Türkiye işçi Sendikaları Konfederasyonu

Transkript

1 TÜRK-ĐŞ Türkiye işçi Sendikaları Konfederasyonu Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Đle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarılarının Diğer Sosyal Güvenlik Yasaları ve Önerilerimizle Karşılaştırılması Ocak 2008

2 ANAYASA MAHKEMESĐNĐN SSGSS KANUNUNU ĐPTAL ETTĐĞĐ MADDELER KAMU GÖREVLĐLERĐ ĐÇĐN SSK LILAR ĐÇĐN BAĞ-KUR LULAR ĐÇĐN 17 MADDEDE KISMĐ ĐPTAL 4 MADDE DE KISMĐ ĐPTAL 1 Konuda Đptal: Güncelleme katsayısı ve ilgili maddeler 7 MADDEDE KISMĐ ĐPTAL 2 Konuda Đptal: 1- Güncelleme katsayısı, ilgili maddeler 2- Sosyal güvenlik destek primi Kamu görevlileri sosyal sigorta ve GSS Kapsamı dışında tutulmaya çalışılmış 1- Güncelleme katsayısı, 2- Malüllük aylığının hesabı (güncelleme katsayısı nedeniyle) 3- Yaşlılık toptan ödemesi ve ihya (güncelleme katsayısı nedeniyle) sayılı kanuna göre bağlanacak aylıkların artırılması (güncelleme katsayısı nedeniyle) 1- Güncelleme katsayısı, 2- Malullük aylığının hesabı (güncelleme katsayısı nedeniyle), 3- Yaşlılık toptan ödemesi ve ihya (güncelleme katsayısı nedeniyle) sayılı kanuna göre bağlanacak aylıkların artırılması (güncelleme katsayısı nedeniyle), 5- Sosyal güvenlik destek primi (ilgili 2 madde) ila kanunun yürürlük tarihi arasında sigortalı olanların emeklilik yaşı

3 EMEKLĐLĐK SĐSTEMĐ KAPSAM SSK BK ES Mevcut Durum Tasarı *Hizmet akdi ile çalışanlar *Sendika yönetimine seçilenler isteğe bağlı * Hizmet akdi ile çalışanlar (Ev hizmetlerinde hizmet akdi ile sürekli çalışıp, yıllık gelirinin aylık ortalaması PEK aylık alt sınırının altında olanlar kapsam dışı) * Sendika yönetimine seçilenler zorunlu *Nam ve hesabına bağımsız çalışanlar (yıllık kazançlarının aylık ortalaması PEK aylık alt sınırının altında olanlar kapsam dışı) *Sanatkarlar *Genel kadınlar *Kamu görevlileri *Cumhurbaşkanı hariç seçimle göreve gelenler Nam ve hesabına bağımsız çalışanlar Nam ve hesabına bağımsız çalışanlar (Nam ve hesabına bağımsız çalışıp yıllık kazancının aylık ortalaması PEK alt sınırının altında olanlar kapsam dışı Devlet Memurları Bu kanun yürürlüğe girdiğinde ilk defa göreve başlayacak devlet memurları TÜRK-ĐŞ in Önerisi * Çağdaş ölçülerde sosyal yardım hizmeti sunacak sistemin ivedilikle oluşturularak kapsam dışı kalan yoksullar ile emeklilik hakkını elde edememiş, çalışmayanların sosyal koruma altına alınması, * Sendika yönetimine seçilmelerin kısa vade sigortalar zorunlu, uzun vade sigortalar isteğe bağlı,

4 SOSYAL GÜVENLĐK SÖZLEŞMESĐ AKTEDĐLMEMĐŞ ÜLKELERDE ÇALIŞTIRILMAK ÜZERE GÖTÜRÜLEN TÜRK ĐŞÇĐLERĐN SĐGORTALILIĞI SSK BK ES Mevcut Durum SSGSS Tasarı Zorunlu olarak Malullük, Yaşlılık ve Ölüm Topluluk Sigortasına tabi tutmak yada isteğe bağlı sigortaya tabi tutmak Zorunlu olarak Tüm sigorta kollarına tabi tutma Zorunlu olarak sadece kısa vadeli sigorta kollarına tabi tutma TÜRK-ĐŞ in Önerisi Sosyal güvenlik haklarının korunması için zorunlu olarak tüm sigorta kollarına tabi tutulmaları

5 Geçici Đşgöremezlik Ödeneği Tutarı SSK Mevcut Sistem Günlük kazancının ayakta tedavide 2/3 si, yatarak tedavide ½ si SSGSS TASARI TÜRK-ĐŞ in Önerisi *Yatarak ve ayaktan tedavilerde kazancın 2/3 *Hakketmek için 90 gün prim ödemiş olma *Hizmet akdiyle çalışanlar için ayakta tedavilerde günlük kazancının 2/3 ü, yatarak tedavide ½ si *Kendi nam ve hesabına çalışanlar için yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı halinde ayakta tedavilerde günlük kazancının 2/3 ü, yatarak tedavide ½ si hak etmek için *Đş göremezliğin başladığı tarihten önce en az 90 gün kısa vadeli primi ödemiş olma Kamu görevlilerinin istirahatlarında çalıştıkları kurumları maaşlarını vermektedir. Yatan ve ayakta tedavilerde, SSGSS Kanununda olduğu gibi geçici iş göremezlik ödeneği miktarının kazancın 2/3 oranı olarak korunması, BK - ES Kamu görevlilerinin istirahatlarında çalıştıkları kurumları maaşlarını vermektedir.

6 Emzirme, Evlenme ve Cenaze Ödeneği SSK BAĞ-KUR EMEKLĐ SANDIĞI SSGSS TASARI TÜRK- ĐŞ ĐN Emzirme Ödeneği Kapsam Evlenme Ödeneği Kapsam Cenaze Ödeneği Bir defa için 50 YTL Sigortalı kadına veya sigortalı erkeğe sigortalı olmayan eşi için 2 Yıllık Yetim Aylığı Tutarı (Kız çocuklara) YOK YOK YOK 1 Yıllık Yetim, Dul Aylığı Tutarı (Kız çocuklara, dul eş, anne) 242 YTL 235 YTL Aylık kadar en az 919 YTL Asgari ücretin 1/3 tutarında 6 ay süre ile YTL Sigortalı kadına veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşine 1 yıllık yetim aylığı tutarı Kız, erkek çocuklar, dul eş Asgari ücretin 3 katı YTL Bir defa için Brüt Asgari Ücretin Üçte Biri, (195YTL) (4-c hariç) Sigortalı kadına veya sigortalı erkeğe sigortalı olmayan eşi için aylık ve gelir alanlar ile bunların sigortasız eşine 1 Yıllık Yetim, Dul Aylığı Tutarı (Kız çocuk, dul eş) Brüt asgari ücret 585 YTL SSGSS Kanununda olduğu gibi 6 ay süre ile asgari ücretin 1/3 oranında ödenmesi, SSK olduğu şekli ile 24 aylık tutarında ödenmesi Erkek çocuklara da verilmesi SSGSS Kanununda olduğu gibi asgari ücretin 3 katı tutarında olması

7 FĐĐLĐ HĐZMET ZAMMI Mevcut Durum SSK BK ES SSGSSK TASARI TÜRK-ĐŞ *212 sayılı Kanunun 1.md.sine giren işyerlerinde *Basın müşavirliklerinde *Solunum ve cilt yolu ile geçen gaz ve diğer zehirli maddelerle *fazla gürültülü ortamlarda, *doğrudan doğruya yüksek hararete maruz kalan işyerlerinde *fazla ve devamlı adale gayreti sarfedilerek iş yapılan yerlerde, *günlük mesainin yarıdan fazlasının saat den sonra yapılan yerlerde *Denizde *Çelik demir tunç ve döküm atölyelerinde *zehirli, yakıcı boğucu patlayıcı işleri ile boya işlerinde gaz maskesi kullanılarak yapılan işlerde *Patlayıcı maddeler yapımında, *Kaynak işlerinde, *çalışan kanunun ek 5 inci maddesinde ünvanları sayılan sigortalılar - - Belirlenen kadro ünvanlarında fiilen o görevi yapanlar ES ve SSK dikkate alınarak bu hakkı elde etmiş personele ilave olarak benzer görevi yapanlar Halen fiili hizmetten yararlanmakta olan *Basın işyerlerinde çalışanlar Basın mensupları *Kaynakçılar *Uçuş personeli *Dağıtıcılar, *Denizde çalışanlar, gibi personel hariç tutularak ağır ve tehlikeli işlerde fiilen sürekli çalışanlar Halen fiili hizmet zammından yararlanan sigortalılar bu haktan aynen yararlanmaya devam etmeleri ağır ve tehlikeli işlerde çalışan tüm personelin yararlanması, yararlanma şartlarının kanunda belirtilerek bundan sonra yararlanacakla rın yönetmelikle belirlenmesi

8 EMEKLĐ AYLIĞINI HAKETME ŞARTLARI Emeklilik Koşulları SSK BK (1479) ES 2000 Öncesi Yıl Gün Yaş + 15 yıl gün 2000 Sonrası 25 Yıl Gün Yaş Yıl Gün 25 Yıl Gün Yaş Yıl Gün 25 Yıl+9000 Gün Yaş Tasarı SSGSS ve Prim gün sayısı yasanın yürürlük tarihinden itibaren, kademeli olarak tam aylıkta 9000 güne kısmi aylıkta 5400 güne yaş yaştan itibaren kademeli olarak kadın ve erkekte 65 e yükseltiliyor) TÜRK-ĐŞ in Önerisi SSK daki şartlar korunsun kısmi süreli çalışanlar ile mevsimlik işçiler için özel yapı oluşturulsun

9 MALULLÜK VE ÖLÜM AYLIĞINI HAKKETME ŞARTLARI Mevcut Sistem SSGSS Tasarı TÜRK-ĐŞ in Önerisi SSK 5 yıldan beri sigortalı olup en az 900 gün prim ödenmesi *Malullük aylığı 1800 gün muhtaç durumda olanlar 900 gün prim ödemiş olması *Ölüm aylığı 900 gün prim ödemiş olması Bu kanunun yürürlük tarihinden sonra ölen sigortalılar için 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması Malullük ve ölüm aylıklarını hak etme şartlarının SSK da mevcut şekli ile korunması BK En az 5 yıl (1800 gün) prim ödenmesi ES En az 10 yıl (3600 gün) fiili hizmetinin bulunması koşuluyla

10 AYLIK BAĞLAMA ORANI MEVCUT SĐSTEM SSGSS TASARI TÜRK-ĐŞ ĐN SSK BK ES Đlk on yıl için % 3,5, sonraki on beş yıl için %2, sonraki yıllar için %1,5 (25 yıl için ortalama %2,6) Yüzde elli baz üzerine her yıl için % 1 ilave (25 yıl için ortalama % 3) Yeni sistemde geçecek her yıl için arası % 2, sonrası % 2.0 Yeni sistemde geçecek her yıl için %2,0 Ülke şartlarına uygun alt sınır belirlendikten sonra sigortalının sistemde daha uzun süre kalıp prim ödemesine özendirilmesi için belirli dönemler itibari ile her yıl aylık bağlama oranının kademeli olarak artırılarak tespit edilmesi

11 EMEKLĐ AYLIĞININ HESAPLANMASINA ESAS GEÇMĐŞ YILLARDAKĐ KAZANÇLARIN GÜNCELLENMESĐ MEVCUT SĐSTEM SSGSS TASARI TÜRK-ĐŞ ĐN SSK BK ES Kazancın ait olduğu yıldan itibaren aylık tahsis talep tarihine kadar TÜFE* GSYĐH artış oranı kadar En son maaşına göre Ortalama prime esas günlük kazançtaki değişim oranı (DO) ile (TÜFE) değişim oranının toplamının yarısıdır. -Mevcut kamu çalışanları için son aylık, -Kanunun yürürlük tarihinden sonra göreve başlayan sigortalılar ile işçiler ve nam ve hesabına çalışan kapsamındaki sigortalılar için TÜFE+%25 GSYĐH artış oranı SSK daki mevcut sistem korunsun (TÜFExGSYĐH)

12 EMEKLĐ AYLIKLARININ ARTIŞI MEVCUT SĐSTEM SSGSS TASARI TÜRK-ĐŞ ĐN SSK BK 4447 sayılı yasa ile bir önceki ayın TÜFE artış oranı kadar artırılması gerekir. Ancak; yıllık olarak çıkan yasalarla; 2003 yılından itibaren yapılan yasal düzenlemelerle seyyanen veya yılda 2 defa olmak üzere oransal olarak artırılmakta 2003 yılından itibaren yapılan yasal düzenlemelerle seyyanen veya yılda 2 defa olmak üzere oransal olarak artırılmakta Bağlanan gelir ve aylıkların her yıl Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere yılda iki defa 6 aylık TÜFE oranlarına göre artırılması Đlk defa bu Kanunun yürürlük tarihinden sonra sigortalı olan kamu görevlileri ile işçiler ile nam ve hesabına bağımsız çalışan kapsamındaki sigortalılar için bağlanan gelir ve aylıkların her yılın Ocak ve Temmuz ödeme tarihlerinden geçerli olmak üzere yılda iki defa 6 aylık TÜFE oranına göre artması Mevcut kamu görevlileri ile bunların emeklileri için ise memur maaşlarındaki artışa göre Yılda iki dönem halinde uygulanan TÜFE deki artış oranına ilave olarak her yıl Ocak ayında, bir önceki yılda gerçekleşen GSYĐH oranı kadarda Ocak ayından geçerli olarak ayrıca artırılması ES Memur maaş katsayısına göre

13 KATILIM PAYI SSK BK ES GSSS TASARI TÜRK-ĐŞ ĐN Ayaktan Tedavi Đlaç Protez Ortez 0,95 YKR 0,95 YKR Emekli, hak sahibi, dul ve yetim % 10 sigortalı, hak sahibi % 20 Emekli, hak sahibi, dul ve yetim % 10 sigortalı, hak sahibi % 20 (Emekliden asgari ücretten çalışandan asgari ücretin birbuçuk katından fazla alınamaz) 3,10 YTL - Emekli, hak sahibi, dul ve yetim %10 çalışan, hak sahibi %20 % 10 % 20 Emekli hak sahibi, dul ve yetim %10 çalışan, hak sahibi % 20 % 10 Ayaktan tedavilerde 2 YTL her yıl yeniden değerlendirme oranı kadar artış % 10 % 20 % 10 % 20 Yatarak Tedavi yaş arasındaki sigortalılara verilecek diş protezlerinin bedelinin % 50 si 2 YTL sevk durumuna göre 10 YTL olarak kurumu belirleme yetkisi % 10 % 20 % 10 % yaş arasındaki sigortalılara verilecek diş protez bedelinin % 50 si % 1 Her bir yatarak tedavi için asgari ücretin ¼ nü bir takvim yılında asgari ücret tutarını geçmemek üzere Katılım alınmasın payı Mevcut durum korunsun yoksuldan katılım payı alınmasın Mevcut durum korunsun Zorunlu protezler ile yoksuldan katılım payı alınmasın Katılım alınmasın payı

14 ĐLAVE ÜCRET TALEBĐ SSK BK ES SSGSS TASARI TÜRK- ĐŞ ĐN *Üniversite hastaneden öğretim üyesi farkı alıyor *Özel hastaneden ilave ücret alacağını belirterek alıyor *SSK ile aynı işleme tabi *halen çalışanlar üniversite hastanelerinde fark ödemiyor *derecelerine göre yatırılıyor *özel hastaneler fark ücret alabiliyor *öğretim üyeleri farkı ödenecek *Otelcilik farkı olarak protokol bedelinin iki katı tutarında fark alınabilecek * öğretim üyesi farkı ödenecek *Özel hastaneler protokol bedelinin %20 si tutarında fark alabilecek *otelcilik farkı olarak protokol bedelinin 3 katı tutarında fark alınacak *istisna kabul edilen hastalıklardan protokol bedelinin 3 katı tutarında fark alınabilecek Fark alınmasın sağlık hizmetleri ücretsiz sağlansın

15 SAĞLIK HĐZMETLERĐNDE SAĞLANAN YARDIMLAR SSK BK ES SSGSS TASARI TÜRK-ĐŞ ĐN *Muayene yapılması *Gereken laboratuar tetkik ve ve tahlil tedavilerinin sağlanması *klinik tedavi yapılması *tedavi için gerekli ilaç ve protez iyileştirme vasıtalarının verilmesi *Hekime muayene ettirme *gereken laboratuar ve tetkik ve tahlillerini sağlama *yatarak tedavi *ağız protezi hariç gereken protezlerin verilmesi *Muayene yapılması *gereken tıbbi tetkik ve tahlillerin yapılması *yatırılarak tedavi edilmesi *her türlü protezlerin verilmesi *18-45 yaş arası sigortalılara bedelinin %50 si alınarak ağız protezi verilmesi *sigortalılara verilecek sağlık hizmetinin yönteminin verilecek ilaç, tıbbi araç ve gereçlerin miktarının süresinin kurumca belirlenmesi SSGSS Kanununun aynısı Sağlık hizmetleri SSK da olduğu gibi kanunda tanımlandığı şekli ile verilmesi sağlık yardımlarını belirleme yetkisinin idareye bırakılmaması

16 PRĐME ESAS KAZANÇLAR SSK BK ES SSGSS TASARI TÜRK- ĐŞ ĐN *O ay içinde hakkedilen ücret *Prim, ikramiye bu nitelikteki her çeşit ödeme *Đdari ve karar mercilerince verilen kararlarla yapılan ödemeler *O ay içinde PEK üst sınırını aşan ücretler ile ayni yardımlardan, 6772 sayılı kanunla ödenen ikramiyeden prim kesilmez *ölüm, doğum, evlenme yardımları yolluklar kıdem ve ihbar kasa tazminatları ile Bakanlıkça miktarları yıllar itibariyle belirlenen yemek, çocuk ve aile yardımlarından prim kesilmez 1 ila 24 basamak olarak belirlenen göstergeler üzerinden prim alınır Sadece emekliye esas aylık SSK Kanununda olduğu gibi Ancak ay içinde yapılan ödemelerden dolayı PEK üst sınırını aşan kazançların tutarı takip eden 12 ay içinde prime tabi olacak SSGSS Kanununda olduğu gibi ve ilave olarak; *Asgari ücretin %30 geçen ayni yardımlardan *6772 sayılı kanunla ödenen ikramiyelerden de prim kesilecek *Ay içinde yapılan ödemeler nedeniyle PEK üst sınırını aşan kısımdan *Ayni yardımlardan *6772 sayılı kanunla yapılan ödemelerden prim kesilmesin

17 SOSYAL GÜVENLĐK DESTEK PRĐMĐ SSK BK ES SSGSS TASARI TÜRK-ĐŞ ĐN *SSK dan *Bu kanuna *SSK dan ve Bu kanuna Đlk defa bu Kısa vadeli emekli aylığı göre aylık Bağ-Kur dan tabi olarak kanuna tabi sigorta kolları alıp, aylığını almakta iken aylık alıp bu aylık alıp olarak zorunlu kestirmeden bu bu kanuna kanuna tabi aylıklarını sigortalı olması uzun kanuna tabi tabi olanların kestirmeden olacakların vade sigorta olarak çalışanlar çalışmalarını sürdürenler aylıkları kesilmez. çalışmak isteyenlerden yaşlılık aylığı kolları isteğe bırakılması *Diğer sosyal aylıklarının SGD primi almakta güvenlik kurumlarından %10 tutarında Emekli sandığından alınır. SGDP oranı iken çalışmaları aylık gelir *Diğer sosyal aylık alıp %33,5-39 halinde alanlar SGD güvenlik kamu Đşçi %14 aylıkları prim öder kurumundan niteliğinde işveren kesilecek, *SGD primi aylık alıp bu kurumlarda %19,5-25 halen %30 %7,5 işçi kanuna tabi çalışanlar memur olarak veya sigortalı olanlarda %22,5 işveren 12.ci gelir işçi olarak yaşlılık hissesi *Avukat veya basamağının %10 işe başlayanların aylığı alanlar Noterlerden oranında aylıkları hizmet akdi mesleğini SGD Primi kesilir. ile çalışanlar sürdürenler aylıklarının öder. %31-36,5 oranında %15 oranında SGD primi SGD Primi öder ödeyecek işçi 7,75 işveren%9,2

18 KAYNAK : SOSYAL SĐGORTALAR KANUNU BAĞ-KUR KANUNU EMEKLĐ SANDIĞI KANUNU SOSYAL SĐGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SĐGORTASI KANUNU SOSYAL GÜVENLĐK KURUMU BAŞKANLIĞI SUNUMU KISALTMALAR: SSK: SOSYAL SĐGORTALAR KANUNU BK: ESNAF VE SANATKARLAR VE DĐĞER BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR SOSYAL SĐGORTALAR KURUMU KANUNU ES: TÜRKĐYE CUMHURĐYETĐ EMEKLĐ SANDIĞI KANUNU SSGSS: SOSYAL SĐGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SĐGORTASI KANUNU SGDP: SOSYAL GÜVENLĐK DESTEK PRĐMĐ PEK: PRĐME ESAS KAZANÇ