T.C. ĠNKILAP TARĠHĠ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNĠTE ÇAĞDAġ TÜRKĠYE YOLUNDA ADIMLAR. Zeki DOĞAN Sosyal Bilgiler Öğretmenleri

Transkript

1 T.C. ĠNKILAP TARĠHĠ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNĠTE ÇAĞDAġ TÜRKĠYE YOLUNDA ADIMLAR Ssyal Bilgiler Öğretmenleri ssyalciniz.wrdpress.cm

2 SALTANATIN KALDIRILMASI (1 KASIM 1922) NEDENLERİ Osmanlı Devleti nin Mndrs Ateşkesi ile fiilen sna ermesi TBMM nin açılmasıyla ulusal egemenlik ilkesinin yerleşmeye başlaması Osmanlı Devleti nin Sevr i kabul etmekle kendi kendini yk sayması TBMM nin 1921 Anayasası nı kabul ederek Osmanlı nın egemenlik haklarını ve yetkilerini elinden alması Osmanlı Devleti nin Mudanya Ateşkes Antlaşmasıyla İtilaf Devletleri tarafından hukuken yk sayılması Saltanatın ulusal egemenliğe ters düşmesi (en önemli neden) Lzan Barış Görüşmelerine Osmanlı Hükümeti nin de çağrılmış lması (hızlandırıcı neden) İtilaf Devletleri nin Lzan Görüşmelerine TBMM(Ankara) ve İstanbul Hükümetlerini birlikte çağırmalarının amacı; Türk tarafını bölerek, iki hükümet arasındaki ikilikten yararlanmak istemeleridir. İstanbul Hükümeti nin, Ankara ya Lzan a birlikte katılma çağrısı yapması üzerine, TBMM bu durumu rtadan kaldırmak ve İtilafların planlarını bzmak için 1 Kasım 1922 de saltanatı kaldırmıştır. Sadece Halifelik yetkileri kalan sn Osmanlı Padişahı Vahdettin, 17 Kasım 1922 de bir İngiliz zırhlısıyla yurdu terk etmiştir. SONUÇLARI 623 yıllık Osmanlı Devleti kesin larak sna erdi. İtilaf Devletleri nin Lzan da ikilik çıkarma planları bzulmuştur. Laikliğe geçişte ilk adım atılmış ldu. TBMM nin siyasi alanda gerçekleştirdiği ilk büyük inkılaptır (Aynı zamanda tek inkılap hareketidir.). Cumhuriyet yönetimine geçiş sürecini hızlandırmıştır. Saltanatın kaldırılması, Atatürk ün ulusal egemenlik ve Cumhuriyetçilik ilkeleriyle paralellik göstermektedir. Vahdettin in İngilizlere yazdığı sığınma mektubunda yalnızca, Müslümanların Halifesi ünvanını kullanması, siyasi yetkilerinin kalmadığını kabul ettiğinin göstergesidir. TBMM, İngiltere nin Vahdetin aracılığı ile Müslüman Anadlu halkını kışkırtmasını önlemek amacıyla Osmanlı hanedanından Abdülmecit Efendi yi Halife ilan etti. Abdülmecit Efendi, meclis iradesiyle seçilen ilk ve sn halifedir. Böylece halifelik milletin egemenliğine bağlanmıştır. Halifelik makamının saltanatla birlikte kaldırılmamasının nedeni, kamuyu ve şartların hazır lmamasıdır.

3 LOZAN BARIġ ANTLAġMASI (24 TEMMUZ 1923) İtilaf Devletleri knferans için Lzan ı (İsviçre) önerince, TBMM, haberleģmenin zr lacağını söyleyerek İzmir i önermiş, ancak devletlerarası geleneklere göre görüģmelerin tarafsız bir yerde yapılması gerektiğinden Lzan kabul edilmiştir. TBMM nin amacı; Mustafa Kemal PaĢa nın görüģmelere dğrudan müdahale edebilmesini sağlamaktı. SINIRLAR Suriye Sınırı: Fransa ile imzalanan Ankara AntlaĢması ile çizilen sınır, Irak Sınırı: Musul Srunu yüzünden çözümlenememiģ, Türkiye ile Ġngiltere arasında çözümlenmek üzere ileri bir tarihe ertelenmiģtir. Batı Sınırı: Meriç Nehri sınır kabul edildi. ÖNEMĠ Yeni Türk Devleti nin bağımsızlığı ve tprak bütünlüğü tüm dünya devletleri tarafından tanındı. Misak-ı Milli sınırları büyük ölçüde gerçekleģtirildi. Devletlerarası eģitlik ilkesine göre hazırlanması ve emperyalizme karģı baģarılı lması yönüyle sömürge halindeki uluslara örnek lmuģtur. Geçerliliğini günümüze kadar kruyan uluslararası bir antlaģmadır. Knferansa Türkiye yi Ġsmet PaĢa temsil etmiştir. TBMM, Lzan a gidecek heyetten, Kapitülasynlar ve Ermeni Yurdu (Azınlıklar) knularında kesinlikle taviz verilmemesini istemiştir. Azınlıklar ve kapitülasynlar knusunda Türk tarafının kesin tavır kyması, tam bağımsızlıktan ödün verilmeyeceğini gösterir. Lzan da Türk heyetinin en çk üzerinde durduğu ilkeler devletlerin eģitliği ve tam ADALAR: Bzcaada, Gökçeada Türkiye ye, Rds, Oniki Ada Ġtalya ya, Kıbrıs Ġngiltere ye, diğer bütün adalar Yunanistan a bırakıldı. KAPĠTÜLASYONLAR: Tam bağımsızlığımızı engelleyen kapitülasynlar kaldırıldı. BOĞAZLAR: Yönetimi, Milletler Cemiyeti nin garantisinde, Türkiye nin baģkanlığındaki uluslararası bir kmisyna bırakıldı. Bğazların yönetiminin uluslararası bir kmisyna bırakılması Türkiye nin egemenlik haklarını zedeleyici niteliktedir. AZINLIKLAR: Türkiye deki tüm azınlıklar Türk vatandaģı kabul edilmiştir. Böylece Avrupalıların içiģlerimize karıģma prblemi rtadan kalktı ve tam bağımsızlığımız sağlanmıģ ldu. Lzan dan Kalan Srunlar Musul Srunu (Irak sınırı) Hatay Srunu Bğazlar Kmisynu Knferansa; Ġngiltere, Fransa, Ġtalya, TBMM Hükümeti, Yunanistan, Japnya, Rmanya, Yugslavya, Belçika ve Prtekiz dğrudan katılırken, Svyet Rusya ve Bulgaristan Bğazlar knusunda, ABD ise gözlemci larak katılmıştır. I. görüşmeler Bğazlar, Ermeni Yurdu, Kapitülasynlar (en önemlisi), Musul Srunu gibi knularda antlaşma sağlanamadığı için 4 ġubat 1923 te kesildi. Ancak daha snra görüşmelere yeniden başlandı ve 24 Temmuz 1923 te Lzan BarıĢ AntlaĢması imzalandı. NÜFUS MÜBADELESĠ (DEĞĠġ - TOKUġ) Türkiye deki Rumlar ile Yunanistan daki Türklerin karģılıklı larak değiģ tkuģ edilmesi kararı alındı. SAVAġ TAZMĠNATI: Yunanistan, Edirne nin Karaağaç bölgesini savaş tamiratı larak Türkiye ye vermiştir. DIġ BORÇLAR: Osmanlı Devletinden ayrılan devletlere paylaģtırılmıģtır. Brçlar knusunda Türkiye ye en fazla direnen devlet Fransa lmuģtur. YABANCI OKULLAR: Türkiye deki bütün yabancı kulların Türk devletinin düzenleyeceği esaslara göre eğitim yapmaları kararlaştırıldı. FENER RUM PATRĠKHANESĠ: Türkiye aleyhinde siyasi faaliyetlerde bulunmamak Ģartıyla açık kalacaktı.

4 EKONOMİ ALANINDA YAPILAN İNKILÂPLAR - İZMİR İKTİSAT KONGRESİ (17 ŞUBAT 1923) Osmanlı Dönemi nde ulusal bir eknminin kurulamamasının nedenleri; Kapitülasynlar Bankacılık, ticaret, ulaşım sektörlerinin yabancıların elinde lması Sanayi İnkılâbı nın gerçekleştirilememesi Duyun-u Umumiye (Genel Brçlar İdaresi) Yeraltı ve yerüstü kaynaklarının yabancıların eline geçmesi Lzan Barış Antlaşması yla kapitülasynların kaldırılması, bağımsız ve milli bir eknminin kurulması için gerekli lan rtamı hazırlamış ldu. Siyasi ve askeri zaferler ne kadar büyük lursa lsun, eknmik zaferler ile taçlandırılmazlarsa kazanılan zaferler yaşayamaz, az zamanda söner. Atatürk İzmir İktisat Kngresi; çiftçi, tüccar, sanayici ve işçi temsilcilerinin katılımı ile tplandı. Amacı, yeni Türk devletinin eknmi plitikasını belirlemek ve eknmik bağımsızlık knusundaki kararlılığını göstermekti te ilk özel banka lan İş Bankası kurulmuştur yılında Ticaret ve Sanayi Odaları kuruldu. Özel girişimcileri özendirmek amacıyla 1927 de Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkarıldı. Ancak özel sermaye yetersizliği ve 1929 Dünya eknmik bunalımının etkisiyle istenilen snuç elde edilemedi te I. Beş Yıllık Kalkınma Planı uygulanmaya knularak, devlet eliyle önemli tesisler açılmıştır. Sümerbank, merins, cam, kâğıt, deri, şeker ve demir - çelik fabrikaları kuruldu. Kngrede alınan kararlar: Küçük işletmelerden fabrikalara geçilmelidir. Demirylu ulaşımına öncelik verilmelidir. Milli bankalar kurulmalıdır. Hammaddesi yurt içinde lan ürünlerle ilgili sanayi dalları kurulmalıdır. Yabancıların elinde bulunan işletmeler satın alınarak millileştirilmelidir. Kapitülasynlar kaldırılmalıdır. En önemli karar, eknmik bağımsızlığı amaçlayan lan Misak-ı İktisadi (Eknmi Andı) dir. Eknmik bağımsızlık için izlenecek yl; yabancılara bağımlı kalmadan, ulusal kaynaklarımızı, ulusal güçlerimizle yine ulus için değerlendirmektir. Özel sektörün ve teknik bilgilerin yetersizliği, Gelir seviyesinin çk düşük lması, 1929 a kadar sanayinin dışa karşı krunamaması, Özel sektörün yapabildiği yatırımların miktar ve çeşit itibariyle yeterli lmaması, 1929 Dünya Eknmik bunalımı nedeniyle 1933 e kadar istenilen sanayileşme sağlanamamıştır. İzmir İktisat Kngresi nde daha çk liberal bir eknmik kalkınma plitikası benimsenmiş, devletin eknmik alanda özendirici ve kruyucu bir rl üstlenmesi hedeflenmiştir. İzmir İktisat Kngresine her kesimden insanın katılması Halkçılık ilkesi ile, milli bir eknmi amaçlanması milliyetçilik ilkesi ile, kalkınmanın devlet eliyle gerçekleştirilmesi devletçilik ilkesi ile ilgilidir.

5 CUMHURİYETİN İLANI (29 EKİM 1923) Cumhuriyet in ilanına rtam hazırlayan gelişmeler şunlardır: (Krnljik larak) Saltanatın kaldırılması II. TBMM nin açılması Lzan Barış Antlaşması nın II. TBMM de naylanması Yeni Türk Devleti nin ilk siyasi partisi lan Halk Fırkası nın kurulması İstanbul un İtilaf Devletleri tarafından bşaltılması Ankara nın başkent lması Mecliste meydana gelen hükümet bunalımı Meclis Hükümeti Sisteminde Bakanlar tek tek meclis içerisinden seçiliyrdu. Bu sistem hükümeti kurmayı ve sürdürmeyi zrlaştırmaktaydı. Bu yüzden bir an önce Cumhuriyeti ilan edip Kabine Sistemi ne geçmek gerekmekteydi. Ülkenin işgalden kurtarılması ve saltanatın kaldırılmasından snra milletvekilleri arasındaki görüş ayrılıkları artmaya başladı. Bu da hükümet bunalımını iyice arttırdı. Kabine Sisteminde Başbakan, Cumhurbaşkanı tarafından ve TBMM üyeleri arasından seçilir. Bakanlar, başbakan tarafından TBMM üyeleri arasından seçilerek ve Cumhurbaşkanı tarafından meclisin nayına sunulur. Cumhurbaşkanı, TBMM tarafından kendi üyeleri arasından seçilir. Cumhuriyet in ilanını gerektiren nedenler şunlardır: Yeni Türk Devletinin rejiminin ne lacağı knusundaki tartışmalar Saltanatın kaldırılmasından snra luşan devlet başkanlığı srunu Yeni Türk Devleti nin yapacağı inkılâplara en uygun rejimin Cumhuriyet lması Meclis Hükümeti Sistemi nin zamanla işleyemez hale gelmesi ve yaşanan hükümet bunalımları 29 Ekim 1923 te Cumhuriyet ilan edildi Anayasasının birinci maddesinin snuna Türkiye Devleti nin yönetim şekli Cumhuriyettir. eklendi. Cumhuriyet in ilanı ile Çözümlenen Srunlar Yeni Türk Devleti nin adı knuldu. Yönetim şekli (rejimi) belirlendi. Böylece rejim knusundaki tartışmalar sna erdi. Gazi Mustafa Kemal Paşa Cumhurbaşkanı seçilerek Devlet Başkanlığı srunu da kesin larak çözüme kavuştu. Meclis Hükümeti Sistemi nden Kabine Sistemi ne geçildi. Böylece Meclis te yaşanan hükümet bunalımları da sna erdi. Ayrıca devlet işleri hız kazandı ve yapılacak inkılâplara uygun rtam hazırlandı. Demkratikleşme ylunda önemli bir adım atıldı. İlk Başbakanlık görevi İsmet (İnönü) Paşa ya verildi. Fethi (Okyar) Bey de TBMM Başkanlığı na seçildi.

6 HALĠFELĠĞĠN KALDIRILMASI ( 3 MART 1924 ) Hz. Muhammed in vefatından snra devlet ve hükümet iģlerini yürütmek amacıyla seçilen idarecilere Halife denilmiştir. Ġlk dört halife seçimle belirlenmiģ, ancak Emevilerden itibaren halifelik saltanata dönüģmüģtür. Yavuz Sultan Selim in Mısır Seferi ile Halifelik, Osmanlı padiģahlarına geçmiģtir (1517). I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti bütün Müslümanları İtilaf Devletleri ne karşı birleştirebilmek için Cihat ilan etmiş ancak başarılı lamamıştır. Bu çağrı İslam Dünyası nda destek görmemiş hatta İngilizlerin kışkırtması ile Araplar Osmanlı Devleti ne karģı ayaklanmıģlardır. 1 Kasım 1922 de saltanat kaldırılırken Ģartlar ve rtam müsait lmadığından halifelik makamına dkunulmamıģ, TBMM, Osmanlı hanedandan Abdülmecit Efendi yi halife larak seçmiştir. Halifeliğin Kaldırılmasının Önemi Laik düzene geçiģte önemli bir adım atılmıģ ldu (en önemlisi). Ulusal egemenlik ilkesi pekiģtirildi. Türkiye Cumhuriyeti nin karakteri tam larak rtaya çıktı. Eski rejim yanlılarının dayanak nktası yk edilerek saltanata dönüģ ylları kapatıldı. Yapılacak inkılâplara zemin hazırlandı. Devlet yönetimindeki ikili yapı rtadan kalktı. Türkiye deki ümmetçilik arayıģları sna erdi ve milliyetçiliğin temelleri güçlendirildi. Aynı gün ( 3 Mart 1924 ) Ģu kanunlar da kabul edilmiģtir: Halifeliğin ulusal egemenlikle (Cumhuriyetle) bağdaģmaması Halifeliğin laik düzene geçiģte en önemli engel lması Halifenin devlet iģlerine karıģması ve padiģah gibi davranması Bazı çevrelerin halifeye yeniden siyasi haklar sağlamaya çalışmaları DıĢ güçlerin kendi çıkarları dğrultusunda halifelik kurumunu savunmaları ve desteklemeleri TBMM, 3 Mart 1924 te çıkardığı yasa ile halifeliği kaldırdı. Aynı yasa ile Osmanlı Hanedanı nın yurt dışına çıkarılması kabul edildi. Halifeliğin Kaldırılma Nedenleri Halifeliğin kaldırılması siyasi alanda yapılan bir inkılaptır. Laikliğin önündeki en büyük engelin kaldırılmasıdır. Tevhid-i Tedrisat (Öğretim Birliği) Kanunu: Eğitim ve öğretim birleģtirilerek devlet denetimine alınmıştır. Tüm kullar Milli Eğitim Bakanlığı na bağlanmıģtır. Medreseler kapatılmıģ, mdern kullar açılmıģtır. Karma ve laik eğitime geçilmiştir. ġer iyye ve Evkaf Vekaleti kaldırılarak yerine Diyanet ĠĢleri BaĢkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Böylece laik devlet lma yönünde önemli bir adım atılmıştır. Ayrıca yönetimdeki iki başlılık da sna ermiştir. Erkan-ı Harbiye Vekaleti kaldırılarak yerine Genel Kurmay BaĢkanlığı ve Milli Savunma Bakanlığı kurulmuştur. Böylece rdunun siyasetten ayrılması yönünde ilk adım atılmıştır. Laiklik ilkesi ile ilgilidir.

7 ÇOK PARTĠLĠ HAYATA GEÇĠġ DENEMELERĠ Siyasi Partiler, demkrasinin vazgeçilmez unsurlarından biridir. I. TBMM de partiler yktu. Meclis içerisinde siyasi görüş ayrılıklarından dlayı çeşitli gruplar vardı. Ġlk mecliste bütün milletvekillerinin tek amacı yurdu düģmandan kurtarmak ve Misak-ı Milli yi gerçekleģtirmekti. Ancak daha snra gruplar luşmaya başladı. Bu grupların içinde en etkili lanı Mustafa Kemal in kurduğu Müdafaa-i Hukuk Grubu idi. TERAKKĠPERVER CUMHURĠYET FIRKASI (17 KASIM HAZĠRAN 1925) Mustafa Kemal'in Milli Mücadeledeki yakın silah arkadaģları tarafından kurulmuģtur. Partinin kurucuları Kazım Karabekir, Refet Bey (Bele), Rauf Bey (Orbay) Ali Fuat Bey (Cebesy), Adnan Bey (Adıvar) dır. Bu partinin kurulmasında Mustafa Kemal PaĢa ile silah arkadaģları arasında meydana gelen siyasi görüģ ayrılıkları etkili lmuģtur. Partinin kurucuları aynı zamanda rdu mensubu subaylardı. Bu nedenle 19 Aralık 1924 te bir yasa çıkartıldı. Bu yasaya göre rdu mensubu lanlar siyasi partilere üye lamayacaklardı. Bu nedenle Terakkiperver Fırkasının kurucuları rdudan istifa etmek zrunda kalmıģlardır. Bu yasanın çıkarılmasındaki amaç; rdunun siyasete karıģtırılmamasıdır. Ayrıca bu uygulamayla ulus egemenliği ilkesi pekiģtirilmiģ ldu. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası parti prgramında; Dini düģünce ve inançlara saygılı lunacağını, Serbest eknmi plitikası (liberalizm) uygulanacağını ifade etmiştir. Mustafa Kemal çalışmaları esnasında Müdafaa-i Hukuk grubuyla birlikte hareket etmiş ve bu grubun bir uzantısı larak 9 Eylül 1923 te Halk Fırkası nı kurmuştur (Ġlk siyasi parti). Cumhuriyetin ilanından snra adı Cumhuriyet Halk Fırkası larak değiştirilmiş, daha snra da Cumhuriyet Halk Partisi adını almıştır. Atatürk, 1938 e kadar CHP nin başkanlığını yapmıştır. Atatürk ten snra bu görevi 1950 ye kadar İsmet İnönü yerine getirmiştir. CHP nin kurulma nedenleri: Ġnkılâpların yapılması için bir siyasi luģuma gerek duyulması Yenilikleri, halkın katılacağı bir parti aracılığıyla halka benimsetme düģüncesi Halkın istek ve görüģlerinin Meclise daha klay yansımasını sağlamak ve demkrasiyi kurum ve kurallarıyla iģletme düģüncesi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası rejim ve laiklik karģıtı lanların sığınağı haline geldiği ve ġeyh Sait Ayaklanmasıyla ilgisi lduğu gerekçesiyle 5 Haziran 1925'te kapatılmıştır. Böylece çk partili hayata geçiģin ilk denemesi baģarısızlıkla snuçlanmıģtır. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, kurulan ikinci siyasi parti ve ilk muhalefet partisidir. CUMHURĠYET HALK FIRKASI (9 EYLÜL 1923) Serbest Cumhuriyet Fırkası, kurulan üçüncü siyasi parti ve ikinci muhalefet partisidir. Serbest Cumhuriyet Fırkasının feshedilmesinden snra çıkan Menemen Olayı, partinin kendini feshetmesindeki haklılığı rtaya çıkarmıģtır. Cumhuriyet Halk Fırkası, Atatürk ün 6 ilkesini parti felsefesi larak kabul etmiģtir. Eknmide devletçilik ilkesini benimsemiştir yılına kadar Meclisteki tek parti; 1950 yılına kadar da iktidar partisidir. Cumhuriyet Dönemi nde yapılan inkılâpların ve Atatürk ilkelerinin uygulayıcısı da Cumhuriyet Halk Partisi lmuģtur. Türkiye Cumhuriyeti nin en uzun iktidarda kalan partisi Cumhuriyet Halk Partisi dir. SERBEST CUMHURĠYET FIRKASI (12 AĞUSTOS - 18 ARALIK 1930) Mustafa Kemal in isteğiyle Fethi Okyar tarafından kurulmuştur. Amaç; 1929 da dünya eknmik bunalımının etkilerini azaltmak, eknmik alanda yeni plitikalar üretmek, demkrasiyi tüm kurum ve kurallarıyla iģletmek, hükümetin uygulamalarının daha iyi denetlenmesini sağlamak, halkın istek ve görüģlerinin meclise tam larak yansımasını sağlama düşüncesidir. Serbest Cumhuriyet Partisi; Eknmide liberalizmi (serbest piyasa eknmisi) savunmuş, Cumhuriyet e bağlı ve laiklikten yana lacağını belirtmiştir. Serbest Cumhuriyet Partisine de rejim karģıtı lanlar girmeye baģlamıģ, Fethi Okyar bu gelişme üzerine dönemde yapılan yerel seçimlerde büyük başarı kazanmasına rağmen partisini feshetmek zrunda kalmıģtır. Serbest Cumhuriyet Fırkasının kapatılması ile ikinci çk partili hayata geçiģ denemesi de baģarılı lamamıģtır. Bundan snra Atatürk döneminde bir daha çk partili hayata geçiģ giriģiminde bulunulmamıģtır.

8 SOSYAL VE TOPLUMSAL ALANDA YAPILAN ĠNKILAPLAR Osmanlı Devleti zamanında kılık kıyafet knusunda birlik yktu. Bu durum tplumda hģ bir görünüm luģturmuyrdu. Türk tplumunu görünüģ itibariyle de çağdaģ bir görünüme kavuģturmak için Şapka Kanunu çıkarıldı ve kılık kıyafet knusunda inkılap yapıldı. Atatürk ilk kez Kastamnu da şapka giymiştir. Kılık kıyafet inkılabı ile; Giyim-kuĢamda çağdaģlaģma sağlandı. Kıyafet karmaģasına sn verilerek birlik beraberlik sağlandı. ÇağdaĢlaĢmayı amaçladığı için Ġnkılapçılık ilkesi ile, görünüm larak da eģitliği amaçladığı için Halkçılık ilkesi ile ilgilidir. Belediye seçimlerine katılma hakkı verilmesi (3 Nisan 1930) Ġlk siyasi haktır. Muhtar lma hakkının verilmesi (26 Ekim 1933) Milletvekili seçme- seçilme hakkının verilmesi (5 Aralık 1934) Türk kadını birçk Avrupa ülkesinden önce siyasi haklarına kavuģmuģtur te yapılan seçimlerde meclise 18 kadın milletvekili girmiştir. Seçme ve seçilme hakkı lduğu için KILIK KIYAFET ALANINDA ĠNKILAP 25 KASIM 1925 KADINLARA SĠYASĠ HAKLARIN VERĠLMESĠ Cumhuriyetçilik ilkesi ile, bu hak kadınlara da verildiği için Halkçılık ilkesi ile ilgilidir. KODLAMA: Belediyenin Muhtarı Vekil ldu. TEKKE, ZAVĠYE VE TÜRBELERĠN KAPATILMASI Tekke; tarikatların tplantı, tören, eğitim yeridir. Zaviye ise tekkenin daha küçüğüdür. Tekke ve zaviyeler, Osmanlı devletinde tarikatların faaliyet yaptığı yerlerdi. Osmanlı devletinin sn zamanlarında tekke ve zaviyeler esas görevlerinden uzaklaģmıģlar ve halkın din duygularının istismar edildiği yerler haline gelmiģlerdi. İnsanların dini duygularını sömüren ve gerçek amacından uzaklaģmıģ bu kurumlar kapatılmıştır. Ayrıca Ģeyhlik, derviģlik, dedelik gibi unvanlar da kaldırılmıģtır. Böylece; Türk halkının bilime, akılcılığa ve laik düģünceye yönelmesi, Birlik beraberliğin sağlanması yönünde önemli bir adım atıldı. ġeyh, derviģ, mürit gibi unvanların kullanılması ve bunlarla ilgili elbiselerin giyilmesi ve muskacılık yasaklandı. Türbeler kapatılırken Yavuz ve Fatih gibi Türk büyüklerinin türbelerinin kapatılmaması; Türk Ġnkılabının tarihi kökleri kparmaya yönelik lmadığını gösterdi. Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler ve mensuplar memleketi lamaz. Atatürk 30 KASIM 1925 Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, Laiklik ve Halkçılık ilkesi ile ilgilidir. Syadı Kanunu, ayrıcalıkları kaldırdığı ve eģitliği sağladığı için Halkçılık ilkesi ile ilgilidir. TAKVĠM, SAAT VE ÖLÇÜLERDE DEĞĠġĠKLĠK Osmanlı Devletinde kullanılan Hicri ve Rumi takvim kaldırılarak yerine Miladi Takvim ve uluslararası saat sistemi kabul edildi. (26 Aralık 1925) 1 Ocak 1926 dan itibaren kullanılmaya başlandı. 20 Mayıs 1928 de Arap rakamları yerine uluslararası rakamlar kabul edildi 26 Mart 1931 de eski ölçü birimleri ( kka, endaze, arşın) yerine kilgram, metre ve litre kabul edildi. Hafta tatili Cuma gününden Pazar gününe alındı. (1935) Takvim, Saat ve Ölçülerde değişikliğin amacı, Batılı /Avrupalı devletlerle lan eknmik iliģkilerde klaylık ve birlik sağlanmasıdır. Takvim, saat ve ölçülerde yapılan inkılaplar, Ġnkılapçılık ilkesi ve ÇağdaĢlaĢma hedefi ile ilgilidir. SOYADI KANUNU Osmanlı Devletinde kiģiler yer, ana baba adları ya da lakapları ile tanınıyrlardı. Bu durum devletle lan resmi iliģkilerde ( kul-vergiaskerlik-tapu) karıģıklığa neden luyrdu. Bu karışıklığa sn vermek için Syadı Kanunu çıkarıldı. Böylece; Kişilerin tplum hayatında klayca tanınmaları sağlandı. Ağa, paşa, bey, hacı, hca gibi ayrıcalık belirten lakap ve unvanlar ile Osmanlı Devletinden kalan niģan ve rütbelerin kullanılması yasaklandı. Uluslararası iliģkilerde düzen sağlandı. TBMM tarafından Mustafa Kemal e Atatürk syadı verildi.

9 HUKUK ALANINDA İNKILAPLAR Anayasa: Bir devletin rejimini, işleyişini, kişi hak ve hürriyetlerini rtaya kyan temel kanundur. Anayasalarımız sırasıyla; 1921,1924, 1961, 1982 TEŞKİLAT-I ESASİYE KANUNU (20 OCAK 1921) İnönü Zaferi nden snra hazırlanarak yürürlüğe knmuştur. Savaşın zr şartları altında hazırlanmış lmasından dlayı lağanüstü özellikler taşıyan bir anayasadır. Başlıca maddeleri şu şekilde sıralanabilir; Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir. Yani bütün güçlerin kaynağı millettir (TBMM dir.). Yasama, yürütme, yargı yetkileri TBMM'ye aittir. Güçler birliği ilkesi esas alınmıştır. Meclis başkanı aynı zamanda hükümetin de başkanıdır (Meclis Hükümeti Sistemi). Tek meclis ve meclisin üstünlüğü ilkeleri kabul edilmiştir. Laik bir anayasa özelliği taşımaz. Cumhuriyetin ilanından snra 1921 Anayasası yetersiz kalmış, bu nedenle 1924 Anayasası nın hazırlanması zrunlu hale gelmiştir. 1921, 1924, 1961 ve 1982 Anayasalarının Ortak Özellikleri Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Bütün güçlerin kaynağı millettir. Cumhuriyet rejiminin ve temel niteliklerinin değiştirilemez lmasıdır ANAYASASI (20 NİSAN 1924) Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir (ilk kez). Devletin dini İslam, dili Türkçe, başkenti Ankara dır. Bütün güçlerin kaynağı millettir, egemenlik hakkı millete aittir Anayasası nda da ulusal egemenlik, güçler birliği, tek meclis ve meclisin üstünlüğü ilkeleri 1921 Anayasası nda lduğu gibi devam etmiş hatta daha da geliştirilmiştir (Kabine Sistemi ne geçilmiştir.) de Anayasa dan Devletin dini İslam dır ibaresi çıkarılmıştır. Böylece laiklik ilkesi benimsenmiştir 1924 Anayasası en uzun süre yürürlükte kalan anayasadır Anayasası, en fazla değişikliğe uğrayan anayasadır. Patrikhane nin evlendirme, bşanma gibi bir takım dünyevi yetkileri de elinden alınmıştır. Sadece bir dini kurum larak kalması sağlanmıştır (Azınlıkların haklarını kruma yetkileri sna erdi.). Türk Medeni Kanunu, akla dayanan hukuk kurallarını getirmekle laiklik; kadınları erkeklerle eşit duruma getirmesi yönüyle halkçılık; eski kurumları yıkması yönüyle de inkılâpçılık ilkesiyle yakından ilgilidir. MEDENİ KANUNUN KABULÜ (17 ŞUBAT 1926) Hukuk İnkılabı Yapılmasının Nedenleri Osmanlı Devleti nde hukuk birliğinin lmaması Osmanlı hukuk sisteminin din esaslarına göre düzenlenmiş lması ve laik yönetim anlayışıyla bağdaşmaması Kadın erkek eşitliğinin tam larak sağlanmak istenmesi Milli birlik ve bütünleşmeyi hızlandırma düşüncesi Yenilikler yapılırken kanunların Batı dan alınmasının nedenleri; savaştan yeni çıkmış tplumda bu kanunları hazırlayabilecek yeterli kadrnun lmayışı ve hukuk kurallarının hazırlanmasının uzun zaman almasıdır. 17 Şubat 1926 da, İsviçre Medeni Kanunu örnek alınarak Türk Medeni Kanunu kabul edildi. İsviçre Medeni Kanunu nun örnek alınmasının nedenleri; Bu alandaki en sn kanun lması, sade lması, srunlara pratik yllardan çözüm getirmesi, kadın ve erkek eşitliğine önem vermesi, laik ve demkratik lmasıdır Osmanlı Devleti nde bu alanda hazırlanan Mecelle dini kurallara göre hazırlanmıştı. Çağın kşullarına ve tplumun ihtiyaçlarına cevap vermekten uzaktı. Medeni Kanun ile; Tek eşli evlilik ve resmi nikâh zrunluluğu getirildi. Kadına da bşanma hakkı tanındı. Kadınlara mirasta eşitlik ve mahkemede şahitlik hakları tanındı. Kadınlara istediği mesleği seçme ve çalışma hakları sağlandı. Ayrıca hukuk birliği sağlanmıştır. Bu haklarla Türk kadını eknmik ve ssyal haklar yönünden tplum içerisinde layık lduğu yeri almıştır. Medeni Kanun un kabulü ile ümmet tplumu anlayışından ulus tplumu anlayışına geçilmiştir.

10 REJİM KARŞITI İSYAN VE OLAYLAR ŞEYH SAİT AYAKLANMASI (13 ŞUBAT 3 HAZİRAN 1925) Halifeliğin kaldırılmasından snra, laikliğe ve Cumhuriyet yönetimine karşı lanlar tarafından çıkarılmıştır. Ayaklanmanın çıkmasında, Musul knusunda Türkiye'yi zayıf duruma düşürmek isteyen İngiltere nin Dğu Anadlu da yaptığı çalışmalar da etkili lmuştur. Şeyh Sait Ayaklanması, Genç (Bingöl) te başlamış, Dğu ve Güneydğu Anadlu da birçk ili içerisine alacak şekilde genişlemiştir. Ayaklanmanın bastırılması için alınan önlemler: Fethi Okyar Hükümeti istifa etti. İsmet İnönü yeni hükümeti kurdu. Takrir-i Sükûn (Huzuru Sağlama) Kanunu çıkarıldı. İstiklal Mahkemeleri kuruldu. Bölgede kısmi seferberlik ilan edildi. Basına sansür uygulanmıştır. Bu önlemlerin alınması ve uygulanması snucu ayaklanma 3 Haziran 1925'te bastırıldı. SONUÇLARI Türkiye nin ilk muhalefet partisi lan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası isyanda rlü lduğu gerekçesiyle kapatılmıştır (5 Haziran 1925). Şeyh Sait isyanı, Türkiye de çk partili hayata geçiş için rtamın uygun lmadığını ve henüz demkrasinin tam anlamıyla uygulanamayacağını göstermiştir. Cumhuriyet ve laiklik karşıtları, eski İttihatçılar ve yeni rejime karşı lanlar tarafından planlanan bu suikast Mustafa Kemal in İzmir gezisi sırasında gerçekleştirilecekti. Ancak, lay daha önceden haber alınınca (Mustafa Kemal in İzmir e bir gün gecikmeli gitmesi ve suikastçileri kaçıracak lan Giritli Şevki nin durumu İzmir valisine bildirmesi üzerine öğrenilmiştir) gerçekleştirilememiş ve suikastı planlayan 13 kişi yakalanarak İstiklal Mahkemeleri nde yargılanmıştır. Bu laydan snra İttihat ve Terakkiciler, devlet kadrlarından tamamen tasfiye edilmişlerdir. İzmir suikasti millet egemenliğine dayalı rejime karşı bir girişimdir. Mustafa Kemal in bu laydan snra söylediği şu sözler, nun Türkiye Cumhuriyeti ne verdiği önemi bir kez daha rtaya kymuştur: Benim naçiz vücudum elbet bir gün tprak lacaktır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır. MUSTAFA KEMAL E SUİKAST GİRİŞİMİ (16 HAZİRAN 1926) İngiltere bu isyanı kullanarak Musul srununun Türkiye aleyhine çözümlenmesini sağlamıştır Ankara Antlaşması yla Musul, İngiltere nin mandası altındaki Irak Hükümeti ne bırakılmıştır. Bu durum Misak-ı Milli ye aykırıdır. Serbest Cumhuriyet Fırkası nın kapatılmasından snra, İzmir in Menemen ilçesinde rejim karşıtlarının çıkarmış lduğu laydır. Derviş Mehmet ve yandaşları tarafından Menemen de askerlik yapan öğretmen Asteğmen Kubilay şehit edilmiştir. Olay kısa sürede bastırılmış, Derviş Mehmet ve yandaşları yakalanarak Askeri Mahkemede yargılanarak cezalandırılmışlardır. Menemen Olayı, Şeyh Sait İsyanı ndan snra laik Cumhuriyete karşı çıkan ikinci isyandır. Hem Şeyh Sait İsyanı, hem de Menemen Olayı, Türkiye de henüz demkrasi rtamının luşmadığını göstermiştir. Cumhuriyet in ilanından snra bir süre daha tek partili yönetimin sürdürülmesinin en önemli nedenleri; yapılacak lan inkılâpların ülkeye yerleşmesini sağlama ve halkın gerekli lan siyasal lgunluğa erişmesini beklemektir. MENEMEN OLAYI (23 ARALIK 1930) Bu lay iç plitikada yaşanan srunların dış plitikayı lumsuz etkilediğini göstermiştir. Laik Cumhuriyet rejimini yıkmaya yönelik ilk isyandır.

11 KABOTAJ KANUNU NUTUK BĠR CUMHURĠYET KENTĠ - SAĞLIK ALANINDA ÇALIġMALAR KABOTAJ KANUNU - 1 TEMMUZ 1926 Kabtaj; bir ülkenin kendi karasularında (deniz ve limanları arasında) yük ve ylcu taģıma hakkıdır. Bu hak Osmanlı Devletinde yabancı Ģirketlere verilmiģti. Bu durum eknmik bağımsızlığımıza ve egemenlik haklarımıza aykırı bir durumdu. Kabtaj Kanununun kabul edilmesi ile limanlarımız arasındaki yük ve ylcu taģıma hakkı Türklere verildi. Türk karasularında yük ve ylcu taģıma haklarının Türklere ait lduğu kabul edildi. (1 Temmuz 1926) Kabtaj Kanunu ile denizylları millileģtirildiği için Milliyetçilik ilkesi ile, eknmi ile ilgili lduğu için de Devletçilik ilkesi ile ilgilidir. BĠR CUMHURĠYET KENTĠ Atatürk, Ankara nın Cumhuriyete yakıģır bir Ģehir lması için çalıģmıģ, Ankara da fakülteler, üniversiteler kurmuģ, Ģehrin planlı geliģmesi için 1928 yılında bir yarışma düzenlemiş, yarışmayı Alman Mimar Hermann Jansen kazanmıştır. Ankara nın gelecek 50 yılı düģünülerek 300 bin nüfuslu Ģehir planı yapmıģtır. Nutuk, yeni Türk devletinin yazılan ilk tarihidir. Yazarı Mustafa Kemal Atatürk tür. Atatürk yaptığı çalışmaları Türk insanına tanıtabilmek amacıyla bu kitabı kaleme almıştır. Nutuk, Cumhuriyet Halk Partisinin Ekim 1927 tarihleri arasında Ankara da tplanan Ġkinci Kngresinde Atatürk tarafından kunmuģtur. Nutuk, 1919 dan baģlayarak 1927 ye kadar lan tarih dilimini incelemektedir. Bu dönem üç bölümde ele alınmıştır. 1- Kuva-yı Milliye Dönemi ( ) 2- TBMM Dönemi ( ) 3- Cumhuriyet Dönemi ( ) BĠR DEVRĠN ANALĠZĠ: NUTUK Atatürk bu eserinde, ulusal varlığı sna ermiģ sayılan büyük bir ulusun, bağımsızlığını nasıl kazandığını, bilim ve tekniğin en sn ilkelerine dayanan ulusal ve çağdaģ bir devleti nasıl kurduğunu anlatmaya çalışmıştır. Nutuk un birçk dile çevrilmesi nun evrensel bir eser lduğunu gösterir. Kurulan diğer kurumlar: Kızılay, YeĢilay, Verem SavaĢ Dernekleri, Çcuk Esirgeme Kurumu gibi ssyal kuruluşlardır. SAĞLIK ALANINDA YAPILAN ÇALIġMALAR DEVLET TOPLUM ELELE Milletin sağlığını krumak ve güçlendirmek, bulaģıcı ve salgın hastalıkları önlemek ve sağlıklı nesiller yetiģmesini sağlamak plitikası esas alındı. Bunun için de; Kruyucu hekimliğe önem verilerek Hıfzısıhha Enstitüsü kuruldu. İlk Hıfzısıhha Enstitüsüne Sağlık Bakanı Refik Saydam ın adı verildi. Verem önemde yaygın bir hastalıktı. Bu amaçla; Behçet Uz un girişimiyle 1923 te İzmir Veremle Mücadele Cemiyeti; 15 Ağusts 1924 te İstanbul da Senatryum; 1925 te Veremle mücadele için ilk Dispanser; 1927 de Ġstanbul Veremle Mücadele Cemiyeti kuruldu. Senatryum: Uzun dönemli tedavi gerektiren hastalıklara sahip (verem) hastaların iyileştirilmesi için kurulmuş sağlık kuruluşu. Dispanser: Ayakta tedavisi yapılabilecek durumdaki hastaların, hafif tedavi edilerek, karşılığında ücret talep edilmeyen bakım evi da Umumi Hıfzısıhha Kanunu çıkarıldı. Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile veremlilerin ihbar edilmesi ve önlem alınması ile ilgili kanundur. Behçet hastalığını ilk kez 1937 yılında Hulusi Behçet tanımladığı için bu hastalık nun adıyla anılır.

12 EĞĠTĠM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN ĠNKILAPLAR - I Eğitimde yenilik yapılmasını gerektiren sebepler: TEVHĠD-Ġ TEDRĠSAT KANUNU (3 MART 1924) Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun (Milli Eğitim Temel Kanunu - Mart 1926) Eğitim ve öğretimi çağdaş esaslara göre düzenlemek Eğitim ve öğretim kurumlarında laikleşmeyi sağlamak Eğitim kurumlarında eğitim-öğretim birliğini sağlamak Kültür çatışmalarını rtadan kaldırmak Milli, bilimsel ve çağdaş değerlerle dnanmış bir nesil yetiştirmek HARF ĠNKILABI (1 KASIM 1928) Okuma yazmayı klaylaştırmak, kur - yazar ranını arttırmak ve knuşma dili ile yazı dili arasındaki farkı rtadan kaldırmak amacıyla 1 Kasım 1928 de Arap alfabesi kaldırılarak Latin alfabesi kabul edilmiştir. Böylece; Okuma yazma bilenlerin sayısında artış lmuş ve bilimsel çalışmalar hızlanmıştır. Basılan kitap sayısı artmış, batılılaşma ve çağdaşlaşma ylunda önemli bir adım atılmıştır. Milli kültürümüz daha da gelişmeye başlamıştır. Okur-yazar lmayan yetişkinlere kuma yazma öğretmek ve yeni Türk harflerinin tanıtılmasını sağlamak için Millet Mektepleri açılmış (1928) ve ülke genelinde kuma - yazma seferberliği başlatılmıştır. 24 Kasım 1928 de Atatürk e Başöğretmen ünvanı verilmiştir. Eğitim ve öğretim birleştirilmiş, Medreseler kapatılmış; yabancı kullar Milli Eğitim Bakanlığı na bağlanmıştır. Böylece eğitim ve öğretim faaliyetlerinden kaynaklanan kültür çatışmaları önlenmeye çalışılmıştır. Yabancı kullara Türkçe, Tarih ve Cğrafya dersleri knulmuş ve bu derslerin Türk öğretmenler tarafından kutulması sağlanmıştır. Karma ve laik eğitime geçilmiş, eğitimin çağdaşlaşması ve laikleşmesi sağlanmıştır. Türk Tarih Kurumu nun Açılması (15 Nisan 1931) Türk tarihinin sadece Osmanlı ve Ġslam tarihiyle sınırlı lmadığını göstermek Türk milletinin geçmişini araştırıp eski Türk tarihini de aydınlatmak Türklerin dünya uygarlığına yaptıkları hizmetleri ve katkıları rtaya kymak Ümmetçi tarih anlayışı yerine milli tarih anlayışını luşturmak Türkler hakkındaki lumsuz prpagandaları çürütmek için kurulmuştur. Türk Tarih Kurumu nun açılmasıyla Türk tarihi ile ilgili çalışmalar hızlanmış; ümmetçi tarih anlayışından milli tarih anlayışına geçilmiştir. Türk çcuğu atalarını tanıdıkça daha büyük işler yapmak için kendinde kuvvet bulacaktır. Ġlk ve rta öğretimin esasları tespit edilmiş, Bütün kul açma faaliyetleri devletin tasarrufuna alınmış, Ġlköğretim parasız ve zrunlu hale getirilmiş, Eğitimin millileştirilmesi ve çağdaşlaştırılması amaçlanmıştır. Ayrıca; 1926 da çıkarılan bir kanunla ticaret hayatında Türkçe kullanılması öngörülmüştür de çıkarılan bir kanunla skak adları Türkçeleştirilmiştir de Arap rakamları kaldırılarak uluslararası rakamlar kabul edilmiştir. Türk Dil Kurumu nun Açılması (12 Temmuz 1932) Türk dilini yabancı dillerin etkisinden kurtarmak Knuşma ve yazı dili arasındaki birlikteliği sağlamak Türkçeyi bilim dili haline getirmek Türk dilinin zenginliğini rtaya çıkarmak Türk Dil Kurumu ve Tarih Kurumu nun açılması Atatürk ün milliyetçilik ilkesiyle dğrudan ilgilidir.

13 KISA KISA T.C.ĠNKILAP TARĠHĠ KARMA NOTLAR TARIM ALANINDAKĠ GELĠġMELER MODERN TARIMIN DOĞUġU EĞĠTĠM KÜLTÜR ALANINDAKĠ DĠĞER GELĠġMELER EKONOMĠ ALANINDAKĠ DĠĞER GELĠġMELER Osmanlı Devleti zamanında köylüden alınan AĢar Vergisi (1/10 ranındaki ürün vergisi) kaldırıldı. (1925) Aşar verginin kaldırılması ile köylüyü ağır vergi yükünden kurtarmak ve tarımsal üretimi arttırmak amaçlanmıģtır. Tprak Refrmu yapıldı ve köylüye tprak mülkiyeti sağlandı. Tarım Kredi Kperatifleri kuruldu. Ankara da Atatürk Orman Çiftliği kuruldu. Yüksek Ziraat Enstitüsü kuruldu. Ziraat kulları açıldı. Örnek çiftlikler kuruldu. Makineleşmeye önem verildi. Köylünün yararına bir uygulama lduğu için Halkçılık ilkesi ile ilgilidir. LAĠKLĠĞE GEÇĠġ AġAMALARI 1925 yılında Ankara Hukuk Mektebi açılmıştır (Ġlk Yüksekkul) de Halkevleri (Halk Eğitim Merkezleri) kurulmuştur de Darülfünun un yerine Cumhuriyet in ilk üniversitesi lan Ġstanbul Üniversitesi kurularak Avrupa mdeline göre örgütlendirilmiştir (Üniversite Refrmu). Ankara da Dil, Tarih ve Cğrafya Fakültesi (1936) Ankara da Musiki Muallim Mektebi (1924) açılmış, Sanayi-i Nefise mektebi Güzel Sanatlar Akademisi ne dönüştürülmüş (1928), Ankara Devlet Knservatuvarı (1936), Resim ve Heykel Müzesi açılmıştır. (1937) 1933 te Birinci BeĢ Yıllık Kalkınma Planı hazırlandı ve uygulandı de hazırlanan Ġkinci BeĢ Yıllık Kalkınma Planı 2.Dünya savaģı nedeniyle uygulanamadı. Özel sermaye yetersiz lduğundan Karma Eknmi mdeli benimsendi. ĠĢ Bankası kuruldu.(1924) Yerli sanayiyi krumak için gümrük vergileri yükseltildi. TeĢvik-i Sanayi Kanunu kabul edildi.(1927) Ülkemizdeki maden kaynaklarını araģtırmak için MTA (Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü) kuruldu.(1935) Maden yataklarını iģletmek için Etibank kuruldu. Dkuma sanayini geliştirmek için Sümerbank kuruldu. Birçk yabancı kuruluģ devletleģtirildi. 1-Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922 ) Ġlk aģama 2-Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924) En önemli aģama 3-ġer'iye ve Evkaf Vekaleti'nin kaldırılması( Mart 1924) 4-Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun Kabulü (3 Mart 1924) 5-Tekke-Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (30 Kasım 1925) 6-Medeni Kanun'un Kabulü (17 Şubat 1926) 7- Devletin Dini Ġslam'dır" maddesinin anayasadan çıkarılması (10 Nisan 1928) 8-Laikliğin Anayasa'ya girmesi (5 Şubat 1937) Siyasi alanda yapılan inkılapların diğer adı, yönetim ve idari alanda yapılan inkılaplardır. Siyasi alanda yapılan inkılaplar Cumhuriyetçilik ilkesi dğrultusunda yapılmıştır. Tplumsal alanda yapılan inkılapların diğer adı ssyal alanda yapılan inkılaplardır. Tplumsal alanda yapılan inkılapların büyük bir kısmı Halkçılık ilkesi ile ilgilidir. Eğitim ve Kültür alanında yapılan inkılapların büyük bir kısmı Milliyetçilik ilkesi dğrultusunda yapılmıģtır.

14 ALANLARINA GÖRE ĠNKILAPLAR SĠYASĠ ALANDA YAPILAN ĠNKILAPLAR SOSYAL VE TOPLUMSAL ALANDA ĠNKILAPLAR HUKUK ALANINDA YAPILAN ĠNKILAPLAR 1-Saltanatın Kaldırılması (1922 ) 2-Ankara nın Başkent İlan Edilmesi (1923) 3-Cumhuriyetin Ġlanı (1923) ve 1924 Anayasaları 5-Halifeliğin Kaldırılması (1924 ) 6-Ordunun Siyasetten Ayrılması (1924) 7-Çk Partili Hayata GeçiĢ Denemeleri ( ) 8-Kadınlara Siyasi Hakların Verilmesi ( ) EĞĠTĠM VE KÜLTÜR ALANINDA YAPILAN ĠNKILAPLAR 1-Tevhid-i Tedrisat Kanunu (1924) 2-Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun (1926) 3-Harf Ġnkılabı-Latin Alfabesinin Kabulü (1928) 4-Güzel Sanatlar Akademisinin Açılması (1928) 5-Millet Mekteplerinin Açılması (1929) 6-Türk Tarih Kurumunun Kurulması (1931) 7-Türk Dil Kurumunun Kurulması (1932) 8-Halk Evlerinin Açılması (1932) 9-Üniversite Refrmu (1933) 10-İstanbul Üniversitesinin Açılması (1933) 11-Ankara Dil Tarih Cğrafya Fakültesinin Açılması (1936) 12-Devlet Knservatuarının Kurulması (1936) 13-Resim ve Heykel Müzesinin Açılması ġapka Ġnkılabı-Kılık Kıyafette Yenilik (1925 ) 2-Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması (1925) 3-Takvim, Saat (1925) ve Ölçülerde DeğiĢiklik (1931) 4-Syadı Kanunu (1934) 5-Lakap ve Unvanların Kullanımının Yasaklanması (1934) 6-Kadınlara Siyasi Hakların Verilmesi ( ) 7-Hafta Tatilinin Cuma dan Pazar a Alınması (1935) TARIM ALANINDA ĠNKILAPLAR 1-AĢar Vergisinin kaldırılması (1925) 2-Tarım Kredi Kperatiflerinin kurulması(1925) 3-Atatürk Orman Çiftliğinin kurulması(1925) 4-Yüksek Ziraat Enstitüsünün kurulması 5-Ziraat Okullarının açılması 6-Tprak Refrmu (1929) SAĞLIK ALANINDA ĠNKILAPLAR 1-Sağlık ve Ssyal Yardım Bakanlığının kurulması(1920) 2-Numune Hastanelerinin açılması(1924) 3-Umumi Hıfzıssıhha Kanunu çıkarılması(1930) 4-Veremle Mücadele Cemiyetinin kurulması 5-Senatryum ve Dispanserlerin kurulması Anayasası (1921) Anayasası (1924) 3-ġeriyye Mahkemelerinin Kapatılması (1924) 4-Türk Medeni Kanunun Kabulü-İsviçre (1926) 5-Türk Ceza Kanunu-İtalya (1926) 6-Türk Ticaret Kanunu-Almanya (1926) 7-Brçlar Kanunu-İsviçre (1928) EKONOMĠ ALANINDA YAPILAN ĠNKILAPLAR 1-Ġzmir Ġktisat Kngresi (1923) 2-Türkiye İş Bankasının Kurulması (1924) 3-AĢar Vergisinin Kaldırılması (1925) 4-Örnek Çiftliklerin Kurulması (1925) 5-Tarım Kredi Kperatiflerinin Kurulması (1925) 6-Kabtaj Kanununun Kabulü (1926) 7-TeĢvik-i Sanayi Kanununun Çıkarılması (1927) 8-Tprak Refrmunun Yapılması (1929) 9-Devletçilik Ġlkesinin Uygulanması (1933) 10-I. BeĢ Yıllık Kalkınma Planı (1933) 11-Sümerbank (1933) ve Etibank ın (1935) Kurulması 12-Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü nün Kurulması (1935) 13-II. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1938) 14-Karabük Demir Çelik Fabrikasının Açılması (1939) ssyalciniz.wrdpress.cm