RobotOkuluDergisi ROBOTLAR ALEMİNDEN HABERLER ROBOTOKULU ODTÜ ROBOT OYUNLARINDA JÜRİ ÜYESİ.

Transkript

1 RobotOkuluDergisi e- a y l ı k r o b o t t e k n o l o j i l e r i d e r g i s i m a r t ` 0 7 s a y ı - 2 ROBOTLAR ALEMİNDEN HABERLER ROBOTOKULU ODTÜ ROBOT OYUNLARINDA JÜRİ ÜYESİ

2 ROBOTLAR ALEMİNDEN HABERLER ŞARJLI SİNEK Geçen ayki sayımızda bahsettiğimiz entomopter in benzeri uçan bir ornitopter Wowwee tarafından üretilip satışa sunuldu. FlyTech Dragonfly ismindeki bu ornitopter kanatlarını bir sinek gibi çırparak uçabiliyor, fakat dönme işini helikopter gibi kuyruğundaki küçük bir pervane ile yapıyor. İki çapraz kanat tek eklem üzerinde ve bu eklemler de gövdenin içinde aynı mafsala bağlı. Böylece 4 adet kanat da tek bir motor ile sürülüyor. Hafif ve sağlam olması için gövdesi karbon-fiberden üretilmiş. Dışarıdan pil takılmıyor, üzerindeki küçük pilleri el kumandasından şarj ederek 10 dk ya kadar uçurabiliyorsunuz. DARPA ŞEHRE İNDİ Sürücüsüz arabaların yarıştığı en zorlu organizasyon olan DARPA Grand Challenge ın 3.sü bu sene Kasım ın 3 ünde henüz ilan edilmeyen bir yerde şehir içi koşullarında yapılacak. Yarışın adı da bu yüzden Urban Challenge olarak değiştirilmiş. Araçlar 6 saatten az bir sürede 152km lik parkurda sahte fakat hareketli bir trafik içinde bazı askeri tedarik işlerini yaparken, bir yandan da hareketli ve sabit engellere, yoğun kavşaklarla ve dönüşlerle de baş etmek zorundalar de çölde yapılan ilk yarışı 15 takımdan hiçbiri kazanamamıştı de ise sadece 4 araç çöl yolunu tamamlayabildi ve birinci 2 Milyon$, ikinci 1M$ üçüncü de $ lık ödülü kaptı. Ödülleri görünce hemen heveslenmeyin çünkü bu seneki başvurular yarışma tarihinden 1 yıl önce kapandı. 9 ülkeden toplam 85 takım yarışmaya başvurmuş durumda. Başvuruların bu kadar erken kapanmasının sebebi takımlardan alınan bilgilerin değerlendirilip bazı takımlara 1M$ a kadar yardım edilecek olması. Bu seneki değerlendirmede 11 takım yarışmaya hazırlanmak için DARPA dan destek aldı, diğerleri ise sadece kendi kaynaklarını kullanacak. Bu yarışmaya verilen önemin sebebi Amerikan ordusunda, 2015 yılında yer savaş araçlarının üçte birinin insansız olması hedefi. Eğer bu başarılabilirse 2030 yılında da şehir trafiğinde insansız araçları görmek mümkün olacak. Biz de çizgi izleyen robotlarımızı biraz geliştirip bu yarışa katılabilir miyiz acaba

3 TÜRKİYE DE ROBOTCULUK GELİŞİYOR 2000 Yılındaki çalışmalarla hayata geçen ilk robot organizasyonu ODTÜ Robot Topluluğundan (ORT) sonra Türkiye nin birçok yerinde bu konu ile ilgili çalışmalar başladı, birçok grup, kulüp ve topluluk kuruldu. ODTÜ de yapılan ilk yarışmaya sadece 2 tane sumo robot katılmıştı. Bu sene ise 3-4 farklı kategori içeren en az 3 farklı robot yarışması var Şubat ta Ankara da MEB in düzenlediği robot yarışmasına 155 robot katıldı, 3-4 Mart ta ORT nin düzenlediği ODTÜ Robot Günleri nde 290 ın üzerinde robot yarışacak ve Nisan da İTÜ de düzenlenecek olan Robot Olimpiyatlarına da ilginin yüksek olması bekleniyor. Bu hızlı gelişmenin sebebi Türkiye de geç kalınmış olması. Aslında birçok ülkede bu gibi çalışmalar devlet desteği ile çoktandır yapılıyor. Bizde ise sadece bazı heyecanlı üniversite öğrencilerinin öncülüğünde başlayan robotçuluk gençlerden büyük ilgi gördü ve aslında bir bakıma bu konuda ne kadar aç olduğumuzu da ortaya koydu. KAYKAYCI ROBOT Geçen sayımızda bahsettiğimiz Göz Robot un üreticisi Systec Akazawa şirketi küçük bir masaüstü insansı robotu piyasaya sürdü. Plen ismindeki bu robot 23cm boyunda ve 700 gr ağırlığında, fiyatı da 2200 $. Plen masanızın üzerinde paten ya da kaykay kullanabiliyor. Tabi bunları tamamen açık çevrim bir yazılımla yapıyor, yani yaptığı hareketler hafızasında kayıtlı ve dışarıyla etkileşime girmeden, ezberden kayıyor. Bu hareketleri önceden düşünüp önceden Plen i programlamanız gerekli. Tabi ki aynı programlama yolu ile diğer insansı robotlara da paten kaydırmak mümkün. Bu tür bir kontrol temelde robot mantığı ile çelişmekle birlikte, Plen in üzerine çeşitli sensörler takıp onu etrafını algılayan ve değişimlere göre farklı tepkiler verebilen bir robot haline getirebilirsiniz. Robotların kullanım amaçlarının başında tehlikeli işleri insanlar yerine yapmaları vardır. İnsanların yaptığı en tehlikeli işlerden biri de askerlik olduğuna göre her ne kadar Asimov un 1. kanunu ile çatışsa da - asker robotların tasarlanması kaçınılmaz hale geliyor. Günümüzde Amerikan ordusu, Afganistan ve Irak gibi savaş bölgelerinde asker robotlar kullanıyor. Asker robotların ortak özellikleri çok sağlam, paletli ve yassı olmaları. IRobot firmasının 24 kg lık Packbot u askerlerin taşıyabileceği boyutlarda tasarlanmış. Önüne çıkan merdivenleri önündeki iki adet Quickflip denen döner paletli bacağı ile tırmanabiliyor. Üzerindeki kol ve kameralar ile öncü kuvvet olarak kullanılıyor. Ayrıca bomba ve bubi tuzağı imha etmek için de her zaman gönüllü. Birçok kere helikopterden 3-4 metre yükseklikten atılıp askerlerden önce iniş bölgesini kontrol etmiş. ASKER ROBOTLAR

4 Foster- Miller firması ise daha da ileri gidip 45 kg ağılığındaki Talon ismli robotlarını silahlandırıyor. Talon ayrıca üzerilerindeki gaz sensörleri ile kimyasal silah kullanılmış bölgeleri tespit edebiliyor. Henüz askere alınmasa da bu tip zorlu görevler için hazırlanan başka bir robot da Autonomous Robotics in ürettiği Chaos. Bu robot bir bozuk arazi uzmanı. Her türlü engeli birbirinden bağımsız hareket edebilen 4 adet paletli bacağı ile aşabiliyor. Arazide ilerlerken aynen bir yüzücü gibi kulaç atarak ilerliyor. Chaos un ağırlığı ise 54 kg. Bu robotların başka bir ortak özelliği de aslında tamamen otonom olmamaları. Yani aslında kendi başlarına değil, kullanıcılarının emirlerine göre hareket ediyorlar. Kullanıcının elinde robottan gönderilen görüntülerin ve sensörlerinden alınan sinyallerin göründüğü bir ekran ve robotu yönlendirmek için çeşitli kontrollerin bulunduğu, çanta boyutlarında bir kumanda birimi var. Belki de insanlığın geleceği için böyle kalmaları daha uygun olur. BEKTERİYE MP3 YÜKLEMEK Jonny Mnemonic de Keanu Reeves beynine bilgisayardan yüklenen bilgileri taşımakla görevliydi. Filmde bilginin yüklendiği beyin bu bilgiyi kullanamıyor, sadece taşıyabiliyordu. Depolama aracı olarak beynin kullanılmasının sebebi bilgilerin silinmemesi ve kapasitesinin çok yüksek olmasıydı. Aslında bu fikir hiç de hayal değil, Japonya daki Keio Üniversitesi araştırmacıları bacillus subtilis isimli sıradan bir toprak bakterisinin beynine değil ama (zaten beyni yok) DNA larına E=mc notunu yüklediler. Bunun için mesaj önce 1 ler ve 0 lar halinde dijitalleştirildi ve dışarıda üretilen DNA iplikçiklerine kodlanarak bakterilere enjekte edildi. Birkaç nesil sonra (bakteriler yaklaşık 20 dk da bir ürer) bakterilerin bilinen asıl genetik yapıları ile kodlama yapılmış genetik yapıları karşılaştırılarak DNA lara işlenen bilgi okunabildi. Bu da genetik kodlamanın yenilenen her nesilde kendini koruyup kopyaladığını gösteriyor. Ohashi Yoshiaki liderlindeki araştırma ekibine göre her bir bakteriye iki megabit bilgi yüklenebilir, bu da 1.6 milyon harf yapar, ve 12 adet bakteriye ortalama boyutta bir mp3 kaydedebiliriz demektir. Ekip daha sonraki çalışmalarında dayanıklılıkları sebebiyle hamam böceklerine yükleme yapmayı düşünüyorlar. Hamam böceklerine bakterilerden daha fazla bilgi yüklenebilir.

5 ROBOT KIYAFETLER Hepiniz hatırlarsınız, Geleceğe Dönüş filminde Marty nin gelecekte giydiği ayakkabılar kendiliğinden bağlanıyor, elbiseleri kendiliğinden kuruyordu. O zamanlar çok uzak gelen bu tip giysiler yavaş yavaş podyumlarda ve mağazalarda görülmeye başladı. Türk moda tasarımcısı Hüseyin Çağlayan 2006 nın ekim ayında Paris te düzenlediği bir defilede şekil değiştiren 5 adet kreasyonunu sergiledi. Çağlayan, bu tasarımlarını İngiltere deki 2D3D firması ile çalışarak üretmiş. Mankenler podyumda yürürken giysilerin fermuarları kapanıp açılıyor, kol ve etek boyları değişiyor. Tüm bu değişimler elbisenin içine saklanmış mikrodenetleyiciler, piller, 9mm çapındaki dişli kutulu elektrik motorları, ve bunların çektiği iplerle yapılıyor. Adidas ın akıllı ayakkabısı Adidas_1 de kendi kendine bağlanmasa da taban yüksekliğini ve sertliğini sahibinin durumuna göre ayarlayabiliyor. Ayakkabının altındaki sensör her adımda uygulanan basıncı algılıyor ve topukta bulunan silindir şeklindeki yastıklamanın şekli (resimde sarı renkte), ayakkabının ortasında bulunan minik bir motorun çektiği kablo sayesinde değişerek, koşucunun ağırlığına ve koşma hızına göre topuk yüksekliği ve yumuşaklığı ayarlanıyor. Hatta firma, yeni çıkardığı Adidas_1 Intelligence Level 1.1 versiyonunun daha da akıllı olduğunu iddia ediyor. Yeni versiyonda ayakkabıyı giyip evinizden çıktığınızda ayakkabı sizin yürüyüş tarzınızı ve hızınızı, hatta yürüdüğünüz yüzeyi bile saniyede binlerce işlem yapabilen mikroişlemcisinde analiz etmiş ve daha yüksek torklu yeni motoru ile kendini çoktan ayarlamış oluyor. Ayrıca ayakkabının yaptığı ayarı beğenmezseniz yandaki + ve düğmeleri ile ayakkabıyı kendiniz de ayarlayabiliyorsunuz. PARO Dünyanın en şirin robotu Japonya da görevde Robotları insan gibi göstermeye çalışmak yerine onları hiç olmayan ya da nadir bulunan canlılara veya nesnelere benzetmek bu örnekte de görüleceği gibi inandırıcılık ve ikna bakımından oldukça başarılı oluyor. Bu yöntemle zihinlerde yerleşmiş imajların manipülasyonu yerine yeni, taze imajlar ekleniyor ve çelişkiler, orijinal olanla benzeşmeme riskleri ortadan kalkıyor. Pelüş oyuncakların çocukların ilk arkadaşı olduğunu fark eden Japon bilim adamı Dr. Takanori Shibata tasarladığı dost yanlısı robotu pelüş bir yavru kutup fokunun içine gizledi. Sesleri ve dokunmaları fark edebilen bu robotun adı Paro. Paro nun üretim amacı zihinsel tedavi sürecinde olan insanlara, özellikle yaşlılara yarım etmek. Seri üretimine başlanan robot Japonya ve İsveç te huzurevlerinde aktif olarak kullanılmaya başlandı.

6 Birkaç hafta içerisinde Paro nun bir robot olduğunu unutan yaşlılar, onu kucaklarına alıp okşuyor, onunla konuşuyor ve yanlarından ayırmıyorlar. Paro kendine takılan yeni isimleri hafızasında tutuyor ve dokunuşlara, kucak pozisyonuna göre sahibine uyum sağlıyor, yani kişiselleşiyor. Bu da sahiplenilmesin, sahibinin onunla duygusal bir bağ kurmasını kolaylaştırıyor. Paro, Japon devletinin de desteklediği bir proje. Projenin bir önemli bir yanı da, robotların sadece fiziksel amaçlarla değil, zihinsel amaçlarla da hizmet edebileceğini gösteriyor olması. Paro hakkında daha detaylı bilgi almak, videolarını izlemek için adresine bakabilirsiz. Ayın Fırsat Ürünleri RoboMobil Kontrol Kartı Futaba S3003 Servo Motor ve bağlama aparatları sadece 24 ytl Bstamp mikrodenetleyici, 16 I/O, Breadoard ve Motor Sürücü; hepsi bir kartta, sadece 155 YTL Ücretsizdir, basılabilir, çoğaltılabilir,dağıtılabilir. RobotOkulu tarafından hazırlanan bu derginin tüm hakkı okuyucularına aittir. haber göndermek, soru sormak veya diğer istekleriniz için bize yazın.