KOBİ LERİN EKONOMİK VE SOSYAL SİSTEME KATKILARI, GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLERİ. Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK

Transkript

1 KOBİ LERİN EKONOMİK VE SOSYAL SİSTEME KATKILARI, GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLERİ Öğr. Gör. Aynur Arslan BURŞUK

2 KOBİ LERİN EKONOMİK VE SOSYAL SİSTEME KATKILARI Ekonomik sistem; faktör piyasaları, işletmeler, mal piyasaları ve tüketicilerden oluşmaktadır. Bu haliyle işletmeler toplumun ihtiyaçlarının neler olduğu, mal ve hizmetlerin hangi kalitede, ne zaman ve hangi yöntemlerle üretileceğini ve fiyatının ne olacağı gibi değişkenleri belirlemeye çalışır. 20. yy mantığıyla dev entegrasyon düşünceleri tamamen gündem dışı kalmaktadır. Yeni paradigmaya göre, bol miktarda ve çeşitte, gerektiği zamanda, düşük maliyette mal üretebilmek için; Çok büyük sermaye birikimine, Çok büyük fiziki yatırımlara, Çok uzun bir zamana, Çok büyük bir istihdama İhtiyaç duyulmamaktadır.

3 Günümüzde teknolojik gelişmeler gittikçe hızlanırken, ürünlerin hayat süreleri kısalmaktadır. Böylece tercihlerin hızlı değişimine ayak uydurabilmek ve piyasaya zamanında girmek önemli hale gelmiştir. Esnek bir üretim yapısına sahip olan KOBİ ler, ekonomik sistemin vazgeçilmez ekonomik birimi haline gelmiştir. Hatta tahmin dahi edilemeyen yeni iş alanları doğmaktadır.

4 KOBİ LERİN TÜRK EKONOMİSİNDEKİ YERİ KOBİ lerin ekonomik ve toplumsal kalkınmada ki önemli rolleri; İstihdam sağlama ve yeni iş imkanı oluşturma,esneklik ve yenilikleri teşvik etme,bölgesel kalkınmayı hızlandırma, ekonomiye dinamizm kazandırma olarak sıralanabilir. Türkiye de KOBİ lerin toplam işletmeler içerisinde yatırım payı %26,5 üretim payı %38 ihracat payı %16,6 istihdam oranı %81,48 toplam işletmeler içindeki payı %99,9 kredi payı ise %25 tir.

5 KOBİ lerin Ekonomik ve Sosyal Sisteme Katkıları İşletmenin kurulması için gereken sermaye miktarı düşüktür. Bu da girişimcilik yeteneklerine sahip kişilerin bu miktarı kendi imkanlarıyla bulmaları ve iş hayatına atılmalarını kolaylaştırmaktadır. İnsanların daha rahat yaşamalarına katkıda bulunan KOBİ ler, oluşturdukları katma değer ile, toplumun refah düzeyinin yükselmesine yardımcı olmaktadır. Ödedikleri vergilerle sosyal amaçlı programları gerçekleştirmesini sağlar.

6 KOBİ lerin Ekonomik ve Sosyal Sisteme Katkıları Sosyal sorumluluklarının bilincindeki işletmeler, kültür, eğitim ve sportif faaliyetlerine ve kimi sosyal sorunların çözümüne de katkıda bulunur. Piyasadaki değişmelere çok çabuk uyum sağlayabildikleri, yani esnek oldukları belirtilen KOBİ ler yeni teknolojilere de kolaylıkla ayak uydurabilirler. Tüketici kitle, standart mallar yerine özel ve kendine özgü malları arama eğilimindedir. Bu eğilim standart mallar yerine kısa serili malların tüketimini artırmaktadır.

7 1. Rekabetin Korunması Rekabet, piyasada çok sayıda firmanın olmasını gerektirir.serbest piyasa ekonomisinin işlerliğini koruyabilmesi için, piyasaya giriş ve çıkışın serbest olması, piyasada çok sayıda satıcının bulunması şarttır. Rekabeti korumanın en iyi ve kolay yolu, yeni işletmelerin pazara girişini sağlamak ve desteklemektir.bu da ancak küçük ve orta ölçekli işletmelerin varlığıyla gerçekleşebilir.

8 2. Orta Sınıfın Korunması ve Denge Unsuru Olmaları KOBİ ler toplumda orta sınıfı teşkil eder ve orta sınıfın güçlü oluşu da toplumu gerek ekonomik gerekse toplumsal yönden dengeli kılar. Orta sınıf güçlü olunca refah ölçüsü itibariyle toplumsal sınıflar arasında uçurumlar azalır. Gelirin daha dengeli dağılımı, sosyal huzursuzlukların en aza indirilmesi, bölgeler arası gelir farklılıkların giderilmesi veya toplumsal barışa katkıda bulunacak yapılanmalar, güçlü bir orta sınıf ile sağlanır.

9 3. Sermaye Birikimine Katkıları Küçük işletmeler aileden sağlanan veya şahısların kendi birikimleri ile rahatlıkla kurulabilir. Dolayısıyla yastık altında, sandıklarda atıl bekleyen kaynaklar böylelikle rahatlıkla yatırıma dönüştürülebilir.

10 4. İstihdama Olumlu Katkıları KOBİ ler ülkenin en küçükten en büyüğe, bütün yerleşim birimlerinde kurulabilir. Dolayısıyla özellikle küçük yerlerde hem iş sahası sunar hem de insanlara yaşadıkları toplumdan kopmadan iş sahibi olmanın kolaylığını sağlar. Bu durum köyden kente göçe engel olacağı için, göç ve işsizlik gibi nedenlerle meydana gelen toplumsal huzursuzluklar da engellenmiş olur.

11 Yeni Fikir ve Buluşların Ortaya Çıkarılması KOBİ lerin kurucuları genellikle teknik kökenli girişimcilerdir.bu girişimciler ya şimdi sahibi oldukları işletmeye benzer bir işletmede veya kamu sektöründe ilgili iş üzerinde işçi, ustabaşı, teknisyen gibi görevlerde çalışmış kimselerdir. Dolayısıyla geçmiş tecrübe ve girişimlerini kendi işyerinde etkin bir şekilde değerlendirirler. Ayrıca KOBİ ler yeni bir düşünceyi gerçekleştirmek, bilinmeyen ürünleri üretmek ve teknolojide değişiklik yapmak için kurulurlar

12 KOBİ lerin Dünya Ekonomisi ndeki Yeri ve Önemi Yalnızca kalkınmakta olan ülkemizde değil aynı zamanda gelişmiş AB ülkelerinde de KOBİ ler olmazsa olmaz ekonomik birimlerdir. KOBİ ler, ekonomilerin canlılığı, istihdamın makul sınırda tutulması, sanayileşme ve uzun dönemde ülke kalkınması için temel unsur olarak kabul edilmişlerdir. Bu nedenle dünyanın pek çok ülkesinde KOBİ lerin desteklenmesi ve geliştirilmesi gibi düzenlemeler, hükümet politikaları arasında yer almıştır.

13 KOBİLER İN GÜÇLÜ VE ZAYIF YÖNLERİ

14 KOBİ lerin Güçlü Yönleri 1. Küçük Sermaye İle Yatırım Yapabilme: Bir küçük işletmenin kurulması, büyük işletmelere göre oldukça düşük maliyet gerektirir. 2. Piyasa Şartlarına Uyum Sağlama Yetenekleri: küçük işletmeler tüketicilerle her düzeyde daha yakın çalıştıklarından, tüketicilerin tercihlerini, sorunlarını hemen değerlendirip, ekli değişiklikleri yapabilmektedirler. Bu esnek yapıları KOBİ leri yeniliklere daha yatkın hele getirmektedir.

15 KOBİ lerin Güçlü Yönleri 3. İstihdam Yapısı ve Yönetim: Büyük işletmeler personeli işten çıkarma veya zorunlu izin gibi istihdam problemlerini en aza indirme araçlarına küçük işletmelere kıyasla iki kat daha fazla başvurmaktadır. Küçük işletmelerin daha ziyade genç ve kalifiye düzeyi düşük personel istihdam ederken büyük işletmeler, çoğunlukla uzman personel istihdam etmektedir. Büyük işletmelerde ücret düzeyleri daha yüksektir. Yönetim sistemlerinin basitliği sayesinde KOBİ lerde kararlar daha hızlı ve etkili alınabilir. Bu durum işletmenin yönetimini kolaylaştırmaktadır.

16 KOBİ lerin Güçlü Yönleri 4. Müşteri ve işletme personeliyle yakın ilişki içinde olma: KOBİ ler tüketicilere her düzeyde daha yakın çalıştıklarından, tüketicilerin tercihlerini, sorunlarını hemen değerlendirip, gerekli değişiklikleri yapabilmektedirler. İşletme personeliyle ilişkilerin yakın ve sıcak olması, işletme personelinin işletmeye sahiplik anlayışıyla yaklaşmalarına neden olur. Bu iyi ilişkilerin avantajları personelin kendi işi dışında bazı ek işler yapmalarını da sağlar.

17 KOBİ lerin Güçlü Yönleri 5. Üretim biçimi: Emek yoğun çalışıp, sınırlı miktarda, sipariş usulü ve tüketicinin değişen beklentilerini karşılayacak türden mallar üretmeleri nedeniyle, küçük işletmeler büyük işletmelerin rekabetinden fazla etkilenmezler. Küçük işletmeler genellikle önceden belli müşteriler için, ürettikleri mal ve hizmetlerin satılmaması ve elde kalması gibi bir risk de söz konusu değildir.

18 KOBİ lerin Zayıf Yönleri 1. Tek başına olma ve kalifiye eleman sağlayamama: Zamanla işletme yapı itibariyle oturmaya başladıkça, örgüt yapısı karmaşıklaşır, iş yükü artar ve işletme fonksiyonlarını yerine getirecek kalifiye elemanlara ihtiyaç duyulur. Girişimci uzman kişileri işletmesinde bulundurmak isteyebilir. Ancak çoğu kez küçük işletmelerin kazanç düzeyi uzman kişilerin istihdamını ekonomik kılmaz.

19 KOBİ lerin Zayıf Yönleri 2. Gerekli sermaye sağlayamama: küçük işletme girişimcileri genellikle sınırlı bir öz sermaye ile iş hayatına atılırlar. Çoğu durumda bu sermaye kuruluş için gerekli olan sabit değerlerin akımı ve çalışma sermayesi için yeterli olmaz. Bu yüzden bu işletmeler optimum büyüklükte kurulamaz. Bankaların veya diğer finans kuruluşlarının küçük işletmelere destek sağlamaya isteksiz oluşları işi iyice çıkmaza sokar. KOBİ lere sağlanan kredilerde genellikle kredi faizlerinin yüksek ve vadenin kısa oluşu, ya da kredi miktarının en az iki katını bulan ipotek istenmesi, kredinin projeye göre değil ipoteğe göre verilmesi, önemli bir handikaptır.

20 KOBİ lerin Zayıf Yönleri 3. Mevzuat ve vergi sistemi: ülkemizde küçük veya orta ölçekli işletme kurmayı düşünen bir girişimci, yapmayı planladığı işin niteliğine göre yaklaşık 60 ayrı kamu kuruluşuna başvurmak ve istenen belgeleri düzenlemek zorundadır. Ülkenin her yöresindeki küçük işletmelerin aynı oranda vergi ödemeleri yada ödenen vergiler arasındaki farkının çok az olması gibi nakdi olumsuzluklar, daha çok önem arz eder. Kazanç üzerinden alınan vergilerde birçok vergi istisna ve vergi muafiyeti bulunmaktadır. Ücret üzerinden alınan vergi fonlar küçük işletmeler için önemli bir yük teşkil eder.işletmeler küçüldükçe, işgücü daha yoğun olarak kullanıldığı için, ücret üzerinden tahsil edilen vergi yükü de artmaktadır.

21 KOBİ lerin Zayıf Yönleri 4. Alıcı satıcı ilişkileri: Büyük işletmeler, faktör piyasasından satın aldıkları üretim faktörlerini büyük işletmelere satan veya büyük işletmelerce üretilen mal ve hizmetleri pazarlayan küçük işletmeler yerine kendilerine bağımlı işletmeler ikame ederek küçük işletmelerin işlev alanlarını daraltmaktadır. 5. Örgütleme yetersizliği: Büyük işletmeler, dış çevre ile aktif uyum içerisinde ilişkilerini sürdürebilmek, çevre koşullarını kendilerine belli ölçüde uyarlayabilmek için çeşitli birlikler oluşturmuşlardır. Bu birliklerin en önemlisi Türkiye Sanayi Ve İş Adamları Derneği dir(tüsiad). Oysa KOBİ lerin bu ölçüde güçlü bir birlikleri yoktur. Bu durum KOBİ lerin seslerini yeterince güçlü duyuramamasına neden olmaktadır.

22 SON KOBİ lerin Zayıf Yönleri