VIII. ULUSLARARASI EĞİTİM DENETİMİ KONGRESİ Ekim 2016 ANTALYA. Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

Transkript

1

2 VIII. ULUSLARARASI EĞİTİM DENETİMİ KONGRESİ Ekim 2016 ANTALYA Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Bu kitabın basım,yayın ve satış hakları Tüm Eğitimciler ve Eğitim Müfettişleri Sendikası (TEM-SEN) na aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabınbütünü yada bölümleri, kapak tasarımı,mekanik elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. 1. Baskı: Ekim 2016, Ankara Yayın-Proje: TEM-SEN Dizgi-Grafik Tasarım: Tuğba Kuşcuoğlu Kapak Tasarımı: Mehmet Gruşçu Baskı: Sonçağ Yayıncılık Matbaacılık Reklam San Tic. Ltd. Şti. İstanbul Cad. İstanbul Çarşısı 48/48 İskitler -Ankara ( ) ( ) Yayıncı Sertifika No: Matbaa Sertifika No: İletişim TÜM EĞİTİMCİLER VE EĞİTİM MÜFETTİŞLERİ SENDİKASI (TEM-SEN) Hatay Sokak No 5/ 8 Kızılay / ANKARA Tel: Fax: İnternet: tr E.ileti :temsen@temsen.org. tr İnternet: E.ileti :uedkkongre@gmail.com

3 İmtiyaz Sahibi TEM-SEN Genel Yayın Yönetmeni Nermin TAŞCIOĞLU Editör Nermin TAŞCIOĞLU Bu kitap TEM-SEN tarafından yayınlanmıştır.

4 DÜZENLEME KURULU Kongre Başkanları Nermin TAŞCIOĞLU Tüm Eğitimciler ve Eğitim Müfettişleri Sendikası Genel Başkanı Prof. Dr. İrfan BAŞKURT İstanbul Üniversitesi Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dekanı Kongre Danışmanı Prof. Dr. Feyzi ULUĞ TODAİE Kongre Düzenleme Kurulu Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN İstanbul Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet BOZAK Mustafa Kemal Üniversitesi Yusuf Ziya ACUN Bilim Uzmanı İlhan DEMLİ Maarif Müfettişi

5 KONGRE BİLİM KURULU Prof. Dr. Abdurrahman TANRIÖĞEN Prof. Dr. Ali BALCI Prof. Dr. Ali YILDIRIM Prof. Dr. Ayşen BAKİOĞLU Prof. Dr. Battal ASLAN Prof. Dr. Burhanettin DÖNMEZ Prof. Dr. Douglas MITCHELL Prof. Dr. Erdal TOPRAKÇI Prof. Dr. Esmahan AĞAOĞLU Prof. Dr. Feyzi ULUĞ Prof. Dr. Hasan ŞİMŞEK Prof. Dr. Hüseyin KIRAN Prof. Dr. İnayet AYDIN Prof. Dr. Kamil Ufuk BİLGİN Prof. Dr. Mehmet KORKMAZ Prof. Dr. Michael BATIE Prof. Dr. Mustafa ÇELİKTEN Prof. Dr. Münevver YALÇINKAYA Prof. Dr. Nezahat GÜÇLÜ Prof. Dr. Nuray SUNGUR OAKLEY Prof. Dr. Ruhi SARPKAYA Pamukkale Üniversitesi Ankara Üniversitesi Orta Doğu Teknik Üniversitesi Marmara Üniversitesi Hakkari Üniversitesi İnönü Üniversitesi University of California Ege Üniversitesi Anadolu Üniversitesi TODAİE İstanbul Kültür Üniversitesi Pamukkale Üniversitesi Ankara Üniversitesi TODAİE Siirt Üniversitesi President, Los Angeles Council of Black Professional Engineers Erciyes Üniversitesi Cyprus International University Gazi Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi Adnan Menderes Üniversitesi

6 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Prof. Dr. Servet ÖZDEMİR Prof. Dr. Temel ÇALIK Prof. Dr. Vivaldo SANTOS Prof. Dr. Alejandro GALLARD Prof. Dr. Ali İlker GÜMÜSELİ Prof. Dr. Ayhan AYDIN Prof. Dr. Ali Rıza ERDEM Prof. Dr. Coşkun BAYRAK Prof. Dr. Emin KARİP Prof. Dr. Esergül BALCI Dr. Ethan SEWALL Prof. Dr. Ferda AYSAN Prof. Dr. Hasan AKGÜNDÜZ Prof. Dr. Hülya KELECİOĞLU Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN Prof. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Prof. Dr. Mehmet ŞİŞMAN Prof. Dr. Mualla BİLGİN AKSU Prof. Dr. Münevver ÇETİN Prof. Dr. Necati CEMALOGLU Prof. Dr. Niyazi CAN Prof. Dr. Piet Van AVERMAET Prof. Dr. Selahattin GELBAL Prof. Dr. Songül ALTINIŞIK Prof. Dr. Süleyman DOĞAN Prof. Dr. Yavuz AKPINAR Prof. Dr. Yüksel KAVAK Başkent Üniversitesi Gazi Üniversitesi Georgetown University Georgia Southern University Okan Üniversitesi Osmangazi Üniversitesi Pamukkale Üniversitesi Anadolu Üniversitesi Gazi Üniversitesi Dokuz Eylül Üniversitesi BAU International University Dokuz Eylül Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi İstanbul Üniversitesi Doğu Akdeniz Üniversitesi YÖK Yürütme Kurulu Üyesi Akdeniz Üniversitesi Marmara Üniversitesi Gazi Üniversitesi Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ghent University Hacettepe Üniversitesi TODAİE Ege Üniversitesi Boğaziçi Üniversitesi Hacettepe Üniversitesi *Kurul Üyeleri, Adlarına Göre Alfabetik Olarak Sıralanmıştır. vi

7 İÇİNDEKİLER DÜZENLEME KURULU...iv KONGRE BİLİM KURULU... v VIII. ULUSLARARASI EĞİTİM DENETİMİ KONGRESİ PROGRAMI...xi POSTER BİLDİRİ... 1 Öğretmen Görüşlerine Göre Eğitim Denetimi Sorunsalı: Reyhanlı Örneği... 2 Ali ÜNSAL, SÖZLÜ BİLDİRİLER... 3 Öğretmenlerin Yaşadığı Duyguların Bireysel ve Kurumsal Nitelikler Açısından İncelenmesi... 4 Neslihan YILDIRIM, Öğretmenlik Mesleğinin İtibarı... 5 Mahmut SAĞIR, Burak TUTKUN, Nermin TAŞCIOĞLU Üniversite Öğretim Elemanlarının Mükemmeliyetçilik ve Sosyal Duygusal Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki... 6 Erkan KIRAL, Barış ÇAVUŞ İşyeri Arkadaşlık Ölçeği nin Türkiye Örnekleminde Öğretmenler Üzerinde Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi... 7 Erkan KIRAL Okul Kültürüne İlişkin Algıları Açısından Okul Yöneticileri ile Öğretmenlerin Karşılaştırılması... 8 Kamil YILDIRIM, Yeni Atanan Yöneticiler Örgütsel Adalet Konusunda Nasıl Davranmalıdır: Öğretmen Perspektifine İlişkin Bir Araştırma Hacer ÖZTÜRK, Pınar YENGİN SARPKAYA, Okul Müdürlerinin Problem Algılama ve Çözme Süreçlerinde Değerlerin Etkisi Ferudun SEZGİN, Ayşe KAZANCI TINMAZ, Sezgin TETİK Akademisyenlerin Görüşlerine Göre Soruşturmacı Olarak Soruşturma Süreçlerinde Etik İlke ve Kurallara Uygun Davranma Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Ölçme Aracı Geliştirme Çalışması Ali SABANCI, Gülnar ÖZYILDIRIM, Arzu ENGÜR

8 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Okul Müdürlerince Yapılan Denetimin Öğretmenlerde Yarattığı Stres Düzeyinin İncelenmesi Yüksel GÜNDÜZ, Damla ASLAN, Rahmi ÜNAL Kamu ve Vakıf Üniversitelerinin Yabancı Diller Yüksekokullarında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Ferhat ÇIKRIKCI, İdris ŞAHİN İngilizce Öğretmenlerinin Aşırı Eğitim Düzeylerine İlişkin Algılarının Belirlenmesine Yönelik Betimsel Bir Araştırma Serpil KALKAN Methods Of The Organization Of Project Activities To Create A Web Quest To Enhance Research Medeshova A.B. Ders Denetiminin Okul Müdürlerince Yapılmasına İlişkin Maarif Müfettişi Görüşleri Necdet KONAN, Mahire ASLAN, Büşra BOZANOĞLU, Remzi Burçin ÇETİN Ders Denetimi Görevinin Okul Müdürlerine Verilmesine İlişkin Okul Müdürü ve Öğretmen Görüşleri Necdet KONAN, Mahire ASLAN, Remzi Burçin ÇETİN, Büşra BOZANOĞLU Okul Yöneticilerinin İletişim Algıları (*) Gönül ŞENER, Mukadder BOYDAK ÖZAN Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Yöneticilerinin Mizah Tarzları ile Örgütsel Adalet Arasındaki İlişki Mahmut SAĞIR, Mustafa ATAŞ Maarif Müfettişlerine Göre Müfettiş Olmak : Bir Fenomenoloji (Olgubilim) Araştırması Mahire ASLAN, Zeynep UMUR Denetmen ve Öğretmen Görüşlerine Göre İl Eğitim Denetmenlerinin Rollerini Gerçekleştirme Düzeyleri Ayşegül TAŞDEMİR, Mehmet Emin USTA Maarif Müfettişlerinin Denetim Görev ve Rollerini Gerçekleştirme Düzeylerine İlişkin Öğretmen Algılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması Tufan AYTAÇ, Öğretmen Görüşlerine Göre Eğitim Denetimi Sorunsalı: Reyhanlı Örneği ALİ ÜNSAL Sınıf Öğretmenlerinin İdeal Müfettişin Özelliklerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi Yusuf CERİT, Hatice KADIOĞLU ATEŞ, Serkan KADIOĞLU Denetimin Yan Etkileri Ali ÜNAL Öğretmenlerin Denetim Odağı Algılarının İş Doyumları Üzerindeki Etkisi: Korelasyonel Bir Meta-Analiz Çalışması Nazım ÇOĞALTAY viii

9 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya Devlet Okullarındaki Yöneticilerin Denetime İlişkin Algıları Münevver ÇETİN, Şenol BÜYÜKTAŞ, R. Şamil TATIK Öğretmen Performanslarının Yıllık Olarak Değerlendirme Uygulamasına İlişkin Okul Müdürlerinin Görüşleri Sabahattin SÜMER, Murat ÖZDEMİR, Yasin AVAN Performans Değerlendirme Süreci ile İlgili Okul Müdürü ve Öğretmen Görüşleri Ferudun SEZGİN, Sezgin TETİK, Ayşe KAZANCI TINMAZ Anadolu Liselerinde Akademik Başarının Artırılmasına Yönelik Yönetici ve Öğretmen Görüşleri Gülşah İŞLER, Ferudun SEZGİN Nitelikli Eğitim Hakkı Temelinde Öğretmen ve Öğrencilerin, Temel Lise Uygulamasına İlişkin Görüşleri Barış AKSOY, Kemal KAYIKÇI Okullardaki Stratejik Yönetim Uygulamalarının Değerlendirilmesi Süleyman GÖKSOY, Şenyurt YENİPINAR, Songül BAL KUSNACI Fen Lisesi Öğretmenlerinin Sınıf İçi Öğretim Becerilerinin Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Bursa İl Örneği) Demir KURTBEYOĞLU Antalya İl Millî Eğitim Müdürlüğünün Yürütmekte Olduğu İlköğretim ve Lise Başarı Artırma Projesi (İlbap) a İlişkin Yönetici ve Öğretmenlerin Görüş ve Beklentileri Kemal KAYIKÇI, İlker ÖZTÜRK Okullarda Performans Yönetiminin Bir Denetim Alanı Olarak Değerlendirilebilirliği Ferah GÜÇLÜ YILMAZ, Nermin TAŞCIOĞLU Aday Öğretmen Yetiştirme Programının Etkililiğine İlişkin Aday ve Danışman Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi Abdurrahman EKİNCİ, Serdar BOZAN, Halis SAKIZ Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Göre Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecinin Değerlendirilmesi Akif KÖSE Üniversite ve Öğretmen Yetiştirme Kavramlarına Ontolojik Bir Bakış Ayhan AYDIN, Ahmet Taylan AYDIN Türkiye de Uzaktan Eğitim ve Akreditasyon Uygulamalarına Yönelik Eğilimler Adem YILMAZ Eğitim Denetiminde Yönelimler ve Uzaktan Eğitim Esra FIRATLI, Sedat DEMİREL Paternalist Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Abidin DAĞLI, Bünyamin AĞALDAY ix

10 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Öğretmen Değerlendirmede Bilişsel Koçluk Atila YILDIRIM Denetim Sistemi Hakkında Yapılan Yasal Değişikliklere İlişkin Maarif Müfettişlerinin Görüşleri Ahmet BOZAK Adı Konulamayan Meslek: Müfettişlik Adem ÇİLEK, Murat KOÇALİ Eğitim Kurumları Yönetici Görevlendirmelerinde Kullanılan Değerlendirme Formuna ve Görevlendirmelere İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüşleri Eylen TERZİ, Pınar YENGİN SARPKAYA Son Dönem Osmanlı Türkiye sinde Eğitim Müfettişlerinin Gözüyle Eğitim Sistemi Islahı Mehmet Emin USTA Eğitim Denetiminde Yeni Yönelimler Ali ÜNAL Alternatif Öğretmen Değerlendirme Yaklaşımları: Portfolyo Değerlendirme Atila YILDIRIM Türkiye deki 2015 Yılı Eğitim Denetimi Sözlü Sunumlarının Profili Yasin AVAN, Sabahattin SÜMER Türkiye de ve Seçilmiş Bazı Ülkelerde İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Denetim: Karşılaştırmalı Bir Çalışma Yusuf BADAVAN Özel Eğitim Kurumlarının Yönetim ve Denetim Süreçleri Açısından Değerlendirilmesi Hasan Hüseyin SELVİ, Ayşe OTTEKİN DEMİRBOLAT Eğitim Sisteminin Demokratikleştirilmesi İmran BAYRAKDAR x

11 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya VIII. ULUSLARARASI EĞİTİM DENETİMİ KONGRESİ PROGRAMI 13 EKİM PERŞEMBE KAYIT AÇILIŞ ve AÇILIŞ KONUŞMALARI Prof. Dr. İrfan Erdoğan Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. İrfan BAŞKURT Kongre Eş Başkanı Nermin TAŞCIOĞLU Kongre Eş Başkanı İsmet YILMAZ Milli Eğitim Bakanı (Tensip buyurmaları halinde) Kahve Arası PANEL - I : Bugünden Yarına Eğitim Denetimi ve Denetsel Bakış ( Premier 1) Başkan : Prof. Dr. Feyzi ULUĞ Panelistler : Doç. Dr. Kemal KAYIKÇI Doç. Dr. Atilla YILDIRIM Doç. Dr. Seyfi ÖZGÜZEL Maarif Müf. İzzet KAPLAN ÖĞLE YEMEĞİ PARALEL OTURUMLAR xi

12 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya OTURUM - 1 (Workshop 1) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Münevver ÇETİN Son Dönem Osmanlı Türkiye sinde Eğitim Müfettişlerinin Gözüyle Eğitim Sistemi Islahı Mehmet Emin USTA Maarif Müfettişlerinin Denetim Görev ve Rollerini Gerçekleştirme Düzeylerine İlişkin Öğretmen Algılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması Tufan AYTAÇ Öğretmen Görüşlerine Göre Eğitim Denetimi Sorunsalı: Reyhanlı Örneği ALİ ÜNSAL Sınıf Öğretmenlerinin İdeal Müfettişin Özelliklerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi Yusuf CERİT, Hatice KADIOĞLU ATEŞ, Serkan KADIOĞLU OTURUM - 2 (Workshop 2) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Songül ALTINIŞIK Maarif Müfettişlerine Göre Müfettiş Olmak : Bir Fenomenoloji (Olgubilim) Araştırması Mahire ASLAN, Zeynep UMUR Denetimin Yan Etkileri Ali ÜNAL Öğretmenlerin Denetim Odağı Algılarının İş Doyumları Üzerindeki Etkisi: Korelasyonel Bir Meta-Analiz Çalışması Nazım ÇOĞALTAY Devlet Okullarındaki Yöneticilerin Denetime İlişkin Algıları Münevver ÇETİN, Şenol BÜYÜKTAŞ, R. Şamil TATIK OTURUM - 3 (Workshop 3) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Ayşe DEMİRBOLAT Ders Denetiminin Okul Müdürlerince Yapılmasına İlişkin Maarif Müfettişi Görüşleri Necdet KONAN, Mahire ASLAN, Büşra BOZANOĞLU, Remzi Burçin ÇETİN Ders Denetimi Görevinin Okul Müdürlerine Verilmesine İlişkin Okul Müdürü ve Öğretmen Görüşleri Necdet KONAN, Mahire ASLAN, Remzi Burçin ÇETİN, Büşra BOZANOĞLU Okul Yöneticilerinin İletişim Algıları Gönül ŞENER, Mukadder BOYDAK ÖZAN Öğretmen Görüşlerine Göre Okul Yöneticilerinin Mizah Tarzları ile Örgütsel Adalet Arasındaki İlişki Mahmut SAĞIR, Mustafa ATAŞ Kahve Arası xii

13 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya PARALEL OTURUMLAR OTURUM - 4 (Workshop 1) Oturum Başkanı: Prof.Dr. Kamil Ufuk BİLGİN Üniversite ve Öğretmen Yetiştirme Kavramlarına Ontolojik Bir Bakış Ayhan AYDIN, Ahmet Taylan AYDIN Aday Öğretmen Yetiştirme Programının Etkililiğine İlişkin Aday ve Danışman Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi Abdurrahman EKİNCİ, Serdar BOZAN, Halis SAKIZ Türkiye de Uzaktan Eğitim ve Akreditasyon Uygulamalarına Yönelik Eğilimler Adem YILMAZ Eğitim Denetiminde Yönelimler ve Uzaktan Eğitim Esra FIRATLI, Sedat DEMİREL OTURUM - 5 (Workshop 2) Oturum Başkanı: Doç. Dr. Kemal KAYIKÇI Paternalist Liderlik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması Abidin DAĞLI, Bünyamin AĞALDAY Öğretmen Değerlendirmede Bilişsel Koçluk Atila YILDIRIM Denetim Sistemi Hakkında Yapılan Yasal Değişikliklere İlişkin Maarif Müfettişlerinin Görüşleri Ahmet BOZAK Adı Konulamayan Meslek: Müfettişlik Adem ÇİLEK, Murat KOÇALİ OTURUM - 6 (Workshop 3) Oturum Başkanı: Doç. Dr. Seyfi ÖZGÜZEL Öğretmenlerin Yaşadığı Duyguların Bireysel ve Kurumsal Nitelikler Açısından İncelenmesi Neslihan YILDIRIM Öğretmenlik Mesleğinin İtibarı Mahmut SAĞIR, Burak TUTKUN, Nermin TAŞCIOĞLU Okul Kültürüne İlişkin Algıları Açısından Okul Yöneticileri ile Öğretmenlerin Karşılaştırılması Kamil YILDIRIM İngilizce Öğretmenlerinin Aşırı Eğitim Düzeylerine İlişkin Algılarının Belirlenmesine Yönelik Betimsel Bir Araştırma Serpil KALKAN xiii

14 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya POSTER BİLDİRİLER (Fuaye) Öğretmen Görüşlerine Göre Eğitim Denetimi Sorunsalı: Reyhanlı Örneği Ali ÜNSAL Kahve Arası KONFERANS: Sistemci Paradigma Işığında Eğitimde Nitelik Sorunu ( Premier 1) Prof. Dr. Feyzi ULUĞ KONFERANS: Gelenekten Geleceğe Eğitim Bilimi ( Premier 1) Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN AKŞAM YEMEĞİ 14 EKİM CUMA PARALEL OTURUMLAR OTURUM - 7 (Workshop 1) Oturum Başkanı: Doç.Dr. Ali Ünal Nitelikli Eğitim Hakkı Temelinde Öğretmen ve Öğrencilerin, Temel Lise Uygulamasına İlişkin Görüşleri Barış AKSOY, Kemal KAYIKÇI Anadolu Liselerinde Akademik Başarının Artırılmasına Yönelik Yönetici ve Öğretmen Görüşleri Gülşah İŞLER, Ferudun SEZGİN Fen Lisesi Öğretmenlerinin Sınıf İçi Öğretim Becerilerinin Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi (Bursa İl Örneği) Demir KURTBEYOĞLU Antalya İl Millî Eğitim Müdürlüğünün Yürütmekte Olduğu İlköğretim ve Lise Başarı Artırma Projesi (İlbap) a İlişkin Yönetici ve Öğretmenlerin Görüş ve Beklentileri Kemal KAYIKÇI, İlker ÖZTÜRK xiv

15 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya OTURUM - 8 (Workshop 2) Oturum Başkanı: Doç.Dr. Atilla YILDIRIM İşyeri Arkadaşlık Ölçeği nin Türkiye Örnekleminde Öğretmenler Üzerinde Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi Erkan KIRAL Yeni Atanan Yöneticiler Örgütsel Adalet Konusunda Nasıl Davranmalıdır: Öğretmen Perspektifine İlişkin Bir Araştırma Hacer ÖZTÜRK, Pınar YENGİN SARPKAYA Üniversite Öğretim Elemanlarının Mükemmeliyetçilik ve Sosyal Duygusal Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki Erkan KIRAL, Barış ÇAVUŞ Eğitim Kurumları Yönetici Görevlendirmelerinde Kullanılan Değerlendirme Formuna ve Görevlendirmelere İlişkin Okul Yöneticilerinin Görüşleri Eylen TERZİ, Pınar YENGİN SARPKAYA Kahve Arası KONFERANS: Denetimde İnsan İlişkileri ( Premier 1) Prof. Dr. Ayhan AYDIN KONFERANS: Eğitimde Performans Denetimi ( Premier 1) Prof. Dr. Kamil Ufuk BİLGİN ÖĞLE YEMEĞİ PARALEL OTURUMLAR OTURUM - 9 (Workshop 1) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Feyzi ULUĞ Okullardaki Stratejik Yönetim Uygulamalarının Değerlendirilmesi Süleyman GÖKSOY, Şenyurt YENİPINAR, Songül BAL KUSNACI Öğretmen Performanslarının Yıllık Olarak Değerlendirme Uygulamasına İlişkin Okul Müdürlerinin Görüşleri Sabahattin SÜMER, Murat ÖZDEMİR, Yasin AVAN Performans Değerlendirme Süreci ile İlgili Okul Müdürü ve Öğretmen Görüşleri Ferudun SEZGİN, Sezgin TETİK, Ayşe KAZANCI TINMAZ Okullarda Performans Yönetiminin Bir Denetim Alanı Olarak Değerlendirilebilirliği Ferah GÜÇLÜ YILMAZ, Nermin TAŞCIOĞLU xv

16 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya OTURUM - 10 (Workshop 2) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Mualla AKSU Denetmen ve Öğretmen Görüşlerine Göre İl Eğitim Denetmenlerinin Rollerini Gerçekleştirme Düzeyleri Ayşegül TAŞDEMİR, Mehmet Emin USTA Eğitim Denetiminde Yeni Yönelimler Ali ÜNAL Alternatif Öğretmen Değerlendirme Yaklaşımları: Portfolyo Değerlendirme Atila YILDIRIM Türkiye deki 2015 Yılı Eğitim Denetimi Sözlü Sunumlarının Profili Yasin AVAN, Sabahattin SÜMER Kahve Arası PANEL - II : Eğitimde Geleceği Aramak ( Premier 1) Başkan : Prof. Dr. Songül ALTINIŞIK Prof. Dr. Mualla AKSU Prof. Dr. Münevver ÇETİN Prof. Dr. Ayşe DEMİRBOLAT Kahve Arası PARALEL OTURUMLAR OTURUM - 11 (Workshop 1) Oturum Başkanı: Prof. Dr. Ayhan AYDIN Akademisyenlerin Görüşlerine Göre Soruşturmacı Olarak Soruşturma Süreçlerinde Etik İlke ve Kurallara Uygun Davranma Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Ölçme Aracı Geliştirme Çalışması Ali SABANCI, Gülnar ÖZYILDIRIM, Arzu ENGÜR Kamu ve Vakıf Üniversitelerinin Yabancı Diller Yüksekokullarında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Ferhat ÇIKRIKCI, İdris ŞAHİN Okul Müdürlerinin Problem Algılama ve Çözme Süreçlerinde Değerlerin Etkisi Ferudun SEZGİN, Ayşe KAZANCI TINMAZ, Sezgin TETİK Okul Yöneticilerinin Görüşlerine Göre Aday Öğretmen Yetiştirme Sürecinin Değerlendirilmesi Akif KÖSE Methods Of The Organization Of Project Activities To Create A Web Quest To Enhance Research Medeshova A.B. xvi

17 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya OTURUM - 12 (Workshop 2) Oturum Başkanı: Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN Okul Müdürlerince Yapılan Denetimin Öğretmenlerde Yarattığı Stres Düzeyinin İncelenmesi Yüksel GÜNDÜZ, Damla ASLAN, Rahmi ÜNAL Türkiye de ve Seçilmiş Bazı Ülkelerde İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumlarında Denetim: Karşılaştırmalı Bir Çalışma Yusuf BADAVAN Özel Eğitim Kurumlarının Yönetim ve Denetim Süreçleri Açısından Değerlendirilmesi Hasan Hüseyin SELVİ, Ayşe OTTEKİN DEMİRBOLAT Eğitim Sisteminin Demokratikleştirilmesi İmran BAYRAKDAR Kahve Arası SÖYLEŞİ- I : Eğitim, Denetim, Politika ( Premier 1) Cemal TAŞAR Mehmet PINARDAĞ AKŞAM YEMEĞİ 15 EKİM CUMARTESİ DEĞERLENDİRME OTURUMU ( Premier 1) Prof. Dr. Feyzi ULUĞ Kongre Danışmanı Prof. Dr. İrfan Erdoğan Düzenleme Kurulu Başkanı Nermin TAŞCIOĞLU Kongre Eş Başkanı SOSYAL ETKİNLİK+ÖĞLE YEMEĞİ xvii

18

19 POSTER BİLDİRİ

20 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Öğretmen Görüşlerine Göre Eğitim Denetimi Sorunsalı: Reyhanlı Örneği Ali ÜNSAL 1, Problem Durumu ve Amaç Eğitim denetimi, yapılan uygulamaların geri bildirimlerini alma, mevcut durumu ortaya koyabilme, gelişim açısından gerekli düzenlemeleri ve yönlendirmeleri yapabilme, uygun ortamların oluşturulmasına katkı sağlayabilme açılarından eğitim yöne-timinde büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmanın amacı, eğitimin paydaşları olarak öğretmenlerin eğitim denetimine ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırmanın alt amaçlarına ulaşmak için şu sorulara yanıt aranmıştır: 1. Eğitim paydaşları olarak öğretmenlerin, eğitim denetiminin amaçlarına, yapılanmasına ve işleyişine ilişkin görüşleri nelerdir? 2. Eğitim paydaşları olarak öğretmenlerin, görüşlerine göre eğitim denetiminin güçlü yanları ve temel sorunları nelerdir? Yöntem Tarama modelindeki araştırma nitel yöntemle yapılmıştır. Bu çalışmada tarama modelinin seçilmesinin nedeni, eğitim paydaşlarının eğitim denetimi konusundaki görüşlerinin bütüncül olarak incelenmiş olmasıdır; çünkü tarama modelleri geçmişte ya da halen var olan bir durumu var olduğu şekliyle betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Araştırmanın verileri, eğitim sisteminin paydaşlarından öğretmenlerle ile yapılan görüşmelerle elde edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu; Hatay ili Reyhanlı ilçesinde, ilköğretim ve ortaöğretim okullarında görev yapan on sekiz öğretmen, altı okul yöneticisi 24 kişiden oluşmaktadır. Örneklem, kolay ulaşılabilir olarak seçilmiştir. Araştırmada, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanmıştır. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde, nitel bir analiz yöntemi olan içerik analizi kullanılmıştır. Bulgular ve Yorum Eğitim denetimi, eğitimde amaçlara ne ölçüde ulaşıldığının, hedeflerin ne ölçüde gerçekleştirildiğinin belirlenmesi için gereklidir. Eğitimde yaşanan sorunların, eksikliklerin ve yanlış uygulamaların belirlenerek giderilmesi ve düzeltilmesi için denetim okullar için önemlidir. Her uygulama için değerlendirme ve hüküm şarttır. Ölçülmeyen bir şey hakkında bir hükme varılamayacağı için denetim gereklidir. Eğitimde niteliği ve verimliliği artıracak önlemlerin alınması açısından denetim okullar için önemlidir. Öğretmenler ve yöneticiler, eğitimdeki değişikliklerden ve yeniliklerden denetmenler sayesinde haberdar olmaktadırlar. Denetim hizmetleri çağdaş eğitim amaçlarıyla örtüşmemektedir. Merkezde Bakanlık Teftiş Kurulu ve illerde Eğitim Denetmenleri Başkanlıkları (Bakanlık Denetmenliği ve Eğitim Denetmenliği) şeklindeki ikili örgütlenme yanlıştır. Türkiye de eğitim denetiminin uzun bir tarihsel geçmişe ve geniş bir literatür birikimine sahip olduğunu. Denetimlerde durum ve sorun tespiti yapmakla yetinilmekte, birlikte çözümler geliştirilmemektedir. Rehberlik ve soruşturma görevleri, rol çatışmalarına yol açmaktadır. Deneticilere yeterli hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim verilmemektedir, şeklinde bulgular elde edilmiştir. Tartışma ve Sonuç Denetim her örgüt açısından zorunludur ve örgütün kendi varlığını sürdürmeye kararlı oluşunun doğal bir sonucudur. Bazı öğretmenler okul yöneticilerinin zaten gerekli denetimi yaptığını, dolayısıyla denetmenlerin yaptığı denetimin kaldırılması gerektiğini düşünmektedirler. Eğitim denetimi gereklidir. Eğitim denetiminde, kontrol odaklı, değerlendirmeyle sınırlı biçimsel denetime ağırlık verilmektedir. Denetim, öğretim sürecini geliştirmekten uzaktır. Denetimlerde denetmenlerin tutum ve yaklaşımlarında olumlu değişim yaşanmaktadır, ancak bu değişim henüz istenen düzeyde değildir. Öğretmenler, değerlendirmenin hangi ölçütlere göre yapıldığını bilmemektedir. Denetmenler ile öğretmenler arasında iletişim ve güven sorunu mevcuttur. Bakanlık denetmenlerini ve eğitimin diğer dış paydaşlarını dahil eden araştırmalar yapılabilir. Anahtar Kelimeler: Eğitim sistemi, denetim, eğitim denetimi, içerik analizi 1 Yahya Turan Fen Lisesi, unsal-ali@hotmail.com 2

21 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya SÖZLÜ BİLDİRİLER 3

22 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Öğretmenlerin Yaşadığı Duyguların Bireysel ve Kurumsal Nitelikler Açısından İncelenmesi Neslihan YILDIRIM 2, Giriş Duygu, bireyin iç ve dış dünyadan etkilenmesi sonucunda, hoşlanma ya da acı duyma biçiminde beliren tepkiler şeklinde tanımlanmaktadır (Morgan, 2010). Duygular, olumlu ve olumsuz olmak üzere iki kısımda sınıflandırılmaktadır. Olumlu duygular zevk ve mutluluk verirken, olumsuz duygular bir şeylerin yanlış gittiği konusunda uyarıcı işlevi görmektedirler. Olumlu duygular, mutluluk, neşe, iyimserlik vb. olarak tanımlanabilen duygulardır. Olumsuz duygular ise korku kızgınlık, kin, düşmanlık öfke, kıskançlık keder üzüntü vb. olarak tanımlanabilen duygulardır (Akçay ve Çoruk, 2012; Akdoğan, 2016). Çalışma ortamından kaynaklı birçok duygu hissedilmektedir. Çalışma ortamının rekabet yapısı, işyükü, işin niteliği gibi unsurlar, çalışanların iş ortamından kaynaklı yoğun duygular yaşamalarına yol açmaktadır. Başarılan bir iş mutluluk verirken, bir başkasının hoşnutsuz ifadeleri üzüntüye yol açabilmektedir. Barutçugil (2002) e göre duygunun ifadesi kültür, yaş, cinsiyet, meslek ve statüye göre değişmektedir. Okullar, içerdiği çalışma ortamı bakımından insan ilişkilerinin ön plana çıktığı mekânlar olarak belirtilebilir. Okulun temel işlevi tanımlanmış temel becerileri kazandırarak öğrencilerin gelişimini sağlamaktır. Öğretim işleri teknik boyutu kadar duygu boyutunu da içine alan ve sonuçlarıyla öğretmenler başta olmak üzere çok sayıda kesimi etkileme potansiyeli taşımaktadır. Bu nedenle öğretmenlerin faaliyetlerinin neredeyse tamamı onların duygulanmalarına zemin oluşturmaktadır. Öğretmenlik mesleği kendine özgü nitelikleri sebebiyle yaşanılan duygular ve duyguların ifadesi ve etkileri açısından farklılıklar taşımaktadır. Öğretmenlik mesleği duygu yoğun bir meslek olarak nitelenebilir (Cangelosi, 2014). Öğretmenler, yaşadıkları duygular sebebiyle çeşitli psikolojik ve fizyolojik sorunlar yaşayabilmektedirler (Bricheno, Brown ve Lubansky, 2009). Öğretmenlerin yaşadığı duygulara yol açan sebepler üzerine yapılan çalışmalarda özellikle insan ilişkileri kapsamında değerlendirilebilecek sebeplerin başta geldiği görülmektedir (Bakioğlu, 2014; Yıldırım, 2015). Bu kapsamda öğrencilerle, meslektaşlarla, yöneticilerle ve anne-babalarla olan ilişkiler vurgulanmaktadır (Şişman, 2014). Öğretmenlerin duygularının yol açabildiği sonuçlar ve bu duyguların sebepleri dikkate alındığında bu konuda yapılacak çalışmaların bir boyutunu öğretmenlerin hangi duyguları daha yoğun yaşadıklarının belirlenmesi oluşturmaktadır. Bu duyguların belirlenmesini izleyecek bir sonraki aşama bu duyguların öğretmenlerin bireysel ve kurumsal (görev yaptığı eğitim kurumunun) özellikleriyle ilişkisinin incelenmesidir. Müdahale edilebilecek alan öğretmenlerin kişilikleri değil onların çalışma ortamlarıdır. Literatür taraması öğretmenlerin hangi duyguları yaşadıklarına ilişkin çok sınırlı sayıda çalışmaya işaret ederken onların bireysel özellikleriyle (cinsiyet, yaş, kıdem) görev yaptıkları okulun özellikleri (büyüklüğü, yerleşim yeri, sosyo-ekonomik statüsü) açısından inceleyen herhangi bir çalışma olmadığını göstermektedir. Amaç Bu çalışmanın temel amacı öğretmenlerin yaşadığı duyguları betimlemek ve bu duyguların onların sahip olduğu bireysel ve kurumsal nitelikleri açısından incelemektir. Bu çalışmada cevap aranan sorular aşağıda verilmiştir: Öğretmenler hangi duyguları hangi sıklıkta yaşamaktadır? Öğretmenlerin yaşadığı duygulardan olumlu ve olumsuz duyguların yaşanma sıklığı nasıldır? Öğretmenlerin yaşadığı olumlu ve olumsuz duygular, onların bireysel ve kurumsal nitelikleri açısından anlamlı şekilde değişmekte midir? 2 Karacaören Köyü İlkokulu, Aksaray, neslihan1004@hotmail.com 4

23 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya Yöntem Bu çalışma tarama modelinde betimsel desende gerçekleştirilmektedir. Çalışma grubunu Eğitim- Öğretim yılında Aksaray ili şehir merkezinde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Basit tesadüfi yöntemle ve kolay ulaşılabilir örneklem alma yaklaşımı ile 307 öğretmene ulaşılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Akdoğan (2016) tarafından geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılan Duygu Tarama Kontrol Listesi nden yararlanılmıştır. Bu listede duyguların hangi sıklıkta yaşandığını belirlemeye yönelik beşli likert tipinde toplam 54 madde bulunmaktadır. Geçerliği uzman görüşleriyle sağlanan veri toplama aracının güvenirlik katsayısı (Cronbach s Alpha).92 olarak hesaplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler (frekans, yüzde,, Ss), T testi ve bağımsız örneklemler için tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Sonuçları yorumlarken anlamlılık düzeyi.05 olarak alınmıştır. Analizler spss 22 istatistik programı aracılığı ile yapılmıştır. Bulgular Analiz devam ettiğinden bulgular, tartışma ve sonuç kısımları daha sonra verilecektir. Anahtar Kelimeler: öğretmenler, duygular, bireysel özellikler, kurumsal özellikler, ilişki Öğretmenlik Mesleğinin İtibarı Mahmut SAĞIR 3, Burak TUTKUN 4, Nermin TAŞCIOĞLU 5 Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin görüşlerine öğretmenlik mesleğinin itibarını ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu oluşturan 12 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada nitel bir araştırmadır. Araştırmada verileri toplamak için araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve öğretmenlerin görüşleri bizzat araştırmacılar tarafından görüşme yoluyla toplanmıştır. Araştırmada toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmektedir. Araştırmanın bulgu ve sonuçlarına ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Anahtar Kelimeler: Öğretmen, meslek, itibar 3 Yrd. Doç. Dr., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, msagir@ksu.edu.tr 4 Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi 5 TEM-SEN Genel Başkanı nermint@temsen.org.tr 5

24 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Üniversite Öğretim Elemanlarının Mükemmeliyetçilik ve Sosyal Duygusal Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki Erkan KIRAL 6, Barış ÇAVUŞ 7 Amaç Üniversiteler öğrencilerinin biçimlendirilmesinde önem arz eden kurumların başında gelmektedir. Öğrencilerin biçimlendirilmesi görevini yerine getirecek eğitim kurumlarında, öğrencilerin ihtiyaç duydukları eğitimi veren öğretim elemanlarının içinde bulundukları psiko-sosyal durumlarının bilinmesi verilecek eğitimin başarıya ulaşabilmesinde önemlidir. Öğretim elemanları bir yandan kendi akademik çalışmalarını, diğer yandan eğitim öğretim faaliyetlerini en iyi şekilde yerine getirmek için çabalarken çeşitli kişilik özellikleri sergilemek durumda kalabilmektedir. Öyle ki işini en iyi şekilde yerine getirmek için çaba sarf eden bir öğretim elemanı bu mükemmeliyetçi kişilik özelliğinden kaynaklı yalnızlık yaşayabilir. Bu bağlamda düşünüldüğünde, üniversitede görev yapan öğretim elemanlarının mükemmeliyetçilik algılarının ne düzeyde olduğu ve sosyal duygusal yalnızlık yaşayıp yaşamadığını ortaya çıkarmak önem arz etmektedir. Yalnızlık ve mükemmeliyetçilik ile ilgili alan yazın incelendiğinde öğretim elemanlarının mükemmeliyetçilik ve yalnızlık düzeylerinin ele alındığı çalışmaya Türkiye de rastlanmamıştır. Bu nedenle çalışmada araştırmacılar üniversite öğretim elemanlarının mükemmeliyetçilikleri ile yalnızlık düzeyleri arasında ilişkiyi ortaya çıkarmak amaçlamışlardır. Yöntem Araştırma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma evreni eğitim öğretim yılında Adnan Menderes Üniversitesinde görev yapan öğretim elemanları oluşturmaktadır. Araştırmaya tesadüfü örnekleme yöntemi ile seçilen gönüllü 123 öğretim elemanı katılmış ancak uygun olan 121 veri toplama aracı değerlendirmeye alınmıştır. Böylece 121 katılımcı araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. Katılımcılara Hewitt ve Flett (1991) tarafından geliştirilen, Türkçe kısa formu Kıral (2012) tarafından ortaya konan Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği ile Russell, Cutrona, Rose ve Yurko (1984) tarafından geliştirilen sosyal duygusal yalnızlık ölçeği uygulanmıştır. Öğretim elemanlarının mükemmeliyetçilik ve yalnızlıklarını belirlemek amacı ile betimsel istatistikler kullanılmıştır. Öğretim üyelerinin mükemmeliyetçilik ve yalnızlık düzeylerinin demografik değişkenlere (cinsiyet, medeni durum vb) göre farklılaşma durumu MANOVA ile test edilmiştir. Öğretim üyelerinin mükemmeliyetçilik ve sosyal duygusal yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla Pearson Korelasyon Katsayısına bakılmıştır. Öğretim üyelerinin mükemmeliyetçiliklerinin onların yalnızlık düzeylerini yordama durumu ise Çoklu Doğrusal Regresyon analizi ile test edilmiştir. İstatistiksel işlemlerinde SPSS 21 programı kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre öğretim elemanlarının genel mükemmeliyetçilikleri görece ortalamanın üzerinde bulunmuştur. Öğretim elemanlarının en yüksek düzeyde kendi odaklı mükemmeliyetçilik, sonra sırası ile başkası odaklı ve sosyal odaklı mükemmeliyetçilik düzeylerine sahip oldukları tespit edilmiştir. Öğretim elemanlarının sosyal duygusal yalnızlık düzeylerinin ise görece ortalamanın altında olduğu tespit edilmiştir. Öğretim elemanlarının mükemmeliyetçilik ve yalnızlık düzeylerinin cinsiyete, yaşa, medeni ve eğitim durumlarına göre farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanlarının mükemmeliyetçilikleri arasında pozitif yönde, orta ve yüksek düzeyde ilişlerin olduğu tespit edilmiştir. Öğretim elemanlarının sosyal odaklı mükemmeliyetçiliği dışındaki mükemmeliyetçilikleri ile sosyal duygusal yalnızlık düzeyleri arasında negatif yönde, düşük düzeyde ilişkilerinin olduğu bulunmuştur. Çoklu regresyon analizi sonucunda öğretim elemanlarının başkası odaklı mükemmeliyetçilik düzeyinin onların yalnızlığını anlamlı şekilde yordadığı tespit edilmiştir. Başkası odaklı mükemmeliyetçilikteki artışın öğretim elemanlarının sosyal duygusal yalnızlıklarında 6 Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi ABD, Aydın, erkankiral74@gmail.com 7 Adnan Menderes Üniversitesi, Yabancı Diller Yüksekokulu, Aydın, barcavus@yahoo.com 6

25 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya azalışa neden olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretim elemanlarının mükemmeliyetçiliklerinin altında yatan nedenler nitel araştırma yöntemi ile derinlemesine çalışılabilir. Anahtar Kelimeler: Öğretim elemanı, mükemmeliyetçilik, yalnızlık İşyeri Arkadaşlık Ölçeği nin Türkiye Örnekleminde Öğretmenler Üzerinde Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi Erkan KIRAL 8 Amaç İnsanların yaşam alanlarında biri olan işyerleri insanlar için önemli bir alandır. Öyle ki işyerinde kurulan arkadaşlıklar, kişinin gerek işyerindeki yaşamını gerekse iş dışındaki yaşamını önemli ölçüde etkilemektedir. İşyeri arkadaşlığı çalışanlarının işe karşı olumlu ya da olumsuz tutum ve davranışlar sergilemesine yol açabilir. İşyeri arkadaşlığının olumlu yansımaları örgütsel bağlılık, iş doyumu vb. gibi etkilere yol açarak kişinin bireysel ve örgütsel performansının artırdığı gibi, olumsuz sonuçları; çatışma, yıkıcı rekabet, dedikodu, stres, tükenmişlik gibi istenmeyen durumlara yol açarak bireysel ve örgütsel performansın düşmesine yol açabilir. Çalışanların iş yerinde iyi ya da kötü bir iş arkadaşlığı bulunmaktadır. Çalışanların iş arkadaşlığı düzeyinin belirlenmesi yöneticilere iş ortamı hakkında bilgi verebilecek önemli bir göstergedir. Ancak incelenen literatür kapsamında turizm, işletme vb gibi farklı alanlarda işyeri arkadaşlığının görece azda olsa çalışılmış olmasına rağmen, Türkiye de eğitim örgütü olan okullarda öğretmenlerin işyeri arkadaşlığının çalışılmadığı araştırmacının bu konuyu ele almasını sağlamıştır. Nitekim bu çalışmada işyeri arkadaşlık ölçeğinin psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem Betimsel tarama türü olan araştırmanın çalışma evrenini eğitim öğretim yılında Aydın ili Efeler merkez ilçesinde ortaöğretim okullarında görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırmaya gönüllü 201 ortaöğretim öğretmeni katılmış ancak uygun olan 178 veri toplama aracı değerlendirmeye alınmıştır. Bu nedenle 178 katılımcı araştırmanın çalışma grubu oluşturmuştur. Katılımcılara Nielsen, Jex ve Adams (2000) tarafından geliştirilen İşyeri Arkadaşlık Ölçeği ile Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen Maslach Tükenmişlik Ölçeği uygulanmıştır. İşyeri arkadaşlık ölçeğinin Türkiye örnekleminde öğretmenler üzerindeki yapı geçerliğini açığa çıkarmak için önce açıklayıcı faktör, sonra ortaya konan yapının öğretmenler üzerinde doğrulanıp doğrulanmadığına bakmak için ise doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Madde ayırt ediciliği için, alt ve üst % 27 lik grupların madde ortalamaları arasındaki farklara bağımsız t testi ile bakılmıştır. Ölçeğin güvenirliği Cronbach Alpha iç tutarlık katsayıları ile hesaplanmıştır. İşyeri arkadaşlık ölçeğinin ayrılan ölçek geçerliliği Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ile, yordama geçerliliği ise Çoklu Regresyon Analizi ile incelenmiştir. Öğretmenlerin işyeri arkadaşlık ve tükenmişlik düzeyleri ortalama ve standart sapma ile, öğretmenlerin işyeri arkadaşlık düzeylerinin çeşitli değişkenler ile olan ilişkisi ise normallik koşullarını sağlayıp sağlama (n< 30) durumuna göre; t, Mann Whitney U, ANOVA, Kruskal Wallis testleri ile incelenmiştir. İstatistiksel işlemlerinde SPSS 21 ve LISREL 8.54 programları kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç Araştırma sonucunda ölçeğin iki faktörlü orjınal faktör yapısı koruduğu ortaya çıkmıştır. Ancak açıklayıcı faktör analizi sonucunda arkadaşlık fırsatı ve egemen olan arkadaşlık alt ölçeklerin birer madde eksilerek (5 md. ve 10 md.) beşer maddeye düştüğü; % olan toplam varyansı açıklama oranının sırası ile % 27.4 ve % 27.2 olduğu, ölçeklerin faktör yük değerlerinin ise.53 ile.78 arasında değiştiği, öz değerlerinin ise sırası ile 2.74 ve 2.72 olduğu tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda 10 maddelik, iki faktörlü yapının uyum 8 Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi ABD, Aydın, erkankiral74@gmail.com 7

26 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya indeksleri (χ2=61.57, sd=.34, SRMR=.051, CFI=.98, NFI=.95, NNFI=.97 ve GFI=.93, RMSEA=.068) şeklinde bulunmuştur. Genel arkadaşlık ölçeğinin iç tutarlılık katsayısını,.84; arkadaşlık fırsatı ve egemen olan arkadaşlık algısı boyutlarının ise sırasıyla.76 ve.78 olduğu bulunmuştur. Madde ayırt edicilik düzeyinin her bir madde için uygun olduğu tespit edilmiştir. Tükenmişlik ölçeği alt boyutları ile işyeri arkadaşlığı ölçeği alt boyutları arasında orta ve düşük düzeyde, negatif yönde ilişkilerin olduğu; işyeri arkadaşlık ölçeği alt boyutlarının; duygusal tükenme, kişisel başarısızlık ve duyarsızlaşma alt boyutlarını anlamlı biçimde yordadığı tespit edilmiştir. Böylece ölçeğin ayrılan ölçek (farklı ölçek) geçerliği ve yordama geçerliliğinin de uygun olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin en yüksek düzeyde arkadaşlık fırsatı algısına ve duygusal tükenme algısına sahip olduğu, sonra sırası ile kişisel başarısızlık ve duyarsızlaşma algısına sahip olduğu bulunmuştur. Öğretmen işyeri arkadaşlık algısının; yaşa, medeni duruma, çalıştıkları okuldaki hizmet yılına, okul türüne, kıdeme, eğitim durumuna, branşa göre gerek boyutlar bazında gerekse genel olarak anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiş ancak cinsiyete göre egemen olan arkadaşlık ve genel arkadaşlık algısının kadınlarda erkeklerden daha yüksek olduğu bulunmuştur. İşyeri arkadaşlık ölçeğinin Türkiye örnekleminde eğitim alanında yürütülen çalışmalarda kullanılabilecek düzeyde geçerlik ve güvenirliğe sahip olduğu tespit edilmiş olmakla birlikte bu çalışmayı destekleyici çalışmalara ihtiyaç vardır. Nitel araştırma yöntemi ile öğretmenlerin işyeri arkadaşlık algıları derinlemesine araştırılabilir. Anahtar Kelimeler: İşyeri, arkadaşlık, tükenmişlik, öğretmen Okul Kültürüne İlişkin Algıları Açısından Okul Yöneticileri ile Öğretmenlerin Karşılaştırılması Kamil YILDIRIM 9, Giriş Örgütler işlevlerini yerine getirirken örgüt çalışanlarının performansı, ilişkileri, iletişim biçimleri ve genel anlamda örgüt üyeleri arasındaki uyum örgütün başarısı üzerinde önemli bir etkiye sahiptir (Lunenburg ve Ornstein, 2013). Örgütün başarısı için örgüt üyeleri arasında özellikle yönetici ve çalışanlar arasında uyum olması gereklidir (Gürsel, 2008; Şişman, 1994). Örgüt üyeleri arasındaki uyum ya da uyumsuzluğun bir yansıması örgüt kültürü üzerinde de görülebilir (Şahin, 2010). Okullar birer örgütsel birim olarak kabul edilmektedir (Bursalıoğlu, 2000; Güçlü, 2014). Okul yöneticileri ve öğretmenler, okul kültürünün oluşumunda ve sürdürülmesinde temel aktörlerdir. Fakat okul yöneticileri ve öğretmenler üstlendikleri sorumluluklar ve yapmaları gereken işler açısından birbirlerinden önemli ölçüde ayrışırlar. Öğretmenler eğitim-öğretim faaliyetleriyle doğrudan ilgili iken okulun işletme ve yönetsel faaliyetleriyle okul yöneticileri doğrudan ilgilidirler. Okul yöneticileri, aynı zamanda, üst yönetimin okuldaki temsilcileri olarak politika ve planları gerçekleştirmeye çalışırlar. Okul yöneticileri, hem üst yönetimin okuldaki bir temsilcisi olarak hiyerarşik işleyişin gereklerini yerine getirmek hem de örgütsel etkililik için çalışanları yöneltmek, harekete geçirmek ve desteklerini almak durumundadır (Yıldırım, 2014). Okulların başarısında yönetici ve öğretmenlerin uyumlu olması istenilmektedir. Ancak okuldaki biçimsel (formel) örgütün emir-komuta zinciri ve kontrol süreçleriyle mesleki normlara dayalı yetki kullanımı ve işleyiş arasında doğal bir uyumsuzluktan söz edilmektedir (Argyris, 1993). Benzer iddia Hage (1965) tarafından önerilen mekanik-organik örgütler ayrımında da görülebilir. Bu çalışmada okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin üstlendikleri roller, sorumluluklar sebebiyle temsil ettikleri işlevsel alanların okul kültürü üzerindeki yansıması incelenmektedir. Bu iki kesimin okul kültürü algıları arasındaki uyum betimlenmeye çalışılmaktadır. Amaç 9 Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Yönetimi Teftişi Ekonomisi Planlaması Anabilim Dalı Kampus/Aksaray, kamilyildirim1@gmail.com 8

27 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya Bu çalışmanın temel amacı Aksaray ili örneğinde okullarımızda, yönetici ve öğretmenler arasındaki kültürel uyum düzeyini betimlemektir. Çalışmanın alt amaçları şu şekilde belirlenmiştir: 1. Okul yöneticilerinin algılarına göre okul kültürü nasıldır? 2. Öğretmenlerin algılarına göre okul kültürü nasıldır? 3. Okul yöneticileri ile öğretmenler arasında okul kültürünün hangi boyutlarında ne düzeyde bir uyum bulunmaktadır? Yöntem Bu çalışma tarama modelinde betimsel desende gerçekleştirilmektedir. Araştırmanın evrenini Eğitim-Öğretim yılında Aksaray ili şehir merkezinde görev yapan okul yöneticileri ve öğretmenler oluşturmaktadır. Örneklem, tabakalı örneklem alma yöntemine göre belirlenmiştir. Buna göre örneklem 25 ilkokul, 14 ortaokul, 6 Anadolu lisesi ve 6 Meslek lisesi olmak üzere toplam 51 okulda görev yapmakta olan ve uygulamaya katılmayı kabul eden 137 okul yöneticisi ve 835 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Güçlü, Yıldırım ve Daşcı (2016) tarafından geliştirilen ve geçerlikgüvenirlik çalışması yapılmış olan okul kültürü ölçeğinden yararlanılmıştır. Beş boyut altında toplam 28 maddeden oluşan ölçeğin geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmış olup genel güvenirlik puanı Cronbach s Alpha.95 tir. Veri setinde değişkenlere ait verilerin dağılımının normalliği ve homojenliği test edilmiştir. Kolmogrov- Smirnov testi dağılımın normal olmadığını (p<.05) göstermiştir. Verilerin eşvaryanslılık (homojenlik) testi için hesaplanan Box M değeri (Box s M=48.590, F(15, )=3.341, p<.025 ) verilerin varyans-kovaryans homojenliği varsayımını sağlamadığından non-parametrik testlerin uygulanması uygun görülmüştür (Çokluk, Şekercioğlu ve Büyüköztürk, 2010). Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler (frekans, yüzde,, Ss), açımlayıcı faktör analizi Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin okul kültürü alt boyutlarına ilişkin algılarında farklılığı incelemek amacıyla bağımsız örneklemler için Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. Sonuçları yorumlarken anlamlılık düzeyi.05 olarak alınmıştır. Analizler spss 22 istatistik programı aracılığı ile yapılmıştır. Bulgular Okul kültürü ölçeğinden elde edilen veriler faktörleştirildiğinde beş boyut altında toplanmıştır. Bu boyutlar pozitif ortam, mesleki gelişim, semboller ve kahramanlar, öğrenci odaklılık ve kurumsal işleyiş olarak adlandırılmıştır. Boyutların tamamında okul yöneticilerinin öğretmenlere göre daha yüksek ortalama değerlere sahip olduğu görülmüştür. Ölçek geneli için okul yöneticileri ortalaması =3.89 (Ss=.78) iken öğretmenlerin ortalaması =3.64 (Ss=.86) olarak hesaplanmıştır. Bağımsız örneklemler için Mann Whitney U testi analizi sonuçları Tablo 1 de gösterilmektedir. Tabloya göre okul yöneticileri ve öğretmenlerin okul kültürü algıları sembol ve kahramanlar boyutu dışında diğer tüm boyutlarda anlamlı farklılık sergilemektedir. Anlamlı farklılık tespit edilen pozitif ortam, mesleki gelişim, öğrenci odaklılığı ve kurumsal işleyiş boyutlarında okul yöneticilerinin lehine anlamlı farklılık belirlenmiştir. 9

28 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Tablo 1. Okul yöneticileri ve öğretmenlerin okul kültürü algısına ilişkin Mann Whitney U testi sonuçları Okul Kültürü Boyutları Pozitif ortam Mesleki gelişim Sembol ve kahramanlar Öğrenci odaklılık Kurumsal işleyiş Görev N Ss Sıra Ortalaması Sıra Toplamı U p Öğretmen 835 3,62,98 467, , Yönetici 137 4,03,82 599, ,00 Öğretmen 835 3,72,98 474, , Yönetici 137 4,02,89 559, ,00 Öğretmen 835 2,90 1,26 482, , Yönetici 137 2,99 1,28 510, ,00 Öğretmen 835 4,05,92 476, , Yönetici 137 4,31,78 549, ,50 Öğretmen 835 3,77,94 479, , Yönetici 137 3,93,85 530, ,00 Okul kültürü Öğretmen , , genel Yönetici , ,00 Anahtar Kelimeler: Okul kültürü, okul yöneticileri, öğretmenler, karşılaştırma Yeni Atanan Yöneticiler Örgütsel Adalet Konusunda Nasıl Davranmalıdır: Öğretmen Perspektifine İlişkin Bir Araştırma Hacer ÖZTÜRK 10, Pınar YENGİN SARPKAYA 11, Giriş Örgütsel adalet, genel anlamdaki adalet algısının iş yerine yansıması yani iş yerine ilişkin adalet algısıdır ve dağıtımsal, işlemsel ve etkileşimsel olmak üzere üç boyutta incelenebilir (Greenberg,1990; Cropanzano & Greenberg, 1997; Polat ve Celep:2008). Araştırmanın Amacı Bu araştırmada ilkokul ve ortaokullara yeni atanan müdürlerin örgütsel adaleti sağlamak için nasıl davranması gerektiği, öğretmenlerin bakış açısıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırmanın Yöntemi Araştırma, nitel araştırma türlerinden olgubilim desenine göre biçimlendirilmiştir. Çalışılacak olgu olarak yeni atanan okul yöneticilerinin örgütsel adaleti sağlamak için nasıl davranmaları gerektiği alınmıştır. Verileri yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ve hikâye formu kullanılarak elde edilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşmede sorular esnek ve büyük ölçüde açıklığa kavuşturulmak istenen konuyla ilgili olduğundan (Merriam, 2013) araştırmada bu teknik temel veri toplama tekniği olarak tercih edilmiştir. Veriler Aydın ın Nazilli ilçesinde devlet okullarında görev yapan 3 sınıf öğretmeni ve 6 branş öğretmeni ile yapılan görüşmeler ve 6 sınıf öğretmeni ve 9 branş öğretmeninden alınan hikâyeler yoluyla toplanmıştır. Çalışma grubu, ölçüt örneklemeyle belirlenmiştir. Şu ölçütler dikkate alınmıştır: 1.Göreve yeni atanmış müdürlerin bulunduğu okullar. 2.Görev süresi en az 3 yıl olan öğretmenler. Veriler betimsel analiz tekniği ile analiz edilmiştir. 10 Turan İlköğretim Okulu Nazilli/Aydın, hacmerhas@gmail.com 11 Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Yönetimi Teftişi Ekonomisi ve Planlaması Aydın/Türkiye, pinar@sarpkaya.net 10

29 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya Araştırma Bulguları Araştırma sonucunda öğretmenlerin örgütsel adalet alt boyutlarının her birinde adaletsizliğe maruz kaldıkları anlaşılmıştır. Öğretmenler, dağıtım adaleti konusunda yeni yöneticinin, kendine yakın olanlara ayrıcalık tanımamasını ve adil davranmasını beklerken süreç adaleti konusunda, karar verirken öğretmenlere söz hakkı vermesi gerektiğini vurgulamaktadırlar. Etkileşim adaleti konusunda ise yeni yöneticilerin nazik, adil ve birleştirici bir iletişime ağırlık vermesi gerektiği dile getirilmiştir. Tartışma ve Sonuç Öğretmenlerin örgütsel adalet kavramını daha çok dağıtım adaleti olarak algıladığı görülmektedir. Kavrama ilişkin algı genellikle sınıfların dağıtımı, maddi-manevi ödül dağıtımı ve kaynakların dağıtımında adalet şeklinde oluşmuştur. Diğer yandan, adaletin örgütte istenmeyen ve olumsuz davranışların cezalandırılması yönünden hiç söz edilmemiştir. Ayrıca insan ilişkileri, etkileşim, kararlara katılma, haksızlıkların düzeltilmesi gibi konular öğretmenlerin örgütsel adalet anlayışı içerisinde çok fazla yer almamaktadır. Okul içerisinde örgütsel adaleti sağlamak için öğretmenlerin yöneticilerden dağıtım adaleti adına beklentileri öncelikli olarak adil bir davranış noktasında buluşmaktadır. Bunun yanında en çok yakınılan sebep olan yöneticiye yakınlık konusunda ise öğretmenler görüşlerini, yöneticinin fikir, sendika veya siyasi görüş ayrımı yapmaması gerektiği şeklinde ifade etmişlerdir. Öğretmenlerin etkileşim adaleti konusuna ilişkin genel deneyimleri, okul içerisinde kişiler arası iletişim ve ilişkilerde saygı ve nezaket kurallarına uygun hareket edildiği yönündedir ve bu sevindirici bir bulgu olmuştur. Bu konuda yöneticilerin nasıl davranmaları gerektiğiyle ilgili görüşler yine eşit iletişim kurmalı olarak özetlenebilir. Öğretmenlerin süreç adaleti adına beklentileri ise fikir almalı ve bütün öğretmenler karar sürecine dahil olmalı başlıkları altında toplanmıştır. Bu bulgu, Hoy ve Tarter ın (2004) araştırmalarında, adalet ve güven duygusu arasında çift yönlü bir etkileşim bulunduğu; adaletin güven, güvenin de adalet sağladığı bulgusu ile benzerlik göstermektedir. Eldeki çalışmanın araştırmacıları da, öğretmenlerin okul müdürlerine güvendiğinde, onları adil ve doğru algılama olasılığının arttığını belirlemişlerdir. Ancak güven de adaletli davranışla kurulabilmektedir. Aydın ve Karaman Kepenekci nin (2007) araştırma bulguları da buna benzerdir. Öğretmenler, okul müdürünün adaletsiz davranışı ile karşılaştığında araya mesafe koymakta, müdürü adaletsizlikle suçlamakta, iş yavaşlatmakta ve dedikodu yapmaktadır. O halde, çalışanlar adaletsiz işlemlerle karşılaştıklarında, iş performanslarını olumsuz yönde etkileyen ve kişilerarası formal ve informal ilişkileri olumsuz etkileyen tepkiler vermektedir ve verecektir. Görüşme ve hikâye formu yoluyla elde edilen araştırma bulguları ilkokul ve ortaokullarda görevli 24 öğretmenin araştırma konusuna ilişkin kendi eski yöneticileriyle yaşamış oldukları olaylardan yola çıkarak, yeni yöneticilerin nasıl davranmaları gerektiğine ilişkin görüşlerine dayanmaktadır. Her ne kadar deneyimler zamanla değişebilir nitelik taşıyan olgular olduğu için öğretmenlerin bakış açılarının da zamanla değişmesi beklense de, bu değişimin üç beş yıl gibi kısa bir sürede olacağı düşünülmemektedir. Okullarda yaşananlar var olan iklimle ve kültürle yakından ilişkilidir ve iklim ile özellikle kültür kısa sürede oluşan ve değişen olgular değildir. Ülkenin yaşamakta olduğu süreç, yönetici atamalarında sık yapılan yöntem değişikliği ve süreçte siyasallaşma yaşandığına ilişkin dile getirilen düşünceler; okullarımızda bu araştırmada belirlenen öğretmen kaygılarının Milli Eğitim Sistemimizin ve toplumsal koşulların genelinden bağımsız olmadığını göstermektedir. Yöneticilerin zaman içinde değişmesi ve değişen yönetmeliklerin, bu çalışmanın güncelliğini geçersiz kılması umut edilmektedir. Öneriler Bulgulardan hareketle karar alıcıların yönetici atamalarında uzmanlığı ve yeterliği ön plana çıkararak atama sürecinin şeffaflığını sağlamaları önerilebilir. Bu durum, okul yöneticilerine güveni artırırken yöneticilerin adil olmasını ve adil olarak algılanmasını sağlayabilir. Okul yöneticileri ve öğrencilerin görüşlerine dayalı olarak benzer araştırmalar desenlenebilir. Anahtar Kelimeler: Örgütsel adalet, yönetici, atama 11

30 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Okul Müdürlerinin Problem Algılama ve Çözme Süreçlerinde Değerlerin Etkisi Ferudun SEZGİN 12, Ayşe KAZANCI TINMAZ 13, Sezgin TETİK 14 Giriş Örgütler günümüz şartlarının bireylere ve örgütlere yüklediği sorumluluklar ve hızlı değişim nedeniyle zaman zaman amaçlarına ulaşmada birtakım engellerle karşılaşır. Özelikle eğitim öğretimin yürütüldüğü okul gibi karmaşık yapılı örgütlerde bu sorunların örgüte çok fazla zarar vermeden çözülebilmesi önemlidir. Araştırmalar okul müdürlerinin okulda pek çok problemle karşılaştığını göstermektedir (Çınkır, 2010; Ekinci, 2010; Memduhoğlu ve Meriç, 2014; Semerci ve Çelik, 2002). Okul yöneticilerinin her problemin türüne uygun bir çözüm bulup uygulaması için problem çözme becerilerinin gelişmiş olması gerekir (Çalık, Sezgin ve Çalık, 2013). Problem çözme becerisi, yöneticiliğin mihenk taşı olup problemler yöneticinin işinin sürekli bir parçasıdır (Güçlü, 2003). Problem çözme çeşitli yeteneklerin, inançların, tutumların, sezgilerin, bilgilerin ve önceki kazanımların koordinasyonunu gerektirmektedir (Yaman ve Dede, 2008). Yönetim süreci bir sorun çözme çabasıdır (Başaran, 1996). Bununla birlikte, problem çözme de bir karar verme sürecidir. Bu süreçte yöneticinin algısı, duygusu ve iradesi birinci derecede önem taşımaktadır (Bursalıoğlu, 2010). Yöneticilerin sahip oldukları değerler onların problem çözme süreçlerini etkileyen önemli unsurlardan biridir (Law, Walker ve Dimmock, 2003). Bireylerin karşılaştıkları sorunlara çözüm bulma ve mevcut alternatifler arasından seçim yapmaları sahip oldukları değerler aracılığıyla gerçekleşir (Sezgin, 2006). İnsanların davranışlarını ve tercihlerini belirleyen ve eğitim yönetimi açısından önemli bir yer tutan değerler örgüt üyelerinin fikirleri, hareketleri, tutumları ve yaptıkları çalışmalarda ortaya çıkan ölçütlerdir (Turan ve Aktan, 2005). Bir değer sistemi, alternatifler arasından seçim yapılması, çatışmaların çözümlenmesi ve kararların verilmesi için bireye yardımcı olan öğrenilmiş prensipler ve kurallar örüntüsüdür (Sezgin, 2006). Davranışların değerler ve tutumların sonuçlarında ortaya çıktığı belirtilmektedir (Fritzsche, 1995; Fritzsche ve Oz, 2007). Değerler karar alma süreçlerinde etkili olup kararların ne kadar rasyonel bir şekilde alınacağı farklı değişkenlerle birlikte yöneticinin değerlerine bağlıdır (Turan ve Aktan, 2005). Okulda öğretmenler ve yöneticiler tarafından alınan kararlarda, bireylerin davranışlarında benimsedikleri değerlerin etkisi vardır (Sezgin, 2006). Günümüz yönetim anlayışında okul müdürlerinin teknik yeterliklerinin yanı sıra değerlerinin de önemli olduğu, okul yönetimi sürecinde teknik ve yapısal yeterliliğe verilen önem kadar değerlere dayalı davranışlara da önem verilmesi gerektiği ifade edilmektedir (Arslanargun, 2012). Yukarıda belirtilenler ışığında okul yöneticilerinin problem çözme sürecinde izledikleri yöntemlerin sahip oldukları değerlerden bağımsız olamayacağı söylenebilir. Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin problem algısı, problem yönetimi çerçeveleri ve problem çözme sürecinde benimsedikleri değerleri araştırmaktır. Okul yöneticilerinin problem çözmede benimsedikleri değerlerin, problem algılarını ve problem çözme süreçlerini nasıl etkilediğinin araştırılmasının ilgili alanyazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda araştırmada şu sorulara cevap aranacaktır: 1. Okul müdürlerinin benimsedikleri ve okulun günlük yaşamında öncelik verdikleri değerler nelerdir? 2. Okul müdürlerinin karşılaştıkları temel akademik ve bürokratik problemler nelerdir? 3. Okul müdürlerine göre yaşanan bu problemlerin temel kaynakları ya da sebepleri nelerdir? 4. Okul müdürlerinin değerleri, yaşadıkları problemlerin doğasına ilişkin algıları ile nasıl ilişkilidir? Okul müdürlerinin benimsediği değerler; problem algılama ve tanımlama biçimlerini nasıl şekillendirmekte ya da etkilemektedir? 12 Doç. Dr., Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, EYTPE Anabilim Dalı, Ankara., ferudunsezgin@ gmail.com 13 Araş. Gör., 19 Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, EYTPE Anabilim Dalı, Samsun, kazanci87@ gmail.com 14 Atatürk Anadolu Lisesi, Tokat, sezgintetik@gmail.com 12

31 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya 5. Okul müdürleri okulun günlük yaşamında ortaya çıkan özellikle değer çatışması ya da ikilem gibi problemler ile baş etmede hangi yolları kullanmaktadırlar? 6. Okul müdürlerinin problem çözme sürecinin yönetimine ilişkin etkililik ölçütleri ya da bekledikleri bireysel ve örgütsel çıktılar nelerdir? 7. Okul müdürlerinin yaşanan problemlere yönelik uygulama ve çözümlerinin sonuçlarına ilişkin algıları nasıldır? Yöntem Araştırmada nitel araştırma yöntemi ve buna bağlı olarak olgubilim deseni kullanılacaktır. Nitel araştırma yöntemi, belli bir olguya ilişkin bireylerin görüşlerinin derinlemesine incelenmesi ve bu olguya ilişkin örüntülerin gerçekçi ve bütüncül bir biçimde ortaya konması amacıyla yapılır (Yıldırım ve Şimşek, 2013). Araştırma için örneklem belirlerken amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitleme yöntemi tercih edilecektir. Bu örneklemde araştırmaya taraf olabilecek kişilerin çeşitliliğini en iyi şekilde yansıtmak amaçlanır (Yıldırım ve Şimşek, 2013). Mevcut araştırmada da okul müdürlerinin problem çözme sürecinde benimsedikleri değerler araştırılacağından çalıştıkları okulların çeşitliliği önem taşımaktadır. Veri toplama aracı olarak görüşme formu kullanılacaktır. Bu çerçevede ilgili alanyazın incelenecek ve araştırmacılar tarafından bir görüşme formu oluşturulacaktır. Bulgular, Tartışma, Sonuç ve Öneriler Araştırma devam etmektedir. Anahtar Kelimeler: Problem çözme, değer, okul yöneticisi 13

32 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Akademisyenlerin Görüşlerine Göre Soruşturmacı Olarak Soruşturma Süreçlerinde Etik İlke ve Kurallara Uygun Davranma Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Ölçme Aracı Geliştirme Çalışması Ali SABANCI 15, Gülnar ÖZYILDIRIM 16, Arzu ENGÜR 17 Yükseköğretim kurumlarında diğer örgün eğitim kurumlarından farklı olarak görevli personelin disiplin işlemleri 2547 sayılı Yükseköğretim kanunu gereği Yükseköğretim Kurulunca düzenlenir (Resmi gazete, 1981). Bu konuda yapılacak işlemler genel hatları ile Yükseköğretim Kurumları Yönetici, Öğretim Elemanı ve Memurları Disiplin Yönetmeliği nde belirtilmiştir (Resmi gazete, 1982). Gözetim ve denetim hizmetlerinden biri olan soruşturma yüksek öğretim kurumlarında soruşturmanın yürütüleceği üniversitenin birimine göre rektör, dekan, enstitü veya yüksekokul müdürleri tarafından atanan öğretim üyeleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Yüksek öğretim ile ilgili denetsel faaliyetler konusunda ilgili yönetmelikte soruşturma usul ve esasları genel hatlarıyla belirtilmiş; bütünde özellikle hukuk alanında uzmanlık gerektiren soruşturma görevinin yerine getirilmesinde ihtiyaç duyulan bilgi bağlamı ve süreci konusunda bir açıklık getirilmemiştir. Benzer şekilde önemli sorun alanlarından birisi de soruşturma sürecinde etik ilke ve kuralların gözetilmesi ile ilgilidir. Bu çalışmada akademisyenlerin soruşturma süreçlerinde (soruşturmacı olarak) etik ilke ve kurallara uygun davranma durumlarının belirlenebilmesi için ihtiyaç duyulan bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla ilgili alanyazın, mevzuat ve uygulamalar göz önüne alınarak bir ölçme aracı taslağı hazırlanmış, uzman görüşü alındıktan ve daha önce soruşturma deneyimine sahip olan bir grup akademisyenle taslak üzerinde çalışıldıktan sonra örneklem üzerinde uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini küme örnekleme yoluyla her bölgeyi temsil edecek şekilde rastgele seçim yöntemiyle belirlenen Yükseköğretim Kurumları nda görev yapmakta olan öğretim üyeleri oluşturmaktadır. Elde edilen veriler SPSS 20.0 paket programı yardımı ile analiz edilmiş ve değerlendirilmiştir. Amaç Bu çalışmada akademisyenlerin soruşturma süreçlerinde (soruşturmacı olarak) etik ilke ve kurallara uygun davranma durumlarının belirlenebilmesi için ihtiyaç duyulan bir ölçme aracının geliştirilmesi amaçlanmıştır. Yöntem Nicel araştırma yöntemi kullanılacaktır. Elde edilen veriler SPSS20.0 programı ile analiz edilecektir. Bulgular, Yorum, Sonuç ve Tartışma Araştırma süreci devam etmektedir. Anahtar Kelimeler: Yüksek öğretim, denetim, soruşturma, etik 15 Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Antalya 16 Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, gulnarozyildirim@gmail.com 17 Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Antalya 14

33 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya Okul Müdürlerince Yapılan Denetimin Öğretmenlerde Yarattığı Stres Düzeyinin İncelenmesi Yüksel GÜNDÜZ 18, Damla ASLAN 19, Rahmi ÜNAL 20 Denetim, örgütsel eylemlerin kabul edilen amaçlar doğrultusunda, saptanan ilke ve kurallara uygun olup olmadığının anlaşılması süreci olarak tanımlanabildiği gibi, öğretimi geliştirmek ve öğrenci başarısını arttırmak amacıyla, öğretmenleri eğitim zeminine dâhil etme süreci olarak da tanımlanabilir. Türüne, amacına, kuruluşuna bakılmaksızın tüm örgütler denetimsiz yaşayamazlar. Dernetim, işleyen süreci kontrol ederek, süreçteki sapmaları düzelterek ve süreci geliştirerek örgütlerin sağlıklı olarak yaşamasına yardımcı olur. Bu bakımdan denetimin örgüt açısından zorunlu olması, örgütün kendi varlığını sürdürmeye kararlı oluşunun doğal bir sonucudur. Denetim, denetlenen üzerinde bir takım olumlu etkileri barındırırken, olumsuz etki de barındırmaktadıer. Bu olumsuzlukların başında denetimin yarattığı stres gelmektedir. Stres, bireyin günlük yaşamını olumsuz olarak etkileyen, bireyin kapasitesini aşan her durum bir stres olarak tanımlanabilir. Böylece stres bireyi olumsuz etkileyerek iş performansının düşmesine, işe yabancılaşmasına, kalitenin azalmasına ve iş kazalarına neden olmaktadır. Buradan hareketle, öğretmenin yaşadığı stres, öğretmenin kendi öz saygınlığı ve sağlığına tehdit oluşturan olumsuz duygu ve yaşantılardan kaynaklanır. Alan araştırmaları, öğretmenlik mesleğinin stres düzeyi yüksek meslekler arasında olduğunu ortaya koymaktadır. Literatürde, okul müdürlerinin yaptıkları denetimin öğretmenlerde yarattığı stres üzerinde yapılmış çalışmalar çok sınırlı olmasından dolayı bu çalışma bu açıdan önemli buşunmaktadır. Bu bağlamda yapılan araştırmanın amacı, okul müdürlerince yapılan denetimin öğretmenlerde yarattığı stres düzeyini ortaya koymaktır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, öğretim yılında Samsun ili İlkadım ilçelerindeki ilk ve orta öğretim okullarında görev yapan 256 öğretmen oluşturmaktadır. Veriler Gündüz ve Coşkun (2011) tarafından geliştirilen 34 maddelik bir ölçekle toplanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alfa değeri 0,94 dür. Ölçekle elde edilen veriler ortalama, standart sapma, t testi ve tek yönlü varyans analizi ile çözümlenmiştir. Araştırmanın bulgular ve sonuçlarına ilişkin analizleri devam etmektedir. Anahtar Kelimeler: Müdür, öğretmen, stres, denetim 18 Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Yönetimi ABD, gunduz0735@hotmail.com 19 Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bafra MYO, damlauygur@hotmail.com 20 Samsun Milli Eğitim Müdürlüğü, rahmiunal@hotmail.com 15

34 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya Kamu ve Vakıf Üniversitelerinin Yabancı Diller Yüksekokullarında Görev Yapan Öğretim Elemanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Ferhat ÇIKRIKCI 21, İdris ŞAHİN 22 Bu araştırmanın amacı, İzmir il sınırları içindeki kamu ve vakıf üniversitelerinin yabancı diller yüksekokullarında çalışan öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerini belirlemek, örgütsel bağlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre anlamlı farklılıklar gösterip göstermediğini bulmak ve bunun üzerine genel bir değerlendirme yaparak çeşitli öneriler sunmaktır. Araştırma modeli olarak tarama modeli, model türü olarak ise tekil tarama modeli benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemini öğretim yılında İzmir ilindeki kamu ve vakıf üniversitelerinin yabancı diller yüksekokullarında görev yapan 346 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin ölçülmesi için Üstüner (2009) tarafından geliştirilen Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için, SPSS istatistik paket programı kullanılmıştır. Araştırmaya ilişkin betimsel istatistikleri sunmak için frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi değerler bulunmuştur. Değişkenlere ait farklılıkların tespiti için t-testi, ANOVA ve Tukey testleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda kamu ve vakıf üniversitelerinin yabancı diller yüksekokullarında görev yapan öğretim elemanlarının genel olarak orta düzeyde örgütsel bağlılık düzeyine sahip olduğu bulunmuştur. Ayrıca öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin, üniversite türü, cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, okuldaki görev süresi, eğitim düzeyi, mezun olunan bölüm ve aylık gelir değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Bu bulgulardan farklı olarak, örgütsel bağlılığın haftalık ders yükü, kurum destekli eğitim ve birimde çalışma değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Giriş Bir örgütün temel hedefleri, amaçlarının yerine getirilmesi ve örgütün varlığının devamının sağlanmasıdır (Aydın, 2014). Bu hedefleri gerçekleştirecek olan kişiler ise örgüt üyeleridir. Örgüt üyelerinin örgütsel bağlılık düzeylerinin arzu edilen düzeyde olması, örgütsel hedeflerin gerçekleştirilebilmesi için önemli bir yere sahiptir. Örgütsel bağlılık, üç faktörle şekillenmektedir. Bunlar örgütün amaç ve değerlerine duyulan güçlü bir inanç ve kabullenme, örgüt adına çaba gösterme konusunda istekli olma ve örgüt üyeliğinin sürdürülmesine arzu duyma şeklindedir (Porter, Steers, Mowday ve Boulian, 1974). Türkiye deki yükseköğretim yapılanmasına bakıldığında kamu ve vakıf üniversiteleri olmak üzere iki farklı kurum türü görülmektedir ve bu farklılaşma da bazı sorunları beraberinde getirebilmektedir Anayasasının 130. maddesine göre kamu ve vakıf üniversiteleri, temel olarak aynı amaca hizmet ediyor olsa da vakıf üniversitelerinin mali ve idari konularda devletin gözetimi ve denetimi dışında tutulması üniversiteler arasında çalışma koşulları, mesai saatleri uygulaması, iş güvencesi, akademik özgürlük, maaş dengesi ve performans beklentisi konularını gündeme getirmektedir. Bu bağlamda devlet ve kamu üniversitelerinde, düşük düzeydeki örgütsel bağlılığın en önemli olumsuz sonuçlarından birisi olan işgücü devri yaşanabilmektedir. Türkiye deki üniversitelerin büyük bir çoğunluğunun yapılanmasında yabancı diller yüksekokullarının bulunduğu ve bu okullarda çalışan öğretim elemanlarının diğer fakültelere/bölümlere oranla daha kalabalık bir kadroya sahip olduğu düşünüldüğünde işgücü devri ya da kurumlar arası işgücü devrinin (kamudan vakıfa, vakıftan kamuya) bu kurumlarda yoğun olarak gerçekleştiği görülebilir. Örgütler için büyük bir tehdit olan işgücü devri ise eğitimde devamlılık ve istikrar konularında dengesizliğe yol açmakta ve eğitimin niteliğini olumsuz yönde etkileyebilmektedir. 21 Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Deneticiliği Bölümü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Buca/İzmir, neoferhat@hotmail.com 22 Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Deneticiliği Bölümü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Buca/İzmir, sahinidris@gmail.com 16

35 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya Araştırmanın Amacı Bu araştırma ile kamu ve vakıf üniversitelerinin yabancı diller yüksekokullarında çalışan öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeyleri belirlenmeye ve bunun üzerine genel bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Yöntem Araştırma modeli olarak tarama modeli, model türü olarak ise tekil tarama modeli benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemini öğretim yılında İzmir ilindeki kamu ve vakıf üniversitelerinin yabancı diller yüksekokullarında görev yapan 346 öğretim elemanı oluşturmaktadır. Öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin ölçülmesi için Üstüner (2009) tarafından geliştirilen Öğretmenler için Örgütsel Bağlılık Düzeyi Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için, SPSS istatistik paket programı kullanılmıştır. Araştırmaya ilişkin betimsel istatistikleri sunmak için frekans, yüzde, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi değerler bulunmuştur. Değişkenlere ait farklılıkların tespiti için t-testi, ANOVA ve Tukey testleri kullanılmıştır. Bulgular Araştırmanın sonucunda kamu ve vakıf üniversitelerinin yabancı diller yüksekokullarında görev yapan öğretim elemanlarının genel olarak orta düzeyde örgütsel bağlılık düzeyine sahip olduğu bulunmuştur. Ayrıca öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin, üniversite türü, cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, okuldaki görev süresi, eğitim düzeyi, mezun olunan bölüm ve aylık gelir değişkenlerine göre anlamlı farklılık göstermediği tespit edilmiştir. Bu bulgulardan farklı olarak, örgütsel bağlılığın haftalık ders yükü, kurum destekli eğitim ve birimde çalışma değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği ortaya çıkmıştır. Tartışma Bu çalışmada örgütsel bağlılık düzeyinin demografik değişkenlere (cinsiyet, yaş, mesleki kıdem, örgütte çalışma süresi, eğitim durumu) göre anlamlı bir farklılık göstermeyip haftalık ders yükü, örgüt destekli eğitim alma durumu ve birimde çalışma durumu gibi değişkenlere göre anlamlı farklılıklar göstermesi demografik değişkenlerin bireylerin yatırımını ve bağlılığı ölçmede kullanılabilecek geçerli ölçütler olmadığını ve bağlılıkla anlamlı şekilde ilişkili olmadığı varsayımını desteklemektedir (Wallace, 1997). Sonuç ve Öneriler Bu çalışmada demografik değişkenlerin örgütsel bağlılıkla ilişkisiz çıkmasından dolayı yöneticilerin ve İnsan Kaynaklarının, istihdam ve ücretlendirme gibi konularda yabancı dil öğretim elemanlarının demografik değişkenleriyle ilgili olarak daha temkinli politikalar izlemesi gerektiği söylenebilir. Kamu üniversitelerinin mesleki gelişim olanaklarını çeşitlendirmesi ve nicelik olarak arttırması gerektiği ifade edilebilir. Kurum çalışanları için kariyer gelişim programları geliştirilebilir. Bu program çerçevesinde öğretim elemanları lisansüstü eğitim, konferanslara katılım ve çeşitli mesleki örgütlere üyelik konularında teşvik edilebilir ve öğretim elemanlarına maddi ve manevi destek sağlanabilir. Vakıf üniversitelerindeki maaş karşılığı haftalık ders saati politikasının adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde örgütler arası adaletin sağlanabilmesi adına kamu üniversiteleriyle paralel gitmesi, öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin yükseltilmesi ve iş yükü algılarının düzeltilmesi amacıyla benimsenebilir. Birimlerde çalışan öğretim elemanlarının motivasyonlarının ve örgütsel bağlılıklarının sabit düzeyde tutulabilmesi adına yurtiçi/yurtdışı eğitim, konferans ve seminerlere katılma, maddi destek, ders yükünün azaltılması, takdir edilme, ekstra izin vb. ödüllerle desteklenmesi/desteklenmeye devam edilmesi uygun görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Örgütsel bağlılık, kamu üniversitesi, vakıf üniversitesi, yabancı diller yüksekokulu, öğretim elemanı 17

36 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya İngilizce Öğretmenlerinin Aşırı Eğitim Düzeylerine İlişkin Algılarının Belirlenmesine Yönelik Betimsel Bir Araştırma Serpil KALKAN 23 Aşırı eğitim (over education) kavramı eğitim ekonomisi alanında son zamanlarda ele alınmaya başlanan ve eğitim ve iş hayatındaki etkileri gözlemlendikçe önem kazanan bir kavramdır. Aşırı eğitim ve karşısında yetersiz eğitim (under- education) kavramları kabaca bireyin aldığı formal eğitimin yapmakta olduğu iş için fazla ya da yetersiz olması durumudur.türk eğitim sisteminde İngilizce öğretmenliği diploması almak için 4 ya da 5 yıllık bir yüksek öğretim yeterli olmakta ve istihdam edilmek için devlet eli ile düzenlenen seçme sınavından o yıl geçerli olan puan ortalamasının üzerinde bir puan almak gerekmektedir. İngilizce öğretmenlerini aşırı eğitim konusunda diğer branşlardan ayıran özelliği ise diğer branşlarda ilkokul, orta okul ve lise öğretmenleri farklı eğitim programlarında eğitim görmektedir ancak İngilizce öğretmenleri 4 ya da 5 yıllık bir yüksek öğretimden sonra her kademede ve türde okulda görev yapabilmektedir. Müfredat, kullanılan eğitim teknolojileri, sınıf yönetimi, ölçme-değerlendirme yöntemleri her eğitim kademesinde farklılık göstermektedir; bu bağlamda İngilizce öğretmenlerinin eğitim verdikleri kademe için aldıkları eğitimi yeterli ya da yetersiz algılama durumları ortaya çıkmaktadır. Bu algı hem eğitime yapılan yatırım anlamında, hem verilen eğitimin kalitesi anlamında hem de öğretmeninin iş doyumu anlamında önem kazanmaktadır.bu araştırma ile farklı kademe ve okul türlerinde istihdam edilmiş öğretmenlerin aşırı/yetersiz eğitim algıları ele alınacak ve çeşitli değişkenler ile ilişkisi incelenecektir. Giriş Yüksek öğrenim ve iş dünyası arasındaki ilişki, 1960 yılından beri ekonomik olarak gelişmiş ülkelerin yüksek öğretim politikalarında en önemli temalardan biri olmaya başlamıştır. Bologna deklarasyonu (1999) lisans programlarının içeriğinin iş dünyasının talepleri ile çok az ilişkisi olabileceğini öne sürmektedir. Bunun yanı sıra, yeni mezunların çoğunluğu (yaklaşık üçte biri) aldıkları eğitimin yaptıkları iş için fazla olduğunu, bütün bilgi ve becerilerini kullanabildikleri işlerde çalışmadıklarını ifade etmektedir. Bütün bu tartışmalar aşırı eğitim ve yetersiz eğitim kavramlarının önemini ve popüleritesini artırmaktadır. (Teichler,2013). Aşırı Eğitim ve Yetersiz Eğitim Duncan ve Hoffman (1981), bireyin eğitime katılım süresi ile iş için gerekli eğitim süresi arasındaki farkı ortaya koymak için çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalarda iki kavram ortaya çıkmıştır; aşırı eğitim ve yetersiz eğitim. Belfield (2000) Aşırı eğitimi, bir işi yapmak için gerekli bilgi ve beceriden daha fazla bilgi ve beceri edinmek, yetersiz eğitimi, bir işi yapmak için gerekli bilgi ve beceriden daha az bilgi ve beceriye sahip olmak şeklinde tanımlamaktadır. Aşırı eğitim nasıl hesaplanır? Aşırı eğitim süresi 3 yöntemle hesaplanır 1. İş analizi (Job analysis) 2. Çalışan öz-değerlendirmesi (Worker self-assessment) 3. Gerçek eşleşme (Real matching) (Hartog, 1997). Yukarıdaki hesaplama türlerinden hangisinin daha geçerli olduğu tartışma konusudur. Bazı mesleklerin doğası gereği standart bir hesaplama yöntemi henüz yoktur. 23 Mersin Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi,Teftişi,Planlaması ve Ekonomisi Anabilim Dalı, Mersin, serpilklkn@gmail.com 18

37 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya Araştırmanın Amacı Bu çalışma kapsamında İngilizce öğretmenlerinin, öğretmenlik mesleği için verilen formal eğitimine dair algıları incelenecek, toplanan veri ışığında aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır; 1. Öğretmenlik mesleği için zorunlu olan formal eğitim süresi farklı kademe ve türde okullarda öğretmenlik mesleğini yapmak için gerekli midir? 2. Size göre almış olduğunuz eğitimin süresi yapmakta olduğunuz iş için fazla mıydı? 3. Size göre almış olduğunuz eğitimin süresi yapmakta olduğunuz iş için yetersiz miydi? Yöntem Çalışma kapsamında, çalışan öz-değerlendirmesi yöntemi kullanılmış ve araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu ile veri toplanmıştır. Veri toplama aracı 10 adet sorudan oluşmaktadır. Elde edilen verilen nitel veri analizi yöntemi ile analiz edilmektedir. Bulgular Araştırma devam etmektedir. Anahtar Kelimeler: Aşırı eğitim, iş doyumu, ingilizce öğretmenleri Methods Of The Organization Of Project Activities To Create A Web Quest To Enhance Research Medeshova A.B. 24 Abstract This article describes how to use a web quest technology in the organization of research work of students. This technology involves the increase in activity, increase the motivation of students to self-study and analysis of the material. This article describes methods of organizing project activities in designing a website, also describes the possibility of supervisors and students in studies using a web quest technology. Literature review The introduction of information technologies in educational process is an integral component of the information society in general. The number of personal computers is dramatically increased, Internet is accessible for students both at the university and at home. The Internet became available to the widest layers of the users, interest in it has broken all records of people s hobbies by technical innovations [1, c. 57]. It is well known that the Internet was not designed specifically for education. However, new tools generate new activities and new methods [2, c. 55]. Also network complies with the essential requirements of the didactics of the requirements for technical training facilities, which is justified by many modern studies. Consequently, there is a need for disclosure of its potential in education and science. Analyzing publications on this issue, we note that the Internet is widely used in the learning process for the organization of research activity of students. According E.S.Polat, almost any project takes completely different colors, if materials borrowed from the Internet are used in the process of working on it [4, p. 18]. 24 M.Utemisov West Kazakhstan State University, medeshovaa@mail.ru 19

38 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya A.V.Hutorskoy notes, this form of education entrenched mainly due to additional education, although nothing prevents to extend it to a basic learning process, as it is being done in some foreign countries [3, p. 40]. One of the most effective methods of using the Internet to promote research work of students is a method of webquests (Web Quest), which was developed in 1995 by B. Dodge and T. March, San Diego University [5, p. 102]. E. Halat characterizes the web quest as a learning model, which provides for the involvement of students in activities to use for the Internet which provide resources [9, p. 109] The aim of our project is to develop a website with educational technology Web quest for organization and coordination of scientific and research work of students. In study, the authors aimed to examine the effects of cooperative learning methods using Web Quest and team-based learning on students self-direction, self-regulation, and academic achievement [6, p. 80]. The Web Quest are known longtime among teachers who regularly use the Information Technology and Communication (ICT) in their teaching. The educational value of the Web Quest is recognized by many teachers in various institutions [7, p. 31]. The author saw in his article Improving scientific training Elementary school student with the help of Web- Quest Supported Science and Vriting It offers coaching science students to write he will rely on further study. according to the researchers, the impact on the average performance of the group is znachimyy.on most will rely on in-depth future research. Min-Hsiung, Chuang; Jeng-Fung, Hung; Quo-Cheng, Sung Enhancement of Elementary School Students Science Learning by Web-Quest Supported Science Writing Online Submission, US-China Education Review A 7 p «Using Web quests combines and implements the best practices of education in one integrated activity. One of the major problems in the formation of foreign language communicative competence in the professional sphere is the development of students cognitive skills, which contribute to the formation of mature thinking. Such mature thinking gives students the ability to receive, select, analyze, simulate information and make strategic decisions about their learning.» [8]. Main part 1. Opportunities web quest technology for the organization of research work Using the web quest technology for the organization of research work of students allows 1. Organize a clever use of Internet resources in research, protecting students from unfavorable sites. 2. Web - Quest can be done individually, but group work for solving web quest is more preferred. It is achieved two objectives of education by this - communication and information exchange. 3. Web - quests develop critical thinking and the ability to compare, analyze, classify, think abstractly. 4. Web - Quest helps search the Internet - information on the instructions of the teacher. 5. Web - Quest is also a gaming method. Students perceive the job as something real and useful, which leads to increasing efficiency of research work of students. Thus, we can conclude that the Web Quest is a mini-project in the process of working on it students learn new information received from the network on the basis of the recommendations and teacher assignments. What are the benefits of this method for research? 1. Firstly, the method WebQuest aims to increase students motivation to the research activities that is achieved on the basis of the material (or part of it) through attractive form of activity for students - work on the web. 2. Secondly, work with web-quest involves constant activity of students in the process of learning new knowledge, synthesis, expansion and analysis of the existing body of knowledge. 3. Thirdly, as a result of pedagogical research is found that because the students act on their own within a web quest, they memorize easier information because it controls its reception and is interested in it [5, p. 111]. Consequently, this method of work is aimed at developing not only the knowledge and 20

39 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya skills on a particular subject, but also on the development of research methods and skills. And because the content of jobs can be material from the different areas, it can be asserted that this method is interdisciplinary. 4. Fourthly, offering students guidance in the form of a list of recommended sites, teacher structures the students work on the web. This is important because as a student efforts should be focused not on the development of the web search skills, but to improve the knowledge in a particular area and develop skills of handling and analyzing information. It is important to note that the Web Quests organize the use of the Internet, creating favorable conditions for students to work on the task, away from adverse Web sites [5, p. 114]. Of course, working with a web-quest does not exclude the possibility of free movement for web sites and possible accidental exposure of students to a website of questionable content. But without a list of recommended links for this work such a possibility would have been more. Thus, the Web-quests offer students a balance between guidance and freedom of action, so that they can independently solve the problems they face within the web-quest [5, p. 110]. It is in this particular web quests lied the basis for the development of critical thinking of students, contributing to the formation of the ability to conduct research work. Supervisor, developing quests, has the ability to: 1. Distribute easily its experience and methodology to other teachers, because once established quest can be used repeatedly; 2. Implement various teaching methods at the same time for different categories of students, thus individualizing the learning process; 3. Reduce the amount of the material through the use of simulation demo; 4. Carry out testing of various skills and abilities of students using a pc as a trainer; 5. Carry out constant and continuous monitoring of the results of research students; 6. Make a more effective independent work of students, which is becoming both controlled and managed. Using quests student is able to: 1. Work in an optimal pace for him; 2. Return to the previously studied material; 3. Analyze the complete research projects, published by the teacher to the students as an example; 4. Be able to assess the strengths and weaknesses of the project performed by; 5. Get distance consultation of supervisor at any time. Based on the objectives of the project developers have the following objectives: -- Development of web-site structure, which will be a unique platform for the realization of all the research work of the university students of the life cycle; -- Collection of information on the priority directions of research work of students of faculties for the development of the main modules of the Web site; -- Joint development with the responsible supervisors of the departments of the University web quests in certain promising areas of scientific research to fill the content of the site; -- Organization of consultation and cooperation with the representatives of science in the area of interest of knowledge in the form of blogs, where students can publicly ask questions on the subject of scientific research; -- Organization of continuous monitoring of the implementation of all phases of scientific research students; -- Publication of interim and final results; 21

40 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya -- Assistance in obtaining the results of research students in the form of web sites with presentations and other forms of media reporting; -- Organization of interactive voting and evaluation of works by students and faculty of the university. Scientific novelty and practical significance of the project The analysis of existing web - sites of universities of the Republic of Kazakhstan not found similar to the interactive platform organization research students. Basically NIRS devoted to individual pages of universities websites that in passive form describe the state of research students. Website development using educational technology Web quest for organization and coordination of scientific and research work of students is unique today. Now at educational institutions the majority of students freely use modern information technology, it is easier for them the process of finding information, processing it, and providing various forms representatively. Therefore, the usage of computer and network opportunities in research contributes several goals: -- Expanding the horizons of students in the field of achievements of domestic and foreign science; -- To identify the most talented students in various fields of science and the development of their creative abilities; -- Active involvement of students in the process of self-improvement and self-knowledge; -- Improving the skills of independent work of students, improving knowledge and learning in the areas of interest of science; -- Organization of research activity of students to improve the learning process and professional development; -- Formation of the skills of public speaking in front of a large audience. The main directions of research work organized through the website -- Involvement of capable students in research activities in accordance with their interests in a particular area of expertise. -- Education of students to work with scientific literature, the formation of information culture of scientific research. -- Introduction and cooperation with the representatives of science in the area of interest of knowledge, providing practical assistance to the students in the experimental and research work. -- Organization of consultations in the course of students scientific research. -- Attracting teachers to the management of research works of students. Currently, in the various spheres of activity there is a shortage of specialists, capable of solving problems individually and in a team, to do it with the help of Internet. Therefore, the work of students in this version of research, as a web-quest, will provide a variety of research activities, and the experience will bear fruit in the future, because while working on this project a number of competences are developing: -- The use of IT for solution of the professional tasks (including searching for the information you need, the figuration results in the form of computer presentations, websites, flash movies, databases, etc.); -- Self-learning and self-organization; -- Work in a team (planning, allocation of responsibilities, mutual aid, mutual control); - - The ability to find several ways to solve the problem, to determine the most rational option, to justify their choice; 22

41 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya -- Public speaking skills (required conduct and overcurrent protection projects with performances of authors with questions, discussions)[10, 11]. Methods Of Research Web Quest is a site on the Internet with which students work, performing a particular learning task. They include a separate issue, the topic and it may be interdisciplined. A feature of web quests is that part or all of the information for individual or group work with students is on different websites. In addition, the result of working with web quest is to publish works by students in the form of Web pages and Web sites (local or Internet) (YS Bykhovsky Educational web quests ). Developer of Web-Quest is Bernie Dodge, a professor of educational technology at the University of San Diego (USA). It is identified the following tasks for web quests by him. -- Retelling is demonstration of understanding of the subject on the basis of submissions from different sources in a new format: the creation of presentations, a poster, a story. -- Planning and Design are development of a plan or project on the basis of specified conditions. -- Self-knowledge is any aspects of the study of personality. -- Compilation is form transformation of information obtained from different sources: the creation of recipes book, a virtual exhibition, a time capsule, the capsule culture. -- Creative Activity is creative work in a particular genre - the creation of plays, poems, songs and video. -- Analytical task is search and systemization information. -- Detective, puzzle, mysterious story are conclusions based on contradictory facts. -- Achievement of consensus is development of solutions for acute problems. -- Evaluation is justification of a certain point of view. -- Journalistic investigation is an objective presentation of information (sharing opinions and facts). -- Belief is a decline on its side opponents or neutral-minded individuals. -- Scientific research is the study of various phenomena, discoveries, facts on the basis of unique online sources. In prepared project following task types will be used: -- Planning and design; -- The compilation; -- Creative task; -- Analytical task; -- Achievement of consensus; -- Assessment; -- Belief; -- Research. Web Quests have the following components: 1. An introduction that sets the stage for the activity and provides background information. 2. A task that is feasible and interesting. It usually engages students in answering a complex openended question or solving a real world problem. Students need first to learn some basic background information about the issue. Then, working in small groups, they become experts on some aspect of the problem by analyzing the Web sites given to them by the teacher. Finally, they 23

42 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016/ Antalya complete a real world activity by producing an output, e.g. a written report, an oral presentation, a multimedia presentation, a website. 3. A set of information sources needed to complete the task. Teachers usually pre-select a few websites which provide background information for all learners, as well as specific websites for each student s role. 4. A description of the process the learners should follow to complete the task. It may include a description of the different roles to play, with the tasks to be performed by the students playing each role. Resources may be embedded in the process section. 5. Evaluation, usually in the form of a rubric that sets the assessment criteria for the students. 6. A conclusion that closes the quest and encourages the learners to reflect on the process. Luzón, María José (2007) Enhancing Webquest for Effective ESP Learning. CORELL: Computer Resources for Language Learning 1, page: Stages of quest Web Quest an approach based on a request of the theory of constructivism, and the the principles of collective training, with some adaptations made to suit the needs and interests of students. The main stage of the implementing of Web Quest is to find and read, then steps in teaching writing. Pornpilai Termsinsawadi Punchalee Wasanasomsithi WebQuest Module Development for Enhancing EFL Reading and Writing Abilities of Thai Undergraduate Engineering Students First stage Students are introduced to the basic concepts of the chosen topic, similar projects materials. Roles in the team are assigned: 1-4 persons per 1 role. All team members should help each other and teach the work with the necessary computer programs. Role stage Individual work in a team towards a common goal. Members simultaneously perform tasks in accordance with the selected role. Since the purpose of the work is not competitive, then in the process of working on a webquest there is a mutual learning skills of the team members with the necessary computer programs and Internet resources. Team co summarizes each task, participants share material to achieve a common goal - to create a site with the results of his research. Tasks: 1. searching for information on a specific topic; 2. Development of site structure; 3. the creation of materials for the site; 4. refinement of materials for the site. The final stage The team is working under the supervision of an experienced manager, feels its responsibility for the published results of research on the Internet. Results and recommendations According to research problems, conclusions and proposals are formulated. It is held contest executed works, where estimated job understanding the reliability of the information used, its relation to a given topic, critical analysis, logic, structured information, certain positions and approaches to solving problems, personality, professionalism, presentation. In the evaluation of results both teachers and students are participating through discussion and interactive voting. This technology is used for the following tasks: 1. To acquire basic knowledge on the subject, title or theme of the course. 24

43 VIII. Uluslararası Eğitim Denetimi Kongresi / Ekim 2016 / Antalya 2. To systematize the acquired knowledge. 3. Develop the skills of self-control. 4. Develop motivation for learning in general. 5. Provide training and guidance to students in independent work on the training material. Image 1. Methodological seminar on the creation of a web-quest to enhance research With the use of trained web-quests were able to: 1. To work in an optimal pace for him; 2. The return to the previously studied material, to obtain the necessary assistance to interrupt the learning process in any place, and then come back to it; 3. Easier to overcome psychological barriers (diffidence, indecision, fear of ridicule); 4. Develop the necessary skills to the required training. The actual placement of web quests in the network can significantly improve students motivation to achieve the best results of scientific research. Anahtar Kelimeler: Project, activities, web Quest, website, research, scientific work 25