Kaynak BÜREM.

Transkript

1 Kaynak BÜREM

2 İÇİNDEKİLER HAZIRLIK OKULU'NDA ÖĞRENCİ OLMAK 2 KISA SÜREN BÜYÜK SEVİNÇ BİRAZ RAHAT ETMEK İSTEĞİ ÜNİVERSİTE Mİ YOKSA LİSE Mİ? ÖZGÜVEN SARSILMASI AİLE ÖZLEMİ YENİ BİR ORTAM, YENİ BİR KENT ARKADAŞLAR BÜTÇE SIKINTISI YURTTA YA DA EVDE ORTAK YAŞAM DÜZENSİZ (IRREGULAR) ÖĞRENCİLİK BÖLÜMDEN KOPUKLUK HAZIRLIK TA SİZİ NE BEKLİYOR? HAZIRLIK OKULU'NDA İNGİLİZCE ÖĞRENMEK 8 DİL ÖĞRENİMİNİN FARKI DİNLEME BECERİSİ OKUMA BECERİSİ YAZMA BECERİSİ KONUŞMA BECERİSİ ÖĞRENCİNİN İNGİLİZCE ÖĞRENMEYE OLAN YAKLAŞIMI TEZ YAZIMINDA BAŞARI 12 ALKOL KULLANMAK 13 DEPRESYON 18 İNTİHAR 21 AİLE İLİŞKİLERİ 24 KAYIP VE YAS 26 AYRILIK VE YALNIZLIK 28 STRESLE BAŞA ÇIKMA 30 KENDİNE GÜVEN 35 VERİMLİ DERS ÇALIŞMA 37 MÜKEMMELİYETÇİLİK 39 ZAMAN YÖNETİMİ 41 SİGARAYI BIRAKMAK 43 ARKADAŞLIKLAR 59 1

3 HAZIRLIK OKULU'NDA ÖĞRENCİ OLMAK Üniversite eğitimi gençler için yaşamlarının hemen hemen her alanında önemli dönüşüm ve değişim demektir. Eğitimini tamamlayan genç, her açıdan büyümüş; sorumlu ve yetkin bir yetişkine dönüşmüş olur. Ancak bu dönüşüm kolay değildir, aşılması azim ve ciddi çaba gerektiren pek çok zorlukla karşılaşılır. Bu kitapçık üniversite eğitimine Boğaziçi Üniversitesi nde başlamak üzere kayıt olan Hazırlık Okulu öğrencilerine yeni ortamlarına uyum sağlamada ve karşılaşabilecekleri zorluklarla başa çıkmada destek olmak amacıyla geliştirilmiştir. Deneyimler göstermektedir ki burada sıralanan her yaşantı bütün öğrenciler için geçerli olmasa da öğrencilerin önemli bir bölümü için geçerlidir. KISA SÜREN BÜYÜK SEVİNÇ Uzun bir eğitim yarışının ve zorlu bir yılın ardından Boğaziçi Üniversitesi nde okumaya hak kazandığınızı öğrendiniz. Çok çalışmıştınız ama çabalarınızın karşılığını aldınız. Siz kendinizle, çevreniz sizinle gurur duyuyor olmalı. Kutlanması gereken bir başarı bu! Üniversitenin güneydeki ana kampüsünü gezdiniz, manzaradan, çevredeki tarihi binalardan, insanların taşıdığını hissettiğiniz güven ve rahatlıktan etkilendiniz. Artık buranın bir parçası olacaksınız... Bu güzel duygular kayıt için üniversiteye adım attığınız anda yavaş yavaş değişmeye başlayabilir. Kendinizi şaşkın ve sorularla dolu bulabilirsiniz: kaydımı nasıl yapacağım, hangi bina nerede, herkesin ağzındaki kısaltmalar ne anlama geliyor, nerede kalacağım, kafamdaki soruların yanıtını nasıl bulacağım? Sizin dışınızdaki herkes ne yaptığını biliyor gibi görünebilir ama öyle değildir. Herkes ilk girdiği ortamda bocalar, bazen şaşırır, bazen düş kırıklığına uğrar. İlk yapmanız gereken kendinize zaman tanıyıp anlayış göstermektir. Alışmak, buranın parçası olmak bir süreçtir, zaman alacaktır.. BİRAZ RAHAT ETMEK İSTEĞİ Belki de farkındalığına ancak karşı karşıya kaldığınızda vardığınız ilk yeni durum İngilizce yeterliğinizin sınanıyor olmasıdır. Kendinizi İngilizce düzeyinize bağlı olarak şu gibi konumlarda bulabilirsiniz: İngilizce yeterliğiniz sınavı geçecek kadar yüksekse, ancak üniversiteye gelmek için çok çalıştım, bu yıl bölüme başlamayıp Hazırlık ta biraz dinleneyim düşüncesiyle İngilizce Yeterlik Sınavı nda bile bile kalırsanız yaşamınızın önemli bir döneminden verim alamamış ve hem ailenizin hem de okulun kaynaklarını boşa harcamış olursunuz. İngilizce yeterliğiniz sınavı geçecek kadar yüksek olmasa da ileri düzeydeyse, ancak rahat bir dönem geçireyim diye düzey belirleme sınavında bilerek düşük başarı gösterirseniz, İngilizce eğitiminden yarar görebileceğiniz halde size kolay gelen derslere girmekten sıkılır, sınıftan kopar, düzeyinizi ilerletme şansını kaçırır ve kısıtlı kaynakları boşa harcamış olursunuz. İngilizce yeterlik düzeyiniz ileri ya da ortaysa ve nasılsa geçerim düşüncesiyle derslere sarılmazsanız sizden geride başlayan ancak düzenli çalışanların ardında düşüp İngilizcenizi ilerletememiş ve hatta yeterlik sınavında başarılı olmayı riske atmış olursunuz. İngilizce yeterlik düzeyiniz başlangıç ise ve bundan dolayı canınız sıkılıp nasılsa geçemem diye derslere sarılmazsanız çaba göstermiş olsanız başarabileceğiniz sınav(lar)ı kaçırmış, size sunulan öğrenme fırsatını kullanmamış olursunuz. 2

4 İngilizce düzeyiniz ne olursa olsun, geçersiz varsayımlara dayanarak üniversite yaşamına ilk adımı yanlış atmayın. Sınavlarda gerçek düzeyinizi gösterin, derslerde elinizden gelenin en iyisini yapın. Daha fazla ilerleme şansınız olacaktır. Elinizden geleni yapmış da olsanız bazen sınav gerçek İngilizce düzeyinizi göstermeyebilir, kendinizi sınıfın ilerisinde ya da gerisinde bulabilirsiniz. Bu durumda genellikle 2-3 hafta içinde öğretmeninizle görüşüp sınıfınızı değiştirerek eğitimden daha iyi yararlanmanızı sağlamaya çalışmak gerekir. Hazırlık Okulu, pek çok öğrencinin sandığının tersine yoğun bir programdır ve onu yeterince ciddiyetle izlemeyen İngilizcesi ileri düzeyde olan öğrenci bile yeterlik sınavında başarısız olabilir. Bu zorluk kaygıya ya da paniğe kapılmakla değil, sistemli ve düzenli çalışmayı elden bırakmamakla aşılır. ÜNİVERSİTE Mİ YOKSA LİSE Mİ? ÖSS ye hazırlanırken öyle çok enerji harcamıştınız ki şimdiye kadar ertelediklerinizi yaşamak istiyor, üniversite buna uygundur diye düşünüyordunuz. Belki beklediğiniz esneklikle bir ölçüde karşılaşacak ve kendinize daha fazla zaman ayırabileceksiniz ama yeni beklentilere uymak koşuyla. Öğrencilerin önemli bir bölümünün üniversiteyle ilgili geçerli olmayan beklentileri vardır. Derslere devamın gerekli olmadığı, notların pek bir anlama gelmediği, ödev değil araştırma ve tartışma yapılacağı, zamanın özgürce geçirilebileceği, parti ve eğlenceler içinde bir yaşam olacağı gibi. Evet, üniversite liseden farklıdır, ama daha kolay değildir. Tersine burada kendi öğrenme sorumluluğunu kendinizin aldığı varsayılır, sıkı, disiplinli bir tempo beklenir ve yeterince çalışmadığınızda uyarılmak ya da korunmak yerine sonuçlarına siz katlanırsınız. Birçok öğrencinin üniversitedeki eğitime uymadaki en önemli güçlüğü önceki öğrenim yaşamında edilgin olmanın verdiği alışkanlıkla kendisine bir şey öğretilip denetlenmeyi beklemektir. Oysa başarılı olmak için öğrenme sorumluluğunuzu üstlenmeniz ve etkin olmanız gerekir. Öğrenci olarak hak ve sorumluluklarınız var. Birçoğu öğrenci elkitabında yazılı akademik kuralları öğrenin. Öğretim elemanlarına, onların yardımcıları olan araştırma görevlilerine ve diğer üniversite personeline soru sormaktan çekinmeyin. Bir sorunuz ya da sorununuz olduğunda mutlaka yetkili kimselerle bağlantı kurun. ÖZGÜVEN SARSILMASI Daha önceki öğrenim yaşamınızda büyük olasılıkla okuldaki en başarılı öğrencilerdendiniz, fazla çaba göstermeden öne geçebiliyordunuz. Boğaziçi nde bu konumu yitirebileceksiniz çünkü artık çevrenizdeki diğer öğrenciler de sizin kadar, hatta bazıları sizden daha akıllı, hırslı ve başarılı olabilir. İyinin iyisi olmak kolay değildir. Öncülüğü eskisi kadar rahatlıkla elde edememekle bir özgüven kaybı yaşayabilir, kendinizi eskisi kadar değerli hissetmeyebilir, eksiklerinizin farkına varabilir, eski güvenli konumunuzu özleyebilirsiniz. Birçok öğrenci alışık olmadığı bu ortamı bireyci, rekabetçi ve acımasız olarak algılar, bazıları çözümü savunmaya geçip dışta kalmakta bulur, kimi giderek yabancılaşır ve kopar. Unutmayın, yeni bir ortamda konum edinmek zaman alır. Arkadaş edindikçe en büyük desteği birbirinize vereceksiniz. Dışta kalmak yerine elinizden gelenin en iyisini yaparsanız çevrenizdeki parlak öğrencilerin kattığı ivmeyle ne denli hızla geliştiğinize kendiniz de şaşırabilirsiniz. 3

5 AİLE ÖZLEMİ İstanbul dışından geliyorsanız ve daha önce ailenizden ayrılmadıysanız sizi ek zorluklar bekliyor olabilir. Üzerinize titrenilen ve pek çok şeyinizin sizin adınıza hazır edildiği ortamdan çıkıp yurtta ya da evde yalnız ya da başkalarıyla birlikte yaşamaya başlamak hiç kolay değildir. Yemekten, giyinmeye, bütçeden temizliğe tüm gereksinimlerinizi kendi kendinize karşılamak, kendi ayaklarınızın üzerinde durmak durumundasınız. İlk başlarda ailenizi o kadar özleyebilirsiniz ki her fırsatta eve gitmek ister ve belki herşeyi bırakıp geri dönmek isteyebilirsiniz. Ancak Boğaziçi mezunu olarak eve dönmenin size kazandıracaklarını düşünün. Bilin ki yeni ortamınıza alıştıkça burası da eviniz haline dönüşecek, başlangıçta sizi zorlayan işler size yeni yeterlikler kazandıracak ve ailenizle aranızdaki bu göreceli ayrılık size ileride özleyebileceğiniz bir bağımsızlık duygusu tattırabilecektir. YENİ BİR ORTAM, YENİ BİR KENT Üniversite aynı kentte yaşayan bir öğrenci için bile yepyeni bir ortam, yeni beklentiler ve yeni bir yaşam tarzı demektir. Ama eğer başka bir kentten hatta köyden geliyorsanız, aynı zamanda çevre kültürüne alışmanız gerekir. Boğaziçi Üniversitesi hakkındaki geçerli olmayan varsayımlardan biri öğrencilerinin çoğunun İstanbullu ve yabancı özel okul mezunu olduğudur. Oysa öğrencilerimizin çok azı bu özelliktedir ve önemli bir bölümü Anadolu nun çeşitli köşelerinden gelmektedirler. Yani büyük çoğunluk ilk yıllarda ciddi bir uyum süreci geçirmektedir. İstanbul dışından gelen birçok öğrenci İstanbul hakkında önyargı taşıyabilmekte, buradaki yaşamdan ürkerek kendilerini dış dünyaya kapatabilmektedir. Oysa üniversite yaşamının sunduğu en önemli kazanımlardan biri kültürel etkileşimdir. İyiyi kötüden ayırma becerinize güvenin, önyargıları bir yana bırakıp önce gözlemci olmaya, çevreyi tanıyıp kültürü anlamaya çalışın. Bunun için İstanbul u gezin, onu yavaş yavaş keşfin tadına varmaya çalışın. Üniversitenin olanaklarından (spor, kütüphane, bilgisayar merkezi, yazma merkezi, dinleme laboratuvarı, film merkezi, konserler, öğrenci kulüpleri, konferanslar) yararlanın. Çevredeki (sinema, tiyatro, konser, müze, sergi) kültürel etkinliklere zaman ve bütçeniz elverdiğince katılmaya çalışın. Hazırlık öğrencisi iken İngilizce olarak düzenlenen akademik, kültürel ve sosyal etkinliklere katılmaya çalışın. Keyif aldığınız konu ve bağlamlarda İngilizce öğrenmek kolaylaşır, derslerde öğrendiklerinizi zenginleştirmiş olursunuz. İstanbul da kaldığı yer üniversiteye uzak mesafede olan öğrenciler için kampüse erişmek sabah ve akşam uzun yolculuklar gerektirecektir. Yakındaki bir liseye gitmiş biri için bu yeni ve yıldırıcı bir durumdur. Büyük kentin bu önemli sorununu yanınızda kolay okunacak (örneğin, yeni sözcük listesi ya da kartları) kaynaklar taşımakla bir ölçüde hafifletir ve okuma alışkanlığınızı geliştirebilirsiniz. Başlangıçta öğrenciler üniversite içindeyken kendilerini ortama yabancı hissederler, Boğaziçili olduklarının ayrımına ve keyfine ise ancak üniversite dışındayken varırlar. Üniversitenin hem içinde hem de dışında ona olan aidiyet hissiniz ise bazen ancak mezuniyete doğru gelişir. Bir an önce mezun olmaya çalıştığınız üniversiteye gelmek için fırsat kollar ve içindeyken rahat bir kültürel soluk alırsınız. ARKADAŞLAR Ailenizden ayrı ya da eskisinden daha mesafeli olduğunuz ve henüz bölümdeki öğretim elemanlarına yakın olmadığınız bu yaşam diliminizde en büyük desteğiniz arkadaşlar olacaktır. İstanbul dışından geldiyseniz başlangıçta bir süre yalnızlık çekebilir ayrı kaldığınız eski arkadaşlarınızı özleyebilirsiniz. Yeni arkadaş edinmek zaman alabilir ama burada da arkadaşlarınız olacaktır yeter ki çaba gösterin. Hazırlık Okulu ndaki sınıflar bölümlere değil İngilizce düzeyine göre oluşturulduğundan size bölümler arası arkadaşlık kurmada daha sonra zor bulunan bir fırsat sunulmuş olur. 4

6 Bazı öğrenciler yalnız kalmamak adına, dışlanma kaygısıyla ya da kabul gördükleri bir gruba ait olabilmek üzere kendilerini zorlayarak pek de hoşlanmadıkları ilişkilere girebilmektedir. Bazen bu ilişkiler kişiyi başkalarını dışlayıcı bir alt kültürü olan ve çıkmanın çok zor olduğu gruplara yönlendirirler. Açılım ve gelişimizi kısıtlayıcı olabilen bu tür ilişkilerden uzak durun. Her arkadaş insana destek olmaz, bazı sözüm ona arkadaşlar sizi istemediğiniz şeyleri (giyim kuşamınızı, davranış ya da konuşmanızı onlara benzemek uğruna değiştirme, aşırı içki ya da sigara içme, madde kullanma, gece yaşamına kapılma, kendi dini inançlarını empoze etme hatta ibadet etmeye zorlama) yapmaya, zararınıza olacak kararlar almaya sürükleyebilir. Bu anlamdaki sizi siz olmaktan çıkaran arkadaş baskısına boyun eğmeyin, sizin yararınızı gözeten ve birlikte olmaktan hoşlandığınız kimselerle arkadaşlık kurun. İstanbul dansanız ve halen eski arkadaş çevrenizle birlikteyseniz yenilerini edinmeye pek çaba göstermek istemeyebilirsiniz. Oysa yeni bir çevrenin parçası olmak ancak o çevrede kurulacak ilişkilerle kolaylaşır. Üniversiteyle birlikte çevrenizin genişlemesine izin verin. Eskileri koruyarak yeni arkadaş edinmek en iyisidir. Bazı öğrenciler eski çevreleriyle bağlantıyı koparıp yeni ortamı kendilerini yepyeni, olmak istedikleri bir birey olarak tanıtma fırsatı olarak görürler. Kişiler gerçekten bir değişim geçirdiyseler bu bir fırsat olabilir. Ancak ani dönüşümler çoğu kez geçici ve yapaydır. Bir süre sonra kişi gerçek kimliğine döner ve verdiği görüntüye uymaması yeni çevresini de yitirmesine yol açacağından kişi bütünüyle yalnız kalabilir. Değişimlerin yavaş olacağını bilin, farklı olmak adına kendinize yabancılaşmayın. Yeni ilişkiler kurmada pek girişken değilseniz okuldaki etkinliklere katılmanın bu süreci kolaylaştırabileceğini bilin. Boğaziçi Üniversitesi nde neredeyse herkesin ilgi alanına yakın pek çok konuda etkin çalışmalar yapan öğrenci kulübü vardır. Öğrenci kulüplerinin yanı sıra akademik ve sosyal açıdan öğrenciler lehine fark yaratmayı amaçlayan öğrenci temsilcilikleri vardır ki onlara katılımınız hem kendiniz hem de diğer öğrenciler için yararlı olabilir. Sosyal ve kültürel etkinlikler size hem yaşıtlarınızla birlikte olmak için doğal ortamlar sunar, hem de toplumsal katılım ve katkı fırsatı vererek çok yönlü gelişiminizin önünü açabilirler. Başlangıçta akademik ve sosyal yaşamı dengelemede bocalayabilirsiniz. Ancak istekli öğrencilerin büyük bölümü hem derslere düzenli çalışıp hem de sosyal yaşama zaman ayırabilmektedirler. Dolu bir yaşam insana zamanını daha iyi kullanmayı öğretir. YURTTA YA DA EVDE ORTAK YAŞAM Ailesinden ayrı yaşayan öğrencilerin özellikle ilk yıllarda çoğunluğu yurtta, bir kısmı ise ortak tuttukları evde arkadaşlarla birlikte yaşarlar. Daha önce böyle bir deneyimi olmamış öğrenciler için arkadaşlarla ortak yaşam önemli bir değişimdir. Boğaziçi yurtlarında kalmanın önemli avantajları vardır. Öncelikle üniversiteye uyumu hızlandırırlar. Kampüslerdeki yurtlar yürüme mesafesinde üniversiteye erişim sağlar. Ana kampüsten uzak ancak ulaşımın düzenlendiği Kilyos yurtları ise fiziksel olanakları daha elverişli bir mekânda kentin gürültü, kirlilik ve kalabalığından uzak doğal bir ortam sunar. Hazırlık öğrencilerinin birlikte kalmaları kaynaşıp dayanışmalarını kolaylaştırır. Aileden ayrı yaşamak kendine bakmaya alışkın olmayan birçok öğrenci için zorlayıcı olabilir. Kişi fark etmeden kendini kötü beslenir (beslemeyen yiyeceklerle doyma, kötü beslenmeyle kilo alınca zararlı diyetlere girme), düzensiz uyur, özgürlük adına ya da sıkıntılardan kaçmak için içki, sigara ya da madde kullanmaya başlamış bulabilir. Bedeninizin biricik olduğunu, ona vereceğiniz zararların gençliğinizden dolayı olumsuz etkisini hemen görmeseniz de kalıcı olabileceğini unutmayın. Öz bakımınız için bilinçli seçimler yapın, iyi alışkanlıklar edinin. Sık ev ziyaretleri bu açılardan uyarıcı olur. Ayrı kültür, değer, inanç, alışkanlık, zevk ve seçimlere sahip kimselerin aynı ve çoğu kez küçük bir mekanı paylaşmaları kolay değildir. Bazen insan yalnız kalmak ister ve pek boş kalmayan bir mekanda bunu gerçekleştirememekten bunalır. Güzel zamanların ve eğlencenin paylaşılması kolaydır ama sıkıntıları paylaşmak, istenmeyen işleri bölüşmek, çatışmayla yüzleşip çözmek zor olabilir. 5

7 Ortak yaşam insanı olgunlaştırıcıdır. Herkesin kabul edebileceği ortak kurallar, karşılıklı anlayış ve esneklik geliştirilmesini, yani uzlaşmayı gerektirir. Çelişkileri biriktirmeden çözmek daha kolaydır. Uyumlu bir ortak yaşamın anahtarı kendini olumlu bir dille ifade etmektir. BÜTÇE SIKINTISI Varsıl ailelerden gelen bir azınlık dışında çoğu kişi için üniversite kısıtlı parayla geçinilen bir dönemdir. Dar gelirli aileden gelen gençler için ana-babalarından harçlık istemek güçleşir. Özellikle ailesinden ayrı yaşayan öğrenciler sıkı bir gelir gider hesabı ile ayın sonunu getirmeye çalışırlar. Boğaziçi Üniversitesi hakkındaki bir yanlış varsayım da buradaki öğrencilerin varlıklı ailelerden geldiğidir. Oysa ailelerin çoğunluğu orta gelirlidir. Birçok öğrenci ders vererek harçlığını çıkarmakta, önemli bir bölümü burs alarak ya da kısmen çalışarak okuyabilmektedir. Maddi yetersizliği olan öğrencilerin çekinmeden Burs Ofisi ne başvurmaları önerilir. Kaynaklar yeterli olmadığından bursa hak kazanamamışsanız yarı zamanlı iş olanakları için Mezunlar Derneği ni arayabilir, çevredeki ufak iş olanaklarını araştırabilirsiniz. Derslerinize engel olacak hale gelmedikçe çalışmak size yalnızca maddi özerklik değil, önemli yetkinlikler ve özgüven kazandırır. Ancak bağımsız bütçenin verdiği özgürlüğe kapılıp derslerinizi ihmal etme riskinden kaçının, zaten yaşamınızın geri kalan bölümünde çalışıyor olacağınızı bilerek öğrenciliğinize öncelik verin. Aksi halde ders başarınızı hatta mezuniyetinizi riske atmış olabilirsiniz. Eğitiminize verdiğiniz önemi hiçbir şeyle değiştirmeyin. Diploma olmadan zengin ve başarılı olan Bill Gates yalnızca bir istisnadır, çok daha geçerli olan gerçekse eğitimin yaşam niteliğini artırıyor olmasıdır. DÜZENSİZ (IRREGULAR) ÖĞRENCİLİK Hazırlık taki ilk dönemden sonra İngilizce yeterlik sınavını geçebilecek duruma gelmiş bazı öğrenciler hemen bölümlerine mi geçecekleri yoksa bunu bir sonraki akademik yılın başına mı erteleyecekleri konusunda bir bocalama yaşarlar. Bölümlerdeki akademik programlar bir yıl için düzenlemiş olduğu, her dönem her ders açılamadığı ve ilk dönemdeki bazı dersler ikinci dönemdekilerin önkoşulu olabildiği için, programa ikinci dönemde başlayan öğrenciler düzensiz (irregular) öğrenci olarak adlandırılır. Akademik yıl ortasında programa başlamanın güçlükleri genellikle abartıldığından birçok Hazırlık öğrencisi düzensiz öğrenci olmaktan kaçınmak için İngilizce yeterlik sınavında başarı göstermeye çalışmak yerine bir dönemlerini boşa harcamayı seçmektedir. Karar verme aşamasında olan öğrencilerin kulaktan dolma bilgilerle davranmaları yerine bölümlerindeki birinci sınıf (ya da varsa Hazırlık) danışmanlarıyla görüşmeleri önerilir. Düzensiz öğrencilik olumsuz değil, olumlu bir başlangıç sağlayabilir. Birçok bölüm önkoşul olan birinci dönem derslerini ikinci dönemde de açabilmektedir. İlk yıl programlarının birçoğunda ardıl bölüm derslerinden çok bölüm dışı zorunlu dersler vardır. Öğrenciler bu dersleri ya da seçmeli dersleri alarak bir sonraki yılın yükünü hafifletebilirler. Hatta Yaz Okulu nda ders alıp ilk yıl programlarının önemli bölümünü tamamlayarak neredeyse bir yıl kazanmış olabilirler. Farklı seçmeli dersleri alma ya da bazı dersleri tekrarlama durumunda kalma gibi nedenlerle birçok bölüm öğrencisi programlarının bir aşamasında düzensiz konumda olmakta ama sonraki fırsatları değerlendirerek düzenli hale dönmektedir. Yukarıdaki açılardan bakıldığında, düzensiz öğrenci olmak sanıldığı kadar ender ya da zor atlatılan bir deneyim değildir. Anlatılanlara kulak kabartın ama herkesin öğrenim yaşantısının kendine özgü özellikler tarafından belirlendiğini unutmayın. Başkasının yaşantısı size uymayabilir. Anlamlı olan üniversitedeki öğreniminizi kolay olsun diye gereksiz yere uzatmak değil, onu en verimli şekilde, yani en çok şey öğrenerek değerlendirmektir. 6

8 BÖLÜMDEN KOPUKLUK Hazırlık Okulu ndaki öğrencilerin en başta gelen yakınmalarından biri bölümleriyle ilişkide olmadıklarından kendilerini üniversite yaşamından kopuk hissettikleri, bir tür aidiyet eksikliği çektikleridir. Bu kopukluk girişim göstererek çözülebilir. Kampüs yaşamına ve öğrenci etkinliklerine katılmada Hazırlık öğrencisinin tek engeli acemiliğidir ki bu sorun zamanla ve ilgi alanına göre seçilen etkinliklere katılmakla ortadan kalkar. Bölümle ilişki kurmak için de girişim gerekir. Çok sayıda bölüm öğrencisiyle oldukça yoğun olan bölümlerin Hazırlık taki öğrencileri için etkinliklerde bulunması, bu etkinliklerin gelişip yaygınlaşması büyük ölçüde gelecek isteğe ve ilgiye bağlıdır. Bölümlerin birçoğu Hazırlık taki öğrencilerine bölümlerini tanıtan etkinlikler düzenlemektedirler. Birçok bölümde Hazırlık danışmanlığı (bölümdeki bir öğretim elemanının Hazırlık taki bölüm öğrencilerine bölümle ilgili akademik danışmanlık yapmakla görevlendirilmesi) uygulaması vardır ancak Hazırlık öğrencileri yeteri istek ve katılım göstermediklerinden fazla etkin olamayabilmektedir. Birkaç bölümde ise bölüm akran lığı (orta ya da ileri sınıftaki bölüm öğrencilerinin Hazırlık öğrencilerine bölümü tanıma ve bölüme geçiş sürecinde desteği) uygulaması vardır. Üniversiteyle ve bölümlerle ilgili birçok bilgiye, hatta ders içeriklerine üniversitenin ve bölümlerin internet sayfalarından erişmek olasıdır. Üniversitenin ve bölümlerin düzenlediği genel katılıma açık pek çok etkinlik ya da bir fikir sahibi olmak amacıyla sorumlu öğretim elemanının izniyle izleyebileceğiniz birkaç ders size girmek üzere olduğunuz ortamlarla ilgili bilgi sunacaktır. Öğrenim göreceğiniz alanla ilgili makaleler okuyup hem sözcük dağarcığınızı genişletmeniz hem de bölüme hazırlanmanız olasıdır. Yanlış bölümde olduğunu düşünenler geçersiz yaygın inançlarla umutsuzluğa kapılmadan önce bölümlerini iyi tanımaya çalışmalıdır. Bölümler arası geçiş yapmak ancak ilk yılın sonunda ortalama üzerinde başarı göstermiş öğrenciler için bir olasılıktır. Başarılı öğrenciler farklı ilgi alanlarını bazı bölümler arası kurulmuş olan çift ana dal programlarıyla da karşılayabilirler. HAZIRLIK TA SİZİ NE BEKLİYOR? Hazırlık Okulu na yalnızca İngilizce öğrenime hazırlık değil, üniversite öğrencisi olmaya hazırlık olarak yaklaşmakta yarar vardır. Yalnızca İngilizce odağı ve bir iki öğretmenle çalışmak, tek sınıf düzeni ve derslerin tüm günü almaması size üniversitenin parçası olmak için de süre tanır. Derslere başladığınızda, özellikle başlangıç düzeyi öğrencisiyseniz, hemen sıkı bir çalışma temposu içine girmeniz, günlük tekrarlar yapmanız gerekir. İlk haftalarda konuları bildiğinizi ve tekrara gerek olmadığını düşünebilirsiniz. Ancak konular hızla ilerler ve önceki bilgileriniz sizi ancak bir kaç hafta idare edebilir. Bu arada, bilgi boşluklarının da doldurulması gerekir. İngilizce yeterlik sınavı üniversite sınavı gibi değildir, önceki sınav örneklerini alıp çözerek bu sınava hazırlanamazsınız. Sınav öncesi bir kaç saat göz atarım ya da son ay dişimi sıkar, sınavı geçerim gibi düşüncelerden uzak durmanızda yarar vardır. Dil eğitimi düzenli çalışmayı gerektirir. Temelinizin iyi olması önemlidir, çünkü sonraki bilgiler bu temelin üzerine oturacaktır. Ancak düzenli çalışmayıp sınavdan kısa bir süre önce hazırlanmaya başlarsanız konuları öğrenmemiş, yalnızca kısa süreli hafızanıza alıp, bir süre için ezberlemiş olursunuz. Tekrar edilmeyen bilgiler uzun süreli hafızaya geçmediğinden bir süre sonra unutulurlar. İngilizceye günlük programınızda tekrar amaçlı belli süreler ayırın. Örneğin, her gün 20 dakika radyo dinleyin, 1 saat kitap okuyun ve 20 dakika okuduğunuz ya da dinlediğiniz şeyle ilgili bir yazı yazın. Özellikle başlangıç düzeyindeki öğrenciler her gün 2 saat bu şekilde çalışmalıdır. İngilizce çalışırken hoşlandığınız etkinliklere (örneğin, İngizce şarkı dinlemek, film izlemek) yer vererek onu eğlenceli kılmanız yararınıza olacaktır. 7

9 Tersi yolunda umut kırıcı söylentilere karşın başlangıç düzeyindeki öğrenciler disiplinli bir çalışma temposuyla bir yıl içerisinde bölüm derslerini izleyebilecek kadar İngilizce öğrenebilirler. Dil öğrenirken ilk başlarda yalnızca bilgi alıp edilgen olduğunuz bir dönem geçirirsiniz. Edindiğiniz bilgilerin önce sindirilmesi gerekir, zamanla belli bir doygunluğa erişir ve etkinleşirsiniz. Bu nedenle hemen konuşamamak, hatalar yapmak, bocalamak normaldir. Bunun sizin zekânızla, diğer derslerde ne kadar başarılı olduğunuzla bir ilgisi yoktur. Gerçekçi olun, bu bir yılın sonunda mükemmel şekilde İngilizce konuşmayı bekleyerek ancak düş kırıklığına uğrarsınız. Dil öğrenmeyi Hazırlık tan sonra da, İngilizceyi kullandığınız süre boyunca sürdüreceksiniz. Hazırlık taki öğretime sınav odaklı değil de öğrenme amaçlı yaklaşmalısınız. İngilizce size yalnızca bu yıl değil, bütün eğitim ve iş yaşamınız boyunca gerekli olacaktır. Dolayısıyla, aslında amacınız İngilizce yeterlik sınavını geçmek değil, İngilizce öğrenmek olduğunda daha başarılı olduğunuzu göreceksiniz. HAZIRLIK OKULU'NDA İNGİLİZCE ÖĞRENMEK Öğretim dilinin İngilizce olduğu Boğaziçi Üniversitesi nde öğrenim görmeye hak kazanmış her öğrenci YADYOK tarafından hazırlanan İngilizce yeterlik sınavını geçmek, TOEFL ya da IELTS sınavlarından ona eşdeğer kabul edilen bir başarı göstermek durumundadır. İngilizce yeterliği belirlenen bu ölçütlerin altında olanlar kendi düzeylerine uygun olan Hazırlık sınıflarında öğrenim görüp bu sınava hazırlanabilirler. Üniversiteye ilk gelen çok az sayıda öğrenci İngilizce yeterlik ölçütünü karşılayıp doğrudan bölümüne başlamaktadır. Öğrencilerin bir bölümü öğrenim gördükten sonra aldığı ilk sınavda, daha büyük bir bölümü ise birden fazla deneme sonrasında başarılı olmaktadır. Yani yeni öğrencilerin neredeyse tamamı üniversitedeki ilk yılını Hazırlık Okulu nda geçirmektedirler. Hazırlık döneminin ayrı bir birimde ve İngilizce odaklı olması liseden üniversite yaşamına geçiş sürecini kolaylaştırsa da bazı öğrenciler bu öğretimden yeterli verim sağlamayabilmektedir. Zorlu bir üniversiteye giriş hazırlığından geçen öğrenciler Nasılsa daha bölümümde değilim düşüncesiyle rahat edecekleri bir yıl geçirmek üzere dil öğrenimini yeterince ciddiye almayabilmektedir. Düzenli çalışmayı elden bırakan öğrenciler belki de akademik anlamda ilk ciddi başarısızlıklarını Hazırlık taki yeterlik sınavında yaşamaktadırlar. Üst üste başarısızlık yaşayanlar ve İngilizceleri başlangıç düzeyinde olan öğrenciler sınavla ilgili ciddi kaygıya düşmekte ve başaracaklarına olan inançlarını yitirip umutsuzluğa kapılabilmektedirler. Oysa üniversiteye ilk başlangıcın olumlu olması büyük ölçüde öğrencinin elindedir. Dil öğrenme yeteneği ve İngilizceye başlama düzeyi düşük bile olsa her Boğaziçi öğrencisi yeterince çalışıp azmederek İngilizce becerisi edinebilir. Bu kitapçık Boğaziçi Üniversitesi ne yeni gelen öğrencilerin Hazırlık ta geçirecekleri zamanı en iyi şekilde değerlendirmelerine destek olmak; yapmaları olası hataları doğrularıyla birlikte sıralamak ve belli başlı öğrenme yöntemlerini paylaşmak amacıyla geliştirilmiştir. DİL ÖĞRENİMİNİN FARKI Hazırlık Okulu ndaki İngilizce öğretimi pek çok öğrencinin düşündüğünün tersine İngilizce ve ÖSS ye hazırlık kurslarındaki eğitime benzemez. Yalnızca sözcük ezberlemek ya da dilbilgisi kurallarını içselleştirmek dili öğrenmede yeterli olmaz. Ayrıca üniversitenin uyguladığı İngilizce yeterlik sınavının diğer merkezi sınavlar gibi kaynak bir kitabı yoktur. İngilizce yeterlik sınavına hazırlanmak için bir takım test kitaplarına başvurmak yarar getirmez. Bu sınava hazırlanmak için en önemli kaynak Hazırlık programının kendisi; ders içinde verilen malzemeler ve öğretmenlerin sunduğu bilgidir. 8

10 Hazırlık Okulu nda İngilizce eğitimi beceri alanlarına odaklı olarak yapılmakta ve öğrencilerin bu alanlarda yeterliğini ölçen sınavlar uygulanmaktadır. Bu programda başarılı olabilmenin en önemli koşulu dili bir bütün olarak algılamak ve doğru çalışma tekniklerini geliştirmektir. Dilin bölümlerini parça parça öğrenmek başarı için yeterli değildir. Bu nedenle, ilk günden başlayarak 4 temel beceriyi (okuma, dinleme, yazma, konuşma) bir bütün olarak düşünüp buna göre düzenli bir çalışma programı oluşturmak gerekir. Dildeki 4 temel becerinin gelişmesi birbirine bağlı olduğu kadar dilbilgisi konusundaki gelişmeye de bağlıdır. Ders programı içinde yer alan dilin temel kurallarını dilden kopuk bölümler olarak görmemek ve öğrenilen her yeni konuyu gerek okur ve yazarken, gerekse konuşurken kullanarak etkin hale getirmek gerekir. Hazırlık Okulu ndaki dersler öğrenciyi üniversite yaşamı boyunca kendisine gerekli olacak dil becerileriyle donatmak üzere düzenlenmiştir. Bu beceriler ne denli gelişirse bölümdeki öğrenimde başarı öğrenci için o denli kolaylaşır. DİNLEME BECERİSİ İyi dinleme becerisini edinen öğrenciler bölüme geçtiklerinde katılacakları dersleri rahatlıkla izleyebilirler. Bu beceriyi edinmek için derslerin yanı sıra okuldaki dinleme laboratuvarını kullanarak dinleme üzerine alıştırma yapılması önerilir. Kulak aşinalığı kazanmak ve aksanı düzeltmek için altyazılı ya da yazısız İngilizce filmleri, yabancı yayın kanallarını (haber, film, belgesel) izlemek, şarkı sözlerine kulak vermek yararlı olur. Üniversitedeki ya da çevredeki yabancı öğrencilerle sosyal ilişkide olmak hem dinleme hem de konuşma becerisini kullanma fırsatı verebilir. Bölümdeki dersleri izlemede kendilerini sınamak için bazı öğrenciler ilgili öğretim elemanının izniyle bir iki kereliğine alanlarındaki kitle derslerine girmektedirler. İngilizce yeterlik sınavının dinleme bölümünde başarı için öncelikle sorulara göz atıp hangi konunun dinleneceğini anlamaya çalışmak ve dinlerken nelere odaklanmak gerektiğini kestirmeye çalışmakta; yani duyulacaklara hazırlanmakta yarar vardır. Dinleme sırasında anlatılanlardaki önemli noktaları kısaltmalar kullanarak hızla not almak gerekir. Konuşulanların başı kaçırılırsa paniğe kapılıp dinlemeyi bırakmak yerine dinlemeyi sürdürmek yarar getirir. OKUMA BECERİSİ Kültürlü bir insan için okuma yalnızca üniversitedeki derslere hazırlanmak için değil, her zaman gerekli olan temel bir yaşam becerisidir. İngilizce okumak zaten okuma alışkanlığı olan öğrenciye zevk verecektir ama Türkçe de de okuma alışkanlığı olmayan birinin öncelikle bu alışkanlığı edinmesi yararlı olur. Hazırlık Okulu programında okuma becerisini geliştirmek üzere özgün metinler kullanılır. Bunlar psikoloji, sosyoloji gibi bilim alanlarında öğrencilerin genel kültürünü geliştirmek için hazırlanmış kaynaklardır. Derste verilen okumaların dışında kütüphanedeki basılı yayınlar (kitap, gazete, dergi) ve internetteki eğitim ve araştırma siteleri İngilizce metinlere erişimin bir yolu olabilir. Öğrenciler kendi ilgi alanlarında özgün metinler okuyarak hem İngilizcelerini geliştirir hem de farklı konularda bilgilenmiş olurlar. Öğrencilere ayrıca öğretim görecekleri alanlarda okuma yapmaya başlamaları da önerilir. Böylece yalnızca okuma becerilerini geliştirmez aynı zamanda alanlarındaki özgün metinleri okuyarak bölümlerine ön hazırlık yapmış olurlar. Özgün okuma yaparken metnin tamamını anlamak için, en azından başlangıçta, öğrencilerin her sözcüğün üzerinden tek tek geçerek zaman yitirmeleri önerilmez. Önemli noktaları ve bütünü anlamaya çalışmaları daha yararlı olur. Öğrenmede sözcüklerin kök ve eklerinin öğrenimine önem verilirse yeni sözcüklere bağlam içinde anlam vermek kolaylaşır. 9

11 Sözcük öğrenmede defter tutmak ya da kartlar hazırlamak sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. Burada İngilizce sözcükleri Türkçe karşılıkları yerine İngilizcedeki eş ve zıt anlamlarıyla öğrenmek etkili olur. Bu yöntem İngilizce düşünmeyi öğrenmeye yardımcı olur. Sözcükler en iyi, tek başlarına değil bağlam içinde, yani cümle kurularak öğrenilir. Yeni öğrenilen sözcükler yazma ödevlerinde kullanılırsa bu bütünlük sağlanabilir. Nitekim iyi okuma yazma becerisini geliştirecektir. YAZMA BECERİSİ Yazma çoğu kişi için en zor gelişen beceridir çünkü insanın kendisini dile getirmesini; üretmesini gerektirir. Üniversite eğitiminde yazılı ödev verilmesi oldukça yaygındır, ancak bu ödevler İngilizce değil içerik odaklıdır. İngilizce anlatımı iyi olmayan bir metnin içerik açısından iyi değerlendirme alma şansı düşer. Bu nedenle, Hazırlık programında ilk günlerden başlayarak verilen ödevleri yapmak ve onlarda öğretmenlerin yapacağı düzeltmelerden yararlanıp yazılı anlatımı geliştirmek öğrencinin yararınadır. Yazma her şeyden önce bir düşünme eylemidir. Yazılan metnin okuyucu tarafından kolayca izlenebilecek bir amacı, anlamı ve düzeni (giriş, gelişme, sonuç) ya da çerçevesi olmalıdır. Her bir paragraf tek fikir ve anlam içermeli, ancak birbiriyle bağlantılı olmalıdır. Mükemmeliyetçi öğrenciler yazmada özgün ve önemli fikirler üretmek uğruna bazen başladıkları metinleri bitirememe riskine girmektedirler. Bu tür metinler yazmanın gerçek yeri bölümlerdir. Hazırlıkta ise zaman kısıtlaması altında, doğru dilbilgisi kullanarak anlaşılabilir ve anlamlı metinler yazmak yeterlidir. Bazı öğrenciler kalıp sözcük ve cümlelere odaklanırlar. Oysa ezbere kalıp kullanılması sanıldığı gibi yarar getirmez, çünkü yazılan kompozisyonlarda önemli olan kullanılan sözcüklerin ne kadar zor olduğu değil metnin anlaşılır olmasıdır. Ayrıca, yaygın bir şekilde kullanılan kalıplar yazılı metinleri değerlendiren öğretim elemanları tarafından kolaylıkla ayırt edilebilmektedir. Kalıp kullanımı öğrenciye ek bir puan kazandırmamakta, hatta yanlış kullanımları notun düşmesine yol açabilmektedir. Türkçe ve İngilizce dil yapıları açısından birbirinden çok farklıdır. Gerek cümle kuruluşu gerekse sözcüklerin anlamları açısından aralarında herhangi bir koşutluk yoktur. Dolayısıyla Türkçe den çevrilmiş cümleler kurmak yerine eşanlamlı sözcükler sözlüğünden (thesaurus) yararlanmak çok daha akıllıca olur. Öğrenciler yazma becerisi geliştirmede Hazırlık taki yazma merkezinden, adresindeki ipuçlarından, yazma becerisi iyi olan arkadaşlarından da yardım alabilirler. Ayrıca bilgisayarda yazdıkları metinleri yazılım programındaki dil taramasından geçirerek kendi kendilerine belli ölçüde öğrenme sağlayabilirler. İnternette derinliği olan ilgi alanlarında İngilizce yapılan iletişimler de yazmanın gelişimine katkıda bulunabilir. KONUŞMA BECERİSİ Yabancı dilde en büyük zorluklardan biri de akıcı bir biçimde konuşabilmektir. Boğaziçi Üniversitesi nde derse etkin katılım çok önemlidir. Derslerin önemli bir bölümü öğrenci sorularına, tartışmalarına ve sunularına dayanmaktadır. İngilizce yeterlik sınavında konuşma bölümü yoktur, ancak öğrencileri ileride kendilerini bekleyen öğretime hazırlamak üzere Hazırlık Okulu nda dersler bütünüyle İngilizce yapılmakta ve öğrencilerin derse katılımlarında İngilizce kullanmaları beklenmektedir. Bu uygulamaya uymayıp ana dilde konuşmayı sürdürmekle hem konuşma, hem de dinlerken anlama becerisinin gelişmesi engellenmiş olur. Öğrencilerin ellerine geçen her fırsatı konuşmalarını geliştirmek üzere iyi değerlendirmeleri, sunu hazırlama çalışmalarını bunun için bir fırsat olarak görmeleri ve kampüste ya da çevrelerindeki yabancı insanlarla olabildiğince İngilizce iletişim kurmaları önerilir. 10

12 ÖĞRENCİNİN İNGİLİZCE ÖĞRENMEYE OLAN YAKLAŞIMI Şu verimli ders çalışma yöntemleri Hazırlık ta da işe yarar: Derslere girmeyi aksatmak yerine, etkin katılmak. Çalışmayı ertelemek yerine, programlı ve düzenli olmak. Derste yapılanları, özellikle zorlanılan kısımları daha sonra evde gözden geçirmek. Ödevleri biriktirmek yerine günü gününe yapmak. Düzeltilen ödev ve sınavlarda yapılan yanlışların üzerinden geçmek, hatta düzeltip yeniden gözden geçirilmesini sağlamaya çalışmak. Sınavda zorlanılan sorulara takılıp kalmak yerine önce kolayları tamamlayıp sonra zorlara geçmek. Sınavda yanlışlar doğruyu götürmüyorsa yanıtsız soru bırakmamak. Öğrenme sorumluluğunu eline alıp zayıf yanların farkına varmak ve onları geliştirmeye çalışmak. Kaynaklar elverdiğince ve katılım oldukça açılabilen destekleyici dersleri izlemek. Her öğrencinin kendine özgü çalışma yöntemleri olmakla birlikte özellikle İngilizce öğreniminde okulda geçirilen zaman çok önemlidir. Öğrencinin ders saatlerini en verimli şekilde geçirmesi ve öğrenmenin çoğunu okulda gerçekleştirmeye çalışması yararlı olacaktır. Bu bağlamda, derslere devam ve etkin katılım öğrenme sürecinde oldukça önemlidir. Devamsızlık yapan öğrenci o dersten giderek kopar. Derse etkin katılım ise ders sırasında odaklanmayı pekiştirir ve öğrenmeyi kolaylaştırır. Bazı Hazırlık öğrencilerinin önemli bir sorunu yarım günde biten derslerden arta kalan zamanı doğru kullanamamaktır. Düzenli ders çalışma alışkanlığı edinmeyen, bu yüzden gün içinde ne yapacağını bilemeyen ve zamanı iyi planlayamayan öğrenciler gece geç saatlere kadar ayakta kalmakta ve sabah okula geldiklerinde derste uyuyakalmaktadırlar. Bu önemli sorunun önüne geçmek için yapılacak işleri başka bir zamana ertelememek ve boşa zaman harcamak yerine önceliği dil öğrenme çalışmalarına vermek yerinde olur. Verilen ödevleri düzenli olarak yapmak bunun için bir başlangıç olabilir. Zamanı kullanmada plansız olan öğrenci sınav yaklaştıkça paniğe kapılıp birikenleri çalışmak üzere odasına kapandığı halde, planlı olan öğrenci azar azar ama sistematik çalışıp ders dışı etkinliklere de yer veren dengeli bir yaşam sürebilir. Diğer sosyal süreçler gibi Hazırlık taki öğretim de ilgili yasa ve yönetmelikler çerçevesinde yürütülmek durumundadır. Daha öğrenciliğin başında basılı olan ve içeriğine internet sayfasından da erişilebilen öğrenci el kitabı ve yönetmelikler gibi kaynaklara başvurarak öğrenciliğin hak ve sorumluluklarını öğrenmek öğrencilerin sorun yaşamasını önleyebilir. Bazen basılı kaynaklar bir sorunun yanıtlanmasına ya da sorunun çözülmesine yeterli gelmeyebilir, bu durumda konuyu ertelemek ya da kulaktan dolma bilgilere kapılmak yerine yetkili kimselere başvurmak etkili olur. Yukarıdaki noktaların dışında Hazırlık taki başarıda önemli olan başka bir nokta moral ve istektir. Öğrenciler arasında anlatılabilen hurafeler ( İngilizcen yeterli olsa da sınavı geçme, çünkü irregular öğrenci olmak bir felakettir ya da beginner isen hiç boşuna uğraşma Haziran sınavında geçemezsin ) ve yoğun ders programı öğrencinin İngilizce çalışma şevkini kırabilir. ÖSS gibi zorlu bir sınavdan çıkan öğrenci hazırlık dönemini rahat edeceği bir yıl olarak görmek isteyebilir. Ancak Hazırlık ın bölüm öncesi bir badire değil İngilizceyi öğrenebilmek için bulunmaz bir fırsat olduğunun farkına varmak; İngilizceyi yalnızca geçilmesi gereken bir ders olarak değil, yeni bir kültürel açılım ve diğer becerilerle kaynaşarak ilerideki yaşamın niteliğine katkı sağlayacak bir yetkinlik alanı olarak algılamak gerekir. 11

13 Üniversite kaynaklarının yetersizliğinden kaynaklanan sınıftaki öğrenci sayısının yüksekliği, sınıfın küçük mekânı, uzun ders saatleri, sınav baskısı, öğretmenlerle ilişkiler gibi bir takım etkenler öğrencinin isteğinin düşmesine neden olabilir. Ancak öğrenci başaracağına ne kadar inanır ve bunun için ne kadar çaba harcarsa o oranda başarı sağlar. Yabancı bir dili gereğince öğrenmek ve başarılı olmak için olumlu düşünmek ve kendine güven gerekir. Olumsuz pek çok etkene karşın pes etmeden çalışmayı sürdürmek bu başarının sırrıdır. TEZ YAZIMINDA BAŞARI Tez Yazımında Başarılı Olmanın Yolları Tez, akademik yaşamınız boyunca üsteleneceğiniz tek ve en büyük çalışma olabilir. Bir tezi araştırıp yazmanın ortalama bir yıl alacağı söylense de, birçok öğrenci genellikle gereken dökümlerin tümünü toplamak için aylarca uğraşır ve tezi tamamlamak için çok daha uzun zamana gereksinim duyar. Yazma konusunda çok yetenekli öğrenciler bile tez yazımının öngördüklerinden daha fazla zaman aldığını görürler. Bazıları öyle olmasını umabilir ama tez bir yaratıcılık patlaması gibi bir anda oluşturulamaz. Başarılı bir tez, planlı ve sıralı olarak atılmış çok sayıda adımla oluşturulur. Tez yazmak titiz ve düzenli bir çalışma gerektirir ve birçok öğrenci bu süreçte değişik zorluklarla yüzleşir. Öğrencilik yaşamının büyük bir bölümü okulda, akademik takvimin git-gelleri arasında geçer. Tez aşamasına gelinene değin programa kabul, ders programları, dersleri izleme, onlara hazırlanma, sınavlar ve dönem ödevleri derken yorgunluk belirtileri görülmeye başlayabilir ve tez gibi büyük bir projeye başlamak için öğrencideki enerji ve istek azalabilir. Bu durumdaki tez öğrencileri zamanlarını verimsizce geçirip, tez üzerinde odaklanmayı ağırdan alır ve tezden kaçınmaya çalışırlar. Öğrencilerin çoğu, tez yazmanın daha önce yaptıkları hiç bir çalışmaya benzemediğini, kendilerine çok yabancı olan yetenek, beceri ve çalışma alışkanlığını gerektirdiğini fark eder. Bu farkların en büyüğü, tez çalışmasında planın ve onun uygulanmasının öğrencinin kendisine kalmış olmasıdır. Çoğu öğrenci çalışmasını nasıl yapılandıracağını bilemez. Bu metindeki bilgiler, tez yazım aşamasında öğrencilerin sıkça yaşadığı zorluklara ve olası sorunları en aza indirgeyebilmek için neler yapılabileceklerine ilişkindir. 1. Öncelikleri belirleyin. Tez, daha önce yaşamınızdaki diğer etkinliklere ayırmış olduğunuz zamanın önemli bir kısmını alacaktır. Bu yüzden, tezi bitirmek için nelerden ödün vermek istediğinize karar vermelisiniz. Teze çok az öğrenci birincil önceliği verir. Birçokları ailesini, arkadaşlarını, araştırmalarını, öğrenimini ya da iş aramayı öncelik listesinin üst sıralarına yerleştirir. Bu size kalmıştır, ancak tezi öncelik listenizin alt sıralarına koymuş ve haftalık programınızda ona daha az zaman ayırmışsanız onu tamamlamanız çok uzun sürecek demektir. Eğer tezi öncelik listenizin üst sıralarına koymuş olduğunuzu sanıyor, ancak gerçekte ona uygun zamanı vermiyorsanız, göstereceğiniz düşük ilerleme hızı hevesinizi kırabilir. Bu nedenlerle, önceliklerinizi dürüstçe belirlemeniz, sizi aylar boyu sürebilecek sıkıntı ve suçluluk duygusundan korur, doğru beklentiler kurmanızı sağlar. 2. Plan geliştirin. Tez o denli uzun, karmaşık ve önceden kestirilemez bir çalışma olarak görülür ki başlangıç, gelişme ve sonuç bölümlerinin olmadığı sanılabilir. Öğrenci ucunu göremediği bir tünelde gibidir. Yapılacak çalışma planı, tezi bir yapı içine oturtur ve uzun bir süre amaçsız bir şekilde oradan oraya savrulmayı engeller. Bu plan, tezin başından sonuna kadar zamanlanmasını ve onu gerçekleştirmek için tasarlananları içermelidir. Genel zaman sınırlaması belirlendikten sonra, tez küçük alt kısımlara bölünüp her aşama için hedefler konulmalıdır. Kendinizle öyle bir anlaşma yapın ki tezin sıkıcı ve zor aşamalarında bile çalışmaya devam etme isteğiniz olsun. 3. Zamanı Verimli Kullanın. Zamanın haftalık olarak nasıl kullanılacağı, daha önceden belirlenen önceliklerin ve aşamalı çalışma planı hedeflerinin birleştirilmesiyle ortaya çıkar. Eğer izin verirseniz tez yaşamınızın bütününü kapsayabilir ancak öyle olmamalıdır, aralıksız her gün ve bütün gün tez üzerinde çalışacak şekilde bir plan yapmayın. Tez için yaşamınızdaki diğer etkinliklerden vazgeçmek yerine, tezin üzerinde ne zamanlar ve ne sıklıkta çalışmak istediğinize karar vermeniz çok daha üretken olur. Hafta boyunca, tez çalışması için belirli zaman dilimleri ayırın ve bu sözünüze sadık kalın. Yine de kendinize, programdaki tez çalışması için ayrılan 12

14 zaman dilimlerini bazen atlayabilecek ve daha sonraki hafta o açığı kapatabilecek kadar bir esneklik tanıyın. Tez, bir iş sorumluluğuna ne kadar çok benzerse, o denli düzenli ve sürekli ilerleme kaydedilir. Ancak, en ciddi iş sorumluluğunun bile belirli aralıklar gerektirdiğini unutmayın. 4. Çalışma Alanınızı Düzenleyin. Bir tez genellikle bir yıl ya da daha fazla sürer, bu nedenle, çalışma alışkanlıklarına uygun ayrı bir çalışma alanı bulunması yararlıdır. Tezi hazırlamak için masa, bilgisayar, lamba, sandalye, kitaplar, raflar, dosya dolapları, kâğıtlar ve kalemler gibi hangi kaynaklara gereksinim duyacağınızı bilin ve ona göre hazırlanın. Çalışma alanı ne denli iyi düzenlenmişse, gereken kaynakları aramak, kitapları toplamak, gazete ve mektupları sınıflamak gibi işler için o kadar az zaman harcanır. İdeal olan, herkesin kendi çalışma alanını düzenlemesidir; böylece aranılanlar kolaylıkla bulunabilir. Öncelikle tezin ilk taslaklarını, bilgisayar çıktılarını alın ve bir dosyada sınıflayın. Böylece yaptığınız ilerleme daha somut hale gelir ve her aşamayı tamamladığınızda başarı duygusu yaşarsınız. Bilgisayarın sabit sürücüsünü yedekleyin ve güvenli bir yere saklayın ki onları kaybetme riski ortadan kalkmış olsun. 5. Tez Danışmanınızla Görüşmek. Genellikle tez yazımı tek başına emek harcanan bir görev olarak algılanır, ancak aslında tez işbirliği yapmak için insana sayısız fırsat sunar. Tez danışmanınızla güçlü bir çalışma ilişkisi kurabilirseniz tez deneyiminiz daha doyurucu geçer. Danışmanınızla görüşmelere programda sıkça yer verin ve bu görüşmelerden belli bir odak çerçevesinde düzenli olarak çalışmak için yararlanın. Bu görüşmelerle aynı zamanda, danışmanınızın yaptığınız çalışmalardan haberdar olmasını ve gösterdiğiniz ilerleme hakkında size geribildirim vermesini sağlamış olursunuz. Danışmanınızı uyguladığınız plan hakkında bilgilendirip zaman sınırlamalarınız üzerinde onunla işbirliği de yapabilirsiniz. 6. Dengeyi Koruyun. Tezin gereklilikleri ile yaşamın diğer sorumlulukları arasında bir denge tutturmak oldukça zordur. Tez o kadar çok zafman alır ki diğer etkinliklere yeterli zaman bulmak olanaksız gibi görünebilir. Eğer kendinizi sürekli olarak kızgın, küskün, düş kırıklığına uğramış, boğulmuş ya da mutsuz hissediyorsanız, tez yazma sürecinde yaşam dengenizin bozulmuş olup olmadığına bir bakın. Bu dengeyi sağlıklı bir şekilde sürdürebilmek için, her gün ya da her hafta belli bir zamanı bedensel, sosyal, kültürel, duygusal ya da ruhsal yönden size iyi gelen etkinliklere ayırın. Bunu yapmanın birçok yolu vardır: spor yapmak, dengeli beslenmek, sigara/madde/alkol alımını azaltmak, yeterli uyku almak, arkadaşlıklar kurmak, kendine gevşeyebileceğiniz zaman ayırmak, değişik ilgi alanları geliştirmek, duyguları dile getirmek, meditasyon yapmak ya da dua etmek gibi. Bu alanların herhangi birinde belirli bir sorun yaşarsanız, ilgili bir uzmana danışın. 7. Bütünsel Bir Bakış Açısı Edinin. Okuma ve araştırmayla geçen birçok ayın ardından hala tezin çok az bir kısmını yazılabildiyseniz, hemen kaygılanmayın. Çok sayıda öğrenci, tezlerinin büyük kısmını, son tez savunmalarından önceki aylarda yazarlar. İlk başlarda zamanın çoğu konu seçimi, okuma, araştırma ve deney yapmayla geçer. İyi bir planlamayla tezin önceliğini artırırsanız, sonunda hedeflerinize ulaşırsınız. Sonuç Burada paylaşılan öneriler tez yazımıyla ilgili birçok yolunun yalnızca bir kısmıdır. Kendi tezinizin tanımlama, gelişme ve savunma aşamalarında danışmanınız ya da komite üyeleriyle bazı ek yaklaşımlar geliştirmek isteyebilirsiniz. Ayrıca, bir uzmandan yardım almak da isteyebilirsiniz. Bu zorlu süreci sizin için kolaylaştıran tüm yolları deneyebilirsiniz. Tez yazım sürecinizde hepinize iyi şanslar! ALKOL KULLANMAK Alkolü Tanımak Gerek Alkol sık ve yaygın olarak kullanılan yasal bir madde. İnsanlık tarihi boyunca da kullanımı olmuştur. İnsanlar alkolü kimi zaman bir gıda, kimi zaman ise bir eğlence aracı olarak görmüşlerdir. Eski çağlarda dini törenlerde alkolün yeri büyüktür. Öte yandan, alkolün bedene birçok zarar verdiği ve bağımlılık oluşturabileceği bilinir. Alkol ve etkileri konusunda bilgilenmek önemlidir. Alkolün bedenimizi nasıl etkilediğini ve etki özelliklerini bilmek günlük yaşamımızda karşılaşacağımız alkolle ilgili sorunları yaşamamak için bize yol gösterici olabilir. 13

15 Alkol aynı zamanda kar getiren bir araçtır. Ticari firmalar kendi mallarını satmak için farklı yollara başvurabilmektedir. Bunlar arasında en sık rastlanılanı alkolün olumsuz etkilerini azımsamaya çalışma eğilimidir. Örneğin, ülkemizde uzun yıllar biranın bağımlılık yapmayacağı ve alkollü içkiler sınıfında değerlendirilmemesi gerektiği ileri sürülmüştür. Bu nedenle alkol hakkında tarafsız bilgi edinebilmek önemlidir. Alkol kimi zaman bir imaj aracı olarak kullanılmakta, böylece satışının artırılması hedeflenmektedir. Soğukkanlı, erkeksi, özgür, maceracı... Ticari firmalar bunlar gibi birçok imajın kendi ürünleri ile özdeşleşmesini sağlamaya çalışmaktadırlar. Biz de alkolü çeşitli yaşantılarımızla özdeşleştiririz. Örneğin, kimine göre alkolsüz eğlence olmaz. Kimine göre alkolle rahatlamak gereklidir. Bazıları dertlerini alkolle unutabileceklerine inanır. Alkole tarafsız ve bilimsel gözle bakmak çok önemlidir. Alkol hayatımızda. Ama hayatımız alkol olmasın... NE İSTEDİĞİNİZE KARAR VERİN! Alkol kullanırken amacınız nedir? Bu sorunun yanıtı alkol kullanma miktarınızı da belirlemelidir. Kandaki alkol düzeyine göre oluşan etkiler aşağıda belirtilmiştir: Alkol Düzeyi Etki % 0.02 Hafif bir fark hissedilmeye başlar. % 0.04 Birçok kişi bu düzeyde rahatlama ve keyif hissetmeye başlar. % 0.06 Kişinin yargı gücü bozulur, yeteneklerini kullanma ve doğru kararlar alma becerisi azalır. % 0.08 Kasların eşgüdümü, araba kullanma ve konuşma gibi beceriler bozulur. Bulantı riski yükselir. % 0.10 Kişinin kendi üstündeki denetimi kaybolur, tepki verme süresi bozulur. % 0.15 Denge ve hareket bozuklukları ortaya çıkar. Kaza yapma riski ve içtiği zaman olanları hatırlamama olasılığı artar. % 0.30 Bilinç kaybolur, koma gelişir, ölüm riski ortaya çıkar. NASIL İÇECEĞİNİZE KARAR VERİN! Alkol etkisi, aşağıda görüldüğü gibi iki fazlı bir eğri çizer. Kullanılan alkol miktarı arttıkça, alkolün verdiği keyif ve rahatlama hissi yerini mutsuzluk ve öfkeye bırakır. Hızlı içildiği zaman da istenen etkileri yaratmadan, hızla istenmeyen etkilere yol açar. Alkol miktarı arttıkça olumsuz etkileri artar. Fazla ve sık alkol alındığı zaman tolerans gelişir, yani etkiye karşı duyarlık eşiği yükselir. Tolerans kişinin aynı etkiyi sağlamak için daha fazla miktarda alkol alma gereksinimini duymasıdır. Kişi benzer etkiyi sağlamak için giderek kullandığı alkolün miktarı artırmak zorunda kalır. Alkol miktarı arttıkça tolerans gelişir. NE KADAR ALKOL İÇMEK RİSKLİDİR? Kullanılan alkol miktarını değerlendirmek için standart içki tanımı kullanılır. Yarım duble rakı, cin, viski ya da bir kadeh şarap ya da bir bardak bira bir standart içkiye eşittir. Bir Standart İçki Nedir? Yukarıdaki değerlere göre haftalık alınan alkol miktarı değerlendirilmelidir. 14

16 Alkolün sınırı Erkekler haftada 21 standart içkiyi Kadınlar 16 standart içkiyi aşmamalıdır. Ancak gebeler, fiziksel hastalığı olanlar, bağımlılar ve araba kullanacaklar hiç alkol almamalıdır. Unutmayın! Bunlar üst sınırlardır, bu kadar içmek zorunda değilsiniz... ALKOLÜN BEDENSEL VE RUHSAL ETKİLERİ Alkolün bedensel ve ruhsal etkileri kişiden kişiye değişir. Bazı insanlar çok az alkol alsa bile bedensel ya da ruhsal olarak hemen etkilenirler. Bazılarında ise, bu etkilerin ortaya çıkması uzun zaman alır. Bu nedenle, kimde ve ne zaman bu etkilerin ortaya çıkacağı bilinemez. Bedensel etkiler Mide ülseri ve gastrit. Karaciğerde büyüme, yağlanma ve siroz. Damar sertliği ve yüksek tansiyon. Beslenme bozukluğu. Bağışıklık sisteminde bozukluklar. Kaslarda zayıflama. Sinir hücrelerinde hasar. Felç. Cinsel işlev bozukluğu. Ruhsal etkiler Uykusuzluk. Depresyon. Huzursuzluk. Öfke. Hafıza kaybı. İş ve okul yaşamında sorunlar. Kişilerarası ilişkilerde sorunlar. ALKOLÜ AZALTMAK MI TAMAMEN BIRAKMAK MI? Alkolü azaltmanın gerektiği durumlar: Tehlikeli düzeyde alkol kullanımı varsa, Alkole bağlı sorunlar ortaya çıkmışsa. 15