Cinsel stismar Vak alar n n Sosyodemografik ve Klinik Özelliklerinin De erlendirilmesi

Transkript

1 Cinsel stismar Vak alar n n Sosyodemografik ve Klinik Özelliklerinin De erlendirilmesi Didem Behice Öztop*, Özlem Özel Özcan** * Yrd. Doç. Dr. Erciyes Üniversitesi Çocuk Ruh Sa l ve Hastal klar AD. ** Yrd. Doç. Dr. nönü Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Ruh Sa l ve Hastal klar AD. Yaz flma Adresi: Dr. Didem Behice Öztop Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Ruh Sa l ve Hst. AD., Talas 10. km. KAYSER TÜRK YE Tlf: / Faks: dboztop@hotmail.com ÖZET Amaç: Bu çal flmada Kayseri ve Malatya olmak üzere Türkiye de Orta Anadolu ve Do u Anadolu'yu temsil edebilece i düflünülen iki ayr flehirdeki t p fakültesi çocuk psikiyatri polikliniklerine adlî rapor istemiyle baflvuran çocuklar n sosyodemografik özelliklerini ve psikiyatrik tan lar n belirlemek amaçlanm flt r. Yöntem: nönü ve Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Psikiyatri Poliklini i ne ilâ tarihleri aras nda adlî rapor düzenlenmesi amac yla gönderilen cinsel istismara mâruz kalm fl 0 18 yafl aras çocuk ve ergenler yafl, cinsiyet, e itim, istismar tipi ve s kl ile DSM-IV-TR tan s n flamas na göre psikiyatrik tan lar aç s ndan retrospektif olarak incelenmifltir. Bulgular: Vak alar m z yafllar 4 ile 17 aras nda de iflen 89 u (%70) k z, 38 i (% 30) erkek toplam 127 çocuk ve ergenden oluflmaktad r. Bedenine cinsel amaçla dokunma 58 vak ayla en s k bildirilen cinsel istismar biçimiydi. Va kalar n psikiyatrik de erlendirmelerinde %18.1 inde travma sonras stres bozuklu u, %10.2 sinde vak ada uyum bozuklu u, %18.9 unda akut stres reaksiyonu tesbit edilmifltir. Tart flma: statistiksel verilerlere göre cinsel istismara u rayanlar n sâdece %15 inin bildirildi i düflünülecek olursa, iki farkl üniversitenin çocuk psikiyatri anabilim dallar na adlî makamlar arac l - yla baflvuran 127 vak a buzda n n sâdece görünen yüzü olabilir. Çal flmadaki %70 vak an n k zlardan oluflmas k z çocuklar n n daha fazla cinsel istismara mâruz kald bilgisini desteklerken, literatürle uyumlu olarak travma sonras stres bozuklu u (TSSB) ve akut stres reaksiyonu en s k tesbit edilen tan lard r. Çocuklarda cinsel istismar n önemli bir halk sa l sorunu oldu u unutulmamal ve uzun dönemde bir grup psikiyatrik bozukluk için risk etmeni olarak kabûl edildi i ak lda tutulmal d r. Anahtar Kelimeler: çocuk, cinsel istismar, sosyodemografik özellikler ABSTRACT The Sociodemographic and Clinical Evaluation of Sexually Abused Children Objective: Childhood sexual abuse is an important and complex adverse life experience which leads to serious psychological and psychiatric outcomes. Although child sexual abuse has for a long time been recorded in literature of science in many parts of the world, the affinity and aware of child abuse have been increased in Turkey in recent years. The aim is determine the sociodemographic characteristics and psychiatric diagnosis of children reported with sexual abuse in child psychiatry department of medical school of Erciyes and Inönü University in Kayseri and Malatya between 01/01/ /31/2008. New/Yeni Symposium Journal 270

2 Method: The researchers have retrospectively examined the data of the children and the adults aged between 0 to 18, who suffered from sexual abuse and were referred to the Department of Child and Adolescent Psychiatry of Erciyes and Inönü University for the forensic evaluation between 1 January and 31 December 2008, for the characteristics including age, sex, level of education, and type and frequency of abuse and for the psychiatric diagnoses determined by DSM-IV-TR. Records from Child Psychiatry Departments are examined. Results: Cases were composed of 89 (70%) girls and 38 (30%) boys, the total number of children and adolescents were 127 and these were aged 4 to 17. Touching to the body for the sexual arousal is the most reported type of the sexual abuse in 58 (45.7%) cases. According to the psychiatric evaluation children have acute stress reaction (ASR) in 18.9% (n=24), posttraumatic stress disorder (PTSD) in 18.1% (n=23), the adjustment disorder in 10.2% (n=13). Discussion: Although the people especially the children living in developing countries such as Turkey are exposed to traumatic mental experiences, there were no data related to the frequency and distribution of the definite and official cases of sexual abuse as well as the data related to the frequencies and effects of the traumatic mental events due to the sexual abuse are extremely limited. Given these data, the 127 cases applied to our clinic during one year through the legal agencies may be the visible part of the iceberg. Consistent with the literature, our finding, in which 70% of the cases were girls, shows that the girls are exposed to the sexual abuse than boys, however the finding that 38 (44%) of 127 cases were 14 and 15 ages is different from the literature. The last finding may be accounted for the increased reported rates by adolescents due to their awareness about sexuality. Consistent with international studies, ASR and PTSD is the most frequent diagnosis in our study. Sexual abuse in childhood is an important problem of the public health and accepted as a risk factor for a group of psychiatric disorders in the long run. Therefore, displaying the cases of sexual abuse, reporting the cases to the appropriate institutions, and treatment and rehabilitation of the cases are very important. Keywords: children, sexual abuse, sociodemographic characteristics AMAÇ Cinsel istismar çocuk istismar tipleri içerisinde saptanmas en zor olan, ço unlukla bildirilmeyen ve gizli kalan, k sa ve uzun dönemli etkileri aç s ndan önemli bir olayd r. Amerikan Ulusal Çocuk stismar ve hmâli Merkezi nin (NCCAN) 1991 deki tan m na göre Çocuk ve eriflkin aras ndaki temas ve iliflki, o eriflkinin veya baflka birinin cinsel uyar m için kullan lm flsa, çocu un cinsel istismar olarak kabûl edilir. Cinsel istismar di er bir çocuk taraf ndan e er bu çocu un di eri üzerinde belirgin bir gücü veya kontrolü söz konusuysa veya bâriz bir yafl fark varsa da gerçeklefltirilebilir. Yeni Türk Ceza Yasas na göre çocuklara yönelik cinsel amaçl sald r lar Cinsel stismar olarak adland r lmaktad r. Cinsel istismar n yayg nl konusunda gerçek istatistiksel verilere ulaflmak zordur, çünkü cinsel istismara u rayanlar n sâdece %15 inin bildirimde bulunmakta ve ço unlukla s r olarak kalmaktad r ( fleri 2008). Metodolojik farklardan dolay çal flmalarda bildirilen cinsel istismar yayg nl k oranlar aras ndaki büyük farklar olsa da (Putnam 2003), literatürde cinsel istismar n yayg nl n n erkeklerde %5 8, kad nlarda %12 17, çocuklarda %10 40 (Gorey 1997, Renteria 2005) oran nda oldu unu bildirilmektedir. Ülkemizde çocuklar n cinsel istismar ile ilgili kapsaml yeterli çal flma olmamakla birlikte, bu oran n n %9 18 oldu u tahmin edilmektedir (Polat 2000). Türkiye Adlî Sicil ve statistik Genel Müdürlü ü istatistiklerine göre, 2006 y l içerisinde çocuklar n cinsel istismar ile ilgili 2414 dava dosyas aç lm flt r. statistiksel veriler cinsel suçlarda kurbanlar n büyük bir bölümünü çocuklar n oluflturdu unu ve k z çocuklar n erkek çocuklara göre daha fazla cinsel istismara u rad klar n bildirmektedir (Plant ve ark. 2005). Çocuklar bebekliklerinden itibâren herhangi bir yaflta cinsel istismara m3aruz kalabilirler. Gomes-Schwartz ve arkadafllar - n n çal flmas nda (1990) cinsel iliflki fleklinde cinsel istismara mâruz kalan çocuklar n ortalama yafl n n 11.4, temâs içeren di er istismar biçimlerine mâruz kalanlar n yafl n n 9.1 oldu u bildirilmifltir. Vak anlaflmam fl, zihinsel engelli, fiziksel engelli, ihmâle ve sosyal izolasyona mâruz kalan çocuklar n daha fazla risk alt nda oldu u bildirilmektedir (Conte ve ark. 1989, Spencer ve ark. 2005). Ayr ca istismar çocuklar n tekrar istismar edilme risklerini art rmaktad r (Sancini ve ark. 2008). Son y llarda genifl anlam ile cinsel içerikli tüm davran fllar n cinsel istismar kavram kapsam na al nmas gerekti i görüflü a r basmaktad r. Cinsel istis- New/Yeni Symposium Journal 271

3 mar fiziksel temas içeren ve fiziksel temas içermeyen biçimde iki ana grup fleklinde s n fland r labilir. Teflhircilik, röntgencilik, cinsel içerikli konuflmalar, cinsel birleflme, cinsel birleflmeye teflebbüs, oral-genital temas, genital bölgenin do rudan veya giysi üzerinden okflanmas, interfemoral iliflki, çocu un eriflkin cinsel aktivite veya pornografisine mâruz b rak lmas, cinsel sömürü (fuhufl veya pornografide kullan lmas ) gibi genifl bir yelpazede de erlendirilir. Bu tür ifllemlerin çocu a biyolojik olarak akrabal olan ve kanunen evlenmeleri yasak olan âile bireyleri taraf ndan yap lmas ise ensest olarak târif edilmektedir (Gültekin ve ark. 2006, Polat 2001). Cinsel istismar n çocu un ruhsal yaflant s na etkisi son derece karmafl kt r ve çocuklar n bireysel farkl l klar na ve geliflim dönemlerine, istismar n tipi, süresi ve fliddetine, çocuk ile istismarc aras ndaki iliflkiye göre de ifliklikler gösterebilir (Fassler ve ark. 2005, fleri 2008). Literatürde istismara u rayan çocuk ve ergenlerin çocukluk ça ndan eriflkinli e dek uzanan çeflitli psikiyatrik bozukluklar sergiledi i bildirilmifltir (Kaufmann 2007). Çocuklarda cinsel istismar n sonucunda kayg bozukluklar, dissosiyatif yaflant lar, kendine zarar verme ve intihar davran fllar, uyku bozukluklar, duygudurum bozukluklar, travma sonras stres bozukluklu u (TSSB), davran m ve cinsel davran fl bozukluklar, alkol ve madde kötüye kullan m ve yeme bozukluklar görülebilir (Pelcovitz ve ark. 1994, Gidycz ve ark.1993, Moncrieff ve Farmer 1998, Paolucci ve ark. 2001, Molnar ve ark. 2001, Duncan ve ark. 2008). stismara mâruz kalm fl çocuklar tekrarlay c, rahats z edici düflünceler, olayla ilgili kâbuslar, uykuya dalma güçlü ü, olay hat rlatan nesnelere karfl yo un kayg, korku tepkisi, olay an msatan yerler, kifliler, durumlar ve konuflmalardan kaç nma, öfke patlamalar, konsantrasyon güçlü ü, ilkö retim sonras nda ve ergenlerde olay ân n yafl yormufl gibi hissetmeleri, yineleyici oyunlar görülebilecek davran fl flekilleridir. Ayr - ca, yaflad klar cinsel travmay yeniden yasama ve tekrarlama korkusu, cinsel kimlik bozukluklar, cinsel ifllev bozukluklar olabilece i gibi tersine cinsel eylemde bulunma, s k mastürbasyon yapma, cinsel oyunlar oynama, eriflkinleri ayart c davran fllarda bulunma, yafl - na uygun olmayan cinsel davran fllar ve cinsellikle ilgili bilgiler sergileyebilirler (Kaufman 2007). Kiflileraras iliflki kurma ve sosyal iliflkileri sürdürebilme becerisi, cinsel istismardan olumsuz olarak etkilenmektedir. Bu kiflilerin ya iliflki kurmaktan kaç nd klar ya da afl r yak nl k gereksinimi duyup çok say da, fazla beklentili ve kontrol edici iliflki kurduklar gözlenmektedir (Kendall ve Tackett 2002). Yaflla uygunsuz cinsel davran fllar gibi bâz bulgular istismar n direkt sonucuyken, bâz lar istismar n do as na gelifltirilmifl yan tlar olarak karfl m za ç kmaktad r (Glaser 2008). Türkiye gibi geliflmekte olan ülkelerde, özellikle de çocuklar ruhsal örseleyici yaflant lara daha fazla mâruz kalmalar na ra men, ülkemizde kesinleflen ve resmiyet kazanan istismar vak alar n n s kl ve da l - m n n yan s ra istismara ba l ruhsal travmalar n s kl ve etkileri ile ilgili veriler de son derece k s tl d r. Bu çal flmada Kayseri ve Malatya olmak üzere Türkiye de Orta Anadolu ve Do u Anadolu yu temsil edebilece i düflünülen iki ayr flehirdeki t p fakültesi çocuk psikiyatri polikliniklerine adlî rapor istemiyle baflvuran çocuklar n sosyodemografik özelliklerini ve psikiyatrik tan lar n belirlemek amaçlanm flt r. Grafik 1: Vak alar n E itim Durumlar na Göre Da l m okula gitmiyor say 17 ilkö retim ortaö retim lise okula gitmiyor ilkö retim ortaö retim lise E itim Durumu New/Yeni Symposium Journal 272

4 YÖNTEM nönü Üniversitesi T p Fakültesi ve Erciyes Üniversitesi T p Fakültesi Çocuk Psikiyatrisi Poliklini i ne ilâ tarihleri aras nda adlî rapor düzenlenmesi amac yla gönderilen, cinsel istismara mâruz kalm fl 0 18 yafl aras çocuk ve ergen vak alar yafl, cinsiyet, e itim, istismar tipi ve s kl ile DSM IV- TR tan s n flamas na göre psikiyatrik tan lar aç s ndan araflt r c lar taraf ndan retrospektif olarak incelenmifltir. Analizlerde SPSS statiksel Paket Program kullan larak deskriptif istatistikler yap lm flt r. BULGULAR Vak alar m z yafllar 4 ilâ 17 aras nda (11.4±4) de iflen, 89 u (%70) k z, 38 i (%30) erkek, toplam 127 çocuk ve ergenden oluflmaktad r. E itim durumlar na göre yap lan de erlendirmede 43 (%33.9) çocu un okula gitmedi i, 35 (%27.5) çocu- un ilkokula devam etti i, 32 çocu un (%25.2) ortaö retime devam etti i, 17 (%13.4) çocu un ise lisede oldu u belirlenmifltir (Grafik 1). Cinsel istismar tipi tesbit edilirken, bedenine cinsel amaçla dokunma 58 (%45.7) vak ayla en s k bildirilen cinsel istismar biçimiydi. Bunu s kl k aç s ndan 54 (%43.3) vak ayla seksüel penetrasyon izlemektedir. 7 vak ada (%9.4) ensest, 1 vak ada teflhircilik-gösterimcilik (%0.8) ve 1 vak ada fuhufl (%0.8) izlemifltir. Vak alar n mâruz kald istismar tipine göre da l m Grafik 2 de izlenmektedir. Vak alar n poliklinik baflvurular s ras nda DSM-IV Grafik 2: Vak alar n stismar Tipine Göre Da l m ,7 43,3 % dokunma saksüel penetrasyon teflhircilik ,4 ensest fuhufl 5 0 0,8 0,8 dokunma saksuel penetrasyon teflhircilik stismar Tipi ensest fuhufl % 30,00 25,00 Grafik 3: Vak alar n Psikiatrik Tan lara Göre Da l m TSSB Uyum bozuklu u 20,00 Depresyon 15,00 Normâl 10,00 Akut stres 5,00 DEHB 0,00 TSSB Uyum bozuklu u Depresyon Normâl Akut stres DEHB Davran m bozuklu u Tan lar TSSB+DB UBDEHB MR UB+DEHB MR+UB Davran m bozuklu u TSSB+DB UBDEHB MR UB+DEHB MR+UB New/Yeni Symposium Journal 273

5 tan s n flamas na göre yap lan psikiyatrik de erlendirmelerinde 32 (%25.2) vak ada psikopatoloji tesbit edilmezken, 23 (%18.1) vak ada TSSB, 13 (%10.2) vak ada uyum bozuklu u (UB), 12 (%9.4) vak ada depresyon, 24 (%18.9) vak ada akut stres reaksiyonu, 3 (%2.4) vak ada dikkat eksikli i hiperaktivite bozuklu- u (DEHB), 6 (%4.7) vak ada davran m bozuklu u (DB), 2 vak ada (%1.6) TSSB + DB birlikte, 1 (%0.8) vak ada UB + DB, 7 vak ada (%5.5) hafif Mental Retardasyon, 1 vak ada (%0.8) UB+DEHB birlikte, 3 (%2.4) vak ada MR+ UB tan lar tesbit edilmifltir (Grafik 3). TARTIfiMA Türkiye de kesinleflen ve resmiyet kazanan istismar vak alar n n s kl ve da l m ile ilgili herhangi bir veri olmad gibi, istismara ba l ruhsal travmalar n s kl ve etkileri ile ilgili veriler de son derece k s tl d r. statistiksel verilerlere göre cinsel istismara u rayanlar n sadece %15 inin bildirildi i düflünülecek olursa 1 y l içerisinde Orta Anadolu ve Güneydo u Anadolu da iki farkl üniversite hastânesi çocuk psikiyatri anabilim dallar na adlî makamlar arac l yla baflvuran 127 vak a buzda n n sâdece görünen yüzü olabilir. Kayseri Erciyes Üniversitesi Çocuk Psikiyatri AD n n 2007 verilerine göre bildirilen vak a say s 47 iken, 2008 verilerine göre bildirilen vak a say s 72 olarak belirlenmifltir. Bu durumun da istismar konusunda duyarl l k ve bilgilendirmenin artmas yla paralellik gösterdi i düflünülmektedir. Çal flmadaki %70 vak an n k zlardan oluflmas, k z çocuklar n n daha fazla cinsel istismara mâruz kald bilgisini desteklemektedir, ancak son y llardaki yay nlar erkek çocuklarda da istismar s kl n n ve etkisinin fazla oldu una dikkat çekmektedir ( fleri 2008). Araflt rmalar cinsel istismara mâruz kalan çocuklar n %25 inin 7 yafl alt nda (Fontanella ve ark. 2000), %53 ünün 14 yafl n alt nda oldu unu bildirmektedir (Santos ve ark. 2006). Ülkemizde yap lan bir çal flmada çocuk psikiyatrisine baflvuran istismar vak alar nda ortalama yafl 10.9 (Çengel ve ark. 2007) olarak bildirilmesine ra men, bizim çal flmam zda cinsel istismara u rama yafl 11.4±4 olarak belirlenmifltir. 86 vak an n yafl aras nda olmas, bu 86 vak adan 38 inin de yafllar nda olmalar dikkati çekmifltir. Helen Wu ve arkadafllar n n yapt bir çal flmada (2003) ergenlerin %21 nin hayatlar boyunca en az bir kez cinsel sald r ya mâruz kald klar belirlenmifltir. Ergenlerin cinsel istismar konusunda alg lar n n ve fark ndal klar n n daha yüksek olmas bildirimde bulunma oranlar n n da yükselmesine neden olabilir (Glazer 2008). Gazi Üniversitesi Çocuk Koruma Birimi nin yürüttü ü bir çal flmada ergen cinsel istismar yla ilgili sonuçlarda k z ergenlerin en s k karfl cinsten akranlar taraf ndan istismara u rad klar belirlenmifltir. Çal flmam zdaki vak alarda cinsel dokunma ve cinsel penetrasyon en s k saptanan istismar tipleri olup, vak alar n yaklafl k %75 inde ruhsal sorunlar saptanm flt r. Cinsel istismar n bâz tipleri psikiyatrik aç dan di erlerinden daha ciddi sonuçlar do urabilmektedir (Tahiro lu ve Avc 2008). Vak alar n poliklinik baflvurular s ras nda DSM- IV tan s n flamas na göre yap lan psikiyatrik de erlendirmelerinde 32 (%25.2) vak a psikopatoloji tesbit edilmezken, 23 (%18.1) vak ada TSSB, 13 (%10.2) vak ada UB, 12 (%9.4) vak ada depresyon, 24 (%18.9) vak ada akut stres reaksiyonu, 3 (%2.4) vak ada DEHB, 6 (%4.7) vak ada DB, 2 vak ada (%1.6) TSSB + DB birlikte, 1 (%0.8) vak ada UB + DB, 7 vak ada (%5.5) hafif Mental Reterdasyon, 1 vak ada (%0.8) UB+DEHB birlikte, 3 (%2.4) vak ada MR+ UB tan lar tesbit edilmifltir. TSSB, akut stres reaksiyonu, UB ve depresyon en s k konan tan lard r. Ço ul travmaya mâruz kalmak, istismarc n n tan d k olmas, erken yafl, yaflanan sosyal çevrenin travmatik tecrübeye verdi i yan t, di er çocukluk ça travma öyküsü, ebeveyn yoklu u veya ebeveynlerde ruhsal hastal k, TSSB geliflme riskini art rmaktad r (Gölge 2005 ). Cinsel istismara u rayan çocuk ve ergenlerde majör depresyon, kayg bozuklu- u, TSSB, dissosiyatif bozukluklar, yeme bozukluklar, davran fl bozukluklar, eliminasyon bozukluklar, cinsel kimlik bozukluklar gibi pek çok ruhsal bozukluk görüldü ü bilinmektedir (Pelcovitz ve ark. 1994, Gidycz ve ark.1993, Moncrieff ve Farmer 1998, Paolucci ve ark. 2001). DEHB, DB, Mental Retardasyonn gibi di er ruhsal bozukluklar n mevcudiyeti ise ise, literatürde de belirtildi i gibi, çocuklar n istismara u rama riskini artt rm fl olabilir (Spencer ve ark. 2005). Zihinsel engelli çocuklar n kendilerine gösterilen ilgi ve sevgiye olumlu yan t vermeleri, yarg lama ve de erlendirme yeteneklerinin yetersizli i gibi nedenlerle cinsel iliflki için yap labilecek bir teklifi veya cinsel yak nlaflmay, cinsel olarak sömürülebileceklerini bilmeden kabûl edebilirler (Morano 2001). Çal flmada dikkati çeken bulgulardan biri, 127 çocuk ve ergenden yaklafl k 43 ünün (1/3) okula gitmemesidir; bu vak alar n sâdece alt s 6 yafl ve alt ndayken, 37 si ise ergen grubunda yer almaktad r. Okula gitmeyen ergen k zlarda cinsel istismar daha s kt r (Edgardh ve Ormstad 2000). Bu çal flmada yer alan k z ergenlerin bâz lar istismara u rad ktan sonra âileleri New/Yeni Symposium Journal 274

6 taraf ndan okuldan al nd klar n, bâz lar ise kendilerinin okulu b rakt klar n ifâde etmifllerdir. Çal flmalarda da istismara u rayan ergenlerin fliddet içerikli davran fllara yönelme, fiziksel fliddet, cinsel fliddet göstermenin yan s ra, okuldan ve evden kaçma gibi davran fl sorunlar n da s kl kla sergilediklerini göstermektedir (Williams ve Herrera 2007). SONUÇ Sonuç olarak cinsel istismar çocu un ve ergenin duygusal, cinsel, sosyal geliflimini bozan, kiflileraras iliflkilerini etkileyen, özgüvenini sarsan, akut ve kronik dönemde travmatik yaflant lara yol açan karmafl k bir olayd r ( fleri 2008). Bu çal flmada çocuklarda cinsel istismarla ruhsal bozukluklar aras ndaki iliflki incelenmesine ra men çocuklu unda cinsel istismara mâruz kalan bireylerin eriflkinlik hayat nda da ruhsal bozukluklar aç s ndan risk alt nda oldu u bilinmektedir (Helen Wu ve ark. 2003, Fassler ve ark. 2005, Duncan ve ark. 2008). Yan k ve Özmen (2002) yapt klar çal flmada ayaktan tedavi gören psikiyatrik hasta grubunda çocukluk ça kötüye kullan m ve ihmâl yaflant lar ile intihar giriflimi, kendine fiziksel zarar verme davran fl ve dissosiyatif yaflant lar aras nda tan dan ba ms z olarak iliflki bulundu u tesbit edilmifltir. Di- er yandan, çal flmalarda yeme bozuklu u olanlarda çocukluk ça cinsel istismar oran daha yüksek bulunmufltur (Baral ve ark. 1996, Ku u ve ark. 2002) Uzun dönemli sonuçlar ndan biri de cinsel istismara mâruz kalman n cinsel sald rganl a dönüflmesidir (fiahiner ve ark. 2001). Çocuklarda cinsel istismar n önemli bir halk sa l sorunu oldu u unutulmamal ve uzun dönemde bir grup psikiyatrik bozukluk için risk etmeni olarak kabûl edildi i ak lda tutulmal d r. Bu nedenle istismar vak alar n n gizli kalmamas, uygun kurulufllara bildirimi, tedavi ve rehabilitasyon çok önemlidir. Ayr ca çocuk ve ergen ruh sa l alan nda çal flan uzmanlar n cinsel istismara ba l oluflabilecek risk etmenlerini ve psikiyatrik bozukluklar da göz önüne alarak konuyla ilgilenmeleri ve istismara u ram fl çocuk ve ergenleri yak ndan ve uzun süreli takip etmeleri gerekmektedir. KAYNAKLAR American Academy of Pediatrics Committee on Child Abuse and Neglect (1991) Guidelines for the evaluation of sexual abuse in children. Pediatrics; 87: Baral I, Kora K, Yüksel fi, Sezgin U (1996) Cinsel istismara u ram fl kad nlarda kendine zarar verme davran fl. Nöropsikiyatri Arflivi; 33: Conte J, Wolfe S, Smith T (1989) What sexual offenders tell us about prevention strategies. Child Abuse Neglect; 13: Çengel Kültür E, Çuhadaro lu Çetin F, Gökler B (2007) Demographic and clinical features of child abuse and neglect cases. Turk J Pediatr; 49: Duncan AE, Sartor CE, Scherrer JF, Grant JD, Heath AC, Nelson EC, Jacob T, Bucholz KK (2008) The association between cannabis abuse and dependence and childhood physical and sexual abuse: evidence from an offspring of twins design. Addiction; 103: Edgardh K, Ormstad K (2000) Prevalence and characteristics of sexual abuse in a national sample of Swedish 17-year-oldgirls. Acta Pediatrica; 89: Fontanella D, Harrington SJ, Zuravin SJ (2000) Gender differences in the characteristics and outcomes of sexually abused preschoolers. J Child Sex Abuse; 9: Fassler IR, Amodoe M, Griffin ML, Clay CM (2005) Predicting long-term out comes for women sexually abused in childhood: contribution of abuse severity versus family environment. Child Abuse Neglect; 29: Gidycz CA, Coble CN, Latham L, Layman MJ (1993) Sexual assault experience in adulthood and prior victimization experience in adulthood and prior victimization experience: A prospective analysis. Psychol Women Quartely; 17: Glazer D (2008) Child Sexual Abuse. Rutter s Child and Adolescent Psychiatry, 5th Edition. Rutter M, editor. USA: Balckwell Publishing, Gomes-Schwartz B, Horowitz J, Cardarell, A (1990) (aktaran Glazer 2008), Child sexual abuse: The initial effects. CA: Sage. Gorey KM, Leslie DR (1997) The prevalence of child sexual abuse: integrative review adjustment for potential response and measurement biases. Child Abuse Negl; 21: Gölge ZB (2005) Cinsel Travma sonras oluflan ruhsal sorunlar. Nöropsikiyatri Arflivi; 42: Gültekin G, Ruban C, Akduman B, Korkusuz (2006) Çocuk ve Cinsel stismar. Adli Psikiyatri Dergisi; 3: Helen Wu Z, Berenson AB, Wiemann CM (2003) A profile of adolescent females with a history of sexual assault in Texas: familial environments, rsik behaviors, and health status. J Pediatr Adolesc Gynecol; 16: fleri E (2008) Cinsel istismar. Çocuk ve Ergen Ruh Sa l Temel Kitab. Ankara: Hekimler Yay n Birli i, Kaufman J (2007) Child abuse and neglect. Lewis s Child and Adolescent Psychiatry: A Comprehensive Textbook, 4th Edition. Martin A and Volkmar FR, editors. USA: Lippincott Williams & Wilkins, Kendall K, Tackett K (2002) The health effects of child abuse; four pathways by which abuse can influence health. Child Abuse Neglect; 26: Ku u N, Akyüz G, Do an O, Erflan E, zgiç F (2002) Üniversite ö rencilerinde yeme bozukluklar n n yayg nl ve yeme bozuklu u olanlarda benlik sayg s, aile ifllevleri, çocukluk ça istismar ve ihmalinin araflt r lmas. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi; 10: Molnar BE, Berkman LF, Buka SL (2001) Psychopathology, childhood sexual abuse and other childhood adversities: relative links to subsequent suicidal behaviour in the US. Psychol Med; 31: New/Yeni Symposium Journal 275

7 Moncrieff, J; Farmer, R (1998) Sexual abuse and the subsequent development of alcohol problems. Alcohol Alcoholism; 33: Morano JP (2001) Sexual abuse of mentally retarded patient: medical and legal analysis for the primary care physician. Primary Care Companion J Clin Psychiatry; 3: Paolucci EO, Genius ML, Violata C (2001) A meta-analysis of the published research on the effects of child sexual abuse. Journal Psychology; 135: Pelcovitz D, Kaplan S, Goldenberg B, Mandel F, Lehane J, Guarrera J (1994) Post-traumatic stress disorder in physically abused adolescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry; 33: Plant M, Plant M, Miller P (2005) Childhood and adult sexual abuse: Relationships with addictive or problem behaviours and health. J Addict Dis; 24: Polat O (2000) Çocuk stismar. stanbul: Adlî T p Dergisi Yay nevi, Yay n No: 290, 2: Polat O (2001) Cinsel stismar, Çocuk ve fiiddet. stanbul: Derleme Yay nlar, Putnam FW (2003) Ten-year research update review: Child sexual abuse. J American Acad Child Adolescent Psychiatry; 42: Renteria SC (2005) Sexual abuse of female children and adolescents-detection, examination and primary-care. Ther Umsch; 62: Santos JC, Neves A, Rodrigues M, Ferraroo P (2006) Victims of sexual offences: medicolegal examinations in emergency settings. J Clin Forensic Med; 13: Spencer N, Devereux E, Wallace A, Sundrum R, Shenoy M, Bacchus C, Logan S (2005) Disabling conditions and registration for child abuse and neglect: a population-based study. Pediatrics; 116: fiahin F, fleri E, Pasl F, Demirel B, Çepik Kuruo lu A, Akar T ve ark. (2006) Adolesan ve cinsel isitsmar. I. Ulusal Adolesan Sa l Kongresi Kongre Kitab ; fiahiner MÜ, Yurdakök K, Kavak SU, Çetin (2001) T bbi aç dan çocuk istismar. Katk Pediatri Dergisi, 22; Tahiro lu-yolga A, Avc A (2007) Cinsel stismar. Aysev-Soykan A, Taner Ifl k Y, editörler. Çocuk ve Ergen Ruh Sa l ve Hastal klar, stanbul: Asimetrik Paralel, Williams LM, Herrera VM (2007) Child maltreatment and adolescent violence: understanding complex connection. Child Maltreatment 12: eriflim tarihi: eriflim tarihi Yan k M, Özmen M (2002) Psikiyatri poliklini ine baflvuran hastalarda çocukluk ça kötüye kullan m /ihmal yaflant lar ile intihar, kendine zarar verme ve dissosiatif belirtiler aras ndaki iliflki. Anadolu Psikiyatri Dergisi; 3: New/Yeni Symposium Journal 276