Bağışıklamada Güncel Durum

Transkript

1 Bağışıklamada Güncel Durum Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar Daire Başkanlığı Dr.Osman Topaç 4.Ulusal Pediatri Kongresi Kasım 2016/Antalya

2 Genişletilmiş Bağışıklama Programı Amaç: Hassas yaş gruplarına enfeksiyona yakalanmalarından önce ulaşıp bağışıklanmalarını sağlamak, Aşı ile korunulabilir hastalıklardan kaynaklanan hastalık, sakatlık ve ölümlerini önlemektir. * Tarih ve 7941 Sayılı Daimi Genelge 2

3 Türkiye de Bağışıklamanın Kısa Tarihçesi Çiçek Difteri Boğmaca BCG Oral Polio Difteri- Boğmaca- Tetanoz Kızamık

4 Türkiye de Bağışıklamanın Kısa Tarihçesi Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) Türkiye Aşı Kampanyası Çocuk Felci Ulusal Aşı Günleri Hepatit B Son Polio Vakası Kızamık Aşı Günleri (Avrupa nın En büyük aşı Kampanyası, 18.5 Milyon)

5 Türkiye de Bağışıklamanın Kısa Tarihçesi Bağışıklamada Kalite ve Güvenlik Eğitimi 2005 DSÖ Küresel Aşı Eğitim Merkezi Sertifikası 2005 İlk ve Orta Öğretimde Hepatit B Aşılaması Kızamıkçık, Kabakulak, Hib İlk ve Orta Öğretimde Kızamıkçık Aşılaması DaBT-İPA-Hib, Konjuge Pnömokok (7 Valanlı)

6 Türkiye de Bağışıklamanın Kısa Tarihçesi MNT Eliminasyonu Orta Düzey GBP Modül Eğitimi DaBT-İPA Aşı Uygulaması DaBT-İPA-Hib Aşı Dolumu 2011 Konjuge Pnömokok (13 Valanlı) Karekod Uygulaması 2011

7 Türkiye de Bağışıklamanın Kısa Tarihçesi Aşı Ana Deposunun Yenilenmesi Hepatit A Konjuge Pnömokok (13 Valanlı) Formülasyon ve Dolumu Suçiçeği Aşı Elektronik Takip Sistemi (Isı, Stok, İzleme)

8

9 Genişletilmiş Bağışıklama Programı Hedefleri Her bir antijen için ülke genelinde %97 aşılama hızına ulaşmak ve devamlılığını sağlamak aylık bebeklerin %90 ını tam aşılı hale getirmek 5 yaş altı (0-59 ay) aşısız ya da eksik aşılı çocukları tespit edip aşılamak Okul çağı çocuk aşılamalarında her bir antijende %95 aşılama hızına ulaşmak Tespit edilen tüm gebelere uygun Tetanoz-difteri (Td) aşısı uygulamak Ülkenin poliodan arındırılmış durumunu sürdürmek Maternal ve Neonatal Tetanozu elimine etmek Kızamık Eliminasyon Programını yürütmek Diğer Kontrol Programlarını yürütmek

10 Genişletilmiş Bağışıklama Programında Yer Alan Hastalık Kontrol Programları Polio Eradikasyon Programı Kızamık ve Kızamıkçığın Eliminasyonu ve Konjenital Rubella Sendromunun Kontrolü Programı Maternal ve Neonatal Tetanoz Eliminasyon Programı Hepatit B Kontrol Programı Difteri Kontrol Programı Boğmaca Kontrol Programı Tüberküloz Kontrol Programı Kabakulak Kontrolü Programı Hemofilus influenza tip b Kontrolü Programı İnvaziv Pömokokal Hastalıkların Kontrolü Programı Hepatit A Kontrol Programı Suçiçeği Kontrol Programı Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) İzleme Sistemi

11 Aşı Uygulamaları 2005 yılında 7 hastalığa karşı aşı uygulanırken, 2013 yılında aşı uygulanan hastalık sayısı 13 olmuştur. Dünya ülkeleri arasında, ulusal aşılama takvimine alınma sırasına bakıldığında ülkemiz; Konjuge pnömokok aşısına 18. Hepatit A aşısına 12. Suçiçeği aşısına 23. ülke olarak başlamıştır. 12

12 Aşıların Sunumu Daha önceleri aşılar çoklu dozlu ambalajda kullanıma sunulmaktayken günümüzde; KKK, Hepatit B, KPA, Td, DaBT-İPA-Hib, Hepatit A, Suçiçeği tekli doz olarak uygulanmaktadır. OPA, BCG aşıları ise çoklu doz olarak sunulmak olup bu durum üreticilerden kaynaklanan sebeplerledir. 13

13 Yeni Aşıların Takvime Eklenmesi DSÖ rehberleri ve ülkemizin öncelikleri gözetilerek, Bağışıklama Danışma Kurulu nda karar verilmektedir. Ülkemizdeki epidemiyolojik durumu ortaya çıkaran çalışmalara devam edilmekte ve bu alandaki çalışmalar desteklenmektedir. tarafından Türkiye Rotavirüs Surveyans Ağı (TÜROSA) ve İnvaziv Bakteriyel Hastalıklar sürveyansı yürütülmektedir. HPV konusunda ise değerlendirmeler devam etmektedir. 14

14 Türkiye T.C. Halk Sağlık Sağlığı Bakanlığı Kurumu Aşılama Hızlarının Yıllara Göre Dağılımı (Türkiye, ) BCG DaBT-İPA-Hib 3 Hep B 3 KKK KPA 3 Suçiçeği Hep A

15 Ülkemizde Erişkinlere Yönelik Aşı Uygulamaları Ülkemizdeki Aşı Uygulamaları Hep-B Aşılaması Doğurganlık Çağı Kadınlara Difteri-Tetanoz Aşılaması Erişkin Difteri-Tetanoz Aşılaması Sağlık Çalışanı Aşılaması Seyahat Sağlığı Aşılaması Hac ve Umre Aşılaması Askerlik Dönemi Aşılaması Pnömokok ve Grip Aşısı Uygulaması

16 Ülkemizdeki Aşı Uygulamaları Sağlık Çalışanı Aşılaması Td KKK Mevsimsel İnfluenza Hep-B Hep-A Suçiçeği İki Damla Aşı Dökülmesin Gözyaşı 17

17 Ülkemizdeki Aşı Uygulamaları Seyahat Aşılaması Sarı Humma (Orta ve Güney Amerika ile Afrika nın tropikal bölgelerine gidenlerde zorunlu) Meningokok (Hac ve Umre için zorunlu) Tifo Kolera Hepatit A Kuduz Japon Ensefaliti Kene kaynaklı ensefaliti **Bu aşılar ve diğer rutin aşılar(kkk, Td, Polio..) her yolcu için yolculuk risk değerlendirmesi temel alınarak tavsiye edilir İki Damla Aşı Dökülmesin Gözyaşı 18

18 Polio Eradikasyon Programı Polionun eradikasyonu hedefi; sadece klinik olarak vakaların görülmemesi değil, aynı zamanda hastalığa neden olan polio virüsünün de yok edilmesidir. Ülkemizde son polio vakası 26 Kasım 1998 tarihinde görülmüştür. Ancak halen dünyada vakaların görülmesi nedeniyle program ve aşılama çalışmalarına devam edilmektedir. Polionun Eradikasyonu Programı çalışmaları ile Dünya Sağlık Örgütü Türkiye yle birlikte Avrupa Bölgesi ni 21 Haziran 2002 de Poliodan Arındırılmış Bölge Sertifikası ile belgelendirmiştir. 19

19 Polio Eradikasyon Programı DSÖ Avrupa Bölgesi Poliodan Arındırılmış Bölge Sertifikası 21 HAZİRAN 2002

20 PEP Polio Vakaları ve Polio-3 (Dpt+IPV+Hib 3.Doz) Kapsayıcılığı, Türkiye, Vaka % PEP Ulusal Aşı Günleri *Klinik sınıflandırma(1989 dan itibaren) *Virolojik sınıflandırma (1997 den itibaren)

21 Gösterge: AFP Sürveyansı Performansı Göstergeleri Hedef yaş altındaki her kişide polio dışı AFP vakası 1. Uygun gaita numunesi %80 toplanan AFP vakalarının oranı Poliovirüs Guillain-Barre Sendromu Travmatik nevrit Diğer (toksin, vs.) Enteroviruslar Diğer virüsler Transvers myelit AFP yi akla getirmelidir.

22 Mop-Up Total Aşı Sayısı (Toplam 9 Tur) YILLAR YERLİ YABANCI GENEL Total

23 Aşılama Çalışmaları Sınır Geçişinde Aşılama a) OPV (0-15 yaş arası), b) MMR (9 ay-15 yaş arası) c) DTaB-IPV-Hib (7 yaş altı), d) Dtab-IPV (7-12 yaş arası), e) Kadınlara tetanoz aşısı

24 Aşılama Çalışmaları Ayrıca ülkemizde bulunan Suriyeli misafirlerimize yönelik, GBP de belirtilen ülkemiz ulusal aşı takvimine uygun olarak; 0-11 aylık bebeklere, yaş grubu kadınlara, Okul çağındaki çocuklara rutin aşılama hizmeti sunulmakta, ayrıca kampanyalar dahilinde çocuk felci aşısı ve Kızamık içeren aşı uygulaması 0-15 yaş grubuna içerecek şekilde uygulanmaktadır.

25 Düzensiz Göçmenler ve Bunlarla Uğraşan Kolluk Kuvvetlerinde Aşılama Düzensiz göçmenlerle temasta bulunan kolluk kuvvetlerinde görevli personele uygulanması gereken aşılar ve uygulanma kararları önce te toplanan BDK kararıyla uygulanmaya başlanmış ardından te toplanan ikinci BDK ile birkaç eklemeyle uygulanmaya konmuştur. Aynı aşıların düzensiz göçmenlerde de ve düzensiz göçmenlerin çocuklarına da Türkiye de uygulanan aşı takvimi uygulanmasına karar verilmiştir.

26 Bu kararlar doğrultusunda İnfluenza aşısı En az biri yetişkin tip boğmaca aşısı içeren tetanoz-difteri aşısı Hepatit B aşısı Kızamık-Kızamıkçık- Kabakulak aşısı Meningokok aşısı Hepatit A aşısı Suçiçeği aşısı Oral polio aşısı Diğer: Yetişkin bağışıklaması yönünden önerilen, diğer aşıların uygulaması da takip edilir.

27 24 Nisan 2009 tarihinde maternal ve neonatal tetanozun ülkemizde elimine edildiği DSÖ tarafından duyurulmuştur.

28 Yıllara Göre Neonatal Tetanoz Vaka Sayıları ( ) Vaka Sayısı

29 Vaka Sayısı T.C. Sağlık Bakanlığı % Aşılama Hızı Kızamık ve Kızamıkçık Eliminasyon Stratejileri ( ) Rutin Bağışıklamanın Güçlendirilmesi Sürveyansın Güçlendirilmesi Aşı Kampanyası İkinci doz Destek Aşılama Aktiviteleri KKK Aşısı Kızamık Kızamıkçık KKK-1 KKK-2

30 Kızamık Salgın Eğrisi (Türkiye, ) (n=8661) ay-9 vaka

31 ,0 Yıllara Göre Akut Hepatit B İnsidansları ( ) 12,0 10,0 8,0 okul aşı uygulamaları 6,0 4,0 2,0 0,0 0,4 0,3 2,9 5 yaş altı 15 yaş altı Toplam Nüfus 32

32 Hepatit A Kontrol Programı Yıllara Göre Akut Hepatit A İnsidansları ( ) 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 12,4 12,8 9,8 11,7 9,9 6,8 3,8 5,3 4, y altı 15 y altı Toplam 5,9 2,1 0,9 33

33 Difteri Vaka Sayıları ve DBT3 Aşılama Hızlarının Yıllara Göre Dağılımı Vaka Sayısı Aşılama Hızı % 20 0

34 25000 Yıllara Göre Kabakulak Vaka Sayıları ( )

35 Yıllara Göre Suçiçeği Vaka Sayıları ( ) verileri TSİM den alınmıştır 36

36 Türkiye T.C. Halk Sağlık Sağlığı Bakanlığı Kurumu Yıllara Göre Hib Menenjit Vakalarının Dağılımı ( )

37 Vaka Sayısı İnsidans (Yüzbinde) T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye T.C. Halk Sağlık Sağlığı Bakanlığı Kurumu Boğmaca Verilerinin Yıllara Göre Dağılımı ,9 0,8 0, ,6 0, ,1 11 0,11 0,08 0,09 0,07 0,07 0,03 0,04 0,05 0,02 0, ,4 0,3 0,2 0,1 0 Vaka Aşı Kapsayıcılığı İnsidans 38

38 Aşı Sonrası İstenmeyen Etki (ASİE) İzleme Sistemi Aralık 2003 tarihinde yürürlüğe girmiştir. GBP kapsamında uygulanan aşılar (özel aşılar dahil) sonrası gelişen istenmeyen etkilerin sürveyansı yürütülmektedir. Temel amaç; aşının toplum tarafından kabul edilirliğinin ve hizmet kalitesinin artırılmasıdır. * Tarih ve 7943 Sayılı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi, 2009/18. 39

39 ASİE Gruplaması Yıllara Göre Dağılım ( ) ASİE Gruplaması Aşı Yan Etkisi Sınıflandırılamayan Enjeksiyon Reaksiyonu Rastlantısal Program Uygulama Hatası

40 AŞI REDDİ Ebeveynler tarafından, Genişletilmiş Bağışıklama Programında yer alan aşıların çocuklarına uygulanmasına izin verilmemesi halinde; Aşı reddine ait tutanak Toplum Sağlığı Merkezi Halk Sağlığı Müdürlüğü Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü Anayasa Mahkemesi kararı sonrası aşı reddi tutanakları ASPİM e gönderilmemektedir. Zorunlu aşı uygulaması ile ilgili mevzuat hazırlanmış ve Başbakanlığa sunulmuştur.

41 Aşı ve İlaç Deposu m2 kapalı alan m2 açık alandan oluşmaktadır m 3 (+2) (+8) o C, m 3 hacim

42 Aşının Adı Yıllık Aşı İhtiyacı Yıllık Alınan Doz DaBT-IPV-Hib (Beşli Karma) DaBT-IPV (Dörtlü Karma) Valanlı Konjuge Pnömokok Aşısı Kızamık Kızamıkçık Kabakulak Aşısı Pediatrik Tip Hepatit B Aşısı Erişkin Tip Tetanoz Difteri Aşısı Pediatrik Tip Hepatit A Aşısı Suçiçeği Aşısı BCG Aşısı Oral Polio Aşısı Mevsimsel İnfluenza Aşısı Kuduz Aşısı Kızamık Aşısı

43 Aşı Dağıtımı Merkez Depo İl Halk Sağlığı Deposu Toplum Sağlığı Merkezi Son Kullanıcı 3 ay 1 ay 1 ay adet Kamyon # 140 adet Nakil Aracı 44

44 Aşı Takip Sistemi (ATS) Yönetim Aşı Takip Sistemi (ATS) Stok Kontrol Isı Kontrol

45 46

46 47

47 Ülkemizde Aşı Geliştirme Çabaları Ülkemizde aşı üretimi için gerekli teknoloji ve yatırımın ülkemize kazandırılması ve bu alanda ülkenin kendi kendine yeterliliğinin mümkün olan en yüksek düzeyde sağlanması amacıyla Td aşısı ihalesi KİK kapsamında 31 Temmuz 2015 tarihinde yapılmış ve tesisleşme devam etmekte olup, 4.yıl sonunda ilk yerli aşımız üretilmiş olacaktır. SİP kapsamında yerli aşı üretimine yönelik hepatit A aşısının alımı için ön izinler alınmış ve çalışmalar devam etmektedir yılında yerli aşı üretimini kapsayan hepatit A aşısı ihalesi bitirilecek ve kızamıkkızamıkçık-kabakulak ve/veya suçiçeği aşıları ile kuduz aşısına yönelik fizibilite raporları ile ihale dokümanlarının hazırlanması planlanmaktadır.

48