GEIEI f EIEIEI - BİL KÜLTÜR VATANDAŞLIK L. S TAMAMI (1İIİ1İİ SORU İANKASI

Transkript

1

2 !İ I t

3 GEIEI f EIEIEI - BİL KÜLTÜR VATANDAŞLIK L. S TAMAMI (1İIİ1İİ SORU İANKASI

4 K j l PEGEM; f A İ A K & n F M İ Editör Zozan Köse Yazar Komisyon KPSS Vatandaşlık Soru Bankası ISBN Kitapta yer aian bölümlerin tüm sorumluluğu yazarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 8. Baskı; 2017 Ankara Proje-Yaysn: Seda Gökay Dizgi-Grafik-Tasarım: Ayşe Nur Kutlu Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No: 105 Yenimahalle/ANKARA Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: Yayınevi Belgeç: Dağıtım: Dağıtım Belgeç: Hazırlık Kursları: Internet: vvww.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net

5 SUNU Bu kitap, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Genel Kültür Testinde önemli bir yeri olan Vatandaşlık bölümündeki sorulan uygun bir süre zarfında ve hatasız çözebilmeniz için hazırlanmıştır. Kitaptaki bütün testler çözümleriyle birlikte hazırlanmıştır. Bu sayede yanlış yaptığınız sorulardan dönüt alabilmeniz hedeflenmiştir. Testlerde yer alan sorular, çıkmış sınav soruları paralelinde hazırlanmış olup çıkması muhtemel sorulara da sıkça yer verilmiştir. Ayrıca kitapta yer alan sorular öğretici bir özellik de taşımaktadır. Soru çözümlerine başlamadan konu anlatımlı kaynağa göz atmakta büyük fayda vardır. Test çözümünde soru kökleri iyi okunmalı, soru iyice anlaşılmalıdır. Bütün seçenekler okunmalı, soru anlaşılmamışsa soru boş bırakılmalıdır. ı Kamu Personel Seçme Sınavı na hazırlanan tüm değerli adaylarımıza başarılar dileriz. Pegem Akademi Yayıncılık

6 /

7 İÇİNDEKİLER Test -1 Hukukun Temel Kavramları (Sosyal Düzen Kuralları) Test - 2 Hukukun Temel Kavramları (Yaptırım ve Türleri) Test - 3 Hukukun Nitelikleri, Çeşitleri, Kaynaklan, Boşlukları Test - 4 Hukukun Temel Kavramları (Hukukun Türleri, Kamu Hukuku) Test - 5 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) Test - 6 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) Test - 7 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) Test - 8 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) Test - 9 Hukukun Temel Kavramları (Özel Hukuk) Test -10 Hukukun Temel Kavramları (Karma Test) Test -11 Devlet - Hükümet - Anayasa Test -12 Devlet - Hükümet - Anayasa Test - 13 Devlet - Hükümet - Anayasa Test -14 Anayasa Tarihi Test -15 Anayasa Tarihi Test -16 Anayasa Tarihi Test Anayasası Test Anayasası Test Anayasası Test An ayasas ı Test Anayasası Test - 22 Temel Hak ve Hürriyetler Test - 23 Temel Hak ve Hürriyetler Test - 24 Yasama Test - 25 Yasama Test - 26 Yasama Test - 27 Yasama Test-28 Yasama Test-29 Yasama Test - 30 Yasama Test - 31 Yasama

8 İÇİNDEKİLER Test - 32 Yürütme Test-33 Yürütme Test-34 Yürütme Test-35 Yürütme Test - 36 Yürütme Test - 37 Yürütme Test - 38 Yürütme Test-39 Yargı Test - 40 Yargı Test-41 Yargı Test - 42 idare Hukuku Test-43 İdare Hukuku Test - 44 idare Hukuku Test-45 İdare Hukuku Test - 46 İdare Hukuku Test - 47 idare Hukuku (Türkiye'nin İdari Teşkilatı) Test - 48 İdare Hukuku (Türkiye'nin İdari Teşkilatı) Test - 49 idare Hukuku (Türkiye nin İdari Teşkilatı) Test - 50 İdare Hukuku (Türkiye'nin İdari Teşkilatı) Test - 51 Ulusal Kuruluşlar ve Başkanları Test - 52 Ulusal Kuruluşlar ve Başkanları Test - 53 Uluslararası Kuruluşlar ve Başkanları Test - 54 Uluslararası Kuruluşlar ve Başkanları Test - 55 Uluslararası Kuruluşlar ve Başkanları Test - 56 Güncel Sorular Test - 57 Güncel Sorular Test-58 Deneme Test - 59 Deneme Test - 60 Deneme Test - 61 Deneme Test - 62 Deneme nahtarı

9 V A T A N D A Ş L I K 1. Aşağıdakilerden hangisi sosyal düzen kurallarından biri değildir? A) Hukuk kuralları B) Ahlak kuralları C) Görgü kuralları D) Din kuralları E) Tabiat kuralları 5. İnsan davranışlarını tanımlamayı amaçlayan, iyikötü arasındaki ayrımı yapan kurallar, aşağıdakilerden hangisidir? A) Din kuralları B) Ahlak kuralları C) Hukuk kuralları D) Örf ve adetler E) Görgü kuralları 2. Allah tarafından konulan birtakım emir ve yasaklardan oluşan din kuralları aşağıdakilerden hangileri ile ifade edilir? A) Uhrevi-Dünyevi B) Objektif-Subjektif C) Maddi-Manevi D) Müspet-Menfi E) Bireysel-Toplumsal 6. Aşağıdakilerden hangisi kendi nefsimize karşı nasıl davranmamız gerektiğini belirten ahlak kurallarıdır? A) Sübjektif ahlak kuralları B) Objektif ahlak kuralları C) Manevi ahlak kuralları D) Uhrevi ahlak kuralları E) Dünyevi ahlak kuralları 7. Dışa vurulmuş davranışları, kişilerin birbirieriyle olan ilişkilerindeki davranışları belirten ahlak kurallarına ne ad verilir? 3. Din kuralları hakkında verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Toplumdaki kişiler arasındaki ilişkileri düzenler, kişi davranışlarını yönlendirir. B) Evreni yaratan ve yöneten ilahi bir varlığa inanmayı ve ibadeti emreder. C) Din kuralları statiktir değiştirilemez. Hukuk kuralları ise dinamiktir. D) Din kurallarının yaptırımı uhrevidir. E) Din kuralları da tıpkı hukuk kuralları gibi uhrevi ilişkileri düzenler. 4. Aşağıdakilerden hangisi kişilerin birbirieriyle karşılaştıkları zaman uymaları gereken belirli davranış biçimlerini düzenleyen kurallardır? A) Görgü kuralları B) Ahlak Kuralları C) Bilim kuralları D) Hukuk kuralları E) Fizik kuralları C 8. A) Maddi ahlak kuralları B) Uhrevi ahlak kuralları C) Dünyevi ahlak kuralları D) Sübjektif ahlak kuralları E) Objektif ahlak kuraları I. Allah ile onun kulları arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallar, uhrevi din kurallarıdır. II. İnsanların birbirieriyle olan ilişkilerini belirleyen kurallar ise dünyevi din kurallarıdır. III. Din kurallarının emir ve yasaklarına aykırılığının yaptırımı, günahkar olma, ahirette Allah ın verdiği cezaya çarptırılmadır. IV. Din kuralları da hukuk kuralları gibi kişilerin ilişkilerinde bazı kurallara uyulmasını isteyebilir. Din kuralları ile ilgili doğru olan ifade, yukarıdakilerden hangisidir? A) Yalnız I B) İv e li C) III ve IV D) I, II ve III E) I, II, III ve IV

10 Hukukun Temel Kavramları (Sosyal Düzen Kuralları) - 1 ) Aşağıdakilerden hangisi hukuk kurallarının diğer sosyal düzen kuralları ile ilişkisine dair yanlış bir ifadedir? A) Hukuk kurallarının koyduğu emir ve yasaklar diğer kuralların emir ve yasakları ile benzerlikler taşımaktadır. B) Sübjektif ahlak kuralları zamanla hukuk kuralına dönüşebilir. C) Hukuk düzeni, ahlak kurallarına ters düşen kurallarda öngörebilir. D) Ahlak kuralları kişiye yalnızca yükümlülük verir, yetki vermez. E) Hukuk kurallarının bir kısmı yükümlülük verir, bir kısmı yetki verir. 10. Toplumda kişilerin davranışlarını düzenleyen, devlet gücü ile de destekli olan kurallar, aşağıdakilerden hangisidir? A) Din kuralları B) Hukuk kuralları C) Örf ve âdetler D) Görgü kuralları E) Ahlak kuralları 13 Aşağıdakilerden hangisi hukukun görevlerinden biri değildir? 14. A) Toplumda barışı sağlar. B) Toplumda hukuki güvenliği sağlar. C) Toplumda adaleti sağlar. D) Toplumda oluşum ve gelişimlere cevap verir. E) Toplumda kaygıyı ve suçu sonlandırır. I. Toplumsal yaşamı düzenlemek II. Kişilere bazı ödevler, emir ve yasaklar yüklemek III. Tüm insanlara uygulanabilir olmak IV. Yaptırım gücünü devlete dayandırmak Yukarıdakilerden hangileri hukuk kurallarının özelliklerindendir? A) Yalnız IV B) II ve IV C) I, II ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 11. Yaptırımı maddi olan, sosyal düzen kuralı hangisidir? A) Örf ve âdetler B) Görgü kuralları C) Ahlak kuralları D) Hukuk kuralları E) Din kuralları 12. Hukuk kurallarının özellikleri ile ilgili ifadelerden hangisi, yanlıştır? A) Hukuk kurallarına uyup uymama konusunda öteki sosyal düzen kuralları gibi serbest değildir. B) Sosyal düzen kuralları ile hukuk kurallarının arasında bir bağ, ilişki ve benzerlikler vardır. C) Hukuk kuralları sadece sosyal hayatta kişilerin devletle olan ilişkilerini düzenler. D) Hukuk kurallarının yaptırımı genellikle o hukuk kuralını koymuş olan yetkili makam tarafından önceden belirtilmiştir. E) Hukuk düzeni, insan aklının bir sonucu olup, kanunun tanıdığı yetki, yasak ve emirlerin toplamıdır. 1' Aşağıdaki ifadelerde hangisi, hukuk ve görevleri ile ilgili doğru olmayan bir ifadedir? A) Hukuk, kişiler arasındaki çatışmayı, güven, eşitlik ve de hürriyet zeminine çeker. B) Hukuk toplumsal, sınıfsal, ekonomik olarak mutlak eşitlik sağlar. C) Hukuk, herkesin bağlı olacağı kuralı önceden bildirerek, davranışları ona göre ayarlar. Böylelikle hukuki güvenlik sağlanır. D) Hukuk toplumda adaleti sağlar. E) Denkleştirici adalet, kişilerin kendi aralarındaki ilişkilerini düzenler. Paylaştırıcı adalet ise orantılı bir eşitlik ilkesine dayanır. 2

11 ÇÖZÜMLER Sosyal hayatı düzenleyen kurallar şunlardır: -Hukuk Kuralları -Ahlak Kuralları -Görgü Kuralları -Din Kuralları -Örf ve adetlerdir. 2. Din kuralları tanrı tarafından konulan birtakım emir ve yasaklardır. Din kurallarını içeriği itibarıyla iki türlü incelemek mümkündür. Uhrevi din kuralları, Allah ile kul arasındaki ilişkiyi düzenleyen kurallardır. Dünyevi din kurallara, insanların birbirleriyle olan ilişkilerini düzenleyen kurallardır. 5. Ahlak Kuralları, insan davranışlarını tanımlamayı amaçlayan, iyi-kötü arasındaki ayrımı yapan kurallardır. Doğru değerlere ilişkin ortak inançla ortaya çıkar. Değer sistemine uygun olan davranış iyi, çatışan davranış ise kötüdür. İnsan davranışlarını düzenlemeyi amaçladığından normatiftir. Yazılı olmayan kurallardır. Yaptırımı manevidir. 6. Ahlak kuralları sosyal ilişkileri düzenleyen kurallardır. Sübjektif ve objektif olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır. Sübjektif ahlak kuralları, kendi nefsimize karşı nasıl davranmamız gerektiğini belirtir. İç dünya ile ilgilidir. İyi hisler beslemek gibi. Objektif ahlak kuralları, sosyal yaşamda kişilerin birbirleri ile ilişkilerinde nasıl davranması gerektiğini belirler. Dışa vurulmuş davranışlara ilişkindir. Yoksul kişiye yardım etmek gibi... Din kuralları, toplumdaki kişiler arasındaki ilişkileri düzenler, kişi davranışlarını yönlendirir. Evreni yaratan ve yöneten ilahi bir varlığa inanmayı ve ibadeti emreder. Din kuralları statiktir değiştirilemez. Hukuk kuralları ise dinamiktir. Din kurallarının yaptırımı manevidir. Din kuralları Allah ile kul arasındaki uhrevi ilişkileri düzenler, aynı zamanda dünyevi ilişkileri de düzenler. Hukuk kuralları ise yalnızca kişiler arasındaki ilişkileri düzenler. 7. Ahlak kuralları sosyal ilişkileri düzenleyen kurallardır. Sübjektif ve objektif olmak üzere kendi içinde ikiye ayrılır: Sübjektif ahlak kuralları, kendi nefsimize karşı nasıl davranmamız gerektiğini belirtir. İç dünya ile ilgilidir. İyi hisler beslemek gibi. Objektif ahlak kuralları, sosyal yaşamda kişilerin birbirleri ile ilişkilerinde nasıl davranması gerektiğini belirler. Dışa vurulmuş davranışlara ilişkindir. Yoksul kişiye yardım etmek gibi... Görgü kuralları, kişilerin birbirleriyle ya da bir olayla karşılaştıkları zaman uymaları gerekli olan belirli davranış biçimlerini düzenleyen kurallardır. Selam verme, misafir ağırlama gibi. Yazılı olmayan kurallardır. Sadece yükümlülük yükler. Zamanla hukuk kuralına dönüşmesi çok sınırlıdır. Görgü kuralına aykırılık durumunda sosyal baskı ile karşılaşılır. Görgüsüz gibi sıfatlarla nitelendirilir. Din kuralları, evreni yaratan ve yöneten ilahi bir varlığa inanmayı ve ibadeti emreder. Kendi içinde ikiye ayrılır. Allah ile onun kulları arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallar, uhrevi din kurallarıdır. İnsanların birbirleriyle olan ilişkilerini belirleyen kurallar ise dünyevi din kurallarıdır. Din kurallarının emir ve yasaklarına aykırılığın yaptırımı, günahkar olma, Ahirette Allah'ın verdiği cezaya çarptırılmadır. Din kuralları da hukuk kuralları gibi kişilerin ilişkilerinde bazı kurallara uyulmasını isteyebilir. 3

12 Hukuk kurallarının koyduğu emir ve yasaklar diğer kuralların emir ve yasakları ile benzerlikler taşımaktadır. Sübjektif değil, objektif ahlak kuralları zamanla hukuk kuralına dönüşebilir. Hukuk düzeni, ahlak kurallarına ters düşen kurallar da öngörebilir. Ahlak kuralları kişiye yalnızca yükümlülük verir, yetki vermez. Hukuk kurallarının bir kısmı yükümlülük verir, bir kısmı yetki verir. i Hukukun görevleri; -Toplumda barışı sağlar. -Toplumda hukuki güvenliği sağlar. -Toplumda adaleti sağlar. -Toplumda oluşum ve gelişimlere cevap verir. 10. Hukuk kuralları, toplumda kişilerin davranışlarını düzenleyen, devlet gücü ile de destekli olan kurallardır. Maddi yaptırımlıdır, uyulmaması durumunda devlet gücüyle emir yerine getirilmeye zorlanır. Aynı amaca yönelmiş bir dizi toplumsal ilişkiyi düzenler. Her insan topluluğunda bir hukuk düzeni vardır ve insan aklının bir sonucudur. Toplumsal, sosyal, ekonomik, politik ihtiyaçları karşılamak amaçlı oluşturulmuştur. Hukuk kuralları, toplumda kişilerin davranışlarını düzenleyen, devlet gücü ile de destekli olan kurallardır. Hukuk kuralları, toplumsal yaşamı düzenler, kişilere bazı ödevler, emir ve yasaklar yükler, tüm insanlara uygulanabilir, yaptırım gücünü devlete dayandırır. 1 1 Tüm sosyal düzen kuralların yaptırımları manevidir. Kişilerin bu kuralların emir ve yasaklarına uygun biçimde davranmaya zorlanma imkanı yoktur. Hukuk kuralları, maddî yaptırımlıdır, yani devlet gücüyle desteklenmiştir. Sosyal düzen kuralları ile hukuk kurallarının arasında bir bağ, ilişki ve benzerlikler vardır. Hukuk kurallarına uyup uymama konusunda öteki sosyal düzen kuralları gibi serbest değildir. Hukuk kuralları sadece sosyal hayatta kişilerin devletle olan ilişkilerini değil aynı zamanda kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerini de düzenler. Hukuk kurallarının yaptırımı genellikle o hukuk kuralını koymuş olan yetkili makam tarafından önceden belirtilmiştir. Hukuk düzeni, insan aklının bir sonucu olup, kanunun tanıdığı yetki, izi, yasak ve emirlerin toplamıdır. 15. Hukukun görevleri; -Toplumda barışı sağlar. -Toplumda hukuki güvenliği sağlar. -Toplumda adaleti sağlar. -Toplumda oluşum ve gelişimlere cevap verir. Hukuk, kişiler arasındaki çatışmayı, güven, eşitlik ve de hürriyet zeminine çeker. Hukuk, herkesin bağlı olacağı kuralı önceden bildirerek, davranışları ona göre ayarlar. Böylelikle hukuki güvenlik sağlanır. Hukuk toplumda adaleti sağlar. Denkleştirici adalet, kişilerin kendi aralarındaki ilişkilerini düzenler. Paylaştırıcı adalet ise orantılı bir eşitlik ilkesine dayanır. Hukukun toplumsal, sınıfsal, ekonomik olarak mutlak eşitliği sağlaması mümkün değildir. Böyle bir görevi de bulunmamaktadır. O

13 1. Hukuk kuralına ya da sözleşmeye aykırı davranıidığında, davranışta bulunan kişinin karşılaşacağı öngörülen hukuki sonuca ne ad verilir? A) Yaptırım B) Hüküm C) Karar D) Hukuki sonuç E) Hukuki fiil 5. Hukuka aykırılık ya da sözleşmeye aykırılık durumunda verilen zararın ödettirilm esine ne ad verilir? A) Ceza B) İptal C) Cebrî İcra D) Tazminat E) Yokluk 2. Aşağıdakilerden hangisi yaptırım türlerinden biri değildir? A) Ceza B) İptal C) Tazminat D) Teşhir E) Cebrî icra 6. Resmî evlendirme memuru önünde yapılmayan evliliğe uygulanacak yaptırım nedir? A) Yokluk B) Mutlak butlan C) Nispi butlan D) Ceza E) iptal 3. Kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırıma ne ad verilir? A) İptal B) Hükümsüzlük C) Cebrî icra D) Mutlak butlan E) Ceza 7. Aşağıdakilerden hangisi askerlik çağı geldiği hâlde hâlâ askere gitmeyen erkek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının askere alınmasıdır? A) Ceza B) Cebrî icra C) Yokluk D) Mutlak butlan E) Nispi butlan 4. Ceza türleriarasında yer almayan, aşağıdakilerden hangisidir? A) Adli para cezası B) Süreli hapis C) Kısas D) Müebbet hapis E) Ağırlaştırılmış müebbet 8. Aşağıdakilerden hangisi hukuki işlem lerin hüküm ve sonuç doğurmasının bir tarafın iradesine bağlanmış olabilm esidir? A) Nispi butlan B) Tek taraflı bağlamazlık C) Cebrî icra D) Tazminat E) Yokluk

14 9. I. Memur II. Üniversite öğrencisi III. Asker IV. Dernek üyesi Yukarıdakilerden hangilerine disiplin cezası uygulanabilir? A) Yalnız I B) İve III C) II ve IV D) 1,111 ve IV E) I, II, III ve IV 13. Aşağıdakilerden hangisi sübjektif ve maddi olarak ölçülemeyen zararları karşılamak amacıyla ödediğimiz parasal karşılıktır? A) Maddi tazminat B) Manevi tazminat C) Tek taraflı bağlamazlık D) Cebrî icra E) Ceza 14. Hükümsüzlük türleriarasında yer almayan, aşağıdakilerden hangisidir? 1 0. Aşağıdakilerden hangisi kişilere haksız fiil veya sözleşme ile verilen zararın ölçülebilir olması durumunda karşılığında ödenen parasal karşılıktır? A) Cebrî icra B) Ceza C) Bedel D) Maddi tazminat E) Manevi tazminat A) Cebrî icra B) Tek taraflı bağlamazlık C) Mutlak butlan D) Nispi butlan E) Yokluk 11. B ir akıl hastasının yapmış olduğu evlenme hangi yaptırıma tabidir? A) Mutlak butlan B) Nispi butlan C) Yokluk D) Ceza E) İptal 12. Aşağıdakilerden hangisi iradi olmayan sarhoşluk anında yapılan evliliğin yaptırımıdır? A) İptal B) Mutlak butlan C) Yokluk D) Nispi butlan E) Ceza 15. I. Ehliyetsizlik II. Şekil eksikliği III. Hukuka aykırılık IV. Ahlaka aykırılık Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri birhukukiişlemin butlan olma şartlarıarasında yer alır? A) Yalnız I B) İv e li C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 6

15 ÇÖZÜMLER 1. Yaptırım (müeyyide), hukuk kuralına ya da sözleşmeye aykırı davranıldığında, davranışta bulunan kişinin karşılaşacağı hukuki sonuçtur. Maddi yaptırım, hukuk kurallarını öteki kurallardan ayıran en önemli farktır. Yaptırım duruma göre farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Hangi davranışa hangi yaptırımın uygulanacağı devlet tarafından belirlenmiştir. Tazminat, hukuka aykırılık ya da sözleşmeye aykırılık durumunda verilen zararın ödettirilmesidir. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. İptal, idarenin hukuka aykırı yapılmış idari işlemin yargı organı kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Yokluk, hukuki işlemin kurucu unsurlarından bir veya birkaçının eksik olmasıdır. 2. Yaptırım (müeyyide), hukuk kuralına ya da sözleşmeye aykırı davranıldığında, davranışta bulunan kişinin karşılaşacağı hukuki sonuçtur. Yaptırım türleri; - Ceza - İptal - Cebrî icra - Tazminat - Hükümsüzlük ** Teşhir, yaptırım türleri arasında yer almamaktadır. 6. Yokluk, hukuki işlemlerin kurucu unsurlarında eksiklik olması durumunda hukuki işlemin hiç olmamış sayılmasıdır. Resmî evlendirme memuru önünde yapılmayan evliliğin yaptırımı yokluktur. Ortada işlem olmadığı için, bu işlemlere dava açılması da mümkün olmaz. İşlem hiç doğmamıştır. 3. İptal, idarenin hukuka aykırı yapılmış idari işlemin yargı organı kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Hükümsüzlük, bir hukuki işlemin, kanunun öngördüğü şekilde yapılmaması ya da kanuna aykırı olarak yapılması durumunda hukuki sonuç doğurmamasıdır. Mutlak butlan, bir hukuki işlemin kurucu unsurlarının tamamlanmış olması geçerliliği bakımından yeterli olmaması, emredici hükümlere aykırı olmasıdır. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır, 4. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. Adli para cezası, süreli hapis, müebbet hapis, ağırlaştırılmış müebbet hapis gibi. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Kişilerin yapmakla yükümlü oldukları davranışları yapmamaları durumunda kişilere kamu gücünün uygulanmasıdır. Askerlik, vergi, nafaka gibi. Askerlik çağı geldiği hâlde hâlâ askere gitmeyen erkek Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının askere alınması cebrî icradır. 8. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Yokluk, hukuki işlemin kurucu unsurlarından bir veya birkaçının eksik olmasıdır. Tazminat, hukuka aykırılık ya da sözleşmeye aykırılık durumunda verilen zararın ödettirilmesidir. Nispi butlan, mutlak butlana göre daha hafif bir geçersizlik hâlidir. Tek taraflı bağlamazlık, hukuki işlemlerin hüküm ve sonuç doğurmasının bir tarafın iradesine bağlanmış olabilmesidir. İşlemin tamamlanması irade beyanının gerçekleşmesiyle mümkündür. 7

16 9. Disiplin cezası statüsü olan kişilere verilir. Memur, üniversite öğrencisi, asker, dernek üyesi gibi. 10. Maddi tazminat, kişiler haksız fiil veya sözleşme ile verilen zarar ölçülebilir nitelikteyse bunun karşılığında ödenen parasal karşılıktır. Manevi tazminat, sübjektif ve maddi olarak ölçülemeyen zararları karşılamak amacıyla ödediğimiz parasal karşılıktır. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. 13. Cebrî icra, borcunu yerine getirmeyen borçlunun devlet gücü ile zorla borcunu yerine getirmesidir. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. Tek taraflı bağlamazlık, hukuki işlemlerin hüküm ve sonuç doğurmasının bir tarafın iradesine bağlanmış olabilmesidir. İşlemin tamamlanması irade beyanının gerçekleşmesiyle mümkündür. Maddi tazminat, kişiler haksız fiil veya sözleşme ile verilen zarar ölçülebilir nitelikteyse bunun karşılığında ödenen parasal karşılıktır. Manevi tazminat, sübjektif ve maddi olarak ölçülemeyen zararları karşılamak amacıyla ödediğimiz parasal karşılıktır. 11. Ceza, kanunun suç işleyen bireye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. İptal, idarenin hukuka aykırı yapılmış idari işlemin yargı organı kararı ile ortadan kaldırılmasıdır. Yokluk, hukuki işlemin kurucu unsurlarından bir veya birkaçının eksik olmasıdır. Mutlak butlan, bir hukuki işlemin kurucu unsurlarının tamamlanmış olması ancak geçerliliği bakımından yeterli olmamasıdır. Emredici hükümlere aykırı olmasıdır. Bir akıl hastasının yapmış olduğu evlilik gibi. Nispi butlan, kurucu unsurlara sahip, emredici hükümlere uygun bir hukuki işlemi, yapan iradenin sakat olmasıdır. 12. Nispi butlan, kurucu unsurlara sahip, emredici hükümlere uygun bir hukuki işlemi, yapan iradenin sakat olmasıdır. Eşlerden birinin; evlenme sırasında geçici bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun olması, evlenmeyi hiç istemediği veya evlendiği kişiyle evlenmeyi düşünmediği hâlde yanılarak evlenmeye razı olmuş olması, sarhoşluk anında evlenmesi nispi butlan örneğidir. 14. Hükümsüzlük, bir hukuki işlemin, kanunun öngördüğü şekilde yapılmaması ya da kanuna aykırı olarak yapılması durumunda hukuki sonuç doğurmamasıdır. Yokluk, mutlak butlan, nispi butlan, tek taraflı bağlamazlık olarak türleri bulunmaktadır. Cebrî icra bir yaptırım türüdür ancak hükümsüzlük türleri arasında değildir. 15. Butlan, bir hukuki işlemin kurucu unsurlarının tamam olması ancak işlemin geçerlilik şartlarının olmamasıdır. Emredici hükümlere aykırılıktır. Hukuki işlemlerde butlan nedenleri, irade beyanında bulunan kimsenin ehliyetsizliği İşlemin konusunun, emredici hukuk kurallarına ya da genel ahlaka aykırı olması Hukuki işlemin geçerliliği için aranan şekle uyulmaması İşlemin muvazaalı olması Tasarruf işlemlerinde tasarruf yetkisinin bulunmaması Sebebe bağlı tasarruf işlemlerinde buna temel teşkil eden borçlandırıcı işlemin geçersiz olmasıdır. 8

17 1. Aşağıdakiierden hangisi hukuk kurallarının ortak niteliklerinden biri değildir? A) Genel B) Somut C) Sürekli D) Objektif E) Maddi yaptırımlı 5. Aşağıdakiierden hangisi kural olarak, tarafların aksini kararlaştırabildikleri, kararlaştırılmadığında uygulanması gereken kurallardır? A) Emredici hukuk kuralları B) Tanımlayıcı hukuk kuralları C) Tamamlayıcı hukuk kuralları D) Yedek hukuk kuralları E) Yorumlayıcı hukuk kuralları 2. Aksine bir hukuki işlem yapılması mümkün olmayan, tarafların kendi iradeleri ile değiştiremediği kurallar hangisidir? A) Tamamlayıcı hukuk kuralları B) Yorumlayıcı hukuk kuralları C) Tanımlayıcı hukuk kuralları D) Emredici hukuk kuralları E) Yedek hukuk kuralları 3. Aşağıdakiierden hangisi tanımlayıcı hukuk kurallarıdır? A) Bir hukuki kavramın, bir müessesenin hangi anlama geldiğini açıklayan kurallardır. B) Taraflar bir sözleşme yaptıkları zaman birinci derecedeki noktalarda anlaşıp ikinci derecedeki noktalardan söz etmezlerse ve bu noktaları tamamlayan bir hukuk kuralıdır. C) Aksine bir hukuki işlem yapılması mümkün olmayan, tarafların kendi iradeleri ile değiştiremediği kurallardır. D) Mevcut kuralı ortadan kaldıran hukuk kuralıdır. E) Tarafların hukuki bir işlemde kullandıkları ve ne anlama geldiğini açıklamadıkları hususlara ilişkin bir hüküm kanunda öngörülen hükümdür. 6. Borcun ifası için bir ayın başlangıcı veya sonu belirlenmişse, bundan ayın birinci ve sonuncu günü; ayın ortası belirlenmişse, bundan da ayın on beşinci günü anlaşılması, hangi hukuk kuralıdır? A) Yedek hukuk kuralları B) Yorumlayıcı hukuk kuralları C) Tanımlayıcı hukuk kuralları D) Emredici hukuk kuralları E) Tamamlayıcı hukuk kuralları 7. Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. ifadesi, hangi hukuk kuralına örnektir? A) Yorumlayıcı hukuk kuralları B) Yetki verici hukuk kuralları C) Emredici hukuk kuralları D) Tamamlayıcı hukuk kuralları E) Tanımlayıcı hukuk kuralları 4. Askerlik ödevi, vergi vermek yüküm lülüğü aşağıdaki kurallardan hangisine örnektir? A) Yorumlayıcı hukuk kuralları B) Emredici hukuk kuralları C) Yetki verici hukuk kuralları D) Tanımlayıcı hukuk kuralları E) Tamamlayıcı hukuk kuralları 8. Aşağıdakiierden hangisi hukukun yardımcı kaynakları arasında yer alır? A) Yargı kararları B) Genelge C) Tüzük D) Yönetmelik E) Adsız yönetmelikler 9

18 9. I. Yazılı kaynaklar II. Yazısız kaynaklar III. Yardımcı kaynaklar Hukuk kurallarımın uygulanmasında izlenecek sıra ne olmalıdır? A) I-II-III B) I-III-II C) ll-l-lll D) ll-lll-l E) III-I-II 13. Bir som ut olaya uygulanacak yazılı veya yazılı olmayan bir hukuk kuralının bulunmamasına ne ad verilir? A) Hukuk boşluğu B) Kanun boşluğu C) Kural içi boşluk D) Kural dışı boşluk E) Gerçek olmayan boşluk 10. ö rf ve âdetler, yetkili makamlar tarafından konulmayan, toplumda kendiliğinden meydana gelen kurallardır. Örf ve âdetin hukukta kaynak olabilmesi için, sahip olması gereken unsurla arasında yer almayan, aşağıdakilerden hangisidir? A) Maddi yaptırım B) Maddi unsur C) Manevi unsur D) Yerel yaptırım E) Hukuki unsur 14. Aşağıdakilerden hangisi kanun koyucunun bilerek ve isteyerek bıraktığı bir boşluktur? A) Gerçek boşluk B) Hukuk boşluğu C) Kural içi boşluk D) Kural dışı boşluk E) Kanun boşluğu Yargı organlarının verdikleri kararlara ne ad verilir? A) Hüküm B) Sonuç C) Doktrin D) Karine E) İçtihat 12. Hukukun yazılı kaynaklar arasında yer almayan, aşağıdakilerden hangisidir? A) Uluslararası Antlaşmalar B) Yönetmelik C) Kanun hükmünde kararname D) Genelgeler E) İçtihat 15. Boşluk türleri ve uygulanacak çözümlere dair doğru olmayan ifade aşağıdakilerden hangisidir? A) Kanun boşluğu, yalnızca yazılı kaynaklarda hukuk kuralının olmamasıdır ve yazısız kaynaklara bakılır. B) Belli bir hukuki duruma ilişkin olarak kanunda bir hüküm olması gerekirken hiçbir hüküm öngörülmemiş olması gerçek kanun boşluğudur. C) Kanun koyucunun bilerek bıraktığı boşluk kural içi boşluktur ve takdir yetkisi kullanılır. D) Hukuk boşluğu hakimin hukuk yaratmasıyla doldurulur. E) Kural dışı boşluk varsa hakim örf ve âdete bakar, örf ve âdet yoksa kanun boşluğu oluşur. 10

19 ÇÖZÜMLER 1. Hukuk kuralları, toplumda kişilerin davranışlarını düzenleyen, devlet gücü ile de destekli olan kurallardır. Genel, sürekli, soyut, sürekli, objektif ve maddi yaptırımlıdır. 2. Yedek hukuk kuralları, tamamlayıcı kurallar ve "yorumlayıcı kurallar" olmak üzere 2 şekildedir. Emredici olmayan hukuk kurallarıdır. Yorumlayıcı hukuk kuralları, tarafların hukuki bir işlemde kullandıkları ve ne anlama geldiğini açıklamadıkları hususlara ilişkin bir hüküm kanunda öngörmüşse o hüküm yorumlayıcıdır. Tamamlayıcı hukuk kuralları, taraflar bir sözleşme yaptıkları zaman birinci derecedeki noktalarda anlaşıp ikinci derecedeki noktalardan söz etmezlerse ve bu noktaları tamamlayan bir hukuk kuralı varsa bu kural tanımlayıcıdır. Tanımlayıcı hukuk kuralları, bir hukuki kavramın, bir müessesenin hangi anlama geldiğini açıklayan kurallardır. Emredici hukuk kuralları, aksine bir hukuki işlem yapılması mümkün olmayan, tarafların kendi iradeleri ile değiştiremediği kurallardır. 3. Tanımlayıcı hukuk kuralları, bir hukuki kavramın, bir müessesenin hangi anlama geldiğini açıklayan kurallardır. Yorumlayıcı hukuk kuralları, tarafların hukuki bir işlemde kullandıkları ve ne anlama geldiğini açıklamadıkları hususlara ilişkin bir hüküm kanunda öngörmüşse o hüküm yorumlayıcıdır. Tamamlayıcı hukuk kuralları, taraflar bir sözleşme yaptıkları zaman birinci derecedeki noktalarda anlaşıp ikinci derecedeki noktalardan söz etmezlerse ve bu noktaları tamamlayan bir hukuk kuralı varsa bu kural tanımlayıcıdır. Kural olarak tarafların aksini kararlaştırabildikleri, kararlaştırmadığında uygulanması gereken kurallardır. Tanımlayıcı hukuk kuralları, bir hukuki kavramın, bir müessesenin hangi anlama geldiğini açıklayan kurallardır. Yorumlayıcı hukuk kuralları, tarafların hukuki bir işlemde kullandıkları ve ne anlama geldiğini açıklamadıkları hususlara ilişkin bir hüküm kanunda öngörmüşse o hüküm yorumlayıcıdır. Borçlar Kanunu md. 91: Borcun ifası için bir ayın başlangıcı veya sonu belirlenmişse, bundan ayın birinci ve sonuncu günü; ayın ortası belirlenmişse, bundan da ayın onbeşinci günü anlaşılır. Borcun ifası için gün belirtilmeksizin sadece ay belirlenmişse, bundan o ayın son günü anlaşılması, buna en güzel örnektir. Tanımlayıcı hukuk kuralları, bir hukuki kavramın, bir müessesenin hangi anlama geldiğini açıklayan kurallardır. 'Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. ifadesi bir tanımlamadır. 4. Emredici hukuk kuralları, aksine bir hukuki işlem yapılması mümkün olmayan, tarafların kendi iradeleri ile değiştiremediği kurallardır. Bu kurallar emir içerir. Söz konusu emir, belli bir davranışın yerine getirilmesi, bir şeyin yapılması şeklinde açık bir buyruk olabilir. Örneğin, askerlik ödevi, vergi vermek yükümlülüğü, karı kocanın birbirleriyle yardımlaşma yükümlülüğü, yakın akrabalar arasındaki yardım yükümlülüğü gibi. 5. Emredici hukuk kuralları, aksine bir hukuki işlem yapılması mümkün olmayan, tarafların kendi iradeleri ile değiştiremediği kurallardır. Yedek hukuk kuralları, tamamlayıcı kurallar" ve "yorumlayıcı kurallar olmak üzere 2 şekildedir. Emredici olmayan hukuk kurallarıdır. 8. Yardımcı kaynaklar, hakimin, karar verirken yardım aldığı kaynaklardır. Yargı kararları (içtihatlar) ve bilimsel görüşler (doktrin) yardımcı kaynaklardır. Hakimin bakma zorunluluğu yoktur. Yalnızca, İçtihatı birleştirme kararlarının bağlayıcılığı vardır. 9. Hukuk kurallarının uygulanmasında izlenecek sıra; 1. Yazılı kaynaklar 2. Yazısız kaynaklar 3. Yardımcı kaynaklar ^ 11 ^

20 10. Örf ve adetler, herhangi yetkili bir makam tarafından konulmayan, toplumda kendiliğinden oluşan yazısız hukuk kurallarıdır. Bir örf adetin hukukun kaynağı olabilmesi için 3 unsur aranır: 1. Maddi unsur: Devamlılık ve tekrarlamadır. 2. Manevi unsur: Toplumdaki genel inanıştır. 3. Hukuki unsur: Maddi yaptırımdır. 11. İçtihat, yargı organlarının (mahkemelerin) daha önce verdikleri kararlardır. Türk hukukunda hakimler içtihatlardan yararlanmak zorunda değildir. Ancak hukuk boşluğu oluşması durumunda isteğe bağlı olarak örnek oluşturacak daha önceki kararlardan faydalanabilirler. 12. Hukukun Yazılı Kaynakları Anayasa: Devletin ve Devletin temel organlarının, kuruluşunu ve işleyişini belirleyen, temel hak ve hürriyetleri, bunların sınırlarını, güvence altına alınmasını düzenleyen, normlar hiyerarşisinde en üst sırayı işgal eden, kanunlardan farklı ve daha zor bir usûlle konulup değiştirilebilen hukuk kurallarının bütünüdür. Kanun: Anayasanın yetkili kıldığı organ tarafından, kanun adı altında yapılan, yazılı, genel, sürekli, soyut hukuk kurallarıdır. Kanun hükmünde kararname (KHK): Türkiye Büyük Millet Meclisinin, bir kanunla yetki vermesi üzerine, Bakanlar Kurulu tarafından belli konuları düzenlemek amacıyla çıkartılan yazılı hukuk kurallarıdır. Uluslararası anlaşmalar: Bir devletin, bir başka devletle ya da uluslararası kuruluşlarla yaptığı anlaşmalardır. Tüzük: Kanunların uygulanmasını göstermek ya da emrettiği işleri belirtmek için, Danıştay incelemesinden geçirildikten sonra Bakanlar Kurulu tarafından çıkartılan, Cumhurbaşkanınca onaylanıp, Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yazılı hukuk kurallarıdır. Yönetmelik: Başbakanlık, Bakanlıklar ve Kamu Tüzel Kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak veya söz konusu kuruluşların çalışma yöntemlerini göstermek amacıyla düzenledikleri hukuk kurallarıdır. Genelgeler de adsız yönetmelikler arasındadır. **İçtihatlar ise hukuka yardımcı kaynaklar arasında yer alır. 13. Hukuk boşluğu, bir somut olaya uygulanacak yazılı olan veya yazılı olmayan bir hukuk kuralının bulunmamasıdır. Kanun boşluğu, bir somut olaya uygulanacak yazılı bir hukuk kuralının bulunmamasıdır. Kural içi boşluk, kanun koyucunun bilerek ve isteyerek bıraktığı bir boşluktur. Kural dışı boşluk, kanun koyucunun istemeden bıraktığı boşluklardır. Gerçek olmayan boşluk (örtülü boşluk), kanunda konu hakkında bir düzenlemenin olduğu, ancak bu düzenleme tatmin edici olmadığıdır. 14. Hukuk boşluğu, bir somut olaya uygulanacak yazılı olan veya yazılı olmayan bir hukuk kuralının bulunmamasıdır. Kanun boşluğu, bir somut olaya uygulanacak yazılı bir hukuk kuralının bulunmamasıdır. Kural içi boşluk, kanun koyucunun bilerek ve isteyerek bıraktığı bir boşluktur. Kural dışı boşluk, kanun koyucunun istemeden bıraktığı boşluklardır. Gerçek boşluk, kanunlarda somut olaya uygulanacak bir kuralın olmaması durumlarıdır. 15. Kural dışı boşluk, kanun koyucunun istemeden bıraktığı boşluklardır. Kural dışı boşluk varsa hakim örf ve adete bakar. Olayı çözecek uygulama varsa boşluk doldurulur. Yoksa hukuk boşluğu oluşur. Hukuk boşluğu, bir somut olaya uygulanacak yazılı olan veya yazılı olmayan bir hukuk kuralının bulunmamasıdır. Hukuk boşluğu hakimin hukuk yaratmasıyla doldurulur. Hakimin yarattığı hukuk bağlayıcı değildir ve üst yapı denetimine tabidir. "Î2 J

21 1. Aşağıdakilerden hangisi bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan yazılı ve yazısız hukuk kurallarının tamamıdır? A) Müspet hukuk B) Mevzu hukuk C) Tarihî hukuk D) Tabii hukuk E) Doğal hukuk 5. Aşağıdakilerden hangisi kişi ile devlet arasındaki ilişkilerde devletin üstün durumda olduğu, devlet ve devlet arasındaki ilişkileri de düzenleyen hukuktur? A) Özel hukuk B) Karma hukuk C) Kamu hukuku D) Doğal hukuk E) Tabii hukuk 6. Kamu hukukuna dair aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? 2. Mevzu hukukun alanında yer almayan, aşağıdakilerden hangisidir? A) Uluslararası anlaşmalar B) Örf ve âdetler C) Yönetmelik D) Anayasa E) Kanun hükmünde kararname A) Devletin, kamu kurum ve kuruluşlarının örgüt, işleyiş ve hizmete dair kurallarını içerir. B) Devlet yetkilerini düzenler ve sınırlar. C) Devletle kişi ilişkisinde, devlet kişinin emrine uyar. D) Devlet ve diğer bir devlet arasındaki ilişkiyi düzenleyen hukuk kurallarıdır. E) Anayasa ve idare hukuku, kamu hukukunun dalları arasındadır. 7. I. Özel tüketim vergisi II. Bankacılık ve sigortacılık muameleleri vergisi 3. Aşağıdakilerden hangisi yürürlükteki hukuk kurallarının dışında mevcut olan ve insanların akıl yoluyla erişebilecekleri ilkelerin tüm üdür? A) Tarihî hukuk B) Müspet hukuk C) Mevzu hukuk D) Doğal hukuk E) Pozitif hukuk III. Veraset ve intikal vergisi IV. Kurumlar vergisi Yukarıdakilerden hangileri gider üzerinden alınan vergilerdir? A) Yalnız I B) İveli C) İve III D) İli ve IV E) I, II, III ve IV Anayasası aşağıdaki hukuk kurallarından hangisine örnektir? A) Tarihî hukuk B) Müspet hukuk C) Tabii hukuk D) Mevzu hukuk E) Doğal hukuk 8. Özel hukuk alanında oluşan uyuşmazlıkları çözen mahkemelerin vermiş oldukları kararların, gerektiği zaman devlet organları vasıtasıyla zorla yerine getirilm esi usullerini içeren ve borcunu ödemeyen bir kimsenin borcunu devlet zoruyla ödemesini düzenleyen hukuk, hangi hukuktur? A) iflas hukuku B) Ceza hukuku C) Vergi hukuku D) Anayasa hukuku E) icra hukuku 13

22 9. Devletin kamu harcamaları için kişilerin mal ve gelirlerinden karşılıksız aldığı ekonomik değere ne ad verilir? 10. A) Kamulaştırma B) Vergi C) Şerefiye D) Harç E) Resim I. Uluslararası antlaşmalar II. Uluslararası içtihatlar III. Uluslararası teamül IV. Doktrin Yukarıdakilerden hangileri Devletler Umumi Hukukunun kaynakları arasında yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) III ve IV E) I, II, III ve IV 11. Aşağıdakilerden hangisi kamu hukukunun dalları arasında yer almaz? A) Medeni yargılama hukuku B) İcra-iflas hukuku C) Şirketler hukuku D) Vergi hukuku E) Anayasa hukuku 13. Suç, kanunun ceza tehdidiyle yasakladığı eylemlerdir, hukukun ihlalidir. Aşağıdakilerden hangisi suçun unsurları arasında yer almaz? A) Kanuni unsur B) Hareket C) Taksir D) İhmal E) Süreklilik 14. Ceza, kanunun suç işleyen kimseye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. Aşağıdakilerden hangisi ceza ehliyeti ile ilgili doğru olmayan bir ifadedir? A) Türk Ceza Kanunu, ceza ehliyetini ayırt etme gücü ve yaş bakımından özel şekilde düzenlemiştir. B) Fiil işlendiği zaman 12 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında takibat yapılmaz, ceza verilmez, tam ehliyetsizlerdir. C) 12 yaşını bitirmiş 15 yaşını bitirmemiş küçükler işledikleri suçu fark ve temyiz edebilecek olgunlukta iseler indirimli ceza alırlar. D) 15 yaşını bitirmiş, 18 yaşını bitirmemiş küçüklerin ayırt etme gücüne (temyiz kudretine) sahip oldukları kabul edilir ve indirimli ceza verilir. E) Sağır ve dilsizler için tam ehliyet 15 yaşın bitirilmesiyle başlar. 12. Yargılama hukuku, mahkemelerin yargı görevini yerine getirirken uyguladıkları yol ve yöntemleri içeren hukuktur. Aşağıdaki ifadelerden hangisi, yargılama hukukuna dair doğru olmayan bir ifadedir? A) Medeni yargılama, kamu hukuk alanında ortaya çıkan çekişmelerin bir çözüme bağlanmasında mahkemelerin izleyecekleri yöntemleri belirleyen hukuk kurallarıdır. B) Medeni yargılama davalarına hukuk davaları denir ve davayı kişiler açar. C) Çekişmeli yargıda bir uyuşmazlık vardır ve bu uyuşmazlığın davalı ve davacı olmak üzere en az iki tarafı bulunmaktadır. D) Suç işleyen kişilerin takip edilmesi (kovuşturulması), yargılanması, ve cezalandırılmasında uyulacak yöntemlerin neler olduğunu gösteren hukuk kurallarını ceza yargılama hukukunda düzenlenmiştir. E) Ceza yargılama hukukunda davaları, savcılar açar ve hakim tarafların talepleriyle bağlı değildir. 15. Kamu hukukunun dalları ile ilgili bilgilerden doğru olmayan, hangisidir? A) İflas Hukuku, iflasa tabi olan kişiler hakkında uygulanan özel bir takip yöntemini düzenleyen hukuk dalıdır. B) Borçlunun hacze konu olabilecek bütün mallarına iflas masası denir. C) İflas eden borçluya müflis denir. D) Sadece esnaflar, iflasa tabidir. E) Borçlu tacirin, iflası istenebilir ve İflasa mahkeme karar verir. 14

23 ÇÖZÜMLER Müspet (pozitif) hukuk, bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan yazılı ve yazısız hukuk kurallarının tamamıdır. Mevzu hukuk, bir ülkede yetkili makamlar tarafından konulmuş olan ve yürürlükte bulunan hukuk kurallarının tamamına denir. Tabii (Doğal-ideal) hukuk, yürürlükteki hukuk kurallarının dışında mevcut olan ve insanların akıl yoluyla erişebilecekleri ilkelerin tümüdür. İdeal, olması gereken hukuktur. Tarihî hukuk, yürürlükten kalkmış olan hukuk kurallarıdır. 2. Mevzu hukuk, bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan yalnızca yazılı hukuk kurallarından oluşur. Hukukun yazılı kaynakları, anayasa, kanun, kanun hükmünde kararname, uluslararası anlaşma, tüzük, yönetmelik, adsız yönetmeliklerdir. Örf ve adetler ise yazılı kaynaklardan değildir, yazısız kaynaktır ve mevzu hukuka dahil değildir. Müspet hukuka dahildir. Müspet hukuk, yazılı ve yazısız tüm kaynaklardır. 3. Müspet (pozitif) hukuk, bir ülkede belli bir zamanda yürürlükte bulunan yazılı ve yazısız hukuk kurallarının tamamıdır. Mevzu hukuk, bir ülkede yetkili makamlar tarafından konulmuş olan ve yürürlükte bulunan hukuk kurallarının tamamına denir. Tabii (Doğal-ideal) hukuk, yürürlükteki hukuk kurallarının dışında mevcut olan ve insanların akıl yoluyla erişebilecekleri ilkelerin tümüdür. İdeal, olması gereken hukuktur. Tarihî hukuk, yürürlükten kalkmış olan hukuk kurallarıdır. 4. Tarihî hukuk, yürürlükten kalkmış olan hukuk kurallarıdır Anayasası, yürürlükten kalktığı için tarihi hukuktur. 5. Kamu hukuku, kişi ile devlet arasındaki ilişkilerde devletin üstün durumda olduğu, devlet ve devlet arasındaki ilişkileri de düzenler. Alt-üst ilişkisi yoktur, eşitlik ilişkisi vardır. Kamu hukuku, kişi ile devlet arasındaki ilişkilerde devletin üstün olduğu durumları, devlet ve devlet arasındaki ilişkileri de düzenler. Devletin, kamu kurum ve kuruluşlarının örgüt, işleyiş ve hizmete dair kurallarını içerir. Devlet yetkilerini düzenler ve sınırlar. Devletle kişi ilişkisinde, kişi devletin emrine uyar. Devlet ve diğer bir devlet arasındaki ilişkiyi düzenleyen hukuk kurallarıdır. Anayasa ve idare hukuku, kamu hukukunun dallan arasındadır. 7. Gelir Üzerinden Alınan Vergiler a. Gelir Vergisi b. Kurumlar Vergisi Gider (Harcama) Üzerinden Alınan Vergiler a. Katma Değer Vergisi b. Banka ve Sigorta İşlemleri Vergisi c. Özel Tüketim vergisi Servet Üzerinden Alınan Vergiler a. Emlak Vergisi b. Veraset ve İntikal Vergisi c. Motorlu Taşıtlar Vergisi İflas hukuku: İflasa tabi olan kişiler hakkında uygulanan özel bir takip yöntemini düzenleyen hukuk dalıdır. Vergi hukuku, devlet ile kişiler arasındaki vergi ilişkisinden doğan hak ve ödevleri, vergiyi doğuran olayın tespitini, tahsilini ve vergi yargısını düzenleyen hukuk kurallarıdır. Anayasa hukuku, devletin şeklini ve teşkilatlanmasını, organlarını (Yasama, Yürütme, Yargı), bu organların işleyişini, kişilerin temel hak ve hürriyetlerini ve bunların güvence altına alınmasını düzenleyen hukuk kurallarının bütünüdür. Ceza hukuku, suç oluşturan fiillerin neler olduğunu, bu fiilleri yapanlara ne gibi cezaların uygulanacağını gösteren hukuk kurallarıdır. İcra hukuku, özel hukuk alanında oluşan uyuşmazlıkları çözen mahkemelerin vermiş oldukları kararların, gerektiği zaman devlet organları vasıtasıyla zorla yerine getirilmesi usullerini içeren ve borcunu ödemeyen bir kimsenin borcunu devlet zoruyla ödemesini düzenler. 9. Harç, bazı kamu kuruluşlarının, yaptıkları kamusal hizmetler dolayısıyla, bu hizmetlerden yararlananlardan, yararlanma karşılığı olarak aldıkları paradır. Resim, bir iş veya faaliyetin yapılmasına kamu kuruluşlarınca izin verilmesi karşılığında talep edilen bedeldir. Vergi, Devletin kamu harcamaları için kişilerin mal ve gelirlerinden karşılıksız aldığı ekonomik değerdir. Kamulaştırma: Devlet veya kamu tüzel kişilerinin, kamu yararının gerektirdiği durumlarda bedelini peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz bir malın tamamına veya bir kısmına kamu yararı nedeniyle zorla el koymasıdır. 15

24 V A T A N D A Ş L I K Hukukun Temel Kavramları (Hukukun Türleri, Kamu Hukuku) - 4 Şerefiye, kamu tüzel kişilerinin gerçekleştirdikleri bayındırlık ve altyapı malzemeleri hizmetleri, imar uygulamalarından ötürü kişilerin malvarlığında yaşanan artışın oluşturduğu yükümlülüktür. 10. Devletler umumi hukuku ile bir devletin diğer devletlerle ve milletlerarası kuruluşlarla (AB, NATO, BM, OECD gibi) ilişkileri düzenlenir. Devletler hukukunda başvurulacak kaynaklar: 1. Uluslararası anlaşmalar 2. Hukukun genel ilkeleri 3. Uluslararası mahkeme kararlan 4. Uluslararası teamüller 5. Bilimsel görüşler (Doktrin / Öğreti) dir. 11. Kişi ile devlet, devletle devlet arasındaki ilişkileri düzenler. Kamu Hukukunun Dalları 1. Anayasa Hukuku 2. İdare Hukuku 3. Ceza Hukuku 4. Vergi Hukuku 5. Yargılama Hukuku s LU - Medeni Yargılama Hukuku Ş - Ceza Yargılama Hukuku g 6. İcra-İflas Hukuku LU 7. Devletler Genel Hukuku **Şirketler hukuku ise, özel hukukunun dalları arasındadır. 12. Yargılama (Usul)Hukuku, mahkemelerin yargı görevini yerine getirirken uyguladıkları yol ve yöntemleri içeren hukuk kurallarıdır. 2 ye ayrılır: Medeni Yargılama Hukuku, özel hukuk alanında ortaya çıkan çekişmelerin bir çözüme bağlanmasında mahkemelerin izleyecekleri yöntemleri belirleyen hukuk kurallarıdır. Buradaki davaların tarafları özel kişilerdir. Bu davalara 'Hukuk Davaları denir. Hukuk davalarını, kişiler açar. Medeni Yargılama Hukuku, çekişmeli yargı ve çekişmesiz yargı olmak üzere ikiye ayrılır: Çekişmeli Yargı: Ortada bir uyuşmazlık vardır ve bu uyuşmazlığın davalı ve davacı olmak üzere en az iki tarafı bulunmaktadır Çekişmesiz Yargı: Tek bir tarafın bulunduğu (davacı) davalardır. Ceza Yargılama Hukuku: Suç isleyen kişilerin takip edilmesi (kovuşturulması), yargılanması, ve cezalandırılmasında uyulacak yöntemlerin neler olduğunu gösteren hukuk kurallarıdır. Davaları, kişiler değil savcılar açar ve hakim tarafların talepleriyle bağlı değildir. 13. Suç, kanunun ceza tehdidiyle yasakladığı eylemlerdir, hukukun ihlalidir. Suçun unsurları, 1. Kanuni unsur (tipiklik) 2. Maddi unsur (hareket) a- İcra b- ihmal 3. Manevi unsur (kusurluluk) a- kast. b- taksir **Suçun unsurları arasında, süreklilik" şeklinde bir unsur bulunmamaktadır. 14. Ceza, kanunun suç işleyen kimseye uygulanmasını öngördüğü yaptırımdır. TCK, ceza ehliyetini ayırt etme gücü ve yaş bakımından özel şekilde düzenlemiştir. Fiili işlediği zaman şuurunun ve hareketinin serbestliğini kaldıracak surette akıl hastalığına tutulmuş kimseye ceza verilemez. Suçlunun yaş bakımından ceza ehliyeti kademeli biçimde düzenlenmiştir. 1. Tam Ehliyetsizlik: Fiil işlendiği zaman 12 yaşını bitirmemiş olanlar hakkında takibat yapılmaz, ceza verilmez. 2. Tam Olmayan Ehliyet a) 12 yaşını bitirmiş 15 yaşını bitirmemiş küçükler işledikleri suçu fark ve temyiz edebilecek olgunlukta iseler indirimli ceza alırlar. Ayırt etme güçleri (temyiz kudretleri) yoksa ceza verilemez. b) 15 yaşını bitirmiş, 18 yaşını bitirmemiş küçüklerin ayırt etme gücüne (temyiz kudretine) sahip oldukları kabul edilir ve indirimli ceza verilir. 3. Tam Ehliyet: 18 yaşın bitirilmesiyle başlar ve tam ceza alırlar. Sağır ve dilsizler için tam ehliyet 21 yaşın bitirilmesiyle başlar. 15. İflas hukuku, iflasa tabi olan kişiler hakkında uygulanan özel bir takip yöntemini düzenleyen hukuk dalıdır. İflasta, borçlu haczedilen mallarından el çektirilir ve bu malların satış bedeli tutarları alacaklılara ayrılır. Ancak bütün borçlular değil sadece tacirler gibi iflasa tabi borçlular iflas yoluyla takip edilebilir. Borçlu tacirin, iflası istenebilir ve İflasa mahkeme karar verir. Borçlunun hacze konu olabilecek bütün mallarına iflas masası denir. İflas masasına dahil olan mallar üzerinde, borçlu bir tasarruf da bulunamaz. İflas eden borçluya müflis denir. Esnaf, İster gezici olsun ister bir dükkânda veya bir sokağın belirli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan ve sanat veya ticaretle uğraşan kişi esnaftır. Esnaflar değil, tacirler iflas eder.

25 1. Aşağıdakilerden hangisi özel hukukunun düzenleme alanında yer alır? A) Kamulaştırma B) Vergi ödeme C) Askere gitme D) Hapis cezası verme E) Devletin personeline üniforma diktirmesi 5. Kamu hukukundan doğan, vatandaşın devlete karşı sahip olduğu haklara ne ad verilir? A) Medeni haklar B) Yenilik doğuran haklar C) Kamu hakları D) Özel haklar E) Mutlak haklar 2. Aşağıdakilerden hangisi özel hukukun dallarından biri değildir? 3. A) Şirketler hukuku B) Sigorta hukuku C) Miras hukuku D) Medeni hukuk E) Medeni yargılama hukuku I. Özel hukuk, kişilerin (gerçek-tüzel) birbirleriyle olan ilişkilerini düzenler. II. Özel hukukta geçerli olan temel ilke irade serbestisidir. III. Özel hukukta kişilerin hukuki ilişkileri serbestçe düzenlenir. IV. Özel hukukun en önemli dalı Medeni Hukuktur. Yukarıdakilerden hangileri özel hukukla ilgili doğru olan ifade hangisidir? A) Yalnız I B) İveli C) I, II ve III D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV 6. Aşağıdakilerden hangisi gerek insan iradesi gerekse irade dışında meydana gelen, hukuk düzeninin kendilerine hukuki sonuç bağladığı olaylardır? A) Hukuki olay B) Hukuki fiil C) Hukuki işlem D) Haksız fiil E) Sözleşme 7. Aşağıdakilerden hangisi maddi mallar üzerindeki haklar arasında yer alır? A) Fikrî hak B) Telif hakkı C) Mülkiyet hakkı D) İhtira hakkı E) Patent 4. Kişileri ve şeyleri devlete bağlayan hukuki ve siyasi bağa ne ad verilir? A) Kişilik B) Uyrukluk C) Ehliyet D) Memuriyet E) Milliyetçilik 8. Sahibi tarafından herkese karşı ileri sürülebilen, kişiye en geniş yetkileri veren haklara ne ad verilir? A) Nispi hak B) Mutlak hak C) Yenilik doğuran hak D) Kişi varlığı hakları E) Devredilebilen haklar J 7

26 I. Meşru müdafaa II. Iztırar hâli III. Kuvvet kullanma IV. Dava açma Yukarıdakilerden hangileri kişi eliyle hakkın korunması yollarıdır? A) Yalnız I B) İve IV C) I, II ve III D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV I. Nişanın bozulmasını isteme II. Ergin olmayı talep etme III. Adının değiştirilmesini isteme IV. Boşanma davası açma Yukarıdakilerden hangileri kişiye bağlı haklar arasında yer alır? A) Yalnız I B) İveli C) ive III D) I, II ve III E) I, II, III ve IV Hukuk düzeninin kişilere tanıdığı yetkilere ve kişilerin hukuk düzeni tarafından korunan menfaatlerine hak denir. Aşağıdakilerden hangisi devredilemeyen haklar arasında yer alır? A) Mülkiyet hakkı B) Telif hakkı C) Alacak hakkı D) Buluş hakkı E) Nafaka hakkı Yenilik doğuran haklarla ilgili doğru olmayan ifade, aşağıdakilerden hangisidir? A) Yenilik doğuran haklar kendi içinde, üçe ayrılır. B) Kullanımıyla yeni bir durumu oluşturan haklar, kurucu yenilik doğuran haklardır. C) Kullanımıyla beraber mevcut durumda değişiklik yaratan haklar, değiştirici yenilik doğuran haklardır. D) Hizmet sözleşmesinin yapılması, değiştirici yenilik doğuran haklardır. E) Bozucu yenilik doğuran haklar, kullanımıyla mevcut durumu ortadan kaldırır. Anne babanın çocuğuna nasihat verme hakkı hangi haklar için örnektir? A) Alalade haklar B) Kurucu yenilik doğuran haklar C) Sosyal ve ekonomik haklar D) Kendi kişiliğimiz üzerindeki mutlak haklar E) Fikri hak 14. Aşağıdakilerden hangisi bir hak sahibinin hakkını kullanırken ya da borçlarını yerine getirirken iyi, doğru, dürüst, makul mantıklı, orta zekâlı, aklı başında bir kimse gibi hareket etmesidir? A) Dürüstlük kuralı B) İyi niyet C) Sübjektif iyi niyet D) Karine E) Aslen kazanma 15. Bir ya da birden fazla kimsenin hukuki sonuç elde etmek üzere irade açıklamasında bulunması, hakkı doğuran hangi olgudur? A) Haksız fiil B) Hukuki olay C) Hukuki fiil D) Hukuki işlem E) İrade beyanı 18