MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK II PRATİK ÇALIŞMA KİTABI

Transkript

1 I Prof. Dr. Nuray EKŞİ Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Başkanı MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK II PRATİK ÇALIŞMA KİTABI Vatandaşlık ve Yabancılar Hukukuna İlişkin Seçilmiş Mahkeme Kararları 3. baskı

2 Yayın No : 3385 Hukuk Dizisi : Baskı Ağustos 2014 İSTANBUL 3. Baskı Eylül 2016 İSTANBUL ISBN Copyright Bu kitabın bu basısının Türkiye deki yayın hakları BETA Basım Yayım Dağı tım A.Ş. ye ait tir. Her hak kı sak lı dır. Hiç bir bö lü mü ve pa rag ra fı kıs men ve ya ta ma men ya da özet ha lin de, fo to ko pi, fak si mi le ve ya başka her han gi bir şe kil de ço ğal tı la maz, da ğıtılamaz. Normal ölçüyü aşan iktibaslar yapılamaz. Normal ve kanunî iktibaslarda kaynak gösterilmesi zorunludur. Dizgi Baskı-Cilt Kapak Tasarım : Beta Basım A.Ş. : Birlik Fotokopi Baskı Ozalit Gıda San. Tic. Ltd. Şti. Nispetiye Mah. Birlik Sokak No:2 Nevin Arıcan Plaza 1. Levent/Beşiktaş/İST. Tel: (0212) (Sertifika No ) : Gökhan Ayrancı Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. (Sertifika No: 16136) Narlıbahçe Sok. No: 11 Cağaloğlu -İSTANBUL Tel : (0-212) Fax: (0-212)

3 III III ÜÇÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZ Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma Kitabı (Vatandaşlık ve Yabancılar Hukukuna İlişkin Seçilmiş Mahkeme Kararları) adlı eserimizin bu basısına yeni kararlar eklenmiş; önceki basıda yer alan bazı kararlar ise metinden çıkarılmıştır sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, bütün hükümleriyle 11 Nisan 2014 tarihinde yürürlüğe girmesine rağmen bu Kanuna ilişkin olarak verilen mahkeme kararlarının sayısı azımsanmayacak boyuta ulaşmıştır sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu na ilişkin kararların önemli bir kısmı idare mahkemeleri tarafından verilen kararlardan oluşmaktadır. İdare mahkemeleri tarafından verilen kararların yanı sıra sulh ceza hâkimliklerinin, Danıştay ın ve Anayasa Mahkemesi nin 6458 sayılı Kanun a ilişkin çok sayıda kararı bulunmaktadır. Söz konusu mahkemelerin yıllarında verdiği bazı kararlar da idare mahkemelerince verilen kararlarla birlikte metne eklenmiştir. Kitabımızda yer verilen Ankara 1. İdare Mahkemesi kararlarının bir kısmında esas ve karar numaraları bulunmamaktadır. Bunun sebebi kararların, esas ve karar numaraları silinmiş olarak temin edilmesidir. Yabancılar hukukuna ilişkin olarak verilen kararların sayısının çokluğu nedeniyle kararların okunması ve kararlar arasında seçim yapılması kolay bir iş değildir. Bu zorluğa söz konusu kararlara erişmedeki sıkıntıları da eklemek gerekir. Seçilen kararların, vatandaşlık hukukunun ve yabancılar hukukunun hemen hemen bütün meselelerine temas etmesine özen gösterilmiştir. Öğrencilerin Pratik Çalışma ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla hazırlanan Kitabımızın uygulamacılar açısından da faydalı olmasını temenni ederim. Kitabın tashihlerinde yardımcı ola Yeditepe Üniversitesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı nda görevli doktora öğrencisi Hasan Can Çağlayan a ve Av. Emre Bilginoğlu na; basısının kısa sürede gerçekleşmesini sağlayan Beta yayınevinin değerli Yöneticisi Sayın Seyhan Satar a; kitabın dizgisini özenle gerçekleştiren Sayın Veysel Coşkun ve kapak tasarımını yapan Sayın Gökhan Ayrancı ya teşekkür ederim. Prof. Dr. Nuray EKŞİ Eylül 2016, Çekmeköy

4 IV IV

5 V V V İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma Kitabı (Vatandaşlık ve Yabancılar Hukukuna İlişkin Seçilmiş Mahkeme Kararları) adlı eserimizin yayınlanmasından sonra yabancılar hukuku alanında önemli gelişmeler olmuştur. Bu gelişmelerin başında, kamuoyunda Arap Baharı olarak adlandırılan ancak yaşanan gelişmelerden anlaşıldığı kadarıyla pek de bahar havasında geçmeyen olaylar neticesinde başta Suriyeliler olmak üzere çok sayıda yabancının Türkiye ye akın etmesi gelmektedir. Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma Kitabı nın basımından sonra gerçekleşen diğer önemli bir olay, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu nun 11 Nisan 2013 tarihinde Resmî Gazete de yayınlanmasıdır sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu, esas olarak üç kısımdan oluşmaktadır: Birinci kısım, yabancıların Türkiye ye girişine, Türkiye de ikamet ve seyahatlerine, Türkiye den sınırdışı edilmelerine; ikinci kısım, uluslararası koruma yani iltica alanına; üçüncü kısım ise, göç ve ilticanın idari yapısına ilişkindir sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu nun 125. maddesine göre, Kanun un atama ve personele ilişkin hükümlerini düzenleyen Beşinci Kısmı, Resmî Gazete de yayımı tarihinde; diğer hükümleri yayımı tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girecektir sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile, 11 Nisan 2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, 5682 sayılı Pasaport Kanunu ve Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun başta olmak üzere bazı kanunlarda değişiklikler yapılmıştır. Ayrıca yine 11 Nisan 2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 5682 sayılı Pasaport Kanunu nun bazı hükümleri ile 5683 sayılı Yabancıların Türkiye de İkamet ve Seyahatleri Hakkındaki Kanun yürürlükten kaldırılmıştır sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile getirilen en önemli yeniliklerden biri, idari gözetim müessesesidir sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu nun idari gözetime ilişkin hükümleri tarihinde yürürlüğe girmesine rağmen bu hükümler bir hayli uygulama alanı bulmuştur. Bu uygulamanın sonucunda 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile düzenlenen idari gözetim konusunda verilen sulh ceza mahkeme-

6 VI si kararları önemli bir sayıya ulaşmıştır sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu na Göre İdari Gözetim adlı kitabımızın konusunu teşkil eden bu kararlardan bir kısmına, Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma kitabımızın bu basısında yer verilmiş; ayrıca vatandaşlık, yabancıların sınırdışı edilmesi, yabancıların çalışma hakları ve iltica alanındaki Danıştay ın yeni kararları kitaba eklenmiştir sayılı Kanun un 124. maddesiyle 5683 sayılı Yabancıların İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun ile 5682 sayılı Pasaport Kanunu nun bazı hükümleri yürürlükten kaldırılmasına rağmen söz konusu iki kanuna ilişkin Danıştay kararları Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma kitabında muhafaza edilmiştir. Çünkü muhafaza edilen Danıştay kararları, yürürlükten kaldırılan hükümlerin 6458 sayılı Kanun un hükümleriyle mukayese edilmesinde kullanılacaktır. Kitabın basısının kısa sürede gerçekleşmesini sağlayan Beta yayınevinin değerli Yöneticisi Sayın Seyhan Satar a; kitabın dizgisini ve kapak tasarımını özenle gerçekleştiren Sayın Gökhan Ayrancı ya teşekkür ederim. Prof. Dr. Nuray EKŞİ Ağustos 2014, Çekmeköy

7 VII VII ÖNSÖZ Lisans programlarında kredili sisteme geçilmesiyle beraber Milletlerarası Özel Hukuk dersi de Milletlerarası Özel Hukuk I (Kanunlar İhtilâfı Kuralları ve Milletlerarası Usul Hukuku) ve Milletlerarası Özel Hukuk II (Vatandaşlık ve Yabancılar Hukuku) olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Bu sebeple daha önce Pratik Çalışma Kitabı Kanunlar İhtilâfı Kurallarına Milletlerarası Usul Hukukuna Vatandaşlık ve Yabancılar Hukukuna İlişkin Seçilmiş Mahkeme Kararları adıyla üç basısı yapılan kitabımızın adını da değiştirmek zarureti hâsıl olmuştur. Dersin adına paralel olarak, dördüncü basıda, Kitap, Milletlerarası Özel Hukuk I Pratik Çalışma Kitabı ve Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma Kitabı olarak iki ayrı kitap haline getirilmiştir. Milletlerarası Özel Hukuk II Pratik Çalışma Kitabı nda, vatandaşlık ve yabancılar hukukuna ilişkin Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Yargıtay tarafından verilen kararlardan bir kısmı seçilmiş; konularına göre tasnif edilmiş; ilgili mevzuat belirtilmiş ve her bir kararın kısa birer özetini içeren başlıklarla iki bölüm altında toplanmıştır. Birinci bölümde, Türk vatandaşlığının kazanılmasına, yitirilmesine, Türk vatandaşlığının ispatı ve yargı yoluna ilişkin kararlara; ikinci bölümde, yabancıların ikamet, seyahat, çalışma hakları, sınırdışı edilmeleri, mülteci ve sığınmacılara ilişkin kararlara yer verilmiştir. Derlememizin kısa sürede yayınlanmasını sağlayan Beta Yayınevinin değerli yöneticisi Sayın Seyan Satar a; mizanpajını özenle gerçekleştiren Sayın Müge Günbaş a ve kapak tasarımını yapan Sayın Gökhan Ayrancı ya içten teşekkür ederim. Ağustos 2012, Çekmeköy Prof. Dr. Nuray EKŞİ

8

9 İÇİNDEKİLER ÜÇÜNCÜ BASIYA ÖNSÖZ... III İKİNCİ BASIYA ÖNSÖZ... V ÖNSÖZ... VII KISALTMALAR...LI Birinci Bölüm VATANDAŞLIK HUKUKUNA İLİŞKİN KARARLAR I. VATANDAŞLIK KANUNLARININ ZAMAN İTİBARİYLE UYGULANMASINA İLİŞKİN KARARLAR Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 13 Danıştay Dava Daireleri Kurulu, E. 1976/171, K. 1977/298, T : Vatandaşlık kanunlarının zaman itibariyle uygulanması; tarihinde evlenme yoluyla Yunan vatandaşlığını kazanan Marya Deliyani nin 403 sayılı TVK nın 25/a maddesine göre Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi; Marya Deliyani nin tarihinde bir Yunan vatandaşı ile yaptığı evlenme akti sırasında reddetmemek suretiyle Yunan vatandaşlığına geçmesi; evliliğin yapıldığı tarih dikkate alındığında tarihinde yürürlüğe giren 403 sayılı TVK nın evlenme ve Yunan vatandaşlığına geçiş tarihi itibariyle davacı hakkında uygulama olanağının bulunmaması; Marya Deliyani nin evlendiği sırada yürürlükte bulunan 1312 sayılı TVK nın uygulanması; 1312 sayılı TVK nın 13. maddesinde ecnebilerle evlenen Türk kadınları Türk kalırlar hükmüne yer verilmesi Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 5 ve md. 42 Danıştay 10. Daire, E. 2015/4529, K. 2016/720, T : Türk vatandaşıyla evlenen, kimlik numarası verilerek eşinin nüfus kütüğüne kaydı yapılan Türkmenistan asıllı da-

10 X vacının nüfusta Türk vatandaşlığını kazanmadığı halde Türk vatandaşı gibi tescilinin yapılması; İçişleri Bakanlığı tarafından nüfusa sehven yazılan Türk vatandaşlığı kaydının silinmesine karar verilmesi; İçişleri Bakanlığı tarafından verilen kararın iptali istemiyle dava açılması; işlem tarihinde yürürlükte bulunan 403 sayılı TVK hükümlerinin uygulanması... 7 II. TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAZANILMASINA İLİŞKİN KARARLAR Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu Ek Geçici md. 2 Anayasa Mahkemesi, E. 2007/89, K. 2010/3, T : Türk anne ve yabancı babadan evlilik birliği içinde 1969 yılında doğan davacının Türk vatandaşı olduğunun tespiti için yaptığı başvurunun reddi işlemine karşı açtığı davada, itiraz konusu kuralın Anayasa ya aykırı olduğu savını ciddi bulan Mahkemece, iptali için Anayasa Mahkemesi ne başvurulması; iptali istenilen kural uyarınca arasındaki dönemde Türk anadan doğmasına rağmen Türk vatandaşlığını kazanamayan küçüklerin; ana, baba ya da yasal temsilcileri başvurmadıkları takdirde, ergin olmalarından başlamak üzere üç yıllık süre içinde müracaat etmeleri durumunda seçme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanabileceklerinin düzenlenmesi; iptali istenilen kuralın yer aldığı 403 sayılı TVK nın, 5901 sayılı TVK nın 47. maddesinin birinci fıkrası ile yürürlükten kaldırılması ve 5901 sayılı TVK nın tarihinde yürürlüğe girmesi; 5901 sayılı TVK nın 6-7. maddeleri gereğince evlilik birliği içinde Türk anadan doğanların, bu konuda herhangi bir başvuruya gerek bulunmaksızın doğumla Türk vatandaşlığını kazanması; ayrıca kuralın uygulanmasına ilişkin zaman sınırlamasının da bulunmaması; 5901 sayılı TVK nın yürürlüğe girmesinden önce doğmuş olan Türk ananın çocuklarının da doğdukları andan itibaren Türk vatandaşlığını kazanmış kabul edilmesi; buna göre itiraz konusu kuralın davada uygulanma niteliği bulunmadığından, konusu kalmayan istem hakkında karar verilmesine yer olmaması... 10

11 XI Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu Ek Geçici md. 2 Danıştay 10. Daire, E. 2011/2247, K. 2011/5111, T : Suriye vatandaşı baba ve Türk vatandaşı anadan tarihinde doğan ve 403 sayılı TVK nın bu tarihte yürürlükte bulunan hükümlerine göre babadan dolayı Suriye vatandaşı olduğu için doğumla Türk vatandaşlığını kazanamayan Suriye vatandaşının ana ve babasının günlü ve 2383 sayılı Kanun ile 403 sayılı TVK ya eklenen ek geçici 2. madde uyarınca başvuruda bulunmaması nedeniyle Türk vatandaşlığını doğumla kazanamaması; Suriye vatandaşının reşit olduğu tarihten itibaren 3 yıl içinde başvuruda bulunmaması nedeniyle Türk vatandaşlığını seçme yoluyla da kazanamaması; Suriye vatandaşının, 5901 sayılı TVK nın 6-7. maddelerine istinaden Türk vatandaşlığını kazanmak için 2009 yılında yaptığı başvurunun reddi üzerine red işleminin iptali için dava açması; 403 sayılı TVK nın yürürlük tarihi olan den e kadarki dönemde Türk anadan doğmasına rağmen Türk vatandaşlığını kazanamayan küçüklerin; ana, baba ya da yasal temsilcileri başvurmadıkları takdirde, ergin olmalarından başlamak üzere üç yıllık süre içinde müracaat etmeleri durumunda seçme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanabileceklerine ilişkin düzenlemenin, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan 5901 sayılı TVK uyarınca yürürlükten kaldırılarak, evlilik birliği içinde Türk anadan doğanların, bu konuda herhangi bir başvuruya gerek bulunmaksızın doğumla Türk vatandaşlığını kazanacakları hükmüne yer vermesi ve bu kuralın uygulanmasına ilişkin zaman sınırlaması da belirtmemesi karşısında, 5901 sayılı TVK nın yürürlüğe girmesinden önce evlilik birliği içinde Türk anadan doğan davacının Türk vatandaşlığına alınma talebiyle yaptığı başvurunun kabul edilmesi gerekirken, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmaması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu Ek Geçici md. 2 Danıştay 10. Daire, E. 2012/5692, K. 2015/4040, T : Annesi Türk, babası Yunan vatandaşı olan davacının, annesinin Türk vatandaşı olması nedeniyle Türk

12 XII vatandaşlığına alınması istemiyle yaptığı tarihli başvurunun, 403 sayılı Kanun un 2. ek geçici maddesi kapsamında başvuru süresi geçirildiğinden bahisle reddine karar verilmesi; yılları arasında Türk anneden yabancı babadan doğan çocukların Türk vatandaşlığını kazanamaması; 1981 yılında yapılan düzenlemeyle yılları arasında Türk anneden yabancı babadan doğan çocuklara üç yıllık süre içinde Türk vatandaşlığına başvuru hakkının tanınması; bu sürenin hak düşürücü nitelikte olması; Danıştay a göre doğum tarihinde yürürlükte olan vatandaşlık kanununun değil karar tarihinde yürürlükte olan vatandaşlık kanununun uygulanması; 5901 sayılı Kanun da Türk vatandaşlığının anne veya babadan kazanılmasının mümkün olması sebebiyle annesi Türk, babası Yunan vatandaşı olan davacının vatandaşlık başvurusunun reddedilmesine ilişkin işlemin hukuka aykırı olması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 10 md. 19 ve md. 9 Danıştay 10. Daire, E. 2013/1371, K. 2016/3095, T : Türk vatandaşlığını yetkili makam kararıyla kazanmak için başvuran Rus vatandaşının başvurusunun reddedilmesi; Rus vatandaşının uzun zamandan beri Türkiye de yaşaması, iyi düzeyde Türkçe konuşması, bir taşınmaz satın alması, Türkiye de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etme şartını yerine getirmesi sebebiyle idare mahkemesince red işleminin iptal edilmesi; Danıştay tarafından Türkiye ye yerleşme niyetini yeterince ispatlayamadığından bahisle idareye tanınan takdir yetkisi kullanılarak Rus vatandaşının Türk vatandaşlığına alınması istemiyle yaptığı başvurunun reddedilmesinin hukuka uygun bulunması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 11 ve md. 15 Türk Vatandaşlığı Kanunu nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik md. 71(1)(ç) Danıştay 10. Daire, E. 2013/5623, K. 2014/2100, T : Moldova vatandaşı davacının yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığını kazanmak için yaptığı başvurunun, öğrenim hariç başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye de kesintisiz beş yıl ikamet etmiş olmak şartını taşımadığı gerekçesiyle reddedilmesi; davacının Türk vatandaşlığını

13 XIII kazanmak için idareye başvurduğu 12 Temmuz 2012 tarihinden geriye doğru Türkiye de kesintisiz olarak beş yıl ikamet etmemesi Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 11(1)(b) md. 19 ve Geçici md. 1; Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik md. 16(2) Danıştay 10. Daire, E. 2012/8694, K. 2015/4046, T : Türk soylu Makedonya vatandaşının yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığını kazanmak için başvuruda bulunması; Makedonya vatandaşının başvurudan itibaren geriye dönük olarak Türkiye de iki yıl ikamet etme şartını sağlamadığı gerekçesiyle başvurusunun valilik tarafından reddedilmesi; Türk vatandaşlığını kazanmak için yapılan başvurular hakkında karar verecek yetkili makam İçişleri Bakanlığı olmasına rağmen söz konusu başvurunun valilik tarafından reddedilmesine ilişkin işlemin yetki yönünden hukuka aykırı olması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 11 ve md Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik md. 15 Danıştay 10. Daire, E. 2013/7443, K. 2016/3097, T : Türk asıllı Irak vatandaşı davacının Türk vatandaşlığına alınma istemiyle yaptığı başvurunun İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından reddedilmesi; davacının, uzun yıllardır Türkiye de bulunması, eğitimini Türkiye de tamamlaması, annesi ve kardeşinin Türk vatandaşı kişilerle evli olması; davacının eğitimini Türkiye de tamamladığına ilişkin mezuniyet belgesinin gerek başvuru dosyasına gerek dava dosyasına eklenmemesi sebebiyle Türkiye de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla teyit etmek şartını yerine getirmemesi Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 11; Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik md. 15 md. 71 Danıştay 10. Daire, E. 2015/4799, K. 2016/1831, T : Türk vatandaşlığını kazanmak için yapılacak başvuruya esas olmak üzere Türkiye de kesintisiz olarak ikamet edilen süreleri gösterir belge verilmesi talebinin yapılması; ikamet tezkeresinin turistik vize niteliğinde olduğu gerekçesiyle

14 XIV 220 günlük turistik ikametin vatandaşlığa esas olacak geçerli bir ikamet türü olmadığı ve dolayısıyla davacının geriye doğru kesintisiz beş yıllık ikametinin kesintiye uğradığı, davacının kesintisiz ikamet ettiği sürenin 19 gün olduğunu belirten işlemin iptali için dava açılması; davalı idarece turistik amaçla alınan ikamet tezkerelerinin Türkiye de yerleşme niyetini göstermediği ve bu nedenle vatandaşlık başvurusunda esas alınamayacağının kabul edilmesi; 5901 sayılı Kanunda, ikamet türleri bakımından herhangi bir ayrıma gidilmeksizin yalnızca Türkiye de ikamet etme ve yurtdışında geçirilen sürenin altı ayı geçmemesi koşullarının aranması; ikamet türleri arasında ayrım yapmak suretiyle tesis edilen dava konusu işlemin hukuka aykırı olması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 13 Danıştay 10. Daire, E. 2013/6620, K. 2016/3088, T : Türk vatandaşı iken Alman vatandaşlığına geçen davacının yeniden Türk vatandaşlığını kazanma talebi ile yaptığı başvurunun İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından reddedilmesi; davacının dolandırıcılık suçundan Almanya ya iadesinin istenilmesi; davacının, yeniden Türk vatandaşlığını kazanması için gereken milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek hali bulunmamak şartını sağlamaması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2011/2841, K. 2011/2874, T : Rusya Federasyonu vatandaşı olan davacının, Türk vatandaşı ile evli olması sebebiyle Türk vatandaşlığına alınma istemiyle yaptığı başvurunun reddedilmesi; Rus vatandaşının, evlenme ile Türk vatandaşlığına alınması için geçmesi gereken üç yıllık evlilik süresi içinde banka ve kredi kartlarını kötüye kullanma suçunu işlediğinin mahkeme kararı ile sabit olması; Rus vatandaşının işlemiş olduğu suçun niteliği dikkate alındığında, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu nun Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması başlıklı 16. maddesinin (c) bendinde belirtilen milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartını taşımadığı kanaatine varıldığından vatandaşlığa alınma talebinin reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmaması... 43

15 XV Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2013/7573, K. 2014/1254, T : Türk vatandaşı ile evli olan Kırgızistan vatandaşının, evliliğinin ikamet tezkeresi almak amacıyla yapılan formalite bir evlilik olduğunun idarece tespit edilmesi üzerine ikamet süresinin kısaltılması; bu işlemin iptali için Kırgızistan vatandaşı tarafından idare mahkemesinde dava açılması; evlilik ilişkisinin geçersizliğine hükmedilmesinin ancak adli yargı yerince bu konuda verilecek bir karar ile mümkün olması; adli yargı yerlerince verilmiş bir karar olmadıkça idarece, evliliğin formalite (muvazaalı) olduğu konusunda bir değerlendirme yapılarak idari işlem tesisine hukuken olanak bulunmaması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Türk Vatandaşı ile Evlenme Nedeniyle Türk Vatandaşlığının Kazanılmasına ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Vatandaşlarının Türk Vatandaşlığını Kazanmalarına İlişkin Yönetmelik md. 2(1)(b)(c) Danıştay 10. Daire, E. 2012/2896, K. 2015/4043, T : Türk vatandaşıyla evli olan Azerbaycan vatandaşının evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak için başvuruda bulunması; Azerbaycan vatandaşının ikametgâhının bulunduğu yerde yapılan araştırmalarda eşi ile birlikte aynı çatı altında evlilik birlikteliği içerisinde yaşadığının tespit edilmesi; ancak Azerbaycan vatandaşının Türk vatandaşıyla evlenmeden önce fuhuş yaptığına ilişkin kaydının olması sebebiyle başvurusunun reddedilmesi Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 ve md. 10 Danıştay 10. Daire, E. 2012/8455, K. 2015/4050, T : Türk vatandaşıyla evli olan Rus vatandaşı davacının, evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak için başvuruda bulunması; Rus vatandaşı hakkında idarece yapılan inceleme sonucu, ikamet tezkeresinin olduğu, Türk vatandaşıyla olan evliliğinden bir müşterek çocuklarının bulunduğu, evliliğe ait ortak meskenlerinin olduğu, aynı adreste evlilik birliği içerisinde yaşadıkları, komşuluk münasebetlerinin bulunduğu tespitlerine yer verilmesi; ancak davacının, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak ve yönetmek, bu örgüte üye olmak, örgüt faaliyeti çerçevesinde insan ticareti yapmak, fuhuş yaptırmak suçlarından dolayı ceza

16 XVI mahkemesinde yargılanması sebebiyle vatandaşlık başvurusunun reddedilmesi; Rus vatandaşı hakkındaki ceza yargılamasının beraat ile sonuçlanması, beraat kararından sonra kamu düzenine ve milli güvenliğe zarar verecek davranışlarda bulunduğu, suç işlediği veya yasa dışı faaliyetler içinde yer aldığı yönünde herhangi bir tespit yapılmaması sebebiyle Türk vatandaşlığına alınma istemiyle yapılan başvurunun reddi işleminin hukuka aykırı olması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2013/6795, K. 2016/1798, T : Rusya Federasyonu uyruklu davacının evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak için yaptığı başvurunun bulaşıcı hastalık taşıması, fuhuş yapması ve yurda giriş yasağının bulunması sebebiyle reddedilmesi; davacının Türk vatandaşlığına alınmamasına dayanak eylem ve durumların davacının evlilik tarihinden yıllar önce meydana gelmesi; davacının evlilik tarihinden sonra evlilik birlikteliği ile bağdaşmayacak eylemlerinin bulunduğuna dair herhangi bir somut bilginin ve belgenin bulunmaması; Trabzon Fatih Devlet Hastanesi nde yapılan muayene sonucunda davacının bulaşıcı hastalık taşımadığından bahisle daha önce davacı hakkında konulan süresiz yurda giriş yasağının kaldırılması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik md. 28 ve md. 72 Danıştay 10. Daire, E. 2013/2556, K. 2016/1800, T : Rusya vatandaşı davacının, evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanma talebinin Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından red edilmesi; Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 72(5). maddesinde altı aydan fazla hapis cezası alanların Türk vatandaşlığına alınmayacağının ifade edilmesi; resmi belgede sahtecilik suçundan dolayı Bakırköy 12. Asliye Ceza Mahkemesince açıklanması geri bırakılan bir yıl sekiz aylık hüküm dikkate alındığında ve Türk vatandaşlığına alınma hususunda devletin hükümranlık yetkisi gözetildiğinde davacının Türk vatandaşlığına alınmaması yolunda tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmaması... 59

17 XVII Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik md. 72 Danıştay 10. Daire, E. 2013/7936, K. 2016/1802, T : Azerbaycan vatandaşının evlenme yoluyla Türk vatandaşlığına alınması istemiyle yaptığı başvurusunun evlenmeden önce fuhuş yaptığı ve geçimini gayrimeşru yollardan sağladığı gerekçesiyle reddedilmesi; davacının evlenmeden önceki bazı eylemlerine dayanılarak vatandaşlık başvurusunun kabul edilmemesi; davacının Türk vatandaşı ile yapmış olduğu evliliğin aile birliği kurmaya yönelik olduğunun dosyaya sunulan belgelerden anlaşılması; Azerbaycan vatandaşı tarafından yapılan vatandaşlık başvurusunun kabulüne karar verilmesi gerekirken başvurunun reddi yolunda tesis edilen işlemin hukuka aykırı olması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2013/2702, K. 2016/1894, T : Kırgızistan vatandaşının evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanma başvurusunun fuhuş yaptığı gerekçesiyle Türkiye ye giriş yasağı konulması ve ceza davasının açılması sebebiyle reddedilmesi; ceza davasından beraat etmesi; vatandaşlığa alınma hususunda devletin egemenlik hakkının bulunması; davacıya isnat edilen eylemlerin evlilik tarihinden sonra gerçekleşmesi Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2016/948, K. 2016/1907, T : Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak için yapılan başvurunun genel ahlak ve kamu sağlığını tehdit eden yabancı suç tahdit kodu girilerek sınırdışı edildiği gerekçesiyle reddedilmesi; red kararının iptali için dava açılması; davacının, Türk vatandaşı ile evlenerek aile birliği içerisinde yaşamını devam ettirmesi, hakkında yapılan tahkikatta evlendikten sonra suç işlediğine ilişkin bir tespit bulunmaması ve evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunduğunun somut bilgilerle açıkça ortaya konulamaması; evlenmeden önceki yaşamı ve hakkında yapılan yasal işlemler gerekçe gösterilerek davacının başvurusunun reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmaması... 71

18 XVIII Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2013/4629, K. 2016/2323, T : Türk vatandaşı ile evli olan Yunan vatandaşının evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak için yaptığı başvurunun, milli güvenlik ve kamu düzeni sebebiyle reddedilmesi; Yunan vatandaşı hakkında evlendikten sonra herhangi bir olumsuzluğun tespit edilmemesi, Yunan vatandaşının evliliğini aile birlikteliği kurmak niyetiyle yapması, komşularınca evli olarak bilinmesi ve yakın akrabalarının yıllardır Türkiye de ikamet etmesi; Yunan vatandaşının kaçak elektrik kullanma suçundan dolayı hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin adli sicil kaydının bulunması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2013/5434, K. 2016/2494, T : Türk vatandaşı ile evli olan Ermenistan vatandaşının evlenme yoluyla Türk vatandaşlığına alınma başvurunsunun evlilik birlikteliğiyle bağdaşmayacak faaliyetlerde bulunması ve daha önce sınırdışı edilmesi sebebiyle reddedilmesi; evlilik birliği sağlandıktan sonra davacı hakkında evlilik birliği ile bağdaşmayacak faaliyette bulunulduğuna ilişkin herhangi bir tespitin olmaması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2013/7734, K. 2016/3096, T : Türk vatandaşı ile evli olan Çeçen vatandaşı davacının Türk vatandaşlığına alınma başvurusunun evlilik birliği ile bağdaşmayacak faaliyette bulunmama şartını taşımadığından bahisle reddedilmesi; Ankara 10. İdare Mahkemesince; davacı hakkında para karşılığı fuhuş yapmak suçundan işlem yapıldıktan sonra Türk vatandaşı ile evlenmesi; evlilik süresi içerisinde bu yönde bir saptamanın bulunmaması; vatandaşlık başvuru inceleme komisyonunca yapılan mülakat sonucunda davacı ve eşinin, evlilik birlikteliği içerisinde yaşadıkları, evliliklerinin halen devam ettiği ve ciddi olduğuna ilişkin kanaate varılması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 16 Danıştay 10. Daire, E. 2013/4606, K. 2016/3166, T : Gürcistan vatandaşının Türk vatandaşlığını evlenme yoluyla kazanması için yaptığı başvurunun reddedilmesi;

19 XIX polis ve jandarma görevlileri tarafından tutulan tutanaklarda, davacının ve eşinin, ikamet ettikleri adreste komşuları tarafından tanındığının, evlilik birlikteliğinin devam ettiğinin, evliliklerinin ciddi olduğunun ve anlaşmalı olmadığının yazılmış olması; davacının eşi ile birlikte yaşamadığına ve kamu düzenine aykırı hareket ettiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgenin bulunulmaması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 11 Danıştay 10. Daire, E. 2008/2042, K. 2012/109, T : İran vatandaşının yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığına alınmasına ilişkin başvurusunun İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından reddedilmesi; Türk vatandaşlığına alınıp alınmama konusunda idareye tanınan takdir yetkisinin, devletin hükümranlık hakkının bir sonucu olması sebebiyle topluma faydalı bir kişi olduğunu etrafına telkin edemeyen davacının Türk vatandaşlığına geçme istemi hakkında, devletin, toplumun huzurunu ve güvenliğini sağlama görevi dikkate alınarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmaması III. TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBINA İLİŞKİN KARARLAR Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 31 Danıştay 10. Daire, E. 1994/1028, K. 1995/6169, T : Suriye uyruklu olan ve mallarına el konulan kişinin Türk vatandaşlığına alınma kararının iptali; Bakanlar Kurulunun çok gizli işaretli vatandaşlık kanunlarının uygulanmasına ilişkin yönergesinde taşınmazlarına el konulan Suriye vatandaşlarının el koyma kararı kaldırılıncaya kadar Türk vatandaşlığını kazanma taleplerinin kesinlikle reddedilmesine ilişkin hükmün bulunması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 27/1 18. HD, E. 2010/11235, K. 2010/15314, T : Davacının, Sende olan adının Sevde olarak düzeltilmesi için nüfus müdürlüğü aleyhine açtığı davanın mahkemece kabul edilmesi; dosyada mevcut nüfus kayıt örneğinden, İçişleri Ba-

20 XX kanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü nün tarih 97/10015 sayılı yazısına istinaden davacının Türk vatandaşlığından çıkmasına izin verilerek nüfus kaydının kapatıldığının anlaşılması; mahkemece davacının nüfus kaydının, vatandaşlıktan çıkmasına izin verilmesi nedeniyle kapalı olduğu, bu nedenle nüfus kayıtları üzerinde herhangi bir işlem yapılmayacağı gözetilmeksizin adının düzeltilmesine ilişkin davanın reddi yerine kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olması Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 25(ç) Danıştay 10. Daire, E. 2008/3620, K. 2012/5554, T : Askerlik görevini yerine getirmemesi nedeniyle 403 sayılı TVK nın 25(ç) maddesi uyarınca Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu nun tarih ve 2003/5481 sayılı kararının davacıya ilişkin kısmının iptali istemiyle dava açılması; davacının, bedel ödeyerek askerlik hizmetini yerine getirmek için başvuruda bulunması ve geçici terhis belgesi alması; ancak askerlik bedelinin dördüncü ve son taksitini ödememesi üzerine 15 aylık askerlik hizmetine tabi kılınması; noksan kalan askerlik hizmetini yerine getirmesi için yurt içinde yapılan adres araştırmaları sonucunda davacının uzun süre önce yurt dışına göç ettiğinin, kendisini ve ailesini tanıyan, gören ve adresini bilenin bulunmadığının saptanması; ilgili konsolosluklar aracılığı ile celbinin sağlanması, yurda dönmesi, aksi halde vatandaşlığını kaybedeceğinin tebliğ edilmeye çalışılması fakat tebligatın gerçekleştirilememesi üzerine Resmi Gazete de ilan yoluyla duyuru yapılması; davacının yurda dönmemesi üzerine 403 sayılı TVK nın 25(ç) maddesine dayanılarak Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine karar verilmesi; bu kararın tarihli Resmi Gazete de yayımlanması ve davacının bu kararı öğrenmiş olacağı en son tarih olan tarihinden itibaren 60 gün içinde dava açması gerekirken bu süre geçirildikten sonra tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasına girilememesi; 5901 sayılı TVK nın 43. maddesinde, mülga 403 sayılı TVK nın 25. maddesinin (a), (ç), (d) ve (e) bentleri uyarınca Türk vatandaşlığını kaybetmiş olan kişilerin başvurmaları

21 XXI halinde, millî güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, Türkiye de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlar Kurulu kararı ile yeniden Türk vatandaşlığına alınabileceklerinin ifade edilmesi; davacının 5901 sayılı TVK nın 43. maddesinden yararlanarak yeniden Türk vatandaşlığını kazanmak için başvuru yapma hakkına sahip olması IV. TÜRK VATANDAŞLIĞININ İSPATI VE YARGI YOLUNA İLİŞKİN KARARLAR Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 38 Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu, E. 2004/3, K. 2005/2371, T : 1951 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile Türk vatandaşlığından çıkarılan Nazım Hikmet in nüfus sicil kayıtlarına Türk vatandaşlığından çıkarıldığına ilişkin kaydın düşülmemiş olması; 2002 yılında MERNİS projesi kapsamında farkedilen bu durumun idarece düzeltilmesi ve Nazım Hikmet in nüfus kaydının silinmesi Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 36 ve md. 7 Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik md. 63 Danıştay 10. Daire, E. 2012/9017, K. 2015/4047, T : Babası Türk vatandaşı olan davacının, babasının Türk vatandaşı olması nedeniyle Türk vatandaşlığına alınması istemiyle yaptığı başvurunun Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından reddedilmesi; 5901 sayılı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 63. maddesinde ana veya babadan dolayı Türk vatandaşlığı iddiasında bulunan kişi iddiasını kanıtlayacak her türlü bilgiyi ve belgeyi ibraz edebilir hükmüne yer verilmesi; davacının tıbbi raporlara dayanmayan asliye hukuk mahkemesinin babasıyla arasında kimlik bilgileri değerlendirilerek bağ kurulduğuna dair tespit kararını ibraz etmesi Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 44 Danıştay 10. Daire, E. 2013/2516, K. 2016/3090, T : Alman vatandaşlık yasalarının çifte vatandaşlığı kabul etmemesi nedeniyle, Türk vatandaşı olduğunun Alman makamlarınca bilinmemesi için kapalı kayıt nüfus kaydı verilmesi başvurusunun reddedilmesi; nüfus kaydı açık iken

22 XXII kapalı nüfus kaydı verilebileceği yönünde mevzuatta bir düzenlemenin bulunmaması Anayasa md. 125 Anayasa Düzeni Hakkında Kanun md. 4 Danıştay Dava Daireleri Kurulu, E. 1981/102, K. 1981/852, T : Behice Boran Hatko nun Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi; Anayasa Düzeni Hakkında Kanunun 4. maddesinde, Millî Güvenlik Konseyi nin bildiri ve kararlarında yer alan veya yer alacak olan hükümlerle 12 Eylül 1980 tarihinden sonra çıkarılan veya çıkarılacak olan Bakanlar Kurulu kararnameleri ile üçlü kararnamelerin yürütülmesinin durdurulması ve iptali isteminin ileri sürülemeyeceğinin öngörülmesi; Behice Boran Hatko nun Türk vatandaşlığının kaybettirilmesine ilişkin Bakanlar Kurulu kararına karşı Anayasa Düzeni Hakkında Kanun uyarınca dava açılmasının yasaklanması Anayasa md Sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu md. 40 Danıştay 10. Daire, E. 1982/3926, K. 1985/599, T : Türk vatandaşlığına alınma başvurusuna altmış gün içinde cevap verilmemesi; Türk vatandaşlığına alınma talebine ilişkin olan hazırlık ve araştırma aşamasında bulunan işlemlerin idarî yargı denetimine tabi tutulmaması; vatandaşlıkla ilgili kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemlerin dava konusu yapılması Anayasa md Sayılı Danıştay Kanunu md Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu md. 15/1-a Danıştay 10. Daire, E. 2013/3492, K. 2013/5814, T : Türk vatandaşı ile evli Moldova vatandaşının evlenme yoluyla Türk vatandaşlığını kazanmak için başvurması; Moldova vatandaşının başvurusunun İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından reddedilmesi; red kararının iptali için Danıştay da dava açılması; iptale konu işlemin İçişleri Bakanlığı tarafından yapılması sebebiyle Danıştay da ilk derece görülecek uyuşmazlık niteliği taşımaması; davanın, idare mahkemesinin görev alanı içinde bulunması

23 XXIII 7. Anayasa md Sayılı Danıştay Kanunu md Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu md. 15/1-a Danıştay 10. Daire, E. 2013/6063, K. 2013/8285, T : Türk vatandaşlığının yeniden kazanılması için İçişleri Bakanlığı na yapılan başvurunun Bakanlık tarafından reddedilmesi; İçişleri Bakanlığı nın red işleminin iptali için Danıştay da dava açılması; Danıştay Kanunu nun 24. maddesi uyarınca İçişleri Bakanlığı nın işlemlerine karşı doğrudan Danıştay da dava açılamaması; İYUK un 15(1)(a) maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddedilerek, dosyanın Ankara idare mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi İkinci Bölüm YABANCILAR HUKUKUNA İLİŞKİN KARARLAR I. NON-REFOULEMENT İLKESİNE İLİŞKİN KARARLAR Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 4 ve md. 53; Anayasa md. 17 Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm, Tedbire İlişkin Ara Karar, Azizjon Hikmatov Başvurusu (Başvuru Numarası: 2015/18582), Karar Tarihi: : Kilis üzerinden Suriye ye geçmeye çalışırken yakalanan Özbekistan vatandaşının kamu düzeni ve kamu güvenliği bakımından tehdit oluşturduğu gerekçesiyle idari gözetim altına alınması ve hakkında sınırdışı kararı verilmesi; başvurucunun sınırdışı kararının iptali için açtığı davanın Batman İdare Mahkemesince reddedilmesi; başvurucunun, kendisi hakkında verilen sınırdışı kararının uygulanması halinde ülkesinde yaşam hakkı ile işkence ve kötü muamele yasağının ihlal edileceği iddialarıyla bireysel başvuruda bulunması ve sınırdışı kararının tedbiren durdurulmasını talep etmesi; yasal yollardan Türkiye ye gelerek uluslararası koruma talebinde bulunan başvurucunun ülkesindeki muhalif siyasi gençlik hareketlerine katıldığı için hedef haline geldiğini ve ülkesini terk etmek zorunda kaldığını öne sürmesi; başvurucunun BMMYK ya yaptığı iltica başvurusunun kabul edilmesi ve güvenli üçüncü ülkeye yerleştirilmesine ilişkin

24 XXIV sürecin başlatılması; başvurucunun ülkesine sınırdışı edilmesi hâlinde maddi ve manevi bütünlüğüne yönelik ciddi bir tehlikeyle karşılaşma ihtimali bulunduğu anlaşıldığından tedbir talebinin kabul edilmesi Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 4 ve md. 53; Anayasa md. 17 Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm, Tedbire İlişkin Ara Karar, R.M. Başvurusu (Başvuru Numarası: 2015/19133), Karar Tarihi: : Kahramanmaraş Valiliği Göç İdaresi Müdürlüğü tarafından uluslararası koruma başvurusu kapsamında haftalık imza yükümlülüğüne aykırı davrandığı gerekçesiyle İran vatandaşının sınırdışı edilmesine karar verilmesi; İran vatandaşının, sınırdışı kararının uygulanması halinde ülkesinde yaşam hakkının ihlal edileceği gerekçesiyle bireysel başvuruda bulunması; başvurucunun sınırdışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulmasını talep etmesi; başvurucunun, İran da Tıp Bilimleri Üniversitesinde gösterilere katıldığı gerekçesiyle İsfahan İslam Devrim Mahkemesi tarafından mahkûmiyetine karar verildiğini ve İran İslam Cumhuriyeti nin devrilmesi yönünde faaliyette bulunmakla suçlandığını, anılan suçun ise idamla cezalandırıldığını öne sürmesi; başvurucunun iddialarını doğrular nitelikte bazı belge ve bilgiler sunması; İnsan Hakları İzleme Örgütünün İran a ilişkin 2015 yılı İnsan Hakları Raporunda, İran hukukuna göre çok sayıda suçun karşılığının ölüm cezası olduğunun ve verilen cezaların da infaz edildiğinin belirtilmesi sebebiyle başvurucunun tedbir talebinin kabul edilmesi Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 4 md. 53; Anayasa md. 17 md ve md. 36 Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm, Tedbire İlişkin Ara Karar, M.A. Başvurusu (Başvuru Numarası: 2016/220), Karar Tarihi: : Rusya Federasyonu vatandaşı başvurucunun eşinin Halep te gerçekleşen bir bombalı saldırıda hayatını kaybetmesi üzerine çocuklarıyla birlikte yasadışı yollardan Suriye den Türkiye ye geçmeye çalışırken kolluk görevlileri tarafından yakalanması; Türkiye ye yasal giriş ve Türkiye den yasal çıkış kurallarını ihlal ettiği

25 XXV gerekçesiyle sınırdışı edilmesine karar verilmesi; hakkında verilen sınırdışı kararının uygulanması halinde etnik kökeni ve inançları nedeniyle ülkesinde yaşam hakkının, işkence ve eziyet yasağının ihlal edileceği iddiasıyla bireysel başvuruda bulunması; başvurucunun sınırdışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulmasını talep etmesi Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 4; Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi md. 33 İstanbul 1. İdare Mahkemesi, E. 2015/1968, K. 2016/652, T : Mısır vatandaşı olan davacının Türkiye ye yasal olarak giriş yaptıktan sonra insani ikamet izni almak için İstanbul Valiliği Göç İdaresi Müdürlüğü ne başvurması; Mısır vatandaşı hakkında yurda girişi yasak yabancı ve hakkında adli işlem yapılan yabancı kayıtlarının olması sebebiyle insani ikamet izni başvurusunun reddedilmesi ve sınırdışı edilmesine karar verilmesi; tahdit kayıtlarının neye istinaden konulduğunun davalı idarece belirtilmemesi ve söz konusu tahdit kayıtlarının davacıya tebliğ edildiğine ilişkin dosyada belge bulunmaması; Mısır vatandaşı davacının ne şekilde kamu güvenliğini tehdit ettiğinin davalı idarece somut olarak ortaya konulamaması; davacının Mısır daki mevcut yönetime muhalif Rabia Özgürlük Hareketinin temsilcisi ve muhalif Bina ve Kalkınma Partisi nin üyesi olduğunun anlaşılması; Mısır da mevcut yönetime muhalif kalan parti veya hareket temsilcilerinin idam edildikleri, cezaevlerinde onur kırıcı muamelelere maruz kaldıklarının hem basın yoluyla hem de hazırlanan uluslararası raporlar ile sabit olması; davacının sınırdışı edileceği ülkede siyasi fikirleri sebebiyle ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emarelerin bulunması Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 4 md. 53 vd md. 54; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi md. 2 ve md. 3; Anayasa md. 17 ve md. 36 Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm, Tedbire İlişkin Ara Karar, Eiza Kashkoeva Başvurusu (Başvuru Numarası: 2016/9483), Karar Tarihi: : Kırgızistan vatandaşı başvurucunun İstanbul Valiliği Göç İdaresi Müdürlü-

26 XXVI ğü tarafından menfaat karşılığı fuhuş yapmak suretiyle geçimini meşru olmayan yollardan sağladığı gerekçesiyle sınırdışı edilmesine karar verilmesi; başvurucunun, sınırdışı kararının gerekçesinin doğru olmadığını, fuhuş yaptığı gerekçesiyle ülkesine geri gönderilmesi halinde toplumsal baskı nedeniyle yaşamının tehlikeye düşebileceğini öne sürerek bireysel başvuruda bulunması; başvurucunun sınırdışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulmasını talep etmesi; başvurucunun kişisel durumuyla ilgili iddiasını ispata yarayacak somut bilgi ve belgeler ortaya koyamaması; muhtelif kuruluşların raporlarında da menşe ülke olan Kırgızistan da başvurucunun ileri sürdüğü gerekçelerle sistematik olarak insan hakları ihlali yapıldığına dair bir değerlendirmeye yer verilmemesi Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 4 md. 53 ve md. 54; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi md. 2 ve md. 3; Anayasa md. 17 md. 19 ve md. 36 Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm Tedbire İlişkin Ara Karar, Oyatullo Kurbonov ve Diğerleri Başvurusu (Başvuru Numarası: 2016/10071) Karar Tarihi: : İstanbul Emniyet Müdürlüğü İstihbarat Şube Müdürlüğünce İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına hitaben hazırlanan yazıda, Tacikistan vatandaşlarının İstanbul İli Pendik ilçesinde medrese ve mescit açtıkları, burada toplanan yabancı uyruklu kişileri gruplar hâlinde DAEŞ terör örgütüne katılmak üzere Suriye ye götürdükleri bilgisine yer verilmesi; İstanbul Göç İdaresi Müdürlüğü kararıyla başvurucuların terör örgütü üyesi olma, kamu güvenliği açısından tehdit oluşturma ve vize ihlali yapma gerekçesiyle sınırdışı edilmelerine karar verilmesi; başvurucular tarafından anılan kararın iptali için açılan davanın İstanbul 1. İdare Mahkemesince reddedilmesi; Tacikistan vatandaşlarının bireysel başvuruda bulunması ve sınırdışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulmasını talep etmesi; başvuruculara yönelik derhâl tedbir kararı verilmesini gerektiren ciddi bir tehlike bulunmaması sebebiyle bireysel başvurunun reddedilmesi

27 XXVII II. YABANCILARIN TÜRKİYE YE GİRİŞİNE VE TÜRKİYE DE İKAMETLERİNE İLİŞKİN KARARLAR Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 9 İstanbul 1. İdare Mahkemesi, E. 2016/46, K. 2016,/1552, T : Özbekistan vatandaşı davacı hakkında yurda giriş yasağının olması; bir ve beş yıl süreli giriş yasaklarının sürelerinin dolması; Özbekistan vatandaşı hakkında G-78 tahdit koduyla konulan yasağın süresinin ise sınırsız olması; davalı idarece yurda giriş yasağının süresiz olamaması nedeniyle yasağın süresinin beş yıl olarak uygulanması; ancak beş yıllık yurda giriş yasağının davacıya tebliğ edilmemesi sebebiyle yasağın davacı açısından kesinleşmemesi Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md İstanbul 1. İdare Mahkemesi, E. 2016/584, K. 2016/1433, T : Azerbaycan vatandaşı davacının, ikamet izni olan Tacikistan vatandaşı ile evli olması sebebiyle aile ikamet izni alması; aile ikamet izin süresi sona ermeden, sürenin uzatılması için İstanbul Valiliği Göç İdaresi Müdürlüğü ne başvurması; Azerbaycan vatandaşı davacının adli sicil belgesini süresinde ibraz etmediği gerekçesiyle aile ikamet izninin davalı idarece uzatılmaması; aile ikamet izninin süresinin uzatılması için adli sicil belgesinin yasada aranılan belgeler arasında yer almaması Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md Ankara 1. İdare Mahkemesi, T : Türk vatandaşı ile evli olan ve bu evlilikten bir çocuğu bulunan Gürcistan vatandaşının aile ikamet izni talebinin kamu düzeni ve kamu sağlığı açısından sakıncalı olduğu gerekçesiyle reddedilmesi; evliliğin gerçek evlilik olmadığı, Gürcistan vatandaşının HIV virüsü taşıdığı ve fuhuş yaptığı yönünde tutanak tutulması; Gürcistan vatandaşı hakkında yeterli araştırma yapılmaması, çocuğun üstün yararının değerlendirilmemesi, aile ikamet izni alınması için mevzuatta belirtilen şartlara uymayan bir durumunun idarece belgelendirilmemesi sebebiyle aile ikamet izninin reddine ilişkin işlemin iptal edilmesi

28 XXVIII Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 37 İstanbul 1. İdare Mahkemesi, E. 2015/2207, K. 2016/151, T : Gürcistan vatandaşı olan davacının, Türk vatandaşı ile evli olması sebebiyle aile ikamet izni verilmesi için başvuruda bulunması; davalı idarece yapılan tahkikat sonucunda evliliğin sırf ikamet izni alabilmek amacıyla yapıldığının tespit edilmesi üzerine aile ikamet izni başvurusunun reddedilmesi; davalı idarece yapılan tahkikatın apartman yöneticisinin, kapıcının, davacının evde birlikte yaşadığını iddia ettiği kayınvalidenin, kayınpederinin, kapı komşusunun ve mahalle muhtarının ifadelerinin tutanağa geçirilmesi suretiyle yapılması gerektiğinden somut veriye dayanmayan red işleminin hukuka uygun olmaması Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md İstanbul 1. İdare Mahkemesi, E. 2016/267, K. 2016/1613, T : Azerbaycan vatandaşı tarafından, kendisi ve ailesine insani ikamet izni verilmesi için yaptığı başvurunun zımnen reddedilmesi; Azerbaycan vatandaşının, Türk vatandaşı olan annesinin yaşlı ve şeker hastası olduğunu, bakımı ile kendisinin ilgilendiğini, çocuklarının Türkiye de eğitim gördüğünü, insani ikamet izni talebinin reddedilmesinin Anayasa ve AİHS ile korunan aile hayatına saygı ilkesine aykırı olduğu öne sürmesi; Azerbaycan vatandaşı ve ailesinin 6458 sayılı Kanun un 46. maddesinde belirtilen çocuğun yüksek yararı, yaş, sağlık gibi insani şartları taşımadığı görüldüğünden zımnen red işleminde hukuka aykırılık bulunmaması III. YABANCILARIN SINIRDIŞI EDİLMESİNE İLİŞKİN KARARLAR Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 53; Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi md. 6; Anayasa md. 36 Anayasa Mahkemesi İkinci Bölüm, Tedbire İlişkin Ara Karar, Mahira Karaja Başvurusu (Başvuru Numarası: 2015/18203), Karar Tarihi: : Türkiye ye kaçak kol saati soktuğundan hakkında soruşturma başlatılan Azerbaycan vatandaşının İstanbul Valiliği Göç İdaresi Müdür-

29 XXIX lüğü tarafından kamu düzenini ve kamu güvenliğini ihlal ettiği gerekçesiyle sınırdışı edilmesine karar verilmesi; sınırdışı edilmesine dair işlemin iptali için açtığı davanın İstanbul 1. İdare Mahkemesince kesin olarak reddedilmesi; Azerbaycan vatandaşının adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla bireysel başvuruda bulunması; başvurucunun geri gönderileceği Azerbaycan da sistematik olarak insan hakları ihlali yapıldığına dair ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından düzenlenmiş herhangi bir rapor bulunmaması Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 53 ve md. 54 İstanbul 1. İdare Mahkemesi, E. 2015/2379, K. 2016/1006, T : Afganistan vatandaşı davacı hakkında hırsızlık suçundan dolayı ceza davasının açılması; Afganistan vatandaşının kamu düzeni ve kamu güvenliği sebebiyle Türkiye den sınırdışı edilmesine karar verilmesi; Afganistan vatandaşının, küçük yaştan itibaren ailesi ile birlikte ülkesini terk etmek suretiyle Türk vatandaşı olan aile bireyleri ile birlikte Türkiye de ikamet etmesi; Afganistan vatandaşının tanımadığı ve bilmediği kendi ülkesine sınırdışı edilmesinin, aile bağlarının kopması sonucunu doğuracağı ve aile yaşamına orantısız müdahale teşkil edeceğinin anlaşılması nedeniyle sınırdışı edilmesine ilişkin işlemin aile ve özel hayatın korunmasına ilişkin AİHS nin 8. maddesine aykırı olması Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu md. 54(1)(d)(e)(h) İstanbul 1. İdare Mahkemesi, E. 2014/1471, K. 2014/1990, T : İngiliz vatandaşı davacının yasal olarak Türkiye ye giriş yapması; vize süresinin dolması üzerine oturma izni almak için başvuru yapması; başvurusu üzerine yapılan sorgulama neticesinde hakkında genel güvenlik tahdit ve haklarında adli işlem yapılan yabancı kodunun olduğunun anlaşılması üzerine ikamet talebinin reddedilmesi ve sınırdışı edilmesine karar verilmesi; ülkesine geri gönderilmesi halinde insanlık dışı muameleye tabi tutulacağını ve bu nedenle hakkında sınırdışı kararının verilemeyeceğini öne sürmesi; uluslararası koruma talebi redde-