Duygulanım'vs.'Duygudurum' Duygudurum'Bozuklukları'I' Duygudurumun'Wpleri' 02/03/15' Duygudurumun'sınıflandırılması'(devam)' Duygulanım*(Affect)*

Transkript

1 Duygulanım'vs.'Duygudurum' Duygudurum'Bozuklukları'I' Yrd.'Doç.'Dr.'Emrah'SONGUR' GOP'Tıp'Fakültesi' Ruh'Sağlığı've'Hastalıkları'AD' Duygulanım*(Affect)* Bireyin'uyaranlara,'olaylara,'düşüncelere,'anılara' neşe,'öte,'üzüntü'gibi'duygusal'tepki'ile' kavlabilme'yewsidir.' Hava$durumu$ Duygudurum*(Mood)* Bireyin'belli'bir'süre,'belli'sınırlarda,'belli'Wp'bir' duygulanım'içinde'bulunuşudur.' İklim$ Duygudurumun'Wpleri' Normal*duygudurum' Euthymia=Ö3mi$ Belli'sınırlar'içinde'dalgalanmalar'gösteren,'fakat' kişinin'kendisine'ya'da'yakınlarının'gözlemlerine' göre'aşırılığı*olmayan*bir'duygusal'durumdur.'' Taşkın*duygudurum*' Elated$mood,$high$mood,$euphoria=$Öfori$ Kişinin'günlük'yaşamında'aşırı*neşelilik,*kendini* aşırı*iyi*hissetmesi'egemendir.'' Duygudurumun'sınıflandırılması'(devam)' Çökkün/depresif*duygudurum' Low$mood,$depressed$mood=$Deprese$ Kişinin'günlük'yaşamında'üzüntü,*elem,*hüzün* duygusu'egemendir.'' SıkınGlı,*tedirgin*duygudurum' Dsyphoric$mood=$Disfori$ Kişinin'günlük'yaşamında'tedirginlik,*sıkınG,*öHe* ve'mutsuzluk'egemendir.'' DSMIIVITR ye*göre*duygudurum*bozukluklarının* sınıflandırılması* Depresif'bozukluklar' Major'Depresif'Bozukluk' DisWmik'Bozukluk' Depresif'Bozukluk,'başka'türlü'sınıflandırılamayan' Bipolar'bozukluklar' Bipolar'I'Bozukluk' Bipolar'II'Bozukluk' SikloWmik'Bozukluk' Bipolar'Bozukluk,'başka'türlü'sınıflandırılamayan' e'bağlı'duygudurum'bozuklukları' Madde'kullanımının'yol'açVğı'duygudurum'bozukluğu' Başka'türlü'adlandırılamayan'duygudurum'bozukluğu' ICDI10 a*göre*duygudurum*bozukluklarının* sınıflandırılması* Manik'dönem'(nöbet)' Bipolar'duygulanım'bozukluğu' Depresif'dönem' Yineleyici'depresif'bozukluk'(tekuçlu'depresif' bozukluk)' İnatçı'duygudurum'(duygulanım)'bozuklukları' Başka'duygudurum'(duygulanım)'bozuklukları' Duygudurum'(duygulanım)'bozuklukları,' belirlenmemiş.'' 1'

2 Duygudurum*Bozukluklarının*Sıklığı* Major'Depresif'Bozukluk' %16,6' DisWmik'Bozukluk' %2,5' Bipolar'Bozukluk' %3,9' Herhangi'bir'duygudurum'bozukluğu' %20,8' Major'Depresif'Bozukluk' Sıklık've'Yaygınlık' Depresyon'psikiyatrik'hastalıklar'arasında'en*sık* görülenlerden'birisi'olup'tüm'vbbi'durumlar' arasında'işlev*kaybına*en'çok'sebep'olan' hastalıkvr.'' Ergenlik'öncesi'K=E,'ergenlikten'sonra'K>E* Yaşam'boyu'prevalans' Kadınlarda'%10I25* Erkeklerde'%5I12* Bir'yıllık'sıklığı'%2,7g10,3' Toplumda'yaşam'boyu'sıklığı'%7,8g17,1' Depresif*Bozuklukların*Güncel*Sınıflandırması* ICDg10' DSMgIVgTR' DSMgV' Depresif'nöbet' Tekrarlayıcı'depresif' bozukluk' Süreğen'duygudurum' bozukluğu' Başka'duygudurum' bozukluğu' Belirlenmemiş' duygudurum'bozukluğu' Major'Depresif'Nöbet' (Tek/tekrarlayan'nöbet)' Major'Depresif'Nöbet' (Tek/tekrarlayan'nöbet)' DisWmik'bozukluk' Süreğen'depresif' bozukluk'(diswmi)' Başka'türlü' adlandırılmayan' depresif'bozukluk' Premenstrüel'depresif' bozukluk' Madde/ilaçla'ortaya' çıkan'depresif'bozukluk' Başka'Vbbi'durumdan' kaynaklanan'depresif' bozukluk' Başka'belirlenmiş' depresif'bozukluk' Yıkıcı'duygudurum' düzensizliği'bozukluğu' Tanı' En'az'2*ha]a*süreyle'aşağıdaki'belirWler'hafif,' orta'ya'da'ağır'derecede'görülür.' Eğer'belirWler'ağır'ise'bir'hakalık'süre'tanı'koymak'için' yeterli'olur.' BelirWlerden'biri'mutlaka*haya^an*zevk* alamama*veya*çökkünlük*olmak'kaydıyla'9' belirwden'en'az'5 i'görülmeli.' Tanı'sadece'duyguduruma'bakılarak'konulmaz.' BelirWlerin'kişinin'günlük*yaşamında*işlevselliğini' belirgin'olarak'bozması'gerekir.'' BelirWler've'Bulgular' 1. Çökkünlük/mutsuzluk' 2. İsteksizlik've'hayaman'zevk'alamama' 3. Yorgunluk've'enerji'azalması' 4. Kiloda'değişiklikler' 5. Uyku'bozuklukları' 6. Psikomotor'yavaşlama/ajitasyon' 7. Değersizlik've'suçluluk'duyguları' 8. Dikkat'bozukluğu' 9. Ölüm'düşünceleri've'inWhar'girişimleri' 2'

3 Çökkünlük' Keyifsizlik'!'Derin'üzüntü've'iç'acısı'duyma' Sabah*bunalGsı:'BunalV'hissi'özellikle'sabah' saatlerinde'daha'belirgindir.' Çökkün'yüz'ifadesi,'düşük'ses'tonu,'yavaş' konuşma'görülebilir.' Kişisel*bakımda'azalma'olabilir.'' Sık've'kolay'ağlama'yakınmaları' Bazı'hastalar' İçimden(ağlama(geliyor(ama(bunu(bile( yapabilecek(gücüm(yok 'diye'ifade'edebilirler.'' A7pik(depresyonda(çökkün'duygudurum'olumlu' ortamlarda'hafifleyebilir,'ortadan'kalkabilir.' Hayaman'Zevk'Alamama' Sıklıkla'tanımlanan'esiden'istekle've'zevkle' yapılan,'ilgilenilen'şeylere'karşı'isteksizlik*ve' zevk*alamama*(anhedoni)'önemli'bir' depresyon'belirwsidir.'' Yorgunluk've'Enerjide'Azalma' Bedenimde$ağır$halsizlik$hissediyorum $ Hiçbir$iş$yapmıyorum$ama$gene$de$hep$ yorgunum $ Sabah$kalkJğımda$kolumu$bile$ kaldıramıyorum $ Başka'bir'fiziksel$hastalık$yoksa$mutlaka' hastalarda'depresyon'tanısı'araşvrılmalıdır.'' Kiloda'Değişiklikleri' Hastaların'çoğunda'(%85)'yeme*isteği*azalır.' Genelde'kilo*kaybı*olur.'Daha'az'sıklıkla'kimi' hastalarda'da'aşırı'yeme've'kilo'arvşı' görülebilir.' Hastaların'%10 unda'jkınırcasına$yeme$ atakları'sonucu'kilo'alımı'görülebilir.' Çok'ağır'hastalarda'yeme,'içme'tamamen' kesilebilir.' Hastanın'TPN'ile'beslenmesi'gerekebilir.'' Uyku'Bozuklukları' Uykuya'dalmada'güçlük,'normal'uyumaya' karşın'sabah'erken'saame'uyanma'(terminal$ insomnia)'ve'tekrar'uykuya'dalamama,' uykularda'sık'bölünme'gibi'şikayetler' görülebilir.' Uykuda'görülen'diğer'değişiklikler;' Toplam*uyku*süresi*kısalır' Uyku*derinliği*azalır.'' Psikomotor'Yavaşlama'veya'Ajitasyon' Hastanın'hareketlerinde,'düşüncesinde've' konuşmalarında'yavaşlama'olur.'' Çok'ağır'depresyonlarda'hiç'konuşmama'(muazm)' görülebilir.'' Psikomotor'yavaşlama'hastanın'öznel'yaşanVsına' göre'değil'muayene$sırasındaki$gözleme$göre$ belirlenir.'' Ağır'bunalVlı'hastalarda'yerinde'duramama,' ellerini'ovuşturarak'sürekli'dolaşma've'aşırı' tedirginlik'(psikomotor(ajitasyon)'da'görülebilir.'' 3'

4 Değersizlik've'Suçluluk'Duyguları' Hastanın'kendine*güveni*azalmışVr.'' Kendisini'işe'yaramaz,'değersiz've'küçük'görür.' Bazen'bu'düşünceler'küçüklük'sanrılarına' (mikromanyak*hezeyanlar)'dönüşebilir.' Suçlanma,'değersizlik,'işe'yaramazlık' düşünceleri'cezalandırılma*beklenalerine'yol' açar.' Çok'ağır'durumlarda'başkalarından'kötülük'görme' düşünceleri'(perseküsyon*sanrıları)'da'görülebilir.'' Dikkat'Bozuklukları' Hastalar'dikkatlerini*toplamakta*güçlük*çeker.' Dikkat'bozukluğuna'bağlı'unutkanlık' (psödodemans)'görülebilir.'' Depresyondaki'bellek'bozukluğu'dikkat' bozukluğuna'bağlıdır.'' Depresyon'için'verilen'ilaç'tedavisiyle'unutkanlık' şikayetleri'azalır.'' Ölüm'Düşünceleri've'İnWhar'Girişimleri' Depresyon'düşünülen'hastaların'ölüm've'inWhar' düşünceleri'mutlaka'sorgulanmalıdır.'' Depresyon'hastalarının'%75 inde'ölme'isteği've' inwhar'düşünceleri'gözlenir.' Tamamlanmış'inWharların'%60 ında'depresif'bozukluk' görülmüştür.'' Daha'önce'inWhar'girişimi'hikayesi'olan' hastalarda'inwhar'riski'daha'fazla'olduğundan'' dikkatli'olunmalıdır.'' Ciddi'ağır'inWhar'riski'hastaneye'yaVş'endikasyonudur.'' Diğer'BelirW've'Bulgular' BelirWlerin'şiddeWnin'gün'içinde'değişim' göstermesi' 24'saat'içinde'belirWler'dalgalanma'gösterir.' Sabah'sıkınVlı'kalkma,'gün'içinde'iyiye'gidiş,' akşam'daha'iyi'hissetme' Bedensel'belirWler' Bedensel*yakınmalar'(özellikle'orta'yaş' depresyonlarının'başlangıcında)'görülebilir.'' Diğer'BelirW've'Bulgular'(Devam)' Anksiyete' Ajite*depresyonlarda'tabloya'anksiyete've'disfori' de'eşlik'edebilir.'' Cinsel'istekte'azalma' Hasta'yaşamanın'her'alanında'ağır'bir'isteksizlik' içinde'olduğu'gibi'cinsel*istek*ve*eylemde*azalma,' zevk'alamama'da'hastalığın'olağan'bir'parçasıdır.' Hastalığın'başlangıç'saualarında'ortaya'çıkar've' tedaviyle*en*geç*düzelen*belirwlerdendir.''' Özetle ' Depresyon'döneminde'en'sık'görülen'ana'belirW' ve'bulgular;' Çökkün've'bunalVlı'duygudurum' Genel'isteksizlik,'hayaman'zevk'alamama' Enerji'azlığı,'çabuk'yorulma' DikkaW'yoğunlaşVrmada'güçlük','dalgınlık' Yetersizlik,'değersizlik,'suçluluk'düşünceleri' Uykuda'azalma'veya'artma' İştah've'kilo'değişikliği' Ölüm've'inWhar'düşünceleri' Psikomotor'yavaşlama've'ajitasyon' ' 4'

5 Tanı'için ' Depresif'duygudurum'veya'isteksizlik'ya'da' zevk'alamamanın'da'içinde'olduğu'en'az'5' belirw'olmalıdır.' BelirWler'günlük'işlevselliği'belirgin'olarak' olumsuz'yönde'etkilemelidir.' Bu'belirWler'en'az'2'haka'sürmelidir.' Ağır'olgularda'1'haka'da'yeterlidir.' Ayırıcı'Tanı' Fiziksel'Hastalıklar' İlaçlar/Maddeler' Diğer'ruhsal'hastalıklar' Depresyon'belirWleriyle'karışan'diğer'ruhsal' durumlar' Depresyona'yol'açan'organik'nedenler' Nörolojik*Hastalıklar* Vitamin'Eksiklikleri'(Pellegra,' Pernisyöz'Anemi,'Tiamin,'B 12,' Epilepsi'(Temporal'Lob' Folat'Eksikliği)' Epilepsisi)' Sheehan'Hastalığı' TravmaWk'Beyin'Hasarı' Üremi' Parkinson'Hastalığı' Porfiri' HungWngton'Hastalığı' Alzheimer'Hastalığı' İnfeksiyon*Hastalıkları* Nörosifiliz' Serebrovasküler'Olay' Hiv/Aids' Demans' Brusellozis' Ensefalit' MSS'Tümörleri' Enfeksiyöz'HepaWt' MulWple'Skleroz' İnfluenza' Kronik'Subdural'Hematom' Viral'Pnömoni' Normal'Basınçlı'Hidrosefali' Mononükleozis' Wilson'Hastalığı' Tüberküloz' Metabolik*ve*Endokrin* Hastalıklar* Hiper/HipoWroidizm' Addison'Hastalığı' Cushing'Hastalığı' Parathormon'Bozuklukları' Subakut'Bakteriyel'Endokardit' İnflamatuar*Hastalıklar* Kollajengdamar'Hastalıkları' Sistemik'Lupus' Romatoid'Artrit' İritabl'Barsak'Hastalığı' Kardiyovasküler*Hastalıklar* Kronik'Kalp'Yetmezliği' İskemik'Kalp'Hastalığı' Mitral'Valv'Prolapsusu' KardiyomiyopaWler' Neoplasak*Hastalıklar* Merkezi'Sinir'Sistemi'Tümörleri' ParaneoplasWk'Sendromlar' Bronkojenik'Karsinom' Disemine'Karsinomatozis' Lenfoma'' Diğer*Sistemik*Hastalıklar* Böbrek'Yetmezliği' PepWk'Ülser' Kronik'Yorgunluk' Kronik'Ağrı' PankreaWt' 1.'Joska'J.A.,'Stein'D.J.'Mood'Disorders.'The'American'Psychiatric'Publishing'Textbook'of'Psychiatry,'Fikh'EdiWon'467g504.' 2.'Işık'U.,'Açıkyürek'K.,'Işık,'E.'(2013)'Depresyonun'Biyolojik'EWyolojisi.'Çocuk,'Ergen,'Erişkin've'Yaşlılarda'Depresif've'Bipolar'Bozukluk'71g103' Depresyona'Yol'Açabilen'Maddeler' Analjezikler* İndometazin' Opiatlar* Anabiyoakler* Ampisilin* Streptomisin* Tetrasiklin* Anahipertansifler* Propranalol* Rezerpin* Klonidin* Dilaazem* Enalapril* Ananeoplasakler* Sikloserin' VinkrisWn' H 2 *Reseptör* Antagonistleri* Simeadin* AnaIparkinson*Ilaçlar* LIdopa* Ağır*Metaller* Kurşun* Civa* SedaafIhipnoakler*ve* MSS*Depresanları* Barbitüratlar' Benzodiazepinler* Alkol* AnaImigren*İlaçlar* Flunarizin' Steroidler* Korakosteroidler* Gonadal*Steroidler* Dijitaller* Digoksin* İnterferonlar* İnterferonIb* Akne*İlaçları* İsoreanoin* Psikosamülanlar* Amfetamin* Diğer*Merkezi*Sinir* Sistemi*İlaçları* Amantadin' BromokripWn' FenoWazinler' Fenitoin' Anakonvülzanlar* Diğer* İnsekWsidler' Oral*Kontrasepafler* 1.'Joska'J.A.,'Stein'D.J.'Mood'Disorders.'The'American'Psychiatric'Publishing'Textbook'of'Psychiatry,'Fikh'EdiWon'467g504.' 2.'Işık'U.,'Açıkyürek'K.,'Işık,'E.'(2013)'Depresyonun'Biyolojik'EWyolojisi.'Çocuk,'Ergen,'Erişkin've'Yaşlılarda'Depresif've'Bipolar'Bozukluk'71g103' Diğer'ruhsal'hastalıklar' PostgpsikoWk'Depresyon' Obsesif'Kompulsif'Bozukluğa'İkincil'Depresyon' Diğer'Anksiyete'Bozukluklarına'İkincil' Depresyon' Depresyon'belirWleriyle'karışan'diğer' ruhsal'durumlar' Şizofreninin'negaWf'belirWleri' Duygudurum*küntleşmişWr.'Depresyonda'ise' duygulanım'çökkünlük'yönüne'kaymışvr.' Katatonik'şizofreni' NegaWvizmi'olan'hastalar'depresyon'ile'karışabilir.'' Demans' Yas' Benlik'saygısında'azalma'görülmez.'' 5'

6 Tedavi' İlaç'Tedavisi' Elektrokonvulzif'Tedavi'(EKT)' Psikoterapi' İlaç'Tedavisi' AnWdepresan'ilaçlar'kullanılır.' Trisiklik'anWdepresanlar' En*eski*anWdepresan'ilaçlar' Çok'etkili'lakin'yan'etkileri'fazla' Seçici'Seratonin'Gerialım'İnhibitörleri'(SSGİ)' En*çok*tercih*edilen*anWdepresanlardır' Yan*etkileri*trisiklik'anWdepresanlara'göre'oldukça'azdır.' Kullanımları'kolaydır.' Monoamin'Oksidaz'İnhibitörleri' Serotonin'Noradrenalin'Gerialım'İnhibitörleri' İlaç'Tedavisi'(Devam)' AnWdepresan'etkinlik'geç'ortaya'çıkar.' Yan'etkiler'tedavi'başlangıcında'daha'çok'görülür.' Bu'sebeple'hasta'ilacı'bırakabilir.' AnWdepresan'tedavi'hasta'remisyona'girdikten' sonra'en'az'6i9*ay'daha'kullanılmalıdır.'' Amaç'hastalığın'tekrarlama'riskini'azaltmakVr.'' Elektrokonvulzif'Terapi'(EKT)' En*etkili*tedavi'yöntemidir.' Başarı'oranı'%90.* AnWdepresanlara'yanıt'vermeyen,'yemeyen've' içmeyen'hastalarda'uygulanır.'' EKT de;' Hastaya'anestezi'uygulanır.' Ardından'hastaya'elektrik'akımı'verilerek'15g45'sn' süreyle'epilepwk'nöbet'geçirmesi'sağlanır.' Sonrasında'bellek*problemleri,*kas*ağrıları,*nöbet* sonrası*bilinç*bulanması*görülebilir.' Psikoterapi' İlaç'tedavisi'ile'birlikte'uygulanmalıdır.' Psikososyal'sorunlar'ele'alınır,'hastayı'bu' noktaya'gewren'sebepler'iyice'değerlendirilir.'' DisWmi' En'az'2*yıl*süren,'çok'ağır'olmayan'depresif' belirwler'vardır.'depresyondaki'gibi'ataklar' halinde'seyretmez.' DisWmi'üzerine'depresyon'dönemleri'eklenebilir'(Çi<e( depresyon)' Tedavisi'Major*Depresif*Bozukluk*ile'benzerdir.'' İlaç'tedavisine'yanıt'oranı'düşüktür.' Daha'yüksek*dozlar've'uzun*süreli*tedavi' gerekwrebilir.'' Kadınlarda'daha'sık'görülür.' 6'

7 Bipolar'Affek3f'Bozukluk' Bipolar(Bozuklukların(Güncel(Sınıflandırması( ICD:10' DSM:IV:TR' DSM:V' Manik'dönem'(nöbet)' Bipolar'duygulanım' bozukluğu' Depresif'dönem' İnatçı'duygudurum' (duygulanım)' bozuklukları' Başka'duygudurum' (duygulanım)' bozuklukları' Duygudurum' (duygulanım)' bozuklukları,' belirlenmemiş.'' Bipolar'I'Bozukluk' İkiuçlu'(Bipolar)'I'Bozukluğu' Mani'Dönemi' Bipolar'II'Bozukluk' Hipomani'Dönemi' Siklo3mik'Bozukluk' Yeğin'(Major)'Depresyon' Bipolar'Bozukluk,'başka' Dönemi' türlü'sınıflandırılamayan' İkiuçlu'(Bipolar)'II'Bozukluğu' Hipomani'Dönemi' e'bağlı'duygudurum' Yeğin'(Major)'Depresyon' bozuklukları' Dönemi' Madde'kullanımının'yol' Siklo3mi'Bozukluğu' Maddenin/İlacın'Yol'AçVğı' açvğı'duygudurum' İkiuçlu've'İlişkili'Bozukluk' bozukluğu' Başka'Bir'Sağlık'Durumuna' Başka'türlü' Bağlı'İkiuçlu've'İlişkili'Bozukluk' adlandırılamayan' Tanımlanmış'Diğer'Bir'İkiuçlu' ve'ilişkili'bozukluk' duygudurum'bozukluğu' Tanımlanmamış'İkiuçlu've' İlişkili'Bozukluk' Manik'Dönem' Mani,'çökkünlük'durumunun'tam'tersi,'aşırı( neşeli,'bazen(de(ö:eli,'çoşkulu'bir' duygudurum'içinde'olmadır.'' 1. Genel'görünüm've'dışa'vuran'davranışlar' 2. Konuşma' 3. Duygulanım' 4. Bilişsel'ye3ler' 5. Düşünce' 6. Hareketler' 7. Bedensel've'fizyolojik'belir3ler' (Devam)' Genel'görünüm've'dışa'vuran'davranışlar' Canlı,'çok'hareketli,'aşırı'güvenli'davranışları've' abarvlı,'renkli'giyim'dikkat'çeker.' Hasta'dağınık,'yorgun've'bitkin'durumda'olabilir.'' Hasta'kendini' iyi 'hisseeğinden'doktora(gelmeyi( kabul(etmez.' Konuşma' Konuşması'yüksek'sesli,'hızlı've'artmışVr.'' Konuşma(basınçlıdır;'araya'girmek,'bir'yorum'yapmak' ve'soru'sormak'mümkün'olmayabilir.' Duygulanım* Duygulanımlarında'coşku,(aşırı(neşe((öfori),' sıklıkla'da'ö:e'egemendir.'' Tek'başına'neşe'nadir'görülür.'Duygudurumda' oynamalar'(labil(affect)'daha'sıkvr.'' Disinhibisyon,'dürtüsel(davranışlar,' irritabilite( Bazı'hastalarda'karma(mani(dönemleri' görülebilir.'' 1'

8 Bilişsel*ye0ler* Bilinç(açık,'yönelim,(bellek(ve(algılama(genelde' yerindedir.' Aşırı'yorgunluk,'beslenememe,'bitkinlik,'elektrolit' dengesizliği'nedeniyle'bilinç'bulanabilir,'yönelim' bozulabilir.'' Başlangıçta'bellek've'dikkat'artmış'olsa'da'hasta' giderek'dikka3ni'toplamakta'zorlanır.'' Hastanın'dikka3'bir'uyarandan'diğerine'kolayca'kayar.'' İlüzyon've'halüsinasyonlar'görülebilir.' Sanrı(ve'varsanılar'genelde'duygudurumla'uyumludur.' Düşünce* Hastanın'çağrışımları(hızlanmış've'artmışVr.' Bazen'konuşma'hızı'düşünce'hızına'ye3şemez.' Konudan'konuya'atlar.'Fikirler'hızla'birbirini'izler' (fikir(uçuşması( 'flight*of*ideas)' Düşünce'içeriği'genelde'benlik(kabarmasını' yansıvr.' Büyüklük*düşünceleri* Büyüklük*sanrıları* Manik'dönemdeki'hastaların(yarısında(psikoKk( belirkler'görülebilir.' Hareketler* Hastanın'hareketlerinde(artma(ve(hızlanma( belirgindir.' Yorulmak'bilmezler' Aşırı'alışveriş'yapabilirler' Kendini'tehlikeye'atabilecek'davranışlar'gösterebilirler' Düşüncesiz'iş'yaVrımlarına'girişebilirler' Kendisi'için'sosyal'açıdan'uygun'olmayan'cinsel' eylemlere'kalkışabilirler'' Nadiren'çok'şiddetli'manide'katatonik(belirKler( görülebilir.' Bedensel*ve*Fizyolojik*Belir0ler* Mani'döneminde'uyku(gereksinimi(azalır.' Yeme(isteği(artsa(bile'hasta'yemek'yemeye' vakit'bulamayıp'zayıflayabilir.' Cinsel(istek(artar.' Özetle ' Mani'döneminde'en'sık'görülen'ana'belir3've' bulgular;' Aşırı'neşeli,'çoşkulu,'taşkın'ya'da'ökeli'duygudurum' Kendine'güvenin'artması,'büyüklük'düşünceleri' Uyku'gereksiniminin'azalması' Aşırı'konuşkanlık,'basınçlı'konuşma' Düşüncelerin'hızlanması,'fikir'uçuşması' Dikkat'dağınıklığı' Amaca'yönelik'hareketlerde'artma'ya'da'psikomotor' hızlanma' Zevk'veren'uğraşlara'aşırı'ilgi' ' Tanı'için ' Olağandışı,(sürekli(kabarmış,(taşkın(ya(da( irritabl(duygudurumuyla'beraber'en(az(3( belirk'olmalıdır.' Belir3ler'günlük(işlevselliği(belirgin'olarak' olumsuz'yönde'etkilemelidir.' Bu'belir3ler'en(az(1(haQa((hipomani'tanısı'için' en(az(4(gün)'sürmeli'veya'hastaneye' yavrılmayı'gerek3recek'kadar'şiddetli/ağır' olmalıdır.'' 2'

9 Bipolar'Bozukluk' En(az(bir(mani(nöbeK(geçiren'hastaya'Bipolar' Bozukluk'tanısı'konur.' Yalnız'mani'nöbetleri'görülebileceği'gibi'mani( ve(depresyon(nöbetleri'de'birlikte'görülebilir.' Hastalık'ataklar(halinde(seyreder've'ataklar' arasında'hasta'normaldir.' Epidemiyoloji' Tüm'duygudurum'bozukluklarının'%10V20 sini' Bipolar'Bozukluklar'oluşturur.'' Kadın(ve(erkekte(eşit(oranda'görülür.' Erkeklerde'başlangıçta'mani(atağı(daha'sık'görülür.' Sonrasında'da'hastalık'daha'sık'mani'ataklarıyla' devam'eder.' Kadınlarda'erkeklerden'daha'geç(başlar,'daha'fazla' mevsimsel(özellik(gösterir,'depresif(ataklar(ve'hızlı( döngülü' Bipolar'Bozukluklar'Major'Depresif'Bozukluktan' daha'erken'başlar.' Manide'Ayırıcı'Tanı' Bipolar(Bozuklukların(Yaşam(Boyu(Prevalansı( Bozukluk( Yaşam(boyu(prevalans( Başlama(yaşı((ortalama)( Bipolar*I*Bozukluk* %1' 18 li'yaşlar' Bipolar*II*Bozukluk* %1,1' 20 li'yaşlar' Eşik*alC*bipolar*bozukluk* %1,4' 20 li'yaşlar' Siklo0mi* %0,4:1' N/A' Şizofreni' Maniye'psiko3k'belir3ler'eşlik'ediyorsa' şizofreniden'ayırmak'güç'olabilir.' Bipolar'Bozukluk ta'ataklar(arasında(hasta(normal( yaşanvsını'sürdürür.''' Mani'benzeri'durumlara'yol'açan'organik' nedenler' Mani'benzeri'durumlara'yol'açan'ilaçlar/ maddeler' Maniye'Benzer'Belir3lere''Yol' Açabilen'Organik'Nedenler' Nörolojik(Hastalıklar( Epilepsi'' Travma3k'Beyin'Hasarı' Mul3ple'Skleroz' Serebrovasküler'Hastalık' Kafa'Travması' MSS'Tümörleri' Metabolik(ve(Endokrin(Hastalıklar( Hiper/Hipo3roidizm' Diabetes'Mellitus' Hiperkor3zolemi' Vitamin'Eksiklikleri' İnfeksiyon(Hastalıkları( Nörosifiliz' Hiv/Aids' İnflamatuar(Hastlıklar( Kollajen:damar'Hastalıkları' Diğer( Ağır'Karaciğer'Yetmezliği' Maniye'Yol'Açan'Maddeler' Merkezi(Sinir(Sistemi( Depresanı( Alkol' PsikosKmülanlar( Amfetamin' Kokain' Me3lfenidat' Psödoefedrin' Merkezi(Sinir(Sistemi( İlaçları( Amantadin' An3depresanlar' Baklofen' Bromokrip3n' Sistemik(ilaçlar( Anabolik'streoidler' Klorokin' Kor3kosteroidler' Dapson' Isoniazid' Metoklopramid' Teofilin' 1.'Joska'J.A.,'Stein'D.J.'Mood'Disorders.'The'American'Psychiatric'Publishing'Textbook'of'Psychiatry,'Fivh'Edi3on'467:504.' 2.'Işık'U.,'Açıkyürek'K.,'Işık,'E.'(2013)'Depresyonun'Biyolojik'E3yolojisi.'Çocuk,'Ergen,'Erişkin've'Yaşlılarda'Depresif've'Bipolar'Bozukluk'71:103' 1.'Joska'J.A.,'Stein'D.J.'Mood'Disorders.'The'American'Psychiatric'Publishing'Textbook'of'Psychiatry,'Fivh'Edi3on'467:504.' 2.'Işık'U.,'Açıkyürek'K.,'Işık,'E.'(2013)'Depresyonun'Biyolojik'E3yolojisi.'Çocuk,'Ergen,'Erişkin've'Yaşlılarda'Depresif've'Bipolar'Bozukluk'71:103' 3'

10 Tedavi' Manik'dönemlerin'tedavisinde've'Bipolar'Bozukluk un' koruyucu'tedavisinde'duygudurum(düzenleyici(ilaçlar( kullanılır'(örn.'lityum,'valproik'asit,'karbamazepin)' Hastanın'koruma(tedavisine'alınması'için'en(az(iki( nöbet(geçirmiş'olması'gerekir.' Ailesinde'Bipolar'Bozukluk'olan'hastalarda'ilk'nöbeyen' sonra'da'koruma'tedavisine'başlanabilir.'' Akut(manide'hastaya'bir'duygudurum(düzenleyici( (DD)'başlanır.'' DD'etkisi'geç'ortaya'çıkVğından'manik'dönemdeki' belir3leri'kontrol'etmek'için'benzodiazepinler've( ankpsikokk(ilaçlar'kullanılır.'' Hipomani'Dönemi' Hipomani;'manideki'belir3lerin'daha*hafif* düzeyde*ve*kısa*süreli'gözlemlenmesidir.' İş(ve(sosyal(ilişkiler(önemli'derecede'etkilenmez.' PsikoKk(belirKler(görülmez.' Hipomani've'depresyon'atakları'beraber' görülürse'bipolar*ii*bozukluğu*tanısı'konur.' Tedavi' Koruyucu'olarak'Lityum''verilir.' Depresyon'için'anKdepresan'verilir.' Lakin'belir3ler'düzeldikten'sonra'an3depresan'kesilir.' Epidemiyoloji(ve(Risk(Etkenleri(Açısından(Depresyon(ve(Bipolar(Bozukluğun(Karşılaş`rılması( Depresyon( Bipolar(Bozukluk( Ömür%boyu%prevalans% %14416,6% %1%(bazı%çalışmalarda%%3,344)% En%sık%izlenme%yaşı% 20440%(ortalama%30)% Erken%gençlik%(18420)% Cinsiyet% Kadında%2%kat%fazla% Kadın4erkek%eşit% Medeni'durum' Boşanmışlarda'çok' Boşanmış've'bekarda'çok' Aile%yüklülüğü% Risk%%7%artar% Risk%7%kat%artar%(BAB4I%öyküsü)% Sosyo:ekonomik'durum' İlişki'yok' İlişki'yok' Irkla'ilişkisi' İlişki'yok/siyahlarda'daha'az??' İlişki'yok' Stresli%yaşam%olayları% İlk%ataklarda%etkili% Tekrarlayan%ataklarda%etkili% Kronik'stresör'etken' Etkili' Etkisi'gösterilmemiş' Yaşanan'yer' Kırsal'kesimde'kenyen'az' Kent'varoşlarında'daha'çok' Kişilik'özellikleri' İçe'dönük,'obsesif,'bağımlı' İlişki'yok' Çocukluk%dönemi% Erken%kayıp,%kötüye%kullanım% İlişki%yok% Yakın%ilişki%yokluğu% Önemli%risk%etkeni% İlişki%yok% 4'