Kayseri Tıp Tarihi Müzesi'nin yer aldığı Çifte Medrese, yıllarında Selçuklu hükümdarı

Transkript

1 13. yüzyılda karvan yollarının kesiştiği önemli bir merkez olarak öne çıkan Kayseri, bu yüzyıldan sonra "Mukarr-ı Ulema" (Alimler Şehri) olarak anılmaya başlar. Önemli bir bilim ve sanat merkezi olan Kayseri'de Selçuklu döneminde 15 kadar medresenin olduğu belirtilmektedir. Bu medreseler arasında Tıp Medresesi ve Şifahane olarak yapılan Çifte Medrese (bugünkü adıyla Gevher Nesibe Tıp Tarihi Müzesi ) Anadolu'daki ilk tıp merkezi olarak bilinmektedir. Kayseri Tıp Tarihi Müzesi'nin yer aldığı Çifte Medrese, yıllarında Selçuklu hükümdarı 1 / 5

2 II. Kılıçarslan'ın kızı Gevher Nesibe Sultan adına kardeşi I. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmıştır. Medrese, Gevher Nesibe Şifahiyesi, Kayseri Daruşşifası, Şifa-hatun Medresesi, Kayseri Maristanı, Darüşşifa Medresesi, Çifte Medrese, Çifteler, Gıyasiye ve Kayseri Tıbbiyesi gibi isimlerle de anılmaktadır. Gevher Nesibe Şifahiyesi Türklerin yaptırdığı onbirinci büyük hastanedir. Anadolu'da ise beşinci olduğu bilinmektedir. Aynı zamanda içerisinde tıp tahsili yapılanların ilkidir. Gevher Nesibe Tıp Sitesi, yapısı ve tıp eğitimi açısından dünyadaki ilk tıp merkezi olarak bilinmektedir. Gevher Nesibe Medresesi nde hekim, cerrah, kehhal (göz mütehassısı), akıl hastanesi ve ruh hastalıkları koğuşları ve yardımcı asistanları bulunmaktadır. Bunların yanı sıra medresede eczane kısmı da bulunmaktadır. Günümüzde Mimar Sinan Parkı içinde yer alan Gevher Nesibe Şifahiyesi, Erciyes Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü'ne tahsis edilmiş ve 14 Mart 1982'de Tıp Tarihi Müzesi olarak düzenlenmiştir. 2 / 5

3 Gevher göndermiş üzüntüsünden Son bir yokuşuyum, şifahanede aransın. alınmasın. I. duyar. yılda Sultan'ın Medresesi) bazı tıklayınız.) Gıyaseddin derde dileğini kaynaklarca tamamlanarak, Onun Nesibe Bu ağabeyi ikinci düştüm, Burası ve bir yapılmıştır. şifahane sorarak, eğer son Keyhüsrev başsipahi yandan hasta kardeşi Sultan, isteğini belirtilmiştir. dilersen hükümdar benim kurtulmama 1206'da olmuş özür ünlü dertlilere Izzeddin saray onu Bu ve orada adıma yerine kız diler. hekim benim çift Çifte ve ölüm I. kardeşinin başsipahisine hizmete (Çifte yapının Gıyaseddin imkan vereme şehit Gevher getirir bir Keykavus şifa Medrese'nin mal döşeğinde vakıf cerrah olmuştur. verilirken, yok, varlığımla açılır yakalanmıştır. Nesibe hastalığına olsun" 1204'de hiç tarafından Keyhüsrev yetiştirsin. gönül yılına Daha ziyaret hakkında bir Bu hikayesi: bir diye Hatun benim hekim olay şifahanenin yandan vermiştir. kadar sonra kendisinin eder. buyurmuştur Kız Burada karşı Gıyaseddin sonrasında adıma derdime daha amacına şifahanenin kardeşinin çıkmıştır. Evlenmelerine çaresi ayrıntılı bir kimseden yapımını neden yılları şifahane uygun Keyhüsrev'den Gevher olmayan durumunu doğusuna olmasından bilgili Başsipahiyi bulamadı, arasında başlatır. bir (hastane) Nesibe için Gevher kuruş biçimde dertlere lütfen öğrenen Gevher ben Şifahane tıphane para bir büyük "Ben Sultan Nesibe yaptır! kullanıldığı artık savaşa buraya çare devasız Nesibe üzüntü I. (Tıp ahiret iki Bu Her diğerinden yer Gerek Şifahane uzn birçoğunda yani Çifte ısıtıldığı ait olup, alır. iki akıl Medrese, Medrese'nin alt türbe şifahane, bina koridor düşünülmektedir. ve hastanesi ile büyüktür. üst ışık açık bulunmaktadır. Medrese ve katlarda adından ve gerekse avluları kış havalandırma olarak koridorda Batı aylarında arasında mezar ile medrese bölümde kullanıldığı Medrese anlaşılacağı tipik Sekizgen mahsenleri 4-5 beşik künklerle Selçuklu için metrekarelik şifahane bölümünün tonozlui oluşturulmuş bilinmektedir. olan gibi merkezi plan prizmatik vardır. açık 2800 (sağlık dar şemasına bir kuzeydoğu odalar bir metrekare sistemden avlu açıklıklar tesisi), külahlı geçit bulunur. etrafında sahiptir. vardır. doğuda türbenin bölümünde görülür. alanı getirilen Odaların bulunan Şifahane Yapılardan kaplayan tıp kapıları Bu sıcak medresesi Gevher koridorun tonozlarının dört bölümünün su iki avluya birinin eyvandan buharı bölümden Nesibe (eğitim "bimarhane" açılmakta avlusu ilebatısnda Sultan'a tesisi) oluşur. 3 / 5

4 Çifte Kılıçarslan'ın üzerine karşılıklı yılanı döneminde bilinmektedir. Medreseden Şifahiyede alınmamakladır. Keykubat ın Gazanferi, Cevher Medrese'nin Medrese nin andırmaktadır. Nesibe inşa Selçuklu Ali Gevher tıp sağlık edildiği kızı yetişen Şinasî, eğitiminin Medresesi nde Gevher ve motifleri şifahane nazırı Nesibe Kitabesi belirtilmektedir. I. İki Ebu ünlü Gıyaseddin yılanın Nesibe darüşşifalarda olan Salim bulunmaktadır. Sultan ın bölümünün hekimler Ekmeleddin yetişmişler arasında Şifahiyesi İbni Keyhüsrev'in Kitabenin vasiyeti Kübra, taş bir ise ve Bunlardan kapısı tür Yakubi, Selçuklu üzerine hocalık Medresesi nde hemen usta kardeşi üzerinde yapmıştır. çırak Sucauddin tedavi payesine birisi madalyonu altında Gevher ilişkisi daire bir gören Ünlü Selçuklu taştan kitabe erişmişlerdir. içerisinde Ali Nesibe üzerine bulunur. hastalardan Türk Bin işlenmiş bulunmaktadır. hükümdarı Ebu hekimlerinden Sultan'ın birbirine sürdürüldüğü Anadolu'da Tahir, kemer ücret sarılmış vasiyeti Alaaddin Seyit ve Kitabede Selçuklu Ebubekir, etrafında Samet iki II. 4 / 5

5 Müzede Tıbbı-ı Mescidi Kıyafetleri, Odası, Asır Muayene Enstitüsü, Türk Nebevi, Hemşirelik ve Sergilenen Hekimleri, Yeri, Sabah Sandukası, Eski Ameliyathane Gevher Türk Nekahat Tarihi, Eczacılık Bölümler Hekimleri, Kışlık Nesibe Gevher Eyvanı, Dersane, ve Tarihi Eyvanı, Sertababet, Cerrahi Nesibe Akıl ve Ibn-i Atatürk Hastanesi Haç Aletler, Tıp Hazırlama, Sina Eczane, Tarihi ve Türk Eyvanı, Ruh Askeri Hekimleri, Adli Tıbbında Hastalıkları Akşam Hekimleri, Tıp Yazlık Tarihi, Kayseri Gelişim, Nakahat Dersane, Psikiyatri Gevher Dişçilik ve Tıp Eyvanı, Civarı Kütüphane, tarihi Nesibe Tarihi, Koğuşları. Şifalı Hasta Araştırma Hasta Sultan Sular, Selçuklu Son 5 / 5