Marmaray Projesinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği. Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK KTÜ Harita Mühendisliği Bölümü GISLab

Transkript

1 Marmaray Projesinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yrd.Doç.Dr. H. Ebru ÇOLAK KTÜ Harita Mühendisliği Bölümü GISLab

2 Marmaray Projesi Nedir? Dünyadaki en önemli projelerden biri olan Marmaray Projesi, İstanbul'un kentsel yaşantısını sağlıklı olarak sürdürebilmesi, kentlilere çağdaş bir kent yaşamı ve kentsel ulaşım imkanları sunabilmesi, kentin doğal tarihi özelliklerinin korunabilmesi için yüksek kapasiteli elektrik enerjisi kullanarak çevreyi kirletmeyen bir projedir. Proje, Avrupa yakasında bulunan Halkalı ile Asya yakasında bulunan Gebze ilçelerini kesintisiz, modern ve yüksek kapasiteli bir banliyö demiryolu sistemiyle bağlamak amacıyla İstanbul'daki banliyö demiryolu sisteminin iyileştirilmesi ve Demiryolu Boğaz Tüp Geçişi inşasına dayanmaktadır.

3 Marmaray projesinde iş kazası minimum seviyede. Marmaray gibi devasa bir projeyi yürüten Japon TAISAI ve Gama- Nurol ortak girişimi, iş güvenliği ve iş sağlığı konusunda sağladıkları eğitim ve denetim sayesinde iş kazalarını minimuma indirmiştir. Japonların dünyaca ünlü iş disiplini sayesinde, 16 kilometrelik bir alanda üç yıldır devam eden inşaat çalışmalarında ölümle sonuçlanan bir tane iş kazası bile yaşanmamıştır. Üstelik Marmaray projesi çerçevesinde yürütülen faaliyetler "ağır ve tehlikeli iş" kapsamına giriyor. Yaklaşık 1500 kişinin görev yaptığı inşaat sahalarında yüklenici firma 15 tane de "taşeron" tabir edilen alt yükleniciyle çalışılıyor. Alt yüklenici firmalarda sıklıkla iş kazası yaşanmasına rağmen, Marmaray projesi kapsamında alınan önlemler sayesinde iş kazası yaşanmamıştır.

4 Toolbox ile yerinde eğitim TAISAI, çalışanlarına her sabah mesaiden önce 10 dakikalık Toolbox adı verilen günlük kısa eğitim programı uyguluyor. Çalışma sahalarında her iş grubu o gün yapacağı işle ilgili mesaiden önce 10 dakikalık kısa bir eğitime tabi tutuluyor. "Kimyasallarla etkili çalışma", "güvenli yük kaldırma", "elektrik riskleri" gibi başlıklar altında verilen kısa eğitimlerle çalışanlar hem bildiklerini hatırlıyor hem de eksiklerini tamamlama fırsatı buluyor. Çalışanlar ayrıca her ay belli bir konuda eğitime tabi tutuluyor. İş güvenliği ve iş sağlığı konusunda haftalık, aylık ve yıllık raporlar hazırlanıyor. Tüm bu işlemler İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı yönetimindeki 25 kişilik ekip tarafından yerine getiriliyor. Marmaray inşaatında iş sağlığı ve güvenliğinde elde edilen başarının altında Devlet Limanlar ve Havameydanları (DLH) Marmaray Bölge Müdürlüğü ve ana yüklenici Avrasya Ortak Girişimi'nin uyguladığı titiz denetimin payı büyük. 4 ortaktan oluşan Avrasya Ortak Girişimi'ndeki 3 uzman ortak Japonya'dan, diğeri ise Türkiye den Yüksel Proje

5 Projede Alınan ve Uygulanan Önlemler Marmaray projesi; temel anlamda inşaat projesi olarak görünmesine karşı, tüm şantiyelerin içlerinde üretim-montaj faaliyetlerinin yapıldığı atölyeler mevcuttur. Ayrıca yerinde üretim ve montaj teknikleri-ekipmanları kullanıldığından aşağıda alfabetik olarak listelenen tüm önlemlerin alınması zorunlu hale getirilmiştir. Aşağıdaki kategorilerde eğitim, önlem ve uygulama yapılmaktadır: Asbestle Çalışmalar Biyolojik Etmenler Kaynak işleri Elle-Vinçle Tasıma işleri Ergonomi Genel Güvenlik Güvenlik ve Sağlık işaretleri Kansorejen ve Mutajen Maddeler Kimyasal Maddeler Kişisel Koruyucu Ekipmanlar Patlayıcı Ortamlar Yapı işleri Yer altı ve Yerüstü Çalışmaları Laboratuvar Acil Durumlar Risk Yönetimi

6 Marmaray Projesi nde uygulanan iş güvenliği piramidi..

7 Acil Durumlar Proje dahilinde çalışan herkes için yönetimce alınan kurallara ve mevzuatta belirtilen yükümlülüklere uyması zorunlu hale getirilmiştir. Acil durumlarda yapılacaklar için değişen periyotlarda eğitim seminerleri şeklinde anlatılmaktadır. Acil Durumlar aşağıdaki şekilde listelenmiştir: YANGIN DEPREM İŞ KAZASI SEL SIZINTI SABOTAJ Bu durumlar da çalışanların rahatça görebilecekleri yerlere asılan işaretler ve levhalar yardımı ile en kısa şekilde olay yerine müdahale şansı tanınmış olmakta ve çalışanların bir an önce olay yerinden uzaklaşmaları için zaman kazandırmak amaçlanmaktadır.

8 Acil Durum İhbarları

9 Acil Durum Planları Herhangi bir kriz anında neler yapılacağını önceden belirlenmesidir. Tanım yapmak gerekirse ; deprem, su baskını, patlama, göçük, terörist saldırı, zehirli veya zararlı gaz yayılması v.b. istenmeyen bir olay olduğunda insan, malzeme, araç, gereç ve ekipmanın daha fazla zarara uğramadan ilk yardımın yapılması ve kurtarma işlemlerinin aksatılmadan yürütülmesidir. Marmaray projesinde başlıca olarak ; Acil Durum Uyarısının ( Alarm ) Verilmesi Kriz Masası Acil Durum Teçhizatı İş Kazası Olduğunda Kurtarma Operasyonu gibi durumlar acil durum planlarının içerisinde yer almaktadır.

10 İş Güvenliğinde İdari Sorumluluklar Marmaray Proje si dahilinde idarenin sorumlulukları aşağıdaki özetlenebilir: Eğitim İş güvenliği Kurulu Oluşturulması İş Güvenliği Uzmanı ve Denetleme İş Ekipmanları Temin Etme ve Denetleme İş Yeri Bina ve Eklentileri Sağlama Kontrol ve Yeterlilik Belgeleri Mutfak Temini ve Kontroller Sağlık Birimi Temini ve Kontroller

11 İş Güvenliğinde İdari Sorumluluklar Sağlık taramaları herkes için 6 ayda bir görevli sağlık memurları ve tam teşekküllü bir hastaneden gelen uzman doktor nezaretinde revirde yapılmaktadır. İdare ayrıca gerekli maddi kanıtı olduğu taktirde (örneğin fotoğraf) iş güvenliği sağlığı açısından hazırlanan tutanak ile para cezası uygulayabilmektedir. Şantiye dahilinde idare eğitim ek hizmet alanlarını personele temin etmiştir. Çalışanların dinlenme ve eğlence mekanlarını idare temin etmiştir (bilardo salonu gibi). Çalışanların yemek ihtiyaçlarını ve denetimleri idare bizzat üstlenmiştir. Ayrıca çalışanlara, pek çok meslek dalına ait konularda iş güvenliği eğitimleri, periyodik olarak konusunda uzman olan eğitimcilere verdirilmektedir.

12 Uygunsuzluk Fotoğrafı Artaş İnşaat Avrupa MARMARAY 3 NOLU SANTİYESİ İş Güvenliği Sefliğinin 08 NİSAN 2011 gün ve 2011-C-001 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Konulu yazısının EK idir.

13

14 Güvenlik Proje dahilinde kullanılan ekipmanlar genel ve kişisel olarak ikiye ayrılabilir. Genel ekipmanlar ; İkaz bandları şeritleri Işıklı ikazlar Uyarı levhaları Bilgilendirme panoları gibi elemanlar sayılabilir. Sonraki kısımda ise daha çok kişisel ekipmanların kullanımından dolayı Marmaray Projesinde sıkıntı çıktığı bilgisinden dolayı kişisel koruyucu ekipmanlar hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Bu bilgiler referanslar kısmında belirtilen kişilerden alınmıştır.

15 Proje Dahilinde Kullanılan Başlıca Ekipmanlardan Örnekler

16 KKE

17 Harita Mühendisliği ve Haritacılık Çalışmaları Açısından Durum Yukarıda bahsedilen tüm şartlar, zorunlu-önerilen şartlar harita çalışmalarını yürüten kişiler içinde birebir geçerlidir. Proje dahilinde hiç kimseyi ayırt etmeden tüm kişiler için (müdür, mühendis, teknisyen, usta,isçi vs.) kurallar katı şekilde uygulanmaktadır.

18 İş Hukuku Açısından Marmaray Hukuksal mevzuat olarak başlıca dayanak İş Kanunu olarak belirtilmektedir. Burada belirtilen tüm hükümler harfiyen uygulanmaktadır. Örneğin çalışma saatlerinde herhangi bir aşma yaşanmaması, vardiya usulünün uygulanması sıkı sıkıya denetlenmektedir. Burada önemli bir unsur söyle gözlemlenmiştir. Ortak Japon firmasının yaptırım gücünün ve iş yapma tekniklerinin özendirici ve kullanışlı olduğu görüşülen ve bilgi alınan ilgili iş güvenliği uzmanı tarafından bizzat belirtilmiştir.

19 Referanslar : Erol BUDAN (Marmaray İş GüvenliĞi Departmanı) Mesut ÇİÇEK (Avrupa Konutları İş Güvenliği Departmanı) Kamil KARABULUT (İstanbul Hafif Yaylı Taşıma Daire Başkanlığı) Erdal ÖZARSLAN (.B.B. Tramvay ve Raylı Taşımacılık Dairesi.)