Temmuz SAYI: 35 3 ayda bir yayımlanır Ücretsizdir

Transkript

1 Temmuz SAYI: 35 3 ayda bir yayımlanır Ücretsizdir TEMA Uluslararası Projelerde Teknik Müşavirlerimiz ETKİNLİKLERİMİZDEN 10. Teknik Müşavirlik Kongresi nin Ardından KÜLTÜR-SANAT Türkiye nin Endemik Bitkileri

2 ?????????????

3 İÇİNDEKİLER EDİTÖRDEN Teknik Müşavirlik Sektörümüzün Uluslararası Projelerdeki Başarıları...2 ISSN İmtiyaz Sahibi Türk Müflavir Mühendisler ve Mimarlar Birli i ad na Yönetim Kurulu Baflkan Demir İNÖZÜ Yazı İşleri Müdürü Salih Bilgin AKMAN Yayın Kurulu Salih Bilgin AKMAN Munis ÖZER Oktay AKAT Mehmet DÖNMEZ Hülya EKSERT Seda SEYHAN Yalçın KALAÇ Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Ahmet Rasim Sokak No:35/2 Çankaya Ankara Tel: (312) Faks: (0312) e-posta: tmmmb@tmmmb.org.tr url: Grafik-Tasarım Yusuf MEfiE (Ajans-Türk) Basımevi Ajans-Türk Gazetecilik Matbaacılık İnşaat Sanayii A.Ş. İstanbul Yolu 7. Km. İnönü Mahallesi Necdet Evliyagil Sk. No: 24 Batıkent / ANKARA Tel: Fax: info@ajansturk.com.tr BAŞKANDAN Uluslararası Projelerde Başarı...3 TEMA Türkiye İçin Değerli Bir Yatırım - Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi (TANAP)...4 Avrupa da Metro Tasarım Deneyimi - Varşova Metrosu...8 Müşaviri ve Yüklenicisi Türk Olan İlk Yurt Dışı Projesi - Setif Tramvayı...10 SÜLEYMAN DEMİREL İN ANISINA Aydınlık Bir Geleceğe...14 ÇALIŞMALARIMIZDAN UTM - Uluslararası Teknik Müşavirlik İş Konseyi Kazakistan Ziyareti...16 Basım Tarihi Basım Yeri ANKARA Yayın Türü Yerel Süreli 3 ayda bir yayımlanır Yazıların ve reklamların içeriğinden sahibi sorumludur; TürkMMMB veya Yayın Kurulu sorumlu tutulamaz. Yayımlanan yazıların, her hakkı saklıdır. Kaynak belirtmek koşuluyla, yazılarından, toplamda çeyrek sayfayı geçmeyen alıntı yapılabilir. Bunun dışında, seri olarak çoğaltılması, çeyrek sayfadan fazla alıntı veya kopya yapılması, Yayın Kurulu nun yazılı iznine bağlıdır Dergimiz, 2000 adet basılıp dağıtılmaktadır. Müteselsil Sorumluluk...20 ETKİNLİKLERİMİZDEN 10. Teknik Müşavirlik Kongresi nin Ardından...24 KÜLTÜR - SANAT Türkiye nin Endemik Bitkileri...28 BİRLİĞİMİZDEN HABERLER...32

4 EDİTÖRDEN... TEKNİK MÜŞAVİRLİK SEKTÖRÜMÜZÜN ULUSLARARASI PROJELERDEKİ BAŞARILARI Salih Bilgin AKMAN Türk Teknik Müşavirlik Sektörü nün temsilcileri olarak uluslararası projelerde elde ettiğimiz başarıların somut örneklerinden birkaçını bu sayımızda sizlerle paylaşmaktan onur duyuyoruz. 35 yıllık bir geçmişe sahip olan Birliğimiz, siz değerli üyelerimizin katkılarıyla Uluslararası Teknik Müşavirlik platformunda önemli bir yere sahip olmuştur. FIDIC ve EFCA gibi uluslararası örgütlerin yönetim kurullarında Ülkemizi başarıyla temsil etmeye devam etmekte olan Birliğimiz, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu DEİK in kurucu kuruluşlarından biri olarak Teknik Müşavirlik hizmetlerinin yurt dışında daha etkin olarak sürdürülebilmesi, yurtdışı teknik müşavirlik hizmetlerinin uluslararası pazarda daha etkin çalışma imkanlarına sahip olması amacıyla DEİK bünyesinde kurulmuş Uluslararası Teknik Müşavirlik İş Konseyi nin faaliyetlerine de önemli katkılar sağlamaktadır. Teknik Müşavir olarak bizler, geçmiş tecrübelerimizle bugünü değerlendirerek gelecek için karar veririz. Teknik bilgi birikimimiz yapacağımız işlerde bizlere yol gösterici olacaktır. Müşavirler olarak ülkemizin kalkınmasında etkin görevler üstlenmekte, bu projeleri başarı ile tamamlamış olmanın gurur ve kıvancını taşımakta ve elde ettiğimiz bu bilgi birikimimizi uluslararası platformda tüm insanlığın hizmetine sunmayı başarılarımızın devamı olarak görmekteyiz. Teknik Müşavirlik dergimizin teması olarak ULUS- LARARASI PROJELERDE TEKNİK MÜŞAVİRLERİ- MİZ konusunu seçmemizin amacı, özellikle günümüzde ülkemizin cari açık probleminin çözümüne önemli katkı sağlayacak bu çalışma alanına dikkat çekerek, Kamu kurum ve kuruluşlarının konuya ilişkin farkındalığını arttırmaktır. Bu hizmet ihracatının arttırılması ile sağlanacak kaynaklar ülkemizdeki iş olanaklarını arttıracak ve ekonomik büyümeyi hızlandırarak işsizlik sorununun çözümüne katkı sağlayacaktır. Türk Müşavirleri, Mühendisleri ve Mimarları olarak uluslararası platformlarda teknik müşavirlik firmalarımızın yaptığı çalışmalardan bazılarını bu sayımızda sizlerle paylaşıyoruz. Tema konumuzla ilgili olarak Dergimize katkıda bulunan Sayın Sedef ERDOĞAN a, Sayın Sevil ALKAN a, Sayın Davut Atila ARIK a ve Sayın Mete BAYKIR a, Müteselsilen Sorumluluk konulu makalesi ile Sayın Kemal DAYINLARLI ya, Kültür-Sanat köşemiz için hazırladığı özel yazı için Sayın Hasan TORLAK a teşekkürlerimizi sunarız. Yazarlarımızı, kendi yazılarının devamında verdiğimiz öz geçmişleri ile tanıtmaktayız. Mühendis kimliğini her zaman ön planda tutan 17 Haziran 2015 tarihinde vefat eden Türkiye Cumhuriyeti nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman DEMİREL in anısına, 2011 yılında TürkMMMB Yönetim Kurulu nun kendisini ziyareti ardından hazırladığı ve dergimizin Temmuz 2011 tarihli 21. sayısında yayınlanan AYDINLIK BİR GELECEĞE yazısını sizlerle tekrar paylaşıyor ve Süleyman DEMİREL i rahmetle anıyoruz. Sayın Sedef ERDOĞAN TÜRKİYE İÇİN DEĞER- Lİ BİR YATIRIM-TRANS ANADOLU DOĞALGAZ BORU HATTI PROJESİ (TANAP) konulu yazısında Bu enerji projesinin amacı Hazar Bölgesi doğal gaz kaynakları ile Türk ve Avrupa doğalgaz pazarlarını birbirine bağlamak ve gaz temin etmektir. diyerek 1850 km uzunluğundaki uluslararası bir enerji projesinde Türk Müşavirleri olarak yer almanın önemini bizlere anlatmaktadır. Sayın Sevil ALKAN AVRUPA DA METRO TASA- RIM DENEYİMİ - VARŞOVA METROSU konulu yazısında 2 milyona yaklaşan nüfusu ile Varşova son yıllarda Avrupa nın en yoğun yerleşimli şehirlerinden biri haline gelmiştir....mevcutta Varşova da kuzey-güney hattı boyunca uzanan tek bir metro bulunmakta iken, hatta batı-doğu doğrultusunda yer alacak 2. Metro hattının ilave edilmesine karar verilmiştir. İlk etapta, bu hattın 6,7 km ve 7 istasyondan oluşan kısmı ihale edilmiş, proje hazırlanırken, Türkiye ve dünyadaki metro deneyimleri, pratikleri ve uygulamaları sık sık tartışılmış, projede yer alan tüm tarafları tatmin edecek optimize çözümlere ulaşılmaya çalışılmıştır. diyerek Türk Müşavirlerinin uluslararası başarılarından birini bizlerle paylaşmaktadır. Sayın Davut Atila ARIK ve Sayın Mete BAYKIR; müşterek olarak hazırladıkları MÜŞAVİRİ ve YÜK- LENİCİSİ TÜRK OLAN İLK YURT DIŞI PROJESİ SETİF TRAMVAYI konulu yazıda Bu makaleyi, Türk Müşavirlerinin ve Yüklenicilerinin yurtdışına açılmalarının ne kadar önemli olduğunu, açılırken de her iki sektörde yer alan firmaların kalite bilincini daima önde tutmalarının sürdürülebilir bir başarının anahtarı olduğunu ve hepimizin bu konuda gerçekten duyarlı olmamız gerektiğini siz okurlarla paylaşmak amacıyla kaleme aldık diyerek Cezayir in Setif kentinde hayata geçirilmekte olan Tramvay Projesi nde üyelerimizin başarısını bizlere ifade etmektedirler. Türk Teknik Müşavirleri olarak DEİK çatısı altında kurduğumuz Uluslararası Teknik Müşavirlik-UTM İş Konseyi nin Kazakistan a Mayıs 2015 tarihleri arasında yaptığı ziyareti özetleyen bir yazıyı da bu sayımızda sizlerle paylaşmaktayız. Bu konuda sunulan bilgilerin Türk Teknik Müşavirlik firmalarına kendilerine uluslararası rekabette üstünlük sağlayan özellikleri ile Yurtdışı Teknik Müşavirlik Hizmetleri pazarından daha çok pay almaya yönelik çalışmalarında yardımcı olacağını düşünüyoruz. Sayın Kemel DAYINLARLI MÜTESELSİL SORUM- LULUK başlıklı yazısında Müşavir Mühendis ve Mimarlarla ilgili sözleşmelerde yer alan kavram müteselsil sorumluluk olduğundan, bu deyimi incelerken görüş açımızı müşavir mühendis ve mimarların yaptıkları işlerle ilgili sözleşmelerdeki müteselsil sorumluluk üzerinde yoğunlaştırmamız yazımızın özüne ve amacına daha uygun düşer. diyerek bizlerin yaptığımız sözleşmelerdeki yükümlülüklerimizi hatırlatmakta ve sonuç olarak Eser sözleşmesine iştirak edecek müşavir mühendislerin ve mimarların serbest iradelerine dayanan sözleşme yaparken müteselsil sorumluluğu kabul etmeleri hususunda çok dikkatli davranmaları gerektiğini, bu itibarla, iş ortaklığından ziyade, Konsorsiyum u tercih etmelerinin sorumluluklarını sınırlama bakımından daha uygun olacağını ifade edebiliriz demektedir. 10. Teknik Müşavirlik Kongre sinin ardından yapılan çalışmalarımızı özetlediğimiz bölümde kongrenin amacının Risk Yönetimi konusunda duyarlılık kazandırmak, tüm inşaat sektörü paydaşlarından, özellikle de teknik müşavirden beklenenlerin ve hizmet sınırlarının doğru biçimde oluşturulmasını sağlamak, Teknik Müşavirlik hizmetlerinin ülkemizde can ve mal kaybına neden olan olayların azaltılması ve engellenmesi için öncü bir rol üstlenmesini hedeflemek olarak belirlenmiştir. diyerek görevlerimizi tekrar hatırlatmak istedik. Kongre çalışmalarımızı özetlediğimiz RİSK YÖNETİMİ broşürünü Birliğimizden temin etmenizi salık veririz. Kültür ve sanat köşemizde Sayın Hasan TORLAK TÜRKİYE NİN ENDEMİK BİTKİLERİ konulu yazı dizisinin ilkinde bu konuyu özetlemekte Ayrıca yüzlerce endemik bitkimizin yaşamı insan faaliyetleri dolayısıyla tehlikededir. Sadece hoşlanmak ve yararlanmak için değil, korumak ve yok etmemek için de endemik bitkileri tanımamız gerekir. Bu toprakları sevmenin, vatansever olmanın olmazsa olmazı onun nadir ve tehlikedeki bitkilerini tanımak, daha da önemlisi korumaktır. Gerçek sevgi, sevileni tanımadan ve onu korumadan vücut bulamaz. demektedir. Dergimizin yayına hazırlanmasın emeği geçenlere, yayın kurulu üyelerimize, reklam vererek dergimizin yayınlanmasına sponsorluk yapan üyelerimize ve özel sektörümüze teşekkürlerimizi ve şükranlarımızı sunarız. Gelecek sayıda buluşmak dileğiyle... 2 SAYI35

5 BAŞKANDAN... Uluslararası Projelerde Başarı Değerli Okurlarımız, Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB), müşavir mühendislik ve mimarlık kavramının önemini ilgili kurumlara ve topluma anlatmak, müşavirlik hizmetlerinin ilerlemesine ve gelişmesine çalışmak, uluslararası uygulamaları ülkemize taşımada öncülük ederek, bu konuda en yüksek uluslararası teknolojik ve örgütsel seviyeye erişmek amacıyla, 25 Nisan 1980 tarihinde kurulmuştur. Birlik, bağımsız müşavirlik hizmeti veren mühendis ve mimarları temsil eden dernek statüsünde bir sivil toplum kuruluşudur. TürkMMMB, 1987 yılında Müşavir Mühendisler Uluslararası Federasyonu FIDIC e ve 2001 yılında Avrupa Müşavir Birlikleri Federasyonu - EFCA ya üye olmuştur. Her iki federasyonun Türkiye deki tek temsilcisidir. TürkMMMB, amaçları doğrultusunda; gelişmiş ülkelerde yaygın ve kurumsallaşmış olarak kabul gören, ancak ülkemizde henüz eksiklikleri olan bağımsız teknik müşavirlik sektörünün geliştirilmesi ve gelişmiş ülkelerdeki uygulamaların Türkiye ye kazandırılması için gerek üyelerine, gerekse toplumun tüm kesimlerine yönelik yoğun çalışmalar yapmaktadır. Uluslararas kabul görmüfl tan m yla FIDIC standartlar yla ba ms z müflavir mühendislik yapan firmalar n bir araya geldi i çat kuruluflu olan TürkMMMB nin, inflaat sektörünün farkl alanlar nda deneyimli 200 e yak n üyesi bulunmaktad r Dönemi Yönetim Kurulu Demir İNÖZÜ - Başkan Salih Bilgin AKMAN - Başkan Yardımcısı Sedef ERDOĞAN - Başkan Yardımcısı Hamdi AYDIN - Başkan Yardımcısı M. Sinan AKER - Başkan Yardımcısı Munis ÖZER - Sekreter Üye H. Cemal KARAOĞLU - Sayman Üye Ahmet Süreyya URAL - Üye Hülya EKSERT - Üye Türk teknik müşavirlik firmaları Türkiye de ve yurtdışında pek çok uluslararası projenin gerçekleştirilmesinde başarıyla hizmet vermektedir. Uluslararası projelerde değişik ülkelerden işverenler, yatırımcılar, finans kuruluşları, tasarımcılar, teknik müşavirlik firmaları, yapım müteahhitleri ve malzeme üreticileri yer almaktadır. Bu projeler yurtiçinde yürütülen standart projelerden çok farklı özellikler taşımaktadır. Değişik coğrafyalarda ve değişik ülkelerde, farklı kültürlerden, farklı geleneklerden gelen ve farklı diller konuşan kişileri bir araya getiren uluslararası projelerin başarısı ve istenen kalitede tamamlanabilmesi için proje hedeflerinin, jeopolitik ve ticari risklerin, kaynakların, zaman ve bütçe kısıtlarının, çevresel ve sosyal etkilerin ve tarafların beklentilerinin çok iyi analiz edilmesi ve uygun ortakların bir araya gelmesi gereklidir. Teknik müşavirlik firmalarımızın uluslararası projelerde başarılı olabilmeleri için projede görev alacak elemanların, özellikle de proje yöneticilerinin, teknik yetkinliklerinin ve uzmanlıklarının yanı sıra çalıştıkları yabancı ülkelerde dil, kültür, sosyal, ekonomik, politik ve yasal düzen farklılıklarından kaynaklanan sorunların üstesinden gelebilecek yönetim ve iletişim becerilerine sahip olmaları büyük önem taşımaktadır. Çalışılan ülkede işveren idare, yerel kuruluşlar, yerel ortaklar ve alt-yüklenici firmalarla doğru iletişim sağlanması, doğru ilişkiler kurulması, onların yerel bilgi ve deneyimlerinden yararlanılması, farklılıkların farkında olunması, yerel kültür ve geleneklere saygı gösterilmesi projenin başarısı için gereken güvenin ve işbirliği ortamının oluşturulması için zorunludur. Yurtdışında karşılaştığımız önemli zorluklardan biri de sunduğumuz hizmetlerin başlangıçta belirlenen bütçe ve zaman içinde tamamlanamamasıdır. Bu olumsuz sonuçlar; teklif hazırlık aşamasında ve işin başlangıcında proje planlamasının iyi yapılmaması, işverenin beklentilerinin zaman içinde değişiklikler göstermesi, nitelikli yerel firmalar ve elemanlarla çalışılmaması, uygun bir proje ekibi oluşturulamaması, gerekli teknolojik altyapının kurulmaması, ekip içinde görevlerin ve sorumlulukların doğru şekilde belirlenmemesi, proje yöneticisinin firma merkeziyle eşgüdüm içinde hareket etmemesi, iş ilerlemesinin ve harcamaların proje bütçesi açısından düzenli aralıklarla gözden geçirilmemesi gibi nedenlerden kaynaklanabilmektedir. Bu sorunların oluşmaması için, en başta proje yöneticisinin planlama, yönetim, organizasyon, doğru ve zamanında iletişim, karar verme, sözleşme ve anlaşmazlıkları yönetebilme becerilerine sahip olması gerekmektedir. İşlerliği sağlanabilen bir Kalite Güvence ve Kalite Kontrol sistemi oluşturulması da uluslararası işlerin başarısı için zorunludur. Proje yöneticilerinin ve elemanların görev yaptıkları yabancı ülkelerin dillerini asgari düzeyde öğrenmeye çalışmaları ise doğru bir iletişim kurabilmeleri ve insan ilişkileri açısından çok önemlidir. Uluslararası projeler; uluslararası firmalarla işbirliği yaparak proje yönetim becerilerimizi artırmak ve farklı ülkelerin kültürleriyle tanışmak açısından da firmalarımıza önemli katkılar sağlamaktadır. Uluslararası projelerde başarılı olmayı hedefleyen teknik müşavirlik firmalarımızın güçlü bir yapıya kavuşabilmeleri için öncelikle yönetim kadrolarının planlama ve proje yönetimine önem vermeleri; firma içinde katılımcılık, ekip çalışması, karşılıklı güven ve bilgi paylaşımına dayanan bir verimlilik anlayışının yerleştirilmesi; yaşanan uluslararası deneyimlerden kalıcı dersler çıkarılması ve bunların uzun vadeli planlara dönüştürülmesi gereklidir. Elemanların ve proje yöneticilerinin teknik, iletişim, insan ilişkileri, yabancı dil ve yönetsel becerilerinin geliştirilebilmesi için hem kendilerinin, hem de firma yöneticilerinin sürekli bir çaba göstermeleri; sürekli olarak öğrenmeye açık bir firma kültürü oluşturulması büyük önem taşımaktadır. Yurtdışında 40 dan fazla ülkede başarıyla hizmet veren teknik müşavirlik firmalarımızın uluslararası projelerdeki başarılarının artan bir ivmeyle devam etmesini diliyorum. TEMMUZ2015 3

6 TEMA Sedef ERDOĞAN TÜRKİYE İÇİN DEĞERLİ BİR YATIRIM TRANS ANADOLU DOĞAL GAZ BORU HATTI PROJESİ (TANAP) TANAP Nedir? Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi, Dünyanın Yeni Enerji Kaynağı... bu tanımı kullanıyor Projenin sahibi TANAP Doğalgaz İletim A.Ş. bu önemli yatırım için... Bu enerji projesinin amacı Hazar Bölgesi doğal gaz kaynakları ile Türk ve Avrupa doğal gaz pazarlarını birbirine bağlamak ve gaz temin etmektir. TANAP, Güney Kafkasya Boru Hattı (SCP, South Caucus Pipeline) ile Trans Adriatik Boru Hattı (TAP, Trans Adriatic Pipeline) arasında yer alan ve Türkiye sınırları içindeki bağımsız boru hattı yatırımına verilen isimdir. Türkiye Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümetlerarası Anlaşması 26 Haziran 2012 yılında İstanbul da imzalanan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi nin 13 Mart 2015 tarihinde imzalanan Ortaklar Anlaşmasına göre güncel ortaklık yüzdeleri Güney Gaz Koridoru Şirketi (SGC) %58, Botaş %30, BP %12 olarak belirlenmiştir. TANAP Doğalgaz İletim A.Ş. ise TANAP projesinin tasarımını, inşasını ve işletmesini tamamlamak üzere kurulmuş ve yetkilendirilmiştir. TANAP ın yer aldığı Transit Boru Hattı grubunun bütünü şöyle oluşur; Azerbaycan daki Hazar Denizi ve çevresindeki kaynaklardan başlayarak sırasıyla Azerbaycan ve Gürcistan dan geçerek sınırlarımıza ulaşacak SCP Hattı, Türkiye ye Posof dan giriş yaparak doğu-batı aksında 1850 km uzunluğunda geçerek İpsala da Yunanistan sınırına ulaşacak TANAP Hattı; Yunanistan ve Arnavutluk üzerinden kara hattı olarak devam edip Arnavutluk ve İtalya arasında Adriatik deniz geçişini takiben İtalya da Lecce yakınlarında karaya çıkacak TAP Hattı. Böylece, Proje, Türkiye ile birlikte Avrupa nın tamamının gaz tedarik güvenliğine de katkıda bulunacak ve uygun maliyetli gaz kaynakları ile çeşitliliği ve rekabeti arttıracaktır. TANAP yatırımın, temel atma töreni 17 Mart 2015 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti, Gürcistan ve Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları tarafından Kars Selim şantiyesinde ilk temsili borunun yerine indirilmesiyle yapılmıştır. Türkiye için gurur verici bu tesisin temeli böylece dost ülkelerin en üst düzey temsiliyle ve barış söylemleriyle atılmıştır. Boru hattının, toplam 1850 km lik uzunluğu, 56 ve 48 inçlik boru çapı, yüksek işletme basıncı ve aşamalı olarak yıllık 16 milyar metreküpten, 24 milyar metreküpe ve nihai olarak 31 milyar metreküpe ulaşması planlanan taşıma kapasitesi ile dünyanın sayılı boru hatlarından birisi olacağını düşünmekteyiz. Hat, başta ülkemizin ve diğer geçiş ülkelerinin sevkiyat profilini de doğrudan yükselten 49 yıllık bir yatırım olacaktır Yılında inşaat aşamasında bulunan yatırımın, 2018 yılında milli şebekemizi besleyecek ilk gaz akışı başlatma aşamasına getirilmesi hedeflenmektedir. Tesisin teknik özellikleri ise şöyle özetlenebilir: 1850 km toplam ana hat uzunluğu (kara bölümü; 56 inç ve 48 inç) 19 km Marmara Denizi geçişi (36 inç ikiz boru sistemi) 7 adet kompressör istasyonu 49 adet blok vana istasyonu 12 adet pig istasyonu 4 adet ölçüm istasyonu 2 adet gaz çıkış istasyonu (Eskişehir ve Trakya da) 4 SAYI35

7 TANAP Türkiye ye neler kazandırıyor? Ülkemize yıllık 6 milyar metreküp doğal gaz temininin yanı sıra, ülkemizin 20 ilinden, 67 ilçesinden ve 600 köyünden toplam 1850 km lik mesafeyi katederek geçecek olan boru hattının planlama, mühendislik, imalat ve inşaat aşamalarının tümünde Türk mühendislik, imalat ve inşaat sektörlerinin çok ciddi katılımı söz konusudur. Geçtiği coğrafyada yerel halka sağlayacağı istihdam ve ekonomik canlanma da sosyal ve ekonomik anlamda ülkemiz için çok değerlidir. Ayrıca Türkiye nin doğu ve batı arasındaki enerji koriodoru olma hedeflerine hizmet eden, Türkiye ve Azerbaycan devletleri arasındaki dostluk ve işbirliğini güçlendiren yüksek teknolojili ve büyük bütçeli ayrıca dünyada boyutu ve kapasitesi itibariyle benzeri az bulunan nitelikte prestijli bir yatırımdır. Hattı meydana getirecek yüksek dayanımlı ve büyük çaplı çelik boruların üretimi %80 oranında Türk fabrikalarında yapılmaktadır. Türkiye de bu çapta ve kapasitede üretimler ilk olacak nitelikte olup, dünyada da sınırlıdır. Bundan sonra temin edilecek pek çok proje tedarik kalemlerinde de yine Türk mallarının genişçe yer alacağı öngörülmektedir. Sözleşmeleri 14 Şubat 2014 tarihinde imzalanan bu boru tedarik sözleşmeleri kapsamında TANAP Projesi için ana hat borularını ve indüksyon dirseklerini üretecek firmalar şöyle sıralanmıştır: Baosteel Europe GmbH; Borusan Mannesman Boru Sanayi Tic. A.Ş.-Noksel Çelik Boru Sanayi A.Ş.-Erciyas Çelik Boru Sanayi A.Ş. Konsorsiyumu; Tosçelik Profil ve Sac Endüstrisi A.Ş.; Ümran Çelik Boru Sanayi A.Ş.-Emek Boru Makina Sanayi ve Ticaret A.Ş. Konsorsiyumu. TANAP ile taşınacak doğal gazın Türkiye yi besleyecek ve Eskişehir deki gaz çıkış noktasına gelen 56 inçlik ilk bölümünü (Ardahan Posof-Eskişehir Seyitgazi) inşa etmek üzere yapılan uluslararası ihalede üç bölüme ayrılan toplam 1334 km lik kesim şu şekilde sonuçlanmıştır: Bölüm 1 (Lot 1) : km 0 ile km 375 arası (Ardahan-Erzurum) Fernas İnşaat A.Ş.; Bölüm 2 (Lot 2): km 375 ile km 825 arası (Erzurum-Sivas) Sicim (İtalya)- Yüksel İnşaat-Accord (Azerbaycan) Adi Ortaklığı; Bölüm 3 (Lot 3): km 825 ile km 1334 arası (Sivas-Eskişehir): Tekfen İnşaat ve Tesisat A.Ş. Ayrıca geçici olarak kullanılmak üzere şantiye/kamp tesisleri, boru stok sahaları ve ulaşım yolları da tesis edilmiş ve edilecektir. 56 inçlik boru hattı kesimine ait Ardahan-Eskişehir arasında kullanılacak 6 adet prefabrik şantiye/kamp sahalarının hazırlanması ve inşası Dorçe Prefabrik Yapı ve İnşaat San. Tic. A.Ş. ve Treysan Prefabrik Çelik Yapılar San.Tic. A.Ş. Firmaları tarafından yapılmıştır. Boru hatları inşaatları başlama aşamasında olup ilk gazın 2018 yılında sisteme girmesi planlanmaktadır. 48 inç çapında olacak 4. Kesim boru hattı inşaatı ihalesi, istasyonları içeren yer üstü yapıları inşaatları ihaleleri, 19 km deniz geçişi inşaat ihalesi ve otomasyon ve telekom sistemleri tesisine ait ihale süreçleri de genel yatırım planlamasına uygun olarak sürdürülmektedir. TANAP Projesi kapsamında yapılacak kamulaştırma işlemleri, Ev Sahibi Hükümet Anlaşması ve yürürlükteki kanunlara uygun olarak Bakanlar Kurulu kararı ile Arazi Hakları Kuruluşu olarak BOTAŞ Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir. Kamulaştırmada, topluma saygı en önemli önceliktir, arazi mülkiyeti edinme sabit tesis yerleri ile ulaşım yolları için son derece sınırlı tutulacak olup ana boru hattı üzerinde boru hattı inşaatı ve işletme süresince geçerli, daimi ve müstakil üst kullanım hakkı sağlanacaktır. TEMMUZ2015 5

8 TEMA Sedef ERDOĞAN ve yüksek teknolojili tesislerin hayata geçmesinde, Türk Mühendislik ve Müşavirlik sektörüne daha fazla güvenilmesi ve hatta bu tip tesislerde mühendislik ve müşavirlik hizmetlerinin yönetiminin doğrudan Türk mühendislerine emanet edilmesinin yaygınlaştırılmasına yönelik arzumuzu bir kez daha dile getiriyoruz. Kanımızca, başarılı ve dinamik olan mühendislik ve müşavirlik sektörümüzün gelişmesi için en büyük itici güç kendisine olan bu güven ve tanınacak öncelik olacaktır... TANAP yatırımı hakında geniş bilgiye adresinden ulaşılabilir. Yatırımın inşaat aşamasına geçmesiyle doğrudan ve dolaylı olarak 15 bin kişilik istihdam hacmi ile ülkemizin iç piyasasında önemli bir canlanma yaratılmaya başlanmış ve devam edecektir. TANAP da mühendislik ve müşavirlik hizmetleri kapsamında gelinen aşama ve yapılan çalışmalar... Boru hattının mühendislik çalışmaları ayağında şu aşamalardan geçilerek günümüze gelinmiştir: Fizibilite ve ön etütlerin ABD firması Gulf Interstate ile başlanmış, İşveren Mühendisi olarak ILF Consulting Engineers görev almış, daha sonra güzergah seçimi, yerel saha etütleri ve ön mühendislik konularında, Sebat Proje Mühendislik Ticaret Ltd. ile Temelsu Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.Ş.-Yüksel Proje Uluslararası A.Ş. ortaklığından hizmetler alınmış, ÇSED çalışmaları kapsamında Çınar Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. ve Golder Associates SRL Firmaları ile çalışılmış, FEED mühendislik tasarımı Bechtel-Enka grubu tarafından yürütülmüş, son olarak da uygulama projelerinin hazırlanması ile satın alma yönetimi, genel proje yönetimi ve inşaat kontrolluk hizmetleri konularında da Worley Parsons ve Su-Yapı Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş. grubu atanmış ve ayrıca 3. taraf bağımsız fabrika imalat denetim hizmetleri için Intertek Kalite Servisleri Ltd. Şti ve TSE-TÜV Austria ve Türk-Ugetam Firmaları görevlendirilmiştir. Böylece Türkiye nin konusunda önde gelen firmaları, yabancı firmalar ile birlikte bu önemli projenin hem hazırlık hem de inşa edilme aşamalarında katkı sağlama görevlerinde bulunmuş ve bulunmaya devam etmektedir. Bize göre... TANAP Doğal Gaz Boru Hattı, toplam uzunluğu, yüksek teknik özelliği, önemli taşıma kapasitesi, uluslararası mühendislik standartlarının uygulanmasındaki seviyesi, çevresel ve sosyal boyutundaki hassasiyeti, işçi sağlığı ve iş güvenliği boyutundaki özenli çalışma anlayışıyla hem ülkemizin mühendislik ve müteahhitlik sektörüne, hem de üretim sektörüne büyük katkı sağlamakta hem de tüm alanlarda hizmet kalite çıtasını yükseltmektedir. Bu önemli yatırımın her aşamasında, hizmetlerin hem yabancı hem de yerel firmalarının ortak katkılarıyla üretilmesi anlayışının benimsenmesi ve teşvik edilmesi bizler için sevindiricidir. Su-Yapı olarak bu önemli çalışmaya da katkı vermekten ve süreçte önemli bir görevi üstlenmiş olmaktan dolayı onur duymaktayız, bu vesile ile diğer önemli Sedef ERDOĞAN 1967 yılında Ankara da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini T.E.D. Ankara Koleji nde tamamladıktan sonra, 1989 yılında ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü nden mezun oldu. Aynı yıl, SU-YAPI Mühendislik Müşavirlik A.Ş. camiasındaki proje mühendisliği görevine başladı. Bir yıl baraj ve hidroelektrik santral bölümünde çalıştı yıllarında, Belçika da uluslararası büyük bir mühendislik firmasının, kentsel alt yapı departmanında mühendislik yaptı, Fransızca eğitimi aldı. Daha sonra tekrar SU-YAPI ya dönerek, 1991 yılından itibaren kentsel alt yapı bölümünde, Türkiye nin önemli ve büyük çaplı planlama ve projelendirme çalışmalarında görev almıştır. Halen firmanın Yönetim Kurulu Üyeliği ve Genel Müdür Yardımcılığı görevini ve Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı görevlerini sürdürmektedir. Evli ve bir çocuk annesidir. 6 SAYI35

9

10 TEMA Sevil ALKAN AVRUPA DA METRO TASARIM DENEYİMİ VARŞOVA METROSU üretilmiş tasarımların ilgili İdarelerden onaylarının alınabilmesi ancak çoklu revizyon gerektiren hızlı üretim ve yoğun koordinasyon çabalarımız sonucu elde edilebilmiştir. Proje hazırlanırken, Türkiye ve dünyadaki metro deneyimleri, pratikleri ve uygulamaları sık sık tartışılmış, projede yer alan tüm tarafları tatmin edecek optimize çözümlere ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu zorlu süreçte, ortaklarımızda ulaşım ve özellikle yeraltı yapıları bakımından ülkemizin eriştiği konum ve edindiği deneyim hakkında farkındalığın arttırılması için 2 milyona yaklaşan nüfusu ile Varşova son yıllarda Avrupa nın en yoğun yerleşimli şehirlerinden biri haline gelmiştir. Ortaya çıkan ulaşım talebini karşılamak için, Varşova da 2. Metro Hattı inşa edilmesine karar verilmiş ve proje Avrupa Yatırım Bankası ndan finansman desteği almıştır. Mevcutta Varşova da kuzey-güney hattı boyunca uzanan tek bir metro bulunmakta iken, hatta batı-doğu doğrultusunda yer alacak 2. Metro hattının ilave edilmesine karar verilmiştir. İlk etapta, bu hattın 6.7 km ve 7 istasyondan oluşan kısmı ihale edilmiş ve ihaleyi Astaldi-Gülermak-PBDIM (AGP Metro) ortak girişimi kazanmıştır. 1,1 milyon Euro yaklaşık maliyeti olan hattın yapım sözleşmesi 1999 yılında yapılmış, hat ancak geçtiğimiz Şubat ayında kullanıma açılmıştır. Prota Mühendislik, bu hattın inşaatı süresince AGP Metro nun ILF Consulting Engineers ile birlikte tasarım alt yüklenicisi seçilmeyi başarmış ve güzergahta yer alan 7 adet istasyon ve şaft yapısının mimari, yapısal, geoteknik, elektrik, mekanik, yangın tasarımlarını hazırlamıştır. Varşova Metro Projesi tasarım hizmetleri için çok kısa bir süre içinde Varşova da tasarım koordinasyon ekibi mobilize edilmiş, hızla tasarım çalışmalarına başlanmıştır. Polonya da kent içi metro sistemleri deneyimi sınırlı olduğundan (Varşova ve Krakow da sadece birer hat olduğunu düşünürsek), metro sistemleri için hazırlanmış yerel standart ve şartnameler bulunmamaktadır. Tasarımı hazırlanan istasyon gibi yer altı yapılarının özgün standartları olmaması sebebiyle yapım izinlerinin alınabilmesi için yerel yapı mevzuatı ve şartnamelerine uyumlu olarak tasarlanması gerekmiş ve bu da uygulamada çok önemli sıkıntılara yol açmıştır. Bu nedenle süreçte her disiplinde Polonya lı teknik ekipler Türkiye ye davet edilmiş, kendilerine İstanbul ve Ankara da bulunan özellikli projelerimizden ve tarihi ve kültürel yapılarımızdan örnekler gösterilmiştir. Bu süreç, Prota nın tasarıma yaklaşım açısını da çok değiştirmiş, özgün, pratik ve uzlaşma sağlayacak çözümlere ulaşmasını sağlamıştır. Bu süreçteki deneyimler, şu anda Türkiye nin değişik şehirlerinde yapmakta olduğumuz metro projelerine de yansıtılmaktadır. İstasyon tasarımında öne çıkan başka bir unsur ise, istasyon mimari tasarım prensiplerinin Metro Varşova tarafından açılan mimari bir yarışma ile ihaleden önce belirlenmiş olmasıdır. Konsept olarak belirlenen mimari imajı takip edebilmek için, uygulama aşamasında teknik anlamda birçok çözüm denenmiş, yapım sonunda talep edilen mimari tasarıma ulaşılmıştır. İş sonunda bütün detayları özenle çalışılmış, estetik kaygıları ön planda, kullanıcılarına farklı bir deneyim sunmayı hedefleyen istasyonlar elde edilmiştir. 8 SAYI35

11 Hattın tasarım sürecini zorlayıcı bir başka yanı ise, istasyonların şehrin oldukça tarihi bölgesinde yer alması ve çok önemli tarihi yapılara bazı yerlerde 3-4 m. kadar yakında konumlanmış olmasıdır. Diğer yandan istasyonların yerleşim noktaları çoğu yerde şehrin en önemli trafik koridorlarının altına isabet etmektedir. Bazı durumlarda istasyon üzerinden geçen tramvay hatları gibi yapılar oldukça ayrıntılı bir trafik planlaması yapılmasını zorunlu kılmıştır. Tüm bu ayrıntılar dikkate alınarak, inşaat süreci trafiğin en az aksatılacağı öngörüsüyle planlanmış ve yapım yöntemi olarak top-down (yukarıdan aşağıya) yapım yöntemi seçilmiştir. Böylece inşaatın kısımlara ayrılması, üstteki trafik istasyonunun biten döşemesi üzerine deplase edilerek sürecin rahatlatılması sağlanmıştır. İstasyonlarda mimari olarak asma tavan kullanılmaması tercih edildiğinden, bütün elektro-mekanik kanallar, üst tabliye içine inşaat ilk aşamasında yerleştirilmiş ve döşeme brüt beton kullanılarak dökülmüş ve bitmiş hale getirilmiştir. Bu da tasarım sürecinde elektro-mekanik ve yapısal tasarım disiplinlerinin detaylı anlamda koordinasyonunu gerektirmiş, uluslararası kodların deneyimimizle harmanlanması sayesinde oldukça zorlu bir arayüz yönetimi süreci başarıyla atlatılmıştır. Projenin bir diğer önemli zorlayıcı kısmı ise, metro hattının Vistula nehrinin altından geçmesi olmuştur. Hemen nehrin kenarında bulunan C13-Powisle istasyonun yapısal ve geoteknik tasarımının yapılmasında yerel ve yabancı uzman görüşleri alınmış ve bu istasyon için özel bir ön tasarım yapılmıştır. Uzun lafın kısası, konusunda yerel kodları bulunmayan ve oldukça içine kapanık bir kültüre sahip (dışardan bilgiye açık olmayan) bir Avrupa ülkesinde, teknik bilgi birikimimiz üzerinden tartışarak ve her daim sonunda uzlaşarak kabul edilir bir tasarım sunma başarısını elde ettiğimizi söyleyebiliriz. Diğer yandan böyle bir yolculuktan edindiğimiz derslerin değer ve önemini ve bize kattıklarını da asla yadsıyamayız. Sevil ALKAN ODTÜ Mimarlık Bölümü nden mezun oldu, Bauhaus-Universitat Weimar da Kent Çalışmaları bölümünde yüksek lisansını tamamladı. Bir süre mimari tasarım ofislerinde çalıştıktan sonra, Prota Mühendislik A.Ş tasarım ekibine dahil oldu. Çalışmalarını metro ve raylı sistemler alanında yoğunlaştırdı. Marmaray CR1, Kadıköy-Kartal Metro Hattı, Varşova Metro Hattı, Üsküdar-Ümraniye Metro Hattı, Marmaray CR3 projelerinde proje yöneticisi olarak yer aldı, İdareler ve belediyeler adına planlanan hatların fizibilite çalışmalarını yürüttü. Şu anda Prota Mühendislik Ulaşım Bölümü Grup Koordinatörü olarak görevine devam etmektedir. Varşova Metro projesinde ise Polonya da yerleşik olarak kalmış ve tasarım direktörü olarak görev almıştır. TEMMUZ2015 9

12 TEMA Mete BAYKIR - Davut Atila ARIK MÜŞAVİRİ ve YÜKLENİCİSİ TÜRK OLAN İLK YURT DIŞI PROJESİ SETİF TRAMVAYI 1. Genel Bu makaleyi, Türk Müşavirlerinin ve Yüklenicilerinin yurtdışına açılmalarının ne kadar önemli olduğunu, açılırken de her iki sektörde yer alan firmaların kalite bilincini daima önde tutmalarının sürdürülebilir bir başarının anahtarı olduğunu ve hepimizin bu konuda gerçekten duyarlı olmamız gerektiğini siz okurlarla paylaşmak amacıyla kaleme aldık. Paylaşacağımız Proje, Cezayir in Setif kentinde hayata geçirilmekte olan Tramvay Projesi dir. Proje nin Kesin Projelerinin ve Yapım İhale dosyalarının hazırlanması ile ilgili ihale aşamasından yapım ihalesinin sonuçlandırılması aşamasına kadar olan süreçte, Cezayir li kurumların izlemiş olduğu yol ve objektif değerlendirmeleri sonucunda, Türk Müşavir ve Yüklenici sinin başarılı olduklarını göreceksiniz. 2. Yüksel Proje Uluslararası A.Ş nin ve Yapı Merkezi İnş. ve San. A.Ş. nin Cezayir deki Faaliyetleri Yüksel Proje, 2009 yılı ikinci yarısından itibaren Cezayir pazarı ile ilgilenmeye ve bir şube açarak Devlet ihalelerine girmeye başlamıştır yılında, ilk işi olan Mostaganem Tramvayı etüt, proje ve müşavirlik hizmetleri ihalesini kazanmış, Mostaganem Tramvayı projesi devam ederken, 2012 yılında Setif Tramvay etüt, proje ve müşavirlik hizmetleri ihalesini kazanmıştır. Yüksel Proje, ülkede toplu taşım sistemleri etüt, proje ve müşavirlik hizmetlerinin yanında yol ve otoyol ihalelerine de katılmış, kalite-maliyet (quality-cost based selection) esası ie ihale edilen iki adet otoyol projesi (Annaba-Tabesa-200 km ve Constantin-Batna-125 km Otoyolları Etüt, Proje, Mühendislik Hizmetleri) ihalesini de kazanmıştır. Yapı Merkezi, 2007 yılında Cezayir Devlet Demiryolları ANESRIF in işveren olduğu Cezayir Banliyo Sistemine hizmet veren Caroubier Park ve Bakım Atölyeler Yapımıi projesini tamamlamıştır yılında yine ANESRIF in işveren olduğu Bir Touta-Zeralda arası 23 km Yeni Demiryolu Hattının Yapılması projesine başlamıştır. Her iki projede de Yapı Merkezi, konsorsiyum lideri olarak yerel firma İnfrarail ile ortaklık kurmuştur. Bu projeler dışında Yapı Merkezi nin Cezayir de yapımı devam eden ve Cezayir Şehiriçi Raylı Sistemlerin yapım ve işletiminden sorumu İdare EMA nın işveren olduğu iki projesi daha bulunmaktadır. Bunlardan ilki 2013 yılı itibariyle yapımına başlanan 17,8 km uzunluğundaki Sidi Bel Abbes Tramvay Hattı ve Bakım Atölyeleri inşaatıdır. Diğer proje 2014 yılında yapımına başlanan 22,4 km uzunluğundaki Setif Tramvay Hattı ve Bakım Atölyeleri inşaatıdır. Bu projedeyapı Merkezi-Alstom firması ile konsorsiyum kurmuştur ve ortaklığın lider firmasıdır. 3. Setif Tramvayı Etüt, Proje ve Müşavirlik Hizmetleri Kapsamı Setif Vilayeti Cezayir in kuzeydoğusunda yer alan, yaklaşık km 2 yüzölçümlü ve nüfuslu bir vilayettir. Tramvay projesinin yapılacağı Setif, vilayet merkezidir. Proje, Şehrin batı kesiminde bulunan El Bez Üniversitesi ile doğunda bulunan ve Doğu Yakası olarak adlandırılan semt arasında 15.2 km uzunluğunda bir ana hat ile, bu ana hatta vilayet merkezinden bağlanan ve şehrin güney doğusunda planlanan Otobüs garı ve tren istasyonlarının yer aldığı bir transfer merkezine bağlanan 7.2 km uzunluğundaki bir bağlantı hattından oluşan toplam 22.4 km uzunluğunda bir raylı toplu taşım (tramvay) sistemidir. Proje kapsamında, 37 adet istasyon (durak), 1 adet işletme binası, bakım onarım atölyeleri ve gare hatlarının yer aldığı depo sahası, toplam 65 m uzunluğunda iki adet köprü inşaatı, altyapı aktarımları, sinyalizasyon, haberleşme ve elektrifikasyon işleri ile çevre düzenlemesi işleri yer almaktadır. Setif Tramvayı Etüt Proje ve Müşavirlik Hizmetleri Sözleşmesi iki aşamada gerçekleştirilimesi istenen hizmetleri kapsamaktadır. Birinci Aşama Hizmetler: Mevcut Verilerin Toplanması ve değerlendirilmesi, Ulaşım Etüdlerinin Yapılması, 10 SAYI35

13 Harita ve Zemin Etüdü Hizmetleri, Fizibilite Etüdü, Kat i (İhale) Projelerin Hazırlanması, Teknik Şartnameler ve Yapım İhale Dosyası nın Hazırlanması, İhale Sürecinde ve Tekliflerin Değerlendirilmesinde İdare ye Teknik Destek Sağlanması İdare Personeline Eğitim Verilmesi İkinci Aşama Hizmetler: İnşaat ve Elektro-Mekanik İşler Yapım Kontrolluk Hizmetleri 4. Müşavirlik İhalesi Süreci Setif Tramvayı etüt, proje ve müşavirlik hizmetleri ihalesi, Şubat 2011 de Cezayir Metro İdaresi (EMA) tarafından ihale edilmiştir. Teklif dosyaları 02 Mayıs 2011 de İdare ye teslim edilen ihaleye; Fransa, İspanya, İtalya, Kore ve Portekiz in raylı sistemlerde en büyük mühendislik firmalarının da yer aldığı 11 uluslararası mühendislik firması katılmıştır. İhale, 05 Eylül 2011 tarihinde sonuçlandırılmış ve Yüksel Proje, bu 11 adet uluslararası firmanın arasında, en iyi teklifi sunarak ihaleyi kazanmıştır. 10 ay süren İdare ve Cezayir Kamu İhale Kurumu Onay Süreci nden sonra ve sözleşme 13 Temmuz 2012 tarihinde imzalanarak yürürlüğe girmiştir. 5. Yapım İhalesi Süreci Katılımcı firmalar, Setif Tramvayı Yapımı ile ilgili tekliflerini 1 Eylül 2013 tarihinde Cezayir Metro İdaresi (EMA) ne sunmuştur. İhaleye; 4 adet uluslararası grup katılmıştır. İhale, 20 Ekim 2013 tarihinde sonuçlandırılmış ve Yapı Merkezi İnşaat ve Sanayi AŞ ALSTOM Fransa ALSTOM Cezayir Konsorsiyum Ortaklığı, bu 4 adet uluslararası firma grubunun arasında, gerek hazırlamış olduğu teknik teklif, gerek teklif etmiş olduğu süre ile en iyi teklifi vererekihaleyi kazanmıştır. Ocak 2014 te başlayan görüşmeler sonucunda, taraflar sözleşmeyi 31 Mart 2014 tarihinde imzalamış ve işe başlama emri 1 ay sonra yüklenici firmalara verilmiştir. Yapı Merkezi-Alstom (Fransa)-Astom (Cezayir) ortaklığı tarafından yapımı devam eden ,34 (vergiler hariç) bedelli sözleşmenin süresi 44 aydır. 6. Projenin Mevcut Durumu Proje Temmuz 2015 itibari ile 15. Ayının içerisine girmiş olup, ana iş programına uygun olarak ilerlemektedir. - Tasarım aktiviteleri ilerlemesi: Projelerin sunum ve onay süreçleri iş programına uygun olarak devam etmekte olup, %50 oranında ilerleme gerçekleştirilmiştir. - Projenin m uzunluğundaki Kesin Kısmın %35 inde Alt Yapı İşleri devam etmekte olup, %22 sine tekabul eden m uzunluğundaki güzergahın yer teslimi yapılarak hat platformu işlerine başlanmıştır. Proje toplam ilerleme oranı %18 olup, ana kalemlere dağılımı aşağıdaki gibidir. o Alt Yapı Deplasmanları : 25% o Güzergah İşleri : 10% o Bakım Atolyeleri : 20 % o Proje Toplam İlerlerme : 18% Proje nin Müşaviri Yüksel Proje kadrosunda 13 Türk, 30 Cezayir li olmak üzere toplam 43 personel görev yapmaktadır ve planlanan personel sayısına ulaşılmıştır. Müteahhit firma Yapı Merkezi Alstom konsorsiyumunda ise, Yapı Merkezi kadrosunda, 253 Türk ve 347 Cezayir li olmak üzere 600 personel, Alstom kadrosunda ise hepsi Cezayir li olmak üzere 24 personel görev yapmaktadır. Müteahit kadrosunda pik te toplam kişi çalışması öngörülmekle birlikte bu kadronun, 800 personelinin Türk olacağı planlamaktadır. TEMMUZ

14 TEMA Mete BAYKIR - Davut Atila ARIK 7. Proje nin Türkiye için Önemi Setif 1. Tramvay hattı projesi, uluslararası alanda yüklenicisi ve müşaviri Türk olan ilk proje olma özelliğindedir. Yüksel Proje ve Yapı Merkezi raylı sistemler konusunda uluslararası alanda uzmanlaşmış firmalardır. Bu deneyimlerini Cezayir e aktararak, Türkiye nin Cezayir deki olumlu imajını daha da ileriye götürmektedir. Cezayir pazarında Yapı Merkezi nin gerçekleştirmekte olduğu dördüncü raylı sistem projesidir. Başarıyla tamamlanan ve yapım süreci devam eden bu projeler sayesinde, ileri yapım teknolojileri gerektiren raylı sistem projeleri yüklenicisi olarak, ülkemizin adının dünya firmaları arasına girmesi sağlanmıştır. Yüksel Proje nin de ikinci raylı sistem projesidir. Oluşturduğu güven ve göstediği kalite ile bu projelerin arkasından Avrupalı tanınmış müşavirlik firmalarının önüne geçerek 2 adet otoyol proje ihalesini de kazanmıştır. Ayrıca İdare nin onayı ile Türk Yüklenici lerine Proje Müşavir i olarak atanmış ve bu yüklenicilere kapsamlarında yer alan yol, kavşak, viyadük ve tünel uygulama projelerini hazırlamaktadır. Her iki firmamızın bu başarıları ülkedeki Türk taahhüt ve müşavirlik firmalarına olan güveni göstermektedir. Türk Mimar ve Mühendislerinin uluslararası sözleşme deneyimlerinin arttırılmasına katkı sağlanmıştır. Seçilen alt yüklenicilerin Türk firmalarından seçilmesine öncelik verilerek Türk Mimar, Mühendis ve işçilerine istihdam sağlanmıştır. Projede kullanılan ve yerel üretimi olmayan malzemelerin Avrupa ve Dünya standartlarında Türkiye de üretim yapan Türk üreticilerinden kullanılmasına dikkat edilmektedir. Yapı Merkezi Holding kuruluşu olan Yapıray, Cezayir de kurduğu fabrikada travers üretimi yapmaktadır. Önemli ölçüdeki döviz girdisi ile ülkemiz ekonomisine de katkı sağlanmaktadır. Mete BAYKIR İlk ve orta öğrenimini İzmir de, liseyi 1994 yılında İstanbul Atatürk Fen Lisesi nde tamamladı yılında Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Fakültesi nden mezun oldu yılında Yüksel Proje de Sanat Yapıları mühendisi olarak çalışmaya başladı yılları arasında Yüksel Proje bursu ile Fransa nın Paris şehrinde CHEC de Özellikli Adrgermeli Sanat Yapıları üzerine yüksek lisansını tamamladı yılında askerlik görevini tamamladı yılında kısa bir süre Fresyaş-Freyssinet de İş geliştirme Müdürlüğü yaptı ve 2007 de kendi Mühendislik şirketini kurdu, yurt içi ve yurt dışında mühendislik projeleri gerçekleştirdi. Mühendislik kariyerinde Türkiye de ve yurt dışında 200 den fazla sanat yapısı tasarımı gerçekleştirdi yılında Yüksel Proje ye Yurt Dışı İşler Koordinatörü olarak geri döndü. Yüksel Proje nin Afganistan, Libya gibi çeşitli yurtdışı ofislerinde hizmet verdi ve 2010 yılından bu yana Cezayir Genel Müdürlüğünü yürütmektedir. Cezayir de devam etmekte olan 7 (yedi) adet projenin iş geliştirme sürecinden projelendirme süreçlerine kadar olan tüm aşamalarda liderlik görevini sürdürmektedir yılından bu yana Fransa-Paris te yarı zamanlı MBA eğitimini devam ettirmektedir. Davut Atila ARIK Orta ve lise öğrenimini Ankara Tevfik Fikret Lisesinde 1991 yılında tamamladı yılında Ankara Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Fakültesi nden mezun oldu yılında Yapı Merkezi nde İzmir Metrosu projesinde saha ve ofis mühendisi olarak çalışmaya başladı yılları arasında askerlik görevini tamamladıktan sonra, yılları arasında Yapı Merkezi kuruluşu olan Yapıray firmasında çalıştı. Bu süre içerisinde proje geliştirme ve şirketin uhdesi altındaki raylı sistemler projelerinde merkez koordinasyonunda çeşitli görevler almıştır yılında Yapı Merkezi nin Cezayir de almış olduğu ilk projesi Caroubier Park ve Bakım Atolyeleri Yapımı projesine atandı ve 2010 yılında Proje Müdürü olarak projedeki görevini tamamladı yılları arasında Fas ta Yapı Merkezi nin uhdesindeki Kasablanka tramvay projesinde Proje Müdürü olarak çalıştı ve projeyi başarıyla tamamladı. Yapı Merkezi ndeki görevine 2013 yılında Cezayir deki Sidi Bel Abbes Tramvay Projesinde, Proje Müdürü olarak devam etti yılında bu görevini devrederek, Yapı Merkezi nin Afrika Bölgesi Şehir İçi Raylı Sistem Projeleri yapımından sorumlu Genel Müdür Yardımcısı görevine atanmıştır ve halen bu görevinde çalışma hayatına devam etmektedir. Evli ve bir çocuk babası olan Davut Atila ARIK, İngilizce ve Fransızca konuşmaktadır. 12 SAYI35

15

16 SÜLEYMAN DEMİREL İN ANISINA Süleyman DEMİREL Mühendis kimliğini her zaman ön planda tutan, 17 Haziran 2015 tarihinde vefat eden Türkiye Cumhuriyeti nin 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel e Allah tan rahmet, sevenlerine, meslektaşlarına ve Ülkemize başsağlığı diliyoruz. Aşağıda, 2011 yılında TürkMMMB Yönetim Kurulu nun kendisini ziyareti ardından hazırladığı ve dergimizin Temmuz 2011 tarihli 21. sayısında yayımlanan yazısını sizlerle paylaşıyoruz. AYDINLIK BİR GELECEĞE Türk Müşavir Mühendisler ve Mimarlar Birliği, çok önemli bir meslek kuruluşudur. Müşavir Mühendislik ve Mimarlık, ülkemizde çok eskilere dayanmıyor. Bizim uygulamamız, mühendisler ve mimarların müşavir olarak değil ama projeci, inşaatçı, işletmeci olarak görev yapmaları şeklinde idi. Ellili yılların başında, büyük bir kalkınma hareketine giriştiğimiz zaman, elimizde proje yoktu. Batı ülkelerinde uygulama, müşavir mühendislik ve mimarlık bürolarının, inşaat işlerinden ayrı olarak hizmet vermesi idi. Biz de, yapacağımız büyük işler için, daha çok Amerika menşeli firmalar tuttuk. Proje yaptırdık, inşaat kontrolü yaptırdık. Çok şey de öğrendik. Bugün, bizim ülkemizde de bu hizmetleri yapacak müşavirlik bürolarının kurulmuş olması sevindiricidir. İyi hazırlanmış projeler, iyi icra edildikleri takdirde, ülkenin kaynaklarını en iyi şekilde kullanmayı sağlar. Yapılacak her tesis, iki temel prensibi karşılamalıdır: ayakta durabilmelidir; faydalı olmalıdır. Burada, her mühendislik ve mimarlık eserinin, niçin yapıldığı, niçin bu zamanda yapıldığı, niçin böyle yapıldığı gibi soruları da cevaplaması lazımdır. 14 SAYI35

17 Böylece, ülkenin kaynakları, özel veya kamu olsun korunmuş olur. İsraf önlenmiş olur. Öncelikler doğru verilmiş olur. En iyi teknoloji kullanılmış olur. Mimar ve mühendis, insanoğlunun dünya üzerindeki serüveninde, yaşamın çok önemli uzvudur. İnsanların barınacağı meskenlerden, yaşayacakları köy, kasaba, şehirlere; kullanacakları ışığa, çalışacakları işyerine, fabrikaya, bir yerden, bir yere gidebilmek için yollara, limanlara, hava meydanlarına, metrolara; tedavi görecekleri hastanelere; toprağı sulayacak tesislere; kültür ve spor yapılarına mimar ve mühendissiz sahip olmak mümkün değildir. Ülkemizde, mimar ve mühendislik eğitimi veren çok değerli üniversite ve yüksek okullar vardır. Dünya nüfusu, 100 senede, 4 kat artarak; 1.5 milyardan 7 milyara çıkmıştır. Asrın ortasında 10 milyara çıkacaktır. Ülkemizin nüfusu ise, yarım yüzyılda, 21 milyondan, 74 milyona çıkarak; 53 milyon artmıştır. Hem dünyada, hem ülkemizde, imar ve inşaya, yeni yapılara, eski yapıların genişletilmesine ihtiyaç vardır. Ne kadar çok mühendislik ve mimarlık mesleğinin gereklerinden yararlanırsak, o kadar başarılı oluruz. Türk mühendis ve mimarlarına, hem Türkiye de, hem dünyada geniş çalışma alanları açıktır. Mühendis ve mimar meslektaşlarımın başarı ile hizmet görmeye devam edeceklerine eminim. Bu düşüncelerle, Türk Müşavir Mühendisleri ve Mimarları nı kutluyorum. TEMMUZ

18 ÇALIŞMALARIMIZDAN UTM - ULUSLARARASI TEKNİK MÜŞAVİRLİK İŞ KONSEYİ KAZAKİSTAN ZİYARETİ Türkiye nin hizmet ihracatının en önemli kalemlerinden biri olan teknik müşavirlik sektörünün yurtdışında daha etkin hale gelmesi için DEİK çatısı altında kurulan ve ekseriyetini TürkMMMB üye firmalarının oluşturduğu Uluslararası Teknik Müşavirlik (UTM) İş Konseyi, ilk hedef ülke olarak belirlediği Kazakistan a Mayıs 2015 tarihlerinde T.C. Ekonomi Bakanlığı nın öncülüğünde bir heyet ziyareti gerçekleştirmiştir. Kazakistan ın başkenti Astana da çeşitli kamu ve yatırımcı kuruluşlarla görüşmeler yapılarak inşaat alanında büyük yatırımlar gerçekleştirmekte olan Kazakistan daki iş olanakları hakkında bilgi edinilmiştir. T.C. Astana Büyükelçisi Sayın Ömer Burhan TÜZEL in destekleriyle ve T.C. Astana Ticaret Müşavir Yardımcısı Sayın Sertaç GÜNER tarafından yapılan organizasyonla gerçekleştirilen ziyarete, Ekonomi Bakanlığı Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdür Yardımcısı Sayın Salih ÇİÇEK in başkanlığında Türkiye nin önde gelen 9 teknik müşavirlik firmasının temsilcileri katılmıştır. Kazakistan ın 2050 yılında en büyük 30 ekonomi arasına girmesini hedefleyen 2050 Nurlu Yol Ekonomi Programı kapsamında ülkede büyük ölçekli altyapı ve üstyapı yatırımlarını gerçekleştirmektedir. Kazakistan ın Orta Asya bölgesinin iş, transit ve lojistik merkezi, Avrupa ile Doğu ve Güneydoğu Asya yı birleştiren bir köprü olması hedeflenmektedir. Endüstriyel ve yenilikçi politikalar desteklenmektedir. Kazakistan, Dünya Ekonomik Forumu tarafından hazırlanan Küresel Rekabet Gücü sıralamasına göre 144 ülke arasında 50. sırada yer almaktadır. Türkiye ise 45. sıradadır. Başkent Astana uluslararası bir uzmanlar ekibi tarafından ve dünyaca tanınmış mimarlar tarafından yapılan çalışmalarla planlanmakta ve imar edilmektedir. Çok özel ve prestijli binaların yapıldığı ve yapılmakta olduğu Astana bir şantiye görünümündedir. Türk müteahhitlik ve teknik müşavirlik firmaları (mimarlık ve mühendislik) için çok önemli bir potansiyel mevcuttur. Geleceğin Enerjisi Tema sıyla Astana da gerçekleştirilecek olan EXPO 2017 Fuarı için 2 Milyar $ tutarında yatırım yapılmaktadır. Kazakistan ve başkent Astana nın tanınırlığını artıracak olan EXPO 2017 Fuarı nda enerji alanında yenilikçi teknolojilerin tanıtılması ve 100 den fazla ülkeden 3-5 milyon ziyaretçinin katılım sağlaması öngörülmektedir. Pek çok büyük Türk müteahhitlik firmasının faaliyet göstermekte olduğu Kazakistan da 2014 yılında Türk müteahhitleri 1,9 milyar $ tutarında proje üstlenmişlerdir. Kazakistan da inşaat sektöründe Türk müteahhitlik firmalarınca bugüne kadar yaklaşık 20 milyar $ tutarında proje gerçekleştirilmiştir. Kazakistan Demiryolları Yetkilileri ile Görüşme Ulusal Kazak Refah Fonu nun bir parçası ve yönetimine tabi olan Kazak Temir Zholy / Kazak Demiryolu şirketinin projelendirme, inşaat ve kullanım departmanlarının Daire Başkanları ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Ulusal Girişimciler Odası ile Görüşme DEİK / Türkiye-Kazakistan İş Konseyi Karşı Kanat kuruluşu olan Uluslararası Ticaret Odası nın Başkan Yardımcısı Ayan Yerenov ile görüşme gerçekleştirmiştir. Yerenov Kazakistan-Türkiye ilişkilerinde yeni bir sinerji oluştuğunu, T.C. Cumhurbaşkanı nın Nisan 2015 de Kazakistan a yapmış olduğu resmi ziyaretin ilişkilerin gelişmesine ayrı bir katkı sağladığını vurgulamıştır. 16 SAYI35

19 Samruk-Kazyna Ulusal Refah Fonu ve United Chemical Company Yetkilileriyle Görüşme Samruk-Kazyna Ulusal Refah Fonu 2008 yılında Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev in çıkarttığı bir kararnameyle Samruk ve Kazyna fonlarının birleşmesiyle kurulmuştur. Samruk-Kazyna Ulusal Refah Fonu nun kuruluş amacı ulusal ekonominin rekabet gücünü ve sürdürülebilirliğini artırmak ve dünya pazarlarındaki gelişmelerin Kazakistan ın ekonomik gelişmesine vereceği zararları engellemektir. Samruk-Kazyna nın ana görevi, hisselerine kısmen veya tamamen sahip olduğu, ulusal kalkınmada rol oynayan bazı kuruluşların ve yerel şirketlerin uzun vadede değerlerini maksimize etmek ve dünya pazarlarında rekabet gücünü arttırmaktır. Samruk-Kazyna Fonu; petrol ve gaz, enerji, metalurji, kimya ve petrokimya ve altyapı gibi öncelikli yatırım sektörlerinde çalışmakta olan yaklaşık 580 şirketin hisselerini kontrol etmektedir. T.C. Astana Büyükelçiliğinde gerçekleşen toplantıya Samruk-Kazyna Ulusal Refah Fonu İşletme Müdürü Timur ALİYEV ile birlikte hisselerinin tamamı Samruk-Kazyna tarafından kontrol edilen United Chemical Company (UCC) temsilcileri katılmıştır. Kazakistan Yatırımlar ve Kalkınma Bakanlığı ile görüşme 14 Mayıs 2015 tarihinde Kazakistan Yatırım ve Kalkınma Bakanlığında, Bakan Yardımcısı ve Bakanlık yetkilileri ile bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Bakan Yardımcısının açılış konuşmasının ardından Bakanlığı tanıtan bir sunum yapılmıştır. Kazakistan ın inovasyon faaliyetlerine verilen önem ve bu yöndeki faaliyetlerin organizasyonu ayrıntılı olarak anlatılmıştır. EXPO 2017 Ulusal Şirketi ile Görüşme ASTANA EXPO 2017 National Company ofisi ziyaret edilmiş ve uzmanlardan fuar maketi üzerinde genel bilgi alınmıştır. Merkezinde Ulusal Tanıtım Pavyonu ve diğer fuar tesislerinin yer alacağı, 25 ha lık bu fuar alanının dışında kalan 150 ha lık alanda oteller, konutlar, sağlık merkezi, iş merkezi gibi yapıların yer alacağı görülmüştür. Enerji Bakanlığı ile Görüşme 14 Mayıs 2015 günü son görüşme Enerji Bakanlığı yetkilileriyle Bakanlık binasında gerçekleştirilmiştir. Enerji Bakanlığı da 2014 yılı Ağustos ayında devlet yapısında gerçekleşen yeniden düzenleme ile yeni kurulan Bakanlıklardan biridir. Petrol, gaz, petrokimya, petrol ve gaz boru hatları, termal enerji üretimi, kömür, uranyum, elektrik enerjisi, atom enerjisi, güneş enerjisi ve tüm doğal kaynakların yönetimi, yenilenebilir enerji üretimi ve çevre koruma politikalarının oluşturulması faaliyetleri bu bakanlığın altında yer almaktadır. Yetkililerin verdikleri bilgiye göre, enerji üretiminin %17 si mevcut hidroelektrik santrallardan, %70 i Termal, %13 ü de Doğalgaz santrallerinden karşılanmaktadır. Mini ve orta büyüklükte hidroelektrik santraller de planlanmaktadır. Nükleer santral için yer belirleme çalışmaları devam etmektedir, ancak hangi tipte olacağı ve hangi ortaklıklarla gerçekleştirileceği konularında bir bilgi mevcut değildir. Türkiye de de Kazakistan ın katkısıyla bir petrol rafinerisi yapılmasına yönelik düşünceler olduğu ayrıca belirtilmiştir. TEMMUZ

20 ÇALIŞMALARIMIZDAN Tarım Bakanlığı Su Kaynakları Komitesi ile Görüşme Heyet ziyaretlerinin son gününde, Tarım Bakanlığının altında yer alan Su Kaynakları Komitesi ile bakanlığa bağlı sulama ve drenaj sistemlerinin bakım-onarımıyla ilgili bir kuruluşta toplantı gerçekleştirilmişir. Başkan Yardımcısı iki ülke arasındaki işbirliğinin güçlü olduğunu, kendisinin Devlet Su İşleri nin Türkiye deki faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olduğunu, bazı tesisleri yerinde görme fırsatı bulduğunu ifade etmiş, çeşitli projeleri incelemek için Türkiye ye gelmek istediğini belirtmiştir. Astana Valiliği ne (Akimat) bağlı Astana Şehri Mimarlık ve İnşaat İşleri Planlama İdaresi ile Görüşme Heyet ziyaretimizin son görüşmesi Astana Valiliği ne (Akimat) bağlı Astana Şehri Mimarlık ve İnşaat İşleri Planlama İdaresi ile gerçekleştirmiştir. Kazakistan ile ilgili Değerlendirmeler: Kazakistan Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği, ülkede iş yapan firmalarımız ve yapılan ziyaretlerde elde edilen bilgiler aşağıda ana başlıklarla özetlenmiştir. - Ülkede siyasi istikrar vardır Nazarbayev in vizyon sahibi ve güçlü bir lider olması ülke içinde birliğin güvencesidir. - Doğal kaynaklar bakımından zengindir, 100 milyar $ lık bir petrol geliri fonu vardır. - Coğrafi konumu dolayısıyla Rusya ve Çin ile komşu olması ve Güney Asya ya yakınlığı Kazakistan a lojistik açıdan avantajlar sağlamaktadır. - İç pazar talebi küçüktür. Kazakistan ın Avrasya Ekonomik Birliği ne üye olması ülkenin Rusya ve diğer üye ülkeler açısından cazip bir yatırım merkezi olmasını sağlamaktadır. - Kazakistan daki yatırımlar sonucunda üretilecek malların sıfır gümrükle bu birliğe üye olan ülkelere ihracı mümkün olmaktadır. - Kazakistan, işbirliği için Türkiye nin öncelik verdiği ülkeler arasındadır. - Kazakistan, ülkede çalışan yabancı firmaların kazançlarını yatırma dönüştürmelerini ve kalıcı olmalarını istemektedir. İhale edilen işlerde Kazakistan da daha önce deneyim sahibi olan firmalar tercih edilmektedir. - Bürokrasi ve hukuk sisteminden kaynaklanan pek çok sorun bulunmaktadır. Bu sorunlara kısaca değinmek gerekirse; Yabancılara kota uygulanması, kayıt, vize ve oturma izinleri konusunda büyük sıkıntılar yaşanmaktadır. Uluslararası finansmanla (Dünya Bankası, Asya Kalkınma Bankası, EBRD, İslam Kalkınma Bankası) gerçekleştirilen Teknik Müşavirlik hizmetlerinde de 1 e 9 olarak uygulanmak istenen kota zorunluğu büyük sıkıntı yaratmaktadır. Özel hizmetler statüsünde kabul edilmesi gereken ve uluslararası uzmanlar kullanılması gerektiği için özel kredi anlaşmalarıyla yabancı firmalar arasında ihale edilen Teknik Müşavirlik hizmetleri için ilgili İdarelerin kota uygulanmaması yönündeki talepleri Çalışma Bakanlığı tarafından reddedilmekte ve uygulamaya konmamaktadır. Bu durumda yabancı mühendisler ve uzmanlar Kazakistan da turist vizesiyle yasalara uygun olmayan şekilde çalışmak durumunda kalmaktadırlar. Oturma izni almaları mümkün olmamaktadır. Ülkeye girişte 5 gün içinde yabancıların kayıt (registration) yapma zorunluğu büyük sıkıntılara yol açmaktadır. Otellerin çoğu bu konuda yardımcı olmamaktadır. Bürokratik zorluklar giderek yabancıları büyük sıkıntılar içine sokmaktadır. 18 SAYI35