3. ORMAN YOLLARININ ÖNEMİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "3. ORMAN YOLLARININ ÖNEMİ"

Deniz Yetiş
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 3. ORMAN YOLLARININ ÖNEMİ Ormancılık faaliyetlerinin gerçekleşebilmesi için alt yapı tesisi olan orman yolları olmalıdır. Orman Yollarının Özelliği Orman yolu bir bilgisayar programı gibidir. Nasıl ki bilgisayar programında bir nokta veya bir virgül olayınca program çalışmıyorsa orman yolları da yolun geri kalan kısmı hazır olmasına rağmen bir kısmının heyelan veya başka bir sebepten dolayı işlevini yerine getiremeyecek durumda olması, orman yolunun tamamının işlevini yerine getirmesini engeller. Türkiye de günümüz itibariyle mevcut yol durumu km olup ancak planlanan yol miktarı km dir. Ormancılık Bilimlerinde Orman Yollarının Yeri Avrupa da Orman Mühendisliği denildiğinde Orman Yolları, Transport, Havza Amenajmanı anlaşılmaktadır. Bunun için Orman Mühendisliği programlarında bu dersler ağırlıklı olarak okutulmaktadır. Orman yollunun olmadığı yerde hiçbir ormancılık faaliyeti yapılamayacağından orman yollarının, ormancılığın diğer bütün bilim kollarıyla ilişkisi vardır. Orman korumayla yol yapımı sırasında orman verilebilecek zararların sekonder zararlılara açık hale getirmesi, orman yangınların da yangına müdahale - yangına doğal engel oluşturması, silvikültür de ormanın işletme şekline göre yol aralığının değişeceği gibi. Orman yol şebekesinin düzenli ve kapsamlı olması halinde, başta koruma olmak üzere ormana yapılacak her türlü bilimsel ve teknik müdahale ile yıllık cari artım üzerinde etkili olmak ve her türlü orman ürünlerinin orman dışına taşınarak kıymetlendirilmesini sağlamak mümkün olacaktır. 3.1.ORMAN YOLU KAVRAMI Orman yolları, ormanların işletmeye açılmasına hizmet eden, tekerlekli araçların bütün yıl nakliyat yapmasına yönelik, orman içi ve orman dışı bağlantıyı sağlayan tek şeritli yollar, olarak tanımlanabilir (Erdaş 1997). Orman yolları da kara yolu olup ancak diğer kara yollarından teknik, ekonomik ve orman ürünlerinin taşımacılığı yönünden farklar gösterir. En önemli fark, orman yollarının

dolayı işlevini yerine getiremeyecek durumda olması, orman yolunun tamamının işlevini yerine getirmesini engeller.

2 geometrik boyutlarının daha küçük olması. Ekonomik yönden en önemli fark orman yollarının, yol yapım ve bakım giderlerini en az düzeyde tutan ve yol yapım ve bakım giderleri ile sürütme giderleri arasında bir denge sağlayan hususları içermesidir. Orman ürünlerinin taşımacılığı yönünden en önemli fark ise orman yollarının bir orman yol yoğunluğu oluşturarak yol aralıkları ile bölmeden çıkarma tekniğini dikte etmesi, orman ürünleri için geçici depo ve istif yeri olması ve orman içi ile orman dışı arasında güvenli taşımayı sağlayan bir sistem olması söylenebilir. Orman yolu kavramının anlaşılabilmesi için, orman yollarının planlamasıyla ilgili tanım ve kavramların bilinmesi gereklidir. Bu tanım ve kavramların başlıcaları şu şekilde sıralanabilir. Yol: Kara ulaştırma araçlarının gidiş gelişini temin amacıyla ortaya konulan yapının bütünüdür. Kamulaştırma Alanı: Yol düzeyi, şevleri, sanat yapıları, köprüleri, malzeme ocakları ve güvenliği için kamulaştırılan arazidir. Kardinal (Mücbir) Nokta: Yol geçkisinin geçirilmesinin zorunlu olduğu nokta (BAYOĞLU, S.,1997). Yol Geçkisi (Yol Güzergahı): Yolun konum ve yükseklik olarak geçeceği noktaların meydana getirdiği çizgidir. Platform: Yolun banket dış sınırları arasında kalan yüzeyidir. Şev: Herhangi bir kazı ve dolduruda platform kenarı ile doğal zemin arasındaki eğik yüzeye verilen isimdir. Banket: Yol yüzeyinin motorlu araçların gidiş gelişine ayrılan kısmı dışında kalan; yerine göre malzeme koymaya, yaya, hayvan vs. geçişine ve araçların durmasına ayrılan kısımlardır. Hendek: Su akıtmak amacıyla kazı şeci ile platform arasında kalan üçgen veya yamuk kesitli tabanı boyunca eğimli olarak açılan kanallara verilen isimdir. Orman işletmeciliğinin vazgeçilmez parçası olan orman yolları, milyarlarca lira harcanarak inşa edilmektedir. Önemli unsur olan ve büyük yatırımlar gerektiren orman yollarının görevleri şu şekilde sıralanabilir. 1. Orman ürünlerinin ekonomik olarak taşınması,

3 2. Orman içinde ekim, dikim, doğal gençleştirme gibi silvikültürel etkinliklerin zamanında gerçekleştirilmesi için ulaşım sorununun çözümü, 3. Ormanın sürekli ve kontrollü biçimde korunması için gerekli malzeme ve personelin taşınması, 4. Orman yangınlarının ve böcek afetlerinin denetim altına alınması, kontrollerinin yapılması için ulaşım sorununun çözümü, 5. Malzeme ve personelin orman içine taşınması, 6. Orman işçilerinin denetimi için orman içine ulaşımın gerçekleştirilmesi, 7. Dağınık orman içi köyler arasından ulaşım sorununun çözülmesi, 8. Orman içi turistik yerlerin ulaşıma açılması, 9. Yurt savunmasına ulaşım ve hizmet açısından katkıda bulunması (Erdaş 1997) Orman Yollarının Değerlendirilmesi Her türlü modern ormancılık faaliyetlerinin yapılabilmesi için ormanlarımızın iyi bir orman yol ağıyla kaplı olması gerekir. Orman yol şebekesinin düzenli ve kapsamlı olması halinde başta koruma olmak üzere, ormana yapılacak her türlü bilimsel ve teknik müdahalelerle yıllık cari artım üzerinde etkili olmak ve her türlü orman ürünü orman dışına taşıyarak kıymetlendirilmesini sağlamak mümkün olmaktadır. Ayrıca orman içi açıklıkların ağaçlandırılması ve yangın anında ormana müdahalenin tam ve zamanında yapılabilmesi, tamamen yol ağına bağlıdır. Herhangi bir orman alanına orman yolunun zamanında yapılmaması, kesilen orman ürünlerinin taşınamaması ve değerlendirilememesi demektir ki bu da üretim işlerini aksatır. Bunlara ek olarak da amenajman planlarının uygulamalarından, silvikültür plan uygulamalarından uzaklaşılarak, işletmeciliğin bir yönü olan ekonomik dengenin sağlanması noktasında piyasanın talep ve arz dengeleri bozulmuş olur. Bu nedenle orman yollarının planlanması ve planlanan yolların amenajman ve silvikültür planlarına uygun yapının tamamlanmış olması gerekir ki ormancılık uygulamaları aksamadan sürdürülebilsin. Taşıma işi genellikle ormancılıkta tali nakliyat (bölmeden çıkarma) ve ana nakliyat (yollar üzerinde taşıma) şeklinde olmaktadır. Ülkemizde tali nakliyat yani bölmeden çıkarma ağacın kesildiği yerden yol kenarına kadar getirilmesi işidir. Doğal olarak kabul edilebilir ki,

Orman yangınlarının ve böcek afetlerinin denetim altına alınması, kontrollerinin yapılması için ulaşım sorununun çözümü, 5. Malzeme ve personelin orman içine taşınması, 6.

4 bu iş esnasında taşınan orman ürününe, orman toprağına, kalan dikili ağaçlara ve gençliğe zarar vermeyecek biçimde gerçekleştirilmesi gerekir. Orman ürünlerinin en az masrafla (sürütme, taşıma) son depoya ulaştırılması için ormanın, yeteri kadar uzunlukta veya sıklıkta bir yol ağı ile örülü olması gerekir. Orman yollarının planlanmasında, yol ekseninin belirlenmesi en önemli çalışmalardan biridir. Ancak yol yapımına karar vermek ve karar vermek için gerekli her türlü esaslar ve düşünceler, işin özünü oluşturur. Bütün bu temel kurallar ve düşünceler yol ekseninin belirlenmesi için kullanılan tekniklerin titizlikle seçilmesini, yol yapım, bakım, onarım masraflarının ve işletme giderlerinin en az masrafla kalmasını sağlamak o yolun ormancılık açısından önemini ortaya koyar. Yani bir orman yolunun planlanması orman mühendisinin mühendislik bilgi ve becerisinin yansımasıdır. Bu anlatımla anlatılmak istenen, orman yolu hiçbir zaman iki noktayı birbirine bağlayan bir tesis olmayıp ormanın tüm bölme ve bölmeciklerinin içinden veya yakınından geçerek ormanın her köşesinden yararlanmayı mümkün kılan tesislerdir (Erdaş 1997). İnsanlar için kan dolaşımını sağlayan dolaşım sistemi ne ise ormanlar içinde yol ağı odur. Transport tesisleri bakımından bir bütünlük gösteren bir orman alanına yapılacak yolların hepsinin standardının ayrı olması beklenmemelidir. Ancak, düşük standartlı yolların yapım giderleri düşük buna karşılık bakım giderleri yüksek; yüksek standartlı yolların yapım giderleri yüksek, bakım giderleri düşük olur. Bunun için yol ağının planlanmasında yollar basit ve yüksek standartlı yolların karışımı olmalıdır (Şekil 2.1) (Erdaş 1997).

Orman yollarının planlanmasında, yol ekseninin belirlenmesi en önemli çalışmalardan biridir.

5 Giderler Yapım ve bakım giderleri Yapım giderleri Bakım giderleri Toprak yol Stabilize yol Yol kalitesi Şekil 2.1. Yol Kapasitesine Göre Yapım ve Bakım Giderlerinin Değişimi

Benzer belgeler

Prof.Dr.Mesut HASDEMİR

Prof.Dr.Mesut HASDEMİR 1.GİRİŞ Eşyaların ve insanların bir yerden başka bir yere taşınması için ne kadar ilkel de olsa mutlaka bir yolun varlığına gereksinim duyulmaktadır. Bu nedenle yol tarihinin insanlık