Münih - İstanbul Sanatçılar Projesi

Transkript

1 Kasım ytl /1 avro Münih - İstanbul Sanatçılar Projesi İçindekiler art.homes Alışılmadık Bir Sanat Projesinin Doğuşu (Mehmet Dayı)... 2 Münih ve Beyoğlu Belediye Baskanları (Ahmet Misbah Demircan ve Christian Ude)... 3 Von München nach İstanbul - İstanbul dan Münih e (Prof.Dr. Burcu Doğramacı)... 4 art homes Uluslar ve Kültürlerarası Sanat İçin Bir Ev (Marcus Graf)... 5 Kültür Vakıfları ve Enternasyonal Sanat Projeleri (Michael M.Thoss)... 5 Proje Sanatçıları art.homes Evleri Redaksiyon Grafik: Andreas Ohrenschall art.homes - Sanatçılar Projesi İstanbul (2010) - Münih (2011) Katalog Yerine Gazete art.homes, Kültür Paylaşım temelini ilke alarak, arkadaşlık ve misafirperverlik platformunda sanat eseri ortaya çıkarmayı, genç sanatçıları desteklemeyi ve teşvik etmeyi amaç edinmiş bir sanat projesidir. 10 İstanbullu ve 10 Münihli sanatçı buluşturularak Beyoğlu (2010) ve Münih Merkez Semtinde (2011) bulunan dayalı döşeli 10 eve yerleştirileceklerdir. Her evden birine bir İstanbullu ve bir Münihli sanatçı partner olarak yerleştikten sonra evlerin içinde bulundukları durumlardan hareketle mekana yönelik deneysel çalışmalarını hazırlayacaklardır. Sergi hazırlığı boyunca konakladıkları ve çalıştıkları evler sanatçıların arkadaşlık kurmaları açısından da önemli yer tutmaktadır. Sanatçıların birbirlerine bu düzeyde yakınlaşmaları birlikte üretecekleri proje ve çalışmalara büyük katkı sağlayacaktır. art.homes sadece sanatçıların interaktif bir çalışma içerisinde bulunmalarına imkan sunan bir proje değil, deneysel bir sergi konseptidir. Amaç; genç sanatçıları üretmeye teşvik etmek ve bununla birlikte sanatın ve sanatçıların sınırlarının zorlanmasıdır. İki farklı kültürden gelen sanatçılar bildikleri mekanlara yönelik algılarını bozarak, onlara verilen mekana yönelik ortak çalışmalarıyla biraraya gelecek ve farklı bir sinerji yakalayacaklardır. Bu noktada sanatçıların kişisel yaklaşımları önemli bir rol oynamaktadır. art.homes projesi iki kent halkı arasında kültürel bir diyaloğun güçlendirilmesi doğrultusunda yeni imkanlar sunan bir interaktif sanat projesidir. Mehmet Dayı Elinizdeki bu dökümantasyonu klasik bir katalog yerine bir gazete formatında hazırlamayı uygun bulduk. Çünkü ancak bu şekilde deneysel bir çalışma olan ev sergilerini bu sergilerin akabininde sergilerin açılışında ve süresince sunabilirdik. Katalog çeşitli konuları ele alan Prof. Dr. Burcu Doğramacı (Ludwig Maximilian Üniversitesi, Münih), Marcus Graf (Yeditepe Üniversitesi, İstanbul) ve Michael M. Thoss un (Allianz Kültür Vakfı) yazıları dışında, art.homes sanatçılarıyla birer söyleşi içermektedir. Projenin deneysel olmasına karşılık, güncel sanata dair güçlü referanslara sahip olması ilgi çekicidir. Gündelik yaşam pratikleri içine yerleştirilmiş, katılımcı, tüketilebilir ve dönüştürülebilir sanat projesi art.homes, sanatı ve sanatçıların sınır(ları)/sız(lığı) üzerinde gezinmektedir. Kültür alışverişini küreselleşme bağlamında yersiz yurtsuzlaşma, göçebe, kimlik/siz gibi günümüz kavramları üzerinden sorunsallaştırmaktadır. Sevil Dolmacı / ArtIst

2 art.homes - Sanatçılar Projesi İstanbul (2010) - Münih (2011) Mehmet Dayı Mehmet Dayı, Küratör ve art.homes ev sahibi İstanbul da dayalı döşeli evleri sergi mekanlarına dönüştürme düşüncesi Şubat 2009 da Beyoğlu nda altı Münihli sanatçıyla yapılan bir karma sergiyi ziyaretimden sonra oluştu. Münihli sanatçıları hem çok yakından tanıyor, hem de gerçekten başarılı birer sanatçı olduklarını biliyordum. Bu karma serginin sunuluşundaki yetersizlikler ve sanatçıların güçlerini yeterince gösterememeleri beni yeni yöntemler aramaya teşvik etti. İşte art.homes projesi böyle bir istek doğrultusunda doğdu. Projenin içeriğinde Beyoğlu nda bulunan 10 dayalı döşeli eve, 10 Münihli ve 10 İstanbullu sanatçıyı partner olarak yerleştirmek bulunuyordu. sanatçı ve insan olarak güçlerini ve zayıf yönlerini nasıl tanıma şansı bulabileceklerdi? Bu sorular ve karşıma çıkabilecek zorluklar karşısında bana en büyük destek hem Münih te hem de İstanbul da karşılaştığım, tanıdık tanımadık insanların projeye olumlu bakışlarıydı. Diğer yandan projeye müracaat eden sanatçıların sayısının beklediğimin üstünde olmasıydı. art.homes projesi kapsamında sanatçıları seçen jürilerin sorumluluğu elbette çok büyüktü. Münihli ve İstanbullu sanatçıları seçecek olan jüriler birbirlerinden farklı olmalıydı. Böylece her iki şehirde iki ayrı jüri oluşturmaya kara verdim. Sanatçıların seçimi ve daha sonra partnerlerin eşleştirilmesi bu çalışma sonuçunda ortaya çıktı. Projenin önemli faktörlerinden bir diğeri ise aynı sanatçı çiftlerinin 2011 yılında yine dayalı döşeli Münih evlerini işgal edecek olmalarıdır. Sanatçılar İstanbul evlerinde ortaya çıkan çalışmalardan daha farklı, yeni ortam içerisinde hazırlayacakları yepyeni deneysel işler yaratacaklardır. Projenin Münih ayağında ortaya çıkacak yeni projeler İstanbul daki çalışmalardan farklı olacağını biliyor ve bunları heves ve heyacanla bekliyorum. İstanbul jüri toplantısından sonra projenin İstanbul koordinasyon işlerini üstlenen Burçin Ayebe de o zamana kadar tanımadıklarımdandı. Dilerim projenin Münih ayağı gerçekleşene dek hep birlikte olabileceğiz. Projenin asistanları Ahmet Yusuf Aygeç ve Hasan Ozan Uysal ile övündüğümü vurgulamadan geçemeyeceğim. Andreas Ohrenschall, Monika Renner, İrmela Fürst, Dr. İnci Siebl, Luise Ramsauer, Ayhan Demircan, Tuğba Gürsoy, Bülent Tulay, Aydın Yeşilyurt, Alev Dayı, Nevay Sam, Abdülkadir Akkuş, Faik Yufkayürek, Gerd Zerhusen, Michele Onnis, Semra Doğan, Özgül Koç Kahraman, Marc Landau, Coletta Ehrmann, Ray Moore, Lisa Erb, Dr. Alduild Fürst, Şükrü Akçelik, Berkan Karpat, Klaus von Gaffron, Özgür Karakoyunlu, Abbas Özpınar. Arzum, Münihli ve İstanbullu genç sanatçıların üretim metodlarının birleşimiyle olusacak güçlü potansiyelini gösterebilmekti. art.homes projesi yaratıcı ve ileriye yönelik yeni projelerin önünü açabilecek bir yapıya ve içeriğe sahiptirtir. Münih ve İstanbul arasında gerçekleşen bu farklı kaynaşma sadece sanat alanında değil, onun da ötesindedir. Belki bundan sonraki aşamada sanatçılar arasında bambaşka bir diyalog, iletişim ve arkadaşlık başlayacak yeni ve farklı projelere yönlenebileceklerdir. Belki de aralarındaki farklılıklar sebebiyle birbirlerinden etkilenecek ve bu da ilerideki çalışmalarına yansıyacaktır. Ekip Herşeyden evvel Münih te bana eşlik eden projenin gelişmesi ve gerçekleşmesinde büyük katkıları olan sevgili Maresa Bucher i hatırlatmak isterim. Projenin başından itibaren hiç tanımadığım insanlarla tanışmak, onları projeye katmak istedim. Bu kararımda yanılmadım. Murat İnan ilk tanıştıklarımdan. Yine onun saye- Münihlir sanatcilar bir toplanti yaparken Teşekkür İstanbul jüri üyeleriyle tanışmama sebep olan Esra Nilgün Mizre Hanım a, Aysegül Sönmez e ve diger bütün jüri üyelerine bu özverili desteklerinden dolayı teşekkür ederim. Ailemin bana verdiği gücü ve desteği burada anmalıyım. Sponsorlar Münih teki jüri üyem sanatçı Leyla Aktaş Rosenberger ve eşi Peter Rosenberger in projemin başlayabilmesi için yapmış oldukları o güzel desteklerini her zaman hatırımda tutacağım. Yine maddi katkılarından dolayı aşağıdaki partnerlerime teşekür ederim: art.homes projesini oluştururken karşılaştığım çeşitli güçlükler zaman zaman bu projenin gerçekleşememesi yönünde hislere kapılmama neden oldu. Fakat bir şeyler beni sürekli tetikliyor ve projenin peşinden gitmemi ve yeni fikirler, yeni yöntemler aramama zorluyordu. Karşılaşabileceğim en büyük zorluk sanatçıların projelerini üretecekleri evleri bulabilmekti. Peki ev sakinleri sanatçıların evlerini kullanmalarına, evlerinde konaklamalarına ve hatta kendilerinin de evlerini geçici olarak terketmelerine evet diyecekler miydi? Ayrıca sanatçıların yerleştikleri evlere ne gibi bir müdahale edeceklerini ve bu evleri birer sanat labarotuarına nasıl dönüştüreceklerini düşünüyordum. Birbirlerini hiç tanımayan iki sanatçı birlikte yaşayıp, birlikte ortama uygun eserler yaratabilecekler miydi? Farklı kültürlerden gelen, farklı dilleri konuşan sanatçılar sanat dili ile ne kadar anlaşabileceklerdi? Bu süreçte birbirlerinin Leyla Aktas-Rosenberger, Peter Rosenberger, Mehmet Dayı, Burçin Ayebe (soldan) sinde Okan Oflaz ve Burcu Çarıkçıoğlu ile tanıştım. İstanbul daki jüri toplantıma kadar projeyi onlar taşıdılar. Kendileriyle birlikte çalışmaktan mutluluk duydum. Yine katkılarından dolayı teşekkür etmek istediklerim: Burcu Burcu, Özlem Sarıkaya, İpek Yeğinsu, Hüsnü Demircan, Murat Demircan, Allianz Kültür Vakfı Dükkan Kulturplanungsbüro Erwin und Gisela von Steinerstiftung Münih Yabancılar Meclisi Münih Kültür Dairesi Bana desteklerini esirgemedikleri için Münih Belediye Başkanı Sayın Christian Ude ye, Beyoğlu Belediye Başkanı Sayın Ahmet Misbah Demircan a ve Beyoğlu Belediyesi ne, Türkiye Cumhuriyeti Münih Başkonsolosu Sayın Ali Rıfat Köksal a ve İstanbul Alman Başkonsolosluğu na teşekkürlerimi sunarım. 2

3 Dünya`yı insan için vatan kılan sanattır. Türk - Alman Dostluğu Ahmet Misbah Demircan Dünyayı insan için vatan kılan sanattır. Yeryüzü maceramızla başlayan gurbeti, biz insanoğlu sanat vasıtasıyla aşmaya çalıştık. Yazılan tüm romanlarda, işlenen her bir heykelde, her bir tabloda, her bir notada dünyayı insanın vatanı kılma süreci devam etmektedir. Sanatçılar böyle büyük bir metafizik misyonun temsilcileridir. Beyoğlu Belediyesi olarak biz sanatın alanını genişletmek, güzeli, güzel olanı paylaşmak, insanın yalnızlığını, insanın insana, insanın dünyaya olan yabancılığını hafifletmek için art.homes projesini kültürlerarası sanat diyalogları kapsamında destekliyoruz. art.homes projesi ile evlerimizi, yani hayatımızı, yani dünyamızı paylaşıyoruz. Kültür ve medeniyet temelinde arkadaşlığımızı, ve dostluğumuzu paylaşıyoruz. Beyoğlu nda tüm dünya için bir model oluşturan ortak yaşama kültürümüzü çok renkli, çok katmanlı toplum yapımızı Almanya dan gelecek misafirlerimizle paylaşıyoruz. Bu paylaşım çok boyutlu ve derinlikli sanatsal verimler için bereketli bir zemin oluşturacaktır. Bu çerçevede, 10 İstanbullu ve 10 Münihli sanatçı dostum Beyoğlu nda 10 aynı evde kalacak. Her evden birine bir İstanbullu ve bir Münihli sanatçı yerleştikten sonra mekanlara yönelik deneysel çalışmalar hazırlayacak. Sanatçılarımız hem sağlam dostlukların temelini atacak hem de İstanbul gibi evrensel bir mirastan ilham alma şansını yakalayacaklar. İstanbul güneşi altında Beyoğlu ışığı ile yıkanacaklar. Christian Ude Amaç aydınlanma, yaratıcılık ve görüş alış verişinde bulunmak ve ayrıca kültürel farklılıkları aynılaştırma değil, her iki taraf için daha verimli hale getirmek üzere buluşmalar yaratmaktır. Bu nedenle kültürel değiş tokuş kültürlerarası diyalogtan başka bir anlam taşımıyor. Kültürler arası diyaloğu Münih te uzun zamandır içten gelen bir duygu ve angaje ile sürdürüyoruz. Kentimizde nüfusun üçte birini 180 ülkeden gelen göçmen kökenli vatandaşlar oluşturuyor. En büyük grubu oluşturan 43 bin dolayında Türk, kentimizin ekonomik bunun yası sıra kültürel yaşantısına önemli katkılar sağlıyor. Türk Film Festivali nden Bayram Şenliği ne ve Türk Alman Kültür Haftaları na kadar bir çok etkinlik, takvimimizde yer alan kültür zirvelerinden sadece birkaç tanesidir. art.homes sanat projesi ile sanatsal ve kültürel yakınlaşma ve diyaloğu teşviki destekleme açısından çok önemli yeni bir adım daha atılıyor. Sanat metropolü Münih ve bu yılın Avrupa Kültür Başkenti İstanbul dan sanatçılar karşılıklı olarak ortak projeler geliştirmek ve sergilemek üzere her iki kentte de yaşama ve çalışma beraberlikleri kuracaklardır. Deneysel sanat aktiviteleri yaratmanın ötesinde kişisel dostluklar oluşturmayı hedefleyen ve Türk Alman dostluğunu pekiştirmeyi amaç edinen bu projenin himayesini üstlenmiş olmaktan onur duyuyorum. İstanbul ve Münih teki kültürlerarası art.homes projesinin başarılı geçmesini diliyorum. İnsanın yalnızlığını ve dünyaya yabancılığını azaltacak art.homes proje si ile bize yeni bir ufuk açan, dünyayı bizim için gurbet olmaktan çıkaran tüm sanatçı dostlarıma, projede emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Ahmet Misbah Demircan Beyoğlu Belediye Başkanı Christian Ude Münih Belediye Başkanı Herkes kültürlerarasi dialogtan behsediyor. Münihli küratör bu tür kavramları içi boş olarak nitelendiriyor. art.homes projesi ile bu tür ifadelerin ötesinde, Münihli ve Istanbullu olmak üzere 20 sanatçıyı insanın ortak değerlerinden olan arkadaşlık odaklı birleştirmek istiyor. Katharina Fuhrin, Münchner Merkur,

4 Von München nach İstanbul - İstanbul dan Münih e Kültürler arası bir deneyim olarak art.homes Prof.Dr. Burcu Doğramacı LMU-Münih 30 yılı aşkın bir zaman önce sanat tarihçisi Jan Hoet, Flaman bölgesinin bir şehri olan Gent te, o zamanların efsanevi sanat projesi Chambres d amis i organize etti. 50 sanatçı Gent halkının evlerine yerleştirdi ve 3 ay boyunca çalışmalarını Prof.Dr. Burcu Doğramacı oralarda üretti. Hoet in Fotoğraf: Simone Scardovelli gayesi o zamanlarda sadece müzenin 1 vesayetinden kaçınmak ve sanatı daha fazla halkın içerisine ve himayesine getirmek değildi. O nu daha çok ilgilendiren birlikte yaşarken geçen ortak zamanın, sanat yaratma sürecine ne kadar etkide bulunabileceğiydi. Hoet e göre sanatçı ev sakinlerinin yaratıcısı, ev sakinleri ise sanatçının münafıklarıydı. Roma daki Villa Massimo gibi Tarabya da da düşünülen Sanatçılar Evi projesinin bütçe kısıtlamaları nedeniyle suya düştüğü görülüyor. Ama art.homes gibi projelerin ülkeler arasında yeni işbirliklerinin oluşturulmasında teşvik edici bir rol oynayabilmesi umut vermektedir. art.homes, her ne kadar bir Alman Türk girişimi olarak görünse de aslında iki şehir arasındaki alışverişle ilgili bir proje- oturtmuyor. Farklı materyallerle, araç ve tekniklerle deneysel çalışmalar da ortaya koyuyorlar. Köklü Münih akademisinin Türkçe deki karşılığı 1882 yılında kurulmuş olan Türkiye nin ilk ve uzun süren tek sanat okulu olarak kalan İstanbul daki Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi dir. Buna rağmen bu okul çok da uzun bir geçmişe dayanan bir sanatsal gelenek inşa edememiştir. Dini sebeplerden ötürü burada serbest de katılan sanatçılar bu ortak çalışmalarda kendilerini bu kalıpların ağırlığından birazcıkta olsa kurtarıp birbirlerine yakınlaşabileceklerdir. Çünkü art.homes projesinde birlikte yaşamak ve çalışmak sanat eserleri üretimi için bir kiriter ve bu birlikteliğin daha yakın tanışmayan daha sağlam dostluğa dönüşebilecegini sosyolog Georg Simmel yıl önce şöyle ifade ediyor: Arkadaşlık tanışma anında karşılıklı var olmanın bilinciyle Mehmet Dayı tarafından ön ayak olunan bu proje, Chambres d amis in bir torunu gibi ve aynı zamanda yenilikler de içermekte. Dayı burada 20 sanatçıyı ikişerli grublar halinde ilk olarak İstanbul da (2010) ve sonrasında da Münih de (2011) evlere yerleştirmeyi amaçlıyor. Ardından ortak üretilen eserler sergileniyor. Burada projenin arka planındaki özel fikir, bu iki uluslu sanatçı birlikteliğinin bir süreliğine bir araya getirilmesidir. art.homes projesi sadece bu yaratıcı enerjiyi serbest bırakması fikri üzerine değil, her iki tarafın da birbirlerine eleştirel bakışlar yöneltebileceği, ülkeler arasında köprüler kurulabileceği ve sanatın herhangi bir dile ihtiyaç duymadığı fikirleri üzerine de kuruluyor. Tarihsel ve şu andaki durumdan hareketle Alman-Türk dostluğunun kültürel bazda gerçekleşmesi, bir ütopya gibi görünse ve gerçekleşemese de, art.homes projesinin en azından bu doğrultuda ön ayak olması içtenlikle temennimdir yılında Wilhelm İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu Dostluk Evi yolu ile bir savunma ve ekonomi dostluğu kurma kararı aldılar. Alman İmparatorluğu Fransa ya da İngiltere gibi rakip ülkelere boğazlardaki varlığını göstermek için öncelikli olarak emperyal bir ilgi ile hareket etti. Osmanlı Sultanı tarihi İstanbul un kalbindeki bir araziyi kendilerine hibe etti. Wilhelm İmparatoru projeye tüm iyi niyetiyle rehber oldu ve Alman Werkbund üyeleri arasında bir yarışma düzenledi 2. Mimar German Bestelmeyer in 1.lik ödülünü aldığı ve projenin temelleri atıldığı halde bu proje bu iki dost ülkenin ikisinin de yanyana kaybettiği I. Dünya Savaşı nın karmaşası yüzünden başarısızlığa uğradı. 10 yıllar sonra yeniden bir Türk Alman projesi başarısızlığa uğrama tehtidi altında. dir. Projeye Katılan sanatçılar Münih ten ve İstanbul dan geliyorlar ve çoğu da bu şehirlerin en büyük sanat okullarında eğitim görmüşler. Bireysel spesifik iş ilişkilerinin, mesleki değiş-tokuş gibi kişisel karşılıklı yakınlaşmaların yanısıra ve belki de bu yüzden farklı sanatsal eğitim almış olmaları bu ortak çalışmayı etkileyecektir. İstanbul ve Münih teki enstitülerin gelenek ve öğretim teknikleri acaba sanatçıların pratik çalışmalarına ne kadar yansıyacak? art.homes projesindeki Alman sanatçıların çoğu yakın zamanda 200. yılını kutlamış olan Münih Güzel Sanatlar Akademisi nden gelmektedir. Burada hala kişilik sınıflardaki eğitimin bir profesör tarafından verildiği klasik bir eğitim sistemi uygulanmaktadır 3. Eğitim alanları da resim, heykel ve grafik dallarının klasik disiplinleri şeklinde. Yine de öğrenciler kendilerini bu kalıplara pek de kolay sanat, Batı Avrupa ya kıyasla daha farklı bir zaman anlayışıyla ve farklı alanlarda gelişmiştir. Güzel Sanatlar Akademisi nin ve modern disiplinlerin inşa edilmeleri ilk olarak Mustafa Kemal Atatürk ün 20 li ve 30 lu yıllardaki reformları sayesinde hızlanmıştır 4. Günümüzde heykel, resim, fotografçılık, tekstil tasarımı ve sahne dekorasyonu gibi farklı eğitim dalları da Mimar Sinan Üniversitesi nde bulunmaktadır. Aynı zamanda Güzel Sanatlar Fakültesi 1955 yılında kurulmuş olan Marmara Üniversitesi nde de okunabilmektedir. İlginç olan her iki kurumda da halen kaligrafi ve halıcılık gibi klasik Türk sanatları da öğrenilebilmesidir. Örneğin Sabancı Üniversitesi gibi İstanbul daki bazı diğer Akademi ve Üniversiteler de Görsel Sanatlar ve Görsel İletişim Tasarımı gibi çeşitli öğrenim programları sunmaktadır. Bu spesifik akademik eğitimlerin art. homes un sanatçı birliğinde ne gibi roller oynayacağı bizi heyecanlandırıyor. Belki oluşur. Bu durum daha sonra içiçe girmelerini sağlar. art.homes katılımcılarının arasında bu açıdan bir arkadaşlığın oluşup oluşmayacağını iki yıllık bu projenin bitiminde anlayabileceğiz. Tercüme: Özgür Karakoyunlu 1. chambres d amis, Ausst.-Kat. Museum van Hedendaagse Kunst 1986, S Vgl. Theodor Heuss: Das Haus der Freundschaft in Konstantinopel. Ein Wettbewerb deutscher Architekten, hg. v. Deutschen Werkbund und der Deutsch-Türkischen Vereinigung, München Nicolaus Gerhart, Walter Grasskamp und Florian Matzner (Hg.): 200 Jahre Akademie der Bildenden Künste München. kein bestimmter Lehrplan, kein gleichförmiger Mechanismus, München 2008, S Vgl. Güzel Sanatlar Eğitimde 100 Yıl, Mimar Sinan Üniversitesi 1983 yayını, Istanbul Vgl. Georg Simmel: Soziologie. Untersuchungen über die Formen der Vergesellschaftung, Leipzig 1908, S. 268ff. aslında küratörü ilgilendiren sanatçıların şimdiye kadarki çalışmalarından kopmaları, birbirleriyle kaynaşarak yeni çıkışlar yapmalarıdır Evelyn Pschak Süddeutsche Zeitung,

5 Yeditepe Üniversitesi G ü n ü m ü z ü n sanat dünyası interaktif aynı zamanda farklı disiplinleri ve farklı araçları kullanmaktadır. Sanal ya da gerçek sanatçı çoğu zaman durmadan seyahat Marcus Graf eden bir gezgine benzemekte, heterojen ve çoğulcu gerçekliklerimizin durumlarını alternatif yollar ile araştırmaktadır. Bu sayede Dan Cameron un da belirttiği gibi didaktik olmadan ve polemiğe girmeden angaje bir aktivist olmak için politika ve şiirsellik ile birlikte ideal bir küresel vatandaş tipini ortaya koymaktadır. Sanat küresel vatandaş olarak onun için dünya üzerindeki tüm insanların etrafında küresel insanlık bazında toplandığı evrensel ve insancıl bir davayı içermektedir. Tam da bu yüzden art.homes gibi residens ve değişim programları, farklı ülkelerdeki sanatçılar arasında ilişkiler kurmalari için önemli bir süreç ve hızlandırıcısı durumundadır. Uluslararası sanatçı değişimlerine katılabilmelerini zorlaştıran bu tarz programların ve kamu desteğinin az olması ve aynı zamanda pasaport ve vize işlemlerindeki büyük engellerden dolayı kültürler ve uluslararası böyle değişimlere her şeyden önce Türkiye genç sanatçıları ihtiyaç duymaktadır. art.homes bildik değişim programlarına göre heyacan verici alternatif bir model geliştirmiştir. Sanatçılar yaşadıkları alanı, sanatsal üretim ve sunumun eş zamanlı şekilleneceği ve normalde kesin çizgilerle ayrılan özel ve aleni alanın ortadan kalkacağı, İstanbul daki bir apartman dairesinde çalışacak ve sonrasında sergileyeceklerdir. Bu sayede art.homes 20. yüzyıldan beri şekilsel ve konseptsel sanat düzleminde ağırlık kazanan tarihsel bir tartışmayı da ortaya koymaktadır. Bu düzlem sanatın üretilmesinin ve sunulmasını, kurumsal sanat mekanlarının baskılarından kurtarılmasıdır. Yaklaşık 250 yıl önce sanatın sosyal bir sisteme (Siegfried J Schmidt) doğru gelişmesinden bu yana sanatçılar, sergileme alanlarını değiştirmek ve zarar vermek yoluyla kurumsal baskılardan nihai olarak kurtulmaya çalışmışlardır. 20. yüzyılda sanat, bir çalışma sisteminden (Thomas Wulffen) sosyal yaşam alanlarına (Nina Möntmann) ve kendi kendine üreten bir sistemin (Humberto Maturana) oluştuğu sosyal bir yapıya doğru gelişmistir. Buna mukabil olarak sergileme işi sanatsal sistemin, sanatın sunumunu, üretimini ve benimsenmesini etkileyen art.homes Sanat İçin Uluslar ve Kültürler Arası Bir Ev Marcus Graf ve ayrıca bunun da ötesinde, kültürel ve toplumsal politik bir etkiyi barındıran önemli bir parçası haline gelmistir. art.homes daki apartman daireleri bu tartışmaya çok iyi bir şekilde eklenmektedirler. Çünkü bu yerler sözlü ve görsel değiş tokuşun ve aynı zamanda görsel tartışmanın ve sunumun mekanları olmaktadırlar. Proje 1950 lerden beri Avrupa ve Kuzey Amerika da var olan sanat üretimi ve sanatın sergilenmesinin alternatif şekillerine yönelik arayışı ile de ilişkiler içermektedir. O zamandan beri günümüz sanatında bugün hala var olan ve sergileme mekanını kendi biçimsel ve kavramsal çalışma alanı olarak gören ve ilerleyen mekan ilişkisine doğru bir ilgi ortaya çıkmaktadır. Evler ve özel yaşam alanları o zamandan beri her daim sanat mekanları olarak kullanılmışlardır. Örneğin Marcel Broodthaers 1969 da Brüksel deki kendi dairesinde kendi müzesini (Musée d Art Moderne, Département des Aigles) kurarak müze kavramını sorgulamıştır. Keza 1960 larda Fluxus, Happening ve Performance gibi sanat akımları bir çok sosyokritik tema yolu ile yeni bir kamuoyu yaratmaya ve muhafazakar sanat bağlamından kopmaya çalışmışlardır. Sergileme alanı özel ve sınırlı bir mekan olduğundan ötürü sanatçılar daha fazla kişiye ulaşabilmek için bunun dışarısına çıkmak zorundadırlar. 70 li yıllarda sanatçılar sanat kavramını ve sergi alanını genişleten ve şehrin sosyal bağlamı ile ilişkiye geçen kurumsal kritikten etkilenmislerdir. Sanatçılar 80 li yıllarda ise daha ziyade şehirde olmaya kendilerini zorlamış ve kapalı galeri mekanlarından daha farklı alternatif alanlar elde etmişlerdir. Bu sebepten ötürü postmodern Anything Goes (Paul Feyerabend), sanatın hem üretim hem de sergileme olanakları ile ilişkilidir. Bundan ötürü sanat alanı kendisini sosyal alana gitgide daha fazla bağlamıştır. Yine 80 lerden itibaren günümüz sanatının üretim, sunum ve iletişimini mümkün kılan Off Space alternatif bir sergileme alanı olarak kabul edilmiştir. Burada sergilenen sanat çoğunlukla Site-Specifity kavramı ile anılmıştır. 90 larda Nina Möntmann a göre sergileme alanı günümüz sanatının sosyal ve politik angajmanı ve aynı zamanda mekana özdeşliği ve farklı kentsel ve sosyal durumlara bağımlılığı sayesinde bir sosyal alana dönüşmüştür. Sosyal bir alan olarak sanat, 90 lı yıllardan günümüze popüler genişlemesini sanat ve konteksin geleneksel özetini yıkmak isteyen küçük gerilla gruplarının işlerinde edinmiştir. İstanbul Sanat Ortamının Durumu Böyle bir projenin gerçekleşmesi bir kaç yıl öncesine kadar imkansızdı. 90 li yılların ortalarına kadar serbest sanattan söz edilemazdi ve sadece Türk motifli resimler bir nevi Franz von Stuck, Cézanne, Kandisky gibi sanatçıların kopya edilmiş biçimde sunulduğu görünmektedir. Nadja Mayer, Abendzeitung, 27./ Yeni bin yılın başından beri Türk kültür ve sanat sahnesine başta Almanya dan ve biraz daha az olmakla birlikte diğer batı ülkelerinden artan bir ilgi görülmektedir. Çağdaş sanat sahnesinin kentsel temalarla uğraşmak şeklindeki genel eğilimi İstanbul a karşı olan bu eğilimin önemli bir sebebidir. Türk metropolünün içerisinde batılı büyük şehirlerde olmayan kentsel ve sosyal yapılar içeren özel karakteri İstanbul u özellikle cazibeli hale getirmektedir. Türkiye nin baltık komşularında 1989 yılından itibaren meydana gelen jeopolitik değişimler ve Sovyetler Birliği nin çöküşü, İstanbul un Balkanlar ve Batı Avrupa, aynı zamanda Yakın/Orta Doğu ve Batı Avrupa arasındaki merkez metropol olarak pozisyonunu sağlamlaştırmıştır lerde başlayan neo-liberal ekonomi çabalarından sonra Türkiye hem komşularıyla alışveriş imkanlarını hem de Avrupa Birliği ile birleşmeyi aramaya başlamıştır. Benzer bir dinamiği ve olumlu havayı sanat sahnesinde de görmek mümkündür lardan bu yana İstanbul da ilk defa Apartman Projesi, İstanbul Yeni Sanat Müzesi, İstanbul Contemporary Art Projects gibi Off-Space-Galeriler de sergiler düzenlendiği görülmektedir Bunlar modern sanatın genç kitlelere aktarılması için platformlara dönüşmektedirler. Aynı zamanda bunlar sanatsal sistemin demokratikleşmesinde ve farklılaşmasında çok önemli bileşenler ve özellikle genç sanat öğrencileri arasında büyük yankı uyandırmaktadır. Yeni bin yılın başından bu yana Off-Space galerilerin ve aktivitelerin sayısı 20 nin üzerine çıkmıştır. Bunlar sponsorların etkisi altında bulunan ve bu nedenle Türk kültür ve sanat hayatınada eleştirilere yol açan, özel ya da firmalara ait galerilere ve müzelere göre sayı olarak çok azda olsa kalite olarak anlamlı bir karşı kutup oluşturmaktadırlar. İstanbul un sergilerinin niteliği her ne kadar topluma yeterli entegre olamamış olsa da, son 10 yılda kayda değer gelişmeler görülmektedir. Her şeyden önce politikacıların ilgisizliği, zayıf toplum bilinci ve sergi alanlarındaki alt yapı eksiklikleri, Türk sanat dünyasının sosyal bir sisteme dönüşmesinin önündeki engellerdir. Sergileme niteliği burada Kuzey Amerika kültür modeline benzemektedir. Tam bu noktada genç Türk sanatçılarının yaşadığı bu zorluklardan ötürü art. homes gibi bir proje onlar için kendi işlerine pozitif etki edebilecek uluslararası bir diyaloğa girebilmeleri şansını getirdiğinden ötürü çok önemli bir yere sahiptir. art.homes un organizasyonel yapısı kayda değer bir oluşumdur. Benim düşünceme göre; Münihli ve İstanbullu sanatçıların bir arada yaşayabilmeleri ve çalışabilmeleri zor olacak. Çünkü birbirlerini ne insan olarak, ne de sanatçı olarak tanımıyor olacaklar. art.homes tarafından kiralanan evlerde sürtüşmeler yaşanacak. Fakat bu böyle iyi! Sürtüşme enerji üretir ve bu da bizi ileriye götürür. Daha şimdiden beni heyecanlandıran bu projenin katılımcılarına hem birbirlerinden hem de şehirden kalıcı etkiler elde edebilecekleri eğlenceli ve üretici bir süreç dilerim. Michael M. Thoss Sanatçılar içinde bulunduğumuz zamanda tanrının dikeysel gerçeğinden değil, eşit ölçüde resimlerin yataysal sonsuzluğundan hareket ediyorlar. Boris Groys: Eşitliğin mantığı Tercüme: Özgür Karakoyunlu A v r u p a n ı n partner şehirleri arasında sanatçı r e s i d a n s l a r ı o l u ş t u r a r a k sanatçıların bireysel yaratıcı potansiyellerini sınırlar ötesinde değerlendirmek, dünya çapında Michael M. Thoss, yapılacak olan Allianz Kültür Vakfı büyük birlik projeleri için en verimli yöntemlerden biridir. Ulusal kültür sınırlarını aşarak kıtaların içiçe kaynaşması... art.homes projesi bu konuda bir adım daha öteye gitmektedir. Çünkü farklı kültürlerden gelen dolayısıyla farklı kültürel yapıya sahip olan sanatçılara Münih ve İstanbul kentlerinin merkezlerinde birlikte yaşayabilecekleri, eşit bir şekilde çalışmaları arasında değiş tokuş yapabileceleri bir ortam sunmaktadır. Aynı zamanda sunulan bu deneysel ortam sanatsal deneyselciliği de yeniden akıllara getirmekte. Sanatçıların her biri bir diğerinin yaşamı içerisine girecek ve bu durum birbirlerini daha iyi anlayabilmeleri, kendilerine özgü yöntemler yakalamalarını kolaylaştıracaktır. Böylece sıkça sözü edilen kültürlerarası diyaloğu bir yaşam zorunluluğuna ve her gün canlı tutulması gereken bir gerçeğe dönüştürecektir. Karşılıklı saygı temeline dayanan böyle bir iletişim kültürü (ki partner sanatçılar arasında yeniden ve farklı bir şekilde yakalanması gerekecek olan bu kültürlerarası diyalog, hem başarılı hem de başarısız sonuçlar doğurabilir.) geleceğin Avrupa kültür projesi için çok iyi bir baz oluşturmaktadır. Çünkü hiç bir meslek grubu çağdaş sanatçılar kadar çevresine karşı duyarlı bir algılama gücüne ve olguları kendi içinde değiştirme kabiliyetine sahip değildirler. Bu nedenle art.homes projesine katılma şansına sahip olduğumuz ve projeyi mütevazi bir çerçevede destekleyebildiğimiz için mutluluk duyuyoruz. Allianz Kültür Vakfı nın kültürler arası programlarla genç sanatçıları ve küratörleri kendi ulusal sınırları ötesine taşıyarak birleştirme ve bununla Avrupa nın kültürel entegrasyonuna katkıda bulunma amacı art.homes projesiyle birlikte bir kez daha kendini doğrulamıştır. Öte yanda art.homes projesi vakfımızın Berlin Binali nde uluslararası küratörler sempozyumunun ve yakında gerçekleşecek olan Brüksel in Wiels kenti, Leipzig in Halle 14, Lizbon un Maumaus kasabaları ile birlikte yürüttüğü uluslararası sanatçılar ve residans projesi REX in mükemmel bir tamamlayıcısıdır. Sanatsal üretim sürecinde sıkça vurgulanan, politikacılar tarafından ise sürekli sözü edilen diyaloglar arasında ilişki sağlayan temellerin oluşmasında art.homes un Münih in merkez semti Lehel de ve İstanbul un en önemli merkezlerinden biri olan Beyoğlu nda gerçekleşmesi önemli bir rol oynamaktadır. Projeyi gerçekleştirenlere tebriklerimizi böyle bir sanat ve yaşam deneyimine katılan sanatçılara en içten teşekkürlerimizi iletiriz. 5

6 Sanatçı Çiftler Siyoung Kim (M) Elif Süsler (İ) Kore de resim okuduktan sonra Berlin e geçtim, orada kolaj tekniğini kendim için yeniden keşfettim. Böylece kolaj ana malzemem oldu. İşlerimde değindiğim sosyo-politik konular ve özellikle üzerinde durduğum eleştirel bir biçimde gözlemlediğim memleketimin ve batı kültürünün farklılıkları. Kullandığım öğeler çizim, yerleştirme, medya kolajı ve stop-motion-video. Benim için sanat her zaman kültürlerarasıdır. Kişisel durumuma bakılırsa başka bir bakış açısı göremiyorum. Farklılıklar ve çatışmalar her zaman bir ilham kaynağım olmuştur. Türk kültürünü hiç tanımıyor olmam benim için büyük bir avantaj. Bunu artı bir değer olarak kullanabileceğime inanıyorum. Partnerim ile biçimsel anlamda olmasa da ortak sosyo- eleştirel yaklaşımlarımızdan yola çıkarak birlikte çok iyi işler ortaya çıkarabileceğimiz düşüncesindeyim. Sabancı Üniversitesi Görsel Sanatlar lisans ve lisansüstü programlarını bitirdim. Bir dönem Fransa da Ecole Supérieure d Art de Grenoble da eğitimime devam ettim. İşlerim daha çok enstalasyonlardan oluşuyor, işleri bir mekan dahilinde düşünüyorum. Bu enstalasyonlarda yaptığım resimlerden fotoğraf ve videoya kadar farklı ortamlar kullanıyorum. Son zamanlardaysa dikiş ve kumaşlarla haşır neşirim. Bireylerin, durumların, olayların korunaksızlığı, savunmasızlığı ve bu zayıflığı örtmek için oluşturdukları kılıflar üzerine çalışıyorum. İşlerimde, güçlü görünmek için oluşturulan bu kılıflarla, kılıfların içindekinin kırılganlığının zıtlığı bir bütünlüğü olmayan, yapay fiziksellikler oluşturuyor. art.homes projesini, öncelikle Türkiye dışında da ayağı olduğu ve 20 sanatçının birarada çalışacağı bir proje olduğu için heyecan verici buldum. Evim değil, bir ev ve aynı zamanda atölyemsi bir yer. Proje süresi çok uzun değil ve bence bu süre hep alışma evresi şeklinde geçecek. Beraber yaşamak da, iş üretmek de bana zor gelmiştir, zordur yani o uyumu yakalamak. Ama bence biz o uyumun peşinde olmayacağız, her şey çok hızlı gelişecek ve biz farklılıklarımızdan, uyumsuzluklarımızdan memnun kalacağız. Günlük ihtiyaçlarımız, yaşantımız ve çalışmamız arasında gidip geleceğiz. Siyoung Kim, doğ. 1976, Berlin, Görsel Sanatlar Akademisi, Münih Elif Süsler, doğ. 1983, Ankara, Sabnaci Üniversitesi, İstanbul Kaori Nakajima (M) Deniz M. Örnek (İ) Genellikle resim alanında çalışıyorum. Geleneksel Japon çizimlerine ilgi duyuyorum. Zaman içerisinde resim parçalarını bir tür cam-sandviç şeklinde kompoze ederek kendime özgü bir kolaj tekniği geliştirdim. Birleştirmeyi çağrışımsal bir şekilde yapıyorum ve motiflerin nesneselliği ile zıtlıkların çarpışmalarını sağlıyorum. Bu tür çalışmalarımı mekanların durumlarına göre yerleştiriyorum. Bu sergide benim için yeni olan serigrafi ve video animasyon tekniklerini kullanmak istiyorum yılında geleneksel bir Türk düğününü ziyaret etme ve bu sayede Türk kültürü ile tanışma şansım oldu. Partner sanatçım ile çalışmak bana yeni deneyimler ve görüşler kazandıracak. Parnerimle elektronik posta yoluyla çalışmalarımızı karşılaştırdık ve bir çok benzerlik yakaladık. Algı, boyutlar, oranlar, malzeme bilgisi ve çeşitli teknikler açısından geliştiren değişik işler yaptım. Ahşap ve gazbeton gibi değişik malzemelerle heykeller yapmaya, yerleştirmeler düşünmeye başladım. Öte yandan belgeleme ve kurgulama yardımcısı olarak fotoğraftan yararlanmayı sevdiğimi de eklemeliyim. Beyaz Küp ün dışında yer alan, izleyicisi ile dolaysız ilişkiler kurabilen işlerin insanlara daha kolay ulaştığını düşünüyorum. Ayrıca yaşam ortamımda oluşan veya çeşitli yaşam ortamlarında oluşan durum/işlere de özel bir ilgi duyuyorum. Çok temiz ve rahat bir kavramsallık barındırıyorlar. Hırgürden, kalabalıktan uzakta insanın kendi beyninin içindeymişcesine bir mekanda art.homes afişini ilk gördüğümde gülüp süpermiş dedim, tam da benim için üretmişler bu projeyi. Partnerim Kaori Nakajima nın yaptığı işlere internet üzerinden ulaştım, nelerle ilgilendiğini gördüm. Sakin işleri severim. Sakin ve garip bir şekilde kendinden emin işleri. Onun işleri işte tam olarak böyle, gösterişsiz. Doğal bir kokusu var. Henüz, iletişim dili ve şekli dışında bir problem görmüyorum; eh olmadı çizerek anlaşabilirim diyorum. Kaori Nakajima, doğ in Niigata / Japonya Görsel Sanatlar Akademisi, Münih Deniz Örnek, doğ. 1986, İstanbul, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul 6

7 Michael Grudziecki (M) Dünya Atay (İ) İşlerimin konusu mimarlık ve göç. Tuval çalışmalarımda içerik ön plandayken, mekan içinde yaptığım çalışmalarımda ise biçimsel konuları ele alıyorum. Bu çalışmalarım arasındaki sınırlar gayet akıcı yılında İstanbul u ziyaretim esnasında bu şehrin göçmenlik ve mimari yapısından ne kadar da etkilenmiş olduğunu farkettim. Kesinlikle daha uzun bir süre için dönmeliydim İstanbul a. Partnerim Dünya ile oldukça kısa bir süre içinde elektronik-posta üzerinden iletişime geçtik. Bir çok fikir alışverişinde bulunduk. Streetart İstanbul Festivali nde onu çok atık ve açık bir sanatçı olarak tanıdım. Dilerim ufkumuzu biraz daha açabilir ve bu sayede kendi çalışmalarımıza yeni bakış açıları katabiliriz. Çeşitli ajans, organizasyon ve festivallerde çalışıyorum. Çeşitli sergilere katıldım. İlüstrasyon yapıyorum. Rüyalar ile gerçeği karıştırmaktan, gerçeği sorgulamaktan, gerçek olarak sunulanı çarpıtıp süslemekten büyük keyif alıyorum. Esas amacı paylaşımı desteklemek olan bu projede aşılan sınırların bir takım fiziki sınırlar ile kısıtlı kalmamasını umuyorum. Micheal ile internet üzerinden konuştuk, anladığım kadarı ile sahip olduğum tarih görüşünden oldukça farklı bir görüşe sahip. Her ikimiz de bu farklılığın iyi ve besleyici olduğunu düşünüyoruz. art.homes uzun zamandır içinde bulunmayı istediğim türden bir proje. Daha önce yerel sanatçılar ile birebir iletişim ve paylaşımdan doğan benzer projeler yürüttüm; art.homes ile uluslararası boyutta bir paylaşım platformu oluşacağını düşünüyorum. Engel olarak algılanabilecek dil ve kültür farklılıklarının ise tam tersine, paylaşımı daha saf bir boyuta taşıyacağını düşünüyorum. Michael Grudziecki, doğ in Breslau/Polonya, Görsel Sanatlar Akademisi, Karlsruhe Dünya Atay, doğ. 1986, İstanbul, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Matthias Männer (M) Hera Büyüktaşçiyan (İ) Çalışmalarımın çoğunu mekana özel yapıyorum, amacım mevcut olan mekanı bir şekilde genişletmek. Benim için önemli olan beden ve mekan arasındaki ilişki ve bundan çıkan sorular. Nasıl alğılıyoruz? Gerçek nedir? Çoğu çalışmalarım, organik varlıklar ve makine benzeri nesnelerin karışımından oluşuyor. Kendi çalışmalarımın yanında, başka sanatçılar ile birlikte işbirliği yapabilmek için sanat projeleri düzenliyorum. İşbirliği yapmak ve bağımsız projeler düzenlemek benim için çok önemli ve sanatsal işlerimin bir parçasını oluşturuyor. Temennim bu projede yeni arkadaşlar edinmek ve bundan dolayı başka işbirliklerinin doğmasıdır. İstanbul doğumlu, yarı Ermeni yarı Rum kökenli bir sanatçıyım. İşlerimde ağırlıklı olarak kültürel kimlik, ötekilik ve bellek gibi konseptler üzerinde çalışmaktayım. Yaptığım enstalasyon ve fotoğraf çalışmalarımda ikonografik bir dil kullanmamın yanı sıra, bir çoğunda belirli mitolojik, teolojik, tarihsel ve kişisel hikayeler, semboller üzerinden yola çıkarak şimdi ve içinde bulunduğm mekan/şehir ile bağlantı kurmaya çalışıyorum. Daha önceden benzer bir çalışmaya Salzburg Görsel Sanatlar Yazakademisi nde de katılmam, benzer bir şekilde partner bir sanatçı ile iş üretme ve geliştirme sürecini yaşamam da art.homes proejsine katılmamda etkili olmuştur. Şu ana kadar partner sanatçım olan Matthias ile yapacağımız proje üzerinde çok tartışma olanağımız olmadı. Fakat şunu diyebilirm ki; Matthias ın heykel/enstelasyonları, gözlemlediğim kadarı ile uzayan ve mekanı bölen veya bir birine bağlayan plastik formlar halindeler. Benim çalışmalarım da gündelik hayatta kullanılan objeler, fotoğraf vs. gibi elemanları bir araya getirip uzayan ve mekanın bir noktasını bir diğeri ile bağlayan, ya da bir mozaik gibi bir araya gelip bir bütün olarak mekanı kaplayan formlar halindeler. Bu açıdan bir ortak dil kurulabileceğini düşünüyorum. Matthias Männer, doğ. 1976, Mitterteich, Görsel Sanatlar Akademisi, Münih Hera Büyüktaşçiyan, doğ. 1984, İstanbul Marmara Üniversitesi, İstanbul 7

8 Patricia Wich (M) Orhun Erdenli (İ) Çalışmalarımda içerik olarak toplumsal sorunları ve bu sorunların biçimsel yansımalarını konu ediyorum. İzleyicilerin çalışmalarımla içiçe girmesi benim için önemli bir rol oynuyor. Mekan ve buna dayali konsept, çalışmalarımın hangi sonuca varacağını ortaya koyuyor. Partnerim Orhun ile aramızda her hangi bir sınır görmüyorum. Elektronik posta ile hemen iletişime geçtik ve karşılaştırdığımız öngörülerimizle bir konsept oluşturduk. Birlikte çalışacağım ev tesbit edildikten sonra konseptimizde bir kaç değişiklik yaptik. Yeni imkanlar gündeme geldi. Birlikte yapacağımız çalışmamızdan hareketle izleyicilerle bir diyaloğa gireceğimizi umarım. Biraz da Türkçe öğrenebileceğimi düşünüyorum. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Heykel Bölümü ve Yeditepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Plastik Sanatlar Bölümü nde okudum. Yeditepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü nde yüksek lisans yapmaktayım. Daha önce de başka bir sanatçıyla ortak bir proje yürütmüştüm. Bu ortaklıktan oldukça verimli sonuçlar ve kazanımlar elde ettim. art.homes projesinin benzer kazanımlar için oldukça verimli bir kültürlerarası alan oluşturabileceğini düşündüğüm için katıldım. Sergi konsepti gerek yöntemindeki sıradışılığı, gerekse öne sürdüğü olasılıklar ve olası kazanımlarla zaten sorular yaratmak ve bu sorulara alternatif yanıtlar bulmak üzerine kurulu. Projenin aynı zamanda uluslar (ve dolayısıyla kültürler) arası bir karşılaşmaya dayanması her durumda sanatçıların ötesinde sanat adına bir meydan okuma. Dolayısıyla sonucu ben de merak ediyorum. Partner sanatçımla yaptığım yazışmalar ve onun sanat görüşü hakkında edindiğim izlenimler mekana uygulayacağım işin neye benzeyebileceği ve partner sanatçımın işiyle ne gibi bir ilişki kurarak eserlerin anlamlarının nerelere kayabileceği, nasıl daralıp nasıl zenginleşebileceğine dair pek çok olasılık doğurdu. Dediğim gibi, sonucun şaşırtıcı ve heyecan verici olacağını düşünüyorum. Patricia Wich, doğ. 1978, Asunciòn/Paraguay, Görsel Sanatlar Akademisi, Münih Orhun Erdenli, doğ. 1975, İstanbul, Yeditepe Üniversitesi / Dokuz Eylul Üniversitesi, İstanbul Patricija Gilyte (M) Pelin Güre (İ) Çalışmalarımın konusu mekan ve bağlam ile ilgili. Kullandığım öğeler video ve heykel. Beni ilgilendiren bu iki medyanın içiçe girmesi. Örneğin sergilerimde bir video çalışmamdan bazı unsurları sergi için yeniden inşa ediyorum. İstanbul un tarihi, edebiyatı ve kültürü ile uzun süredir ilgileniyorum. Bu projenin sunduğu zaman ve içerik bağlamındaki çerçeve sanatsal anlamda da bu şehirle kaynaşmamı sağlayacaktır. Benim projem için iletişim çok önemli bir unsur değil. Edindiğim deneyimlerde fark ettim ki, zorla iletişim kurmanın pek bir anlamı yok. Eğer anlaşırsak kendiliğinden ortak bir çalışma mümkün olabilecektir. Benim için başka sanatçıların işlerini merakla ve ilgiyle gözlemlemek sanatın temel yönlerinden biridir. Patricija Gilyte, doğ. 1972, Litvanya, Görsel Sanatlar Akademisi, Münih Pelin Güre, doğ. 1983, Denizli, Sabancı Üniversitesi, İstanbul Berlin de liberal sanatlar eğitimi aldım. Şu anda Sabancı Üniversitesi Görsel Sanatlar bölümünde yüksek lisans eğitimimi tamamlamak üzereyim. Heykel ve yerleştirme alanında sanat işleri üretmekteyim ve kullandığım malzemeler her spesifik işin fikrine uygun olarak değişiklik gösteriyor. Daha çok hazır malzemeleri manipüle ederek elde ettiğim çalışmalarımda, yiyecek malzemelerinden cam kırıklarına ve saç gibi organik malzemelere kadar organik ve inorganik tezatını, yaşayan ve üretilmiş arasındaki farkı vurgulayacak çeşitlilikte malzemeler kullanıyorum. Almanya ya karşı özel bir sempatim var. Ama art.homes a asıl başvurma sebebim projelerin herhangi bir sanat kuruluşuna ait bir galeri yerine, sanatçıların beraber yaşayacağı evlerde gerçekleşecek olması. Tebdil-i mekanda ferahlık vardır. Farklı bir kültürel yapıda üretmenin getirdiği artılardan biri de bu ferahlık. 8

9 Nyghia Nuyen (M) Ali İbrahim Öcal (İ) Resim çalışmalarımda seri halinde insan yüzünü cepheden gösteriyorum. Yapmak istediğim, öznel özellikler kaybolmadan yüzün arkasındaki yüzü ortaya çıkartmak. Dizinin tekdüzeliği karşısına tezat olarak yüzlerin öznelliğini koyuyorum. Böylece bireyin değerini, kimliğini ve kişiliğini sürü topluluklara karşı göstermeye çalışıyorum. Saigon doğumluyum, memleketimden bir tekne ile kaçtım ve 20 yılı aşkın bir süredir Almanya da yaşıyorum. Sanatçı olarak özellikle uluslararası alanda çalışmayı seviyorum. Beni, yabancı olan bir kültür ile tanışma ve yeni yüzler keşfetme şansı çok heyecanlandırıyor. Henüz yüzyüze tanışamadığım bir sanatçı ile sezgisel bir çalışmaya girmek zor görünüyor. Ama bazı sürprizlerle karşı karşıya kalacağımızdan eminim. Çalışma sonuçlandığında kendi işlerimi genel bağlamda görmek ilginç olacaktır. Çalışmalarımın düşünsel atmosferini oluşturan, beni üretmek adına tetikleyen esas olgu; teknolojinin insan yaşamını gi- derek rahatlattığı, sanatın kendi sınırlarını gittikçe genişleterek ortaya farklı mecralarda farklı öneriler sunduğu, yalnızlaşan bireylerin oluşturduğu topluluğun giderek fazlalaştığı bir dönemin içinde bulunan, ben in nasıl olur da bu yapı içerisinde kendi bireyselliğini kurabilir ve bu varolma sorununu nasıl çözebilir sorusudur. Bireyin yaşadığı iç çatışmalar, kaotik bir ortam içerisinde bulunmasından kaynaklanan sıkıntısı, kimliksizlik durumunun kişiye yasattığı nevrozlar; kentteki bireyin yalnızlığı ve bu yalnızlığın nedeni olarak gösterilebilecek iletişimsizlik, toplumsal olayların oluşturduğu travmalar, yaptırımlar gibi küresel sıkıntılara birer gönderme yapma amacı güden eserlerin temel kavramsalını oluşturmaktadır. Çeşitli mecralarda karşılaştığımız, belki de günümüzün çözüme ihtiyacı olan en önemli paradokslarından biri olan yerel-evrensel sorunsalına, yerleşke ve konumlanma parantezi içinde sorular sormaya çalışan ve kayda değer cevaplar alabileceğimiz art.homes projesinin, yukarıda bahsettiğim başlıklar bağlamında önemli çıkışlar sağlayacağına inanıyorum. Nghia Nuyen, doğ. 1976, Siyagon / Viyetnam Görsel Sanatlar Akademisi, Münih Ali Ibrahim Öcal, doğ. 1982, Aschaffenburg /Almanya, Marmara Üniversitesi, İstanbul, S. Demirel Üniversitesi, İstanbul Motoko Dobashi (M) Erkin Gören (İ) Japonya`da doğdum, büyüdüm ve yaklaşık 10 yıldır Almanya da çalışıyorum. Münih Akademisi nde kağıt üzerine çizimler dışında duvar çalışmalarıma başladım. Ana konum manzara. Bunu akrilik ve sulu boya ile monoton renklerle yüzeye boyuyorum. Grafikten esinleniyorum ve çeşitli dönemlere ait olan medya kaynakları benim ilham kaynağım. 5 yıl evvel İstanbul da bir karma sergide yer aldım. Bu defa İstanbul un ilginç mimarisi benim ilham kaynağım olacaktır. Partner sanatçım ile çabucak iletişime girdik. Web sitesinde işleri ile tanıştım. Çalışmalarımızın arasında bazı benzerlikler keşfettik. Deneyimlerimden yola çıkarak söyleyebilirim ki, iki tarafın da aktif olarak birlikte fikirler geliştirmesi gerekecek. İstanbul da yaşıyorum. Uzun yıllardır görsel ve işitsel kompozisyonlar yapmaktayım. Kendi üretimlerimin yanısıra şimdiye kadar genç sanatçıları bir araya getirmeye yönelik birçok proje yaptım. Bunların arasında bir sanatçı inisiyatifi olan Mtaar, bir çevrimiçi görsel sanatlar seçkisi olan Horaley ve ses sanatçılarına yönelik bir ortaklık projesi olan ReftLight isimli projeler bulunuyor. Ortak projelere olan ilgimden dolayı art.homes projesi çok ilgimi çekti. Yabancı sanatçılarla bir arada çalışmak, paylaşmak benim için art.homes un en önemli özelliği. Birlikte geçirilecek bu zamanın sadece sanatsal üretim anlamında değil, kişisel deneyimlerin de paylaşımı açısından besleyici olacağına inanıyorum. Süreçle ilgili çalışmalarımızı birbirinin içine geçirmek, sanatçı kimliklerimizin varlığını daha transparan bir hale getirebilmek gibi temennilerim var. Motoko Dobashi, doğ. 1976, Tokushima / Japonya, Görsel Sanatlar Akademisi, Münih Erkin Gören, doğ.1982, İstanbul, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul 9

10 Basia Baumann (M) İrem Tok (İ) Bir film rejisörü olarak çalışmalarımı resimsel diziler olarak görüyorum. Çok özel duygularımı içeren ve genellikle Polaroids şeklindeki fotoğraf çalışmalarım, seyircinin iki kez izlemesinden sonra kendi hikayelerini anlatmaya başlıyorlar. Amacım estetiğin önemli rol oynadığı çalışmalarımda duygularımı konuşturmaktır. Projeye müracaat etmemdeki önemli sebeplerden birisi İstanbul oldu. Böyle bir milyonluk metropol şehrin dışında, bana ilham verebilecek başka bir yer tanımıyorum. Bu sergide sunduğum bütün fotoğraf ve film çalışmalarımı Eylül 2010 da İstanbul da hazırladım. Bütün duygularımı kullanarak İstanbul dan etkilenmeye, büyülenmeye çalıştım. Sergimiz bu duygulara yer vermeli. İrem ile, sadece birlikte yemek pişirmek ve konaklamak değil, çalışmalarımızı içiçe sokabileceğimiz konusunda hem fikiriz. Genel olarak işlerimde, yaşadığım yere ait sosyal dokudan olduğu kadar kendi iç dünyamdan da besleniyorum. Konu edindiğim bazen ekoloji veya sosyal bir travma olurken diğer tarafta kendime, bedenime ve doğaya olan hassasiyetim de çıkış noktalarımı oluşturuyor. Bu karşılıklı durum aslında kendi içinde bir denge yaratıyor. Kendimden beslendiğim çalışmalarımın arkasında, yaşadığım dünyaya ait kesitler sunan diğer çalışmalarım hissettiklerime bir arka yüz oluşturuyor. Deneysel çalışmayı seviyorum ve bu projeninde deneyselliği ilgimi çekti. Öncelikle bende merak uyandırıyor. Kuracağımız diyalogların ve Münih li sanatçının buraya yabancılığınında işler üzerinde etkisi olacağını düşünüyorum. Sanırım onlar için, bizim için olduğundan daha etkili bir deneyim olacak. Şuan için bir beklentim yok, kendimi beklentilerle sınırlandırmak istemiyorum. Basia Baumann, doğ. 1972, Münih, Görsel Sanatlar Akademisi, Münih İrem Tok, doğ. 1982, İstanbul, Marmara Üniversitesi, İstanbul Ergül Cengiz (M) H. Ozan Uysal (İ) Almanya da büyüdüm. 15 yaşındayken bir süreliğine İstanbul a yerleştim. O zamandan beri sürekli İstanbul da işlerimi sunmaya çalışıyorum. Istanbul`un sanat ve müzik ortamına sahip olmasi ilgimi cekiyor ve aynı zamanda da ev kirasını ödeyemeyen garsonun içinde bulunduğu bir şehir olmasi endisenlendiriyor. Uzun süredir oryantal sanat tarzı ve bu tarzın nasıl gerçekleştirilebileceği ile ilgileniyorum. Bu sanatı kuş, insanlar vs. gibi formlarla içiçe geçirirken, batının gelenekselliğinden, Op Art ve Barok Sanatı ndan ilham almaya çalışıyorum. Altı yıldır bir sanatçı grubu içinde bulunmamdan dolayı, çevreme karşı sağ duyuluyum. Bunun dışında iki dile ve kültüre sahibim. Bu nedenle birlikte çalışacağım sanatçı ile aramızda sınırlar görmüyorum. İçtenlikle, değiş tokuşla çok güzel sonuçlara ulaşabileceğimize inanıyorum. İnsanlar arasında iletişim kurmaya yardım eden bir araçtır sanat. Çalışmalarımda insanlar bu iletişim ağında kimi zaman çatışır kimi zaman aynı noktada buluşurlar. Partnerim benden çok daha fazla tecrübeli. Ondan öğreneceklerim, farklı ve yeni bir sanat görüşü ile ortak çalışma yapacak olmam beni daha çok geliştirecek. Ergül mekana yönelik çalışmalardan zevk alan bir sanatçı. Ben de ona ayak uydurarak evimizi mekana yönelik çalışmalarla beslemek isterim. Eve yerleşeceğimiz günden itibaren ortamın sunduğu şartlara göre çalışmalar yapacağız. Bu güne kadar aramızda herhangi bir zıtlaşma veya çatışma durumu olmadı. Sabırsızlıkla ustamı evimize bekliyorum. art.homes benim için çok farklı ve alışılmadık bir proje. Birçok usta sanatçı ile kendi yolumu çizmek, farklı sanatsal görüşleri sentezlemek, iki farklı kültürün ortak çalışma içerisinde olacak olmaları benim bu projede yer almam için yeterli sebeplerdi. art.homes, kendi tecrübelerime tecrübe katabileceğim ve bir eşine daha rastlanılması zor bir proje. Nasıl faydalanırsam o kadar gelişir ve hedefime ulaşırım. Ergül Cengiz, doğ. 1975, Moosburg, Görsel Sanatlar Akademisi, Münih / Görsel Sanatlar Akademisi, Hamburg Hakki Ozan Uysal, doğ. 1988, İstanbul, Marmara Üniversitesi, İstanbul 10

11 Ev 1 Siyoung Kim & Elif Süsler Siyoung Kim ve Elif Süsler in dairesi boğazı gören, son derece modern dizayn edilmiş bir ev. Sanatçılar, evdeki soğuk ve siteril yapıya karşıt olarak sıcak ve daha cana yakın bir atmosfer yarattılar. Eve, sanki evin bir parçasıymış gibi yerleştirilen bir çok sanat işini keşfetme şansımız olacak. Politik, sosyolojik ve eleştirel olaylara bir çeşit kara mizah ve espiri anlayışı ile yaklaşan Siyoung Kim ve Elif Süsler, robot evcil hayvanlar gibi interaktif, performatif ve dinamik işleriyle karşılıyorlar bizi. Ev 2 Michael Grudziecki & Dünya Atay Binaya vardığımızda, kimisi kartondan kimisi gerçek bir çok ayakkabı bizi karşılıyor. Michael Grudziecki ve Dünya Atay, güç ve suç arasındaki sosyal tutumlarla ilişki kuran ucuz ve ham bir madde olduğu için karton ile çalışıyorlar. Dünya, günlük yaşam alışkanlıklarımızın kültürel değişimine ve iç mimariye odaklanırken, Michael eski ve yeni İstanbul un mimiari yapısına odaklanıyor. 11

12 Ev 3 Kaori Nakajima & Deniz M. Örnek Bu ev Deniz M. Örnek ve Kaori Nakajima nın brain space i. Her oda sanatçı beyninin düşüncelerin üretildiği ve etkilerinin dışa vurulduğu bir fabrikanın bölmeleri gibi. Bugünün gazateleri hala on yıl öncesinin meseleleri ile doluyken ve bu kargaşa durumu gerçekten ciddiye alınıyorken, bilgi labirentinin içinde kaybolan ruhumuz için evde org ile yapılacak olan müzik bizi ulvi duygulara yönlendiriyor. Ev 4 Nyghia Nuyen & Ali İbrahim Öcal Giriş katında asılı halde duran gazeteler bizi üçüncü kata yönlendiriyor. Üçüncü katta bizleri karşılayan suç mahalinde, bilinmeyen insanların portrelerini görüyoruz. Yerdeki kan ve görünmeyen öldürülmüş insan suç mahalinin diğer bulguları. Nghia Nuyen ve Ali Öcal işlerinde artık varolmayan kimliklerle ve bireysel kimliğin bugünün toplumunda nasıl önemsizleştirildiği ile ilgileniyorlar. 12

13 Ev 5 Basia Baumann & İrem Tok Dördüncü katın merdivenlerinde bizi bir video işi karşılıyor. Yaşantımız boyunca çeşitli durumlara göre değişen farklı kimliklerimize işaret eden bu işlerde, Basia Baumann ve İrem Tok bizi toplumsal ve özel alanlardaki davranışlarımızın farklılığı hakkında düşünmeye davet ediyor. Evlilik gibi ya da okulda üniforma giymek gibi toplumsal rollerin ve kuralların etrafımızda yarattığı çerçeveleri bizlere tekrar hatırlatıyor. Ev 6 Matthias Männer & Hera Büyüktaşçiyan Tarlabaşı nda ki bu ev bize, eski ev sahiplerinin aracılığı ile tarihi, kültürel ve etnik değişimleri gözlemleme fırsatı veriyor. Bu insanlar geçmişlerini ve hatıralarını yanlarında taşıyorlar ve bazen de kökenlerine geri dönme ihtiyacı hissediyorlar. Hera Büyüktaşciyan, enstelasyonu ile ben ile kökenler arasındaki bağlantının altını çiziyor Matthias Männer is bu konunun daha derinine iniyor ve duvarları yıkarak ardında neler olduğunu görmemize izin veriyor. 13

14 Ev 7 Motoko Dobashi & Erkin Gören Motoko Dobashi ve Erkin Gören in evlerindeki duvar resmi iki daireyi birbirine bağlamak üzere bir bütün olarak düşünülmüş. Ağacın giriş katındaki kökleri, birinci kattaki gövdesine ve oradaki yaşam alanına yönlendiriyor bizleri. Orada yaşıyormuş gibi gözüken hayaletler ve yaratıklar, Tarlabaşı nın bu eski bölgesinde geçmişte ve gelecekte olabilecekleri simgeliyor. Ayrıca yakın çevrede bulunan eski mimari öğeler de resimlerde canlandırılıyor. Ev 8 Patricija Gilyte & Pelin Güre Aralarındaki kültürel farklılıklara rağmen, Pelin Güre ve Patricija Gylite kültürlerinin hangi parçasına ait olduklarını bulmaya, ait olmadıkları parçaların içine de kendilerini entegre etmeye çalışıyorlar. Bu sorununu Patricija nın zaman ve kültürel değişimlerle ilişki kuran İstanbul un farklı görüntüleri ve Pelin in pişirdiği geleneksel Türk yemekleri ile çözmeye çalışıyorlar. 14

15 Ev 9 Ergül Cengiz & H. Ozan Uysal Apartmana girdiğimizden itibaren, mekanın yaşamaya uygun bir yer olmaktan çıktığını fark ediyoruz. Camide kullanılan desenler ile yaratılmış mistik bir hava hakim eve. Bu eski kültürün sonsuz gibi gözüken ve birbirini tekrarlamayan şekillerinin yarattığı gölgeler tanımsız ve sınırsız gibi gözüken bir oda yaratıyor. Algıyla ve dinamiğin izlenimiyle oynayan Ergül Cengiz ve Ozan Uysal bizi boyutlar hakkında yeniden düşünmeye davet ediyor. Ev 10 Patricia Wich & Orhun Erdenli Yahudi mitolojisinden bir karakter olan Golem, Orhun Erdenli nin çalışmasının ana temasını oluşturuyor. Golem metaforik olarak ancak kalbindeki büyülü kelimelerle yaşayabilen sanatçıyı simgeliyor. Golem oda için çok büyük, yaşamımız için yabancı bir şekilde havada asılı duruyor. Patricia Wich, görünenin ve algıladığımız dünyanın arkasındaki gerçekliği sorguluyor. Kekler hazırlayarak Golem e ve tabii ki izleyicilere- küçük bir iyilik yapmak istiyor. 15

16 Redaksiyon, Küratör, Projekt sahibi, Konsept: art.homes, Mehmet Dayı Asistan (Münih): Maresa Bucher Asistanlar (İstanbul): Ahmet Yusuf Aygeç / Nur Sarsılmaz / Merve Özyılmaz Koordinasyon (İstanbul): Burçin Ayebe Grafik tasarım: Irmela Fürst Webtasarım: Ray Moore Fotoğraflar (Ahmet Misbah Demircan, Burcu Doğramacı, Christian Ude, Marcus Graf, Michael M. Thoss sanatcilar dışında): Coletta Ehrmann Baskı: LeMan Baskı sayısı: art.homes, Jüri Münih Prof. Nikolaus Gerhart, Münih Güzel Sanatlar Akademisi Rektörü Prof. Dr. Florian Hufnagl, Bavyera Pinakothek Müzesi Yeni Arşiv Bölüm Başkanı Dr. Angelika Noller, Yeni Nürnberg Müzesi Müdürü Dr. Cornelia Osswald-Hoffmann, Sanat Bilimcisi, Küratör Leyla Aktaş-Rosenberger, Heykeltıraş Beate Nagel, Küratör, Sanat Tarihçisi Bülent Tulay, Yayınevi Sahibi Jüri İstanbul Anna Heidenhain, Sanatçı Ayşegül Sönmez, AICA Türkiye Başkanı, Öğr. Görevlisi, Radikal Gazetesi Yazarı Başak Şenova, Küratör Bertrand Ivanoff, Sanatçı Beste Gürsu, Küratör Canan Beykalı, Sanat Tarihçisi, Sanat Eleştirmeni Marcus Graf, Sanat Bilimcisi, Küratör, Öğr. Görevlisi, Yeditepe Üniversitesi Fotoğraf: Hera Büyüktaşçıyan Landeshauptstadt München DÜKKAN KulturPlanungsbüro Erwin und Gisela von Steinerstiftung 16