GÜZDE TARANOU NUN HAYATI, SANATI VE ESERLER THE LIFE, ART AND WRITTINGS OF THE GUZIDE GULPINAR TARANOGLU

Transkript

1 GÜZDE TARANOU NUN HAYATI, SANATI VE ESERLER THE LIFE, ART AND WRITTINGS OF THE GUZIDE GULPINAR TARANOGLU Salih OKUMU* * Sabit BAYRAM** * Özet Güzide Taranolu, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatının önemli kadın temsilcilerindendir. Çada iirle halk iirini birletirerek Milli Edebiyat anlayıını ön plana çıkaran Taranolu, Gülpınar dergisini 30 yıl aralıksız yayımlayarak ismi duyulmamı çok sayıda air ve yazarın tanınmasını salar. Genellikle ak, özlem, zaman, ölüm gibi temaları iler. Ancak sosyal mevzulara da eilir. Açık, sade ve anlaılır bir dil kullanan airin, dili halk diline yaklaır. Edebiyat. Anahtar Sözcükler: Güzide Taranolu, Gülpınar, iir, Milli Abstract Güzide Taranolu is the one of the important women poet in Cumhuriyet Period. She combines contemporary poem and folk poem According to her, National Literature is important. She had been published Gülpınar magazines aproximately 30 years without any break. That magazine familiriazed many young poets and writers. She does work generally about themes of love, miss, death, time. Hers literary language are simply and bare. She used folk language. Keywords: Güzide Taranolu, Gulpınar, Poet, National Literary. Giri iirimizde Tanzimat la balayan yenileme arayıları, asıl meyvelerini Cumhuriyet Dönemi yle verir. Bu dönemde, birçok edebi topluluk da ortaya çıkar. Bu topluluklar sayesinde, çada Türk iirinin, özgün metinleri ortaya konur. Cumhuriyet in ilanıyla hemen her alanda büyük yenilikler meydana gelir. Doal olarak dil ve edebiyatta da büyük deiimler yaanır. inasi ile balayan dilde sadeleme hareketi, Genç * Yrd. Doç. Dr., Ordu Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. * Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Örencisi.

2 Kalemlerle köklemeye balar, bu yıllarda ise zirveye ulaır. Milli edebiyat anlayıı, iire hâkim olur. Sade dille, hece vezniyle iir yazma çabaları, karılıını I.Dünya Savaı yıllarında bulur. Aruzla iir yazan çok sayıda air, bu dönemde ekil yönünden heceye döner. Halkın konutuu dil, edebiyat dili haline gelir. (Emirolu, 2003:84) Yıllarca süren savalar, buna balı olarak gelien vatan, kahramanlık ve gurbet duygusu milli edebiyat iirinin ana temalarını oluturur. (Özcan, 2001:70) Yeni Lisan makalesinde yer alan dilde sadeleme çabaları ve milli edebiyat iiri Cumhuriyet in ilk çeyreinde devam eder. Hece vezni, halk iirinin vezni olmaktan kurtulup tüm Türk iirini kaplar. (Özcan, 2001:72) 1940 lara kadar da egemenliini sürdürür tan sonra Garipçiler ve sosyalist gerçekçilerle bu anlayı zayıflar.(emirolu, 2003:90) 1940 lı yılların ilk yarısında, Garip (I. Yeni) akımının etkileri görülür. Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday ve Orhan Seyfi Orhon un öncüsü olduu bu hareketin, birçok edebiyat tarihçisi ve eletirmeni tarafından, modern iirin kuruluuna büyük katkıları olduu kabul edilir. (Geçgel, 2000:41) Gelenei temelinden deitirme hedefinde olan Garipçiler, kendilerinden önceki tüm iir anlayılarına tepki olarak ortaya çıkarlar. Güzide Taranolu da, Garipçilerin var olan deerleri reddedip yeni bir iir anlayıı getirme fikrine sıcak bakmaz. air, milli deerlerin korunması taraftarıdır. Yapının tamamen deitirilmesine karıdır. air, Garipçilerin gelenee karı olmaları ve var olan yapıyı reddetmeleri hususunda bu hareketin karısında dursa da, serbest tarzda iir yazma prensiplerinden etkilenir. Taranolu, bazı iirlerinde sadece ekil yönünden deil, içerik açısından da Garipçilerin etkisi altındadır sonrası Türk iirinin önemli figürlerinden biri de kukusuz Hisar grubudur. Hsarcılar, yabancı taklitçiliine karı milli bir sanatı, hür düünceyi ve yaayan Türkçeyi kullanmayı arzularlar. (Çalıkan, ) Geçmiin mirasını yadsımadan geçmile gelecek arasında bir köprü kurma amacındadırlar. (Kolcu, 2008:47) Güzide Taranolu nun edebiyat ve iir hakkındaki görülerine, iirlerinin içeriine ve biçim özelliklerine bakıldıında, Hisarcıların çizgisinde olduu görülür. Bu nedenle, 1950 sonrasının edebi hareketleri arasında onu en çok etkileyen Hisarcılar olduu söylenebilir. Aynı eksende hareket etseler de, mekânları farklıdır. air, bu grubun görülerini savunur, ancak onlarla birlikte hareket etmez. Çünkü Taranolu da, bir dergi sahibidir. Kendi ekolünü oluturmaya çalıır. I.Yeniye ilk karı çıkanlardan biri Attila lhan ve Maviciler olur. Bu tavırlarıyla, II.Yeni nin öncüleri olarak deerlendirilirler. Fakat lhan, II.Yeni nin yozlatıını savunarak bunu kabul etmez.(enginün, 2010:110) Mavicilere göre sanatçılar, balı oldukları toplumun sesini duymalı ve

3 düüncelerinde o topraın sesi olmalıdır. (Emirolu, 2003:172) Bu hareketin önde gelen isimleri, kısa süre de olsa, Anadolu ya yönelir. Taranolu nun temelde Anadolu ya yaklaımı, Mavicilerden çok da farklı deildir. O da, yaadıı topraın sesi olmayı amaç edinir. Güzide Taranolu, 1960 tan sonra ortaya çıkan toplumsal gerçekçi yazarların aksine, iirin ve sanatın ideolojilerin gölgesinde olmasını kabul etmez. deolojilerin her türlüsüne karıdır. Ancak Taranolu da toplumsal gerçekçiler gibi, toplum hayatındaki sorunlara çözüm teklifleri sunar. Toplumun acılarını ve sorunlarını ilemesi yönüyle, toplumsal gerçekçilerden esinlendii görülür. Ancak, çözümü sosyalist gerçekçilerin penceresinden sunmaz. Onun çözümleri bir ana duyarlılıı eklindedir. Gurbete gitmek isteyen köylüye köyünde kalmasını söylerken, herhangi bir ideolojiye yaslanmaz. Sadece, onların mutluluunu düünür döneminde, Marksist söylemin karısında, bütün gücünü kendi kaynaklarından alan ülkücü ve ulusal söylemci bir iir anlayıı da geliir. Güzide Taranolu da, bu söylemde olan isimlerdendir. O da, daima milli bilinci ilemeye çalıır. Bunu yaparken halkın kaynaklarından beslenir. Cumhuriyet in ilanıyla sesi kısılan slamcı söylem, 1960 lardan sonra tekrar yükselie geçer. Modernlemeyle ortaya çıkan küreselleme olgusu, birçok airi slami deerlere yöneltir. (Korkmaz, 2011:308) Taranolu nun dini nitelikli iirleri olsa da, air bu söylemi pek kullanmaz. Özellikle altmı yaından sonraki iirlerinde, Allah a olan akını dile getirir. Bunu, airin yalanmasıyla, ölümü yakından hissetmesinde aramak doru bir tespit olacaktır. Güzide Taranolu, böyle bir ortamda edebi faaliyetlerine devam eder sonrası Türk iirine ideolojik eilimler damga vursa da, o bunlardan etkilenmez. Sanatçının baımsız olması ilkesine göre hareket eder. iirini, propaganda aracı olarak kullanmaz. Sanatın, milli renkler içermesi gerektiine inanır. Evrensele ulamanın yolunun, ulusal kaynaklardan beslenmekten geçtiini ifade eder. Bu nedenle, Anadolu ya ve insanına yönelir. airin, eskiye saplanıp kalmadan daima yenilii araması gerekliliini de ortaya koyar. Yenilik peinde koarken eskiyle baları koparmaz. 1. Güzide Taranolu nun Hayatı Güzide Taranolu, 28 Ocak 1922 de stanbul un Eyüp ilçesinde dünyaya gelir. Asıl adı Fatma Güzide dir. 1 Babası Üsküp Kalkandelen nahiyesi erafından Hacı Kamberoullarından Tahir Efendi nin olu Rıfat Bey dir. Annesi Nevres Hanım, o çaın entelektüel bir ailesinin ferdidir. 1 Soyadı Kanunu ile aile Gülpınar soyadını alır. Daha sonra Bilal Taranolu ile evlendiinde einin soyadını kullanır.

4 Darülfünun Farisi hocası ünlü Hattat Abdurrahman Zihni Bey ile Çanakkale erafından Türkzadelere mensup Aye Hanım ın kızıdır. (Tuncalp, 1979:3) Kimyager-eczacı Rıfat Bey, yeni ilaçlar bulmak arzusuyla Anadolu ya yönelir. Sırasıyla Adana Kozan, Konya Ereli ve son olarak da Ilgın a gider. Ilgın da tüm zamanını, halkın salıkla ilgili problemlerini çözmek için harcar. Aynı zamanda, kasabada fahri baöretmen olur. Bata ilçenin kaymakamı ve erafı olmak üzere, ilçenin ileri gelenlerine ve kızına yeni alfabeyi öretir. (Tuncalp, 1979:3). Güzide daha küçük yata olmasına ramen, okula iki sene erken balar. Küçük Güzide, öretmenlerinin gözdesi olur. Mustafa Öretmen onun yeteneklerini kefeder. 23 Nisan etkinliklerinde ve müsamerelerde onu görevlendirir. Bu etkinliklerde, iirler okur. Böylece, Güzide iirin ne denli cokulu bir i olduunu anlar. (Ceylan, 2000:27) Rıfat Bey, 7 Mart 1932 de vefat eder. Rıfat Bey in ölümüyle Nevres Hanım, Güzide nin ilkokulu bitirmesini bekler. Güzide, okuldan mezun olunca aile, stanbul a göç eder. Güzide, stanbul Kız Lisesi nde eitimine devam eder. O yıllarda iir denemelerine balar. Fakat iir defterini herkesten saklar. Liseyi bitiren Güzide, Emlak ve Eytam Bankası nda çalımaya balar. hayatı, onu eitiminden uzaklatırır. Liseden sonra, yüksek okulda eitime devam etme arzusu olsa da Bilal Taranolu ile tanıması hayatında önemli bir dönüm noktası olur. 30 Kasım, Taranolu çifti için büyük önem arz eder. Tanıtıkları bu günü Mukaddes Gün olarak isimlendirirler. 2 Bilal ve Güzide kısa sürede evlenmeye karar verir Fatih Evlenme Dairesi nde 24 Haziran 1940 tarihinde Fehmi Bey ve bir arkadaının ahitliinde yıldırım nikâhıyla evlenirler. Bu evlilikten Osman anser (1945), Aye Serpil (1946) ve Ender Sevil (1950) dünyaya gelir. (Okumu, 2010:18) Bilal Taranolu, okuldan mezun olduktan sonra (1946) memleketi Ordu nun Vona, bugünkü adıyla Perembe ilçesine hükümet tabibi olarak tayin edilir de vatani görev için subay olarak Van Bakale ye gider. Ailesini de yanında götürür. Buradaki yıllar, Güzide için Anadolu insanını, özellikle kadınını tanıma yıllarıdır. Birçok eserine konu olan Anadolu temi, bu yıllarda köklemeye balar. Bilal Taranolu, vatani görevini tamamladıktan sonra sırasıyla Elekirt (1949), Çaramba ( ), Ordu Gölköy ( ) ve Samsun da ( ) doktor olarak görev yapar. (Okumu, 2010:22). Anadolu yu ve Anadolu insanını tanıyan Taranolu, 2 Taranolu çifti için 24 Haziran nikâh günleri olmasına ramen 30 Kasım daha önemlidir. Güzide Taranolu, Tanımasaydık, sevmeyecektik; sevmeseydik evlenmeyecektik, evlenmeseydik bu kadar mutlu olamayacaktık. diyerek bu günü kutsal bir gün olarak kabul eder. Çift, 2005 yılına kadar her 30 Kasım da bu günü dostlarıyla kutlar. Einin ölümüyle air bu günü kutlamaktan vazgeçer.

5 çevresi tarafından daima model olarak görülür. Bu nedenle, sosyal ilerde de çalımaya balar. Okul-aile birliklerine bakan olur. Buradaki çalımalarıyla okullara gelir salar. 3 Güzide Taranolu, 1954 yılında Medeniyet gazetesinde muhabir olarak gazetecilie ilk adımını atar. Daha sonra, Tanin gazetesinde sanat sayfaları düzenler, Tokat gazetesine makaleler yollar. (Ceylan, 2000:26). Buradaki çalımalarını, fahri olarak yapar. Onun bu çalımaları, yurt çapında, genç yazar ve airler tarafından tanınmasını salar. Bilal Taranolu, 1958 de Giresun Salık Müdürlüüne atanır. Üç yıl bu görevde bulunur. Dahası dönemin askeri yönetimi tarafından, belediye bakanı olarak görevlendirilir yılına kadar, il salık müdürlüü ve belediye bakanlıı görevlerini birlikte yürütür. air, Giresun'da bulunduu yıllarda, iirsel aırlıklı iki gazete çıkarır. Bu gazeteleri, Yardımsevenler Dernei nin düzenledii balolarda, dernee yardım salamak amacıyla Kervan ve Devran gazetelerini nereder yılının sonunda Bilal Taranolu, müfettilik kadrosu için Ankara ya çarılınca aile Ankara ya yerleir. Bilal Taranolu, burada bir yıldan fazla Donatım Genel Müdürlüü yapar. Sonra tefti heyeti bakanlıına tayin edilir. Anadolu nun çeitli bölgelerinde sosyal hizmetlerde daima öncü roller üstlenen Güzide Taranolu, Ankara da da bunu devam ettirir yılları arasında Çocuk Esirgeme Kurumu nda Genel Merkez Yönetim Kurulu Üyesi ve Müfetti Üye seçilir. (Okumu, 2010:19) Taranou, 1965 yılında einin ve çevresindekilerin tevikiyle iirlerini yayımlamaya balar, ilk iirleri Hayat ve Yeni Dünya mecmualarında, daha sonra Memleket, Bursa Haber, Bizim Anadolu, Hür Anadolu, Bakent, Dünya, Gündem, Rize, Tokat, Kayseri, Hakimiyet, Ordu Güne, Ordu nun Sesi, Türkiye Tribün, Mücadele, ki Nisan, Son Havadis, Tasvir, Halkın Sesi, Yoz-Koop, 6 Eylül, Zafer gazeteleriyle Sesimiz, Eflatun, Bahçe, Hisar, Türkiye, Güvercin, Çaba, Çocuk, Yuva, Yeni Adam, Turizm, Günün Kadını, Ajans Türk gibi dergilerde yayımlanır. Bazı mahalli gazetelerde de iirlerinin tamamı seri halinde yer alır. (Ceylan, 2000:30) Taranolu çifti, Gebze Kaymakamlıı ndan tanıdıkları air Nihat Aar la Ankara da tekrar buluur. Nihat Aar, o zamanlar Çaba Dergisi ni çıkaran Halil Soyuer in yakın arkadaıdır. Onun sayesinde Soyuer le yakın arkada olurlar. Halil Soyuer, Nihat Aar ve Bilal Taranolu, Güzide yi iirlerini kitaplatırma hususunda tevik eder. Böylece, bu üç ismin 3 Sabit Bayram, Güzide Taranolu ile Özel Mülakat, Ankara Temmuz Güzide Taranolu; Kadınlar Birlii, Yardımsevenler Dernei, Çocuk Esirgeme Kurumu, Müzik Söz Yazarları ve Bestekârları ve Editörleri Dernei, Türkiye Aile Planlaması Dernei gibi teekküllerde yönetim kurulu üyelii, bakanlık, kuruculuk ve üyelik görevlerinde bulunur.

6 tevikleriyle, airin ilk kitabı Merhaba Dostum, 1967 de Çaba Yayınları tarafından neredilir de airin ikinci kitabı Mutlu Acı yayımlanır. Aynı yıl, stanbul da bir davette Faruk Nafiz Çamlıbel le tanıır. Çamlıbel, heceyle yazdıı iirlerini beenerek, bu ölçüyle iir yazmasını tavsiye eder senesinde, Ankara da yayımlanan günlük Yeni Tanin Gazetesi nde sanat sayfası hazırlamaya balar. Bu sayfalarda pek çok ünlü ismin iirlerine, öykülerine ve biyografilerine yer verir. Burada, özellikle isimsiz air ve yazarların tanıtılmasına yardımcı olur. 5 Buradaki çalımaları 1973 yılına kadar devam eder.(tuncalp, 1979:8) 1969 da airin üçüncü kitabı Tozpembe yayımlanır yılından itibaren ise, Ankara da çıkan Zafer Gazetesi nde Kadın Kalemiyle adlı köesinde makaleler yazmaya balar. Yine 70 li yıllarda Aile Planlama Dernei nin genel yönetim kurulu üyesi seçilir. 6 Daha sonra Türk Kooperatifçilik ve Folklor Aratırmaları Kurumuna üye olur. 7 Bu derneklere gelir salamak amacıyla balolar, sergiler ve ölenler düzenler yılında nsanlar Mutlu Yaasın isimli iir kitabını yayımlar yılında Bilal Bey, Adalet Partisi nden Ordu birinci sıradan milletvekili seçilir. (Bayram, 2011b:673) 1974 yılında Taranolu bir ilke imza atar. Farklı dergi ve gazetelerde yayımlanan 68 parça iirini, etamin bezi üzerine ipliklerle ilmek ilmek elleriyle ileyerek bunları sergiler 8. Bu yılarda, kendi evinde daha önce eine pek rastlanmayacak ekilde sanat günleri ve toplantılar da tertip eder. Arif Nihat Asya, Ahmet Tufan entürk, Halide Nusret Zorlutuna, Cokun Ertepınar, Fethi Gözler ve sa Kayacan gibi önemli isimlerin onuruna düzenledikleri önemlidir te Ve Mutluluk Çiçek Açar adlı beinci kitabı neredilir da ise, güzel sözler ve öütlerden oluan Diyorum ki adlı eseri yayımlanır. 5 Mustafa Ceylan ın yaptıı aratırmaya göre Abdulkadir Güler, Muhsin Durucan, aban Korkmaz, Ömer Kalafat, Nazmiye Mirza, Rabia Gölbaı, Mustafa Ceylan, Nurhan Ustaba, Suat Yımatepe, Hüseyin Çiftçi, Semra Polat, Hayati Vasfi Tayürek, Ali Rıza, Hude Kavasolu, Ümit Necati Pancı, Bedia Aybar, Yılmaz Aybar, Ülker Aygün, Yakup Salam, Mustafa Emekaya, Turgut Güner, Nilgün Acar, Emine Karabekirolu, Erturul Akbal, Ruhsar Olgaç, Abidin Küçükavcılar, ahin Karakaplan, Kazım Gültepe, Bülent Özcan, Turan Gül, Nuran Ustaba ve Zübeyde Selamet Güzide Taranolu nun manevi evlatlarıdır. Bu isimlerin yazar ve air olmaları gözlerden kaçmaz. Taranolu, bu kiilere destek olarak onların Türk edebiyatında tanınmalarına yardımcı olur. 6 Güzide Taranolu, Ankara Dıkapı da Aile Planlaması Klinii ni açar. Haftanın her günü, bir doktor buraya gelerek hanımlara hizmette bulunur. Ayrıca Altında ube Bakanı olarak kadınlara yönelik eitici çalımalar içinde de olur. Buradaki ilk amaçlarının ana ve çocuk salıı olduunu söyler. Gelimi ülkelerde olduu gibi Türkiye de de nüfus artıının planlı ve programlı olması yönünde faaliyetlerde bulunur. 7 air, burada iirler okuyup konumalar yaparak bildiriler sunar. 8 Hava Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı yararına düzenlenen serginin açılıını dönemin Hava Kuvvetleri komutanı Etem Ayan Paa yapar. Sergi Ankara Zafer Çarısı nın sergi salonunda yapılır.

7 yılı Güzide için önemlidir. Bu yılın mayıs ayında kendi kızlık soyadını verdii Gülpınar Dergisi ni ei Bilal Bey in maddi yardımlarıyla çıkarmaya balar. 9 air, tüm edebi faaliyetlerini artık bu dergiyle devam ettirir. Aylık düzenli biçimde yayımlanan derginin hemen her sayısında, yazıları ve iirleri bulunur. (Okumu, Bayram, 2012b:212) Gülpınar ın çıkı hikâyesi birçok dergininkinden farklıdır yılında yayın hayatına balayan Bahçe dergisi, ancak dokuz sayı çıkar. Aradan 25 yıl geçtikten sonra Abdullah Satolu, Hüseyin Yurdabak, Erdoan Ünver gibi isimler dergiyi yeniden çıkarmaya karar verir. Derginin ikinci dönemi Nisan 1975 te balar, fakat 29 sayı devam eder. Güzide Taranolu, derginin bu ikinci dönemindeki yazar kadrosu içinde yer alır. Çok seslikten holanmayan air, her kafadan farklı bir ses çıkmasından ve yapıcı olmayan eletirilerden rahatsız olur. Bu nedenle tek baına bir dergi çıkarmanın ilk düünceleri, bu ortamda tohumlanır. Buradaki çalımalar, Taranolu için ilk ciddi dergicilik deneyimleri olur. (Okumu, Bayram, 2012b:213) Güzide Taranolu nun, bir dergi çıkarmaya karar verdiinde, bir derginin nasıl oluturulacaına dair herhangi bir tecrübesi yoktur. Enver Tuncalp in rehberliiyle dergi, Mayıs 1976 da yayın hayatına balar. 10 Fakat planlı, programlı çalımalar yapılmaz, dergi her sayısıyla kendi yolunu çizmeye balar. (Okumu, Bayram, 2012b:214) lk senesinde, Tuncalp in yazı müdürü olarak önderliinde dergi yayımlanır, ikinci seneden itibaren Güzide Taranolu derginin basımından, gönderilen yazıların seçimine kadar her eyle tek baına ilgilenir, sadece derginin postalanmasında yardım alır. Dergide devrin önemli ahsiyetlerinden Faruk Nafiz Çamlıbel, Halide Nusret Zorlutuna ve Cokun Ertepınar ın sadece iirlerine yer verilir. H.Fethi Gözler ve Halil Soyuer ise yazılarıyla da katkıda bulunur. Derginin çıkı amacına uygun olarak, genellikle isimsiz yazar ve airlere derginin sayfaları açılır. Kabiliyet sahibi olmalarına ramen yoksulluk ve kimsesizlik nedeniyle adını duyuramayan, kenarda kalmı gençlerin yazılarına yer verilerek onlara yardım amacı güdüldüüne vurguda 9 Yayın hayatına balarken genç airlerin adını duyurmaya çalıacaını belirten Gülpınar da, genellikle halk airleri derginin odak noktasını oluturur. iirlerin yanı sıra tarih, tıp, felsefe, eitim gibi çeitli konuları ele alan yazılara da yer verilir. Yine, derginin muhtelif sayılarında okuyucuya öütlerde bulunulur. Derginin kurucusu Güzide Taranolu, herhangi bir akıma balı kalınmadıını dile getirmesine ramen Gülpınar, ilk sayısından son sayısına kadar milli edebiyat anlayıına balı kalır. Milli kültür ve uurun savunucusu olduunu söyleyebileceimiz dergide, bu unsurlara uzak olan yazar ve airlere pek yer verilmez. 10 Güzide Taranolu, dergiyi kültür ve sanata hizmet amacıyla çıkardıını ifade ederek parayı deil hizmeti düünür. (Tuncalp:1976:4) Herhangi bir kar amacı güdülmediinden, dergi parayla satılmaz. 10 lk sayısı, 1000 adet basılarak dostlara ve tanıdıklara gönderilir. Derginin abone sayısı 349 sayı boyunca en fazla 78 olur. (Parmaksız, 2008:36)

8 bulunur.(taranolu: 1976:3) Böylece derginin yazar kadrosunun bu gençlerden oluturulacaı iaret edilir. Dergide, 1848 farklı yazar ve airin yazıları mevcuttur. Her ne kadar çok sayıda yazar ve airin eserlerine yer verilse de, çekirdek bir kadronun da bulunduu dikkatlerden kaçmaz. Herhangi bir idari görevi bulunmayan pek çok usta kalem, yazıları ve iirleriyle dergiyi destekleyerek geni bir edebi muhitin olumasına katkıda bulunur. Derginin edebi muhitinde dikkati çeken en önemli isim, kukusuz derginin kurucusu Güzide Taranolu dur. Enver Tuncalp, Rütü Burlu, H. Fethi Gözler, Burhan Sadık Yalçın, Ahmet Ayberkin, Abdulkadir Güler, Abdullah Satolu, brahim Agâh Çubukçu, sa Kayacan, Mualla Anıl, Hüsnü Yurdusev, Yılmaz Aybar ve Muhsin Durucan dergiye en çok yazı kazandıran isimlerdir. (Okumu, Bayram, 2012a:13) Gülpınar ın son baskısı Mayıs 2005 tarihli 349. sayı olur. 11 Gülpınar, dönemindeki birçok dergiye göre uzun soluklu bir dergidir. Dergi, bilhassa genç kabiliyetlerin yetitirilmesi hususunda sarf ettii çabayla, adeta bir okul olur. Dönemin dergilerinin birçounda görülmeyen bu özellik, üphesiz onu edebiyat dünyasında ayrı bir yere koyar. (Okumu, Bayram, 2012b:222) Taranolu, 18 Ocak 1978 tarihinde, açılıını dönemin Kültür Bakanı Avni Akyol un yaptıı ikinci iir sergisini açar. On be gün süreyle Güzel Sanatlar Galerisi nde açık bulunan sergi, Ankaralılar tarafından büyük ilgi görür. Dönemin tek televizyon kanalı TRT, 5 ubat 1978 de bu sergiyi ekranlarına taır. air, aynı zamanda biri Kemalist Atılım Birliince düzenlenen iki karma sergiye daha katılır. 27 Ocak 1979 da, Türk Kooperatifçilik Kurumu, 3. Sanat Söyleisi adlı bir etkinlik düzenler. Bu etkinlikte, Güzide Taranolu nun kiilii, eserleri, sanatı, anıları, sosyal yaantısı ve atılımları hakkında bilgiler verilir yılında 69 sayfalık Gönül Tahtında Güzide adlı kitap Enver Tuncalp in öncülüünde yayımlanır. Kitabın içeriini, yurdun muhtelif bölgelerinden birçok airin, Güzide Taranolu hakkında yazdıı iirler oluturur de Huzur Çaı adlı iir kitabı yayımlanır. Kitap, Atatürk ün ölümünün 100. yılında neredilir ise, Umutlar Canda Çiçek adlı kitabı yayımlanır senesinde Güzide Taranolu, Enver Tuncalp in ısrarlarıyla Kemalist Atılım Birliine katılır. Burada genel 11 Dergi, Bilal Taranolu nun büyük özverileriyle, dönemindeki birçok dergi mali sıkıntılar yaamasına ramen 349 sayı, hiç ara vermeden yayın hayatını sürdürür te Bilal Taranolu nun vefatıyla, Güzide Taranolu oldukça sarsılır. Bu sebeple dergiyi kapatmaya karar verir. Bilal Bey in vefatıyla kendini kaybettiini, isteinin ve arzusunun kalmadıını söyleyen air, olu anser le bürokratik ilemleri yaparak dergiyi resmi olarak kapatır. airin dostları, dergiyi yaatmak amacıyla yardımcı olmak ister. Ancak, Bilalsiz bu ii götüremeyeceine inanan air, tüm ısrarlara ramen bu kararından vazgeçmez. 12 Hürriyet, (28 Ocak 1979)

9 sekreterlik görevini üstlenir yılında bu birlik Gülpınar dergisinin 11. yayın yılına girii dolayısıyla airin onuruna bir tören düzenler da Ak Yıllara Yenilmez adlı iir kitabı neredilir te çıkarılan Can Parçamız Çocuklar adlı iir kitabını çocuklara ithaf eder. 28 Ocak 1996 yılında airin ya günü münasebetiyle, Bilal Taranolu nun katkılarıyla Selamlarım adlı kitabı neredilir. Uzun yıllar çalıtıı gazetelerde ve Gülpınar da gençlerle mektuplaan Taranolu, bu gençlerin birçounu manevi evladı olarak kabul eder. Gençlere anaca nasihatlerde bulunur, onların her sorusuna cevap vermeye çalıarak onları yönlendirir. Gençler, airin bu özelliinden dolayı, ona ana demeye balar. lk zamanlar Sultan air likle ünlenmiken daha sonra gençlerin ona ana demeleriyle ününü daha da arttırır. Nur Ana, Gülpınar Ana, Derya Ana, Melek Ana, Cici Ana, Bayrak Ana, Güzel Ana gibi farklı sıfatlarla anılır. Yıllar önce Ahmet Tufan entürk aire Toprak Ana unvanını verir. Bu unvan Taranolu nun houna gider. Artık, kendisine bu ekilde hitap edilmesini tercih eder: Bilal Taranolu nun ailesinin kökeni Ordu iline uzanır yılında Güzide Taranolu onuruna Ordu Sanat Evi Dernei tarafından iir yarıması düzenlenir. 6 Eylül 1996 tarihinde Vali ve belediye bakanlarının katılımlarıyla bir sanat gecesi tertip edilir. Bu gecede airin biyografisi ve iirlerinden örnekler sunulur de iiristanda Hecelerin Dili ve einin doum günü hediyesi olarak Bir Dalda Bin Çiçek yayımlanır. 13 Eylül 2000 Güzide Taranolu için önemli bir tarihtir. Baıladıı yaklaık 4000 kitap ve 3000 dergiyle Ordu nun Gülyalı ilçesinde Güzide Gülpınar Taranolu Gülyalı lçe Halk Kütüphanesi açılır. Kütüphanenin kurulmasına katkılarından dolayı Ordu Valisi Kemal Yazıcıolu nun direktifiyle 15 Eylül 2000 de, l Kültür Müdürlüü ve Belediye Bakanlıının ortaklaa hazırladıı Taranolu Sanat Gecesi düzenlenir. 15 Temmuz 2003 te Gülyalı Belediyesi Meclisinin kararıyla, Gülistan Mahallesi ndeki Devlet karayolu üzerinde bulunan Havaalanı Bulvarı nın ismi, air Güzide Gülpınar Taranolu Bulvarı olarak deitirilir. Ayrıca buradaki bir duraa onun adı verilir de Ak iir=hayat ve 2004 te Sevgi Yamur Ak Güne adlı kitaplar neredilir. 22 Kasım 2003, LESAM tarafından Güzide Taranolu ve Gülpınar Dergisi konulu bir sohbet toplantısı düzenlenir. Lale airi olarak tanınan Abdullah Satolu ve birçok isim, Taranolu nun sanat ve edebiyat dünyamızdaki yerinden, eserlerinden bahseder. Biyografisiyle ilgili bilgiler sunar Belde, (12 Aralık 2003)

10 yılı Güzide Taranolu için dönüm noktasıdır. Çünkü 19 Nisan da ei Bilal Bey, vefat eder. Bu ölüm, Güzide için büyük bir yıkım olur. Einin ölümüyle dünya ile tüm balarını koparır. Büyük ve onulmaz acılarımla çaresizlik içinde ömrümü sürdürmekteyim, kendimi bo kovan gibi hissediyorum. (Taranolu, 2006:3) sözleriyle büyük acısını dile getirir. Einin ölümünden sonra acılar ve çaresizlikler içinde yaamını sürdürmeye çalıır. Otuz yıla yakın einin destekleriyle çıkardıı Gülpınar dergisini, einin vefat etmesi nedeniyle kapatır. Einin ölümüyle psikolojisi bozulan air, doktorlarının ve dostlarının tavsiyeleriyle tekrar yazmaya balar. Ei Bilal Bey e sevgisini ve özlemini dile getirmek için 2006 da Bu Kitap Onun çin, 2007 de Onu Andıkça Yaıyorum, 2008 de Duygular Karmaası ve 2009 da Duygu Harmanım, 2011 de Akamlar Yaklatıkça adlı eserleri yayımlar. Dünya Yalılık Dernei ilkini 2012 senesinde Yalılara Saygı Haftası ve 8 Mart Kadınlar Günü münasebetiyle Genç Büyükler lk Öncü Kadınlar Ödülü adlı bir etkinlik düzenler. Dernek, Güzide Taranolu nu gerek yaam tarzı, gerekse iirleri ve güfteleriyle bu ödüle layık görür. Sürekli basın kartı sahibi olan Taranolu, lesam ve Mesam'ın üyesidir. Halen Ankara da kızı Ender ile birlikte yamaktadır. 2. Güzide Taranolu nun Sanatı Cumhuriyet Dönemi nin önemli kadın airlerinden Güzide Taranolu, genellikle mutluluk, sevgi, ak, yaama sevinci, zaman, insan, ölüm, ayrılık, kadın ve dostluk gibi bireysel konuları iler. Ancak belli konulara saplanıp kalmaz, toplumsal konulara da deinir. iirlerinde fikir ve duyguyu bir potada eritir. Yalın bir dille, kolayca ve rahatça söylenmi ve taklidi mümkün olmayan, derin anlamlı iirler yazar. (Tuncalp, 1979:23) Yazmak için kendini zorlamayan air, daima daktilosunda bo bir kaıt bulundurur. lham gelince, kafasında tasarlayıp olgunlatırdıını kâıda döker. Bunların üzerinde, sonradan herhangi bir deiiklik yapmaz. (Bayram, 2011a:675) Güzide Taranolu, Milli Edebiyat anlayıını devam ettiren isimlerdendir. Bu anlayıa uzak olan hareket ve akımlara pek itibar etmez. air, Hisarcıların birçok görüünü paylaır. Fakat bu akımın kurallarına sıkı sıkıya balı deildir. Kendi anlayıı ve görüü dorultusunda hareket eder. iirlerinde ölçü, kafiye, redif gibi ahenk unsurlarına önem veren Taranolu, birbiriyle uyumlu sözcükleri bir arada kullanır, aliterasyonlara sıkça yer verir. Bu ahenk, iirlerinin birçounun bestelenmesini salar. Serbest ölçüyle iirler yazsa da, genelde hece ölçüsünü kullanır, aruza ise rabet etmez. Heceyle yazdıı iirlerinde, atasözlerinden ve deyimlerinden

11 yaralanır. Zengin bir halk kültüründen beslenir. airin dili, düzgün ve akıcıdır. Herhangi bir nazım ekline de balı kalmayan air, mani, koma, semai gibi ekilleri dener. lahi, koçaklama, güzelleme, talama gibi nazım türlerini tercih eder. Taranolu nun edebi hayatında yaadıı önemli dönüm noktaları vardır. Tüm bu dönüm noktaları ve gelimeler neticesinde Taranolu nun edebi ahsiyeti lk Adımlar ve Arayı Devri, daha önceki dönemlerde iledii konuların detayına indii Çıraklık Devri ve en yetkin eserlerini verdii Olgunluk Devri olarak üç bölümde incelenebilir lk Adımlar ve Arayı Devri ( ) Güzide Taranolu, iirle çok küçük yalarda ilgilenmeye balar. Bu ilgi, çocuk yalarında - henüz okula balamadan önce - aızdan kapma iirler ve manzumeler ezberleyerek oluur. lk ve ortaokul sıralarında belirli günlerde ve okul müsamerelerinde bu hevesini daha da gelitirir. iire karı olan bu tutkusuyla öretmenlerinin dikkatini çeker ve onların tevikiyle ilk iir yazma denemelerine giriir. (Uzlu, 1972:47) Lise yıllarında ise ilk iirlerini yazmaya balayan air, Bilal Taranolu ile tanımasını, airlik serüveninin balangıcı olarak kabul eder. Kültürlü bir aileye mensup olan Güzide Taranolu nun ailesinde air olup olmadıına dair herhangi bir bilgi mevcut deildir. Fakat babası, Tahir Efendi, sanata deer veren önemli bir isimdir. iir okumayı sever, edebiyata ilgisi vardır. Güzide, daha çocuk yalarındayken, babasına hediye olarak getirilen iir kitaplarını elinden düürmez. Genellikle vatan temalı bu iirleri ezberleyerek, okulda cokulu ekilde okur. Güzide Taranolu, parlak bir çocukluk devresi geçirip öhret kazanan nadir airlerdendir. Çocukluk yılları sorunsuz, nee içinde geçer. Bu, onun ileriki yıllarda, daha çok, mutluluk iirleri yazmasını salar. Güzide, iir yazmaya ilk defa lise yıllarında balar. Ancak kendini bulduu zamanlarda bunları iir olarak kabul etmez. air, bunları karalamadan ibaret görür. Bu sebeple kayıt altına almaz. Lise örenimini tamamlayan Güzide, Emlak ve Eytam Bankasında çalıma hayatına adım atar. Ciddi manada iir yazmaya da, bu dönemde balar. Bunları arkadaı Saime ve samimi olduu birkaç kii dıında kimseye göstermez. (Ceylan, 2000:20) Güzide Taranolu, 1939 yılında ei Bilal ile tanıır. Bilal le tanıması, onun hayatında yeni bir sayfa açar. lk iirleri, eine olan büyük akının tezahürü olarak ortaya çıkar. Einden ayrı kaldıı zamanlarda çok sayıda iir yazan air, ilk iirlerini kimseye göstermedii iir Defterinde saklar. airin ilk iirlerini kaydettii bu defterde, 35 iir bulunur. iirlerin büyük bir bölümü, dörtlük eklinde olup heceyle yazılmıtır. Hemen hepsi kafiyelidir ve çou koma tarzındadır. Serbest ölçüyle yazılan iir ise

12 yoktur. Az sayıda belik eklinde yazılanlar da vardır. Serbest ölçüyle yazılan iir ise bulunmaz. Defterdeki ilk iir, 3 Mart 1942 tarihli akrosti eklinde yazılan Bilal dir. Bu iiri Kadın, Hayat, Veremli ve Sevgilime iirleri takip eder. Son iir ise, 1943 tarihlidir ve balıı yoktur. iirlerin içeriine bakıldıında, ekseriyetini einden ayrı kaldıı zamanlarda, ona olan özlemini dile getirdikleri oluturur. Bilal Bey, bu iirlerin öznesidir. airin kayıtlarda bulunan ilk iiri, ei için yazdıı Bilal dir. Bu iiri yazdıında Bilal le evlidir. Bilal le hayata yeniden baladıını söyler. Aklarını Leyla ile Mecnun un aklarına benzetir: Bilal (akrosti) Bakılarından aldım istiklal ümidimi çim inandı sana mesut buldum kendimi Leylin fecrin kıymeti yükseldi gözlerimde Akımın neesini buldum mert sevgilimde Leylayım Mecnunumsun Güzideyim Bilalin 14 22/3/1942 airin iir defterindeki iirleri, onun airlik serüvenin nasıl devam edeceini göstermesi bakımından ipuçları verir. Çünkü Taranolu, genellikle ei Bilal Bey, kadın ve hayat üzerine çok sayıda iir kaleme alır. airin daha sonraki dönemlerine ait iirlerle kıyaslandıında, bunlar basit ve zayıf gözükürler. Ancak, onun air olacaına dair ilk ciddi iaretleri vermesi açısından kayda deerdir. Güzide Taranolu, bu yıllarda devrin büyük airleriyle de tanıma olanaı bulur. Emlak ve Eytam Bankasında ünlü air Ziya Osman Saba ile aynı serviste çalıır. Saba, onun airliini sezerek, ısrarla iirlerini görmek ister. Ancak Güzide, bunları, kiisel iirler olması münasebetiyle birkaç arkadaı dıında kimseye göstermez. Fakat bir gün Saba nın ısrarlarına dayanamaz, iirlerini ona okutur. Saba, bunları çok beenir. Bunların yayımlanması gerektiini söyler. air, utangaç kiilii nedeniyle iirlerinin yayımlanması fikrine sıcak bakmaz. Onun tanınan bir air olma gibi bir arzusu yoktur. Taranolu, Saba nın arkadaları Melih Cevdet Anday, Yaar Nabi Nayır, Yahya Kemal Beyatlı gibi isimler tanıma olanaı da bulur. Faruk Nafiz Çamlıbel de airin tanıtıı ünlü ahsiyetlerdendir de 14 Bilal, Güzide Taranolu nun herkesten sakladıı iir defterindeki ilk iirinin adıdır. air, bu iirin ba kısmına lk iirim sayılır notunu düer. Daha önceki yazdıklarına tüm çabalarımıza ramen ulaamadık. Hafızasında daha öncesine ait, iir örnei de yoktur. Bu nedenle Bilal, kayıtlardaki ilk iiri olarak kabul edilebilir.

13 stanbul da Divan Oteli ndeki bir davette, Güzide nin ünlü air Faruk Nafiz Çamlıbel le karılaması onu airlik yolunda daha da tevik eder. air, Çamlıbel e iirlerini gösterir. Çamlıbel, bunları çok beenir. Güzide ye Sultan aire unvanını verir.(ceylan, 2000:26) Devrin önemli airleri Güzide deki airlik yeteneini görerek onu airlik yolunda cesaretlendirir. Ancak, airlerin teviklerine ramen iirlerini 1965 yılına kadar yayımlamaz. (Okumu, 2010:19) Güzide Taranolu nun air olmasındaki en büyük etkenlerden biri de Bilal Bey e olan akıdır. Çift, 1940 yılında evlendikten sonra büyük bir akla birbirlerine balanır. Böylece airin bu dönemdeki iirlerinin merkezinde eine olan akı vardır. Akını, adeta iirlerinde haykırır. Ayrıca einden uzak kaldıı zamanlardaki hasret ve özlem duygusunu da youn yaar. Ak, ayrılık ve özlem temaları, arayı dönemindeki iirlerinin ana damarlarını oluturur. Bilal ile tanııp kısa sürede evlenmeleri, daha sonra Bilal in ii gerei uzaklara gitmek zorunda kalması, airin bu dönemindeki iirlerini besleyen ve sanat hayatına yön veren önemli hadiselerdir Çıraklık Devri: ( ) Taranolu nun, Çıraklık Devri, ilk kitabının yayımlandıı 1967 den 1981 yılında nerettii Huzur Çaı na kadarki dönemi kapsar. Bu yıllardaki temaları, lk Adımlar ve Arayı dönemindekilerden farklılık göstermez, ancak bunların detaylarına indii görülür. Ondaki bu gelime, bu detaylarda gizlidir. Aradıklarını bulmaya, bulduklarını en ince detaylarına kadar ilemeye balar. Sanatını ve iirlerini etkileyen unsurların baında kadın ve Anadolu gelir. Aile, 1961 yılında Ankara ya yerleir. air, Ankara daki ilk yıllarında bir taraftan sosyal ilerde boy gösterirken bir taraftan da yeni iirler yazmakla megul olur. Bu iirlerini çeitli dergi ve gazetelere gönderir. Böylece, ferdi üslubunu oluturmaya balar. lk iirleri Hayat ve Yeni Dünya mecmualarında neredilir de yayımlanan Merhaba Dostum airin edebiyat dünyasında tanınmasını salar. air, bu kitabının çıraklık dönemine ait olduunu belirtir: Elbette yaımla, meguliyetimle beraber gelitim, kültürümü artırdım. Herkesin bir çıraklık dönemi varsa elbette ben de herkes gibi çıraklık devresi geçirdim ama bunu kimsenin yanında geçirmedim, kendi kendime geçirdim. Kendi kendime çırak, kalfa, usta oldum. Kitaplarımın tahlilini ben yapamam, bunu okur yapsın. Merhaba Dostum ilk iir kitabım. Bu kitap çıraklık dönemi ürünü olabilir, ama bakarsın o çıraklık

14 dönemi denilecek eserin içinde çok usta iirler de vardır, bunu okuyan eletiren tahlil yapabilir. 15 Uzun yıllar einin görevi gerei Anadolu da yaayan Güzide Taranolu, Anadolu yu ve insanını yakından tanıma fırsatı bulur. Bu sebeple, airin köye ve köylüye gerçekçi bakı açısıyla yaklaır. Köylerin ve köylünün geri kalmılıı, onu derinden etkiler. Zor artlar altına hayatını sürdüren köy insanını kutsallatırır. Köylünün, kaderine isyan etmeyip yaratanına ükretmesini hayranlıkla izler. Taranolu, mutluluk için maddi anlamda zenginliin önemli olmadıına inanır. Ona göre, mutlu olanlar, mütevazı bir hayat süren, sevdiini ihmal etmeyen, saygıda kusur ilemeyen, çevresine faydalı insanlardır. air, mutluluun insanın içinde ve ruhunda olduuna inanır. air, dahası iirin insanı mutlu ettiini, iir yazarak içini boalttıını belirtir. Bu açıdan, onun iirlerinde karamsarlık görülmez. Daima güzellikleri ve mutlulukları iirselletirir. Güzide Taranolu, kötü hadiseler karısında sessiz kalmaz. nsanların acılarını yüreinde duyar. Kötü gidie dur demek için çareler arar. Mutluluun, barı içinde yaamakla mümkün olduunu savunur. Bu nedenle, sava, ölüm, kin, öfke, kan, barut ve nefret gibi duygular iirlerinde yer almaz. O, birbirine dost olmu dünya milletlerini, kin yerine yürekleri sevgi, saygı ve mutluluk dolu insanları, aç ve açıkta kalmayan insanlardan oluan bir dünyayı hayal eder. Kadın duyarlılıını çok iyi ileyen Taranolu, bu devresinde Türk kadınına da yönelir. Zamanının entelektüel kiiliklerinden biri olduundan, kadınlar için bir model olur. Kadınların çilelerini ilerken, sadece uzaktan gözlemlemekle yetinmez, bu problemlerin halline de çalıır. Meseleye hem bir air, hem de bir kadın gözüyle bakar. Model bir Türk kadını ve bir ana olarak, kadınlara yol gösterir. Kadınları, zor artlar altında, benliklerini ve ailelerini korumaları nedeniyle kutsallatırır: Tanrısına imanlı, inançlı köy kadınıyım ben Benim ellerim ahır temizler süt saar Tarlada kazma tutar Kilim dokur saca ekmek atar Kanaviçe iler hırka örer, sabanla çift sürer Benim ellerim tanrıya dua için açılır kınalı kınalı [Mutlu Acı, Ben Köy Kadınıyım, s.11] 15 Bayram, (2011: Özel Mülakat)

15 Taranolu, bu yıllarda Mehmet Emin kadar Anadolucu, Akif kadar slamcı, Gökalp kadar Türkçü, Yahya Kemal kadar anlı mazimizden hız ve ilham alır ve Ahmet Haim kadar duygularını iirine meczeder. (Ceylan, 2000:166) Tüm bu airleri, sanki bir potada eritir. Konularıyla yerli ve milli olan air, hem serbest hem de heceyle yazdıı iirlerde baarısını sürdürür. Ancak ekil yönünden serbest iirden vazgeçerek heceye döner. Hece vezniyle yazdıı iirler, bestekârların vazgeçilmez kaynaı olur. Anadolu yaylalarında, tarlalarında, köy ve kasabalarında geni halk kitlelerinin yüzyıllardır kullanmakta olduu kelimeleri, ustaca bulup kullanmayı bilir. 16 O, bir arkı sözü yazarı deildir, gerçek manada güçlü bir airdir. iirleri, o kadar ritmik ve ahenklidir ki, hemen hepsi bir güfte nitelii taır. Bu iirler, bestelenmeye çok uygundur.(ceylan 2000:55) Taranolu nun yüzden fazla iiri tanınmı bestekârları tarafından bestelenir. 17 smet Nedim tarafından bestelenen Hani Beraber Gidecektik adlı güfte, airin bestelenen ilk iiridir. Taranolu nun bestelenen iirlerinden 40 ı TRT repertuarına girer. Osman Babuçu tarafından bestelenen Kanımda Kıvılcım, 1990 yılında TRT arkı Yarıması nda birinci olur. airin ülkedeki öhreti, iirlerinin bestelenmesiyle daha da artar. Tanınmak, ünlü bir air olmak gibi bir beklentisi olmadıından iirlerinin bestelenmesi için herhangi bir çaba göstermez. Sırf bestelensin diye iir yazmaya karıdır. Bu çabayla yazmanın, iiri öldüreceine inanır. Bestekârların, bunu kendilerinin bulmasını ister: Eletirmenler der ki, Güzide nin iirleri, notaya girmeden bile bestelenmi gibi, musikiye çok yakın. Bir bestekâra Ben bir iir yazdım, bunu besteler misin? demedim. Çok seneler evvel, deerli bir bestekâr bana sitem etti. airler geliyorlar, bir iir yazdım, tam sizin tarzınıza uyacak, bunu alın besteleyin deyince kafam atıyor. Okumayıp yırtıp atıyorum. Bunu nakettim zihnime, ben artık baka bir bestekâra verir miyim iirlerimi? O kendisi alacak kitaplarımdan, benim tarzım bu, onlara beste yap diyemem, düünemem dahi. Onlar kendileri beensin. 18 airin bestelenen birçok iiri, dillerden hala dümemektedir. Bestelenen iirlerinin ortak özellii Ferhat ile irin, Leyla ile Mecnun misali sevdadır. air, sevdiini her yerde arar ve aradıı her yerde onu yaamak ister. (Okumu, 2010:20) Taranolu, bu yıllarda iirinin ve sanatının doruklarına doru tırmanır. Tecrübelerinin ve yüreindeki akın büyüklüüyle daha da yukarıları, zirveleri zorlamaya balar. (Ceylan, 2000:205) 16 Hüseyin Çelikcan, Tanin Gazetesi, (7 Eylül 1975) 17 Arif Sami Toker, Ali enozan, Erol Sayan, Alâeddin Yavaça, Erol Evgin, Muzaffer lkar, Turgut Aksoy, Hasan Özçivi gibi ünlü bestekârlar Güzide Taranolu nun iirlerini bestelenir. 18 Bayram, (2011: Özel Mülakat)

16 Merhaba Dostum kitabından balayarak, Güzide Taranolu nun bu yıllarda bir air olarak ustalıını arttırdıı görülür. Artık sadece eine olan duygularını iirselletirmez, hayata yönelir. çten gelen derin ve samimi hislerle, insanlara yön vermeye çalıır. Toplumsal problemleri iler, bunları çözmeye de çalıır. Felsefi yönü güçlü iirler yazar. Anadolu nun çeitli kasabalarındaki ve Gülpınar dergisindeki faaliyetleri, onun imaj dünyasını zenginletirir. iirleri, içtimai olduu kadar, ferdidir de Olgunluk Devri: ( ) Taranolu, 1980 li yılardan sonra, iirini zirveye taır. Kültür, düünsellik ve iirsellik bakımından kemale eren airin bu dönemini, Olgunluk Devri olarak adlandırmak mümkündür. Bu dönem, ardında bıraktıı tüm dönemlerin özeti gibidir. Hayattan edindii tüm kazanımların bir öze doru ilerledii görülür. Çıraklık döneminde Anadolu yu ve Anadolu kadınını tüm çıplaklııyla ileyen air, özellikle 90 lardan sonraki kitaplarında bu mevzulara pek deinmez. Artık, Anadolu onun iirlerinin önemli imajlarından biri deildir. Tamamen, zaman ve insana yönelir. Çünkü, yaının ilerlemesiyle ölümü yakından hisseder. Zaman ve ölümü bir arada düünür. Ölüm karısında, insanların çaresizliine vurguda bulunarak yaama sımsıkı sarılmalarını, hayattan tat almalarını arzular. Bazı edebiyatçılara göre airin bu dönemi huzur çaıdır. Zaten kendi de aynı adlı eserinde bu adı kullanır. airin, bu yıllarda sanatının doruk noktasına ulaır. Yaı ilerledikçe, yılların verdii birikimle olaylara, kiilere ve tabiata farklı bir gözle bakar. Hayata dair sırları çözmeye balar. iir dünyasında, ölüm ve Allah konuları önem kazanır. Tasavvufi felsefenin çeitli boyutlarında dolaır. Olgun insana ulama isteini, dizelerine yansıtır. Yılların kazandırdıı tecrübesini konuturarak kendi felsefesini ortaya koyar. Mutlu bir hayat geçiren air, hayatın gerçekleriyle barııktır. Baka mekânlara sıınmaya ihtiyacı duymaz. Hayal dünyasında yaamaz. Önemli olan yaanan andır. nsanların elinde olanla yetinmesi gerektiini savunur: aire göre, dünyada olup biten her eyin bir sebebi vardır. Yamurun yamasını buluta, kuların uçmasını kanatlarına, çiçeklerin açmasını bahara balar. Ancak, bu nedenlerin ilk kaynaını bulmakta zorlanır. Dünyanın gariplikleri karısında hayrete düer. Bazen akılla büyük sırrı çözmeye çalıır. Aklın dünyayı anlamak için yaratıldıına inanır. Ancak sorduu sorulara cevap bulamaz. Büyük sırrı çözmenin mümkün olmadıını bilir. Bu sırrın sahibi ona göre Allah tır. air,

17 birçokları gibi Allah ın varlıına bir delil aramaz. Ona sorgusuz, sualsiz büyük bir imanla balıdır. Güzide Taranolu, bu döneminde de, toplumsal mevzulardan uzak duramaz. Ona göre air, bilen, gören, bildii ve gördüü karısında sessiz kalamayan kiidir. airin, etrafında olup biten karısında söyleyecek sözleri olması gerektiine inanır, çevresine kayıtsız kalmasına razı olmaz. nsanların acılarına ve sevgilerine tercüman olmasını arzular. air, olgunluk döneminde insan ve zaman kavramını sıklıkla bir arada kullanır. Bu süreçte, özellikle tema açısından belli bir birliktelik salar. Zaman ve insan temalı iirlerinin sayısı, ak iirleri kadar olmasa da airin sanatında olgunlua erimesini göstermeleri bakımından mühimdir. Zamanı, bu yıllardaki kitaplarında ba aktör olarak kullanır. Zaman kavramıyla ele aldıı ölüm mevzu da yine bu döneminin ana damarlarındandır. airin zaman temini iledii iirleri, felsefi üsluptaki en parlak ürünleri olarak görülür. Daha önceki dönemlerinde, zamanı yüzeysel ileyen air, bu devresinde felsefi boyutuyla ele alır. Filozofça bir tutum sergiler. Güzide Taranolu, bazı iirlerinde zamanın durmasını arzular. Çünkü hep çocuk ve genç kalma isteindedir. Daha dorusu yalanmayı istemez. air, zamanın hızla akıp gittiinin farkındadır. Bu onu ürpertir. O, mutluluklar airidir. Hayatın her döneminde bunu ilke edinir. Hayata balanma ve hayattan tat alma, onda yaama sevincinin ortaya çıkmasını salar. Bu nedenle ölümü kendine yakıtırmaz. Zamanın durmasını böylece mutlukların sona ermemesini arzular. Hayaller gerçeklerle çarpıınca Parçalanır düler un ufak Boyun büker bütün güzellikler Uzaklar daha bir uzaklaır Umutlara el vermeyince zaman ( ) Savrulur duman duman Göz pınarlarında tuzlanır duygular Ey zaman Ey acımasız yıllar Dursanız ne var? Dursanız ne var?... [Ak Yıllara Yenilmez, Ey Zaman, s.102]

18 lk dönem iirlerinde yaama sevinci, ak, sevgi ve mutluluktan söz açan air, olgunluk döneminde dört elle ölüm temine sarılır. Bu tarz iirlerinde, mistik bir hava sezilir. Ölüme farklı pencereden bakan airde, bu düüncenin metafizik bir endieye vardıı görülür. Ölüm, Taranolu nun iirlerinde, tabii bir son olarak telakki edilir. Ancak ölümün kaçınılmaz oluu, iirlerinde yaama balılık noktasında aırlık kazanır. Ölümün yaklatıını sezdikçe, hayata daha da sarılır. Ölüm, ondaki yaama sevincinin kaybolmasına neden olmaz lı yıllarla birlikte, airde bazı deiiklikler görülür. Sosyal deiimleri devam etse de artık kadınlara ve toplumsal mevzulara daha az deinir. Daha önce kullandıı temaları, bu yıllarda da devam ettirir. Zaman ve ölüm konularında, çok sayıda iir yazar. Yine bu yıllarda, eine duyduu büyük akı dile getirdii sayısız iir de mevcuttur. Ancak, bunlarda ölüm ve zaman temalı iirlerinin ne havasını ne de olgunluu vardır. Bu dönemde Taranolu nun sanatı gelgitlerle doludur. Bir tarafta yüzeysel ak iirleri, dier tarafta derinlik içeren ölüm ve zaman temleri bulunur. Çocuklarla ilgili iirleri, olgunluk dönemindeki dier iirlerinden ayrılır. Bunlarda, felsefi derinlik bulunmaz. Üslup ve kurulu itibariyle, airin en zayıf ürünleri olarak görülür. Bu tarz iirlerinde, söyleyeceini açıkça ortaya koyar. Çocukları karına alıp adeta hayatı öreterek öütlerde bulunur. Günlük hayatta nasıl olmaları gerektiini iirselletirir. Bazı iirlerinde sofra kuralları, bazılarında ise temizlik üzerinde durur. Taranolu nun kendi çocukluunu ele aldıı iirleri pek yoktur. Onun derdi, yarının sahibi olan çocukların topluma faydalı birer birey olarak yetitirilmesidir. Taranolu, hemen her döneminde, ölüm üzerinde kafa yorar. Dorudan ya da dolaylı olarak bu konuya deinir. airin 2005 ten sonraki iirlerinde bu temanın aırlıı gözlerden kaçmaz. Einin ölümüyle, ölüm duygusunu yakından hisseder. iirinin olgunluk dönemi ürünlerini içeren yapıtlarıyla Taranolu, iirdeki sesini daha da younlatırır, lirizmin aırlık taıdıı iirlere ulaır. Bu dönemdeki eserlerinin ortak özellii orijinal bir söyleyie sahip olmasıdır. iirinin zirvesine çıkan air, ölüm ve zaman temalarını felsefi boyutta iler. 4. Güzide Taranolu nun Eserleri Güzide Taranolu, ilk kitabı Merhaba Dostum dan bugüne, yirmi kitap çıkarır. air, 92 yaında olmasına ramen, yazdıkları biriktikçe kitap çıkarma isteindedir. Çünkü ei Bilal Bey, bunu eine vasiyet etmitir. Taranolu nun iir kitaplarına almadıı çeitli dergilerde yayımlanan

19 iirleri de bulunur. Bunun yanı sıra, hiçbir yerde yayımlanmamı, kendi el yazısıyla kaleme almı olduu iirleri de mevcuttur. Güzide Taranolu nun, Gülpınar dergisinin hemen her sayısında yazıları ya da iirleri vardır. Derginin altıncı sayısından son sayısına kadar devam eden Selam adlı köeyi çıkarır. air, bu köede, dilden edebiyata, müzikten turizme, eitimden salıa, dinden felsefeye, Atatürk ten Türklüe, Mevlana dan Yunus Emre ye kadar çok çeitli konuları iler. Bu yazılarda, onun kiiliini ve derginin politikalarını görmek mümkündür. air, burada, yapmak istediklerini ve yaptıklarını dile getirir, gençlere bir öretmen gibi seslenir. Taranolu nun çıkardıı kitaplar unlardır: 1. Merhaba Dostum 19, Çaba Yayınları, Ankara Mutlu Acı, Çaba Yayınları 20, Ankara Toz Pembe, Çaba Yayınları 21, Ankara nsanlar Mutlu Yaasın 22, Babakanlık Basımevi, Ankara Ve Mutluluk Çiçek Açar 23, Gülpınar Yayınları, Ankara Diyorum ki 24, Gülpınar Yayınları, Ankara Huzur Çaı 25, Gülpınar Yayınları, Ankara Umutlar Canda Çiçek 26, Gülpınar Yayınları, Ankara de neredilen Merhaba Dostum, Güzide Taranolu nun ilk iir kitabıdır. Eserde, genellikle hayat, sevgi, ak, özlem ve ayrılık gibi temaları iler. iirlerin bir bölümü, airin ilk dönemine ait olması münasebetiyle derinlik taımaz. Bunların duyguların kâıda dökülmesi eklinde olduu görülür. Kitaptaki iirlerin birçou serbest ölçüyle yazılır. Fakat dörtlükten oluanlar da az deildir. airin henüz, heceyi tam anlamıyla benimsemedii görülür. Kitap, airin ileride yazacaı yetkin iirlerin ipuçlarını vermesi bakımından önemlidir de yayımlanan Mutlu Acı, airin ikinci kitabıdır. air, bu kitaptaki iirlerinin çounda Türk kadınını iler. Kadını bir ana, eine balı bir e ve yuvayı kuran bir dii ku olarak iirselletirir. airin, bu kitapta Türk köylüsüne de eildii görülür. Memet iirinde Türk köylüsünün çalıma hayatını gözler önüne serer. Bu tür iirlerde, duygu yerine fikrin aırlıı görülür. Taranolu nun bu kitabındaki iirler, Merhaba Dostum dakilere göre daha olgun ve derin anlamlı olduu görülür 21 Toz Pembe, 1969 yılında, Çaba Yayınları tarafından neredilir. iirlerin büyük bölümünü, özellikle eine dair yazdıkları tekil eder. Bunlar, einin görev nedeniyle ondan ayrı olmak zorunda kaldıı dönemi kapsar. Taranolu, bu kitapta ölümü de sıkça iler. air, ayrıca, doaya da yönelerek topraı ve aacı iler. airin bu kitapta ele aldıı temalardan biri de gurbettir. Köylülere, gurbette benliklerini yitirecei uyarısında bulunarak köyünde kalmalarını öütler. 22 nsanlar Mutlu Yaasın, 1972 de neredilir. Eserin genelinde mutluluk temi olsa da köy, Türk kadını, ana, vatan, Atatürk, gençlik, gurbet, ak, deniz, Karadeniz ve yaylaları ilenir. air, hemen her eyi, iirinin malzemesi haline getirir. 23 Ve Mutluluk Çiçek Açar 1975 yılında neredilir. Kitapta ak üzerine yazılan iirler çounluktadır. Bu iirlerde, hayatın akla güzelleecei ilenir. air, hemen hemen her eyi iirinin malzemesi yapar de yayımlanan Diyorum ki, airin hayat tecrübesinin, olgunluunun ve erginliinin eseridir. Güzel sözler ve öütlerle dolu olan bu yapıt, edebiyatseverler tarafından ilgiyle karılanır. Buradaki sözler adeta ana sözleridir.(tuncalp, 1979:9) Eserde, çok sayıda özlü söz bulunur. Eser, iir kitabı deildir de neredilen Huzur Çaı, airin yedinci kitabıdır. Taranolu, kadın ve çocuk temalı iirlere, bu eserinde de sıkça yer verir. Kitaptaki iirler, onun kültürel, düünsel ve iirsel olarak kemale erdiinin kanıtıdır. Bu dönem, onun ardında bıraktıı dönemlerin hepsinin özeti gibidir. Güzide Taranolu, kitaptaki iirlerin birçounu hece ölçüsüyle yazar. Fakat bazı iirlerinde serbest ölçüden vazgeçmez te yayımlanan Umutlar Canda Çiçek airin sekizinci kitabıdır. Eserin ana teması aktır. Ancak, mutluluk, gelenek, iman, ahlak, tabiat ve sevgi gibi konuları da iler. Özellikle koma tarzındaki iirlerinde duygu,

20 Ak Yıllara Yenilmez 27, Gülpınar Yayınları, Ankara Can Parçamız Çocuklar 28, Gülpınar Yayınları, Ankara Selamlarım 29, Üçbilek Matbaası, Ankara iiristanda Hecelerin Dili 30, Gülpınar Yayınları, Ankara Bir Dalda Bin Çiçek 31, Üçbilek Matbaası, Ankara Ak iir = Hayat 32, Gülpınar Yayınları, Ankara Sevgi Yamur Ak Güne 33, Gülpınar Yayınları, Ankara Bu Kitap O nun çin 34, Aydın Matbaacılık, Ankara O nu Andıkça Yaıyorum 35, Gülpınar Yayınları, Ankara Duyguların Karmaası 36, Aydın Matbaacılık, Ankara Duygu Harmanım 37, Aydın Matbaacılık, Ankara Akamlar Yaklatıkça 38, Aydın Matbaacılık, Ankara 2011 düünce, ileyi yönünden bir bütünlük, geleneksel halk iirimize uygun bir söyleyi dikkat çeker. (Yurdusev, 1986:20) 27 Ak Yıllara Yenilmez, 1989 yılında neredilir. iirlerinin büyük bölümünde zaman ve ölüm temalarını bir arada iler. air, bazı iirlerinde, akı tasavvufî açıdan yorumlar. Bahar, iman, ana, bacı, sevgi ve mutluluk kavramlarından bu kitapta da vazgeçemez. Ayrıca Ordu, zmir ve Gülyalı nın güzelliklerini dile getirdii iirlerde bulunur. 28 Can Parçamız Çocuklar 1984 te yayımlanır. Çocuklara ithaf ettii eserde bir ana hüviyetiyle çocuklara birçok öütte bulunur. Onları yarınların sahibi, ülkenin gelecei olarak görür. Kitaptaki iirler, olgunluk dönemine ait olsa da, bu dönemdeki dier iirler gibi felsefi bir derinlik taımadıı görülür. iirlerde, çocuklara sadece yol gösterme amacı güdülür. 29 Selamlarım, 28 Ocak 1996 tarihinde neredilir. Gülpınar da Selam balıı altında yer alan yazılar arasından yapılmı 75 parçalık bir seçmeler eklindedir. Yazıların her biri farklı bir tema içerir. Sevgi, moda, gezi, turizm, çocuk, salık, irade, mantık, sosyal hayat, aile terbiyesi, kadın hakları, ak, kader, yardımlama, dostluk ve basınyayın gibi konular ilenir. 30 iiristanda Hecelerin Dili, 1997 yılında, Ankara da Gülpınar Yayınları tarafından neredilir. Eserin ana teması ak, zaman ve ölümüdür. Bunlardan baka insan, Yunus Emre, çocukluk ve bahar temaları da dikkati çeker. 31 Bir Dalda Bin Çiçek, airin on üçüncü kitabıdır de neredilen bu kitabı Bilal Taranolu, airin doum günü olması münasebetiyle yayımlatır. Kitap, airin bundan önceki on bir iir kitabının bir araya getirilmi halidir. 32 Ak iir = Hayat 2002 yılında çıkarılır. Kitabın geneline ak iirleri damgasını vurur. Akla birlikte, zaman ve ölüm temalı iirler de çok sayıdadır. 33 Sevgi Yamur Ak Güne, 2003 yılında neredilir. Bu kitap, dierlerinden büyük bir farklılık arz etmez. Çünkü bu eserde de, eine olan sevgisini ve akını dile getirdii çok sayıda iir bulunur. Ak, sevgi ve mutluluk iirlerinin yanı sıra zaman ve ölüm temalı olanlar da az deildir. 34 Bu Kitap O nun çin, 2006 yılında çıkarılır. Kitap, Bilal Taranolu nun ölümünden sonra yayımlanan ilk kitaptır. Güzide Taranolu, eserin birinci sayfasında dostlarına seslenir. Kendini bo kovan gibi hissettiini belirtir. Fakat dostlarının ve doktorunun tavsiyeleriyle tekrar yazmaya baladıını, iir yazmanın en büyük ilaç olacaını söyler. Ruhundan boalan, diline gelen, gönlünden geçen her eyi bu kitapta iirselletirdiini vurgular.(taranolu, 2006:1) de neredilen O nu Andıkça Yaıyorum airin on yedinci kitabıdır. Eser, bir önceki kitabın devamı niteliindedir. air, eine duyduu büyük akı bu kitaptaki iirlerinde de dile getirir. 36 Duyguların Karmaası, 2008 yılında neredilir. Bu kitap, Bilal Bey in vefatından sonraki üçüncü kitaptır. air, birçok iirinde einin yasını tutmaya devam eder. Eiyle birlikte geçirdikleri güzel günlerin sona ermesinden dolayı hüzünlüdür. 37 Duygu Harmanım, airin einin ölümünden sonra çıkardıı dördüncü kitaptır. lk üç kitaptaki iirlerin büyük bir bölümünde eine olan özlemini ve acılarını iirselletirir. Ancak bu kitapta, bu tarz iirleri az sayıdadır. Belirli bir konuya younlamadan ak, sevgi, insan, zaman, yaam ve stanbul gibi temaları da iler.