Metastatik böbrek kanseri

Transkript

1 Hasta Bilgilendirme Formu Türkçe 35 Metastatik böbrek kanseri Altı çizili terimler sözlükte listelenmiştir. Böbrek tümörleri diğer organlara veya lenf bezlerine yayılabilir. Buna metastatik hastalık denir. Metastatik hastalıkta, böbrek tümörü primer tümör olarak adlandırılır ve diğer organlardaki tümörlere metastaz denir. Doktorunuz metastatik hastalık tedavisinde cerrahi ile birlikte hedef tedavisi olarak bilinen antianjiogenik tedavi kombinasyonunu önerebilir. Nadir durumlarda immunoterapi kullanılabilir. Metastazın tedavisi için radyoterapi önerilebilir. Genellikle, metastatik hastalık tedavi edilemez. Metastatik hastalığın tedavisi primer tümörün boyutunu ve metastazları azaltmayı amaçlamaktadır. Bu size daha uzun yaşam ve daha az semptom şansını verecektir. Bu bölümde doktorunuzla görüşmeniz gereken farklı tedavi seçenekleri anlatılacaktır. Bunlar bireysel ihtiyaçlara göre değerlendirilmemiş genel bilgilerdir. Unutmayın ki şartlar ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir. Metastatik böbrek kanseri nedir? Böbrek kanseri metastazı ise genellikle akciğer, kemik, uzak lenf düğümleri ya da beyne yayılabilir (Şekil 1). Metastazlar ilk tanı veya tedavi sonrası takip ziyaretleri sırasında BT de görülebilir. Ayrıca semptomlara neden olduklarından dolayı da tespit edilebilirler. Metastatik hastalık asemptomatik olabilir veya kanserin yayıldığı yere göre farklı belirtilere neden olabilir. En sık görülen belirtiler akciğer metastazında kalıcı kronik bir öksürük veya kemik metastazı durumunda kemik ağrısı olabilir. Sayfa 1 / 11

2 Beyin metastazı Akciğer metastazı Böbrek tümörü Kemik metastazı Şekil 1: Metastatik böbrek kanseri akciğerlere, kemik ve beyine sıçrayabilir. Tedavi seçenekleri Eğer metastatik hastalık varsa böbreğin cerrahi olarak çıkarılması, tümörün boyutunu küçültmek ve semptomları hafifletmek için tavsiye edilir. Bu ameliyata sitoredüktif nefrektomi denir. Eğer ameliyat için yeterince uygun olduğu düşünülürse bu işlem uygulanabilir. Eğer başarılı olursa, daha uzun yaşam ve daha az yan etkiler oluşmasını sağlayabilirsiniz. Metastaz çok fazla ağrı veya diğer belirtilere neden olursa, bu metastatik tümörleri çıkarmak için ek ameliyat gerekebilir. Majör cerrahi için uygun olup olmadığınız ve tümörün çıkarılıp çıkarılamayacağı değerlendirip doktorunuz tavsiye edebilir. Primer tümörün çok büyük değilse ya da diğer böbrek de çalışmıyor ise doktorunuz sitoredüktif parsiyel nefrektomi önerebilir. Bu ameliyat sırasında doktor sağlam, sağlıklı böbrek dokusundan mümkün olduğunca fazla bırakır. Sayfa 2 / 11

3 Metastatik hastalıkta, cerrahi genellikle ilaç tedavisi ile birleştirilir. Böbrek kanseri için ilaç tedavisinin çeşitli türleri vardır: kullanılır. Nadir durumlarda immunoterapi tavsiye edilebilir. İlaç tedavisi belirtileri rahatlatmak, primer tümörü ve metastazları küçültmeyi sağlayabilir. Antianjiogenik terapi, yaygın hedefe yönelik tedavi İmmunoterapi Kemoterapi, immunoterapi ile kombine Böbrek kanseri için en sık kullanılan ilaç tedavisi antianjiogenik tedavidir. İlaç tedavisi alırken ameliyattan sonra metastazlara bağlı belirtiler varsa, radyoterapi daha da rahatlatmak için yardımcı olabilir. Tedavi yolunuzun planlanması aşamasında doktorunuzla konuşmanız gereken bazı konular vardır: Doktorunuz tümörü küçültmek için ameliyat öncesi ilaç tedavisi önerebilir. Bazı durumlarda, antianjiogenik tedavi kanserin buna nasıl tepki vereceğini görmek için ameliyattan önce kullanılır. İyi yanıt verirse, cerrahi sonrası tedavi devam eder. Doktorunuzun ameliyattan sonra sadece ilaç tedavisi tavsiye etmesi de mümkündür. Cerrahi mümkün değilse, hemen ilaç tedavilerine başlanır. Bu ilaçların mekanizması tümör büyümesi üzerinden etki eder. Genellikle, antianjiojenik tedavi Tıbbi öz geçmişiniz Böbrek fonksiyonunuz Böbreklerin birinde veya her ikisinde bir veya birden fazla tümör varlığı Kanserin yayılımı Başvuru merkezinde uygulanabilecek tedavi çeşitleri Doktorunuzun tecrübesi ve önerilen tedavi seçeneği ile ilgili deneyimi Kişisel öncelik ve değerleriniz Tedaviniz sırasındaki destek Sitoredüktif nefrektomi Tümör çıkarılabilir ise ve siz de ameliyat için uygunsanız ise sitoredüktif nefrektomi metastatik böbrek kanseri için tavsiye edilir. Amaç mümkün olduğunca tümörün çıkarılmasıdır. Bu işlem için çevre organlar olan dalak, pankreas, barsak veya karaciğerden bir kısmını çıkarmak gerekli olabilir. Sitoredüktif nefrektomi için genel anestezi alırsınız. Ameliyat sırasında tümörün yerine ve büyüklüğüne bağlı olarak yan veya sırtüstü pozisyonda yatarsınız. Sitoredüktif nefrektomi nasıl yapılır? Standart tedavi açık sitoredüktif nefrektomidir. İlk olarak, tümörün büyüklüğü ve çevresindeki doku veya organların tutulumu doktor tarafından kontrol edilir. Cerrah daha sonra, doğrudan böbreğe erişmek için karın duvarını kesi ile açar. Tümör ekilmesini önlemek için, doktorunuz böbreği saran koruyucu yağ dokusu ile tutar. Cerrah nihayetinde böbreği çıkarmak için böbrek renal arter, renal ven ve üreteri ayırır. Sitoredüktif parsiyel nefrektomi Böbrek primer tümörü çok büyük değilse veya diğer böbrek iyi çalışmıyorsa doktorunuz sitoredüktif parsiyel nefrektomi önerebilir. Bu nadir bir işlemdir. Amaç, tümör tarafından etkilenen böbrek parçasını çıkarmak ve sağlıklı böbrek dokusunu mümkün olduğu kadar fazla bırakmaktır. Ameliyat açık cerrahi ya da laparoskopi ile yapılabilir. Sayfa 3 / 11

4 Diğer bir olasılık, ablasyon tedavisi ile tümörü tedavi etmektir. Ablasyon tedavisi radyofrekans ablasyon (RFA) veya kriyoterapi olabilir. Bu işlemlerin amacı ısıtma (RFA) veya dondurma (kriyoterapi) ile tümör hücrelerini öldürmektir. Bu işlemler lokal veya genel anestezi altında yapılabilir. Metastatektomi Doktorunuz metastatik tümörleri çıkarmak için ek ameliyat önerebilir. Metastazları çıkarmak mümkünse ve ağır bir cerrahiye uygunsanız bu ameliyat önerilir. Bu işlem şiddetli ağrınız ve rahatınızı bozan belirtileriniz varsa iyi gelebilir. Tedavinin etkisi nedir? Sitoredüktif nefrektomi başarılı olursa, size daha uzun yaşama için şans verir ve daha az yan etkiye sahiptir. Takip nasıl olmalı? Böbrek kanseri için sitoredüktif nefrektomiden sonra, doktorunuz genellikle ilaç tedavisi önerecektir. İşleme nasıl hazırlanılmalı? Doktorunuz işlem için nasıl hazırlanılacağı konusunda detaylı bilgi verecektir. Anesteziye hazırlanmak için ameliyattan önceki 6 saat boyunca yeme-içme kesilmeli ve sigara kullanmamalısınız. Eğer bir ilaç alıyorsanız, doktorunuza bunu danışmanız gerekir. Ameliyattan birkaç gün önce o ilacı almayı durdurmak gerekebilir. İşlemin yan etkileri nelerdir? Sitoredüktif nefrektomiden sonra birkaç hafta kesi hattında hafif ağrı hissedebilirsiniz. Ameliyat sonrası ilk 4-6 hafta için öneriler: Doktorunuzun tavsiyesine bağlı olarak, her gün 2 litre sıvı alın 5 kilogram daha ağır bir şey kaldırmayın Herhangi bir ağır egzersiz yapmayın Reçete edilen her türlü ilacı doktorunuza danışın Derhal doktorunuza veya hastaneye gitmeniz gereken durumlar: Ateş Kan kaybı olması Ani ağrı olması İdrarda kan varlığı Sayfa 4 / 11

5 Metastatik hastalık için ilaç tedavisi İlaç tedavisi metastatik böbrek kanseri için yaygın bir seçenektir. Tedavinin çeşitli türleri vardır: Hedefe yönelik tedavi olarak bilinen antianjiogenik tedavi İmmunoterapi İmmunoterapi ile birlikte kemoterapi, Bu ilaçlar tümörlerin kullandığı büyüme mekanizmaları üzerinden etki eder. Genel durum, belirtiler ve prognoz dikkatlice değerlendirildikten sonra doğru tedaviye karar verilir. Ek testler veya taramalar da tedavi seçiminde kullanılır. Genellikle, antianjiogenik tedavi böbrek kanseri için tavsiye edilir. Eğer nadir bir böbrek kanseri tipi varsa, doktorunuz immunoterapi ile birlikte kemoterapi tedavisi önerebilir. Antianjiogenik Tedavi Bunlar tümör büyümesini yavaşlatan ve hatta tümörü küçülten bir grup ilaçtır. Kanseri besleyen ve büyümesini sağlayan yeni kan damarı oluşumunu engellerler. Damar oluşumuna neoanjiogenez denir ve bu ilaçlar için antianjiogenik tedavi terimi kullanılır. Antianjiogenik tedavi genellikle hedef tedavisi olarak adlandırılır çünkü çoğunlukla kanser hücrelerini etkiler. mtor olarakta adlandırılan özel bir enzimi hedefleyen antianjiogenik ilaçlar mtor inhibitörleri olarak bilinir. mtor enzimi hücre büyümesi ve hücre canlılığı için önemlidir. Aşağıdaki hedef ilaçlar ise enzime saldırarak tümörü küçültmeyi hedefler Temsorulimus Everolimus Kisisel prognozunuz ve tümörün özelliklerine dayanarak doktorunuz sizin durumunuz için en iyi antianjiogenik ilacı seçecektir. Bu özel ilaç etkisiz olur veya belirtilerinizi ortadan kaldırmazsa doktorunuza farklı bir ilacı kullanmak için başvurabilirsiniz. Bu ilaçlar vücüttaki yeni kan damarı oluşumunu etkiledikleri için pek çok yan etkiye neden olabilirler. Bitkinlik sık görülen bir yan etkidir. Bu normalden daha yorgun hissetme, enerjisizlik durumudur ve uyumayla düzelmez. Ayrıca eklem, kas, ve göğüste ağrı da hissedebilirsiniz. Bitkinlik ilaçların yan etkisi de olabilir, tümör veya metastazdan da kaynaklanabilir. Bu tedavi sırasında mide bulantısı ve hasta hissetme hali yaygındır. Ayrıca ishal ve kabızlık olabilir. Bu belirtilerden herhangi biri varsa tıbbi ekibe bildirin. Doktorunuz bu belirtilerinizi tedavi etmek için ilaç verebilir. Her biri özel faktörleri hedefleyerek tümör büyümesini etkileyen çeşitli tipleri vardır. Çoğu tipinde antianjiogenik tedavi evde alınabilen haplar ile yapılır. Birkaçı damardan uygulandigi için hastaneye gitmeniz gerekecektir. Böbrek kanser tedavisindeki sık kullanılan antianjiogenik ilaçlar; Tedavi sırasında yüksek tansiyonunuz olabilir. Kan basıncı tedaviye başlamadan önce ve ilk hafta içinde kontrol edilmelidir. Gerekirse doktorunuz bunu kontrol etmek için antihipertansif ilaç reçete edecektir. Antianjiogenik tedavi erektil disfonksiyona da neden olabilir. Sunitinib Pazopanib Axitinib Sorafenib Tivozanib Bevacizumab (Kombine İmmunoterapi ile birlikte) Bu ilaçlar troid fonksiyonlarını etkileyebilir. Troid hormone üreten ve vücudun enerji kontrolunu sağlayan bezdir. Troid hormon üretiminde düşüş varsa yorgunluk, üşüme hissedebilir veya kilo alabilirsiniz. Troid aşırı aktif hale gelirse sıcaklık hissi ve terleme, huzursuzluk, uyku ve konsantrasyon sorunları veya kilo kaybı olabilir. Sayfa 5 / 11

6 Sunitinib, pazopanib, axinitib, sorafenib, tivozanib ve bevacizumab yara iyileşmesini yavaşlatabilir; bu nedenle ameliyat sonrası yaralar tamamen iyileşene kadar bu tedaviye başlamayamazsınız. Bu ilaçları alırken nefes darlığı, göğüs ağrısı ve şişmiş ayak bilekleri ve ayaklarda şişme ile karşılaşabilirsiniz. Ayrıca pıhtı oluşumuna neden olarak kalp krizi ve inme riskini arttırabilir. Cildinizde kuruluk, kızarıklık veya döküntu olabilir. Bazı durumlarda cilt sarıya dönebilir ve tedavi bittikten sonra düzelebilir. El ve ayak parmaklarında uyuşma ve karıncalanma ile karşılaşabilirsiniz. Tedavi sırasında saçınız griye dönüşebilir. Tedavi seansları arasında bazı renkler geri gelebilir. Ayrıca el ayak sendromu da denilen avuç ve ayak tabanında kabarcıklar ve kızarıklar gelişebilir. Bu durum ile karşılaşırsanız doktorunuz tedaviyi azaltmayı veya kesmeyi önerebilir. mtor inhibitörleri Temsirolimus ve Evorilimus başta akcigerler ve kan ile ilgili özel yan etkilere neden olabilir. Tedavi alyuvar, akyuvar veya trombositlerde geçici bir düşüklüğe neden olabilir. Akyuvarlarda düşüş enfeksiyon riskinde artışa neden olur. Alyuvar sayısında düşüklük yorgunluk ve nefes almada zorluk hissi yapabilir. Seviye çok düşük hale gelirse kan transfüzyonu ihtiyacı olabilir. Trombositlerde düşüklük burun kanaması, diş fırçaladıktan sonra diş eti kanaması veya peteşi olarak bilinen kol ve bacaklarda çok sayıda küçük kırmızı lekeler ve çürüğe neden olabilir. Bu yan etkilerden herhangi birine sahipseniz sağlık ekibine başvurmalısınız. Doktorunuz düzenli kan sayımı kontrolu yapacaktır. mtor inhibitörleri aynı zamanda kan şekeri düzeyini etkileyebilir ve kolesterol seviyesini yükseltebilir. Kan düzenli olarak kontrol edilmelidir. Başka bir olası belirti ağızda acı tattır. Gargara belirtileri hafifletmek için yardımcı olabilir ancak alkol, peroksid, iodin, kekik içeren gargaralardan kaçının çünkü acıyı daha kötü yapabilir. Kullanabileceğiniz ürün önerileri için sağlık ekibinize danışın. Akciğeriniz bu tedavilerden etkilenmiş olabilir. Tedavi sırasında öksürük gelişirse sağlık ekibinize başvurun. Yan etkileri ile mücadele edebilmek için yan etkiler ile mücadele bölümünden daha fazla bilgi edinebilirsiniz. İmmunoterapi Immünoterapi tümör hücreleriyle mücadele için bağışıklık sistemini güçlendiren bir tedavi türüdür. Bu tedaviler sadece özel vakalarda uygulanabilir. Genel durumunuz iyiyse ve akciğerlerde az sayıda metastaz varsa doktorunuz tarafından önerilebilir. 2 farklı immünoterapi metaztatik böbrek tümörlerinde kullanılabilir. İnterferon alfa (INF -α) İnterlokin 2 (IL-2) Eğer tümör berrak hücreli karsinom alt tipinde ise ve tümör sadece akciğere yayılmış ise doktorunuz interferon-alfa tedavisi önerebilir. İnterferon genellikle antianjiogenik ilaç bevacizumab ile kombine edilir. Deri altına uygulanır. Doktorunuz sizinle tedavi şemasını görüşecektir. Doktorunuz İnterlökin -2 önerirse yan etkileri nedeniyle tedavi sırasında hastanede kalmak gerekebilir. IL- 2 ve IFN-α ciddi yan etkilere neden olabilir. En sık yorgunluk, ateş, titreme, baş ağrısı, kas ve eklem eklem ağrısı gibi grip benzeri belirtiler vardır. Nerdeyse immünoterapi uygulanan herkeste bu yan etkiler gorulur. Tedavi devam ederken genellikle normale döner. Bu belirtiler enjeksiyon sonrası 2-4 saat sonra görülür ve yaklaşık 12 saat sürer. Parasetamol belirtileri hafifletmeye yardımcı olabilir. Tedavi alyuvar, akyuvar veya trombositlerde geçici bir düşüklüğe neden olabilir. Akyuvarlarda düşüş enfeksiyon riskinde artışa neden olur. Alyuvarlarda düşüklük yorgunluk ve nefes almada zorluk hissi yapabilir. Seviye çok düşük hale gelirse kan Sayfa 6 / 11

7 transfüzyonu ihtiyacı olabilir. Trombositlerde düşüklük burun kanaması, diş fırçaladıktan sonar diş eti kanaması veya peteşi olarak bilinen kol ve bacaklarda çok sayıda küçük kırmızı lekeler ve çürüğe neden olabilir. Bu yan etkilerden herhangi birine sahipseniz sağlık ekibine başvurmalısınız. Doktorunuz düzenli kan sayımı kontrolü yapacaktır. Diğer belirtiler bulantı ve kusma, ishal, iştah kaybı ve tat değişiklikleri veya ağızda metalik bir tadı içerebilir. Boğaz ağrısı ve yutma sırasında ağrı olabilir. Bu belirtiler dehidratasyon, kilo kaybı veya kötü beslenmeye yol açabileegi icin düzelmezlerse doktor veya hemşirenizi bilgilendirin. Radyoterapi Radyoterapi kanserli dokuyu öldürür ve yok eder. Böbrek tümörleri genelde radyoterapiye çok cevap vermezler. Bu nedenle tedavi sadece cerrahi ile çıkarılamayacak primer tümörün veya metastazın neden olduğu semptomları hafifletmek için tavsiye edilir. Radyasyon tedavisi tek doz halinde verilebilir. Ayrıca bolunmus radyasyon tedavisi için birkaç kez hastaneye gitmeniz gerekebilir. Bu durumda günde bir doz radyasyon alırsınız. Böbrek kanserinde radyasyon tedavisi genellikle palyatif yaklaşımın bir parçası olarak tavsiye edilir. Tedavi sırasında depresif, endişeli olabilir veya uyku sorunları yaşayabilirsiniz. Bu durumlar immunoterapinin yan etkisi olabilir fakat teşhise karşı bir cevap da olabilir. Eğer konuşacak birine ihtiyaç duyarsanız psikolojik destek açısından tıbbi ekibe başvurabilirsiniz. Yan etkileri ile mücadele edebilmek için yan etkiler ile mücadele bölümünden daha fazla bilgi edinebilirsiniz Kemoterapi Kemoterapi hücreler için toksik olan bir veya daha fazla kimyasalın oluşturduğu ilaç tedavi türüdür. Bu tümör hücreleri gibi vücudun hızlı bölünen saç ve kemik iliği hücrelerine saldırır. Genellikle damardan uygulanır. Kemoterapi genellikle böbrek kanseri için etkili değildir. Metastatik böbrek tümörlerinde 5-florourasil ile kombine immünoterapi primer tümörün komplet rezeksiyonu sonrası etkili olabilir. Sayfa 7 / 11

8 Klinik çalışmalar Doktorunuz klinik çalışmalara katılmanızı önerebilir. Bu yeni ilaçların değerlendirildiği bir çalışma türüdür. Ayrıca mevcut ilaç tedavilerinin sırası veya dozu ile ilgili olabilir. Bir klinik çalışmaya katılmanın birçok avantajı vardır. Size şu an yaygın olarak kullanılmayan ilaçlarla tedavi imkanı verir. Bu ilaçlar başka sağlık riskleri açısından önceden test edilmiştir. Farklı ilaç sıralarının kullanılması veya yeni kombinasyon kullanımlarını denemek için de klinik çalışmalara katılabilirsiniz. Doktorunuz size bir çalışmaya katılmadan önce gerekli bilgiler sağlayabilir. Semptomlarınız ve genel durumunuz daha sık ve daha yakından düzenli olarak tedavi sırasında izlenecektir. Herhangi bir zamanda klinik çalışmaya katılımınızı durdurabileceğinizi bilmeniz önemlidir. Nedenlerini açıklamanız gerekmez. Metastazik hastalık için destek Kanser sizin ve sevdiklerinizin hayatında büyük bir etkiye sahiptir. Endişe, belirsizlik, korku ve hatta depresyona yol açabilir. Tedavisi yoğundur, çalışma ve sosyal hayatınızı etkiler. Destek için doktorunuza veya hemşirenize başvurabilirsiniz. Hasta kurumları veya psikolojik destek verebilecek ve maddi tavsiyeler gibi pratik konular hakkında yardımcı olabilecek kişilerin iletişim bilgilerini verebilir. Danışma için hazırlık Danışmaya hazırlık çok yararlı olabilir. Bu sizin ve doktorunuzun soru ve endişeleri ortaya koymanıza daha çok yardımcı olacaktır. Deneyebileceğiniz bazı şeyler: Doktora sormak istediklerinizi yazın. Bu sormak istediklerinizi hatırlamanızda yardımcı olacaktır. Soruları yazmak aynı zamanda düşüncelerinizi de toparlamanıza yardımcı olacaktır. İsterseniz görüşme için yanınıza birini alabilirsiniz. Doktorun ne dediği konusunda konuşmak da iyi gelebilir, farklı şeyler hatırlayabilirsiniz. Kanserinin özel tipi hakkında soru sorun Tedavi seçenekleriniz hakkında soru sorun Tedavinin olası yan etkilerinin neler olduğunu ve onlarla nasıl başa çıkabileceğini sor Doktorunuz anlamadığınız kelimeler kullanırsa açıklamasını isteyin Kullandığınız ilacı ve eğer alternatif ilaç aldıysanız doktorunuza söyleyin. Bunlardan bazıları tedavinizi etkileyebilir. Danışma sonrası yapabilecekleriniz: İnternetten veya kütüphaneye giderek kanserinizle ilgili bilgileri araştırın. İnternette gördüğünüz tüm bilgilerin doğru olmasına dikkat edin. Doktorunuz veya sağlığınızı koruma ekibiniz güvenilir web sitelerini size gösterebilir. Bir hasta organizasyonu ile iletişime geçin, onlar bilgi ve destek teklifi yaparlar. Tedavinizin olası mali sonuçlarını sağlık ekibinizle konuşun. Onlar ekonomik durumunuz ve hatta maddi yardım hakkında size tavsiye verebilecek kişi ve yerlere sizi yönlendirebilirler. İsterseniz başka bir uzmandan ikinci bir görüş sorabilirsiniz. Sayfa 8 / 11

9 Cerrahi sonrası destek Cerrahi sonrası ilk günler veya haftalarda günlük aktivitelerinizde yardıma ihtiyacınız olabilir. Alışveriş, eve taşıma, pişirme, temizleme, yıkama ve bahçe işleri gibi işlerde size yardım etmeleri için komşularınızdan, arkadaşlarınızdan ve ailenizden yardım isteyebilirsiniz. Ayrıca sağlık koruyucu ekibinizden profesyonel ev bakımı hakkında bilgi isteyebilirsiniz. İlaç tedavisinin yan etkileri ile baş edebilme Eğer böbrek kanseri için ilaç tedavisine ihtiyacınız olursa, ilaçların yan etkilerini tecrübe edersiniz. Yan etkiler sıktır ve onları rahatlatmak için tedavi gerekir. Sizin de ortaya çıkan yan etkiler konusunda doktorunuzla konuşmanız önemlidir. Hergün belirtilerinizi yazın ve mümkün olduğunca tanımlayın. Ne sıklıkla ortaya çıktığını ve günlük hayatınızı ne denli etkilediğini not edin. Bazı vakalarda geçici tedavi kesintisi, doz ayarlaması veya tedaviyi kesmek düşünülebilir. Sıklıkla bitkinlik yaşarsınız. Bu her zamankinden daha yorgun hissetme, enerjinin bittiği hissi, konsantrasyon güçlüğü anlamlarına gelir ve uyuduktan sonra da düzelmez. Bitkin hissediyorsanız bunların yardımı olabilir: Size enerji veren şeyleri not edin ve onlara gün va haftanizda öncelik verin Bulaşık yıkama, temizlik yapma veya bahçe işleri gibi ev işlerinde yardım alın Gün içinde birkaç kez kısa uyku molaları verin Olabildiğiniz kadar aktif olun. Hergün yapılan kısa yürüyüşler haftada bir yapılan uzun yürüyüşten daha iyidir. Yürüyüş ya da gezi gibi sosyal aktiviteleri planlarken, gün içinde dinlenme ihtiyacı duyabileceğinizi unutmayınız. Bunu aileniz, arkadaşlarınız veya bakıcınızla paylaşarak planlar yapabilirsiniz. Onlara ne zaman yorulduğunuzu söylemeniz önemli. Yurtdışına çıkmayı planlıyorsanız bunu doktorunuzla tartışın. Doktorunuz size aşılar veya bazı ilaçların olası kısıtlamaları hakkında tavsiyede bulunabilir. Ayrıca seyahat sigortanızın olduğundan emin olun. Diğer yaygın yan etkiler bulantı, ishal, hipertansiyon, deri ve ağız sorunları ve tat değişiklikleridir. Bunlarla başa çıkabilmek için yapabileceğiniz bazı şeyler aşağıda listelenmiştir. Tedavi süresince, tedaviniz, tümör büyümesi veya hastalığın ilerlemesi anksiyetesi nedeniyle bulantı yaşayabilirsiniz. Doktorunuz bulantı için ilaç reçete edebilir. Ayrıca aşağıdakiler de yardımcı olabilir: Daha az fakat gün içinde daha sık yemek yiyin ki yeterli beslendiğinizden emin olun Atıştırmalıklar yiyin Küçük miktarlarda sıvı alın fakat sık sık alın Sıcak yemekler bulantı yapıyorsa soğuk yemekler yemeyi deneyin Eğer mümkünse birinden sizin için yemek yapmasını isteyin Tedavinin bir başka sık yan etkisi de ishaldir. İshal sizi dehidratasyona sokabilir ve şunları yapmak önemlidir: Her zaman içtiğinden daha çok iç İshalinizi daha da kötüleştirdiğini düşündüğünüz yiyeceklerden uzak durun Makat bölgenizi tahrişten korumak için temiz tutun Eğer makatınızda tahriş varsa nemlendirici kullanın Doktorunuzdan ishali önleyici ilaç yazmasını isteyebilirsiniz Kan basıncınızda hafif yada orta derecede artış yaşayabilirsiniz, özellikle de tedavinizin ilk zamanlarında. Bu normaldir ve standart tedavi ile giderilir. Eğer kan basıncınızı ölçme ihtiyacınız olursa doktorunuz size tavsiyelerde bulunacaktır. Eğer Sayfa 9 / 11

10 başağrısı veya sersemlik yaşarsanız mümkün olan en kısa sürede doktorunuzu bilgilendirin. İlaç tedavisinin bir başka olası yan etkisi de kuru deri veya el ve ayaklarda kabarcıklar. Derinizi korumak için yapabilecekleriniz: Yaşam tarzı önerisi Tedavi boyunca sağlıklı bir yaşam tarzını surdurmek çok önemlidir. Düzenli fiziksel egzersizler yapın. Yapmaktan keyif aldığınız bir aktivite bulun. Neler yapabileceğinden şüphe duyuyorsan bir fizyoterapiste yönlendirmesi için doktorunuzla görüşün. Derinizi yumuşak tutmak için nemlendiriciler kullanın Gevşek ayakkabılar giyin Banyodan veya yıkamadan sonra yavaşça cildinizi kurulayın Güneş ışınlarından korunun Güneş kremi kullanın Bahçe işleri yaparken eldiven giyin çünkü bahçe işleri ellerinize zarar verebilir Güçlü kimyasallar içeren temizlik malzemelerinden korunun Saunadan sakının Sebze, meyve ve et ürünleri ile dengeli beslenmeye çalışın. Aynı zamanada ekmek, patates, pirinç veya pasta gibi nişastalı yiyecekler ile et, balık, yumurta ve bakliyat gibi proteinden zengin yiyecekleri de içermeli. Şeker, tuz ve yağı azaltmayı deneyin. Eğer bir sorun olursa bir diyetisyene yönlendirmesi için doktorunuzdan ricada bulunun. Psikolojik destek Tedavi boyunca kanser prognozunuz ve kanserin maddi durumunuza etkisi hakkında veya diğer konularda kaygılanabilirsiniz. Tedavi boyunca ağız yüzeyiniz kızarabilir ve tahriş olabilir. Yemek yerken veya diş fırçalarken ağrı duyabilirsiniz. Enfeksiyonlardan korunmak için, ağzınızı ve dişlerinizi temiz tutmanız çok önemlidir. Emin olmak için: Dişlerinizi dikkatlice günde iki kere fırçalayın Yumuşak bir diş fırçası kullanın Hafif bir diş macunu kullanın İlaç tedavisi yemek tadlarında değişikliğe neden olabilir. Hatta önceden sevdiğiniz tadları sevmemeye başlayabilirsiniz. Sevdiğiniz yiyecekleri keşfetmenin en iyi yolu farklı şeyler denemek: Ağız tadınızı nötralize etmek için yemek öncesinde su için Kırmızı etin tadı ilginç geliyorsa beyaz et veya balık deneyin Sıcak yiyeceklerin tadı ilginç geliyorsa soğuk yiyecekleri deneyin Daha fazla veya daha az baharat kullanın Eğer yiyeceklerden metal tadı alıyorsanız plastik çatal ve bıçak kullanın Biriyle konuşma ihtiyacı hissederseniz doktorunuzdan sizi psikoloğa sevk etmesini isteyebilirsiniz. Hasta kurumları da destek sağlayabilir. Sağlık ekibinizle tedavinizin olası maddi sonuçları hakkında konuşun. Ekonomik durumunuz hakkında tavsiye ve hatta maddi yardım alabileceğiniz kişi veya yerlere sizi yönlendirebilirler. Onlar aynı zamanda vasiyetle veya bağlantılı sorunlarla alakalı konularda hukuki danışmanlık bulmanıza yardımcı olur. Cerrahi ve kanser tedavisi cinselliğinizi etkileyebilir. Örneğin, erkekler antiangiogenetik ilaçların yan etkisi olarak erektil disfonksiyon yaşayabilirler. Depresyon hissi ve bitkinlik cinsel hayatınızda olumsuz etki yapabilir. Partnerinizle duygularınız hakkında konuşmanız çok önemlidir. Samimi olabileceğiniz birçok seçenek var. Eğer seksüel aktif olmak istemiyorsanız, birbirinizin yanında olabilir, dokunabilir, sarılabilirsiniz veya sadece biribirinize yakın oturabilir veya yanyana uzanabilirsiniz. Kanser teşhisi hayata farklı açılardan bakmanızı sağlayabilir ve artık farklı önceliklerinizin olduğunu farke- Sayfa 10 / 11

11 debilirsiniz. Bu işinizi ve ilişkilerinizi etkiler ve kendinizi belirsiz ve karışık hissedebilirsiniz. Duygularınız ve istekleriniz hakkında aileniz, arkadaşlarınız veya manevi danışmanınızla konuşun. Eğer bu konuları yakınlarınızla konuşurken kendinizi rahatsız hissediyorsanız sağlık ekibinizden sizi bir psikoloğa yönlendirmesini isteyebilirsiniz. Psikolog size bu duygularla başa çıkabilmeniz için araçlar verebilir. Aile ve arkadaşlar için destek Kanser tanısı yalnızca hastayı değil, etrafındaki bütün bireyleri etkilemektedir. Sevdiğiniz birine destek olmanın birçok farklı yolu vardır. Bazen pratik işlerine, çamaşır, bahçe işleri ve alışveriş gibi yardımcı olmakla faydalı olunabilir. Hastalığın gidişatı, tedavinin etkileri ve ölümün olup olmayacağı ile ilgili soruları sorun. Bir arkadaş veya onu seven biri olarak orada olmalısınız. Sizin cevaplara ihtiyacınız yoktur. Eğer biri ile konuşmaya ihtiyaç duyarsanız, destek için aile hekiminize veya sağlık ekiplerine ulaşın. Hasta organizasyonları da aile bireylerine, veya hastanın dostlarına destek sağlar. Bu organizasyonlar ayrıca finansal konularda da yardımcı olabilirler. Ayrıca doktora birlikte gitmek de faydalı olabilir. Doktora gitmeyi teklif edebilirsiniz ve kafasındaki soruları kolayca ifade etmesi için ona yardımcı olabilirsiniz. Birlikte olmanız oldukça faydalı olacaktır. Beraber gitmeniz, doktorla konuştuklarınızı birlikte değerlendirmenizi ve hatırlamanızı sağlayacaktır. Ayrıca doktora tedavinin psikolojik ve bakım açısından hayatınızı nasıl etkileyeceğini sorabilirsiniz. Etkilenen herkes için tanı ve tedavi oldukça duygusal olabilir. Kanser tedavisi, yoğun bir süreçtir ve hayatınızı aniden değiştirir. Bu bilgilendirme formu Mayıs 2014 de güncellendi. Bu kitapçık EAU Hasta Bilgilendirilmesinin Böbrek Kanseri bölümüdür. Bu hastalık hakkında genel bilgi içerir. Kişisel tıbbi durumunuz hakkında özel sorularınız varsa doktorunuza veya profesyonel tıbbi bakım veren diğer yerlere danışabilirsiniz. Hiçbir broşür doktorunuzla yaptığınız görüşmenin yerini tutamaz. Bu bilgilendirme formu Avrupa Üroloji Birliği (EAU) ile EAU Üro-onkoloji bölümü (ESOU), Genç Akademik Ürologlar (YAU) Böbrek Hücreli Kanser Çalışma Grubu ve Avrupa Üroloji Hemşireleri Birliği (EAUN) nin ortak çalışması sonucu üretilmiştir. Bu broşürlerdeki içerik EAU Kılavuzları ile aynı doğrultudadır. Bu ve diğer ürolojik hastalıklar hakkındaki bilgileri web sitemizde bulabilirsiniz: Katkıda bulunanlar: Dr. Bülent Akdoğan Dr. Sabine D. Brookman-May Prof. Dr. Martin Marszalek Dr. Andrea Minervini Prof. Dr. Haluk Özen Dr. Alessandro Volpe Sn. Bodil Westman Ankara, Türkiye Münih, Almanya Viyana, Avusturya Floransa, İtalya Ankara, Türkiye Novaro, İtalya Stokholm, İsveç Sayfa 11 / 11