Türkiye de Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı

Transkript

1 Türkiye de Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı Dr. Nurhan Albayrak Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Ulusal Tüberküloz Referans Laboratuvarı

2 Sunum akışı Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı nedir? Türkiye deki süreç Ülke verilerimiz

3 Dünya da Tüberküloz DSÖ 2013 yılı küresel raporuna göre dünyada TB olgusu: 8,6 milyon TB ye bağlı ölüm; 1,3 milyon ÇİD-TB olgusu: Stop TB Stratejisi (TB den yoksun bir dünya) Amaç; TB yükünün dramatik olarak azaltılması Hedefler; Yüksek kalitede sağlık hizmeti Hasta maduriyetinin azaltılması Duyarlı topluluğun korunması Yeni tanı ve tedavi araçlarının gelişiminin desteklenmesi

4

5

6 Laboratuvara Dayal ı Sürveyans Küresel Proje - 3 temel prensip Temsiliyet Epidemiyolojik bilgi Laboratuvar kalite güvence sistemi; İDT için DSÖ nün önerdiği metodlar kullanılmalı Laboratuvar prosesleri kontrol edilmeli Sınıf A veri Akciğer tüberkülozu olgularının %50 sinde kültür pozitifliği Kültür pozitiflerin %75 ine İDT yapılmış olmalı

7 Türkiye deki süreç

8 Antitüberküloz İlaç Direnci Sürveyansı, 2008 İstanbul dan 4 laboratuvar Ankara dan 2 laboratuvar katılımı ile ÇİD lerin tamamı Duyarlıların %20 si Problem Temsiliyet Epidemiyolojik veri Laboratuvar kalite kontrolü

9 2010 Ağustos da RSHM Başkanlığı yürütücülüğünde AntiTB İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı, pilot çalışması 2011 de Ankara ilinde TB kültürü çalışan tüm laboratuvarlar Tüm dispanserler VSDB Amaç; Ulusal Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı nın kurulumu için yol haritası çizebilmek

10 Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı Bakanlık Onayı Proje koordinasyon ekibi Proje ekibi Sorumlular-sorumlulukları belirlendi.

11 2011 de; Ankara 2012 de; İstanbul 2013 de; İzmir Adana Bölge TB laboratuvarlarının hizmet verdiği 25 il Bu illerin Tüberküloz çalışan 52 laboratuvarı

12

13 Sürveyans Faaliyetlerimiz Kapasitenin belirlenmesi İzolatların analiz ve kontrolü, uyumun belirlenmesi Dış Kalite Değerlendirme Yerinde değerlendirme ziyaretleri Kapasitenin arttırılması Uzman ve teknik personel eğitimleri Ulusal standartların belirlenmesi Tebliğ Ulusal Tüberküloz Tanı Rehberi çalışması

14 Uyum değerlendirmesi M. tuberculosis izolatlarının ilaç duyarlılık testleri yeniden test edilmiş; İzoniyazid uyumu; %97,5 Rifampisin uyumu; %98,7 ÇİD; %99,5 ÇİD e duyarlı denmiş %29,4 Duyarlıya ÇİD denmiş %70,6

15 Dış Kalite Değerlendirme 2011 de 13 laboratuvar 2012 de 46 laboratuvar 2013 de 56 laboratuvar 4 panel Mikroskopi (5 preperat) Kültür (5 vial) Tür tanımlama (5 vial) İlaç Duyarlılık Testi (5 vial)

16 Yerinde değerlendirme ziyaret Biyogüvenlik Örnek yönetimi Analiz prosedürleri Kalite kontrol Raporlama Kaynak Yönetimi (Ekipman, personel) 2011 de; de; de; 11 laboratuvar ziyareti 2013 de; 4 tekrar değerlendirme

17 Eğitim 5 günlük uygulamalı eğitim programı Dünya da ve Türkiye de tüberküloz Biyogüvenlik uygulamaları Örnek alma ve nakli Tanı testlerinin uygulanması Kalite Kontrol çalışmaları Antitüberküloz ilaç direnci laboratuvar sürveyansı 2011 de; 5 tur uzman/teknik personel eğitimi 2012 de; 4 tur uzman/teknik personel eğitimi 2013 de; 2 tur teknik personel eğitimi 60 uzman, 120 teknik personel eğitimi gerçekleştirilmiştir.

18 Antitüberküloz İlaç Direnci Sürveyansı, 2011, Ankara Ankara ili Akciğer TB olgu sayısı; 335 Kültürü yapılan örnek sayısı; 327 (%97,4) Kültür pozitif örnek sayısı; 229 (%68,3) Kültür pozitif, İDT yapılan sayısı; 229 (%100) ÇİD-TB 8 (%3,5 / %2,6) Yeni olgularda 2/214 (%0,9) Tedavi görmüşlerde 6/15 (%40 / %26,7) 2 ÇİD-TB yurtdışı doğumlu SRL de yapılan INH ve RIF İDT dış kalite kontrol; 100

19 İlk laboratuvara dayalı bölgesel antitüberküloz ilaç direnci sürveyans verisi

20 DSÖ, 2012 Raporu

21 Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı, 2012 Ankara; 522 örnek, 467 hasta, ÇİD; 47 H; 32 R; 4 İstanbul; 3195 örnek, 2619 hasta, ÇİD; 167 H; 251 R; 15 YİD; 2 CP; 4 FLQ; 3 YİD; 3 CP; 14 FLQ; 9

22 Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı, 2012 Genetik direnç (n=2981) Rifampisin; Duyarlı (%0,3) si fenotipik R Dirençli (%2,9) si fenotipik S (Gx R, Mut ) WT kaybı var, mut var; 194 (%82,5) C531T; 171 (%89) WT kaybı var, mut ; 35 (%14,9) WT kaybı yok, mut var; 6 (%2,6)

23 Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı, 2012 Genetik direnç (n=2984) İzoniyazid; Duyarlı (%2,4) ı fenotipik R Dirençli (%0,4) si fenotipik S WT kaybı var, mut var; 416 (%94,1) katg; 296 (%67) WT kaybı var, mut ; 12 (%2,7) WT kaybı yok, mut var; 14 (%3,2)

24 Antitüberküloz İlaç Direnci Laboratuvar Sürveyansı, 2012 Epidemiyolojik veriler ile eşleşme (n=2022) Yeni vaka; 1800 (%89) H direnci; 156 (%8,7) R direnci; 4 (%0,2) ÇİD-TB; 53 (%2,9) YİD-TB; Yeniden tedavi görmüş; 222 (%11) H direnci; 23 (%10,4) R direnci; 5 (%2,3) ÇİD-TB; 37 (%16,7) YİD-TB; 1 (%0,4)

25

26

27 Planlarımız

28 Planlarımız Sürekliliğin sağlanması Veri toplama-takip-paylaşım sistemi İletişim Ekip İş birliği; epidemiyolog klinisyen dispanser laboratuvar Sürekliliği sağlayacak mekanizmanın kurulması

29 Teşekkürler RSHMB VSDB Ankara HSM İstanbul HSM İzmir HSM Adana HSM İl TB koordinatörleri VSD YGHH; Hatice Yazısız, Derya Cenger SGHH; Mualla Partal İst Bölge Lab; Nagihan Özlü Taksim VSD; Engin Seber İÜTF; Dilek Şatana İÜCTF; Nuri Kiraz DETAE; Kaya Köksalan GATA Haydarpaşa; Mustafa Özyurt ŞEEAH; Banu Bayraktar OEAH; Elvin Dinç Düzen Lab; Görkem Yaman YÜTF; Çağatay Acuner Acıbadem Lab; Işın Akyar AGHH; Melike Atasever, İsmail Ceyhan, Şeref Özkara Ankara Bölge Lab; Tuğba Müderris HÜTF; Dolunay Gülmez, Alpaslan Alp, Zeynep Sarıbaş AÜTF; Devran Gerçeker GÜTF; Birgül Kaçmaz BÜTF; Özlem Kurt Azap GATA; Özgul Kısa, Ali Albay NEAH; Şenol Kurşun At.EAH; Nevreste Çelikbilek AEAH; Ufuk Önde DEAH; Zeynep Dansuk AÇHOHH; Hülya Oskovi DEÜTF; Nuran Esen, Aydan Özkütük EÜTF; Cengiz Çavuşoğlu İzmir Bölge Lab; Zehra Ünal SSGHH; Can Biçmen AMÜTF; Murat Telli CBÜTF; Nuri Özkütük Manisa DH; Sema Paçacı BÜTF; Eda Çalışkan ÇÜTF; Fatih Köksal MÜTF; Gönül Aslan TÜTF; Şafak Özmen KÜTF; Teoman Apan

30 Teşekkürler UTRL Figen Sezen Nilay Uçarman Ahmet Arslantürk Hülya Şimşek Figen Tursunoğlu Kadir Onur Bakır Yunuz Karagöz Hamit Özsaraç Meryem Demir Uğur Güner Erol Çoşkun Şükran Kara Moleküler epidemiyoloji çalışmaları Prof. Dr. Rıza Durmaz Alper Karagöz

31