt Grupları Sütun 1, Ek 1 de verilen ve kalıntı kontrol planının kısımlarını oluşturan madde gruplarının yer aldığı kısımdır. Sütun 2: Numune sayısı ve test sayısı Kalıntı Kontrol Planı yapılacak örneklemenin minimum sayısını kapsar ve planda yer alan sayıda numune alımı zorunludur. Her planda sütun 2 en az iki kısma ayrılır. Birinci kısım, Yönetmeliğe (aynı zamanda AB mevzuatına) göre alınması gereken minimum sayıyı, ikinci kısım ise 2007 planında alınması gereken minimum sayıyı belirler. 4

5 Kanatlı planı için, bu sütun Grup A da yer alan maddeler için örnekleme yerini de verir. Sütun 4 de # işareti olan maddeler istisnadır ve bu maddeler için dipnota bakılmalıdır. Sütun 3: Madde veya kalıntı Sütun 3, ilgili numunelerde aranması istenen maddeleri listeler. Sütun 4: Analiz edilecek ürün (matriks) Kalıntı izleme planlarının koşullarını sağlamak için sadece sütun 4 de verilen ürünler (matriksler) analiz edilecektir. Sütun 5: İzleme Metodu Sütun 5 izleme analizlerinde kullanılan metotlarını listeler. İzleme aşamasında pozitif bulgu (yasa ihlali) varsa bu bulgu mutlaka doğrulama ve/veya referans metot ile teyid edilmelidir. Sütun 6: Doğrulama Metodu Sütun 6 doğrulama ve şahit analizlerinde kullanılacak metotları listeler. Sütun 7 ve 8: İzleme metodu tespit seviyesi ve Doğrulama metodu tespit seviyesi Sütun 7 ve 8 izleme ve doğrulama aşamalarında kullanılan metotlar için tespit limiti veya minimum gerekli performans limitini (Limit of Determination [LOD)/ Minimum Required Performance Limit (MRPL)] verir. Sütun 9: Karar Limiti Sütun 9 karar limitini (yasal işlem başlatma seviyesini) verir. Bu limit, Türk Gıda Kodeksindeki maksimum kalıntı limitine (MRL) eşit olan değerdir. Maksimum kalıntı seviyesinin belirlenmediği durumlarda metot tespit düzeyi (Limit of Quantification) veya minumum gerekli performans limiti (MRPL) karar limitidir. Yasaklı maddelerde ise maddenin varlığının teyidi karar limitidir. 2.2 Numune alımı, taşınması ve muhafazası Örnekleme Prosedürü Numune alımında Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler İle Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik ve 2006/05 sayılı Su ürünleri, Kanatlı Hayvan ve Etleri, Bal ve Çiğ Sütte Kalıntı İzleme Genelgesinde verilen kurallar takip edilmelidir. Örneği alan personel, numune kontaminasyonunu önleyecek tüm tedbirleri almalı, bu amaçla her numune alımında ayrı tek kullanımlık eldiven kullanmalı ve her numune alımından sonra eldiven değiştirmelidir Numune Miktarları İzleme aşamasında aşağıda belirtilen miktarlarda numune alımı yapılmalıdır: Matriks Kan(plasma eldesi için) Karaciğer Böbrek Kas (kanatlı, balık) Deri/yağ Yem Hayvanların içme suyu Süt Bal Canlı hayvan Numune A ve Numune B için minimum miktarlar 200 ml 200 g 200 g 200 g 200 g 200 g 200 ml 200 ml 200 g 1 kanatlı hayvan Yukarıda listelenen numune miktarları alınması gereken mimimum miktarlardır. Bu miktarlar, laboratuvarların izleme ve konfirmasyon analizlerinde yeterli olacak miktarları göstermektedir. Geri izleme basamağında alınacak numune miktarları için mevzuat hükümleri uygulanmalıdır. Kanatlı ve su ürünleri Gerekli olan numune miktarına ulaşmak için bir veya daha fazla hayvandan numune alımı yapılabilir. 5

6 2.2.3 Numunelerin taşınması ve muhafazası Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler İle Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik ve 2006/05 sayılı Su ürünleri, Kanatlı Hayvan ve Etleri, Bal ve Çiğ Sütte Kalıntı İzleme Genelgesine göre; kalıntı kontrol planlarında alınan numuneler için analit stabilitesini ve numune özelliğini korumayı sağlayacak şekilde uygun taşıma ve muhafaza şartları sağlanmalıdır. Taşımada kullanılacak kaplara ve taşıma sıcaklığına, yetkili laboratuvara ulaşma süresine özel önem verilmelidir. Numunelerin taşınması ve muhafazası için aşağıda belirtilen prensipler uygulanmalıdır: Numunelerin paketlenmesi 2006/05 sayılı Genelgede belirtildiği üzere; her numune alınmasını takiben gecikmeksizin ayrı olarak uygun kaplara alınmalıdır. İzleme aşamasında yanlız bir numune alınmalıdır. Geri izleme basamağında her bir numune; numune A ve numune B olarak iki eş (alt) numuneye ayrılmalıdır (Numune A ilk analizde kullanılır; Numune B şahit numune olarak saklanır ve numune A da pozitif bir bulgunun olması durumunda laboratuvar analizinde kullanılır). Bu aynı zamanda birden fazla numuneden oluşan numune setlerine de uygulanabilir (numune seti; bir hayvan veya hayvansal üründen alınan ve farklı matrikslerin örneklemesinden oluşan belli sayıdaki numunedir. Yem ve içme suyu da bu numune setinin parçalarını oluşturabilir). Numune kapları sızdırmaz özellikte olmalıdır. Kullanılan kaplar numune değişimini, çapraz bulaşmayı ve numunenin bozulmasını önleyecek şekilde olmalıdır. Bir kullanımlık kapların kullanımı tercih edilmelidir. Plazma hazırlamada, alınan kana gecikmeksizin bir antikoagulant (örneğin heparin) eklemesi yapılmalıdır. Etiketleme Her numune, toplandıktan hemen sonra paketlenmeli ve etiketlenmelidir. Numune setinde yer alan numuneler ve alt numuneler (Numune A ve Numune B) tanımlanabilir olmalıdır. Her bir numuneye ait kap resmi olarak mühürlenmiş olmalıdır. Soğutma Numuneler gecikmeksizin 2-7 C ye soğutulmalıdır. Sadece ön soğutması tamamlanmış numunelere taşıma kaplarına konulmalıdır. Soğutma işlemlerini gerçekleştirmek için gerekli olan tüm gereksinimlerin karşılandığından emin olunmalıdır. Bal ve yem numunelerinde soğutmaya ihtiyaç yoktur. Numuneler, laboratuvara 2-7 C de teslim edilmelidir. Laboratuvara numune gönderimi geçikmeksizin yapılmalıdır. Bu mümkün değil ise, soğuk zincir kırılmadan numune alımından sonra maksimum 36 saatlik bir periyot içerisinde laboratuvara numune gönderimi sağlanmalıdır. Kan numuneleri ara depolama yapılmaksızın derhal laboratuvara gönderilmelidir. Denetçi kan örneği alamıyorsa, canlı kanatlı hayvanın gecikmeksizin laboratuvara ulaştırılması sağlanmalıdır. Malaşit yeşili analizi için alınan balık numuneleri dondurulduktan sonra laboratuvar gönderilmelidir. İstisnai durumlarda; laboratuvara hemen gönderimi yapılamayıp ara muhafazası yapılmak durumunda olunan diğer numuneler; numune alımını takiben gecikmeksizin -15 ila -30 C ye dondurulmalı ve dondurulmuş numunelerin laboratuvara gönderimi bir haftalık periyot içerisinde soğuk zincir kırılmadan gerçekleştirilmelidir. Geri izleme basamağında ise; numune alımını takiben, numuneler 24 saat içerisinde laboratuvara ulaştırılmalıdır. Taşıma (Nakliye) Taşıma sırasında soğuk zincirin sürekliliği sağlanmalı, dondurulmuş numunelerin çözünmesini önleyecek tedbirler alınmalıdır. Numuneler, örnekleme protokolü (numune etiketi ve tutanağı) ile birlikte laboratuvara gönderilmelidir. Laboratuvara gönderilen üst yazıda numunenin şahit/geri izleme/izleme olduğu açıkça belirtilmelidir. 6

7 Numunelerin Laboratuvarda muhafazası Kalıntının tespit edilmesinde laboratuvar iki farklı metot kullanıyorsa; her numune gecikmeksizin A ve B olarak iki alt (eş) numuneye ayrılmalıdır. Numune A hazırlandıktan hemen sonra gecikmeksizin analiz edilmelidir. Numune B, numune A da pozitif bir bulgu olması durumunda kullanılmak üzere yedek numune olarak uygun koşullarda muhafaza edilmelidir. Numune B ayrı kapta saklanmalı ve karışıklığı önlemek üzere tanımlaycı etiketleme yapılmalıdır. Numune materyaline bağlı olarak B numuneleri (şahit numune veya yedek numune) aşağıdaki koşullarda saklanmalıdır*: Materyalin tipi (matriks) Depolama Koşulları Minumum Raf Ömrü Plazma 20 ila 30 C de derin dondurma 4 ay Su ürünleri (balık iç organları tamamen çıkartılmış olmalıdır) 20 ila 30 C de derin dondurma 4 ay organlar, kas, yağ, süt ve içme suyu 20 ila 30 C de derin dondurma 6 ay bal Soğutulmaksızın 4 ay Yem maddeleri, kuyu Soğutulmaksızın 6 ay Yem maddeleri, yaş 20 ila 30 C de derin dondurma 6 ay. *: National Residue Control Plan 2006-General Part Germany, 106@bvl.bund.de Uygun olmayan numuneler Deney için gönderilen numunenin uygun olmadığı kanıtlandıysa (hasarlı numune kabı, kontaminasyon, bozulma, analiz için yetersiz miktar, yanlış veya hatalı materyal (matriks) vb.) yeniden numune talebi yapılmalıdır. 2.3 Numunenin işlenmesi için gerekli süre 2006/05 sayılı Genelge ye göre numunenin laboratuvarda işlenmesi ve sonucun raporlanması için verilen süre 15 iş günüdür. Bununla birlikte, diğer önemli vakaların ortaya çıkması nedeniyle laboratuvar kapasitesinin bu vakalara ayrılması durumunda veya bir numunede yeni bir analit aranması gibi nedenlerle laboratuvara orantısız olarak yüksek harcamaya neden olması hallerinde analiz yapımı ve raporlanması için verilen süre 4-8 haftaya kadar aşılabilir. 2.4 Çalışma sonuçlarının KKGM ne ve IM ne raporlanması Laboratuvar çalışma sonuçları İl Müdürlüğüne gecikmeksizin raporlanır. Kontrol ve denetim sonuçlarının MRL aşımı, yasaklı bir maddenin veya izin verilmeyen bir uygulamanın varlığını göstermesi durumunda; İl Müdürlüğü tarafından Pozitif Sonuç Bildirim Formu doldurularak Genel Müdürlük gecikmeksizin bilgilendirilir. İl Müdürlüğü konu ile ilgili yürüttüğü geri izleme çalışmaların sonuçlarını da Genel Müdürlüğe raporlar. 2006/05 sayılı Genelge de belirtilen formata göre; İl Müdürlükleri ve laboratuarlar ara ve yıllık çalışma raporlarını Genel Müdürlüğe posta yolu ile gönderir. İl Müdürlükleri ve laboratuvarlar gerçekleştirdikleri faaliyetleri her yıl Ocak-Mart, Nisan-Haziran, Temmuz-Eylül ve Ekim-Aralık dönemlerini kapsayacak şekilde dört ayrı rapor olarak gönderir. Rapor gönderimi, dönem bitişini takip eden ilk ayın 10 una kadardır. Laboratuvarlar yıl içerisinde yürüttükleri görevlere ait yıllık raporunu KKGM ye 10 Şubat 2008 e kadar göndermelidir. Laboratuvarlar bir sonraki yıl için çalışmayı planladıkları metotlara ait 30 Kasım 2007 itibariyle KKGM ye bildirecektir. Dikkat: Pozitif Sonuç Bildirim Formu bu talimata daha sonra eklenecektir. 3 Kalıntı Kontrol Planlarının uygulanmasıyla ilgili mevzuat ve Yönetmeliğin Ek I inde listelenen farmakolojik aktif maddelerin ve diğer maddelerin ruhsatlanması, dağıtımı, pazarlanması ve kullanımıyla ilgili mevzuat 7

8 3.1. Kalıntı Kontrol Planlarının uygulanmasındaki Kanunlar 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu (33 ve 53 maddeleri) ( 5074 sayılı Kanunla yapılan değişiklik, RG: , No.25361), 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi Ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun (7, 10, 16, 17, 18, 23 ve 29 maddeleri) (R.G , No.25483), 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu (Madde 23, (b) paragrafının 2inci alt paragrafı) (R.G: , No.13799) ve 1734 sayılı Yem Kanunu (R.G: , No ) kalıntı kontrol programlarında esas alınan Kanunlardır sayılı Kanunun 33üncü maddesi ve 5179 sayılı Kanunun 16ıncı maddesi kalıntı limitlerinin aşılması durumunda geri izleme çalışmalarının yürütülmesini sağlayan Kanun maddeleridir sayılı Kanunun ihtiyati tedbirler başlıklı 10. maddesi, acil durumlar başlıklı 14. maddesi, işyeri sorumluluğu başlıklı 17inci maddesi ve sağlığın korunması başlıklı 18 inci maddesine dayanarak yine aynı Kanunun Cezai Hükümler başlıklı 29 uncu maddesinde yer alan d, e, f, g, h ve ı bendindeki cezai hükümleri; 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununun 32/A maddesi, 33üncü maddenin 3üncü, 4üncü ve 5inci paragrafları, ve 53üncü maddesi; 1380 sayılı Su ürünleri Kanunun 36ıncı maddesi h, j bendi uygulanan yaptırımların yasal dayanağıdır. Canlı Hayvanlar ve Hayvansal Ürünlerde Belirli Maddeler ile Bunların Kalıntılarının İzlenmesi İçin Alınacak Önlemlere Dair Yönetmelik (R.G , No.25705) Kalıntı kontrol planlarının hazırlama ve uygulama kurallarını, yetkili otoritenin, çiftlik ve tesislerin sorumluluklarını, her gıda grubunda (süt, kanatlı, sığır, yumurta, bal, tavşan, av eti, vb.) kontrol edilmesi gereken madde gruplarını, örnekleme yeri ve sıklığını belirler. Bu Yönetmelik aynı zamanda, kontrol, geri izleme denetimleri ve pozitif bir sonuç bulunduğunda uygulanacak tedbirleri belirler. Buna ilaveten, ulusal referans laboratuvarının oluşturulmasını ister ve bu laboaratuvarların görevlerini, örnekleme prosedürünü, analizlerde kullanılacak resmi metotları ve analiz ücretlerini ödeme kurallarını, kalıntı limitinin aşılması ve yasal olmayan bir uygulamanın yapıldığının tespiti durumunda yürütülmesi gereken ileri araştırmaları ve yapılması gereken tahkikatı açıklar. Kalıntı kontrol çalışmalarında, anılan Yönetmeliğin yanı sıra, 2006/05 sayı ve tarihli Su Ürünleri, Kanatlı Hayvan ve Etleri, Bal ve Sütte Kalıntı İzleme Genelgesi hükümleri de esas alınır. Bu Genelge, programı uygulayacak resmi kurumları, bu kurumların sorumluluklarını, programın uygulamasındaki detaylı kuralları (laboaratuvarda örnek işleme süresi, numune alımı, tesis ve çiftliklerin sorumlulukları, vb.) izleme ve geri izlem aşamalarında yürütülecek resmi kontrollerin detay kurallarını, ve pozitif sonuç bulunduğunda uygulanası gereken yasal yaptırımları açıklar. 2005/74 sayılı Gıda Olarak Değerlendirilecek Hayvanların Bulundurulduğu Hayvancılık İşletmelerinde İlaç Kullanımı Kontrolleri Genelgesi ( ) bu konuda esas alınan bir diğer Genelgedir. 2005/74 sayılı Genelge, veteriner ilaçları için standart reçete kullanılmasını, kanatlı, bal ve süt çiftliklerinde tutulacak kayıtları, çiftlikte ilaç kullanımı kontrolünün esaslarını belirler. Bu genelgeye göre, denetçi kayıtların doğru tutulup tutulmadığını kontrol etmeli ve bir uygunsuzluk bulunması durumunda mevzuatta belirtilen kurallar uygulanmalıdır. 3.2 Yönetmeliğin Ek I inde listelenen farmakolojik aktif maddelerin ve diğer maddelerin ruhsatlanması, dağıtımı, pazarlanması ve kullanımıyla ilgili mevzuat TKB altındaki KKGM, veteriner tıp ürünlerinin ve yem katkılarının ruhsatlanması ve pazarlanmasında yetkili resmi otoritedir. KKGM içindeki İlaç Alet Hizmetleri Dairesi Başkanlığının Veteriner İlaç Şube Müdürlüğü ile Yen ve Gıda Tescil Hizmetleri Dairesi Başkanlığının Yem Kontrol Şube Müdürlüğü bu konularda görevli olan birimlerdir tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 441 Sayılı Tarım Ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki KHK nin Görev başlıklı 2.Maddesi (o) bendi veteriner ilaçlarıyla ilgili tüm hususlarda yetkiyi TKB na ve bu Kararnamenin 10. maddesi ile de KKGM ne vermektedir. 8

9 Veteriner tıp ürünlerinin üretimi, dağıtımı ve kontrolü 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu hükümleri uygulanır tarihli Veteriner İlaç Satış Yerleri Kontrolü Hakkında 2000/25 sayılı Genelge ile tarihli Veteriner tıp ürünleri ile ilgili Veteriner İlaç Satışı Hakkında 2002/5 sayılı Genelgede bu konuda esastır. İlaç katılmış yem maddelerinin üretimi, dağıtımı, kullanımı ve kontrolünde 1734 sayılı Yem Kanunu esas alınmaktadır. Yem katkılarının kullanımı tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan 2002/66 sayılı Yem Katkı ve Premikslerin Üretimi, İthalatı, İhracatı, Satışı ve Kullanımı Hakkında Tebliği esas alınmaktadır [Bu Tebliğ 2005/1 sayılı Tebliğ (RG / ) ve 2006/1 sayılı Tebliğ (RG:26056/ ) ile değiştirilmiştir)]. Türk Mevzuatına göre, veteriner tıp ürünleri ve yem katkı maddelerinin lisans almadan ithalatı ve kullanımı yasaktır. Herhangi bir veteriner ilacının ithal edilebilmesi için ithal rejimi kararına göre TKB ndan yazılı bir izin verilmiş olması gerekmektedir. 4 Kalıntı Kontrol Planının uygulanmasında görev alan resmi kurumlar Ulusal Kalıntı Kontrol Planı ile ilgili konularda TKB yetkilidir. TKB nın organizasyon şeması Şekil 1 de verilmektedir. TKB nin merkez teşkilatında ana hizmet birimi olarak 5 Genel Müdürlük bulunmaktadır. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü (KKGM), kalıntı kontrol programlarının oluşturulmasından ve uygulamaların üst gözetiminden sorumludur. KKGM içindeki Halk Sağlığı Hizmetleri Dairesi Başkanlığının Kontrol Laboratuvarları ve Kalıntı İzleme Şube Müdürlüğü bu konuda görevli olan birimdir. KKGM nün organizasyon şeması Şekil 2 de verilmektedir. TKB nın İl ve İlçe Müdürlükleri ulusal kalıntı kontrol planlarını yürüten kurumlardır. Bu kurumlar; il bazında izleme, geri izleme, kontrol ve denetim, sonuçların değerlendirilmesi, yasa ihlallerinde tebligat ve yasal işlemleri yürüten birimlerdir (Şekil 3). 5 Yetkili laboratuvarların listesi Kalıntı Kontrol Planı kapsamında yer alan analizlerde görevli olan laboratuvarlar aşağıda verilmiştir. Bu laboratuvarlar Kalıntı Kontrol Planı kapsamında görevli oldukları konularda Ulusal Referans Laboratuvarıdır. Bornova Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü; antibakteriyal maddeler (Grup B1), kloramfenikol ve nitrofuranlar (grup A6) görevli olduğu analizlerdir. Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü; Nitrofuranlar, nitroimidazoller (Grup A6), anthelmintikler (grup B2a), antikoksidialler ve imidazoller (grup B2b), NSAID ( grup B2e), balda fumagillin (grup B2f) ve kloramfenikol (grup A6) doğrulama analizi görevli olduğu analizlerdir. Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü; Stilbenler/steroid (Grup A1, A3), antitiroid ajanlar (Grup A2), resorsilik asit laktonlar (grup A4), beta agonistler (grup A5) ve pestisitler (Grup B2c, B3a, B3b) görevli olduğu analizlerdir. İzmir İl Kontrol Laboratuvarı; Ağır metaller (grup B3c) ve balda naftalin görevli olduğu analizlerdir. Ankara İl Kontrol Laboaratuvar Müdürlüğü; Sütte kurşun (grup B3c), mikotoksinler (grup B3d) ve boyalar (grup B3e) görevli olduğu analizlerdir. Ankara ve İzmir İl Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri ile Etlik Merkez Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ISO-EN ye göre akreditedir. Bu müdürlükler kapsam genişletme çalışmalarını sürdürmektedir. Pendik Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Nisan 2007 de, Bornova Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Haziran 2007 de akreditasyon başvurusunda bulunmayı planlamaktadır. 9

10 BAKAN ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ BAKAN MÜŞAVİRLİĞİ BASIN VE HALKLA İLİŞKİLER MÜŞAVİRLİĞİ YURTDIŞI TARIM MÜŞAVİRLİKLERİ YÜKSEK KOMİSERLER GRUBU TEFTİŞ KURULU BAŞKANLIĞI MÜSTEŞAR MÜSTEŞAR YARDIMCILARI ANA HİZMET BİRİMLERİ Tarımsal Üretim ve Geliştirme GM. DENETİM VE DANIŞMA BİRİMLERİ Strateji Geliştirme Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Tarımsal Araştırmalar Genel Müd. Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Daire Başkanlığı TAŞRA BİRİMLERİ İl Müdürlükleri İlçe Müdürlükleri Araştırma Enstitüsü Müdürlükleri Üretme İstasyonları İl Kontrol Laboratuar Müdürlükleri Zirai Karantina Müdürlükleri Tahaffuzhane ve Gümrük Kontrol Müdürlükleri YARDIMCI HİZMET BİRİMLERİ Personel Genel Müdürlüğü İdari ve Mali İşler Dairesi Yayın Dairesi Başkanlığı Savunma Sekreterliği BAĞLI KURULUŞLAR Tarım Reformu Genel Müdürlüğü Atatürk Orman Çiftliği Müdürlüğü İLGİLİ KURULUŞLAR Toprak Mahsulleri Ofisi Gn. Müd. Tarım İşletmeleri Gn. Müd. Çay İşletmeleri Gn. Müd. Et ve Balık Ürünleri A.Ş. Gn. Müd. Şekil-1: TKB nın Organizasyon Şeması 10

11 GENEL MÜDÜR GENEL MÜDÜR YARDIMCILARI HALK SAĞLIĞI HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Kontrol Laboratuvarları ve Kalıntı İzleme Şb Müd. Tesisler Denetleme Ve Ruhsat Şube Müdürlüğü Zoonoz Hastalıklardan Korunma Hizmetleri Şb Müd. BİTKİ KORUMA HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Zirai Mücadele Şube Müdürlüğü Zirai Mücadele İkmal Şube Müdürlüğü Zirai Mücadele Eğitim ve Kontrol Şube Müdürlüğü ÇEVRE VE AFET HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Tarımsal Çevre ve Su Kirliliği Kontrol Şube Müdürlüğü Tarım ve Çevre İlişkileri Şube Müdürlüğü Doğal Afetler ve Çiftçi Malları Koruma Şube Müdürlüğü HAYVAN HAREKETLERİ VE KARANTİNA HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Karantina Şube Müdürlüğü Serbest Veteriner Hekimlik Hizmetleri Şube Müdürlüğü Yurtiçi Hayvan Hareketleri Kontrol Şube Müdürlüğü HAYVAN SAĞLIĞI HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Hayvan Hastalıklarıyla Mücadele Şube Müdürlüğü Veteriner Laboratuvar Hizmetleri Şube Müdürlüğü Veteriner Epidemiyoloji ve Enformasyon Şb. Müdürlüğü SU ÜRÜNLERİ HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Su Ürünleri Kontrol Şube Müdürlüğü Su Ürünleri Hijyeni ve Hastalıklarla Mücadele Şb. Müd. Balıkçılık Teknolojisi ve Yapıları Şube Müdürlüğü İDARİ VE MALİ İŞLER ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ GIDA KONTROL HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Gıda Kodeks Şube Müdürlüğü Yurtiçi Gıda Kontrol ve Beslenme Şube Müdürlüğü Gıda Dış Ticareti ve Kontrolü Şube Müdürlüğü İLAÇ-ALET HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Veteriner İlaç Şube Müdürlüğü Zirai İlaç Şube Müdürlüğü İlaç Alet Kontrol Şube Müdürlüğü KOORDİNASYON HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Koordinasyon Şube Müdürlüğü Bilgi İşlem ve Bütçe Şube Müdürlüğü Dış İlişkiler Şube Müdürlüğü YEM VE GIDA TESCİL HİZMETLERİ DAİRE BAŞ.LIĞI Yem Tescil ve Ruhsat Şube Müdürlüğü Yem Kontrol Şube Müdürlüğü Gıda Sanayii Üretim ve Tescil Şube Müdürlüğü ZİRAİ KARANTİNA VE TOHUM HİZMETLERİ DAİRE BAŞKANLIĞI Dış Karantina Şube Müdürlüğü İç Karantina Şube Müdürlüğü Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Şube Müdürlüğü Şekil 2. KKGM nün Organizasyon Şeması

12 VALİ İL MÜDÜRÜ Bitki Koruma Şb. Müd. Kontrol Şb. Müd. Destekleme Şb. Müd. Proje İstatistik Şb. Müd. Çiftçi Eğitim-Yayım Şb. Müd. Hayvan Sağlığı Şb. Müd. İdari Mali İşler Şb. Müd. İLÇE MÜDÜRLÜKLERİ Şekil -3 İl Müdürlüklerinin Organizasyon Şeması 6 Ruhsatlı maddelerin ulusal tolerans seviyeleri Maksimum kalıntı seviyeleri (MRLs) belirlenmiş olan maddeler için dikkate alınacak (marker) kalıntının ne olduğu Türk Gıda Kodeksinde belirlenmiştir sayılı Gıda Kanunu na dayanan Türk Gıda Kodeksi kapsamında çıkarılan tebliğler aşağıda belirtilmiştir: Türk Gıda Kodeksi, 2002/30 sayılı Hayvansal Kökenli Gıdalarda Veteriner İlaçları Maksimum Kalıntı Limitleri Tebliği ( bu Tebliğ 2377/90/EC Sayılı Konsey Tüzüğünü esas alarak hazırlanmış ve bu Tüzüğe uyumlu olarak 2004,2005,2007 yıllarında revize edilmiştir). Türk Gıda Kodeksi, 2002/30 Sayılı Gıdalarda Maksimum Bitki Koruma Ürünleri Kalıntı Limitleri Tebliği Türk Gıda Kodeksi, 2002/63 Sayılı Gıda Maddelerinde Belirli Bulaşanların Maksimum Seviyelerinin Belirlenmesi Hakkında Tebliğ 2002/68 sayılı Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasak Olan Maddeler Hakkında Tebliğ 2003/18 sayılı Gıda Değeri Olan Hayvanlara Uygulanması Yasaklanan ve Belli Şartlara Bağlanan Hormon ve Benzeri Maddeler Hakkında Tebliğ 96/22/EC sayılı büyümeyi teşvik etmek için hormon ve betaagonistlerin kullanımını yasaklanması ile ilgili Kosey Direktifi Türk mevzuatına uyumlaştırılmıştır. Fumagilin ve buparvaguon hariç olmak üzere, 2377/90/EC Sayılı Konsey Tüzüğü, Türk mevzuatına aktarılmıştır. Türk ulusal kalıntı kontrol programı kanatlı, süt, bal ve su ürünlerini kapsamaktadır. Buparvaguon, sadece et üreten hayvanlarda kullanılmasına izin verilmektedir. Nosemosis yaygın bir arı hastalığıdır. Sadece fumagillin bu hastalıktan korunmada oldukça önemli bir aktif madde olup alternatifi yoktur. Fumagillin, hastalığa karşı korumada çok

13 önemli bir aktif maddedir. Bu nedenle, fumagillin halen Türkiye de ruhsatlıdır. Bununla birlikte, Türkiye de fumagillin in lisansı, bal üretiminin olmadığı dönemlerde arılarda Nosemosise karşı kullanım içindir. Fumagillin, 2003 yılından beri ulusal kalıntı izleme programı kapsamında balda aranmaktadır ve bu güne kadar pozitif sonuçla karşılaşılmamıştır. Bu maddeler için (fumagillin ve buparvakuon) Türk Gıda kodeksinde MRL değeri bulunmadığından, maddenin varlığının teyidi yasal işlem başlatma karar limitidir. Bu nedenle, sadece izin verilen türlerde ve dönemlerde kullanılmalarına izin verilmektedir. İzin verilen türlerde kullanılmaları durumunda da yasal kalıntı arınma süresini tamamlanmadan gıda değeri olan ürünlerin gıda olarak kullanımı yasaklanmıştır. İlaçlı yem maddelerinin üretilmesi hususunda, özellikle karışımın homojenliği, son ürünün stabilitesi (kararlılığı) ve çapraz bulaşmanın engellenmesiyle ilgili kurallar 2005/12 sayılı İlaçlı Yem Tebliğinde (RG: /25765) belirlenmiştir. İlaçlı yem üretimi ile ilgili denetimde bu tebliğde belirtilen hükümlerin yerine getirilme durumu araştırılmalıdır. 7 Kalıntı tespit edilen hayvanlar veya hayvansal ürünler hakkında yürütülen önlemler ve temel alınan Kanunlar Gıda değeri olan hayvanlarda ve bu hayvanlardan elde edilen gıdalarda farmakolojik aktif maddeler (veteriner tıp ürünleri) veya metabolitlerinin yasal seviyeyi aşması durumunda pazarlanması yasağı: 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu 33.Maddesi 5179 sayılı gıdaların üretilmesi, tüketilmesi ve denetimi hakkında Kanunun 7, 10, 18 ve 29 Maddeleri Kesim için orijin çiftlikten hayvanların alınacağının ve hayvanların el değiştirmesi veya sevkinin önleneceğinin bildirimi 3285 sayılı Hayvan Sağlı ve Zabıtası Kanunu 33. Maddesi Kesim izninin geri çevrilmesi : 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu 33.Maddesi 5179 sayılı gıdaların üretilmesi, tüketilmesi ve denetimi hakkında Kanunun 7. maddesi Orijin çiftlikte kalıntının tespit edilmesi durumunda nedenin araştırılması: 3285 Sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu 33.Maddesi 5179 sayılı gıdaların üretilmesi, tüketilmesi ve denetimi hakkında Kanunun 10 ve 23 maddeleri 13

14 8 Bölüm A: Kanatlı Ulusal Kalıntı Kontrol Planı kanatlı ve kanatlı etinde kalıntıların tespit edilmesi için inceleme koşullarını kapsar. 8.1 Orijin çiftlikten numune alma Numune alımında, öncelikle büyük kanatlı çiftlikleri ve büyüklüğüne bakmaksızın AB ne ihraç etmek üzere üretim yapan kanatlı çiftliklerine odaklanılmalıdır. Bunun ötesinde, mümkün olduğunca çok sayıda çiftlik denetlenmelidir. 8.2 Numune alma zamanı Sürünün üretim periyodu sırasında, numune alımında 2 farklı tarih esas alınmalıdır: a) sürünün yetiştirilme periyodu sırasında b) Kesime getirilen sürünün kontrolü sırasında kesimden hemen önce Numune alma zamanı bu 2 tarihin dışında olmamalıdır. 8.3 Numune alma prosedürü Numune alımı 2. bölümde tanımlanan genel numune alma prensipleri dikkate alınarak yapılmaldır. Buna ilaveten aşağıda belirtilen hususlar da numune alımında dikkate alınmaldır: a) Hayvanın büyüklüğüne ve analitik ihtiyaçlarına bağlı olarak, numune bir veya daha fazla hayvanı içerebilir. b) Üretim çiftliğinde numune alınırken, kesime yakın olan (30 günlük ve üzerindeki) hayvanlardan sürüyü temsil edecek şekilde örnekleme yapılmalı ve bu hayvanların içme suyundan da numune alınması prensibine uyulmalıdır. Buna ek olarak, sürülerin yemlerinden alınan numuneler analiz edilebilir. Aflatoksin analizleri için yem numunesi alınmalıdır. Nitrofuran ve nitroimidazol testi için alınan numuneler bir istisna oluşturmaktadır. Bu maddeler hayvanda hızlı bir şekilde metabolize olduğundan numuneler hayvanların içme suyundan alınmalıdır. c) Numune alımı aşamasında, işletmenin genel yapısı, kümes ve kümes malzemeleri de dahil olmak üzere kontrol edilmeli ve tespit edilen hususlar tutanak altına alınmalı, ve sürünün strese girmediği durumdaki davranışları izlenmelidir. 8.3 b ile ilgili açıklama: Hayvanlardan numune alınması Kanatlı üretiminde, tek tek hayvan değil, sürünün tamamı en küçük üretim birimi olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle, numune alınması için seçilen hayvanların sürünün ortalama durumunu yansıtması gereklidir. Hayvanların içme suyundan numune alınması Hayvan içme suyu sisteminin tekniği ve çeşidi dikkate alınarak, içme suyu numuneleri tıp ürünlerinin uygulandığı yerden ve suyun siteme dağıtım noktasından alınmalıdır. Otomatik içme suyu tedariki sisteminin olması halinde, bu bir tank veya ölçü aleti olacaktır. Bir sürünün, bir veya birkaç tank veya diğer ilgili ekipmanla sulanması durumunda, su tedarik sisteminin her parçasından bir numune alınarak laboaratuvar numunesi oluşturulmalıdır. Yem maddelerinden numune alınması Yem maddelerinden numune alınması usulü mevcut yem stoklarına ve çiftlikte kullanılan yemleme tekniğine bağlıdır. Tek yemin kullanımının tercih edildiği yerlerde, yemin esas depolandığı yerler silolar olacak ve yemin önemli bir miktarı silo tanklarında depolanacaktır. Buralarda hayvanlara yem; tüpler, taşıma bantları ve zincir sistemi yoluyla sağlanır. Büyük çiftlikler fazladan silolara sahip olabilir ve ilaçlı yemler kullanılabilir. Yem maddeleri için tesis edilmiş olan yem taşıma bantlarında örnekleme yeri, eğer mümkünse, tek tek kümeslerin yem yerlerine dağıtımından önceki yer olarak seçilmelidir. Numune almadan önce, kullanılan yem katkıları sorgulanmalıdır. 14

15 Aflatoksin numunesi alımında 2006/05 sayılı Genelge hükümleri uygulanmalıdır. 8.4 Numune Olarak Seçilmiş Hayvanların Kesimi Sürüden hayvanların seçilmesinden sonra aşağıda belirtilen iki alternatiften biri uygulanmalıdır: a) Numune alınan çiftlikte resmi denetim görevlilerince hayvanların usulüne uygun kesimi ve sorumlu laboratuvara karkasların nakledilmesi, veya b) Hayvanların canlı olarak sorumlu laboratuvara nakledilmesi. Analizde kullanılacak organ numuneleri hijyenik şartlar altında çiftlikte/kesimhanede veya laboratuvarda alınmalıdır. 8.5 Zeranol için not Zeranol için analiz edilecek numuneler, mikotoksin bulaşması ile kullanılması yasal olmayan zeranol uygulanması hakkında ayırım yapılabilmesi için; zeranol, taleranol, alfa ve betazearalenol yönünden analiz edilmelidir Analiz edilecek matrikslerle ilgili not İl Müdürlükleri tarafından alınacak matrikslerle ilgili aşağıdaki belirtilen hususlar dikkate alınacaktır: Analiz Edilecek Madde Grubu Matriks Özel Hususlar. A1-A5 Plazma İzleme programı kapsamında Balıkesir ve Bolu illeri 5 broiler çiftliğinden, İzmir ve Manisa illeri 5 hindi çiftliğinden plazma ile birlikte kanatlı içme suyu numunesini alacaktır. A6 nitrofuran Kanatlı içme suyu Çiftliklerden içme suyu alınacaktır. Karaciğer A6 nitroimidazol Kanatlı içme suyu B1 Kas, karaciğer Her il her bir alt grup için toplam numune sayısını %50 kas, %50 karaciğer olacak şekilde paylaştıracaktır. B2a Kas, karaciğer Her il toplam numune sayısını %50 kas, %50 karaciğer olacak şekilde paylaştıracaktır. B2b Kas B2c Kas B3a Bütün tavuk Yağ ve derisi ile birlikte B3c Karaciğer B3d Aflatoksin Yem maddeleri 15

16 2007 Ulusal Kalıntı Planı-Kanatlı Planın Uygulanacağı Yıl 2007 Hayvan Türü/ürün Kanatlı Ulusal Üretim Miktarı (ton) Kanatlı eti :866409, Hindi eti: (2006 yılı) AB ne yapılan ihracat AB ne ihracat henüz yapılmamaktadır. Yönetmelik Hükümleri Gereği Alınması Gereken Minumum Numune Sayısı 800 AB ne Gönderilen Planda Yer Alan Sayı 1954 (1887 kanatlı, 67 hindi) Yurtiçi Programında Alınacak Sayı 2118 (2000 Kanatlı, 118 hindi) Yurtdışı Programında Alınacak Sayı* 32 Yurtdışı *: Yurtdışı laboratuvar tarafından analiz etmek üzere hazırlanacak porgram ayrı bir talimatla gönderilecektir KONTROL EDİLECEK MADDE GRUBU NUMUNE SAYISI ÇİFTLİK KESİMHANE MİN PLAN MIN PLAN ARANACAK MADDE /KALINTI ANALiZ EDİLECEK MATRIKS İZLEME İZLEME TESPİT SEVİYESİ TESPİT SEVİYESİ KARAR LİMİTİ (uygun olmayan sonuç kararı vermek için limit değer) ANALİZİ YAPACAK LABORATUVAR A1 STILBENLER Diethylstilbestrol (DES) İçme suyu, plazma GC-MS GC-MS 1,5 - Varlığının teyidi ECVCRI A3 STEROIDLER (ANDROJENIK, ESTROJENIK VEYA PROGESTAJENIK ACTIVİTELİ) Estradiol Plazma GC-MS GC-MS 1,5 - Progesteron Plazma GC-MS GC-MS 2 - Testosteron Plazma GC-MS GC-MS 2,5 - Varlığının teyidi Varlığının teyidi Varlığının teyidi ECVCRI ECVCRI ECVCRI A4 RESORSİLİK ASİT LACTONLAR Zeranol İçme suyu, plazma GC-MS GC-MS 2,5 2,5 Varlığının teyidi ECVCRE A5 BETA AGONISTLER Clenbuterol Salbutemol Bromobuterol İçme suyu, Varlığının plazma GC-MS GC-MS 2 2 teyidi Henüz GC-MS GC-MS geliştiriliyor Varlığının belirlenmemiştir. geliştiriliyor teyidi Henüz GC-MS GC-MS geliştiriliyor geliştiriliyor Varlığının belirlenmemiştir. teyidi ECVCRE ECVCRI ECVCRI 16

17 KONTROL EDİLECEK MADDE GRUBU NUMUNE SAYISI ÇİFTLİK KESİMHANE MİN PLAN MIN PLAN ARANACAK MADDE /KALINTI ANALiZ EDİLECEK MATRIKS İZLEME İZLEME TESPİT SEVİYESİ TESPİT SEVİYESİ KARAR LİMİTİ (uygun olmayan sonuç kararı vermek için limit değer) ANALİZİ YAPACAK LABORATUVAR A6 Henüz GC-MS GC-MS geliştiriliyor geliştiriliyor Varlığının Cimbuterol belirlenmemiştir. teyidi ECVCRI Henüz GC-MS GC-MS geliştiriliyor geliştiriliyor Varlığının mabuterol belirlenmemiştir. teyidi ECVCRI Henüz GC-MS GC-MS geliştiriliyor geliştiriliyor Varlığının mapenterol belirlenmemiştir. teyidi ECVCRI Henüz GC-MS GC-MS geliştiriliyor geliştiriliyor Varlığının simaterol belirlenmemiştir. teyidi ECVCRI kloramfenikol+ Nitrofuranlar Nitroimidazoller İçme suyu, KLORAMFENIKOL Kloramfenikol karaciğer ELISA LC-MSMS 0,3 0,3 >0.3 (MRPL) BVCRI, PVCRI Henüz LC-MS-MS geliştiriliyor geliştiriliyor Varlığının NITROFURANLAR 22 AHD belirlenmedi LC-MS-MS teyidi PVCRI Nitrofurantoin ELISA LC-MS-MS Varlığının metaboliti 22 AMOZ İçme suyu, kas LC-MS-MS 1 Geliştiriliyor teyidi BVCRI, PVCRI Furaltadone ELISA LC-MS-MS Geliştiriliyor Varlığının metaboliti AOZ İçme suyu, kas LC-MS-MS 1 teyidi BVCRI, PVCRI Furazolidone LC-MS-MS Geliştiriliyor Varlığının metaboliti 22 SEM Kas LC-MS-MS geliştiriliyor teyidi PVCRI Nitrofurazone AHD, AMOZ, AOZ, LC-MS-MS Geliştiriliyor Varlığının metaboliti 16 SEM Kas LC-MS-MS 0,5 teyidi LGC-UK geliştiriliyor Geliştiriliyor Varlığının NITROIMIDAZOLLER 22 MNZ İçme suyu, kas GC-MS GC-MSMS teyidi PVCRI geliştiriliyor Geliştiriliyor Varlığının Ronidazole RNZ İçme suyu, kas GC-MS GC-MSMS teyidi PVCRI geliştiriliyor Geliştiriliyor Varlığının Dimetridazole IPZ İçme suyu, kas GC-MS GC-MSMS teyidi PVCRI İçme suyu geliştiriliyor Geliştiriliyor Varlığının Metronidazole DMZ GC-MS GC-MSMS teyidi PVCRI İçme suyu geliştiriliyor Geliştiriliyor Varlığının Ipronidazole MTLZ GC-MS GC-MSMS teyidi PVCRI 16 Varlığının Nitroimidazoles Karaciğer/kas LC-MS-MS LC-MSMS 5 5 teyidi LGC-UK 17

18 KONTROL EDİLECEK MADDE GRUBU B1 ANTİBAKTERİYAL MADDELER (bu grupta yer ana madde grupları için çalışılacak sayı için dipnota bakınız) NUMUNE SAYISI MIN PLAN ARANACAK /KALINTI MADDE ANALZİ EDİLECEK MATRIKS İZLEME İZLEME TESPİT SEVİYESİ TESPİT SEVİYESİ KARAR LİMİTİ (uygun olmayan sonuç kararı vermek için limit değer) Tetracycline# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC tetrasiklin BVCRI Oxytetracycline# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC grubunda yer BVCRI alan her bir Chlortetracycline# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC madde için: BVCRI Charm II-HPL kas için >100 Doksisiklin# Kas, karaciğer HPLC karaciğer için >300 BVCRI Sülfadiazin# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC Sulfonomid BVCRI Sulfathiazole# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC grubunda yer BVCRI alan maddelerin Sulfamerazine# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC toplamı kasta BVCRI Sulfametazin# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC >100, karaciğerde BVCRI Sulfamethoxazole# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC >100 olduğunda BVCRI Sülfadimetoksin# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC Flumequin Enrofloxacin# Ciprofloxacin# Tylosin Kas, karaciğer Kas, karaciğer Kas, karaciğer Kas, karaciğer under develop ELISA -HPLC HPLC-FLD 10/1 1 HPLC-MS de metot geliştiriliyor. 50 BVCRI Kas için >400, Karaciğer için >800 BVCRI enrofloxacin ve ciprpfloxacin ELISA -HPLC HPLC-FLD 10/1 1 toplamı Kas için BVCRI >100, Karaciğer için >200 olduğunda Eritromisin Kas, karaciğer under develop in HPLC-MS HPLC-FLD 50 Charm II-HPL Penicilln G# Kas, karaciğer HPLC 50 Charm II-HPL Ampicillin# Kas, karaciğer HPLC 50 Charm II-HPL Oxacillin# Kas, karaciğer HPLC 500 Charm II-HPL Cloxacillin# Kas, karaciğer HPLC 500 Charm II-HPL Dicloxacillin# Kas, karaciğer HPLC 300 ANALİZİ YAPACAK LABORATUVAR BVCRI Kas için >100 Karaciğer için >100 BVCRI Kas için >200 karagiğer için >200 BVCRI geliştiriliyor Kas içim >50 Karaciğer için >50 BVCRI geliştiriliyor Kas için >50 Karaciğer için >50 BVCRI geliştiriliyor Kas için >300 Karaciğer için >300 BVCRI geliştiriliyor Kas için >300, Karaciğer için >300 BVCRI geliştiriliyor Kas için >300, BVCRI 18

19 KONTROL EDİLECEK MADDE GRUBU NUMUNE SAYISI MIN PLAN ARANACAK /KALINTI MADDE ANALZİ EDİLECEK MATRIKS İZLEME İZLEME TESPİT SEVİYESİ TESPİT SEVİYESİ KARAR LİMİTİ (uygun olmayan sonuç kararı vermek için limit değer) ANALİZİ YAPACAK LABORATUVAR B2a + B2b + B2c + B2e B2a ANTHELMINTIKLER 154 Amoxacillin# Kas, karaciğer Charm II-HPL HPLC 50 Karaciğer için >300 geliştiriliyor Kas için >50, Karaciğer için >50 BVCRI Thiabendazole Kas, karaciğer HPLC-LC-MS LC-MS 5 5 Varlığının teyidi PVCRI Levamizole Kas, karaciğer HPLC-DAD-LC- MS LC-MS 10 1 Kas için >10, Karaciğer için >100 PVCRI B2b ANTIKOKSİDİALLER 204 KARBAMATLAR 104 B2c PRETROİDLER 105 Monensin Kas LC-MS LC-MS-MS 10 2 Varlığının teyidi PVCRI Narasin Kas LC-MS LC-MS-MS 20 2 >50 PVCRI Salinomycine Kas LC-MS LC-MS-MS 10 2 Varlığının teyidi PVCRI Lasolosid Kas LC-MS LC-MS-MS 10 2 >20 PVCRI Maduramycin Kas LC-MS LC-MS-MS 20 2 Varlığının teyidi PVCRI Nicarbazin Kas LC-MS LC-MS-MS 10 0,5 Varlığının teyidi PVCRI Carbaril Kas HPLC-PCD HPLC-PCD Varlığının teyidi ECVCRI Methiocarb Kas HPLC-PCD HPLC-PCD >50 ECVCRI Methomyl Kas HPLC-PCD HPLC-PCD >2000 ECVCRI Aldicarb Kas HPLC-PCD HPLC-PCD Varlığının teyidi ECVCRI cypermethrin Kas HPLC-PCD HPLC-PCD >50 ECVCRI Deltametrin Kas HPLC-PCD HPLC-PCD >10 ECVCRI Tetrametrin Kas HPLC-PCD HPLC-PCD Varlığının teyidi ECVCRI B2e NON STEROID ANTI- INFLAMMATOR İLAÇLAR (NSAIDs) Phenylbutazone Metot geliştiriliyor HPLC-DAD LC-MS PVCRI B2f Diğer farmakolojik aktif maddeler B3a + B3c + B3d B3a 105 ORGANOKLORLU MADDELER(PCB ler dahil) Gamma-HCH Beta-HCH Alfa-HCH Aldrin Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 10 - Varlığının teyidi ECVCRE Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 50 - Varlığının teyidi ECVCRE Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 10 - Varlığının teyidi ECVCRE Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 10 - Varlığının teyidi ECVCRE 19

20 KONTROL EDİLECEK MADDE GRUBU NUMUNE SAYISI MIN PLAN ARANACAK /KALINTI MADDE ANALZİ EDİLECEK MATRIKS İZLEME İZLEME TESPİT SEVİYESİ TESPİT SEVİYESİ KARAR LİMİTİ (uygun olmayan sonuç kararı vermek için limit değer) ANALİZİ YAPACAK LABORATUVAR 44DDE 44DDD 44DDT Heptachlor Hekzachlorobenzen Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 10 - Varlığının teyidi ECVCRE Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 20 - Varlığının teyidi ECVCRE Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 10 - Varlığının teyidi ECVCRE Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 10 - Varlığının teyidi ECVCRE Yağ (derisi ile birlikte bütün tavuk) GC-ECD GC-MS 10 - Varlığının teyidi ECVCRE B3c KİMYASAL ELEMENTLER 105 kurşun Karaciğer ICP ICP >500 İİKL kadmiyum karaciğer ICP ICP >500 İİKL B3d MİKOTOKSİNLER 105 Aflatoksin B1 yem HPLC-FLD 0,2 >20 (brolier) AİKL #: Sulfonomid grubu için 150, tetrasiklin grubu için 150, betalaktamlar için 50 ve quanilonlar için 50 numune alınacaktır KANATLI (BROİLER) İL BAZINDA NUMUNE ALMA PROGRAMI ÇİFTLİK KESİMHANE İL A1-A4. A5 A6-(CAP) A6-nitrofuran A6-nitroim. B3d-aflatıksin A1-A4 A5 A6-CAP A6- Nitrofuran B1-tet. B1-sulf. B1-Qualinon B1- betalaktams B2aantelmentik B2bantikoksidial B2c-karbam. B3aorganoklorlu, B2c pretroids B3c-kimyasal elementler EMVKAE BVKAE PVKAE AİKL EMVKAE BVKAE PVKAE EMVKAE İİKL ADANA ADAPAZARI AFYON ANKARA AYDIN BALIKESİR TOPLAM 20