ORMAN YOLLARININ MAKİNALARLA İNŞASI (1) 40

Transkript

1 Kİ İŞS (1) 40 rman yollarında makinalı inşaata geçiş her şeyden önce yol yapımının tekniğine uygun şekilde hızlı bir şekilde yürütülebilmesi yanında çetin dağlık arazilerde bu çalışmaların yaygınlaştırılması olanağını sağlamıştır. Gerçekten örnek olarak Bayındırlık Bakanlığı verilerine göre 1 m³ sert toprağın elle kazılması, yükleme, boşaltma, serilmesi ve düzeltilmesi 2.6 saat işçiliği gerektirmekler. Buna karşılık 185 BG gücündeki bir dozer 1 saatte 220 m³ sert toprağı kazıp dolguya kadar taşıyıp serme ve düzeltme işlerini gerçekleştirebilmektedir. Diğer bir ifade ile söz konusu dozerin bir saatte yapabildiği işin elle yapılabilmesi 286 iş saatini gerektirmekte buna da işin aynı hızla yürütülebilmesi için 286 işçinin birlikte çalışması ile ulaşılabilecektir demektir. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

2 Kİ İŞS 41 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

3 Kİ İŞS (1) akinalı inşaat elle inşaata nazaran ekonomik bakımdan da büyük bir üstünlüğe sahip bulunmaktadır. Gerçekten makinalı inşaatta m³ kazı maliyetinin elle çalışmadakinin 1/4-1/5'i kadar olduğu sonucuna varılabilmektedir. Kısaca özetlemek gerekirse makinalı inşaatın hız ve ekonomik açıdan taşıdığı bu üstünlük ve elle inşaatta aynı hıza ulaşabilmek için çalıştırılması gereken sayıdaki işçinin temini, arazide yönlendirilmesi, beslenmesi, barındırılması ve denetimi güçlükleri nedeniyle bugün artık bazı zorunlu durumların dışında bütün orman yollarının yapımı makinalarla gerçekleştirilmektedir. 42 (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

4 Kİ İŞS 43 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

5 rman olları İnşasında Kullanılan akinalar (1) 44 rman yolları yapımında toprak ve kaya kazı işleri ile ince tesviye; materyal nakli; sıkıştırma ve üst yapı malzemesi hazırlanması amaçlarıyla çeşitli makinalardan faydalanılmaktadır. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

6 rman olları İnşasında Kullanılan akinalar (1) Kazı makinaları Dozer, greyder, kompresör ve darbeli deliciler, eksvatörler 2. ükleyiciler aletli ve lastik tekerlekli loaderler 3. Taşıma araçları Damperli kamyonlar 4. Sıkıştırma yapan makinalar Çeşitli silindirler 5. Taş kırma makinaları Konkasörler ve elekleri (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

7 KZ Kİ-DZEE (1) 46 rman yolları yapımında ilk ve en çok söz konusu olan ve yaygın şekilde kaba tesviye işlerinde kullanılan dozerler esas itibariyle bir traktör ile önüne kaldırılıp indirilebilir şekilde takılmış bir ön kısımdan (bir bıçaktan) oluşur. Genel olarak dizel motoru ile tahrik edilen traktörler paletli ve lastik tekerlekli olabilirler. rman yolları yapımında oturma alanının büyüklüğü, paletlerin tırtıllı oluşu dolayısıyla daha büyük itme kuvveti sağlanması ve hava koşullarından daha az etkilenmesi gibi sebeplerle hemen sadece paletli olanlar kullanılmaktadır. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

8 KZ Kİ-DZEE 47 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

9 KZ Kİ-DZEE (1) 48 Gene çalışma koşullarının güçlüğü ve yol genişliği gibi faktörler yapımında daha az ön hazırlığı gerektirdiği göz önüne alınarak orman yolları yapımında BG gücündeki dozerlerden yararlanılmaktadır. Bir Bir dozerin elemanları 1.Koruyucu, 2. otor, 3. alet takımı, 4. Bıçak, 5. Vinç, 6. adyatör koruyucusu, 7. Hidrolik sistem (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

10 KZ Kİ-ETİ DZEE 49 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

11 KZ Kİ-STİK TEKEEKİ DZEE ralık 2008

12 rman olları apımında Dozerlerden (1); 1. apı alanlarının temizlenmesinde ağaç, ağaççık ve kütüklerle küçük kaya bloklarının uzaklaştırılması 2. İnşa alanındaki bitkisel toprak tabakasının kazılarak yer yer istif edilmesi 3. amaçlarda kazı ve dolguların yapılması 4. olların yapımında büz ve menfezlerin yerlerinin kazılması, dolgularının yapılması yaklaşım dolgularının oluşturulması 5. Çakıl, kum ve benzeri malzemenin kazılıp depolanması ve serilmesi 6. Kanal ve temel çukurlarının açılması 7. atık eğimli şevlerin düzeltilmesi 8. Servis yollarının açılması ve benzeri birçok alanlarda yararlanılmaktadır. 51 (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

13 apı alanlarının temizlenmesinde ağaç, ağaççık ve kütüklerle küçük kaya bloklarının uzaklaştırılması 52 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

14 İnşa alanındaki bitkisel toprak tabakasının kazılarak 53 yer yer istif edilmesi Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

15 amaçlarda kazı ve dolguların yapılması 54 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Kırka ralık 2008

16 rman olları apımında Dozerlerden (1); Dozerler, arkasına eklenmiş bulunan tamburdan faydalanılarak çekim ve sürütme işleri ile bataklık arazide zemine batması durumunda kendisini çekip çıkarabilir. Gene dozerlerin arkasına eklenen hidrolik kazıcılar (ripper) yardımıyla patlayıcı madde ile gevşetilen kayaların ve patlayıcı madde kullanılmasına gerek duyulmayan küskülük niteliğindeki sert zeminlerin sökülmesi sağlanmakta böylece dozerlerin daha verimli şekilde çalışması gerçekleştirilmektedir. 55 (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

17 Hidrolik Kazıcılar (ipper) 56 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Kırka ralık 2008

18 Dozerlerin Verimi Zemin tesviyesi işlerinde çalışan dozerlerin verimleri sırası ile aşağıda belirtilen faktörlere bağlı olarak değişmektedir (1) : 1. Dozerlerin gücü ve kapasitesi 2. Zemin cinsi 3. Kazılarda toprak itme (taşıma) mesafesi 4. Dozerlerin iniş aşağı veya yokuş yukarı çalıştırılması 5. Çalışma alanının denizden yüksekliği 6. Birim uzunlukta kazılacak toprak hacmi 7. Bitki örtüsünün türü ve yoğunluğu 8. Hava koşulları 9. Dozer operatörünün eğitim durumu 10. İşin organizasyonu 11. Drenaj durumu 57 (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

19 GEDEE (1) 58 Greyderler makinalı yol inşaatında kullanılan ince tesviye makinalarıdır. Greyderler yapım ve bakım greyderleri olarak ikiye ayrılırlar: 1. apım greyderleri Dozerlerle kaba tesviyesi yapılarak açılan yolların ince tesviyesi, Şevlerin düzeltilmesi, Toprak ve sert olmayan zeminlerde yol yapımı, Kenar hendeklerinin açılması, Üst yapı malzemesinin karıştırılması ve serilmesi vb. işlerde kullanılırlar. 2. Bakım greyderleri Sadece yol bakım çalışmalarında yararlı olurlar. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

20 Greyderle ince tesviyenin yapılması 59 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

21 KESÖE VE TK TBC (1): Dağlık arazide orman yolları yapımında kayalık kesimlerin geçilebilmesi için patlayıcı maddelerin yerleştirileceği lağım deliklerinin açılmasında basınçlı hava sağlayan kompresörler ile bununla çalışan matkap tabancalarından yararlanılmaktadır. Bir kompresörde motor, yakıt tankı, basınçlı hava deposu bulunur. atkap tabancaları esas itibariyle bir kişi tarafından kullanılabilecek boyutta ve darbe ile çalışan tipte basıncı hava ile işleyen bir alettir. 60 (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

22 KESÖE VE TK TBC ralık 2008

23 EKSKVTÖE (1) Ekskavatörler genel olarak her çeşit zeminin kazılmasında ve taşıtlara yüklenmesinde yararlanılan kablolu veya hidrolik sistemle donatılmış makinalardır. Kablolu ekskavatörler esas itibariyla alt kısmı, üst kısmı ve ön kısmı olmak üzere üç ana kısımdan oluşurlar ve üniversal bir ekskavatör ön kısmın değiştirilmesi suretiyle çeşitli amaçlar için kullanılan farklı tipler durumuna getirilebilirler. Ham yolun açılması sırasında toprağın, yol kenar hendeklerinin ve drenaj hendeklerinin kazılmasında ve kazılan materyalin taşıma makinelerine yüklenmesinde kullanılırlar (2): 62 (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, (2) Erdaş,. rman olları, Trabzon, ralık 2008

24 EKSKVTÖE (1) 63 Kren (vinç) Çeneli ekskavatör Kaşıklı ekskavatör Dragline veya kovalı ekskavatör Ters kaşıklı ekskavatör gibi adlarla anılırlar. Bunların hepsinde ortak olan lt kısım paletli, lastik tekerlekli ve kamyon şasili şekillerde olabilir. Üst kısım da alt kısım üzerine oturtulmuş olan ve düşey bir eksen etrafında 360 dönebilen kapalı bir hücre şeklindedir ve motor ile kumanda yerini içermektedir. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

25 Ekskavatörlerin rman olu apımında Kullanımı 64 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

26 Ekskavatörlerin rman olu apımında Kullanımı 65 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., ntalya ralık 2008

27 Ekskavatörlerin rman olu apımında Kullanımı 66 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Finike ralık 2008

28 Ekskavatörlerin rman olu apımında Kullanımı 67 Fotoğraflar: ÖZTÜK, T., Bolu ralık 2008

29 ÜKEİCİE (DEE) (1) 68 Öne takılan kepçesi hidrolik sistemle hareket eden paletli veya lastik tekerlekli bir traktördür. Toprak, çakıl, kum, patlayıcı maddeler yardımıyla patlatılarak parçalanmış kayaları yüklemek amaçları için kullanılır. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

30 ÜKEİCİE (DEE) (1) 69 (1) 6 ralık 2008

31 ÜKEİCİE (DEE) (1) 70 Bunlardan lastik tekerlekli olanlar sadece gevşek malzemeyi yığıldığı yerden araçlara yüklemek için kullanılabildiği halde paletli olanlar sert olmayan zeminlerde hem kazı hem de yükleme işini yapabilirler. rman yolları kapsamında loaderlerden daha çok stabilize malzeme, kum ve çakıl gibi yumuşak malzeme yükleme işlemlerinde faydalanılır. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

32 ÜKEİCİE (DEE) (1) 71 Bir yerde loderle yapılacak yükleme sırasında bir loadere verilecek kamyon sayısı şu faktörlere bağlıdır; 1. Taşıma uzaklığına, 2. Kepçe kapasitesine, 3. Kamyon kasa hacmine, 4. Kazılacak malzeme cinsine, 5. İş ve idare koşullarına. (1) Erdaş,. rman olları, Trabzon, ralık 2008

33 TŞ Kİ (DEİ K) (1) 72 rman yolları yapımında stabilize malzeme başta olmak üzere taş, toprak gibi malzemelerin uzunca mesafelerde taşınmasında yararlanılan araçlar kasaları devrilerek malzemeyi boşaltabilen damperli kamyonlardır. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

34 TŞ Kİ (DEİ K) (1) 73 Fotoğraf: ÖZÜK, T., Sarıyer ralık 2008

35 TŞ Kİ (DEİ K) (1) 74 Fotoğraf: ÖZÜK, T., Sarıyer ralık 2008

36 ZEİ SKŞT Kİ SİİDİE 75 Silindirler yatay eksenli silindirik bir tekerleğin üzerinde yuvarlandığı zemin tabakalarını, ağırlığı ile sıkıştırması esasına dayanarak yapılmışlardır. Özelikle kohezyonlu zeminlerin sıkıştırılmasında faydalanılan silindirler, silindirik tekerleğin yapısına göre; 1. Düz silindirler 2. Keçi ayaklı silindirler 3. astik tekerlekli silindirler olmak üzere 3 çeşittir. (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008

37 ZEİ SKŞT Kİ SİİDİE 76 (1) Bayoğlu, S. rman Transport Tesisleri ve Taşıtları, İstanbul, ralık 2008