CERRAHİ VE CERRAHİ SONRASI BAKIM

Transkript

1 CERRAHİ VE CERRAHİ SONRASI BAKIM Deneyden snra hayvanın canlı kalacağı(survival) cerrahi girişimlerde girişimi yapan kişiler, aseptik cerrahi tekniklerini bilmelidir. Cerrahi snrası hayvanda aşırı ıstıraba neden lmamak için yapılacak işlemleri yürütmede uygun eğitimi almalı veya eğitimi lmalıdır. Aseptik teknikler tüm survival cerrahi işlemlerde uygulanmalıdır. Kemirgen lmayan memeli cerrahisi, ameliyathaneye sahip merkezlerde yapılmalıdır. Kemirgen lmayan türlerde ufak cerrahi girişimler ile kemirgenlerdeki tüm girişimler labratuvarda yapılabilir. Tanımlamalar Aseptik teknik: Hastanın patjenik rganizmalarla karşılaşmasını önleyen kşullar altında yürütülen cerrahi tekniktir. Bunun için steril cerrahi eldiven, ameliyat giysisi, kep ve yüz maskesi ile galş giyinmeli; steril aletler kullanılmalı ve cerrahi alan aseptik hazırlanmalıdır. Survival cerrahi: Genel anestezi altında canlı hayvanda yapılan ve hayvanın anesteziden çıkmasına ve iyileşmesine izin veren cerrahi bir uygulamadır. Survival lmayan cerrahi: Hayvan anesteziden çıkmadan ötanazinin uygulandığı bir cerrahi girişimdir. KEMİRGEN OLMAYAN MEMELİ TÜRLERİ 1. Minör Survival Cerrahi a. Tanımı: "Minör" cerrahi, sadece deri veya müköz membranlar ve bağ dkunun kesildiği herhangi bir invaziv perasyn işlemidir. Kateteri kymak için damar kesme, deri altı dkulara pmpa kyma,biypsi alma veya vücut bşluklarına kateter ya da prb knulması, santral sinir sistemine elektrt yerleştirilmesi için kafatasında bir delik açılması, cildin kesilmesi.minör survival cerrahi girişimlere örnektir. Cerrahi alanın etkin larak dezenfekte lmadığı işlemler de "minör" larak düşünülür (ör: diş çekilmesi, jinjiva greftleri). b. Standartları: "Minör" cerrahi işlemler uygun aseptik teknik kullanarak labratuvarda yapılabilir. Bunun için temiz bir çalışma alanı gerekir. Kıllar tıraş makinesiyle kesilir; deri dezenfekte edilir;steril petlerle cerrahi yer örtülür; steril malzeme kullanılır; cerrah ve yardımcıları cerrahi maske ve steril eldiven giyer. 2. Majör Survival Cerrahi a. Tanım: "Majör" cerrahi, geniş rezeksiynun yapıldığı herhangi bir invaziv perasyn işlemidir. Vücut bşluklarına girilmesi, rganların uzaklaştırılması veya nrmal anatminin belirgin larak değiştirilmesi, majör survival cerrahi girişimlerine örnektir. Genellikle mezenkimal bariyer açılırsa (plevra, peritn, meninks) veya büyük bir rtpedik işlem lursa cerrahi "majör" larak düşünülür. b. Standartları: Tüm "majör"cerrahi işlemler (kemirgen lmayan türlerde) bu amaçla düzenlenen özel yerlerde yapılmalıdır. Bu yerler, aseptik cerrahi için uygun, sağlıklı şartları sağlamak üzere inşa edilmeli, çalıştırılmalı ve devamlılığı sağlanmalıdır. Eğitilmiş persneller işe alınmalı ve yönetilmelidir. Ameliyat daları karışık lmamalı, sadece standart cerrahi araç ve gereç bulunmalıdır. Araştırmaya özel aletler de bulunabilir. Ameliyat daları genel dep amacıyla kullanılmamalıdır. Ameliyat dalarının kullanımı aseptik şartlarla sınırlandırılmalı; kılların temizlenmesi için ayrı bir bölme sağlanmalıdır. Derinin final temizliği cerrahiye başlamadan hemen önce girişim yerinde yapılabilir. Fırçayla el temizliği için

2 perasyn dasından ayrı lavbası lan bir da bulunmalıdır. Temizleme, sterilizasyn, giyinme, cerrahi snrası hayvanların yğun bakım ve destek tedavileri gibi cerrahiyi destekleyen işlemler için ayrı dalar gereklidir. Fırçalama için lavbalı da hariç diğerlerinin ameliyat dasına bitişik lması zrunlu değildir. Aseptik teknik kullanılmalıdır. Steril cerrahi eldiven, maske, elbise ve başlık giyilmeli; steril malzeme kullanılmalı ve cerrahi alan aseptik kşulda hazırlanmalıdır saatten daha az izlenen majör cerrahi Pstperatif larak hayvanın 24 saatten daha fazla yaşaması gerekmiyrsa "majör" cerrahi girişimler, "minör" cerrahinin uygulandığı labratuvarlarda aseptik tekniklerle yapılabilir. Cerrahi yerin enfeksiynu 24 saatlik süre içinde önemli bir prblem luşturacak lursa "majör" cerrahi için gerekli standartlar uygulanmalıdır. 4. Cerrahi Snrası Bakım Prtklde belirtilen prje yöneticisi, hayvanın ameliyat snrası bakımından srumlu kişidir. Bu srumluluk için, veterinerden destek istenebilir. Cerrahi snrası bakım, hayvanın anestezi ve cerrahiden çıkmasını gözlemlemekle başlar ve destek sıvıların ve gerektikçe analjezik ile diğer ilaçların verilmesi; günlük larak sıcaklığının ölçülmesi; ağrı, anrmal davranış, iştah ve itrah fnksiynlarına ait bulguların klinik larak değerlendirilmesi; insizyn yerinin bakımı; uygun medikal kayıtların alınmasını kapsar. Başa Dön B. KEMİRGENLER Burada fare, sıçan, kbay, hamster ve diğer kemirgenlere uygulanan ve 24 saatten daha uzun süre yaşayacak cerrahi anlatılacaktır. Tavşan ve diğer türlere yukarıda uygulaması anlatılan majör survival cerrahi ancak uygun, aseptik cerrahi biriminde gerçekleştirilir. 1. Standartları Kemirgenlerde cerrahi snrası enfeksiyn görülür. Kemirgenlerin bakteriyel infeksiyna dirençli lduğuna dair yanlış bir kanı vardır. Böyle infeksiynlar fizyljik parametrelerin birçğunda değişikliğe neden lacaktır.aseptik işlemler için kullanılacak ayrı bir da arzu edilir. Fakat kemirgenlerde survival cerrahi uygulamalar, uygun aseptik teknik kullanılarak labratuvarda yapılabilir; ameliyathane gereksinimi yktur. Bu nedenle labratuvarda kılların temizlenmesi, derinin dezenfeksiynu, derinin steril pedlerle kapatılması, cerrahın ve yardımcısının steril eldiven ve maske giymesi, steril alet kullanılması, steril sütür materyelinin kullanılması gereklidir. Enfeksiyn önemli srun yaratıyrsa, kemirgen lmayan hayvanlarda uyulması gereken standartlar uygulanmalıdır. 2. Survival Kemirgen Cerrahisi Kemirgenlerde ameliyat snrası enfeksiynlar görülebilir. Dikkatsiz gözlemlerde atlanan böyle enfeksiynlar hayvanlarda ızdıraba neden lur ve araştırmanın snuçlarını etkileyebilir. Bu nedenle aseptik cerrahi uygulama yapılmalıdır. Aseptik uygulama için öncelikle ayrı bir da önerilir. Aseptik uygulama için aşağıdaki minimum standartlar sağlanmalıdır: Temiz, düzenli çalışma alanı ve sağlıklı çalışma yüzeyi. Kılların uzaklaştırılmasından snra cerrahi yerin uygun hazırlanması ve yüzey bakterilerin uzaklaştırılması için derinin dezenfeksiynu.

3 Aletlerin, yara kapatma materyallerinin ve ameliyat destek malzemelerinin steril kullanılması. İnsizynun, aletlerin ve diğer malzemelerin kntaminasynundan sakınmak için steril örtülerle cerrahi alanın örtülmesi. Cerrahi yerinde çalışan cerrah ve yardımcısının steril eldiven ve cerrahi maske giymesi gereklidir. Çalışma alanı labratuvar trafiğini en aza indirecek yerde lmalıdır ve ayrıca açık pencere, vantilatör veya çeker cak gibi ptansiyel kntaminasyn kaynaklardan uzakta bulunmalıdır. Bhçanın açılacağı yer %70 alklle dezenfekte edilmelidir. Hayvanın hazırlanması 40 numara tıraş bıçağıyla cerrahi yerde kıllarının kesilmesiyle başlar. Kıllar mekanik larak uzaklaştırıldıktan snra cerrahi yerin dezenfeksiynu %70'lik alklle veya cerrahi iyt slüsynuyla sağlanır. Dezenfektanlı steril pedler insizyn yerine sürülmeli ve dairesel hareketlerle merkezden dışarı dğru cilt temizliği yapılmalıdır. Snra bu pedler atılmalıdır. Bu işlem en az üç kez yapılmalıdır. İnsizyndan önce dezenfektan deriyle en az üç dakika temas etmelidir. Dezenfektanlarla vücudun diğer alanları temizlenmez zira kemirgenlerde yaygın görülen ameliyat snrası hiptermiye neden lur. Cerrah ve yardımcısı ellerini uygun dezenfektanlarla temizler, steril eldiven giyer ve maske takar. Cerrahi uygulamalar, tek bir seansta steril bir bhça açılarak birden fazla hayvanda uygulanabilir. Beş hayvandan daha fazlasına cerrahi uygulama yapılacaksa yeni paket açılmalıdır. Deriyi kesen makas veya bistüri sadece bir hayvan için kullanılır. Hayvanlar arasında kntaminasynu minimuma indirgemek için cerrahi malzemeler, uygun sterilize edici maddeyle ıslatılır ve %95'lik alklde yakılabilir veya steril serum fizyljikle çalkalanabilir. Aletlerin uçlarıyla dkulara temas edilmeli, el dkuya değmemelidir. Elle daha klay kntaminasyn lur. Cerrahi eldivenlerin kntaminasynunu en aza indirgemek için uygun tedbirler alınırsa, her hayvanın cerrahisinden snra eldiveni sterilize edici bir maddeyle çalkalamak yeterlidir. Eğer eldivenler kntamine lmuşsa veya şüphe ediliyrsa yeni steril eldiven giyilmelidir. 3.Anestezinin İzlenmesi Slunum, mukz membranların rengi ve albin hayvanlarda göz rengi periydik larak gözlenir. Kbaylar hariç kemirgenlerde göz kırpma refleksinin lmayışı anestezinin, cerrahi için uygun lduğunun göstergesidir. 4. Operasyn Öncesi Bakım Sağlıklı kemirgen cerrahi için uygundur. Klinik veya subklinik hastalıklı hayvanlarda anestezinin kmplikasynlarının görülmesi ldukça sıktır. Cerrahi için satın alınan hayvanların hastalıklarının lmadığını saptamak için kendi yerinizde barındırmanız gerekmektedir. Ayrıca bu durumdaki hayvanlar taşınma stresinden kurtulmaları için en az 48 saat gözlemde tutulmalıdır. Bu nedenle cerrah, hayvanı derhal ameliyata almamalıdır. Aspirasyn pnömnisini engellemek için anestezi öncesi hayvanların aç kalması kuralı kemirgenler için geçerli değildir. Cerrahiden 4 saat öncesi açlık önerilir zira intraperitneal verilen anesteziklerin emilimi artar. Hayvan asla susuz bırakılmamalıdır. Trakeanın tıkanmasına neden lan trakebrnşiyal sekresynları azaltmak için atrpin veya glikpirlat verilmelidir. Araştırmacı cerrahi süresince gerektikçe trakeadan sekresynları aspire etmelidir. İyi bir aseptik teknik kullanılıyrsa antibiytikler gerekli değildir. Kbay ve hamsterde antibiytikler kntrendikedir. Çünkü öldürücü enterite neden lur. Şayet barsak kanalının içine müdahale ediliyrsa antibiytikler yaygın larak kullanılır. Arzu edilen etkiyi sağlamak için cerrahi öncesi antibiytik verilmelidir.

4 5. Ameliyat Snrası Bakım Ameliyat snrası bakım sıvıların, analjeziklerin ve diğer ilaçların bilindiği şekilde verilmesini; ağrı, anrmal davranış, iştah ve itrah fnksiynlarına ait bulguların klinik larak gözlenmesini; cerrahi insizynların bakımının sağlanmasını kapsar. Cerrahiden snra hayvan kafesine geri knur. Kafesteki hayvanın altına emici pedler yerleştirilir. Talaş hemen knmamalıdır zira burun deliklerine aspire edebilir. Bundan dlayı slunum örüntüsü bzulabilir. Cerrahi esnasında ve cerrahi snrasında en yaygın görülen kmplikasyn hiptermidir. Nedeni sıklıkla ısıyı ileten cerrahi masalarda (paslanmaz çelik) girişimin yapılmasıdır. Hayvan içinde sıcak su dlaşan pedlere veya steril pedlere yatırılarak ameliyat edilmesi gereklidir. Elektrikli battaniyelerden kaçınmak gereklidir; bunlar ısı kaynağı larak asla kullanılmamalıdır. Cerrahiden snra Watt'lık bir ampulle hayvan ısıtılır. Lamba yaklaşık cm uzaklıkta lmalı; hayvan isterse ısı kaynağından uzaklaşabileceği şekilde yerleştirilmelidir. Kan kaybı veya cerrahi esnasında dkuların kuruması nedeniyle vücut sıvıları kaybedilebilir. İntraperitneal veya subkutan larak ılık serum fizyljik verilebilir. Bu uygulama hayvanın tparlanmasına yardım eder. Cerrahi yer günlük izlenmeli gerekirse uygun müdahale yapılmalıdır. Genellikle 7-10 gün snra dikiş alınır. Cerrahi esnasında ve snrasında analjezik verilir. Minör cerrahide sadece tek dz analjeziğin verilmesi yeterlidir. Majör işlemlerde narktik analjeziklerin cerrahiden snraki ilk 24 saat içinde verilmesi gereklidir. Gerekirse bu analjezikler tekrarlanabilir. Başa Dön C. BİRDEN FAZLA SURVİVAL CERRAHİ Tek bir hayvanda birden fazla survival cerrahi uygulamalardan genelde kaçınılmalıdır. Bir hayvanda birden fazla majör cerrahi uygulamalar Etik Kurulun iznine bağlı lmalıdır. Ancak bir araştırma prjesinin ilgili kmpnentleri lması kşuluyla aynı hayvanda birden fazla cerrahi girişim yapılabilir. Nadiren ilk cerrahi girişimi takiben luşan kmplikasynları düzeltmek için ilave peratif bakım gerekli labilir. Eğitim amaçlı birden fazla majör survival cerrahi yapılmaz. D. ASEPTİK CERRAHİ GİRİŞİMLER İÇİN ALETLERİN STERİLİZASYONU Tüm memeli türlerinde survival cerrahi girişimler aseptik teknik kullanılarak yapılmalıdır. Bunun için steril alet ve destek gereklidir. Eldiven, bisturi ve dikiş materyalleri gibi birçk destek malzemeleri steril paketlerde satılmaktadır. Fakat tekrar kullanılan cerrahi aletler, gazlı bezler, kateterler ve ameliyat elbiselerini steril etmek gereklidir. Sterilizasyn işlemleri için yöntemleri düşünmeden önce dezenfeksiyn ve sterilizasyn arasındaki farkı bilmek önemlidir. Sterilizasyn tüm canlı rganizmaları öldürür; ysa dezenfeksiyn sadece canlı rganizma sayısını azaltır. Yüksek düzeyde dezenfeksiyn, birçk vejetatif mikrrganizmayı öldürecek fakat daha dirençli lan bakteri sprlarını öldürmeyecektir. Alkl, iytlu bileşikler, amnyak ve fenl bileşikleri gibi yaygın larak kullanılan bileşikler etkin sterilizan değildir ve bu nedenle survival cerrahi girişimlerde kullanılan malzemelerin bunlarla steril edilmesi mümkün değildir. Yüksek sıcaklığa dayanıklı malzemelerde, sterilizasyn için tercih edilen yöntem yüksek basınç/sıcak buhar yani tklavdır. Yüksek sıcaklığa dayanıklı lmayan malzemeler için etilen ksit gazı kullanılır. Birçk malzeme için sğuk kimyasal sterilizanlar efektif larak kullanılabilir. Sterilizasyn işlemleri: 1. Otklav ve uygun mnitör sistem kullanan yüksek basınç/sıcak buhar sterilizasynu. 2. Yüksek sıcaklıkta kuru ısı sistemleri. Bu şekilde steril edilen aletler cerrah daha kullanmadan hemen önce sğumaya bırakılmalıdır.

5 3. Uygun gaz sterilizatör ve uygun mnitör sistemlerini kullanan etilen ksitle gaz sterilizasynu. 4. Sğuk (kimyasal) sterilizasyn: 1) Sğuk sterilizasynun kullanımı ve etkinliği aşağıda belirtilen birçk faktöre bağlıdır: Kimyasalların kullanımı "sterilizan" larak sınıflandırılır. Onları sadece dezenfektan (%70 alkl) larak sınıflandırma uygun değildir. teril edilecek malzemelerin fiziksel özellikleri: Aletler göreceli larak düz, neme geçirgen lmayan ve sterilizana maruz kalabilmesine izin veren şekle sahip lmalıdır. Maruz kalma. İç ve dış tüm yüzeyler sterilizana maruz kalmalıdır. Tubingler tamamen dldurulmalı, sterilize edilen materyaller temizlenmeli ve malzemeler sterilizana tam larak daldırmalıdır. Sterilize edilecek materyaller daha önce saptanan sürede sterilizanda tutulmalıdır. Taze slüsyn kullanılmalıdır. Sterilizan slüsyn temiz ve taze lmalıdır. Sterilizanlar iki kısımdan ibaret lup biri diğerine eklendiği zaman slüsyn "aktive edilmiş" lur. Aktive lan slüsynun raf ömrü ticari ürünlerin üzerinde yazmaktadır. Genellikle bu 1-4 haftadır. Kimyasal larak sterilize edilecek malzemeleri çalkalama. Tüm malzemelerin iç ve dışı lmak üzere tamamı dku harabiyetinden sakınmak için kullanmadan önce steril serum fizyljikle veya steril suyla çalkalanmalıdır. 2) Kabul edilen, ticari larak bulunabilen birçk sterilizan vardır. Sadece sterilizan larak sınıflandırılan ürünler malzemeleri steril etmede kullanılır ve firmanın önerisine göre sterilizasyn yapılmalıdır. Aşağıda kabul edilen 2 ticari ürün örneğinin isimleri vardır: Cidex: Aktif maddesi %2 lik gluteraldehittir. Sterilizasyn için en az 10 saat gerekli lduğu firmanın prspektüsünde bildirilmektedir. Cidex, iki farklı frmüle sahip; Cidex ve Cidex-7( uzun ömürlü).aktif Cidexin raf ömrü 14 gün, aktive edilen Cidex-7'nin raf ömrü ise 28 gündür. Spricidin: Aktif maddesi ve tampnu %7 fenl, %2 gluteraldehit, %1.2 sdyum fenat'dır. Sterilizasyn için gerekli sürenin 6 saat lduğu prspektüste bildirmektedir. Aktive lan slüsynun raf ömrü 28 gündür. 3) Diğer kabul edilen ticari sterilizanlar genellikle şunlardır: a. Gluteraldehit en az 10 saat gerektirir. b. Frmaldehit %8-alkl %70 slüsynu en az 18 saat gerektirir. c. Stabilize hidrjen perksit %6 en az 6 saat gerektirir. d. Sdyum hipklrit. Tüm aletler paket edilmeli ve steril edilmelidir. Sterilizasyn tarihi her paketin üzerine yazılmalıdır. Paketlerde steril edilmiş fakat kullanılmamış aletler belirli bir zaman snra yeniden steril edilmelidir. Bu zamanı belirleyen sterilizasyn yöntemi ve aletlerin paketlendiği malzemenin tipi ve kalınlığı önemlidir. E. CERRAHİ KOMPLİKASYONLAR 1. Hiptermi Vücut sıcaklığının anrmal düşmesi lup ya vücut ısısının farkına varılmaksızın kaybedilmesi veya hayvanın amaçsız sğutulmasıyla meydana gelir.

6 3. Tedavisi a. Etkileri Kalp debisin azalması nedeniyle kan basıncında düşme, periferik dirençte artma görülür. Nadir larak sinatrial düğüm ve His demetinin depresynu nedeniyle kan basıncında ciddi bir düşmeye neden lur. Vücut sıcaklığı, 28 dereceden düşük sıcaklıkta lduğu zaman kalp kasında çk sıklıkla ventriküler fibrilasyn meydana gelir. Köpeklerde vücut sıcaklığında 15 C-23 C arasında bir düşme, sinüs ritminin durmasıyla kalp krizine, belirgin bradikardiye, ventriküler ekstrasistllara ve ventriküler fibrilasyna veya durmaya neden lur. Pıhtılaşma zamanı uzar. b. Oluşu Daha büyük hayvanlara göre küçük kemirgenler ve tavşanlarda daha çabuk görülür. Küçük hayvanlarda büyük hayvanlara göre vücut yüzeyinin vücut kütlesine ranı daha küçüktür. Küçük hayvanlar kulakları, ayakları ve kuyruğu ( kemirgen) etkin bir şekilde ısı dağıtan yüzeylere sahiptir. Abdminal ve trasik içerikler uzun süre açıkta kaldığı zaman görülür. c. Önlenmesi Aşağıda önerilen uygulamalar yapılarak vücut ısısının kaybedilmemesi sağlanır: Hayvanların vücudu ile ameliyat masası arasına yalıtım amacıyla pedlerin ve cerrahi gazlı bezlerin knması. İçinde sıcak su dlanan pedler, elektrikli pedlere göre daha güvenlidir zira lkal fazla ısınmadan kaynaklanan dku harabiyeti daha az görülür. Çelik ameliyat masalarını örtmek için küçük, klaylıkla sıhhi labilen, plastik örtü kullanılabilir. Açıkta kalan rganları örtmek için ılık, ıslak katlanmış gazlı bez kullanılmalıdır. 2. Dehidratasyn Uzun süre karın ve traks bşluğu açıkta kaldığı zaman görülür. Bu rganlar cerrahi süresince steril, ılık, ıslak gazlı bezle örtülmelidir. Vücut sıvı dengesi, intravenöz iztnik elektrlit slüsynu verilerek kntrl edilebilir. 3. Hemraji 1. Nedenleri Cerrahide uygunsuz hemstatiklerin uygunsuz kullanımı (ör. ufak kan damarların yakılması, daha büyük damarlara uygulanan ligatürler), Başka bir hastalığın işe karışması ve Kanama zamanını uzatan ilaçlardır. 2. Önlenmesi: Uygun cerrahi teknikleri kullanılır. Kanama kaynağı saptanır; damar veya damarların açık ucu uygun larak kapatılır. Uygunsa basınç uygulanır. Pıhtılaşmayı artıran ilaçlar (ör. K vitamini) bazı durumlarda kullanılabilir. Büyük miktarda kan kaybedildiği zaman kan transfüzynu veya intravenöz sıvı verilmesi gereklidir. 4. Fazla dz anestezi verilmesi

7 Dzun uygunsuz hesap edilmesi ve verilmesiyle görülür. Önlenmesi için kullanılan ilaçları ve hayvanları bilmek gereklidir. İndüksiyn fazında dikkatlice izlenmelidir. Tedavisi, anestezi kısmında belirtilecektir. F. İNSİZYONLAR Kapatılması Yara iyileşmesini klaylaştırmak için iğne byutu, dikiş materyalinin tipi ve byutunun eşleşmesi önemlidir. Deri altı dku kesikleri, kendi kendine açılmasını önlemek için sürekli dikişle dikmek gereklidir. Dikişlerini çiğnemeye veya almaya eğilimli hayvanlarda deri kapatılmasında derialtından (subcuticular) dikiş atılması avantaj sağlar. Dikiş snunda kapatmada kullanılan düğümler sıkıca bağlanmalıdır. İnce derili hayvanlarda (özellikle sıçanlarda) deri insizynlarını kapatmak için metal klipsler kullanılabilir. Dikişler açılacak lursa yara temizlenmeli, sağlıksız dku uzaklaştırmalı ve yeniden dikiş atılmalıdır. Enfeksiyn varsa parenteral antibiytikler kullanılmalıdır. Açılması Uygunsuz knan dikişler, düzgün atılmayan düğümler ve bakteriyel enfeksiynlar dikişlerin açılmasına neden lur. Bu durum iyi bir cerrahi teknik kullanarak önlenebilir; önce yara temizlenir, sağlıksız dku uzaklaştırılır ve yeniden dikiş atılır. Enfeksiyn varsa parenteral antibiytik kullanılır. G. MALZEMELER Cerrahi için gerekli alt yapı, kullanılan hayvanın türüne, işlemin yapısına, kullanılan anestezik maddeye göre değişir. 1. Battaniye ve ısıtıcı lamba hiptermiyi önlemek için faydalıdır. Battaniye termstatlı lmalı ve içinde sıcak su dlaşmalıdır. 2. Akciğer knjesynu önlemek için buharlaşmış sıvılar faydalıdır. 3. Vücut bşluklarından sıvı ve slunum traktüsünden mukus birikintilerini uzaklaştırmak için vakum gereklidir. 4. Oksijen verilmesi dku iyileşme hızını artırır ve pulmner fnksiynunun nrmale dönmesini klaylaştırır. 5. Mekanik respiratuvar (vantilatör), hayvan nrmal sluyamadığı zaman slunumu desteklemek için kullanılmalıdır. 6. Kalp mnitörü kalp hızını ve örüntüsünü değerlendirmek için şarttır. 7. Elektrnik termmetre vücut sıcaklığını izlemek için gereklidir. 8. Uçucu anesteziklerin verilmesi için mekanik gaz anestezi makinesi şarttır. 9. Elektrkter, cerrahide hemstaz için faydalıdır.