Değerlendirme Yöntemleri ve Performansa Etkisi

Transkript

1 Değerlendirme Yöntemleri ve Performansa Etkisi

2 Olgunlaşma Olgunluk süreç durum Olgunlaşma, olgunluğa doğru ilerlemeyi ifade eder Olgunlaşma gerçekleşince, Tüm doku, organ ve organ sistemlerinde olgunluğa ulaşılmış demektdir.

3 Çocuklarla ve adelösanlarla çalışırken olgunlaşma terimi genelllikle Çocuğun ya da adelösanın olgunluk durumuna veya yetişkinliğe ne kadar yaklaştığı/ulaştığı ifade edilmeye çalışılmaktadır. Olgunlaşma işlemsel bir kavramdır çünkü ilerlemesi doğrudan gözlemlenememekte veya ölçülememektedir.

4 Bireyler Verilen zamana (belli yaştaki olgunlaşma durumu) Zamanlamaya (olgunlaşma süreçlerinin oluşması) Ve temposuna (olgunlaşma hızı) göre farklılaşmaktadır

5 Biyolojik olgunlaşmanın en sıklıkla kullanılan belirleme yöntemleri: Kemik (iskelet) olgunlaşması Cinsel olgunlaşma Somatik olgunlaşma

6 Kıkırdak hücreler büyümesini tamamladığında ve epifizal tabakalar yerine kemik dokusu oluştuğu zaman tamamlanır (20 li yaşların başı) Büyüme için gerekli besinlerin zengin kan dolaşımı ile sağlanması gerekir Kemiklerin güçlenmesi için kalsiyuma ihtiyaç vardır Egzersiz yoluyla da kuvvetlenmektedir.

7 Olgunlaşma düzeyinin en iyi ölçütü kemiklerin (iskeletin) röntgen filminin çekilmesidir. Tüm sağlıklı bireylerde kemiklerin kıkırdaktan kemiğe geçişi olmaktadır. Özellikle el-bilek röntgeni anatomik bölgenin osifikasyonu hakkında bilgi verebilir DEXA ve bilgisayarlı analiz yöntem olarak kullanılabilir.

8 5-yaş 3-yaş 14-yaş 8

9 Bilinen 3 yöntem Greulich-Pyle Yöntemi Tanner- Whitehouse Yöntemi Fels Yöntemi

10 Greulich-Pyle Yöntemi (1959) bazen Atlas yöntemi olarak da bilinir Yüksek sosyoekonomik düzeydeki çocuklardan elde edilen el-bileği röntgeni ile değerlendirilir (Cleveland- Ohio) Ör: Eğer 7 yaşındaki bir çocuğun elbileği röntgeni 8 yaşındaki bir çocuğunkiyle eşleşirse çocuğun İskelet yaşı 8 olarak kabul edilir

11 MALİNA s. 279 fig 15.1

12 Tanner- Whitehouse Yöntemi (1962) Bazen kemiğe özel yaklaşım (bone-specific approach) olarak da bilinir 3000 sağlıklı İngiliz çocuktan elde edilen örneklemle geliştirilmiştir Bu yöntemde verilen bir filmde 20 bireysel kemiğin özelliklerinin eşleşmesi sözkonusudur Carpallar, ulna-radius, metacarpallar, falankslar Daha sonra 2001 de Belçika, İspanya, Arjantin, Amerikan (Teksas) Japon çocuk ve ergenlerden de örnekler alınarak geliştirilmiştir

13 Fels Yöntemi Yine çocukların el-bileği iskelet olgunlaşmasını içeren bu yöntem Ohio eyaletinden Fels Longitudinal Çalışmasına katılan çocuklardan geliştirilmiştir Örneklem çoğunlukla orta sınıftan elde edilmiştir

14

15 Cinsel olgunlaşma süreklilik gösteren bir süreçtir Çocukluktan yetişkinliğe geçiş ikincil cinsel özelliklerin ortaya çıkması, üreme sisteminin olgunlaşması ve büyümede hızlı artışla karakterizedir. Ayrıca bu evre fiziksel aktivite, sağlık ve sportif performansı etkileyen psikososyal ve davranışsal değişimlerin de ortaya çıktığı bir dönemdir Kızlar genellikle erkeklerden 2-2,5 yıl önce ergenliğe girerler

16 Cinsel olgunlaşmanın değerlendirilmesi ikincil cinsel özelliklere dayanmaktadır Kızlar için Göğüs gelişimi Menarş yaşı Pubik kıllanma Erkekler için Seste kalınlaşma Göğüs gelişimi Pubik kıllanma

17 Bir hekim yoluyla belirlenmesi en kesin yoldur Ancak anket yöntemi ya da resimlerle değerlendirme de kullanılmaktadır (Tanner skalası) Ancak bireysel değerlendirmelerde sıkıntılar çıkabilir

18

19 KİŞİSEL BİLGİ FORMU 1- Hangi futbol kulubünde oynuyorsunuz? Kaç yıldır futbol oynuyorsunuz?...yıl 3- Aşağıdaki ergenlik belirtilerinden vücudunuzda gözlemlediklerinizi işaretleyiniz. a) Değişik vücut bölgelerinde büyüme ( cinsel organ, el, kol, göğüs ) b) Değişik vücut bölgelerinde tüylenme c) Seste kalınlaşma 4- İlk olarak kaç yaşında bu belirti ya da belirtileri vücudunuzda gözlemlediniz? a) 8 yaş b) 9 yaş c) 10 yaş d) 11 yaş e) diğer...

20

21

22 Vücut boyutu ve proporsiyonlarındaki ölçümler kullanılabilir Antropometri Genişlik Çevre Uzunluk Boy uzunluğu Vücut ağırlığı

23 Boy Uzunluğu ve Vücut Ağırlığında Gelişme Hızı 23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33 Amaç: Somatik büyüme, cinsel olgunlaşma ve yetişkin boy uzunluğunu cimnastikçi, yüzücü ve tenisçilerde kıyaslamak bu çalışma boylamsal ( arası) Med Sci Sport Exer, 2007

34

35

36

37