Öğrenciyi Aktif Kılan Yöntemler

Transkript

1 Öğrenciyi Aktif Kılan Yöntemler Bağlam Temelli Yaklaşım Öğrencilerin birçok dersi öğrenirken en çok sordukları sorular: Niçin bunu bilmek zorundayım? Bu öğrendiklerimi başka nerede kullanacağım? Bağlam temelli yaklaşım, öğrencilerin yeni öğrendikleri bilgi ve becerileri nasıl ve niçin kullanacaklarını anlamalarını ve dolayısıyla böyle sorulara cevap bulmalarını amaçlamaktadır Bağlam Temelli Yaklaşım Öğrenciler için uygun çeşitli çevrelerden gerçek yaşamla ilişkilendirilmiş kavramların ve süreç becerilerinin öğretimde kullanılması, Öğrenci ve öğretmenlerin içinde bulunduğu sosyal ve kültürel çevrenin, öğretimde kullanılacak olan bağlamları oluşturmasıdır, Öğrenciler bir kavramı öğrenirken, kavramı ve onun uygulamalarını, kendilerinin kültürleri, aileleri veya arkadaşlarını içine alan gerçek dünya bağlamlarında ilişkilendirebilirlerse, o konuyu öğrendikleri savunulmaktadır Bağlam Temelli Yaklaşım Temel İlkeler 1. Konular gerçek yaşamdan verilen örneklerle başlamalı 2. Uygulamalar kavram ve kanunlarını öğrenmenin bir ihtiyaç olduğunu öğrenciye hissettirebilmeli 3. Kavramlar gerçek yaşamla ilişkilendirilerek sunulmalı 4. Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları olayları derste öğrendikleri bilgilerini kullanarak yorumlamasına olanak verebilmeli 5. Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları problemlere derste öğrendiklerini kullanarak çözüm bulabilmesine olanak verebilmeli 6. Konuların ilişkilendirildiği bağlamlar, sosyo-kültürel çevrelerinden seçilmeli 7. Öğrencilerin yeni öğrenecekleri bilgi ve becerileri nasıl ve niçin kullanacaklarını anlamalarına imkân verebilmeli 8. Kullanılan bağlamlar öğrencilerin derse yönelik ilgi ve motivasyonlarını artırıcı nitelikte olmalı

2 Bağlam Temelli Yaklaşım Öğrenci Merkezli Öğretim Stratejileri 1. İşbirlikli Öğrenme Örnek Bir Uygulama Materyali (Fizik 9) Öğrencilerin ortak bir amaç doğrultusunda küçük gruplar halinde birbirinin öğrenmesine yardım ederek çalışmasıdır. İşbirliği için öğrencilerin birbiri ile etkileşerek birbirine yardımcı olması ve ortak bir ürün ortaya koyması esastır İşbirlikli Öğrenme İşbirlikli öğrenmenin amacı; öğrencilerin akademik başarılarına yardım ederken, sosyal ilişkiler ve insan ilişkileri konularında beceri kazanmalarını sağlamaktır. 1. İşbirlikli Öğrenme İşbirlikli Öğrenme Modelini Uygulama Aşamaları: 1. Öğretim hedefleri belirlenir. 2. Yapılacak olan çalışmaya göre (Amaç, malzeme, teknik, konu, boyut, süre, vb.açılardan), grubun kaç kişiden oluşacağına karar verilir. 3. Öğrencilerden ayrışık (heterojen) yapılı gruplar oluşturulur (2-6 kişilik). 4. Grup üyeleri birbirine yakın, gruplar birbirine biraz daha uzak yerleştirilir. 5. Öğrenciler, duyuşsal ve düşünsel açıdan hazır hale getirilerek uygulama öncesi isteklendirme yapılır. 6. Görev paylaşımı yapılır. 7. Yapılacak çalışma açıklanır

3 1. İşbirlikli Öğrenme 2. Proje Tabanlı Öğrenme 8. Olumlu bağımlılığın yaratılması için öğrencilerden grup ürünü istenir ya da grup ödülü verilir. 9. Grup çalışmasıyla ilgili becerilerin kazandırılabilmesi için, bir grup çalışmasının nasıl yapılması gerektiği ve öğrencilerin birbirlerine karşı sorumlulukları konusunda öğrencilere bilgi verilir. 10. Uygulama boyunca öğretmen tarafından, öğrencilere rehberlik edilir. 11. Öğrencilere hissettirmeden, öğretmen tarafından bireysel değerlendirmeler yapılır. 12. Dersin sonunda Grup değerlendirme formu dağıtılarak, grup değerlendirmesi yapmaları istenir. 13. Ortaya çıkan çalışmalar tüm sınıfın görebileceği şekilde sergilenerek, öğrenciler tarafından değerlendirilir, öğrenciler o derste neler öğrendiklerini açıklarlar. Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının temeli bir konunun derinlemesine araştırılmasına odaklanmaktır. Araştırmalarda genellikle öğretmen tarafından oluşturulan küçük bir grup, bazen tüm sınıf bazen de bireysel olarak sorumluluk alınır. Bir projenin amacı öğrencilerin konu hakkında bilgi edinmeleri ve edindikleri bu bilgileri kullanmalarıdır Proje Tabanlı Öğrenme Proje Tabanlı Öğrenme; bireysel ya da grup içinde sorumluluk alarak öğrencilerin bir konu üzerinde işbirliğine dayalı olarak ve kendi ilgi ve yetenekleri doğrultusunda araştırmaya, öğretmenin ise çalışmalarda öğrencilere rehber rolünde olduğu, araştırma sonunda ürünlerle veya sunumlarla sonuçlanan, yani öğrencilerin ileri düzeydeki bilişsel becerilerini ortaya çıkaran ve öğrencilerin kendilerini kendi öğrenmelerinden sorumlu tutan bir yaklaşımdır 2. Proje Tabanlı Öğrenme ÖĞRENME ÖĞRENCİ GRUPLARINDA MEYDANA GELİR ÖĞRETMENLER YÖNLENDİRİCİ VE REHBERDİR EKİPLE ÇALIŞMAYI SAĞLAR ÖĞRENCİLERİN İLETİŞİM BECERİLERİNİ GELİŞTİRİR

4 2. Proje Tabanlı Öğrenme Uygulama Aşamaları Proje konusuna karar vermek Zaman kullanımı ve süreç şeması hazırlamak Proje basamaklarını hazırlamak Değerlendirme kriter ve ölçütlerini belirlemek Projeye ilk adımı atmak Öğrenme kaynaklarını tanımlamak ve ulaşmak Projeyi sürecini planlamak ve kullanmak Projeyi değerlendirmek Proje seçiminde dikkat edilmesi gerekenler: 1. Proje öğrencinin seviyesine uygun olmalıdır, 2. Proje, ekonomik olmalı, öğrencilere ekonomik yük getirmemeli, 3. Proje için gerekli kişi, araç-gereç öğrencilerin ulaşabileceği yerde olmalı, 4. Proje için ayrılan zaman net olarak belirlenmeli, 5. Proje Öğrenciler tarafından tam olarak öğrenilmeli ve sınırları çizilmeli, 6. Öğretmen gerektiğinde öğrencilere rehberlik etmekten çekinmemeli ve öğrencilerin ihtiyaç duyduğu anda yardıma hazır olmalı, 7. Projeler günlük hayatta kullanılabilir olmalı, 8. Projeler öğrenciyi araştırmaya ve düşünmeye yöneltmelidir Probleme Dayalı Öğrenme Geleneksel Öğretim Öğretmen Problem nedir? Hayatımızdaki bir problemi düşünelim!!! Bireyin karşılaştığı güçlükler, içinden çıkılmaz gibi görünen durumlardır. Bireyin hayatında problem olduğunda, denge bireyin hayatında yok demektir. Dengeyi sağlamak için problemin ortadan kaldırılması gerekir, Bilimsel anlamda problem, Karşılaşılan bir olayın mevcut bilgi birikimiyle o anda açıklanamamasıdır. Dewey, problemi şüphe ve belirsizlik uyandıran herhangi bir şey olarak tanımlamaktadır, Probleme dayalı öğrenme, yeni bilgi öğrenimi için problemleri çıkış noktası olarak kullanma prensibine dayalı bir yöntemdir. Öğrenciler

5 Probleme Dayalı Öğrenme Öğretmen 3. Probleme Dayalı Öğrenme Öğrenciler Öğrenme gerçek hayattaki kadar karmaşık bir problem ile başlar Öğrenciler bireysel veya grup halinde çalışırlar Grup çalışması yapabilme ve sosyal becerilerin gelişmesini sağlar Konuları öğrenciye vermek yerine problemi çözmek için gerekli bilgiler araştırılarak edinilir Öğretmenin rehberlik görevi vardır Probleme Dayalı Öğrenme PDÖ Uygulama Örnekleri UYGULAMA AŞAMALARI Problemin sunulması; öğrencilerin problemi anladıklarımdan emin olmanız gerekmektedir Problemin tanımlanması Problemin bireysel olarak ve grupla analiz edilmesi, Probleme çözüm yolu oluşturma Problemi çözmek için daha farklı edinilmesi gereken bilgilerin tanımlanması Problem hakkında ne biliyorum? Problemi çözebilmek için neleri bilmeye ihtiyacım var? İhtiyacım olan bilgiyi nereden bulabilirim? Veri toplama ve analizi Çözüm yollarının geliştirilmesi ve denenmesi Sonuç çıkarma Tipik PDÖ oturumu (seansı) şu şekilde başlar: 5-7 kişilik küçük gruplara ya da daha büyük gruplara PDÖ problem senaryoları dağıtılır. Senaryoların dağıtımında tepegözden yararlanılabileceği gibi gruplara ya da öğrencilere tek tek birer kopyası verilebilir. Genellikle, öğrencilerden biri problemi yüksek sesle okur

6 Öğrenciler problemle karşılaştıktan sonra, en az iki liste oluşturarak çalışmalarına devam ederler. Bir tanesi verilenler (bilinenler) diye başlıklandırılmalı ve problemde verilen tüm bilgiler listelenmelidir. Bu öğrencilerin ne bildiklerini belirlemelerine yardımcı olur. Daha sonra bilinmesi gerekenler (istenenler) başlıklı bir liste yapılmalıdır. Bu listede problemi ve bunun çözümündeki kendi rollerini daha iyi anlamak için öğrenmek istedikleri bilgilerin listesini yaparlar. Öğrenciler bu listeden yola çıkarak problem sonucuna ulaşmak için aramaları, araştırmaları ve incelemeleri gereken şeylerden oluşan öğrenilecek konular adlı bir liste oluşturmalıdır. Bu araştırma aşamasından sonra öğrenciler muhtemel çözümler listesini oluşturmalıdır. Bu liste problemin nasıl çözüleceğine dair fikirleri içermeli ve bu liste, yeni bir öğrenilecek konular listesinin geliştirilmesini gerektirmektedir. Bu yeni liste öğrencilerin ürettikleri muhtemel çözümler i elemelerini veya eklemelerini sağlayacak ek bilgileri elde etmelerinde kullanılır Aşağıda örnek bir problemin uygulanması adımlar hâlinde verilmektedir. Kuzey Karolin de Morchead da hava tahminleri yapıyorsunuz. Son günlerde Afrika kıyılarındaki tropikal bir fırtına ile uğraşıyorsunuz. Bu fırtınayı izleyerek hangi yöne doğru ilerlediğini ve ne zaman karaya vuracağını tahmin etmelisiniz. Bu bilgileri topladıktan sonra bu fırtınadan etkilenebilecek askerî hava kuvvetlerini ve gemilerini uyarmalısınız

7 Öğrencilerin verilenler listesi şunları içerebilir: Biz hava tahmincisiyiz, Kuzey Karolina da Morchead dayız, tropikal bir fırtına var, bu fırtına Afrika kıyılarında. Bilinmesi gerekenler listesi şu soruları kapsayabilir: Kuzey Karolina daki Morchead neresidir? Fırtına Afrika kıyılarında nerededir? Fırtına hangi hızla ilerliyor? Öğrencilere haritalarla veya başka bilgilerle verilebilecek ek bilgilerde vardır. Öğrenilecek konular listesi şunları içerebilir: Bu fırtınayı tropikal yapan nitelikler nelerdir? Fırtınalar nasıl sınıflandırılır? Fırtınanın hareketlerini neler etkiler? Öğrenilmesi gereken bu konulardan; öğrenciler barometrik basınç, okyanus akıntıları ve rüzgâr hızı hakkında bilgi edinebilirler. Öğrenciler fırtınanın karaya çıkacağı çevredeki coğrafî koşulları ve fırtınadan etkilenme ihtimali olan askerî kuvvetlerin nereleri olduğuna dair daha fazla inceleme yaparlar. Öğrenciler fırtınanın hareketlerini tahmin ettiklerinde hızını belirlemek için matematiksel işlemleri kullanacaklardır. Bu tür yeni bilgiler elde ettikten sonra, öğrenciler kendilerine muhtemel çözümler listesi oluştururlar. Bu durumda bu liste fırtınanın nereyi etkisi altına alacağına dair 2 yada 3 hipotezi içerir. Daha sonra, problem senaryosu bağlamında öğrencilere sonuç olarak hipotezlerinden en güvenilir olanı seçmeleri için fırtınanın hareketleri hakkında ek bilgi verilmelidir. Bu süreç boyunca öğretmenlerin rolü rehber ve yardımcı olarak oldukça önemlidir. Bazen öğretmenler bazı gerekli bilgileri sağlamak için uzman kaynak rolü üstlenebilirler. Hatalar konunun içeriğini ini anlamada, öğrencilere yardımcı olacak doğru çözüm stratejilerine götürür. Öğrenciler düşüncelerini açıklamalı, sorumluluk almalıdır. Bunlara ek olarak öğretmenler, öğrencilerden beklenen çalışmaları belirterek bunları uygulamalarını sağlamalıdır (Simon, 1995).

8 3. Probleme Dayalı Öğrenme Bununla birlikte çoğunlukla öğretmenler öğrencilere istenen bilgi konularını belirlemelerinde yardımcı olarak ve gerektiğinde onları doğrulayarak ve yöneterek onların yaptıklarını ve ilerlemelerini gözlemlerler. Öğretmenlerin PDÖ yönteminin etkili olmasında ve pratiğe dökülmesinde arka plânda durmaları gerekmektedir (Lambros, 2002: 8-9). Örnek problem: Siz bir nükleer santralin güvenlik biriminde çalışan tek bilim adamısınız, nükleer santralin yakın çevresinde bulunan insanlar santralin çevreye bıraktığı atıkların insan sağlığını tehlikeye attığı düşüncesindeler, böyle bir durumda ne yapardınız? Örnek problem Rol Oynama(Drama) Yöntemi Rol Oynama(Drama) Yöntemi Bu yöntemde bir fikir, durum, sorun ya da olay bir grup önünde dramatize edilir. Yaparak-yaşayarak öğrenmenin en etkili örneklerindendir

9 Rol Oynama(Drama) Yöntemi Eğitimde Drama, Bilişsel dil, motor ve sosyal gelişmeyi hızlandırır, İşbirliği, dayanışma ve paylaşma duygusunu geliştirir, Empatik anlayışı ve çok yönlülüğü geliştirir, Kendini ifade edebilme, Değişik yaşantılarla yüz yüze gelerek kalıcı öğrenmenin oluşması, Kendini, vücudunu tanıması, nerede ve nasıl kullanabileceğini fark etmesi Araştırma istek ve duygusu geliştirme, Eleştirme, tartışma ve çok yönlü düşünmeyi öğrenme Rol Oynama(Drama) Yöntemi/Faydaları Öğrenciler bizzat katıldıkları ve hoşlandıkları eylemlerden daha fazla tecrübe edinirler, His ve tutumlarını açıklama imkanı, Yaratıcılığı güçlendirir, Yalnızca kavrama yerine hissetme imkanı sağlar, Güdülenirler, Yüzyüze gelecekleri durumlar için hazırlanırlar Rol Oynama(Drama) Yöntemi/Faydaları Sosyal becerileri geliştirmek, Duygusal öğrenme oluşur ve etkin biçimde değerlendirilir, İletişim sözden çok hareketlere dayanır, Öğrenci gelecekte başvuracağı şeyler hakkında ön fikir edinme şansına sahip olur Öğrenci baskı ya da işlerinin ters gitmesi gibi olaylar karşısında soğukkanlı olmayı öğrenir. Rol Oynama(Drama) Yöntemi/Sınırlılıkları Küçük grup gerektirir, Zaman gerektirir, Bazı öğrenciler zorluk çekebilir, Yetenekli öğrenci tekeli, Rollerde aşırı kaçmaları, disiplini bozar, Katılan her öğrencinin biraz yaratıcı olması gerekir