D ZEL MOTORLU JENERATÖR GRUBU KULLANMA VE BAKIM EL K TABI

Transkript

1 D ZEL MOTORLU JENERATÖR GRUBU KULLANMA VE BAKIM EL K TABI

2 SAYIN EMSA JENERATÖR KULLANICISI; Öncelikle, Emsa Jeneratör ü seçti iniz için teflekkür ederiz. Bu Kullanma ve Bak m El Kitab sizlere Emsa Jeneratör Sistemi ni tan tmak amac yla haz rlanm fl ve gelifltirilmifltir. Bu kitap jeneratörün yerleflimi, çal flt r lmas ve bak m hakk nda genel bilgiler vermektedir. Ayr ca alm fl oldu unuz jeneratörle ilgili genel bilgiler, tablolar ve flemalar da verilmifltir. Genel emniyet tedbirlerini almadan jeneratörünüzü asla çal flt rmay n z, bak m ve onar m yapmay n z. 2

3 Ç NDEK LER 1. G R fi EMN YET Genel Yerleflim, Tafl ma ve Çekme Yang n ve Patlama Mekanik Kimyasal Gürültü Elektriksel Elektrik Çarpmalar na Karfl lk Yard m GENEL TANIM Jeneratör Tarifi ve Tan m Dizel Motor Motor Elektrik Sistemi So utma Sistemi Alternatör Yak t Tank ve fiase Titreflim zolatörleri Susturucu ve Egzost Sistemi Kontrol Sistemi YERLEfiT RME, KALDIRMA VE DEPOLAMA Genel Kabin Jeneratörün Tafl nmas Jeneratör Yerinin Seçimi Titreflim zolasyonunun Tesisi Yanma Havas Girifli So utma ve Havaland rma Egzost Jeneratör Odas Boyutlar Yak t Sistemi Günlük Yak t Tank Ana Yak t Tank Yak t Yolu Jeneratörde Kullan lan Ya ve Antifriz Viskozite-S cakl k Diyagram Aküler Bak ml Tip Aküler Aküye lk Asitli Suyun Doldurulmas Akü Bak m Akünün Test Edilmesi Hydrometre Testi Bak ms z Tip Aküler Elektrik Ba lant lar Kablaj Koruma Yükleme Güç Faktörü Topraklama/Topraklama fiartlar Paralel Çal flt rma zolasyon Testi Ses Susturucusu

4 Egzost Susturucular Kabinler Di er Ses Susturucular Römorklu Jeneratörlerin Çekilmesi Çekme çin Haz rl k Çekme Park Etme Depolama Motorun Depolanmas Alternatörün Depolanmas Akünün Depolanmas Motor Blok Suyu Is t c s JENERATÖR BAKIMI JENERATÖRÜ ÇALIfiTIRMADAN ÖNCE YAPILMASI GEREKEN KONTROL VE filemler JENERATÖR KONTROL S STEMLER JENERATÖRLER N ÇALIfiTIRILMASI Otomatik Kumandal Jeneratörün Çal flt r lmas DKG 307 Kontrol Paneli ile Çal flt r lmas EOAM 210 FD-FL Kontrol paneli ile çal flt r lmas AMF 4.0 Kontrol Paneli ile Çal flt r lmas Manuel Kumandal Jeneratörün Çal flt rmas Çal flt rmada dikkat edilecek hususlar OTOMAT K TRANSFER C HAZLARI TANITIMI ve KULLANMA TAL MATLARI DKG 307 Otomatik Transfer Cihaz Dijital Göstergeler EOAM 210 FD-FL Otomatik Transfer Cihaz AMF 4.0 Otomatik Transfer Cihaz KUVVET PANOSUNUN YER VE YERLEfiT R LMES ALTERNATÖR ARIZALARI VE G DER LMES D ZEL MOTOR ARIZALARI VE G DER LMES PER YOD K BAKIM TAL MATI

5 1.G R fi Emsa Jeneratör; so utma suyu ve antifrizi, yak t, ya lama ya ve flarjl akünün sa lanmas durumunda, götürüldü ü yerde hemen devreye verilecek flekilde dizayn edilmifltir. Uzun y llar n verdi i deneyim ile EMSA, verimli, güvenilir ve kaliteli jeneratörler üretir. Bu Kullanma ve Bak m El Kitab, kullan c n n jeneratörü kolayca kullanmas ve bak m n yapmas na yard m amac yla haz rlanm flt r. Bu kitapta verilen tavsiye ve kurallara uyulmas halinde jeneratör uzun süre Maksimum performans ve verimde çal fl r. Kirli ve tozlu ortamda jeneratörün düzenli çal flmas n sa lamak amac yla daha s k bak m yapmaya dikkat edilmelidir. Her zaman ayarlar ve onar mlar, yetkili ve e itimli kifliler taraf ndan yap lmal d r. Her jeneratör,flase üzerine yap flt r lm fl etiket üzerinde gösterilen bir model ve seri numaras na sahiptir. Ayr ca bu etiket üzerinde jeneratörün imalat tarihi, gerilimi, ak m, kva cinsinden gücü, frekans, güç faktörü ve a rl verilmifltir. Jen - Set Tipi Motor Tipi Alternatör Tipi Güç (kva) Frekans (Hz.) H z (rpm) A rl k (kg) Jen - Set Seri No Motor Seri No Alternatör Seri No Voltaj (V) Amper (A) Cos Φ Üretim Y l EMSA Elektromotor Alternatör San. Tic. A.fi. Meclis Mah. Teraziler Cad. No:37 Sarıgazi/İstanbul Tel: (pbx) Fax: info@emsa-jenerator.com.tr fiekil 1.1 EMSA Jeneratör Etiketi Bu etiket bilgileri yedek parça sipariflli, garantinin ifllemesi veya servis sa lanmas için gereklidir. 5

6 2.EMN YET 2.1. GENEL Jeneratörün do ru kullan lmas halinde tamamen güvenli olacak flekilde dizayn edilmifltir. Bununla birlikte güvenlik sorumlulu u jeneratörü kuran, iflleten ve bak m n yapan kiflilere aittir. E er belirtilen güvenlik önlemleri uygulanm fl ise kaza ihtimali çok azd r. Herhangi bir teknik operasyon veya ifllem yapmadan önce gerekli emniyeti sa lamak operasyon veya ifllemi yapan kifliye aittir. Jeneratör yaln zca yetkili ve e itimli kifliler taraf ndan çal flt r labilir. UYARILAR Jeneratöre bak m yapmadan veya jeneratörü çal flt rmadan önce kitaptaki tüm uyar lar okuyunuz ve anlay n z. Bu kitaptaki prosedür, talimat ve güvenlik önlemlerine uyulmamas halinde kaza ve yaralanmalar n olmas muhtemeldir. Bilinen emniyetsiz bir durumda jeneratörü asla çal flt rmay n z. E er jeneratörde emniyetsiz bir durum var ise, tehlike uyar s koyunuz ve akünün negatif (-) kutbunun ba lant s n keserek bu olumsuz durum düzeltilene kadar jeneratörün çal flmas n engelleyiniz. Jeneratöre bak m veya temizlik yapmadan önce akünün negatif (-) kutbunun ba lant s n kesiniz. Jeneratör,standartlar na uygun flekilde yetkili servislerce kurulmal ve çal flt r lmal d r YERLEfi M, TAfiIMA VE ÇEKME Kitapta 4.Bölüm jeneratörün yerlefltirilmesi, kald rma ve depolama konular n kapsamaktad r. Jeneratörü tafl madan, kald rmadan, yerlefltirmeden veya römorklu jeneratörü çekmeden önce bu bölümü okuyunuz. Afla daki emniyet tedbirlerini dikkate al n z. UYARILAR Elektriksel ba lant lar, ilgili standartlara uygun flekilde yap n z. Bu standartlara topraklama ve toprak hatalar da dahildir. Jeneratörler için yap lan yak t depolama sistemlerinin ilgili kodlara, standartlara ve di er gereklere uygun flekilde kuruldu undan emin olunuz. Motor egzost gazlar personel için tehlikelidir. Kapal mahallerde bulunan bütün jeneratörlerin egzost gazlar ilgili standartlara uygun s zd rmaz siyah borular ile d flar ya at lmal d r. S cak egzost susturucusu ve egzost borular yanabilecek maddelerin temas ve personelin dokunmas na karfl korunmal d r. Egzost gaz n n tehlikesiz olarak d flar at lmas n sa lay n z. 6

7 Jeneratörü, alternatör ve motor kald rma halkalar n kullanarak kald rmay n z. Jeneratörü kald rmak için flasede bulunan kald rma noktalar n kullan n z. (fiekil 4.1) Kald rma araçlar ve destek yap lar n n sa lam ve jeneratörü tafl yabilecek kapasitede oldu undan emin olunuz. Jeneratör kald r ld zaman, tüm personel jeneratör etraf ndan uzak tutulmal d r. Römorklu jeneratörü çekerken tüm trafik kurallar na standartlara ve di er düzenlemelere dikkat ediniz. Bunlar n içinde yönetmeliklerde aç kça belirtilen gerekli donan mlar ve h z s n rlar da vard r. Personelin mobil jeneratör üzerinde seyahat etmesine izin vermeyiniz. Personelin, çekme demiri üzerinde veya mobil jeneratör ile çekici araç aras nda durmas na izin vermeyiniz. Özel olarak dizayn edilmedikçe jeneratörü tehlikeli olarak s n fland r lan bir çevrede kurmay n z ve çal flt rmay n z YANGIN VE PATLAMA Jeneratörün bir parças olan yak t ve duman tutuflabilir ve patlayabilir. Bu maddelerin depolanmas nda uygun önlemlerin al nmas, yang n ve patlama riskini azalt r. BC ve ABC s n f yang n söndürücüler el alt nda bulundurulmal d r. Personel bunlar n nas l kullan ld n bilmelidir. UYARILAR Jeneratör odas n uygun flekilde havaland r n z. Jeneratörü, jeneratör odas ve zeminini temiz tutunuz. Yak t, ya, akü elektroliti veya so utma suyunun etrafa dökülmesi durumunda, dökülen yeri derhal temizleyiniz. Yan c s v lar motorun yak n nda bulundurmay n z. Yak t n etraf nda alev, k v lc m, sigara içmek gibi yanmaya sebebiyet verebilecek olaylara izin vermeyiniz. Akü ba lant s n yapmadan veya akü ba lant s n sökmeden önce akü flarj cihaz n n beslemesini kesiniz. Ark olay ndan kaç nmak için topraklanm fl iletken nesneleri terminaller gibi elektri e maruz kalan bölgelerden uzak tutunuz. K v lc m veya ark, yak t tutuflturabilir. Motor çal fl yor iken yak t tank n doldurmay n z. Yak t sisteminde yak t s z nt s varsa jeneratörü çal flt rmay n z. 7

8 Herhangi bir yang n an nda personelin kolay ç k fl için acil ç k fl kap s olmal d r MEKAN K Jeneratör, hareketli parçalardan korunmak için muhafazalar yla birlikte dizayn edilmifltir. Buna ragmen jeneratör mahallinde çal fl rken di er mekanik tehlikelerden personeli ve cihazlar korumak için önlem al nmal d r. UYARILAR Emniyet muhafazalar ç kar lm fl halde jeneratörü çal flt rmay n z. Jeneratör çal fl yorken bak m yapmak veya baflka bir sebepten dolay emniyet muhafazas n n yan na veya alt na ulaflmaya çal flmay n z. El, kol, uzun saçlar, tak lar, sarkan elbise parçalar, jeneratörün hareketli parçalar ndan uzak tutulmal d r. Dikkat: Baz hareketli parçalar aç k bir flekilde görülmemektedir. Jeneratör odas n n kap s n kapal ve kilitli tutunuz. S cak yak t, s cak so utma suyu, s cak egzost gaz duman, s cak yüzeyler ve keskin köflelere temastan kaç n n z. Jeneratör mahallinde çal fl rken koruyucu elbise ve malzemeleri kullan n z. So utma suyu so uyana kadar radyatör dolum kapa n açmay n z. Radyatör kapa n tamamen açmadan önce yüksek buhar bas nc n n azalmas için kapa yavafl yavafl gevfletiniz K MYASAL Jeneratörde kullan lan ya lar, yak tlar, so utma sular ve akü elektrolitleri endüstriyel tiptir. Uygun kullan lmazlarsa personele zarar verebilirler. UYARILAR Yak t, ya, so utma suyunu ve akü elektrolitini deri ile temas ettirmeyiniz ve yutmay n z. E er kazayla yutulur ise t bbi tedavi için derhal yard m isteyiniz. Deri ile temas halinde temas bölgesini sabunlu su ile y kay n z. Yak t veya ya bulaflm fl elbise giymeyiniz. Aküyü haz rlarken aside 8

9 dayan kl bir önlük, yüz maskesi ve koruyucu gözlük tak n z. Deriye veya elbiseye akü elektrolitinin dökülmesi durumunda dökülen yeri bol miktarda bas nçl su ile hemen temizleyiniz GÜRÜLTÜ Ses izolasyon kabini ile donat lmam fl jeneratörlerin ses fliddeti 105 dba'dan fazlad r. 85 dba'dan fazla ses fliddetine uzun süreli maruz kalma, iflitme için tehlikelidir. UYARILAR Jeneratör mahallinde çal fl rken kulakl k tak n z. 2.7.ELEKTR KSEL Elektrikli cihazlar n etkili ve emniyetli çal flmas, bu cihazlar n do ru bir flekilde yerlefltirilmesi, kullan lmas ve bak m n n yap lmas ile sa lan r. UYARILAR Jeneratörün yüke ba lant s, bu konuda e itimli ve kalifiye olan yetkili bir servis taraf ndan, ilgili elektrik kodlar na ve standartlar na uygun bir flekilde yap lmal d r. Jeneratörü çal flt rmadan önce (buna mobil jeneratörler de dahil) jeneratörün topraklanmas n n yap ld ndan emin olunuz. Jeneratöre yük ba lant s yapmadan veya jeneratörden yük ba lant s n sökmeden önce jeneratörün çal flmas n durdurunuz ve akü negatif (-) terminalinin ba lant s n kesiniz. Islak veya sulu bir zeminde duruyor iken yük ba lant s n yapmaya veya yük ba lant s n kesmeye kalk flmay n z. Jeneratör üzerindeki iletkenlere, ba lant kablolar na ve elektrikli parçalara vücudunuzun herhangi bir k sm ile veya izole edilmemifl herhangi bir nesne ile temas etmeyiniz. Yük ba lant s yap ld ktan sonra veya yük ba lant s söküldükten sonra alternatör terminal kapa n yerine tak n z. Kapak emniyetli bir flekilde yerine tak lmad kça jeneratörü çal flt rmay n z. Jeneratörü gücüne ve elektrik karakteristiklerine uygun yüklere ve elektrik sistemlerine ba lay n z. Tüm elektrikli ekipmanlar temiz ve kuru tutunuz. zolasyonun afl nd, çatlad ve k r ld yerlerdeki elektrik tertibat n yenileyiniz. Afl nm fl, paslanm fl ve rengi gitmifl olan terminalleri yenileyiniz. Terminalleri temiz tutunuz ve ba lant lar s k yap n z. 9

10 Tüm ba lant lar ve bofltaki kablolar izole ediniz. Elektrik yang nlar nda BC veya ABC s n f yang n söndürücüler kullan n z ELEKTR K ÇARPMALARINA KARfiI LKYARDIM UYARILAR Elektri e maruz kalm fl kifliye, elektrik kayna n kapatmadan önce ç plak elle dokunmay n z. E er mümkünse elektrik kayna n devre d fl ediniz. Bu mümkün de il ise elektrik fiflini çekiniz veya elektrik kablosunu elektri e maruz kalan kifliden uzaklaflt r n z. E er bunlar da mümkün de il ise, kuru yal tkan madde üzerinde durunuz ve tercihen kuru tahta gibi yal tkan bir madde kullanarak, elektri e maruz kalan kifliyi iletkenden uzaklaflt r n z. E er kazazede nefes al yor ise, kazazedeyi afla da tan mland gibi iyileflme pozisyonuna getiriniz. E er elektri e maruz kalan kifli bilincini kaybetmifl ise, ay ltmak için afla daki ifllemleri uygulay n z. SOLUNUM YOLUNU AÇMAK Kazazedenin bafl n geriye do ru e iniz ve çenesini yukar kald r n z. Kazazedenin a z na veya bo az na kaçm fl olabilecek takma difl, sak z, sigara gibi nesneleri ç kar n z. NEFES ALMA Kazazedenin nefes al p almad n, görerek dinleyerek ve hissederek kontrol ediniz. KAN DOLAfiIMI Kazazedenin boynundan nabz n kontrol ediniz. E ER NEFES ALAMIYOR FAKAT NABIZ VAR SE Kazazedenin burnunu s k ca kapat n z. Derin nefes alarak dudaklar n z kazazedenin dudaklar ile birlefltiriniz. Gö üs kafesinin yükseldi ini gözleyerek a zdan yavaflça üfleyiniz. Sonra üflemeyi b rakarak gö üs kafesinin tamamen inmesine izin veriniz.kazazedeye dakikada ortalama 10 defa nefes veriniz. 10

11 E er yard m ça rmak için kazazede yaln z b rak lacaksa, 10 defa nefes vererek k sa zamanda geri dönünüz ve nefes verme ifllemine devam ediniz. Her 10 nefes verme iflleminden sonra nabz kontrol ediniz. Nefes al p vermeye bafllad anda kazazedeyi iyileflme pozisyonuna getiriniz. NEFES ALAMIYOR VE NABIZ YOK SE T bbi yard m isteyin veya en yak n sa l k kuruluflunu aray n z. Kazazedeye iki defa nefes verin ve afla daki gibi kalp masaj na bafllay n. Gö üs kafesinin birleflme yerinden 2 parmak yukar ya avuç içini yerlefltiriniz. Di er elinizi de parmaklar n z kitleyerek yerlefltiriniz. Kollar n z dik tutarak, dakikada 15 defa 4-5 cm afla do ru bast r n z. T bbi yard m gelene kadar 2 nefes verme ve 15 kalp masaj ifllemini tekrar ediniz. E er kazazedenin durumunda düzelme görülürse, nabz n kontrol ederek nefes vermeye devam ediniz. Her 10 nefes verme iflleminden sonra nabz n kontrol ediniz. Nefes al p vermeye bafllad anda kazazedeyi, iyileflme pozisyonuna getiriniz. Y LEfiME POZ SYONU Kazazedeyi yan yat r n z. Solunum yolunun aç k olmas n sa lamak için çenesini ileriye do ru bakacak flekilde bafl n e ik tutunuz. Kazazedenin öne veya arkaya do ru yuvarlanmamas n sa lay n z. Nefes al p vermesini ve nabz n düzenli bir flekilde kontrol ediniz. E er ikisinden biri durursa yukar daki ifllemleri tekrarlay n z. UYARILAR Kazazedenin bilinci tekrar yerine gelene kadar, su gibi s v lar vermeyiniz. 11

12 3.GENEL TANIM 3.1. JENERATÖR TAR F VE TANIMI Emsa Jeneratör, yüksek kalite ve güven sa lamak amac yla bir bütün olarak dizayn edilmifltir. fiekil 3.1 tipik bir jeneratörün ana parçalar n göstermektedir. Fakat her jeneratör, ana parçalar n n konfigürasyonu ve büyüklü üne göre baz farkl l klar gösterir. Bu bölüm jeneratör grubunun parçalar n k saca tan mlamaktad r. Daha genifl bilgi bu kitab n daha ileri bölümlerinde verilmifltir. Her jeneratörde o jeneratöre ait bir etiket (fiekil 1.1) flase üzerine yap flt r lm flt r. Bu etiket, jeneratörü ve jeneratörün çal flma karakteristiklerini tan mlayan bilgileri içermektedir. Bu bilgiler model numaras, seri numaras, alternatör gerilimi ve frekans, kva olarak ç k fl gücü, a rl ve üretim y l gibi bilgilerdir. Model ve seri numaras yaln zca o jeneratörü tan mlamaktad r ve garantinin ifllemesi, servis ve yedek parça istendi i durumlarda gerek duyulur D ZEL MOTOR Jeneratöre hareket veren dizel motor (1) özellikle jeneratörler için üretildi inden ve güvenilir oluflundan dolay seçilmifltir. Motor 4 zamanl endüstriyel a r hizmet tipidir ve güvenilir bir enerji sa lamak için tüm aksesuarlar üzerinde verilmifltir. De iflebilir kuru tip hava filtresi, mekanik veya elektronik motor h z kontrol governörü bu aksesuarlardan baz lar d r MOTOR ELEKTR K S STEM Motor elektrik sistemi, negatif toprakl 24 veya 12 V D.C.'dir. Bu sistem elektrikli marfl motoru, akü ve akü flarj alternatöründen oluflmaktad r. 12 V elektrik sistemi için bir, 24 V elektrik sistemi için iki adet bak ms z tip starter akü verilmektedir. E er istenirse di er tip aküler de verilebilir. Aküler 4. bölümünde daha genifl olarak aç klanm flt r SO UTMA S STEM Motor so utma sistemi, hava so utmal veya su so utmal d r. Hava so utmal bir sistem, motoru so utmak için motorun içine so uk hava veren yüksek bir fan içermektedir. Su so utmal sistem radyatör (3), fan, devir-daim pompas ve termostattan meydana gelmektedir. Alternatörde alternatör sarg lar n so utmak için dahili bir fan mevcuttur. 3.5 ALTERNATÖR Jeneratörün ç k fl gerilimi ve gücü IP koruma standard nda (tanecik ve damlamaya karfl korumal ) kafes korumal, kendinden ikazl, kendinden regülasyonlu, f rças z alternatör (4) taraf ndan üretilir. Alternatör üzerine çelik sactan yap lm fl terminal kutusu (5) monte edilmifltir. 12

13 3.6 YAKIT TANKI VE fiase Motor ve alternatör çelik bir flase (6) üzerine monte edilmifltir. fiase içinde yak t tank (7) mevcuttur (Yak t tank kapasiteleri için Tablo 4.2' ye bak n z.) 3.7.T TREfi M ZOLATÖRLER Motorun titreflimini azaltarak jeneratörün yerlefltirildi i zemine titreflimi iletmesini önlemek için titreflim izolatörleri (8) kullan lm flt r. Bu izolatörler motor ve alternatör aya ile flase aras na yerlefltirilmifltir. stenirse flase ile zemin aras na da özel izolatörler kullan labilir. 3.8 SUSTURUCU VE EGZOST S STEM Egzost susturucusu (2) jeneratör ile birlikte ve/veya montaj için ayr ca verilmifltir. Susturucu ve egzost sistemi motordan yay lan gürültüyü azalt r ve emniyetli ç k fl için egzost gaz n yönlendirir. 3.9 KONTROL S STEM Manuel veya otomatik kontrol sistemi ve panosu (9) jeneratörü muhtemel ar zalardan korumak, jeneratörün ç k fl n ve çal flmas n kontrol etmek amac yla jeneratör üzerine yerlefltirilmifltir. Bu sistemler hakk nda 7. bölümde daha detayl bilgi verilmifltir. 13

14 Dizel motor 2. Egzoz 3. Radyatör 4. Alternatör fiekil 3.1 Tipik jeneratör grubu 5. Terminal kutusu 6. fiase 7. Yak t tank (fiase içerisinde) 8. Titreflim izolatörleri 9. Kontrol panosu 14

15 4.YERLEfiT RME, KALDIRMA VE DEPOLAMA 4.1 GENEL Jeneratörün boyutlar n n bilinmesinden sonra jeneratörün yerlefltirilmesi için plan haz rlanabilir. Bu bölüm jeneratörün etkin ve emniyetli yerlefltirilmesi için gerekli ve önemli faktörleri içermektedir. 4.2 KAB N Jeneratör, bir kabin içine kondu unda tafl ma ve yerlefltirme büyük ölçüde kolaylaflacakt r. Kabin, jeneratörü yetkisiz kiflilerin kullanmas na ve d fl etkenlere karfl korur. fiekil 4.1 Jeneratörün vinç ile kald r lmas 15

16 4.3 JENERATÖRÜN TAfiINMASI Jeneratör flasesi, özellikle jeneratörün tafl nmas n kolaylaflt rmak için dizayn edilmifltir. Jeneratörün yanl fl kald r lmas parçalarda ciddi hasarlara yol açabilir. Jeneratör, forklift kullan larak kald r labilir. Forklift ile tafl ma esnas nda oluflabilecek hasar önlemek için mutlaka flase ile forklift aras na bir tahta koyunuz. Forklift b çaklar n (kollar n ) jeneratörün flasesinin alt na dikkatli bir flekilde yerlefltiriniz. Her iki flase kolunun forklift b çaklar üzerinde olmas na dikkat ediniz. UYARILAR - Jeneratörü motor veya alternatör kald rma halkalar n kullanarak kald rmay n z. - Jeneratörün a rl na uygun kald rma teçhizat kullan n z. - Jeneratör tafl ma amac yla kald r ld nda, personeli jeneratörden uzak tutunuz. - Kabinli veya kabinsiz jeneratör kald r l rken flase üzerindeki kald rma mapas deliklerini kullan n z. - Jeneratör setini kald rmak için kullan lacak olan çelik halat veya zincirin jeneratör setine temas etti i k s mlara zarar gelmemesi için gerekli önlemleri al n z. 4.4 JENERATÖR YER N N SEÇ M Jeneratörün konaca yerin seçimi yap l rken afla daki faktörler göz önüne al nmal d r: -Yeterli havaland rma olmal d r. -Ya mur, kar, sel suyu, direkt gün fl, dondurucu so uk ve afl r s cakl k gibi unsurlara karfl korumal olmal d r. -Afl nd ran veya iletkenlik sa layan toz, iplik, duman, ya duman, buhar ve motor egzost duman gibi havadan tafl nan zararl maddelere karfl korumal olmal d r. -Jeneratör oda zemini düzgün ve sa lam olmal d r. -A aç veya direk gibi devrilebilecek nesnelerin çarpmas na karfl korumal olmal d r. -Jeneratörün so utulmas, servis ve bak m yap labilmesi için jeneratör etraf nda en az 1 metre ve jeneratör üzerinde en az 2 metre boflluk olmal d r. -Jeneratörü odaya tafl yabilmek için jeneratörün geçebilece i uygun bir yol olmal d r. -Yetkisiz kiflilerin jeneratör mahalline giriflleri s n rland rmal d r. E er jeneratörü binan n d fl na koymak gerekiyor ise, jeneratör bir kabin veya bir oda içerisine konmal d r. Ayr ca jeneratörün geçici olarak binan n içinde veya d fl nda çal flt r lmas nda kabin kullan lmas faydal d r. Tipik bir jeneratör grubunun bodrum yerleflim plan fiekil 4.4' de verilmifltir. 16

17 4.5 T TREfi M ZOLASYONUNUN TES S Jeneratör, motor ve alternatörün akuplaj ndan sonra motor-alternatör ayaklar ile flase aras na titreflim izolatörleri kullan lmal d r. Jeneratör Temeli: Jeneratör zemini için cm yüksekli inde ve en az jeneratör boyutlar nda betonarme bir temel olmal d r. Betonarme sert ve sa lam bir zemin sa layarak titreflimi azalt r. Temelin oturdu u zemin, temelin ve jeneratörün slak a rl n kald rabilecek yap da olmal d r. E er jeneratör zeminden yukar ya yerlefltirilecekse binan n yap s jeneratörü, yak t deposunu ve di er aksesuarlar n kald rabilecek kapasitede olmal d r. Jeneratör odas zaman zaman slak olan bir yer ise jeneratör zemini yükseltilmelidir. Böylece flasenin afl nmas azalt lm fl olur. 4.7 SO UTMA VE HAVALANDIRMA Motor ve alternatör s yayarak ortam s cakl n n artmas na sebep olurlar. S cakl n artmas ise jeneratörün çal flmas n olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle motor ve alternatörün so uk tutulmas için yeterli havaland rman n sa lanmas gerekir. Hava ak fl n n fiekil 4.4'de görüldü ü gibi olmas gerekir. Hava alternatör taraf ndan jeneratör odas na girmeli, motor üzerinden ve radyatör içerisinden geçerek çad r bezinden körük tipinde esnek bir branda yard m yla odadan ç kmal d r. E er s cak havan n odan n d fl na at lmas için bir branda kullan lmaz ise fan, s cak havay jeneratör odas na yayarak so utman n etkinli ini azalt r. 4.6 YANMA HAVASI G R fi Motor yanma havas mümkün oldu unca temiz ve so uk olmal d r. Yanma havas jeneratörün bulundu u ortamdan motora monte edilen hava filtresi vas tas yla çekilir. Fakat bazen toz, pislik ve s cakl k gibi koflullardan dolay jeneratör etraf ndaki hava uygun olmayabilir. Bu durumlarda bir hava girifl kanal ba lanabilir. Bu kanal motor üzerindeki hava filtresine temiz havay d fl ortamdan veya baflka bir odadan sa lar. 17 fiekil 4.2 Sapt rma kanallar ile radyatörden at lan havan n yönlendirilmesi

18 Radyatör s cak hava at fl kanal veya bacas nda keskin köfle yap lmas ndan kaç n lmal d r (fiekil 4.3).D flar at lan havay döndürmek için yönlendirici flekilde düzenleme yap lmal d r (fiekil 4.2). ve motorun durmas yla da panjurlar n kapanmas sa lanabilir. 4.8 EGZOST Motor egzost sisteminin amac, egzost duman n tehlike veya rahats zl a sebebiyet vermemesi için odan n d fl na sevk etmek ve gürültüyü azaltmakt r. Motorun gürültü seviyesini azaltmak için uygun bir egzost susturucusu egzost borusuna tak lmal d r. UYARILAR fiekil 4.3 Zay f havaland rma tertibat Odaya hava giriflinin ve odadan hava ç k fl n n kolay olmas için hava girifl ve ç k fl pencerelerinin yeterince büyük olmas gerekir. Kaba bir hesapla hava girifl ve ç k fl pencereleri radyatör alan n n en az 1.5 kat büyüklü ünde olmal d r. Jeneratörün hava flartlar ndan etkilenmemesi için girifl ve ç k fl pencerelerinin panjurlar olmal d r. Bu panjurlar sabit olabilir ancak so uk iklimler için hareketli olmas tercih edilmelidir. Jeneratör çal flt r lmad nda panjurlar kapat labilir. Böylece ilk çal flt rma ve yüke vermeyi kolaylaflt ran s cak hava odada kal r. Otomatik kontrol sistemli bir jeneratör odas nda e er panjurlar hareketli ise bunlar otomatik olarak hareket ettirilebilir. Bu sayede motorun çal flmaya bafllamas yla birlikte panjurlar n hemen aç lmas Motor egzost gaz n n solunmas tehlikelidir. Kapal mahallerde bulunan bütün jeneratörlerin gazlar, standartlara uygun flekilde s zd rmaz borularla odan n d fl na at lmal d r. S cak egzost susturucusu ve egzost borusunu yan c maddelerden uzak tutunuz ve personelin emniyeti için muhafaza alt na al nmas n sa lay n z. Egzost sistemi dizayn edilirken, geri bas nc n, motor imalatç s n n izin verdi i geri bas nç de erini aflmamas na dikkat edilmelidir. Afl r geri bas nç motorun hasar görmesine neden olur. Geri bas nc azaltmak için egzost borular mümkün oldu unca k sa ve düz olmal d r. Gerekli olan her dirsek, boru iç çap n n en az 1.5 kat yar çap nda bir kavise sahip olmal d r. Her 6 metre'de veya 3 dirsekte boru çap 1 inch daha büyük boru kullan lmas, egzost geri bas nc n düflürmek için uygun olacakt r. Motor titrefliminin egzost boru sistemine ve binaya iletilmesini 18

19 fiekil 4.4 Tipik jeneratör grubu bodrum yerleflim plan önlemek için ve s nmadan dolay genleflme için egzost manifoldu ve egzost boru sistemi aras na esnek bir ba lant kullan lmal d r. Egzost borular n n a rl motor manifolduna ve turbo flarj ç k fl na ölü a rl k olmamas için çevre yap lardan desteklenmelidir. Egzost sisteminin a rl binaya verilmelidir. Bu ifl için gerdirme eleman kullan labilir. Jeneratör odas içine yerlefltirilmifl olan egzost sisteminin parçalar gürültü seviyesini ve yay lan s y azaltmak için izole edilmelidir. Susturucu ve egzost borular yan c maddelerden uza a yerlefltirilmelidir. Aç k olan egzost ç k fl na ya mur giriflini önlemek için de iflik uygulamalarda flape tipi karfl t a rl kl ya mur kapaklar kullan labilir. Her jeneratörün kendine ait bir egzost sistemi olmal d r. Bir tek egzost borusu kullanarak jeneratörlerin egzost ç k fllar birlefltirilemez. Egzost malzemesi metal borudan olmal d r. 19

20 4.8.1 JENERATÖR ODASI BOYUTLARI 20 Tablo 4.1 Emsa aç k tip dizel jeneratör boyutlar, oda boyutlar, hava girifl ve ç k fl pencerelerinin boyutlar ve egzost borusu çap ölçüleri. fiekil 4.5 jeneratör odas nda verilen harflere bak n z. Not: Remote radyatörlü gruplar için lütfen yetkili bayimizle görüflünüz.

21 fiekil 4.5 Jeneratör odas 4.9 YAKIT S STEM Jeneratör yak t sistemi motora sürekli olarak temiz yak t sa lamal d r. Yak t sistemi günlük yak t tank, yak t hortumlar ve anayak t tank ndan oluflur. UYARILAR Jeneratörlerin yak t depolama sistemleri standartlara uygun olmal d r. Yak t n etraf nda alev, k v lc m yada sigara içmek gibi yanmaya sebebiyet verebilecek olaylara izin vermeyiniz Günlük Yak t Tank : Günlük yak t tank jeneratörün ihtiyac olan günlük yak t kullan ma haz r tutar. Bu nedenle günlük yak t tank jeneratör odas nda bulunmal d r. Jeneratörün çelik flasesi günlük yak t tank n depo edecek flekilde depo-flase olarak imal edilmifltir (880 kva'ya kadar). Not: Daha büyük güçler için lütfen yetkili sat fl temsilcilerimizle görüflünüz (Tablo 4.2). 21

22 22 Tablo 4.2 Jeneratör gruplar na ait yak t tank kapasiteleri ve tam yükte yak t sarfiyatlar.

23 4.9.2 Ana Yak t Tank : Jeneratörün daha uzun bir süre çal flt r lmas için günlük yak t tank na ek olarak ana yak t tank ba lanabilir. Ana yak t tank, dolum ve bak m n n kolay yap labilmesi için oda d fl nda uygun bir yere konmal d r. Fakat so uk ortamlarda viskozitenin artmas yla yak t ak fl s n rlanaca için ana yak t tank afl r so uk ortamlara b rak lmamal d r. Buharlaflma, genleflme veya tanka yak t dolumu esnas nda oluflan hava bas nc n azaltmak için yak t tank n n üzerine bir hava firar ç k fl konmal d r. Bu hava firar ç k fl yak t tüketimi esnas nda tank içerisinde vakum oluflmas n da önler. Yak t tank n n alt bir e ime sahip olmal d r.böylece su ve tortunun bir noktada toplanmas sa lanarak yak t sistemine zarar vermesi önlenir. Su ve çökeltiyi boflaltmak için yak t tank n n en alt noktas na bir boflaltma vanas konmal d r Yak t Yolu: Çevre koflullar na dayanan siyah çelik borular veya esnek hortumlar gibi yak ta uyumlu maddeler, yak t borulamas nda kullan labilir. Motor titrefliminin sebep oldu u s z nt ve zararlardan kaç nmak için motor ile yak t tank aras na esnek yak t hortumlar ba lanmal d r. Yak t besleme hatt, yak t, yak t tank n n dibinden en az 50 mm yukar s ndan ve yak t geri dönüfl hatt ndan uzak bir noktadan almal d r. YAKIT BORUSU TAVS YELER Jeneratör Stand By Gücü (kva) Maksimum Yak t Borusu Uzunlu u (m) Maksimum Dikey Yükseklik (m) 0,9 0,9 0,9 Maksimum Boru Fittings Eleman Say s Tavsiye Edilen Boru Çap (inch) 1 " 1 1/2" 2" Tablo 4.3 Tavsiye edilen yak t tesisat boru çaplar tablosu UYARILAR Yak t sistemi için galvanizli boru kullanmay n z. Yak t tanklar n tamamen doldurmay n z. Yüksek ortam s cakl klar nda yak t n genleflebilmesi için yak t tank kapasitesinin %6's kadar bir boflluk b rak n z. Motor durdu unda yak t borular ndan motora do ru yerçekiminden dolay tabii ak fl olmamal d r. Uygun bir motor çal flmas için yak t s cakl kritik bir faktördür. 71 C'nin üstündeki yak t s s, genleflme nedeni ile beher hacme düflen s muhtevas n düflürdü ünden motor ç k fl gücü azal r. Ana yak t tank ndan günlük yak t tank na ba lant borusu, günlük tank besleme borusundan büyük veya eflit olmal d r. Yak t sistemi hatt nda su ay r c ön filtre kullan lmas enjektörleri ve yak t pompas n koruyacakt r. Ana yak t tank, günlük yak t tank ndan yukar da veya afla da olabilir. Standby jeneratör gruplar na göre monte edilecek yak t tanklar uygulamalar nda her daim yak t pompas girifline pozitif statik yak t bas nc uygulanmas gerekir. 23