İZMİR METROPOL İLÇELERİNDE YAPILAN ASANSÖR DENETİMLERİ VE GÜVENLİK SEVİYESİNDEKİ GELİŞMELERİN İNCELENMESİ

Transkript

1 401 İZMİR METROPOL İLÇELERİNDE YAPILAN ASANSÖR DENETİMLERİ VE GÜVENLİK SEVİYESİNDEKİ GELİŞMELERİN İNCELENMESİ M. Berkay ERİŞ, Halim AKIŞIN, Zafer GÜNEŞ Makina Mühendisleri Odas ÖZET Kentimizde nüfus art ş na bağl olarak dikey yap laşmadaki art ş, bina içi insan taş mac l ğ n n önemini art rm şt r. Kullan c lar n güvenliğini sağlamak amac yla asansörlerin montaj yap ld ktan ve işletmeye al nd ktan sonra düzenli periyodik muayenelerinin ve ayl k bak mlar n yap lmas gerekmektedir. Bu bildiride, İzmir ve Manisa il s n rlar içerisinde 1996 y l ndan itibaren merkez ve metropol ilçe belediyeleri ile yap lan protokoller sonras nda gerçekleştirilen periyodik muayene çal şmalar n mevcut asansörlerin iyileştirilmesine ve güvenlik şartlar n n yükseltilmesine katk s anlat lmaya çal ş lm şt r. 1. ASANSÖR PERİYODİK MUAYENE SÜRECİ Çal şmalar k saca 6 ana aşamada gerçekleştirilmektedir. Bu aşamalar incelendiğinde; 1. Protokolün İmzalanmas. 2. Haz rl k Çal şmalar. a) Yöneticilerin Bilgilendirilmesi. b) Doküman Çal şmalar. c) Eğitim Semineri. d) Bölgelere ay rma çal şmalar. 3. Asansör Denetimleri 4. Asansör Takip Denetimleri 5. Sonuçlar n Değerlendirilmesi 6. Kay tlar n Saklanmas Protokol imzalanmas ve haz rl k çal şmalar ndan sonra asansör denetimlerinde yetkili mühendisler öncelikle bina sorumlusu ile temasa geçerek asansörün periyodik muayenesi için ilk onay al r. Onay n ard ndan asansörün periyodik muayenesi başlar. Periyodik muayenelerde asansörlerde olmas muhtemel çeşitli kazalarla ilgili güvenliği sağlanacak kişiler olarak; a. Kullan c lar n, b. Asansör Servis ve Bak m Personelinin, c. Asansör Kuyusu, Makine Dairesi veya Makara Dairesi D ş ndaki Kişilerin, güvenliği gözetilmektedir.

2 402 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım 2013 Muayenelerde kullan lan kontrol formu 111 maddeden oluşmakta, can ve mal güvenliği yönünden ** l 50 maddeden birinin dahi uygun olmamas durumunda asansöre k rm z etiket yap şt r lmaktad r. Eksik ve hatalar n giderilmesi yönünde * l 51 maddeden birinin uygunsuzluğu durumunda asansöre sar etiket yap şt r lmaktad r. Asansörde hiçbir uygunsuzluk olmamas durumunda veya ** ve * l maddelerin d ş nda kalan maddelerde olan uygunsuzluklar öneri olarak değerlendirilmekte ve öneriler k sm na yaz larak asansöre yeşil etiket yap şt r lmaktad r. Muayeneler sonras asansöre yap şt r lan güvenlik seviyesini gösteren K rm z, Sar ve Yeşil etiketlerin içeriği; K rm z Etiket: Kullan lmas nda can ve mal güvenliği aç s ndan tehlike içeren Sar Etiket: Eksik ve hatalar olmas na rağmen kullan c n n can ve mal güvenliği için risk teşkil etmeyen fakat bak m personeli için riskler oluşturan Yeşil Etiket: Tamamen uygun, hiçbir eksik ve hatas olmayan şeklindedir. Asansör muayene raporunu almaya gelen bina yöneticilerine Asansör ve Yürüyen Merdivenleri Güvenli Kullanma Esaslar n içeren broşürler ücretsiz verilmektedir. Bu broşür ile yöneticilerin hukuki sorumluluklar, asansör ve yürüyen merdivenler ile ilgili yanl ş bilinenler, kullan m ile ilgili dikkat edilecek hususlar ve güvenlik kurallar hakk nda bina yöneticilerinin ve kullan c lar n bilinçlendirilmesi sağlanmaktad r. Birinci kontrol çal şmalar ndan sonra ücret karş l ğ nda muayene raporlar n alan ve k rm z etiket alm ş asansörlere belirlenmiş bir süre sonras nda eksikliklerin giderilip giderilmediğinin tespiti için bina yöneticilerinin başvurusu ile takip muayene yap lmakta, yeniden bir muayene asansör raporu düzenlenmekte ve bunun için binadan herhangi bir ilave ücret talep edilmemektedir. Muayene çal şmalar n n sonunda k rm z etiketli can ve mal güvenliğini tehdit eden asansörler kapat lmas için ilgili belediyelere bildirilmektedir. Bildirim sonras nda asansörlerin kapat lmas beklenmektedir. 2. İZMİR ve MANİSA DA ASANSÖR PERİYODİK MUAYENELERİN TARİHSEL SÜRECİ Türkiye de ilk olarak çal şmalar İzmir de 06 Aral k 1992 y l nda Karş yaka Belediyesi ile yap lan protokol ile başlat lm şt r. Ancak bu sürecin çeşitli nedenlerle fiili olarak başlat lmas 1996 y l nda olmuştur. Daha sonra diğer Belediyelerinde konuya hassasiyet göstermesiyle gelişerek süreklilik arz eden duruma gelmiştir. Bu Muayeneler halen değişen mevzuat şartlar ile sürdürülmektedir.

3 403 Tablo 1. İzmir ve Manisa İl S n rlar ndaki Belediyelere Ait Etiket Durum Raporu* BELEDİYE ADI KONTROL SAYILARI Kontrol Edilen Asansör s 2. ve 3. Kontrol s ETİKET DURUMU KIRMIZI SARI YEŞİL ALİAĞA ,6% 26 10,0% 19 7,3% BALÇOVA ,9% 26 6,8% 73 19,2% ÇİĞLİ ,7% ,1% ,3% GÜZELBAHÇE ,1% 2 4,4% 11 24,4% SELÇUK ,0% 6 10,0% 6 10,0% KARŞIYAKA ,6% 76 2,6% ,7% MENDERES ,7% 0 0,0% 21 12,3% BAYRAKLI ,0% 46 3,1% ,9% SEFERİHİSAR ,5% 2 3,8% 4 7,7% GAZİEMİR ,8% 77 8,2% ,0% SOMA ,9% 4 4,1% 0 0,0% NARLIDERE ,6% 63 8,6% ,8% URLA ,0% 0 0,0% 0 0,0% BORNOVA ,6% 92 7,1% ,4% SALİHLİ ,8% 11 3,0% 8 2,2% MANİSA ,7% 19 1,3% ,1% TORBALI ,3% 11 2,0% 71 12,7% ÖDEMİŞ ,3% 12 3,2% 2 0,5% BERGAMA ,6% 3 3,9% 11 14,5% DİKİLİ ,0% 0 0,0% 15 50,0% ALAŞEHİR ,0% 0 0,0% 0 0,0% GÖRDES ,0% 0 0,0% 0 0,0% GENEL ,5% 706 5,6% ,9% *Elde edilen veriler Mart 2012-Kas m 2013 tarihleri aras nda MMO OBYS program nda al nm şt r.

4 404 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım 2013 Tablo 2. İzmir ve Manisa İl S n rlar ndaki Asansörlerin Rapor Al m Durum Raporu* BELEDİYE ADI RAPOR ALIM ORANI Raporu Al nan Asansör s Raporu Al nmayan Asansör s ALİAĞA ,0% 75 29,0% BALÇOVA ,5% 74 19,5% ÇİĞLİ ,7% ,3% GÜZELBAHÇE 34 75,6% 11 24,4% SELÇUK 51 85,0% 9 15,0% KARŞIYAKA ,8% ,2% MENDERES ,2% 51 29,8% BAYRAKLI ,0% ,0% SEFERİHİSAR 29 55,8% 23 44,2% GAZİEMİR ,9% ,1% SOMA 81 83,5% 16 16,5% NARLIDERE ,8% ,2% URLA 11 73,3% 4 26,7% BORNOVA ,3% ,7% SALİHLİ ,3% 91 24,7% MANİSA ,3% ,7% TORBALI ,0% 50 9,0% ÖDEMİŞ ,6% 50 13,4% BERGAMA 42 55,3% 34 44,7% DİKİLİ 25 83,3% 5 16,7% ALAŞEHİR 30 81,1% 7 18,9% GÖRDES 6 100,0% 0 0,0% GENEL ,1% ,9% *Elde edilen veriler Mart 2012-Kas m 2013 tarihleri aras nda MMO OBYS program nda al nm şt r.

5 405 Tablo 3. İzmir ve Manisa İl S n rlar ndaki Asansör Yetkili Servis Durum Raporu* BELEDİYE ADI Yetkili Firmalar n Bakt ğ Asansör s BAKIM YAPAN FİRMALAR Yetkili Olmayan Firmalar n Bakt ğ Asansör s ALİAĞA ,9% 43 16,6% BALÇOVA ,5% ,2% ÇİĞLİ ,5% 95 7,9% GÜZELBAHÇE 39 86,7% 6 13,3% SELÇUK 46 76,7% 2 3,3% KARŞIYAKA ,1% 209 7,3% MENDERES ,7% 14 8,2% BAYRAKLI ,2% ,4% SEFERİHİSAR 42 80,8% 9 17,3% GAZİEMİR ,1% ,0% SOMA 86 88,7% 10 10,3% NARLIDERE ,4% 92 12,6% URLA ,0% 0 0,0% BORNOVA ,5% 102 7,8% SALİHLİ ,2% 42 11,4% MANİSA ,7% ,9% TORBALI ,6% 18 3,2% ÖDEMİŞ ,8% ,2% BERGAMA ,0% 0 0,0% DİKİLİ ,0% 0 0,0% ALAŞEHİR 22 59,5% 11 29,7% GÖRDES 6 100,0% 0 0,0% GENEL ,0% ,0% *Elde edilen veriler Mart 2012 Kas m 2013 tarihleri aras nda MMO OBYS program nda al nm şt r. 3. İZMİR İLİ ASANSÖRLERİNİN DEĞERLENDİRMESİ İzmir ve Manisa illerinde yap lan asansör muayenelerinde %80,5 oran nda k rm z etiketli, %5,6 oran nda sar etiketli ve %13,9 oran nda yeşil etiketli asansör muayene sonuçlar ile karş laş lm şt r. Bina yöneticileri %76,1 oran nda asansör muayene raporlar n al rken, %23,9 oran nda raporlar al nmam şt r. %85 oran nda Yetkili Servis asansör bak m hizmeti verir iken, %15 oran nda yetkisiz firmalar bak m hizmeti sunmaktad r.

6 406 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım GENEL OLARAK PERİYODİK KONTROLDE KARŞILAŞILAN UYGUNSUZLUKLARIN SINIFLANDIRILMASI ELEKTRİK TESİSATI VE ELEKTRİK PANOSU KABİN ÜSTÜ ASANSÖR KUYUSU KARŞI AĞIRLIK/DENGELEME AĞIRLIĞI / KABİN VE AYDINLATMA HIZ REGÜLATÖRÜ REGÜLATÖR GERGİ MAKARASI AŞIRI YÜK SİSTEMİ SINIR KESİCİLER KABİN KAPISI KAT DIŞ KUMANDA BUTON VE GÖSTERGELERİ MOTOR FREN TESTİ PİSTON VE BAĞLANTILARI ELEKTRİKLİ KAYMA DÜZELTME SİSTEMİ TESTİ AŞAĞI YÖNDE ÖZEL DURUM ÇALIŞMASI TESTİ KARŞI/DENGELEME AĞIRLIĞI REGÜLATÖR SONUÇ Bu çal şmalar, İzmir ve Manisa illerimizde Belediyelerin kentsel hizmetlerin yerine getirilmesinde Meslek Odalar yla yapt ğ işbirliği ve dayan şman n güzel bir örneğini oluşturmuş, ayn zamanda Odalara mühendislik mesleğinin toplum yarar na sunulmas aç s ndan son derece önemli bir deneyim sağlam şt r. İzmir ve Manisa da yap lan muayenelerde asansörlerin güvenliğinde ciddi art ş sağlam şt r. Muayene sonucu düzenlenen raporlar n al nmas ve takip edilmesinde yöneticilerin duyarl l klar önemli rol oynam şt r. Belediye ad na uyar yaz lar yaz lmas na rağmen raporlar n almayan veya eksiklerini gidermeyen yöneticiler de bulunmaktad r. Raporlar n al nmamas nedeni ile var olan olumsuzluklar n giderilmemesi sonucu, can ve mal güvenliğinin tehlikeye at ld ğ asansörler halen kullan lmaktad r. Bu tehlikenin ortadan kald r lmas için belediyelerin ivedi olarak yapt r mlar n artt rmalar gerekmektedir. Muayeneler kamu yarar na yap lmaktad r. Çal şmalar n kar amac gütmemesi ve ticari kayg lardan uzak olmas kamu aç s ndan büyük öneme sahiptir. Bu sebeple ticari kayg lar bulunmayan meslek odalar gibi bağ ms z kurumlarca muayeneler yayg nlaşt r lmal ve sürekliliği sağlanmal d r. Asansör periyodik muayenelerde görülmüştür ki, asansörlerin say sal değerleri (tip, kapasite, h z vb.) ve güvenlik seviyeleri ile ilgili kesin veriler sağlamaktad r. Ayr ca yap lan

7 407 muayeneler ve muayene raporlar n n yöneticiler arac l ğ ile dağ t lmas, kullan c bilincini yükseltmiş ve toplumsal duyarl l ğ n artmas na neden olmuştur. KAYNAKLAR Asansör Bak m ve İşletme Yönetmeliği 18/11/2011 tarih ve say l R.G. MMO OBYS program