Turizm Teknik Komite Raporu 1

Transkript

1

2 Turizm Teknik Komite Raporu 1 Başkan: Prof. Dr. Ali BAŞ Raportörler: Ahmet UYAROĞLU, Öğr. Gör. Perihan TUNÇ, Tugay ARAT Komite/Çalışma Grubu üye sayısı: 28 Yapılan Toplantı Sayısı: 6 Başkan Yardımcıları: Yrd. Doç. Dr. Abdurrahman DİNÇ, İbrahim KAYNAK, S.İbrahim DURMUŞ Sorumlu Uzman: Nurten ELVAN KÖKSOY İL KURUM İSİM KONYA ARGEON TUR S.İBRAHİM DURMUŞ KONYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ DR. CEMİL EVİRGEN KONYA DEDAMAN OTEL İNSAN KAYNAKLARI MÜDÜRÜ AHMET UYAROĞLU KONYA DEMİRELLER TURİZM AHMET OKUR KONYA DEMİRELLER TURİZM KAZIM DEMİREL KARAMAN DEMOSAN HOTEL İBRAHİM KAYNAK KONYA DERVİŞ OTEL MUAMMER UÇAR KONYA HİLTON GARDEN INN KONYA ÖZKAN BİKİŞ KONYA İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ AHMET AKKÜLAH KARAMAN İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ CENGİZ ORTA KONYA KOP BÖLGE KALKINMA İDARESİ BAŞKANLIĞI MAKBULE TERZİ KONYA NEÜ. TURİZM FAK. DEKAN YARD. TURİZM İŞLETMECİLİĞİ ÖĞRETİM ÜYESİ YRD. DOÇ. DR. YASİN BİLİM KONYA NEÜ. TURİZM FAK. TURİZM REHBERLİĞİ ÖĞRETİM ÜYESİ YRD. DOÇ. DR. ÖZGÜR ÖZER KONYA NEÜ. TURİZM FAK. DEKAN YARD. GASTRONOMİ VE MUTFAK SANATLARI BÖLÜM BAŞKANI DOÇ. DR. H.FERHAN NİZAMLIOĞLU KONYA NEÜ. TURİZM FAK. TURİZM REHBERLİĞİ BÖLÜM BAŞKANI YRD. DOÇ. DR. ABDURRAHMAN DİNÇ KONYA RÜYA TURİZM M.ERTUĞRUL ÖZDEMİR KONYA S.Ü. EDEBİYAT FAKÜLTESİ ARŞ. GÖR. İLKER METE MİMİROĞLU KONYA S.Ü. EDEBİYAT FAKÜLTESİ PROF. DR. ALİ BAŞ KONYA S.Ü. EDEBİYAT FAKÜLTESİ DOÇ.DR. ALİ TEMİZEL KONYA S.Ü. MESLEKİ EĞİTİM FAKÜLTESİ SANAT VE TASARIM FAKÜLTESİ ÖĞR. GÖR. PERİHAN TUNÇ KONYA S.Ü. SOSYAL BİLİMLER MYO TUGAY ARAT KONYA S.Ü. TURİZM İŞLETMECİLİĞİ VE OTELCİLİK YÜKSEK OKULU DOÇ.DR. METE SEZGİN KONYA S.Ü. TURİZM İŞLETMECİLİĞİ VE OTELCİLİK YÜKSEK OKULU YRD. DOÇ. ŞAFAK ÜNÜVAR KONYA S.Ü. TURİZM İŞLETMECİLİĞİ VE OTELCİLİK YÜKSEK OKULU DOÇ.DR. ABDULLAH KARAMAN KONYA S.Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ PEYZAJ MİMARLIĞI BÖLÜMÜ YRD. DOÇ. DR. AHMET TUĞRUL POLAT KONYA SELÇUK OTEL AHMET ERDEM KONYA TURİZM ELÇİLERİ DERNEĞİ ALİ OSMAN SABANCI KONYA TÜRKİYE SEYEHAT ACENTALARI BİRLİĞİ MUSTAFA ULU

3 Turizm Teknik Komite Raporu 2 1 GİRİŞ Konya Karaman Bölge Planının bölge aktörleri tarafından benimsenmesi için tarihinde yapılan 7. Kalkınma Kurulu toplantısında kurulan "Sanayi, Tarım ve Gıda, Hizmetler, Turizm ve Sosyal Kalkınma İhtisas Komisyonları" ve bu komisyonların altında çalışması gereken "Teknik Komiteler" oluşturulmuştur. Komisyon ve komite üyelerinin belirlenme çalışmalarına sonraki süreçte de devam edilmiş olup ayrıca Çevre ve Şehircilik teknik komitesi oluşturulmuştur. Bu komiteler altında ise, 12 tane çalışma grubu belirlenmiştir. Bunlar; Arge-Yenilikçilik-İnovasyon, Dış ticaret-lojistik, Enerji, İşgücü-İstihdam, Toprak ve Su, Bitkisel Üretim, Hayvansal Üretim, Gıda, Hizmetler, Sosyal Kalkınma, Turizm, Çevre ve Şehircilik çalışma gruplarıdır. Bu çalışma sonucunda oluşturulmuş raporların bölge planına girdi sağlayabilecek nitelikte olması için gönüllü katılım temel ilke olarak benimsenmiştir. Öncelikle Teknik Komite çalışma grubu üyelerinin belirlenmesi için paydaş analizi yapılmıştır. Paydaş analizinden sonra tüm paydaşlarla irtibata geçilerek çalışma hakkında bilgi verilmiş ve katılım sağlayıp sağlamak istemeyecekleri sorulmuştur. Böylelikle çalışmanın gönüllülük esasına dayanması sağlanmıştır. Bu aşama da yapılan toplantılar ile tarımdan sanayiye, turizmden sosyal politikalara kadar oldukça geniş bir yelpaze de Konya - Karaman olarak gerçekleştirmek istediğimizi kalkınma hedeflerine ulaşabilmek için gerekli olan öncelik ve tedbirlerimiz alanında uzman paydaşlarımız ile belirlenmeye çalışılmıştır. 12 gruptan oluşan Teknik Komiteler ajans uzmanlarının koordinasyonunda çalışmalarını yürütmüştür. Teknik Komite çalışmalarında toplamda 49 toplantı gerçekleştirilmiştir. Bu toplantılar sonucunda Teknik Komiteler tarafından öncelik ve stratejilerin belirlendiği Özel İhtisas Raporları oluşturulmuştur.

4 Turizm Teknik Komite Raporu 3 2 MEVCUT DURUM İlkçağlardan itibaren insanlar, gezip-görmek, çeşitli etkinliklere katılmak ve şifa bulmak (kaplıca ve içmelerin yer aldığı alanlar) amacıyla turizm hareketlerine katılmışlardır. Turizm sosyo-ekonomik bir olaydır. İnsanların dinlenme-tatil ve yeni yerler görmek amacıyla seyahat etmeleriyle ortaya çıkar. Emek yoğun bir sektör olan turizm sektöründe, dünyadaki asıl gelişmeler II. Dünya Savaşı ndan sonra yaşanmış ve hızla büyüyen ve genişleyen bir gelişim sürecine girmiştir. Seyahat edenlere hizmet amacıyla turizm sektörü oluşmuş ve hızla bu sektör büyümeye başlamıştır. Turizm beraberinde, Taşımacılık, konaklama-otelcilik, yiyecek-içecek, hediyelik eşya sektörü gibi birçok sektörü de etkilemektedir. Turizm, Ülkeye daha çok turist gelmesi için hizmet kalitesini artırmaya çalışan, Değişik modern pazarlama yöntemleriyle gelir düzeyi yüksek turistleri çekmeyi hedefleyen, Kültür ve doğa mirasını koruyan ve onu sürdürülebilir kılan, Sektörde rekabet üstünlüğü yaratarak, en iyi hizmeti sunan, Yeni turizm çeşitleriyle dünyada potansiyel turistleri, çekmeye çalışan bir sektördür. Turizm, Bölgesel ekonomik kalkınmayı destekleme, Cari açığımızı kapatmaya katkı sağlama, döviz girdisi sağlama, İstihdam yaratıp işsizliği azaltma, Kültürel mirasın ve çevremizin korunma, Bölgelerde sosyo-kültürel gelişmeye katkıda bulunma, Doğal ve kültürel çevrenin korunmasına katkıda bulunma, gibi faydalar sağlayabilmektedir. Turizm, birçok ülkede ekonomik, sosyal ve çevresel gelişmenin önemli bir nedeni olmakla birlikte temel amaç, gelişmenin sürdürülebilir olması, kaynakların doğru kullanımı ile bugünkü ve gelecekteki toplumların yaşam kalitesinin iyileştirilmesidir. 2.1 TURİZM DE EĞİLİMLER Gelecek yılların eğilimleri, turist özellikleri, otelcilik yaklaşımları, pazarlama gibi konulara ilişkin olarak ele alınmıştır Turistlerin özellikleri Daha sık ve kısa süreli tatile çıkıyor. Tatil kararını daha geç veriyor (teknoloji ön plana çıkıyor). Marka bilinci artıyor, marka sadakati yaratma başlıyor. Teknoloji kullanımı hızla artıyor. İnternet tatil kararını çok etkiliyor. Daha bilinçli destinasyon ve ürün seçimi, Çevreye daha duyarlı, Uluslararası seyahatler konusunda bilgili, Paket tur dışında kişiselleştirilmiş turlar arıyor.

5 Turizm Teknik Komite Raporu 4 Tatil konusunda eğitimli ve daha profesyonel oluyorlar. Tatil kararı öncesi interneti kullanıyorlar. Almanya da %50 Son dört yılda Avrupa online seyahat Pazar hacmi 3 kat büyümüştür. Otantik tatil arayışları ön planda oluyor Otelcilikte Yeni Yaklaşımlar Nicelik değil nitelik ağırlıklı turizme girmeliyiz. Beton değil, doğa içinde, tarihi bölgede, kültürel çevrede butik otelcilik, hizmet kalitesi yüksek oteller. Bin yataklı otelleri unutulmalı. Orta sınıfa hitap eden oteller açılmalı Turizmde Pazarlama Mobil pazarlama, önümüzdeki 5 yıl içinde, broşürlerin ortadan kalkarak, tanıtım ve satışların mobil cihazlar üzerinden olacağı düşünülmektedir. Web siteleri artık satış amaçlı kullanılmaya başladı. Avrupa da turizm endüstrisinde online pazarlamaya ciddi bir talep oluştuğunu TUI yetkilileri açıklıyor. Seyahat ve otelcilik alanlarında online satışlar hızla artıyor Dünya Turizm Örgütüne Göre Eğilimler 1 Gelecek yılların eğilimleri ve tüketici profiline ilişkin olarak Dünya Turizm Örgütü tarafından hazırlanan "Tourism 2020 Vision" araştırmasından elde edilen bulgulara göre: Bireylerin eğitim ve refah düzeyindeki yükselme artarak devam edecek ve deneyimli seyyah grubu büyüyecektir, Ortalama insan ömrünün artmasına paralel olarak emeklilik süresi uzayacak 65 ve üstü yaş grubundakilerin toplam turizm aktiviteleri içerisindeki yeri artacaktır, Bekar ve çocuksuz çiftler seyahate ve eğlenceye daha fazla zaman ve kaynak ayıracaklardır, Ortalama çalışma süreleri kısalarak, tatile ayrılan süreler artacaktır, Turizm gelişimi için sürdürülen kampanyaların etkisi artacaktır, Turizm sektöründe temiz ticaret ve sürdürülebilir turizm gelişimine yönelik tüketici kampanyaları artacaktır, Turist hareketlerinde kutuplaşma olacak, turistlerin bazılar rahatlık ve konfor ararken bazıları da macera arayacaktır, Varış noktaları birer moda unsuru gibi anlaşılacaktır, 1 DPT, Turizm Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 2006, Ankara, s. 5

6 Turizm Teknik Komite Raporu 5 Hedeflenen turistik ürün, eğlendirici, çevreyi koruyan ve eğitici unsurların biri veya hepsine dayalı olarak geliştirilecektir, Turistik ürün çeşitlendirilmesi ve güçlendirilmesi için imaj oluşturma pek çok varış noktası için önde gelen koşul olacaktır, Asyalı turistler turizm işletmecilerinin gözdesi haline gelecektir, Yıl içerisinde seyahat sayısı ve uzun mesafeli seyahatler artış gösterecektir, Diğer sektörlerde olduğu gibi turizmde de artan rekabet, teknolojik yenilik, hizmet kalitesi, tüketici bilinci ve tatmini gibi kavramları da beraberinde getirerek turizm sektörünün kendini yenilemesine neden olacaktır, 2.2 TÜRKİYE DE TURİZM Türkiye de, turizm uzun kıyı turizmi ve teknolojisi basit bir iktisadi faaliyet olarak görülmüştür. Ancak bu yaklaşımdan uzaklaşıp, alternatif turizm potansiyellerinin de kullanılması gerektiği anlayışının yerleşmesiyle ülkemizin dünya turizminden aldığı pay hızla artmaya başlamıştır. Grafik 1 Dünya Turizminde Türkiye'nin Yeri Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı 2002 Yılında gelen turist sayısı bakımından dünyada 17. sırada olan Türkiye 2010 yılında 7. sırada yer aldı yılında turizm geliri bakımından dünyada 12. sırada olan Türkiye ülke sıralamasında 2010 yılında 9. sırada yer aldı. 30 yıl önce turist sayısı 1 milyon kişi, turizm geliri 300 bin Dolar. 30 yıl sonra (şimdi) turist sayısı 32 milyon kişi, turizm geliri ise 23 milyar Dolardır. Dünyada turizmin büyüme

7 Turizm Teknik Komite Raporu 6 oranı %3, Türkiye de ise bu oran %11 dir.2023 yılında Türkiye turist sayısını 50 milyon kişi, turizm gelirini ise 50 milyar Dolar olarak beklemektedir. Kaynak Ülkemizde turizm sektöründe yaklaşık 3 milyon kişi istihdam edilmektedir. 1,5 milyonu doğrudan, 1,5 milyonu dolaylı istihdam şeklindedir. Dünyada 225 milyon kişi turizmde istihdam edilmektedir. Turizmde çalışanların Türkiye geneli istihdamındaki payı da son 10 yılda %3 lerden % 5 in üzerine çıkmıştır. Ülke genelindeki işsizlerin dağılımında da turizm önemli bir yer teşkil etmektedir. Yıldan yıla değişmek kaydıyla, sektördeki işsizler, Ülke genelinin yüzde 8-9 unu oluşturmaktadır. Tablo 1 Yabancı Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı (Bin Kişi) Yıl Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam ,077

8 Turizm Teknik Komite Raporu 7 Yıl Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam *** *** *** *** *** *** Kaynak: Türkiye ye gelen yabancı ziyaretçilerin aylara göre dağılımı ele alındığında yoğunluğun Haziran-Eylül döneminde olduğu görülmektedir. Son 10 yılın verilerine göre sezondaki dağılımda ilkbahar ve kış aylarının biraz daha fazla pay aldığı ortaya çıkıyor. Bu durumda Türkiye de sezonun geçmiş 10 yıla göre uzadığı söylenebilir yılı sonu verilerine göre bazı ülke gruplarının ülkemize gelen toplam turist sayısı içindeki paylarına bakıldığında en büyük payı %54,6 ile Avrupa Birliği ülkelerinin aldığı, ikinci en büyük payı ise %21,2 ile Bağımsız Devletler Topluluğu 2 nun aldığı görülmektedir yılı verilerine göre; Ülkemiz yabancı ziyaretçilerin %54 lük kısmını oluşturan A.B. Ülkelerinden 2011 yılında en çok turist gönderen ülkeler kişi ile Almanya, kişi ile İngiltere ve kişi ile Hollanda olmuştur. Ülkemiz yabancı ziyaretçilerin %21 ini oluşturan BDT Ülkelerinden 2011 yılında ülkemizi toplam kişi ziyaret etmiştir Amerika Kıtasından ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler, kişi ile ABD, kişi ile Brezilya ve kişi ile Kanada olmuştur. Orta Doğudan ülkemizi ziyaret eden ziyaretçilerin büyük bölümünün kara sınırımız olan komşu ülkelerden geldikleri görülmektedir. Ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler ise kişi ile Suriye ve kişi ile Irak olmuştur. Asya/pasifik bölgesinden ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler kişi ile Japonya, kişi ile Avustralya ve kişi ile Güney Kore olmuştur. Güney Asya bölgesinden ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler kişi ile İran, kişi ile Hindistan olmuştur. Kuzey Afrika dan Ülkemize en çok ziyaretçi gönderen ülkeler kişi ile Cezayir, kişi ile Mısır ve kişi ile Fas olmuştur. Tablo 2 Giriş Yollarına Göre Yabancı Ziyaretçiler (Bin Kişi) Havayolu %71,5 Karayolu %20,4 Denizyolu %7,7 Demiryolu %0,2 Kaynak :TÜİK, BDT (Bağımsız Devletler Topluluğu) : Azerbaycan, B.Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Rusya, Moldova, Özbekistan, Tacikistan, Ukrayna, Ermenistan

9 Turizm Teknik Komite Raporu 8 Başta Suriye ve Lübnan olmak üzere son dönemde vizelerin kalktığı, karasal sınır ülkelerden Türkiye ye karayolu ile girişler arttı. Öyle ki, Türkiye son 2-3 yılda sağladığı ziyaretçi sayısı artışının %50 sinden fazlasını sınır kapılarındaki trafikten elde etti. Grafik 2 Yatak Kapasitesi (İşletme Belgeli) 2002 yılında işletme belgeli yatak kapasitesine sahip olan ülkemiz, %71,1 oranında bir artış kaydederek 2011 yılında yatak kapasitesine ulaşmıştır. Yatırım belgeli yatak kapasitesi ile birlikte toplam yatak kapasitesi 2011 yılında yatağa ulaşmıştır. Son 10 yılda işletme belgeli yatak sayısını 325 binlerden 650 binlere taşıyan Türkiye nin yatırımdaki yatak sayısı da 250 bin dolaylarında. Halen belgeli olarak fiilen çalışan yatak sayısının 1 milyonu bulduğu ülkemiz, belediye belgeli yataklar da ilave edildiğinde 1,3-1,4 milyon dolayında yatağa sahiptir. 2.3 BÖLGEDE TURİZM Turizm, çoğu zaman diğer birçok endüstri gibi bölgesel veya ulusal kalkınma için bir araç olarak kullanılmıştır. Yaygın biçimde, iş ve vergi gelirlerinin oluşturulmasına, ödemeler dengesi problemlerinin hafifletilmesine ve bölgesel ve ulusal ekonomik gelişimlere, katkıda bulunan Turizm sektörü, bölgenin ekonomik kalkınma stratejisinde önemli bir sektör olduğu düşünülmektedir. Ancak Bölgemiz çeşitli turizm potansiyellerine sahip olmasına rağmen, turizm sektöründe gereken gelişme kaydedilememiş ve sektöre gereken önem verilmemiştir. Bölgede turizm sektörü genellikle kent merkezlerinde geliştirilmeye çalışılmış, yatırımlar merkezde yoğunlaşmıştır. Bu durum turizm çeşitlendirilmesini engellemiş ve bölgede sadece inanç ve kültür turizminin ağırlık kazanmasına sebep olmuştur. Turizm gelirlerinden yeterince pay alabilmek için değişen turizm taleplerine göre ürün çeşitliliği sağlanmalıdır.

10 Turizm Teknik Komite Raporu 9 Turizm hareketliliğine katılan turistlerin tüketim davranışlarının yavaş yavaş değiştiği görülmekte ve bu bağlamda yapılacak yeni yatırımların yönünün de alternatif türler yönünde şekilleneceği ortaya çıkmaktadır. Alternatif Turizm kavramı kitle turizminden farklı bir ürün sunumunu ifade eder. Bu ürün yavaş yavaş gelişen bir turizm hareketliliğini, optimum karlılığın göz önünde bulundurulmasını, uzun vadeli programlarla turistik gelişmenin sağlanmasını, değişime karşı direnci, çevre değerlerine saygıyı ve çevreyle bütünleşmeyi ifade etmektedir. Bu temel hususlar etrafında, alternatif turizm kavramından anlaşılan yerine göre değişiklikler göstermektedir Alternatif turizm ürünlerini geliştirmek aynı zamanda turizm ürünlerinin varlıklarının ve değerlerini koruyarak gelecek nesillere aktarılmasını sağlamak gerekmektedir. Bu anlamda turizm sadece yazın yapılan bir aktivite değil tüm yıla yayılan bir faaliyet bütünü olmaktadır. Bu noktada ise alternatif turizm çeşitlendirmenin önemi ortaya çıkmaktadır. Özellikle ilçelerde ve kırsal alanlarda alternatif turizm kaynaklarının harekete geçirilmesi sağlanarak hem kırsal bölgelerin istihdam alanları çeşitlendirilmiş olacak hem de turizm sektöründen elde edilen gelirler artmış olacaktır. Gelir artışına paralel olarak; alt yapı yatırımlarının artması, sağlık ve güvenlik alanındaki iyileşmeler de turizmin gelişmesinde rol oynamış önemli faktörler arasında yer almaktadır. Bölgede mevcut turizm faaliyetlerinin ve alternatif turizmin geliştirilebilmesi için tanıtım faaliyetlerinin yeterli ve etkili hale getirilmesi sağlanmalıdır. Bölgedeki konaklama durumlarına bakıldığında gelen turist sayısına göre konaklamanın çok düşük olduğu gözlenmektedir. Gelen turistler bölgemizi bir durak noktası olarak kullanmakta olup konaklamadan ayrılmaktadırlar. Bu sebeple de turizmden elde edilen gelirler belirli düzeylerde kalmaktadır. Bölgede konaklama ve turizme hizmet eden diğer altyapı eksikliklerinden kaynaklandığı gibi aynı zamanda alternatif turizm potansiyellerinin harekete geçirilememesinden ve turistlerin bölgede vakit geçirmesi için faaliyetlerin yetersiz kalmasından kaynaklanmaktadır. Bölgenin sahip olduğu potansiyeller göz önünde bulundurulduğunda, turizmden elde edilebilecek gelirlerin çok daha fazla olabileceği gözlenmektedir BÖLGE TURİZMİNİN MECUT DURUMU Ülke genelinde müzelerin ziyaret edilme durumlarına bakıldığında Mevlana müzesinin 3.sırada yer aldığı görülmektedir. Bölge içinde de en çok ziyaret edilen müzedir. Buradan da anlaşılacağı gibi bölgemizde inanç ve kültür turizmi ön plana çıkmaktadır.

11 Turizm Teknik Komite Raporu 10 İlçeler Tablo 4 Müze Ziyaretçi Sayıları (2012) Ziyaretçi Sayısı Konya Merkez Akşehir Ereğli Çumra Karaman Müzesi Kaynak: Konya, Karaman İl kültür ve Turizm Müdürlüğü, yılı müzelerin ziyaretçi sayılarına bakıldığında; Konya merkez ilçelerindeki müzelerin toplam ziyaretçi sayısı kişi, Akşehir ilçesi müzelerini kişi, Ereğli Müzesini kişi, Çumra Çatalhöyük ören yerini kişi ve Karaman müzesini kişi ziyaret etmektedir. Bölgeye bahar ve yaz aylarında turistik ziyaretler artarken kış aylarında azalmaktadır. En fazla turist Ağustos ayında gelirken en az turist Şubat ayında gelmektedir. Konya müzelerini yerli turistlerin en fazla ziyaret ettiği ay Mayıs iken, yabancı turistlerin en fazla ziyaret ettikleri ay ise Ekim dir. Kış ayları müzelere ziyaretlerin en az olduğu aylardır bu aylarda Konya ve Karaman otellerinde konaklayan yerli ve yabancı turistler genellikle iş sebebiyle gelmektedirler. Tablo 5 Tesis Türlerine Göre Geceleme, Ortalama Kalış Süresi ve Doluluk Oranı Geceleme Ortalama kalış süresi Doluluk oranı(%) İşletme Belgeli Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Toplam Yabancı Yerli Toplam Konya ,2 1,5 1,4 13,43 26,67 41,10 Karaman ,8 1,7 1,7 2,23 32,39 35,62 Türkiye ,1 1,9 3,2 38,12 13,34 51,46 Geceleme Ortalama kalış süresi Doluluk oranı(%) Belediye Belgeli Yabancı Yerli Toplam Yaban cı Yerli Toplam Yabancı Yerli Toplam Konya ,3 1,5 1,4 1,63 23,27 24,9 Karaman ,9 1,3 1,3 1,06 37,30 38,36 Türkiye ,3 1,7 2,2 15,45 18,46 33,91 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2011

12 Turizm Teknik Komite Raporu 11 Bölgede ortalama kalış sürelerinin Türkiye ortalamasının altında olduğu görülmektedir. Bölgeye gelen yabancı turistlerin büyük bir bölümü tur acenteleri tarafından paket programlarla gelmektedir. Bu program içinde Konya bir durak ya da mola merkezi durumundadır. Çünkü Konya ya gelen turistler başta Mevlana Müzesi ve diğer müzeleri ziyaret ederek konaklamadan ayrılmaktadır. Bu durum hem bölgedeki turizme destek sağlayan işletmelerin yetersiz olmasından hem de gelen turistlerin bölgede vakit geçirmesine olanak verecek potansiyellerin harekete geçirilmemesinden kaynaklanmaktadır. Bölgede turistlerin kalış sürelerinin arıttırılabilmesi için turizmde çeşitlenmenin sağlanması gerekmektedir. Doğa turizmi, mağara turizmi, sağlık turizmi, av turizmi ve kongre turizmi gibi sahip olduğu potansiyellerin harekete geçirilmesiyle turizmin çeşitlendirilmesi sağlanabilecektir. Tablo 6 Bölgedeki İşletme Sayıları Karaman İşletme Türü Adet Konya İşletme Türü Adet Turizm İşletme Belgeli Yatak Sayısı 507 Turizm İşletme Belgeli Yatak Sayısı Yatırım Belgeli Yatak Sayısı 120 Yatırım Belgeli Yatak Sayısı Turizm İşletme Belgeli Otel Sayısı 6 Turizm İşletme Belgeli Otel Sayısı 24 Belediye Belgeli Konaklama Tesisi Sayısı 7 Belediye Belgeli Konaklama Tesisi Sayısı 71 Belediye Belgeli Yatak Sayısı 235 Belediye Belgeli Yatak Sayısı Turizm İşletme Belgeli Restoran Sayısı -- Turizm İşletme Belgeli Restoran Sayısı 14 Yatırım Belgeli Restoran Sayısı -- Yatırım Belgeli Restoran Sayısı 8 A Grubu Seyahat Acentesi 7 A Grubu Seyahat Acentesi 84 B Grubu Seyahat Acentesi -- B Grubu Seyahat Acentesi 3 Konya ili turizm işletme belgeli 24 otel işletmesi faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerin yatak kapasitesi iken, yatırım aşamasındaki otel işletmelerinin kapasiteleri ise yataktır. İlde belediye belgeli 71 konaklama tesisi faaliyet gösterirken bu tesislerin yatak kapasitesi yataktır. İlde, İşletme belgeli 12 restoran faaliyet gösterirken yatırım halinde 8 restoran bulunmaktadır. 3 Karaman ilinde turizm işletmesi belgeli 5 otel faaliyet göstermektedir. Bu işletmelerin yatak kapasitesi 507 iken, yatırım aşamasındaki otel işletmelerinin kapasiteleri ise 120 yataktır. İlde belediye belgeli 5 konaklama tesisi faaliyet gösterirken bu tesislerin yatak kapasitesi 235 yataktır. 4 Bölgenin turizm altyapısının yeterli olmadığı, özellikle yatırımların merkezlerde yoğunlaştığı, kırsala yayılmadığı gözlemlenmektedir. Turizmi destekleyen otel, restoran, salon, nitelikli turizm şirketi ve insan kaynağı açığı, Konya ya oranla Karaman ilinde daha çok 3 Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2013 Ocak Ayı Verilerinden derlenmiştir 4 Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 2013 Ocak Ayı Verilerinden derlenmiştir

13 KARAMAN KONYA Turizm Teknik Komite Raporu 12 göze çarpmaktadır. Konya kent merkezinde ise hızla artan özel sektör yatırımlarına rağmen turizm kapasitesinin hala yeterli olmadığı görülmektedir. Tablo 7 Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri OTEL ADI SINIFI ODA YATAK İLÇE DEDEMAN KONYA 5 YILDIZ Selçuklu RİXOS KONYA OTEL 5 YILDIZ Selçuklu ANEMON OTEL 5 YILDIZ Selçuklu BERA OTEL(MERKEZ) 4 YILDIZ Selçuklu ÖZKAYMAK OTEL 4 YILDIZ Selçuklu BALIKÇILAR OTEL 4 YILDIZ Karatay DÜNDAR OTEL 4 YILDIZ Selçuklu SELÇUK OTEL 4 YILDIZ Karatay HİLTON INN GARDEN 4 YILDIZ Karatay BAYKARA OTEL 3 YILDIZ Karatay MERAM SEMA 3 YILDIZ Meram RUMİ OTEL 3 YILDIZ Karatay HOTEL BELLA 3 YILDIZ Karatay GRAND HOTEL 3 YILDIZ Akşehir N. HOCA ÖNDER OTEL 3 YILDIZ Akşehir SEY-HAN OTEL 3 YILDIZ Seydişehir ALİ BİLİR OTEL 3 YILDIZ Beyşehir PAŞA PARK OTEL 3 YILDIZ Karatay DERGAH OTEL 2 YILDIZ Karatay MEVLANA SEMA 2 YILDIZ Karatay KETİŞOĞLU OTEL 2 YILDIZ Ilgın YAYLACI OTEL 2 YILDIZ Ilgın MEVLANA BERA ÖZEL BELGELİ Karatay ÖZKOÇLAR OTEL ÖZEL BELGELİ Ereğli TOPLAM OTEL ADI SINIFI ODA YATAK İLÇE ERMENEK SELÇUKLU OTEL 4 YILDIZ Ermenek AYGÜN OTEL 3 YILDIZ Merkez DEMOSAN OTEL 4 YILDIZ Merkez NADİR OTEL 3 YILDIZ Merkez NAS OTEL 2 YILDIZ Merkez TOPLAM Kaynak: Konya, Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Ocak 2013

14 Turizm Teknik Komite Raporu 13 Konya İlinde 3 adet 5 yıldızlı otel, 6 adet 4 yıldızlı otel, 9 adet 3 yıldızlı otel, 4 adet 2 yıldızlı otel ve 2 adet özel belgeli turizm işletmesi bulunurken, bu işletmelerin toplam oda ve yatak kapasitesi 1977 oda ve 4032 yataktır. Konya İlinde faaliyet gösteren belediye belgeli 71 konaklama tesisi bulunmaktadır ve bu tesislerin oda ve yatak kapasiteleri 1384 oda ve 3044 yataktır. Karaman İlinde 2 adet 4 yıldızlı otel, 2 adet 3 yıldızlı otel, 1 adet 2 yıldızlı otel bulunurken, bu işletmelerin toplam oda ve yatak kapasitesi 260 oda ve 507 yataktır. Ayrıca Yatırım Belgeli 1 otel bulunmaktadır. Yatırım belgeli otel 62 oda ve 120 yatak kapasitelidir. Karaman İlinde faaliyet gösteren belediye belgeli 5 konaklama tesisi bulunmaktadır ve bu tesislerin oda ve yatak kapasiteleri 145 oda ve 235 yataktır. Bölgedeki konaklama işletmeleri incelendiği zaman; genel itibarı ile orta ve küçük ölçekli yapıdadır. Konya merkezde zincir oteller ve kurumsal konaklama tesisleri olmasına rağmen Karaman merkez ve Bölge ilçelerindeki diğer işletmelerin küçük ölçekli ve çoğunun aile işletmesi olduğu tespit edilmiştir. Nitekim söz konusu bu işletmeler, Bölge de turizm hareketlerinin gelişmesi açısından yetersiz kalmaktadır. Bu kapsamda sektöre ilişkin karar verici kuruluşların ve ana oyuncuların, Bölge deki bu tesislere yönelik olarak gelişen alternatif turizm kaynaklarına göre yatırım yapmaları ve işletmelerde kurumsal yönetim modellerini benimsemeleri gerekmektedir. Ayrıca daha fazla zincir otel Bölge ye çekilmelidir. Grafik 2 Ülkelere Göre Konaklama Durumu Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2012

15 Turizm Teknik Komite Raporu yılı konaklama istatistiklerine göre; en çok konaklama yapan turistlerin milliyetlerine göre sıralaması; Japonya, A.B.D., Güney Kore, Almanya, Çin, İtalya, Fransa, İspanya ve Avusturya şeklindedir. Bölgede konaklayan ülkelerin genel yapısına bakıldığında, genellikle sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesi yüksek olan ülkeler olduğu göze çarpmaktadır TURİZM TÜRLERİNE GÖRE BÖLGENİN ÖNEMLİ DEĞERLERİ İNANÇ TURİZMİ Konya Mevlana Külliyesi Şems-i Tebrizi Cami ve Türbesi Ateşbaz Veli Türbesi (Konya) Seyyid Harun Veli Külliyesi (Cami,Türbe, Hamam) (Seydişehir) Seyyid Mahmud Hayrani Türbesi (Akşehir) Dediği Sultan Tekkesi (Ilgın) Kilistra (Meram) Sille Aya Eleni ve Panaghia Kaya Kilisesi Karaman Karadağ - Binbir Kilise (Madenşehir, Değle, Mahallaç Kilisesi) Derbe Fisandon Kilise-Camii Çeşmeli Kilise Mader-i Mevlana İsmail Hacı Tekkesi KÜLTÜR TURİZMİ Konya Çatalhöyük (Çumra), Boncukluhöyük (Karatay), Karahöyük (Meram), İvriz Anıtı (Halkapınar), Eflatunpınar Anıtı(Beyşehir), Fasıllar Anıtı (Beyşehir),

16 Turizm Teknik Komite Raporu 15 Yalburt Anıtı (Ilgın), Kilistra (Meram) Vasada Antik Kenti (Seydişehir) Zengibar Antik Kenti (Bozkır) Sille Kentsel Sit (Kiliseler, Camiler, Tarihi Evler), Obruk Hanı (Karatay) Zazadin Hanı (Selçuklu) Horozlu Han (Selçuklu) Altınapa Hanı (Meram) Kuruçeşme Hanı (Meram) Kızılören Hanı (Meram) Dokuzun Hanı (Selçuklu) Hacı Hafız Hanı (Selçuklu) Kadın Hanı (Kadınhanı) Eli Kesik Han (Derbent) Pamukçu Hanı (Meram) Zıvarık Hanı (Altınekin) Zalmanda Hanı (Altınekin) Belbaşı Hanı (Akören) Alaeddin Camii (Konya) Mevlana Külliyesi (Konya) Sahipata Külliyesi (Cami, hanigah, hamam) (Konya) İplikçi Camii (Konya) Şeyh Sadreddin Konevi Cami ve Türbesi Selçuklu Mescitleri (Sırçalı Mescit, Beyhekim Mescidi, Tahir ile Zühre Mescidi, Hoca Hasan Mescidi, Taş Mescit, İç Karaaslan Mescidi gibi) (Konya) Selçuklu Kümbetleri (2.Kılıçaslan-Selçuklu Sultanları, Kesikbaş, Kalenderhane, Seyfeddin Karasungur, Ateşbaz Veli, Gömeç Hatun, Şeyh Halili vb.) (Konya) Karatay Medresesi ve Müzesi (Konya) İnce Minare Medresesi ve Müzesi (Konya) Sahipata Medresesi (Konya) Ali Gav Medresesi (Konya)

17 Turizm Teknik Komite Raporu 16 Alaeddin Köşkü (Konya) Karamanoğlu Hamamı, Köprü, Cami (Meram) Kubadabad Sarayı ve Kız Kalesi (Beyşehir) Eşrefoğlu Külliyesi (Cami, Türbe, Medrese, Bedesten, Hamam) (Beyşehir) Kentsel sit Alanı (Beyşehir) Seyit Harun Veli Camisi (Seydişehir) Sultan Selim Külliyesi (Karapınar) Ereğli Kensel Sit Alanı (Ulu Camii, Rüstempaşa Kervansarayı, Cağalzade Bedesteni, Hamam) Lala Mustafa Paşa Külliyesi (Ilgın), Piri Mehmet Paşa Külliyesi (Konya) Sultan Selim Camisi (Konya) Şerafeddin Camisi (Konya) Aziziye Camisi (Konya) Kapı Camii (Konya) Ulu Camii (Doğanhisar) Çavuş Camii (Hüyük) Köşk Camii (Hüyük) Hisarlık Camii (Bozkır) Akşehir Kentsel Sit Alanı (Selçuklu döneminden günümüze kadar uzanan eserlerin ve tarihi çevrenin iyi korunduğu merkez, Taş Medrese, Ulu Camii, İplikçi Camii, İmaret Camii, Kileci Mescit, Seyit Mahmut Hayrani Türbesi, Nasrettin Hoca Türbesi, birçok mescit, hamam ve çok sayıda sivil mimarinin bulunduğu doku) Emir Yavtaş Türbesi (Akşehir) Akşehir Müzesi ve Batı Karargahı Müzesi Kentsel Sit Alanı (Taşkent) (Cami ve sivil mimarinin iyi korunduğu doku) Ereğli Müzesi Hükümet Konağı (Konya) Karaman Can Hasan Höyüğü (Karaman) Derbe (Karaman) Değle Ören Yeri (Karaman) Madenşehir Ören Yeri (Karaman)

18 Turizm Teknik Komite Raporu 17 Gökçeseki Ören Yeri (Ermenek) Köristan Ören Yeri (Sarıveliler) Karaman Kalesi (Karaman) Manazan Mağaraları (Karaman) Karadağ-Binbir Kilise (Değle Ören Yeri, Madenşehir Ören Yeri) (Karaman) Fisandon Kilise-Camii (Karaman) İbrahim Bey Külliyesi (Karaman) Aktekke (Mader-i Mevlana) Camisi (Karaman) Araboğlu Camii (Karaman) Karabaş Veli Külliyesi (Karaman) Dikbasan Camii (Karaman) Hacıbeyler Camii (Karaman) Hoca Mahmud Camii (Karaman) Nuh Paşa Camii (Karaman) Pir Ahmet Camii (Karaman) Yeni Minareli Camii (Karaman) Yunus Emre Camii ve Türbesi (Karaman) Akçaşehir Camii (Karaman) Davgandos Camii (Karaman) Hatuniye Medresesi (Karaman) Alaeddin Bey Kümbeti (Karaman) Yeni Hamam Süleyman Bey Hamamı Seki Çeşme Hamamı Ulu Camii (Ermenek) Tol Medrese (Ermenek) Sipas Camii (Ermenek) Büyük Camii (Kazımkarabekir) Yollarbaşı (İlistra) Ulu Camii (Karaman) Balkusan Karamanoğlu Türbesi (Ermenek) Bıçakçı Köprüsü (Bucakkışla-Karaman)

19 Turizm Teknik Komite Raporu 18 Hanyeri Hanı (Bucakkışla-Karaman) Gelindi Hanı (İhsaniye-Karaman) Atlas Hanı (Ayrancı) Kozak Hanı (Karaman) Ziya Efendi Köprüsü (Ayrancı) Çeşmeli Kilise (Karaman) Taşkale Kentsel Sit Ermenek Kentsel Sit Mennan Kalesi (Ermenek) Tartanlar Evi (Karaman) Hacı Ömer Ağa Evi (Karaman) Hürrem Dayı Evi (Karaman) Karaman Müzesi SAĞLIK TURİZMİ VE TERMAL TURİZM Ilgın Termal Şehri (Ilgın) İsmil Kaplıcaları Termal Su Rezervleri (Çeltik, Derbent, Seydişehir, Tuzlukçu, Beyşehir) Tuz Gölü (Cihanbeyli) Gödet (Güldere) köyünde böbrek hastalıklarına, böbrek taşı düşürmeye iyi gelen şifalı su Sarıveliler İlçesi Göktepe Kasabası mezarlığında yer altından kaynayan sıvı balcık bulunmakta olup cilt hastalıklarına iyi gelmektedir MAĞARA TURİZMİ Tınaztepe Mağarası (Seydişehir) Balatini, Körükini, Suluin, Göynem ve Düden DeliğiBıçakçı Mağaraları (Derebucak) İncesu Mağarası (Taşkale Kasabası) Yeni Dünya Mağarası (Bucakışla Kasabası) Yeşildirek Mağarası (Sarıveliler İlçesi) Maraspoli Mağarası (Ermenek) KONGRE VE FUAR TURİZMİ Konya Kongre Şehri (Konya)

20 Turizm Teknik Komite Raporu 19 KTOTÜYAP Fuar Merkezi (Konya) Pirireis Kültür Merkezi (Karaman) İPEK YOLU TURİZMİ Konya Konya-Aksaray Yolu (Horozlu Han, Zazadin Hanı, Zencirli Han ve Obruk Hanı). Konya-Akşehir Yolu (Dokuzun Hanı, Hacı Hafız Hanı, Kadın Hanı, Ilgın Lala mustafa Paşa kervansarayı). Konya-Beyşehir -AntalyaYolu (Hocacihan hanı, Altınapa Hanı, Kuruçeşme Hanı, Kızılören Hanı, Yenice Çiftliği Hanı, Durak Hanları, Derebucak Tol Hanı ve Ortapayam Hanı). Konya-Hatunsaray-Seydişehir Yolu ( Pamukçu Hanı, Yıkık Han, Belbaşı Hanı) Konya-Karapınar-Ereğli Yolu ( Karapınar Sultan Selim Külliyesi Kervansarayı, Taş Han, Hortu Han, Rüstempaşa Kervansarayı). Altınapa-Derbent Yolu (Kavak Hanı, Eli Kesik Han Altınekin Zıvarık Hanı ve Zalmanda Hanı. Erenkaya Yıkık Han Karaman Karaman-Ermenek Yolu (Toprak Han, Bucakkışla Hanyeri Hanı, Gelindi Hanı) Karaman-Mut Yolu (Kozak Hanı) Karaman-Ereğli Yolu (Ayrancı Hanı) EKO TURİZM VE YAYLA TURİZMİ Yerköprü Şelalesi (Göksu) (Hadim) Beyşehir Gölü Milli Parkı ve Titrek Kavak Tabiat Anıtı (Göller Bölgesi Gelişim Alanı/Beyşehir) Bolay, Söbuçimen ve Çetmi Yaylaları (Taşkent) Kuzukulağı Yaylası (Seydişehir) Gölcük, Mutlu ve Muhallez Yaylaları (Yalıhüyük) Bademli, Bartlı ve Sülek Yaylaları (Ahırlı) Kestel Yaylası ve Orman Tabiat Parkı (Kadınhanı) Tersakan, Kırkpınar, Kızılkaya, Yüğlük Dağı ve Belpınar Yaylaları (Halkapınar) Akkışla Yaylası (Güneysınır) Kaya Sığınağı, Davras ve Ketenlik Yaylaları (Doğanhisar)

21 Turizm Teknik Komite Raporu 20 Dağsarnıcı Yaylası (Akören) Gelincik Ana Tepesi, Cankurtaran ve Çimendere Yaylaları (Akşehir) Belkaya Sulukuyu, Çatmataş ve Eğrikuyu Yaylaları (Ereğli) -Toroslar, (Ermenek, Sarıveliler, Başyayla) Bolkar Dağları(Karaman) Barçın Yaylası (Ermenek) Avdan Yaylasında (Karaman) Karadağ(Karaman) Berendi Yaylası(Karaman) Yellibel Yaylası(Karaman) Tekeçatı Yaylası(Ermenek) AV TURİZMİ Bozdağ Anadolu Yaban Koyunu Avı (Konya) Süt Gölü (Cihanbeyli) Bulamaç KazanıElmasut, Keçili Köyü, Mortaş, Susuzşahap, Alacabel, Çataloluk, Karakışla ve Elmalı Yaylaları(Yaban hayvan ve yaban hayatı koruma alanlarında kontrollü avcılık / Seydişehir) Toroslar, Avdan Yaylası, Nunu Vadisi Devlet Avlağı, Ermenek Havzası ve Hacıbaba Dağı Av Turizmi için ideal yerlerdir.(karaman) HAVA SPORLARI Yamaç Paraşütü (Akşehir) Yamaç Paraşütü (Karaman Karadağ da iki adet pist bulunmaktadır.) DAĞCILIK Ereğli (Toroslar) Seydişehir (Toroslar) Taşeli platosu (Karaman) Hacıbaba Dağı(Karaman) Karadağ(Karaman) Bolkar Dağları(Karaman) Bozdoğan Dağları(Karaman) Yellibel Dağları(Karaman)

22 Turizm Teknik Komite Raporu KUŞ GÖZLEMCİLİĞİ Beyşehir Gölü (Beyşehir) Suğla Gölü (Yalıhüyük) Meke ve Acıgöl (Karapınar) Kuşça, Süt ve Acı Göller (Cihanbeyli) Kulu Gölü (Kulu) Akşehir Gölü (Akşehir) Akgöl Tabiatı Koruma Alanı ve Ereğli Sazlıkları (Ereğli) Toroslar (Karaman) Ereğli Sazlığı(Karaman) Karadağ(Karaman) Göksu Vadisi(Karaman) EL SANATLARI Keçecilik Halıcılık Kaşıkçılık Tüfekçilik Oya ve nakış işleri, testicilik, naht (Ağaç oyma ve yontma) sanatı, çinicilik, mestçilik, hat(yazı) Ağaç Oymacılığı Bakırcılık KONYA MUTFAĞI Tandır böreği, Çarşı böreği Sedirler böreği Etli ekmek (pide de denmektedir) Çöğenli şeker helvası, Dut pekmezi ya da unlu pekmez helvası, Susamlı, cevizli ve tahinli helva Tandır kuzusu (çebiç) Toyga çorbası,

23 Turizm Teknik Komite Raporu 22 Mercimekli ovmaç çorbası, Arabaşı çorbası, Fırın kebabı, Gerdan pişirmesi, Topalak köftesi gibi yemeklerde özgüdür KARAMAN MUTFAĞI Calla, Guymak Eğey Dolması Zerde Mıkla Arabaşı Çorbası Sulu Pilav Yoğurtlu Erişte Ermenek Pekmez Helvası Müdür Helvası Batırık İlisıra Dolması Bulamaç Zeyve Kebabı Dolaman Yemeği Tömeken Yemeği 3 GZFT ANALİZİ 3.1 GÜÇLÜ YANLAR Coğrafi bakımdan kolay ulaşılabilir ve merkezi konumda olması, Güçlü bir tarihi ve kültürel geçmişe sahip olması, Bölge kurum ve kuruluşlarının uluslar arası organizasyonlar yapabilme deneyimi, Bölgede uluslar arası fuar ve kültür merkezinin olması, Hz. Mevlana ve Yunus Emre nin bilinirliği, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalma birçok cami ve medrese bulunması, Bölgede el sanatları kültürünün yerleşik olması,

24 Turizm Teknik Komite Raporu 23 Bölge mutfağının zenginliği, Tarihî İpek Yolu nun bölgeden geçmesi nedeniyle birçok tarihi han ve kervansarayın bulunması, Tarihinin eski olması Selçuklu Başşehir i Olması Hristiyan kültürü açısından da önemli bir merkez olması Konya ve Karaman çevresinin hemen her döneme ait taşınmaz kültür varlığına sahip olması Ulaşım yönünden iyi bir konumda olması Doğal kültür varlıklarına da sahip olması Kentsel ve doğal dokusu fazla bozulmamış alanlara sahip olması Dağ ve av turizminin varlığı, Otantik değerlere sahip olması Taşkale tahıl ambarlarının (tüf kayalardan oluşmakta olup tahılların uzun süre saklanmasına imkân tanımaktadır) bulunması, Karaman ın Türk Dilinin Başkenti olması Turizme katkı sağlayacak Meslek Yüksek Okullarının varlığı. 3.2 ZAYIF YANLAR Tanıtım eksikliği Doğrudan uluslar arası ulaşımın olmaması Antalya Kapadokya otobüs hattında olması (geceleme olmamakta) Özgün hediyelik eşya olmaması Konya nın olumsuz yöndeki imajı Tanıtım eksikliği Konya Turizmi denince bunun büyük ölçüde Mevlana ile sınırlı kalması ve bu sebeple turizmin çeşitlenememesi Sivil havaalanı olmaması, Bölge televizyonlarında kültürel ve turizme yönelik yayınların yeterince yer almaması, Bölgenin önemli turizm değerlerinin yeterince tanıtılmaması ve tanıtım turlarına dahil edilmemesi, Alışveriş olanaklarının yetersizliği, Kültürel değerlerin zayıflaması, Modern satış ve pazarlama yöntemlerinin bölgede yeterince bilinmemesi, Tanıtım, markalaşma ve lobi faaliyetlerinin yetersiz olması, Turizm, potansiyelinden yeterince yararlanılamaması, Turistik tesis kapasitesi yetersizliği, Kurumsal hizmetlerin yetersizliği, Lüks restoranların azlığı, 24 saat hizmet veren tesislerin yetersizliği, Bölgede yabancı dil bilgisinin eksik olması, Ulusal/uluslar arası fuarlara bölgeden katılımın yetersizliği, Finansal kaynak sıkıntısı,

25 Turizm Teknik Komite Raporu 24 Profesyonel turist rehber sayısının azlığı, Bölgede tanıtıcı levhaların yetersizliği, Bölgenin Akdeniz kıyılarıyla yol bağlantısının yetersizliği, 3.3 FIRSATLAR 3.4 TEHDİTLER Hz. Mevlana, Nasrettin Hoca, gibi kültür varlıklarının uluslar arası tanınmışlığı, Sema gösterilerinin uluslararası bilinirliği, Mağara turizminin gelişmeye açık olması, Alternatif turizmin yapılabilme olanağı, Uluslararası festival olanağı, Anadolu turlarının bulunması, Yüksek hızlı trenin varlığı E-ticaretin turizme entegre edilebilecek durumda olması, Gurbetçilerin tanıtımda değerlendirilebilecek durumda olması, El sanatlarını sergileyecek müze oluşturma planı, Konaklama tesislerinin artmaya başlaması. Tarihi eserlerin restore edilmesi Yerel Yönetimlerin olumlu bakış açısı Yeni terminallerle uluslararası uçuşlara imkan verecek yatırımın başlaması Konumu itibariyle bölgesel bir merkez olabileceği Önemli turizm yörelerinden hem Akdeniz e hem de Kapadokya bölgesine yakınlığı fırsata dönüştürülebilir. Yiyecek, içecek çeşitliliğinin turistlere yönelik olmaması, Bölgeyle ilgili önyargılar, Bölgeye geliş sıklığının az olması, Bölgeyi ziyaret eden turistlerin çoğunluğunun günübirlik gelmesi, Seyahat acentalarının programlarında bölgenin yeterince yer almaması, El sanatlarına olan ilginin azlığı, Turizme yeterli desteğin gösterilmemesi, Kültür ve tabiat varlıklarının yeterince korunamaması ve turistlerin kullanımına açılamaması, Antalya Kapadokya hızlı tren hattı (konaklamayı tehdit etmekte) Yabancı turiste bakış açısı İlde sektörde nitelikli eleman olmaması Yöre halkının turiste yaklaşımındaki olumsuzluk

26 Turizm Teknik Komite Raporu 25 4 ÖNCELİKLER VE STRATEJİLER ÖNCELİK 1: Sürdürülebilir Turizm değeri olan kaynakların tespiti, korunması, kullanılması ve geliştirilmesi Strateji 1.1: Turizm açısından kullanılabilir potansiyele sahip kaynakların tespiti ve mevcut durumlarının ve ihtiyaçlarının belirlenmesi TR52 bölgesi, yüzölçümü açısından ülkemizin en büyük ili olan Konya ile orta ölçekli bir büyüklüğe sahip Karaman illerinden meydana gelmektedir. Anadolu nun merkezinde bulunan bu bölge, Tarih öncesi çağlardan itibaren birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış, buna bağlı olarak birçok yerleşim ve kent merkezlerinin kurulduğu ve dolayısıyla bünyesinde çok sayıda tarihi eseri barındıran bir bölge olmuştur. TR52 bölgesinde yer alan çok sayıdaki höyük içerisinde kazısı yapılan Boncuklu Höyük, Çatalhöyük, Karahöyük ve Can Hasan Höyüğü gibi önemli höyükler ile İconium (Konya), Lystra (Hatunsaray), Laodicea Catacecaumene (Ladik), Philomelium (Akşehir), Kilistra (Gökyurt), Misteia (Beyşehir), Pappa Tiberiopolis (Yunuslar), Tyraion (Ilgın), Savatra (Yağlıbayat), Zizima (Sızma), Isaura Nova, Vasada, Amblada, Astra, Perta, Barata (Madenşehir), Derbe ve Ilistra (Yollarbaşı) gibi antik kentler bölgenin zenginliğini açıkça göstermektedir. Yine Türk dönemi öncesi olmak üzere özellikle Hitit döneminin başta İvriz, Eflatunpınar ve Fasıllar olmak üzere en önemli anıtlarından bazıları da bu bölgede bulunmaktadır. Konya ve çevresi Türklerin Anadolu da yerleştikleri ilk yörelerden biridir. Bilindiği üzere Malazgirt savaşının hemen sonrasında Konya, Anadolu Selçuklu Devletinin başkenti olmuş ve bu durum devlet yıkılıncaya kadar devam etmiştir. Buna bağlı olarak da Konya ve Karaman çevresinde, çoğunluğu restorasyon geçirerek günümüzde oldukça sağlam durumda olan cami, mescit, medrese, kervansaray, türbe hamam, köprü gibi Anadolu Selçuklu döneminin en önemli yapıları bulunmaktadır. Bu durum bile başlı başına bir turizm stratejisi olarak kullanılarak, yörenin Selçuklu vizyonunun vurgulandığı bir çekim merkezine dönüşmesini sağlayabilir. Selçukluların yıkılışından sonra Anadolu coğrafyasında oluşan çok sayıdaki beyliklerden ikisi de yine Konya ve Karaman bölgesinde kurulmuştur. Özellikle kendilerini Selçukluların varisi olarak gören ve bunu her fırsatta öne çıkarmaya çalışan Karamanoğulları Beyliğinin başkenti olan Karaman ile Konya da bu döneme ait çok önemli yapılar bulunur. Bu eserler özellikle Karaman ve Ermenek çevresinde yoğunlaşmıştır. Yine Cami, medrese, hamam, köprü, kervansaray gibi çok sayıda eserin günümüzde büyük ölçüde sağlam olarak bulunmaları yörenin bu anlamdaki zenginliğini de gösterir. Diğer beylik olan Eşrefoğulları Beyliği ise her ne kadar küçük bir alanda, Beyşehir ve çevresinde hüküm sürmüşse de, bu dönemden kalan önemli yapılar bulunur. Özellikle Beyşehir Eşrefoğlu Camisi Dünya Miras listesini aday bir yapı olarak öne çıkar. Konya ve Karaman yöresinde Osmanlı dönemi varlığını gösteren yine önemli eserler bulunmaktadır. Konya daki Sultan Selim, Şerafeddin, Kapı ve Aiziziye camileri, Karaman Mader-i Mevlana, Nuh Paşa, Yeni ve Pir Ahmet camileri ile özellikle bölgenin ticaret ve hac

27 Turizm Teknik Komite Raporu 26 yolu ulaşım ağı üzerinde bulunması sebebiyle Ilgın Lala Mustafa Paşa ve Karapınar Sultan Selim menzil külliyeleri gibi 16.yüzyılın iki önemli eserine sahip olması da yine önemli bir faktör olarak görülmelidir. Yörede yine erken Cumhuriyet dönemine ait önemli kamu yapıları ile sivil mimarlık örnekleri bulunur. Yörede yapılacak turizme yönelik tespit çalışmalarında, özellikle tarihi dokusunu koruyan alanlarla ilgili olarak bir an önce bütüncül projelerin üretilmesi gerekir. Bu bağlamda Akşehir, Beyşehir, Taşkent, Karaman, Ermenek ve Taşkale gibi merkezlerin tarihi çevrelerinin bozulmadan korunması yoluna gidilmelidir. Bu bölge aynı zamanda sadece kültür varlıkları açısından değil, doğal varlıklar açısından da önemli alanların bulunduğu bir bölgedir. Bunlar arasında yer alan birçok gölden, özellikle ülkemizin Beyşehir ve Tuz gölü gibi iki önemli gölüne sahip olması yanında, turizm açısından değerlendirilebilecek doğal su kaynakları, şelaleler, obruklar, mağaralar gibi çok çeşitli ve nitelikli tabiat varlıklarının yer aldığı da bir alandır. Konya ve Karaman illerinde, Türk Tarih Kurumu, Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Tübitak ve BAP destekli projeler çerçevesinde ayrı ayrı envanter çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca yine bölgeye yönelik yüksek lisans ve doktora çalışmaları bulunmaktadır. Gerçekleştirilen bu çalışmalar kendi içinde çok başarılı birer çalışma olmakla birlikte, gerek çalışma bütçelerinin yetersiz olması, gerekse de hazırlanma sürelerindeki kısıtlama yüzünden bazı eksiklikler içermektedir. Buna karşılık özellikle Türk dönemine ait kültür varlıklarının tespiti neredeyse eksiksiz olarak yapılmış, fakat diğer dönemlere ilişkin olarak bütüncül bir çalışma yapılamamıştır. Yapılan envanter çalışmaları incelendiğinde bunların Kültür varlıklarının tamamının tespiti yönünde olduğu, bunun için de çalışmaların turizm envanteri açısından yetersiz olduğu anlaşılmaktadır. Önümüzdeki yıllarda TR52 bölgesi için geliştirilecek turizm politikaları ve projeleri için en kısa sürede (yaklaşık bir yıl) bölgenin sahip olduğu kültür ve tabiat varlıklarının turizm açısından kullanılabilir olanların belirlenmesi, belgelenmesi ve mevcut durumlarının tespitinin yapılması gerekmektedir. Bunun içinde konusunda uzman kişiler tarafından oluşturulan bir ekip ile mevcut yayınların taranarak, sonrasında, aynı zamanda Turizm rehberi ortaya çıkarabilecek, Turizme yönelik envanter çalışmalarının gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Gerçekleştirilecek olan envanter çalışmaları, daha önce yapılan çalışmaların üzerinden fazla zaman geçmiş olması sebebiyle, varlığı bilinmesine karşın günümüzdeki durumları ve koruma-kullanma dengesine yönelik olarak neler yapılması gerektiğinin de belirlenmesine imkan sağlayacaktır. Mevcut veriler çerçevesinde değerlendirildiğinde Konya ve Karaman çevresinin Kültür ve Tabiat varlıkları açısından ülkemizin en önemli yörelerinden biri olduğu görülecektir. İnsanoğlunun yerleşik hayata geçtiği ilk yerleşim yerlerinden en çok öne çıkan Çatalhöyükten başlayarak günümüze kadar adeta kesintisiz olarak incelenebilecek verilere sahip olan TR52 bölgesinin bu özelliği Turizm potansiyeli açısından oldukça önemlidir ve bir an önce öne çıkarılmalıdır. Bu bağlamda önemli Hitit anıtları, Hıristiyanlıkça kutsal kabul edilen olay ve yerlerden bazılarının yörede olması, Anadolu Selçuklu döneminin en güzel eserlerinin bu

28 Turizm Teknik Komite Raporu 27 çevrede yoğun olarak görülmesi, yine Beylikler ve Osmanlı dönemine ait önemli yapıların her iki ilde de yoğunlaşması gibi veriler kullanılarak yörede medeniyetler sergisi denilebilecek olguyu öne çıkaran bir tanıtım kampanyası ile yörenin turizm pastasından daha büyük pay sahibi olmasını sağlayacaktır. Buradaki en büyük avantaj yukarıda bahsedilen kültür varlıklarının her biri tek tek veya bir kaçının bazı bölgelerde görülebilmesine karşın, Konya ve Karaman çevresinde bunların bir arada bulunmasıdır ki, bu da kültür turizmi açısından değerlendirilmesi gereken en önemli öncelik olmalıdır. Buna önemli şahsiyetler çerçevesinde bakıldığında Mevlana, Yunus Emre, Seyit Mahmut Hayrani, Seyit Harun Veli ve Nasrettin Hoca gibi kişilere ait ziyaret yerleri; göl, mağara, obruk, şelale ve su kaynakları gibi doğal varlıklar ile yöreye özgü etnoğrafik değerlerin de ilave edilmesi sonucu TR52 bölgesi kültür turizmi açısından en çok tercih edilen bölgelerden biri olacaktır. TR52 bölgesi, yüzölçümü açısından en büyük il olan Konya ile orta ölçekli bir büyüklüğe sahip olan Karaman illerinden meydana gelmektedir. Anadolu nun merkezinde bulunan bu bölge, Tarihöncesi çağlardan itibaren birçok uygarlığa ev sahipliği yapmış, birçok yerleşim ve kent merkezlerinin kurulduğu ve dolayısıyla çok sayıda tarihi eseri de barındıran bir bölge olmuştur. Özellikle Selçuklular ve Beylikler döneminden itibaren TR52 bölgesindeki Konya, Karaman, Beyşehir, Akşehir ve benzeri birçok yerleşim alanları bölgenin zenginliğini açıkça göstermektedir. Bu bölge aynı zamanda sadece kültür varlıkları açısından değil, doğal su kaynakları, şelaleler, obruklar, mağaralar ve göller gibi çok çeşitli ve nitelikli tabiat varlıklarının yer aldığı da bir alandır. Aslında daha önce yakın zamana kadar Konya ve Karaman illeri için Türk Tarih Kurumu, Konya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Karaman İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü gibi çeşitli kurumlar tarafından envanter çalışmaları yaptırılarak, bastırılmıştır. Genel anlamda yapılan bu çalışmaların bütün dönemleri eksiksiz olarak içermediği ve ihtiyacı karşılamadığı görülmektedir. Önümüzdeki yıllarda TR52 bölgesi için geliştirilecek turizm politikaları ve çalışmaları için bölgenin sahip olduğu tarih, kültür ve tabiat varlıklarının tespitinin konusunda uzman kişiler tarafından oluşturulan bir ekip ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Yapılacak bu çalışmaların varlığı bilinenlerin mevcut durumlarının ve ihtiyaçlarının tespitini ve hakkında bilgi sahibi olunmayan tarih, kültür ve tabiat varlıklarının gün yüzüne çıkmasına katkı sağlayacaktır.. Strateji 1.2: Turistik kaynaklar ile ilgili donanımlı envanterlerin görsel ve yayınsal olarak oluşturulması Sürdürülebilir turizm değeri olan kaynakların tespiti, korunması, kullanılması ve geliştirilmesi öncelikle Konya-Karaman bölgesinin tüm tarihi, kültürel ve doğal turistik kaynaklarının yer aldığı başta turizm profesyonellerinin, ihtiyaç duyan bireylerin ve kurumların her türlü plan ve programlar yaparken kullanabileceği bir başucu kaynağı olarak donanımlı bir envanter çalışmasının görsel ve yazılı olarak oluşturulmasına, görsel ve yazılı medyada yayınlanmasına, bölgenin bilinen-bilinmeyen tüm turistik kaynakların daha da görünür olarak gün yüzüne çıkartılmasına ihtiyaç vardır.

29 Turizm Teknik Komite Raporu 28 Konya-Karaman bölgesi dünyanın en eski yerleşim yeri olarak kabul edilen Çatalhüyük le başlayan ilk evlerin, ilk tarımın, ilk ateşin ve yemek kültürünün başladığı 9000 yıllık bir tarihsel kültürel birikime ve medeniyete sahiptir. Bu bölgede tarih öncesi dönemlere ve neolitik dönemden bakır ve tunç dönemlerine kadar pek çok bulguya rastlanmıştır. Konya- Karaman bölgesi Hititler, Lidyalılar, Persler, Roma ve Bizans gibi medeniyete ait eserler bakımından çok zengin bir tarihi kültürel mirasa sahiptir. Anadolu Selçuklu Devleti ile Konya, Karamanoğulları beyliği ile Karaman, Türk-İslam medeniyetinin başkenti olmuştur. Konya-Karaman bölgesi arkeolojik alanlar, hüyükler, antik kentler, anıtlar, Hıristiyanlık inanç merkezi olarak kültür ve tarihi bakımından önem arz eden kiliseler, Türk-İslam kültürü inaç ve medeniyet tarihini yansıtan saraylar, kaleler, köprüler, kümbetler, medreseler, camiler, türbeler, külliyeler, çarşılar, hanlar, hamamlar ve daha sayılabilecek eserlerle çok zengin tarihi kültürel turistik değerlere sahiptir. Tüm dünyanın tanıdığı Mevlana, bölgenin inanç turizm merkezidir. Mevlana türbesi, müzesi, Sema gösterisi, anma törenleri gibi etkinlikler, Mevlevihaneler ve Mevlevilik yaşamı kültürüyle ayrı ayrı bir turizm değerleridir. Sille köyü, antik kentler ve tarihsel bir misyonu üstlenmiş olan kiliseleri de ayrı ayrı bir inanç turizm değerleridir. Bölgede yapılan Nasrettin Hoca şenlikleri gibi kültürel etkinlikler de turizm değerleridir. Bölgeye özgü yemek-mutfak kültürü, geçmişten günümüze kadar ulaşan ve yaşatılan Türk el sanatları kültürü, ayrıca bu bölgenin sağlık turizm değerleri olan kaplıcaları ve mağaraları, eko turizm alanları kapsamında gölleri, yayları, akarsuları, şelaleleri, yaylaları, kuş gözlem alanları, avcılık yaban hayatı, dağcılık sporu yapılabilecek, yamaç paraşütü yapılabilecek alanlarının da önemli turizm değerleri bulunmaktadır. Konya-Karaman bölgesinin turistik kaynaklar ile ilgili donanımlı envanterlerin görsel ve yayınsal olarak olarak oluşturulmasında tarihi kültürel turistik değerlerle birlikte, doğal turistik değerlerin birlikte turizm değeri olan kaynaklar olarak tespit edilmesi gerekir. Konunun uzmanı olan kurum, kuruluş ve kişilerce hazırlanabilecek olan donanımlı envanter çalışmaları, ihtiyaç duyacak olan kullanıcı profiline göre bir bütün olarak veya farklı konularda kitap, dergi, broşür gibi yazılı çalışmalar olarak, CD, DVD ve internet ortamında vb. görsel dokümantasyon olarak yayınlanmalıdır. Strateji 1.3: Turistik kaynağa yönelik denetimin ve uygulamaların izlenmesi Sürdürülebilir turizm değeri olan kaynakların tespiti, korunması, kullanılması ve geliştirilmesi, turistik kaynağa yönelik denetimin ve uygulamaların izlenmesi, aynı zamanda sorunların yerinde görülerek çözüm yollarının araştırılması, günün gelişen ve değişen şartlarına göre politikalar geliştirilerek turistik kaynakların sürekliliğinin sağlanabilmesi için konunun uzmanları tarafından önemle yerine getirilmelidir. Kamu kurum ve kuruluşları olan Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Emniyet Müdürlüğü, Vergi Dairesi Başkanlığı, SGK İl Müdürlüğü, İl Gıda Tarım Hayvancılık Müdürlüğü, Belediyeler (Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 5.maddesi 3.fıkrası gereği turizm zabıtası kurulması) ve