KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYOLOJİK ve NÜKLEER SİLAHLAR (KBRN)

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYOLOJİK ve NÜKLEER SİLAHLAR (KBRN)"

Özge Emin
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 KİMYASAL, BİYOLOJİK, RADYOLOJİK ve NÜKLEER SİLAHLAR (KBRN)

2 Türkiye, coğrafi konumundan dolayı Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer (KBRN) silahlarına maruz kalma olasılığı yüksek ülkelerdendir. KBRN silahlarına yönelik alınması gereken önlemler, yakın geçmişte birçok savaşta (İran-Irak, İsrail-Filistin, Halepçe vb) ve terör olaylarında (Japonya, USA, Rusya vb) kimyasal ve biyolojik silahların kullanılmış olması nedeni ile önem kazanmıştır

3 KBRN silahlarının kolay elde edilebilir ve saklanabilir olması, güçsüz devletlerin ve terörist grupların elinde kontrolsüz bir güç kaynağı olmasına neden olmuştur. Günümüzde kimyasal ve biyolojik silahların üretimi, nakli, stoklanması ve satışı uluslar arası sözleşmelerle kontrol altında tutulmaya çalışılmaktadır

4 Kimyasal silah kullanımı ile ilgili 1925 yılında Cenevre de 108 ülkenin katıldığı silahsızlanma protokolü imzalanmıştır. Türkiye, Paris te 1993 yılında imzalanan Kimyasal Silahlar Sözleşmesi ne 1997 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile katılmıştır

5 KBRN ajanları; fizyolojik etkileri nedeni ile canlı kitleleri çok kısa süre içerisinde öldürme, ağır yaralama ve yaşam kalitelerini bozma niteliği taşıyan maddelerdir

6 Bu ajanlara karşı sivil toplumun korunması (toplu korunma) konusunda çalışmalar yapılması gerekmektedir

7 POTANSİYEL ETKİ KBRN ETKİ ve KULLANMA OLASILIĞI Nuclear Weapon Biological Agents Chemical Weapons Industrial Chemicals Radioisotopes TEHDİT OLASILIĞI

8 DÜNYADA YAKIN TARİHTE ORTAYA ÇIKAN SALGIN HASTALIKLAR Latvia: Diphtheria (2000) Ukraine: Diphtheria ( ) Rep.of Georgia: Amebiasis (1998); diphtheria (1995) Turkey: Polio (1997) U.S.-Mexico boarder: Dengue (1999) El Salvador: Dengue (2000) Nicaragua: Leptospirosis (1995); Dengue (1994) Costa Rica: Measles (1999) Ecuador: Plague (1998) West Nile Virus Nipah Monkeypox Panama: HPS ( ) Columbia: MDR TB (1997) Bolivia: Measles (2000); Romania: Measles (1998); Haiti and the Dominican Republic: Polio, measles (2000) Argentina: Botulism, MDR-TB (1997) Albania: Polio (1997) Angola: Marbourg Angola: (2005) Polio (1999) Namibia: Polio (1993) South Africa: Epidemic dysentery (1996) Uganda: Ebola (2000); O nyong-nyong fever (1997) DR of Congo: Polio (2000); Marburg (1999); Ebola (1995) Tadjikistan: Typhoid fever (1996) India: Plague (1994) Saudi Arabia, Yemen: RVF (2000) Sudan: Louseborne relapsing fever (1999) Kenya: Cholera, RVF (1997) Zambia: Measles (2000) (1997) Malaysia: Nipah (1999) Japan: E.coli O157:H7 (1996) Palau, Micronesia, Hong Kong: Avian flu Guam: Measles ( ) SARS (2003) Palau: Dengue (1998) Micronesia: Cholera (2000) Nauru: Typhoid fever (1999)

9 ZEHİRLİ ENDÜSTRİYEL MADDELER (ZEM) ve KİMYASAL KAZALAR

10 Sanayide de kullanım alanı bulunan, temas ettiğinde insan, hayvan ve bitkilerde geçici veya kalıcı bozukluklara ya da ölüme neden olabilen maddelere Zehirli Endüstriyel Maddeler (ZEM) denir

11 ZEHİRLİ ENDÜSTRİYEL MADDELER: 1. Zehirli Endüstriyel Biyolojikler (TIB) 2. Zehirli Endüstriyel Radyolojikler (TIR) 3. Zehirli Endüstriyel Kimyasallar (TIC)

12 KİMYASALLARIN KULLANIM ALANLARI Tekstil ve Giyim % 6.3 Tarım % 6.4 Metal maden, makine ve elektrik müh. % 9 İnşaat % 5.4 Otomotiv % 5.3 Kağıt ve baskı ürünleri % 4.5 Nihai Tüketim %30.3 Hizmet ve idare sektörü %16.4 Diğer %

13 DÜNYA KİMYASAL MADDE TÜKETİMİ Yıl Tüketim Miktarı Milyon Ton Milyon Ton Milyon Ton Milyon Ton

14 KİMYASAL MADDE KULLANIMI Kimyasal; İlaç aktif maddesi İlaç yardımcı maddesi Kozmetik Gıda katkı maddesi Pestisit Endüstriyel kimyasal Bu sayıya her yıl yeni kimyasal katılıyor

15 DÜNYADA TEHLİKELİ MADDE NAKLİ/GÜN 14% Gemi iç sular trafiği: 51 Mil. t 11% K.Yolu yük trafiği: 46 Mil. t 10% Tren yolu trafiği: 38 Mil. t 51% 14% Yakın yük trafiği: 200 Mil. t Gemi deniz trafiği: 50 Mil. t

17 KİMYASAL KAZALAR-Uluslararası arasında New York çevresindeki fabrikalarda; Kaza sayısı dir. Ortalama 6 saatte bir kaza meydana gelmektedir, Toplam 135 ölüm, yaralı vardır, Başlıca etkenler; % 9.6 Klorin gazı, amonyak, sülfürik asit, hidroklorik asit

18 HİNDİSTAN /Bhopal 3 Aralık ton Metil İzo Siyanat (MIC) sızıntısı, İlk 2 günde 5 bin kişi ölmüş, Toplam 20 bin kişi ölmüş, Sakat Kalan: 150 bin

19 KİMYASAL KAZALAR-Ulusal Kırıkkale MKE mühimmat deposu kazası, Tuzla tersaneleri yangını, İzmit Tüpraş yangını, Yalova Aksa Akrilik Kimya Sanayii kimyasal sızıntısı, Gaziantep-Nurdağı tanker patlaması, Pendik klor gazı patlaması Gebze - kimyasal üreten fabrikada yangın ve patlama,

20 BAZI ZEM LERİN ETKİ SEVİYESİ YÜKSEK ORTA DÜŞÜK Amonyak Akrilonitril Arseniktriklorid Arsin Alilamin Etilenamin Karbondisülfid Karbonmonoksit Nitrikoksid Klor Etilendibiomid Hidrojeniyodid Formaldehid Sülfürtrioksid Kloroasetilklorit Etilenoksid Sülfürklorid

Genel tedbirler: Operasyon mahallini güvenlik altına alınız, Maddeyi tanımlayınız, TEHLİKELİ MADDELER VE YÜKLER MÜDAHALE ALGORİTMASI Personelin güvenliğini sağlayınız, İnsanları ve hayvanları

21 Genel tedbirler: Operasyon mahallini güvenlik altına alınız, Maddeyi tanımlayınız, TEHLİKELİ MADDELER VE YÜKLER MÜDAHALE ALGORİTMASI Personelin güvenliğini sağlayınız, İnsanları ve hayvanları kurtarınız, Tehlike altında ki insanların güvenliğini sağlayınız, Söndürme müdahalesinin hazırlıklarını yapınız, Konunun uzmanıyla birlikte çalışınız. Özel tedbirler: Maddenin yayılma ihtimali var mı? Kanalizasyon ve su şebekesine karışma ihtimali var mı? Tehlike altında olan popülasyon var mı? 50 m 25m

22 BURSA KELES 2007/UMKE TATBİKATI /22

23 NELER YAPILMALIDIR?

24 A. YASAL DÜZENLEMELER YAPILMALIDIR Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK); Nükleer ve Radyolojik Tehlike Durumu Ulusal Uygulama Yönetmeliği /

25 Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Genel Müdürlüğü; Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımının Yasaklanması Hakkında Kanun- 2005/

26 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımının Yasaklanması Hakkında Kanunun Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar İle Kanun Kapsamındaki Toksik Kimyasal Maddeler ve Prekürsörleri ile Farklı Kimyasal Maddelerin Bildirimlerinin Yapılması Hakkında Yönetmelik-19/12/2007/

27 Sanayi ve Ticaret Bakanlığı; Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımının Yasaklanması Hakkında Kanun /

28 B. Risk Yönetimi; 1. Var Olan Risklerin Belirlenmesi ve Risk Analizi 2. Karar Destek Sistemlerinin Tesisi: a. Otomasyon b. Erken Uyarı ve Analiz Sistemi c. Veri Analizi ve Yorumlama d. İstatistik Çalışmaları ve Raporlama

29 C. Personel Hazırlıkları; 1. Uzman personel eğitimi 2. Kurtarma ekipleri eğitimi 3. ODD/Kriz yöneticisi eğitimleri 4. Olay yeri yöneticisi eğitimleri

30 D. Ulusal Referans Laboratuarın Tesis Edilmesi; 1. Numune Alma 2. Numune Nakli (uygun nakil aracı) 3. Numune Kabulü ve Analizi 4. Akredite Edilmiş Güvenli Laboratuarlar (P3, P4) 5. Mobil Laboratuar Tesisi

31 E. Lojistik Hazırlıklar; 1.Lojistik Planlama 2.Kişisel Koruyucu Ekipman 3.Aşı, Serum, Antiviral ve Antidot İlaç Depolama 4.Arındırma Sistemleri Temini 5.Negatif Basınçlı Oda tesisi 6.Karantina Hazırlıkları 7.Toplu Korunma Sistemlerinin Tesis Edilmesi

32 F. Halkın Bilgilendirilmesi ve Korunması; 1.Eğitim 2.Basın-Yayın Bildirileri 3.El rehberleri 4.Broşürler 5.Afişler 6.Web ilanları

Benzer belgeler

Hazırlayan Selma KILIÇ Destek Hizmetler Müdürlüğü Ġlkyardım ve Afet Birim Sorumlusu Afet ÇalıĢmaları Koordinatörü selmakl@hacettepe.edu.

Hazırlayan Selma KILIÇ Destek Hizmetler Müdürlüğü Ġlkyardım ve Afet Birim Sorumlusu Afet ÇalıĢmaları Koordinatörü selmakl@hacettepe.edu.tr 0312 305 4350 Başbakanlık AFAD, KBRN yönetmelik çalışması sonucunda