HIZ VE DEVİR ÖLÇÜMÜ 1
|
|
- Altan Ağca
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 1 HIZ VE DEVİR ÖLÇÜMÜ
2 Hız; bir cismin birim zamanda alınan yola denir. Hareketlinin herhangi bir andaki hızına Ani Hız, yol boyundaki hızların ortalamasına da Ortalama Hız adı verilir. Hız Nedir? Sürat Nedir? Hız, vektörel bir büyüklüktür; yönü ve büyüklüğü ile ifade edilir. Hız birimleri SI birim sisteminde m/s, İngiliz ölçü sisteminde 1ft/sn=30,6cm/s veya 1mil/saat=1,6km/sa tir. Yaygın olarak kullanılan hız birimi 1 saatte alınan yolu kilometre cinsinden ifade eden kilometre/saat'tir. Kısaca km/sa olarak gösterilir (1m/sn=3,6km/sa). Hız; V = X t ile hesaplanır. eder. 2 Burada X, alınan toplam yolu; t toplam zamanı ifade
3 Serbest düşen bir cismin -parabol çizerek kazandığıhızı düzgün değişen ve artan hız, düz bir yolda 70km/sa sabit hızla giden arabanın hızı sabit hız, yukarıya doğru düşey olarak fırlatılan bir cismin hızı ise düzgün değişen ve azalan hızdır. Yürüyen bir insanın hızı 5km/sa, ses hızı havada yaklaşık 340m/s=1224km/sa=1mach, ışık hızı ise yaklaşık olarak km/s'dir. Dünyanın en hızlı kara hayvanı olan Çitanın hızı 120km/sa iken en hızlı insan hızı 37km/sa tir. 3
4 Dünyanın en hızlı kara hayvanı 2009 yılında 100m yi 6,01sn de koşan dişi çita Sarah tır. Koşu sırasında 3sn den az bir zamanda 100km/h hıza çıkmış ve maksimum hızı 119km/sa olmuştur. Hayvanın maksimum hızı m/sn cinsinden 4
5 Bazı Hareketlilerin Erişebildiği En Büyük Hızlar İnsan (100 m'lik yolda) 37 km/sa. (Anlık hız 42km/sa) Bisiklet 40 km/sa Yarış atı 70 km/sa Leopar 96 km/sa Balık 109 km/sa Çita 120 km/sa Kuş 360 km/sa Otomobil 431 km/sa Yarış motorsikleti 513 km/sa Tren (Maglev) 581km/sa Özel sürat otomobili 1227 km/sa Ses hız 1235km/sa Tabanca mermisi (Namludan çıkış hızı) 3500 km/sa Uçak, 3 mach=3564 km/sa İnsanlı uzay aracı km/sa İnsansız uzay aracı km/sa Dünyanın ekvator üzerindeki çizgisel hız ise 1667 km/sa'tir 5
6 Hız Birimleri Hız, yolun zamana bölümü olduğundan en çok kullanılan birim metre/saniye'dir. Kısaca m/s ile gösterilir. Eğer zaman saat olarak alınırsa yol kilometre olarak alınmalıdır. Bu durumda birim km/sa (km/h) olur. SI birim sistemini kullanılmadığı ülkelerde mil/sa, knotts, feets/dak, feet/s gibi birimler de vardır. Felix Baumgartner 14 Ekim 2012 tarihinde 39000m yükseklikten dünyaya atlayıp 833,9mph (1342km/h) hıza ulaşarak dünya rekorunu kırmıştır. HIZ BİRİMLERİ 1 km/h 0,62140 mil/h 1 km/h 0,53996 knotts 1 km/h 54,680 feet/dak 1 mil/h 1,609 km/h 1 mil/h 88 feet/dak 1 mil/h 0,86898 knotts Hız birimlerinin karşılaştırılması 6
7 Örnek: Saatteki hızı 90km olan bir aracın hızını m/s cinsinden bulunuz. Saatteki hızı 90km olan bir aracın hız, 90km/sa şeklinde yazılır. Bunun anlamı, aracın bir saat içinde alacağı yolun 90km olacağıdır. m/s cinsinden hızın ifade edilmesinde bir saniyede aldığı yol hesaplanmalıdır. Bu nedenle 90km lik alınan yol m cinsinde ve 1sa lik zaman ifadesi s ye dönüştürülmelidir. 90km = 90000m ve 1sa = 3600s olduğuna göre m/s cinsinden hızın gösterimi için; 90000m 3600s = 25m/s yazılmalıdır. Bu durumda 90km/sa ile yol alan bir araç bir s de 25m yol alıyor demektir. 7
8 Örnek: Uluslararası bir 100m atletizm yarışmasında birinci gelen atlet 9,56s lik derecesi ile Dünya rekoru kırarak şampiyon olmuştur. Bu atletin ortalama hızını m/s ve km/sa cinsinden bulunuz. V = X t = 100 m 9,56 s = 10, 46m/s km/sa cinsinden hesaplama için atletin bir saatte alması gereken yol hesaplanır. Saniyede 10,46m yol alan bu atletin bir saatte alacağı yol; Alınan yol = 10, = 37656m olarak hesaplanır. Buna göre atletin koşuş sırasındaki ortalama hızı 8 37,636km/sa olarak hesaplanır.
9 Örnek: Bir fabrikada bulunan şişeleme sisteminde konveyörün hızı 0,25m/s dir. Şişeleme ünitesinden çıkan şişelerin arasında 10cm lik aralık olduğuna göre bir saatte şişelenecek olan şişe sayısını hesaplayınız. Şişe sayını hesaplamak için konveyörün bir saatte alacağı yol bulunmalıdır. Konveyör 0,25m/s lik hızla hareket ettiğine göre saniyede 0,25m yol alıyor demektir. Bir saatte alacağı yol ise; Bir saatte alınan yol = 0, = 900m Şişeler arasında 10cm lik aralık olduğuna göre bu konveyörde şişelenecek şişe sayısı; Şişe sayısı = 90000cm 9 = 9000adet 10cm
10 Hız Ölçü Aletleri ve Kullanımı Hızı ölçen aletler hangi alanda ölçüm yapıldığına göre değişir. Anemometre; rüzgar yada hava hızı ölçer. Havalandırma sistemlerinde ve meteoroloji istasyonlarında kullanılır. Bu alette hızın uygulandığı küçük bir pervane vardır. Pervaneye çarpan hava akımı bu pervaneyi döndürerek alette bulunan küçük bir dinamoyu döndürür. Dinamo gerilim üreterek elektronik devreye sinyal uygular. Bu sinyal devir olarak ekrana yansıtılır. Alet üzerinde hızın birimini m/s, km/h, knotts, feet/dak olarak okumak için buton vardır. 10
11 Hız radarı; trafik karayolları denetimlerinde kullanılan hız ölçüm cihazlarıdır. Radar kelimesi, Radyo Algılama ve Menzil Tayini ifadesinin İngilizce karşılığının (RAdio Detecting And Ranging) kısaltmasıdır. Radar, uzaktaki nesneleri radyo dalgalarının yansıması yardımıyla tespit eden cihazdır. Radarın çalışma prensibi ses dalgası yansıma prensibine çok benzer. Sesi yansıtan bir nesneye doğru bağırılması halinde (örneğin bir kayalık vadide veya mağarada) bir yankı işitilir. Eğer sesin havada yayılma hızı biliniyorsa nesnenin mesafesi (menzil), yansıma zamanı ölçülerek hesaplanabilir. 11
12 Hız Ölçü Radarı 12
13 Devir Ölçü Aletleri ve Kullanımı Takometre(turmetre); döner makinelerde (elektrik motoru, motorlu araçlar) dönme hızının (devir) ölçümünde kullanılan hız ölçüm aygıtıdır. Devir, bir cismin birim zamanda yaptığı tur sayısına denir. Tur ile döner cismin kendi etrafındaki 360 lik dönüşü kastedilmiştir. Örneğin; bir elektrik motorunun milinin dönme sayısı, bir araba motorunun dönme sayısı gibi. Devri ifade etmek için 'tur' birim olarak kullanılabilmektedir. Bunun yanında devir/dk (d/d) da yine devir sayısını ifade eder. Bunu ifade için RPM kısaltması kullanılır. RPM'nin anlamı Revolution Per Minutes'dir, yani dakika başına oluşan devir demektir. Devir sayısı r/min, veya r min 1 şeklinde de gösterilir. Temaslı yada temassız şekilde ölçüm yapabilen takometreler üretilmektedir. Ölçüm yöntemine göre takometreler; takojeneratörler (AC ve DC), palsli takometreler 13 (mekanik ve optik), stroboskoplardır.
14 Takometre(turmetre) Takoüreteç, takogeneratör Palsli takoüreteç, enkoder 14
15 Takojeneratörler; devir sayısı ölçülecek olan makinenin miline temas ederek dönmesi ile elektrik üretimi prensibine göre çalışırlar. Ölçü aletinin ibresi üretilen gerilimin yerine devir sayısına göre bölümlendirilmiştir. Palsli (darbeli) takometreler; Mekanik yada optik olarak iki çeşidi vardır. Mekanik sistemli darbe üretilerek devir ölçümünde ise makinenin miline bir dişli rotor (delikli saç paketi) konur. Darbeleri algılamak için de dişli rotor önüne sargılı bir daimi mıknatıs konulur. Dişli rotor döndükçe mıknatıs hava boşluğu değiştiği için bobinde darbe şeklinde bir gerilim üretilir. Bu gerilim takometre devresinde sayılarak devir ölçülür. 15
16 Optik çalışan takometreler, dönen makinenin miline temas etmeden mil üzerine yapıştırılan bir yansıtıcı üzerinden birim zamanda yansıyan sinyalin sayısına göre çalışırlar. Takometre dönen mil üzerine yapıştırılmış şeride tutularak ışık gönderilir. Takometrenin gönderdiği ışığı milde bulunan şeridin geri yansıtması takometre içindeki dijital devreye bir darbe (pals) uygular. Bu devre, darbe sayısını ölçüm süresine göre dakika cinsine çevirerek takometre ekranına dakikadaki devir sayısı olarak yansıtır. Bu şekilde üç, beş saniye gibi kısa bir sürede devir ölçülebilir. Bu optik yöntemli takometreler yaygın olarak kullanılır. Optik takometrelerin aynı zamanda temaslı ölçüm yapanları da vardır. Takometrelerin bazılarında birimleri RPM, metre/dak, feet/dak olarak gösterebilme özelliği de bulunmaktadır 16
17 Örnek: Dakikadaki devir sayısı 2850d/d (2850rpm) olan bir elektrik motorunun saniyedeki devir sayısını bulunuz. Elektrik motoru bir dakikada 2850 devir yaptığına göre bir saniyelik devir için 60 a bölünmelidir. 1saniyedeki devir sayısı = = 47, 5devir/saniye 2850 devir 60 saniye 17
18 18 BASINÇ ÖLÇÜMÜ
19 Genel olarak maddeler; katılar ve akışkanlar olarak ikiye ayrılabilir. Akışkanlar, akabilen maddeler anlamına gelmekteyken sıvı ve gazları içine alır. Akışkan maddeler, bulundukları kabın şeklini alır ve ağırlıkları nedeniyle kap cidarlarına kuvvet uygularlar. Akışkana ait yüzey üzerine etki eden dik kuvvetin, birim alana düşen miktarı Basınç olarak adlandırılır. Kuvvetin kaynağı ne olursa olsun bütün yüzeye etki eden toplam kuvvet F ve yüzeyin alanı A ile gösterilirse akışkanın basıncı P aşağıdaki gibi tanımlanır. P = F A (N/m2 ) 19
20 Basınç, temel olarak mekanik bir kavram olup kütle, uzunluk ve zaman ölçüleri ile tanımlanabilir. Yükseklik ile basınçtaki değişim, yoğunluk ve yerçekimi ivmesi ile orantılıdır. dp = ρgdh Denklemde, ρ ortamın yoğunluğu, g yerçekimi ivmesi ve dh dikey yükseklik değişimidir. Basınç, akışkanın bulunduğu yüzeylerden birine uygulanırsa, basınç değerinden hiçbir şey kaybetmeden aynen iletilir. 20
21 Basınç Birimleri Birim yüzeye etki eden kuvvete basınç denilmektedir. Kuvvet birimi, Newton ve alan birimi, m 2 olarak alınırsa formül gereği basıncın birimi N/m 2 olarak ifade edilir. SI birim sistemine göre basınç birimi Pascal dır ve 1Pascal= 1N/m 2 ye karşılık gelmektedir. Bu da 1m 2 lik alana eşit olarak yayılmış 1Newtonluk kuvvete eşittir. Teknik sistemlerde daha çok atmosfer birimi kullanılır. Bir atmosfer (1atm), +4 C de bir metre yüksekliğindeki su sütununun bir santimetre karesine etkiyen basınçtır. Atmosfer basıncı yaklaşık 1Bar değerine eşittir. Bununla birlikte günlük yaşantıda kullanılan psi (Per square inç yani 1inç kare başına düşen basınç) gibi basınç birimleri de kullanılmaktadır. 21
22 Basınç Birimlerinin Birbirine Dönüşümü 1 Pa 1N/m 2 1 Atm 1,01325 bar 1 Atm 101,325 kpa 1 Atm 14,69595 psi 1 bar 100kPa= Pa 1 bar 14,50377psi Örnek: 240milibar kaç kilo paskal (kpa) eder? 1bar = 1000milibardır. 240milibar 240/1000 = 0, 24bar olur. 1bar 100kPa ise 0,24bar x kpa eder x = , 24 = 24kPa 22
23 Basınç ölçü aletleri Basınç ölçümünde kullanılan ölçü aletleri mekanik yada elektronik yapıda olabilir. Manometreler, U manometre ve bourdon tüplü manometreler mekanik yapıdadır; straingauge, piezoelektrik malzeme bulunduran basınç ölçerler elektronik yapıdadırlar. Manometreler; akışkanların basınçlarını ölçmek için kullanılır. U manometre, U şeklinde kıvrılmış, cam veya plastik gibi malzemelerden yapılmış dairesel kesitli şeffaf bir borudur. Boru içerisine ölçüme uygun olarak, cıva veya su konulmuştur. Ölçüme başlanmadan önce her iki kolda bulunan sıvı yüksekliği aynıdır. Basıncı ölçülecek gazın bulunduğu kap manometrenin bir koluna bağlanırken; diğer kol referans olarak atmosfere açık bırakılır. Basıncı ölçülecek gaz, sıvı üzerine basınç yaparak manometrenin her iki tarafındaki sıvı düzeyleri arasında yükselti farkı meydana getirir. U 23 manometrelerde meydana getirilen bu yükselti farkı ile gaza ait basınç yada basınç farkı ölçülebilir.
24 U manometrenin yapısı Seviyeler arasındaki toplam fark h, basıncı ileten akışkan yoğunluğu ρ f, manometrede kullanılan sıvının yoğunluğu ρ m ve yerçekimi ivmesi g ise basınç farkı; p a ghρ m = p ghρ f p p a = gh(ρ m ρ f ) Havanın yoğunluğu ρ hava = 1, kg/m 3 Suyun yoğunluğu ρ su = 1000kg/m 3 24
25 Bourdon tüpleri, basınç ölçümünde en çok kullanılan yapılardır. Metal alaşım çelik veya prinç malzemelerden yapılmış ve bir ucu basınç ölçümü için açık diğer ucu kapalı eliptik şekilde bükülmüş C şekilli boru yapıdadırlar. Açık ucundan basınç yada vakum uygulandığında ucu açılarak (basınç) yada büzülerek (vakum) şekil değişimine uğrar. Bourdon tüpüne basınç veya vakum uygulandığında şekilde görüldüğü gibi elastik bir şekil değişimi meydana gelir. Borunun açık ucunun değişimi yay ve dişli mekanizmalarla dönme olarak ibreye yada elektriksel sinyale dönüştürülmek amacıyla algılayıcıya iletilir. 25
26 26
27 Basınç ölçümü; metallerin gerilmeye bağlı olarak boyunun uzaması ve buna bağlı olarak direncinin değişimine indirgenerek gerçekleştirilebilir. Bir strain-gauge (gerilme ölçer); direnci uygulanan gerginliğin fonksiyonu olan bir rezistif elastik algılayıcıdır. Bir silikon diyafram basınç algılayıcısı, elastik malzeme olarak ince silikon diyafram ve diyaframın içine dağıtılarak yerleştirilmiş katkı malzemelerinden yapılmış strain-gauge dirençlerinden oluşur. 27
28 Dirençteki değişim, uygulanan gerginlikle ve akabinde de uygulanan basınçla orantılıdır. Dirençler diyafram üzerinde boyuna ve enine katsayılar ters polariteye sahip olacak şekilde yerleştirilir. Bu yüzden dirençler zıt yönlerde değişir. Tipik olarak bir Wheatstone Köprüsü devresine bağlanabilirler. Genel olarak mutlak, fark, vakum ölçümü ve kalibrasyon için kullanılırlar. 28
29 Doğada bulunan kuvars, turmalin gibi bazı cisimlerde, basınç veya şekil değişikliği sonucu meydana gelen elektrik olayına Piezoelektrik denir. Piezoelektrik, kristal yapıdaki cisimlerin kendilerine dışarıdan uygulanan basınç miktarı ile orantılı olarak elektrik üretme özelliği olarak da açıklanabilir. İki ucundan basınç uygulanan kristal yapının yine bu iki ucu arasında potansiyel farkı (voltaj) ölçülebilir. Aynı şekilde, bu işlemin tersi de geçerlidir. Yani dışarıdan voltaj verildiğinde kristal yapının şekli az da olsa değişir. Bu özellikten yararlanılarak basınç ölçümü yapılabilir. 29
30 30 IŞIK ÖLÇÜMÜ
31 IŞIK ÖLÇÜMÜ Işık yada görülebilir ışık; görme işleminden sorumlu insan gözü ile görülebilen elektromanyetik radyasyondur. Görülebilir ışığın dalga boyu 380nm ile yaklaşık 740nm ve frekansı yaklaşık 405THz ile 790THz aralığındadır. Fizikte ışık terimi bazen görünen yada görünmeyen herhangi bir elektromanyetik dalgadan bahsederken de kullanılır. Işık Birimleri Bir Fotonun Enerjisi: Işık çok küçük enerji paketleri halinde yayılır. Işığı oluşturan enerji paketlerin her birine foton denir. Bir fotonun enerjisi dalga boyuyla ters, frekans ile doğru orantılıdır. E foton = h.c λ = h. f burada; h = 6, js (Planck sabiti) c = m/s (ışığın boşluktaki hızı) 1 = ışığın dalga boyu (m) f = ışığın frekansı (s -1 ) 31
32 Elektromanyetik tayf (spektrum) 32
33 Fotonun enerji birimi formülden E = h. f den E = joule. s. (s 1 ) ve E nin birimi joule olarak bulunur. 1eV; Bir elektronun, boşlukta, bir voltluk elektrostatik potansiyel farkı katederek kazandığı kinetik enerji miktarıdır. 1eV = 1, joule' dir. Aydınlanma Işık kaynağından çıkan ışınlar bütün yönlerden yayılırken doğrudan doğruya veya dolaylı olarak ulaştıkları yüzeyleri aydınlatır. Bir yüzeydeki aydınlanma ışık kaynağının şiddetine, yüzeyin kaynağa olan uzaklığına ve ışığın yüzeye geliş açısına göre değişir. 33
34 Işık şiddeti; bir ışık kaynağından birim katı açı (solid angle) içerisinde yayılan ışık akısının bir ölçüsüdür. Işık akısı dendiği zaman, kaynaktan yayılan toplam akı, ışık şiddeti dendiği zaman ise bir steradyanlık katı açı içerisindeki akı kastedilir. MKS sistemi içerisinde ışık akısının birimi lümen, ışık şiddetinin birimi ise candela (kandela) dır. lumen lm ile kandela cd ile gösterilir. Kandela (Candela); bir atmosfer (101325N/m 2 ) basınç altında ve platinin ergime sıcaklığındaki (1769 C) bir siyah cismin 1/60000m 2 büyüklüğündeki yüzeyinin kendisine dik olan bir doğruda verdiği ışık şiddetine denir. I sembolü ile gösterilir. Candela yedi temel birimden biridir. 34
35 Işık akısı; bir fiziksel niceliktir ve insan gözünün algıladığı ışık gücünün miktarını ifade eder. Bu tariften de anlaşıldığı gibi, ışık akısı hem ışınım yapan kaynağın gücüne hem de insan gözünün özelliğine bağlıdır. SI birimi MKS sisteminde lümen dir ve lm kısaltmasıyla gösterilir. Lümen; ışık şiddeti 1candela (cd) olan bir nokta kaynaktan bir metre uzaklıkta, ışınlara dik olarak konmuş 1m 2 lik yüzeye gelen ışık akısıdır. 35
36 Aydınlanma şiddeti yada aydınlanma (ışık akısı yoğunluğu); kaynakla değil, aydınlanan yüzeyle ilgili bir niceliktir ve birim alan üzerine dik olarak düşen ışık akısı anlamına gelmektedir. Birimi lüks tür ve lx(lm/m 2 ) kısaltmasıyla gösterilir. Başka bir ifadeyle aydınlanan bir yüzeyin 1m 2 'sine, bu yüzeyi aydınlatan ışık kaynaklarından gelen ışık akılarının toplamıdır. Aydınlatma şiddeti = E = φ A olarak hesaplanır. Işık şiddeti ile aydınlatma şiddeti arasında; E = I r2 bağıntısı vardır. I şiddetindeki bir kaynaktan birim yüzeye dik gelen ışık şiddeti I ise yüzeyle α açısı yaparak gelen ışınların yüzeye dik bileşeni I. cosα olur. Bu durumda aydınlanma şiddeti; E = I.cosα r2 olarak hesaplanır. 36
37 Gündüz ışığının oluşumunda iklimlerin mevsimlerin, hava koşullarının sürekli değişkenliği unutulmamalıdır Gündüz ışığının mevsimlere ve hava koşullarına göre farklı çokluğu ve dağılışı aydınlatma sorunların çözüm getirecek kişinin denetimi altında değildir, ayrıca gündüz ışığının yapıların mimari planlamasında önemi büyük olmuştur. Aydınlatma şiddeti açık havada gündüzleri lüks arasında, geceleri ise lüks arasında değişmektedir. Hava Durumu Yaz aylarında güneşte (saat 12) Yaz aylarında bulutlu havada (saat 12)1 Yaz aylarında oda pencere önünde (saat 12) Yaz aylarında odada içerilerde (saat.12) Dolunaylı gecede Aydınlık Düzeyi lüks lüks 2.500lüks 300lüks 0,25lüks Berrak yeni doğmuş ayda 0,01lüks 37
38 Mekân Tipi Aydınlık Aydınlık Şiddeti Mekân Tipi Şiddeti (Lux) (Lux) Sınıflar 500 Banyolar 100 Yatak Odaları 50 Mağazalar 300 Oturma Odaları 100 Süper marketler 750 Merdivenler 100 Bekleme Mutfaklar 300 Salonları 200 Kütüphaneler 500 Tekstil Atölyeleri 750 Laboratuvarlar 500 Genel Ofisler
39 39
40 40
41 Işık Seviye Ölçü Aletleri İnsanların daha verimli olması için bulundukları ve çalıştıkları yerin aydınlığının iyi olması gerekir. İyi bir aydınlatma için mekânların aydınlık şiddeti uluslararası standartlarla belirtilmiştir. Aydınlık şiddetini ölçmek için lüksmetreler kullanılır. Lüksmetrenin yapısında foto elektrik pil ve galvanometre bulunur. Foto elektrik pil, ışığa duyarlı kimyasal metallerden yararlanılarak yapılmıştır. Bu metaller üzerine ışık düştüğü zaman elektriksel olaylar başlar ve bir emk oluşur. Bu gerilim galvanometreyi çalıştırır. Lüks cinsinden taksimatlandınlmış galvanometre skalası sapar ve bir değer gösterir. Aletin göstergesi, foto eleman üzerine gelen ışık şiddeti ile orantılıdır. 41
42 Lüksmetreyi kullanırken göz önünde bulundurulması gereken hususlar: Lüksmetre, ışığın geliş açısına göre dik tutulmalıdır. Ölçme kademesi en küçük ölçme kademesinden başlanarak büyütülmelidir. Ölçme sırasında lüksmetre üzerine herhangi bir gölge düşmemelidir. Işığı yansıtan maddelerde ölçüm yapılırken uzak mesafeden yapılmalıdır. Ölçüm bittikten sonra lüksmetre mutlaka aydınlık olmayan bir yerde korunmalıdır. Lüksmetre ile ölçüm yapılırken ölçüm yapılan yerin değişik noktalardan ölçümleri yapılmalıdır. Geniş bir yüzeyin aydınlanma şiddeti ölçülecekse değişik noktalardan ölçmeler yapıp ortalaması alınmalıdır. 42
43 Ses Ölçümü Ses, atmosferde canlıların işitme organları tarafından algılanabilen periyodik basınç değişimleridir. Fiziksel boyutta ses, hava katı sıvı veya gaz ortamlarda oluşan basit bir mekanik düzensizliktir. Bir maddedeki moleküllerin titreşmesi sonucunda oluşur. Ses, desibelmetre ile ölçülür. Desibel(dB), belirli bir referans güç ya da miktar seviyeye olan oranı belirten genelde ses şiddeti için kullanılan logaritmik ve boyutsuz bir birimdir. Sesin yayılması için maddesel ortama ihtiyaç vardır. Yani boşlukta ses yayılmaz. Ses dalgalar halinde yayılır. Ses kaynağından çıkan ses maddenin taneciklerini titreştirir. Bu nedenle ses yayılır. Ses dalgasının her bir tam devrinde bir sıkışma ve bir seyrekleşme serisi vardır. 43
44 Ses, tanecikler halinde yayılır, tanecikler ne kadar sık ise o kadar hızlıdır. Sesin yayılma hızı sırasıyla katıdan sıvıya, sıvıdan gaza azalır. Hız(V) = uzaklık(d)/süre(t) biçiminde gösterilen genel hız formülü aslında teorik bir değer niteliği taşımamaktadır. Çünkü bu formülde göz önüne alınmayan dış faktörler, ses dalgalarının hızı üzerinde bir dizi etkiler yaratır. Örneğin rüzgâr sesi uzaklara taşır, gece ve gündüzün sıcaklık farkları ses dalgalarını etkiler. Ses dalgaları katılarda yaklaşık olarak 5000 m/s hızla yayılır. Suda 1453 m/s hızla yol alır. Havada yaklaşık 340 m/s yol alır. 20 C de 343,2m (1235,52 km/h) dir. Çeşitli frekanslarda sinüsoidal dalgalar; alttaki dalgalar üstteki dalgalardan daha yüksek frekansa sahiptir. 44
45 Bell X-1, orijinal adıyla XS-1 insanlı (Chuck Yeager) sesten hızlı uçan ilk uçak (19 Ocak 1946) 1. Ses altı 2. Ses hızında Mach 1=1235km/h 3. Ses üstü 4. Şok dalgası 45
46 Ses kaynakları Ses veren her madde bir ses kaynağıdır. Sesler kaynaktan aldığı enerjilerle titreşerek yayılırlar. Titreşen cisimler esnek olup sesi oluşturur. Esnek olan cisimler ses dalgaları meydana getirebilir ve ses dalgalarını iletebilir. Ses mekanik dalga olduğu için yayılması için bir ortama ihtiyaç duymaktadır. Ses dalgaları ortamlarda sıkışma ve genleşme şeklinde boyuna ilerleyen dalgalardır. Ses dalgalarının basıncı olup girişim sunucu vuru oluştururlar. Ses kaynakları ikiye ayrılır bunlar doğal ses kaynakları ve yapay ses kaynaklarıdır. Doğal ses kaynakları; Yağmur, rüzgâr, su akıntıları, gök gürültüsü, canlı sesleri, doğa sesleri gibi kendiliğinden ses çıkaran ses kaynaklarıdır. Yapay ses kaynakları; Makina, enstrüman gibi üretilmiş araç-gereçler yapay ses kaynaklarıdır. 46
47 Sesin bir frekansı, boyu, periyodu ve hızı bulunmaktadır. Sesin birim zamandaki (genellikle saniye) titreşim sayısına "frekans" denir. Birimi ise Hertz (Hz) dir. Dalga boyu, bir ses dalgasının oluşması için sesin aldığı yoldur. Sesin hızı normal koşullarda; havada 340, tahtada , suda , çelikte ise 8000m/s dir. Ses boşlukta yayılmaz. Çünkü titreşen bir cismin sıkışıp genleşmesine yol açabilecek atom ya da molekül gibi tanecikler yoktur. Ses beri ya da infrasound (infrasonik) olarak nitelendirilen ses frekansları, 20 Hz den az olurlar. Böylece insan kulağının duyamayacağı kadar düşük, fakat hava basıncı değişiklikleriyle oluşan ses dalga frekanslarından daha yüksektirler. 47
48 İnsan kulağının teorik olarak 20Hz ile 20000Hz arasını duyduğu söylense de, en iyi 250Hz ve 3000Hz arasındaki konuşma frekansı bölgesini duyar. Hayvanlar, insanların duyamadığı ses frekanslarını bile algılayabilirler. Örneğin fillerin ayağında çok alçak frekansları algılayan doğal alıcılar vardır. Ses öte ya da ultrasound (ultrasonik), insan kulağının duyamayacağı çok yüksek frekanstaki seslere verilen addır. Frekansı Hz'in üstündedir. Hayvanlar Hz den yukarısını duyabilirler. Francis Galton ( ) köpeklerin bu özelliğinden yararlanarak Galton Köpek Düdüğünü tasarlamıştır. Sadece köpeklerin duyabileceği frekanslardaki sesleri veren bu düdük köpek terbiyeciliğinde ve istenmeyen köpeklerin uzak tutulmasında kullanılmaktadır. Frekansı ile Hz arasındadır. Uygulamada bu kadar yüksek sıklığa sahip ses, 48 insan kulağı tarafından duyulamamaktadır.
49 49 Ses seviyeleri ve bunlara karşılık gelen ses basıncı ve şiddet tablosu
50 KAYNAKLAR 1. NACAR, A. Mahmut; Elektrik-Elektronik Ölçmeleri ve İş Güvenliği 2. ANASIZ, Kadir; Elektrik Ölçü Aletleri ve Elektriksel Ölçmeler; MEB Yayınları 3. MEGEP; Fiziksel Büyüklüklerin Ölçülmesi; Ankara MEGEP; Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülmesi; Ankara New International Safety Standards for Digital Multimeters
HIZ VE DEVİR ÖLÇÜMÜ 1
1 HIZ VE DEVİR ÖLÇÜMÜ HIZ VE DEVİR ÖLÇME Tanımlar Hız; bir cismin birim zamanda alınan yola denir. Hareketlinin herhangi bir andaki hızına Ani Hız, yol boyundaki hızların ortalamasına da Ortalama Hız adı
DetaylıHIZ VE DEVİR ÖLÇÜMÜ 1
1 HIZ VE DEVİR ÖLÇÜMÜ HIZ VE DEVİR ÖLÇME Tanımlar Hız; bir cismin birim zamanda alınan yola denir. Hareketlinin herhangi bir andaki hızına Ani Hız, yol boyundaki hızların ortalamasına da Ortalama Hız adı
DetaylıMetrik sistemde uzaklık ve yol ölçü birimi olarak metre (m) kullanılır.
LİNEAR (DÜZGÜN DOĞRUSAL) BİOKİNEMATİK ÖZELLİKLER Düzgün doğrusal hareket bir cismin düz bir doğrultuda ilerlemesi, yer değiştirmesidir. Uzunluk, hız, ivmelenme bu bölümde incelenir. Yol-Uzaklık kavramları:
DetaylıSES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bi
SES FĠZĠĞĠ SES DALGALARı Dalgalar genel olarak, mekanik ve elektromanyetik dalgalar olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Elektromanyetik dalgalar, yayılmak için bir ortama ihtiyaç duymazlar ve boşlukta da
DetaylıSESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ
SESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ HÜSEYİN ve EMRE ŞEHİT POLİS İSMAİL ÖZBEK ORTAOKULU 1 SES NEDİR? Atmosferde canlıların işitme organları tarafından algılanabilen periyodik basınç değişimleridir. Fiziksel boyutta
DetaylıÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORDA KAYMANIN BULUNMASI
DENEY-2 Kapaksız raporlar değerlendirilmeyecektir. ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORDA KAYMANIN BULUNMASI 1. Teorik Bilgi Asenkron Motorların Çalışma Prensibi Asenkron motorların çalışması şu üç prensibe dayanır:
DetaylıPamukkale Üniversitesi. Makine Mühendisliği Bölümü. MENG 219 Deney Föyü
Pamukkale Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü MENG 219 Deney Föyü Deney No: Deney Adı: Deney Sorumluları: Deneyin Amacı: X Basınç Ölçümü Doç. Dr. Kadir Kavaklıoğlu ve Araş. Gör. Y Bu deneyin amacı
Detaylı21. ÜNİTE FREKANS-GÜÇ KATSAYISI VE DEVİR SAYISININ ÖLÇÜLMESİ
21. ÜNİTE FREKANS-GÜÇ KATSAYISI VE DEVİR SAYISININ ÖLÇÜLMESİ KONULAR 1. Frekansın Ölçülmesi 2. Güç Katsayısının Ölçülmesi 3. Devir Sayının Ölçülmesi 21.1.Frekansın Ölçülmesi 21.1.1. Frekansın Tanımı Frekans,
DetaylıÜnite. Dalgalar. 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları
7 Ünite Dalgalar 1. Ses Dalgaları 2. Yay Dalgaları 3. Su Dalgaları SES DALGALARI 3 Test 1 Çözümleri 3. 1. Verilen üç özellik ses dalgalarına aittir. Ay'da hava, yani maddesel bir ortam olmadığından sesi
DetaylıBilal ELÇİ tarafından düzenlenmiştir.
SES BU ÜNİTEDE BİLMENİZ GEREKENLER 1. Bir ses dalgasının belli bir frekans ve genliği olduğunu 2. Sesin titreşimler sonucu oluştuğunu 3. Ses yüksekliğinin sesin ince veya kalın olması anlamına geldiğini
Detaylı10. SINIF KONU ANLATIMLI. 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ
10. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGALAR 3. Konu SES DALGALARI ETKİNLİK ve TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Ünite 3 Dalgalar 3. Ünite 3. Konu (Ses Dalgaları) A nın Çözümleri 1. Sesin yüksekliği, sesin frekansına bağlıdır.
DetaylıCĠSMĠN Hacmi = Sıvının SON Hacmi - Sıvının ĠLK Hacmi. Sıvıların Kaldırma Kuvveti Nelere Bağlıdır? d = V
8.SINIF KUVVET VE HAREKET ÜNİTE ÇALIŞMA YAPRAĞI /11/2013 KALDIRMA KUVVETİ Sıvıların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetini bulmak için,n nı önce havada,sonra aynı n nı düzeneği bozmadan suda ölçeriz.daha
DetaylıAKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ
8 AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 2 2.1 BİR NOKTADAKİ BASINÇ Sıvı içindeki bir noktaya bütün yönlerden benzer basınç uygulanır. Şekil 2.1 deki gibi bir sıvı parçacığını göz önüne alın. Anlaşıldığı
DetaylıMAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 4
Akışkanlar ile ilgili temel kavramlar MAKİNE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ Ders 4 Yrd. Doç. Dr. Yüksel HACIOĞLU Su,, gaz, buhar gibi kolayca şekillerini değiştirebilen ve dış etkilerin etkisi altında kolayca hareket
DetaylıHareket Kanunları Uygulamaları
Fiz 1011 Ders 6 Hareket Kanunları Uygulamaları Sürtünme Kuvveti Dirençli Ortamda Hareket Düzgün Dairesel Hareket http://kisi.deu.edu.tr/mehmet.tarakci/ Sürtünme Kuvveti Çevre faktörlerinden dolayı (hava,
Detaylı3. ÜNİTE BASINÇ ÇIKMIŞ SORULAR
3. ÜNİTE BASINÇ ÇIKMIŞ SORULAR 1-) 2002 OKS 3-) 4-) 2004 OKS 2-) 2003 OKS 5-) 2005 OKS 6-) 2006 OKS 10-) 2010 SBS 7-) 2008 OKS 11-) 2011 SBS 8-) 2009 SBS 2012 SBS 14-) 12-) 15-) 2015 TEOG 2014 TEOG 13-)
Detaylı1. IŞIK BİLGİSİ ve YANSIMA
1. IŞIK BİLGİSİ ve YANSIMA Işığın Yayılması Bir ışık kaynağından çıkarak doğrular boyunca yayılan ince ışık demetine ışık ışını denir. Işık ışınları doğrusal çizgilerle ifade edilir. Bir ışık kaynağından
DetaylıV = g. t Y = ½ gt 2 V = 2gh. Serbest Düşme NOT:
Havada serbest bırakılan cisimlerin aşağı doğru düşmesi etrafımızda her zaman gördüğümüz bir olaydır. Bu düşme hareketleri, cisimleri yerin merkezine doğru çeken bir kuvvetin varlığını gösterir. Daha önceki
Detaylı10. Sınıf. Soru Kitabı. Dalgalar. Ünite. 3. Konu. Ses Dalgası. Test Çözümleri. Sismograf
10. Sınıf Soru Kitabı 3. Ünite Dalgalar 3. Konu Ses Dalgası Test Çözümleri Sismograf 2 3. Ünite Dalgalar Test 1 in Çözümleri 1. Ses dalgalarının hızı ortamı oluşturan moleküllerin birbirine yakın olmasına
DetaylıE = U + KE + KP = (kj) U = iç enerji, KE = kinetik enerji, KP = potansiyel enerji, m = kütle, V = hız, g = yerçekimi ivmesi, z = yükseklik
Enerji (Energy) Enerji, iş yapabilme kabiliyetidir. Bir sistemin enerjisi, o sistemin yapabileceği azami iştir. İş, bir cisme, bir kuvvetin tesiri ile yol aldırma, yerini değiştirme şeklinde tarif edilir.
DetaylıÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET
ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET A BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ (5 SAAT) Madde ve Özellikleri 2 Kütle 3 Eylemsizlik 4 Tanecikli Yapı 5 Hacim 6 Öz Kütle (Yoğunluk) 7 Ağırlık 8
DetaylıBÖLÜM I GİRİŞ (1.1) y(t) veya y(x) T veya λ. a t veya x. Şekil 1.1 Dalga. a genlik, T peryod (veya λ dalga boyu)
BÖLÜM I GİRİŞ 1.1 Sinyal Bir sistemin durum ve davranış bilgilerini taşıyan, bir veya daha fazla değişken ile tanımlanan bir fonksiyon olup veri işlemde dalga olarak adlandırılır. Bir dalga, genliği, dalga
DetaylıĐŞ GÜÇ ENERJĐ. Zaman. 5. Uygulanan kuvvet cisme yol aldıramıyorsa iş yapılmaz. W = 0
ĐŞ GÜÇ ENERJĐ Đş kelimesi, günlük hayatta çok kullanılan ve çok geniş kapsamlı bir kelimedir. Fiziksel anlamda işin tanımı tektir.. Yapılan iş, kuvvet ile kuvvetin etkisinde yapmış olduğu yerdeğiştirmenin
DetaylıAkışkanlar Mekaniği Yoğunluk ve Basınç: Bir maddenin yoğunluğu, birim hacminin kütlesi olarak tanımlanır.
Akışkanlar Mekaniği Yoğunluk ve Basınç: Bir maddenin yoğunluğu, birim hacminin kütlesi olarak tanımlanır. Basıncın derinlikle değişimi Aynı derinlikteki bütün noktalar aynı basınçta y yönünde toplam kuvvet
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN STRAIN GAGE LERLE POISSON ORANI VE ELASTİSİTE MODÜLÜ ÖLÇÜMÜ Strain-gage mekanik şekil değiştirmenin fonksiyonu olarak değişen bir dirence sahiptir. Poisson Oranı (υ): 2 1 Malzemedeki
Detaylı8. HAFTA KIG224 ÖLÇME TEKNİĞİ VE İŞ GÜVENLİĞİ. Öğr. Gör. Engin DEMİR. engindemir@karabuk.edu.tr
8. HAFTA KIG224 ÖLÇME TEKNİĞİ VE İŞ GÜVENLİĞİ Öğr. Gör. Engin DEMİR engindemir@karabuk.edu.tr Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve AraştırmaMerkezi 2 İçindekiler HIZ VE DEVİR ÖLÇMEK... 4 Hızın
DetaylıSes Dalgaları Testlerinin Çözümleri. Test 1 in Çözümleri
3 Ses Dalgaları Testlerinin Çözümleri 1 Test 1 in Çözümleri 1. Ses dalgalarının hızı ortamı oluşturan moleküllerin birbirine yakın olmasına ve moleküllerin kinetik enerjisine bağlıdır. Yani ses dalgalarının
DetaylıÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti
ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç Kaldırma Kuvveti - Dünya, üzerinde bulunan bütün cisimlere kendi merkezine doğru çekim kuvveti uygular. Bu kuvvete yer çekimi kuvveti
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Bölüm-8 SIVI AKIŞKANLARDA BASINÇ. Akışkanlar sıvı ve gaz olarak ikiye ayrılırlar.
Bölüm-8 SIVI AKIŞKANLARDA BASINÇ 8.1. Sıvı Akışkanlarda Basınç Akışkanlar sıvı ve gaz olarak ikiye ayrılırlar. Sıvı akışkanlar sıkıştırılamayan, gaz akışkanlar ise sıkıştırılabilen akışkanlar olarak isimlendirilirler.
Detaylı4. ÜNĠTE : SES. Ses, bir noktadan baģka bir noktaya doğru dalgalar halinde yayılır. Bu dalgalar titreģimler sonucunda meydana gelir.
4. ÜNĠTE : SES 1 SES; madde moleküllerinin titreģimiyle oluģan bir dalga hareketidir(titreģim hareketidir). Ses; katı, sıvı veya gaz gibi maddesel bir ortamda yayılır. BoĢlukta ses yayılmaz. *Havası boģaltılmıģ
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ ALTERNATİF AKIMIN TEMEL ESASLARI Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ Elektrik enerjisi, alternatif akım ve doğru akım olarak
DetaylıKALDIRMA KUVVETİ. A) Sıvıların kaldırma kuvveti. B) Gazların kaldırma kuvveti
KALDIRMA KUVVETİ Her cisim, dünyanın merkezine doğru bir çekim kuvvetinin etkisindedir. Buna rağmen su yüzeyine bırakılan, tahta takozun ve gemilerin batmadığını, bazı balonların da havada, yukarı doğru
DetaylıAlternatif Akım; Zaman içerisinde yönü ve şiddeti belli bir düzen içerisinde değişen akıma alternatif akım denir.
ALTERNATiF AKIM Alternatif Akım; Zaman içerisinde yönü ve şiddeti belli bir düzen içerisinde değişen akıma alternatif akım denir. Doğru akım ve alternatif akım devrelerinde akım yönleri şekilde görüldüğü
DetaylıVakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi
Vakum Teknolojisi * Prof. Dr. Ergun GÜLTEKİN İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Giriş Bilimsel amaçla veya teknolojide gerekli alanlarda kullanılmak üzere, kapalı bir hacim içindeki gaz moleküllerinin
DetaylıSes Dalgaları. Test 1 in Çözümleri
34 Ses Dalgaları 1 Test 1 in Çözümleri 3. 1. 1 Y I. Sonar II. Termal kamera 2 Z 3 Sesin yüksekliği ile sesin frekansı aynı kavramlardır. Titreşen bir telin frekansı, telin gerginliği ile doğru orantılıdır.
DetaylıTemel Kavramlar. Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz?
Temel Kavramlar Elektrik Nedir? Elektrik nedir? Elektrikler geldi, gitti, çarpıldım derken neyi kastederiz? 1 Elektriksel Yük Elektrik yükü bu dış yörüngede dolanan elektron sayısının çekirdekteki proton
DetaylıSıcaklık: Newton un ikinci hareket yasasına göre; Hareket eden bir cismin kinetik enerjisi, cismin kütlesi ve hızına bağlıdır.
Sıcaklık: Newton un ikinci hareket yasasına göre; Hareket eden bir cismin kinetik enerjisi, cismin kütlesi ve hızına bağlıdır. Mademki bir maddedeki atom ve moleküller hareket etmektedirler, o halde harekete
DetaylıSıcaklık Nasıl Ölçülür?
Sıcaklık Nasıl Ölçülür? En basit ve en çok kullanılan özellik ısıl genleşmedir. Cam termometredeki sıvıda olduğu gibi. Elektriksel dönüşüm için algılamanın farklı metotları kullanılır. Bunlar : rezistif
DetaylıIşığın izlediği yol : Işık bir doğru boyunca km/saniye lik bir hızla yol alır.
IŞIK VE SES Işık ve ışık kaynakları : Çevreyi görmemizi sağlayan enerji kaynağına ışık denir. Göze gelen ışık ya bir cisim tarafından oluşturuluyordur ya da bir cisim tarafından yansıtılıyordur. Göze gelen
DetaylıHAREKET HAREKET KUVVET İLİŞKİSİ
HAREKET HAREKET KUVVET İLİŞKİSİ Sabit kabul edilen bir noktaya göre bir cismin konumundaki değişikliğe hareket denir. Bu sabit noktaya referans noktası denir. Fizikte hareket üçe ayrılır Ötelenme Hareketi:
DetaylıGÜÇ Birim zamanda yapılan işe güç denir. SI (MKS) birim sisteminde güç birimi
İŞ-GÜÇ-ENERJİ İŞ Yola paralel bir F kuvveti cisme yol aldırabiliyorsa iş yapıyor demektir. Yapılan iş, kuvvet ile yolun çarpımına eşittir. İş W sembolü ile gösterilirse, W = F. Δx olur. Burada F ile Δx
DetaylıCEVAP ANAHTARI: 1.TEST: 1.B 2.E 3.C 4.D 5.E 6.C 7.C 8.E 9.D 10.B 11.A 12.C 13.C 2.TEST: 1.E 2.E 3.D 4.A 5.C 6.D 7.E 8.E 9.D 10.D 11.E 12.E 13.D 3.TEST: 1. E 2.D 3E. 4.D 5.C 6.A 7.C 8.C 9.B 10.D 11.B 12.D
DetaylıG = mg bağıntısı ile bulunur.
ATIŞLAR Havada serbest bırakılan cisimlerin aşağı doğru düşmesi etrafımızda her zaman gördüğümüz bir olaydır. Bu düşme hareketleri, cisimleri yerin merkezine doğru çeken bir kuvvetin varlığını gösterir.
Detaylı2. POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ 2.1. CİSİMLERİN POTANSİYEL ENERJİSİ. Konumundan dolayı bir cismin sahip olduğu enerjiye Potansiyel Enerji denir.
BÖLÜM POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ. POTANSİYEL VE KİNETİK ENERJİ.1. CİSİMLERİN POTANSİYEL ENERJİSİ Konumundan dolayı bir cismin sahip olduğu enerjiye Potansiyel Enerji denir. Mesela Şekil.1 de görülen
DetaylıFotovoltaik Teknoloji
Fotovoltaik Teknoloji Bölüm 3: Güneş Enerjisi Güneşin Yapısı Güneş Işınımı Güneş Spektrumu Toplam Güneş Işınımı Güneş Işınımının Ölçülmesi Dr. Osman Turan Makine ve İmalat Mühendisliği Bilecik Şeyh Edebali
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
Dr. Hilmi ZENK Giresun Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölümün tanıtılması Elektrik Elektronik Mühendisliğinin tanıtılması Mühendislik Etiği Doğru ve Alternatif
DetaylıFİZİK PROJE ÖDEVİ İŞ GÜÇ ENERJİ NUR PINAR ŞAHİN 11 C 741
FİZİK PROJE ÖDEVİ İŞ GÜÇ ENERJİ NUR PINAR ŞAHİN 11 C 741 İŞ İş kelimesi, günlük hayatta çok kullanılan ve çok geniş kapsamlı bir kelimedir. Fiziksel anlamda işin tanımı tektir. Yola paralel bir F kuvveti
DetaylıELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ Elektrik ve Elektronik Ölçmeler Laboratuvarı Deney Adı: Sensörler. Deney 5: Sensörler. Deneyin Amacı: A.
Deneyin Amacı: Deney 5: Sensörler Sensör kavramının anlaşılması, kullanım alanlarının ve kullanım yerine göre çeşitlerinin öğrenilmesi. Çeşitli sensör tipleri için çalışma mantığı anlaşılıp sağlamlık testi
DetaylıÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ
1 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİ Normalde voltmetrelerle en fazla 1000V a kadar gerilimler ölçülebilir. Daha yüksek gerilimlerde; Voltmetrenin çekeceği güç artar. Yüksek gerilimden kaynaklanan kaçak akımların
Detaylı2. Basınç ve Akışkanların Statiği
2. Basınç ve Akışkanların Statiği 1 Basınç, bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvet olarak tanımlanır. Basıncın birimi pascal (Pa) adı verilen metrekare başına newton (N/m 2 ) birimine
DetaylıZeus tarafından yazıldı. Cumartesi, 09 Ekim :27 - Son Güncelleme Cumartesi, 09 Ekim :53
Yazı İçerik Sıcaklık Nedir? Sıcaklığın Özellikleri Sıcaklığın Ölçülmesi Sıcaklık Değişimi Sıcaklık Birimleri Mutlak Sıcaklık Sıcaklık ve ısı Sıcaklık ıskalası Sıcaklık ölçülmesi Yeryüzünün Farklı Isınması
DetaylıSAKARYA ÜNİVERSİTESİ SAKARYA MESLEK YÜKSEKOKULU
TERMODİNAMİK Öğr. Gör. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SAKARYA MESLEK YÜKSEKOKULU ISI Maddenin kütlesine, cinsine ve sıcaklık farkına bağımlı olarak sıcaklığını birim oranda değiştirmek için gerekli olan veri miktarına
Detaylı1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI
1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI Alternatif Akımın Tanımı Doğru gerilim kaynağının gerilim yönü ve büyüklüğü sabit olmakta; buna bağlı olarak devredeki elektrik akımı da aynı yönlü ve sabit değerde olmaktadır.
Detaylı3.1. Basınç 3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ
3. BASINÇ VE AKIŞKAN STATİĞİ Doç.Dr. Serdar GÖNCÜ (Ağustos 2011) 3.1. Basınç Bir akışkan tarafından birim alana uygulanan normal kuvvete basınç denir Basınç birimi N/m 2 olup buna pascal (Pa) denir. 1
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI
EGE ÜNİVERSİTESİ EGE MYO MEKATRONİK PROGRAMI SENSÖRLER VE DÖNÜŞTÜRÜCÜLER SEVİYENİN ÖLÇÜLMESİ Seviye Algılayıcılar Şamandıra Seviye Anahtarları Şamandıralar sıvı seviyesi ile yukarı ve aşağı doğru hareket
DetaylıDENEY 7 DALGALI GERİLİM ÖLÇÜMLERİ - OSİLOSKOP
DENEY 7 DALGALI GERİLİM ÖLÇÜMLERİ - OSİLOSKOP Amaç: Bu deneyin amacı, öğrencilerin alternatif akım ve gerilim hakkında bilgi edinmesini sağlamaktır. Deney sonunda öğrencilerin, periyot, frekans, genlik,
DetaylıASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN
ASİSTAN ARŞ. GÖR. GÜL DAYAN 4. SICAKLIK ÖLÇÜMÜ Sıcaklık Ölçümünde kullanılan araçların çalışma prensipleri fiziğin ve termodinamiğin temel yasalarına dayandırılmış olup, genellikle aşağıdaki gibidir: i.
Detaylı5 kilolitre=..lt. 100 desilitre=.dekalitre. 150 gram=..dag. 1. 250 g= mg. 0,2 ton =..gram. 20 dam =.m. 2 km =.cm. 3,5 h = dakika. 20 m 3 =.
2014 2015 Ödevin Veriliş Tarihi: 12.06.2015 Ödevin Teslim Tarihi: 21.09.2015 MEV KOLEJİ ÖZEL ANKARA OKULLARI 1. Aşağıda verilen boşluklarara ifadeler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız. A. Fiziğin ışıkla
DetaylıHazırlayan: Tugay ARSLAN
Hazırlayan: Tugay ARSLAN ELEKTRİKSEL TERİMLER Nikola Tesla Thomas Edison KONULAR VOLTAJ AKIM DİRENÇ GÜÇ KISA DEVRE AÇIK DEVRE AC DC VOLTAJ Gerilim ya da voltaj (elektrik potansiyeli farkı) elektronları
DetaylıKm/sn IŞIĞIN KIRILMASI. Gelen ışın. Kırılan ışın
Işık: Görmemizi sağlayan bir enerji türüdür. Doğrusal yolla yayılır ve yayılmak için maddesel ortama ihtiyacı yoktur. Işınlar ortam değiştirdiklerinde; *Süratleri *Yönleri *Doğrultuları değişebilir Işık
Detaylı5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri
Elektrik devrelerinde ölçülebilen büyüklükler olan; 5. Elektriksel Büyüklüklerin Ölçülebilen Değerleri Akım Gerilim Devrede bulunan kaynakların tiplerine göre değişik şekillerde olabilir. Zamana bağlı
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMLI
12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Testin 1 in Çözümleri 1. B manyetik alanı sabit v hızıyla hareket ederken,
DetaylıUçlarındaki gerilim U volt ve içinden t saniye süresince Q coulomb luk elektrik yükü geçen bir alıcıda görülen iş:
Etrafımızda oluşan değişmeleri iş, bu işi oluşturan yetenekleri de enerji olarak tanımlarız. Örneğin bir elektrik motorunun dönmesi ile bir iş yapılır ve bu işi yaparken de motor bir enerji kullanır. Mekanikte
DetaylıAKARSULARDA DEBİ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
AKARSULARDA DEBİ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ Akım Ölçümleri GİRİŞ Bir akarsu kesitinde belirli bir zaman dilimi içerisinde geçen su parçacıklarının hareket doğrultusunda birçok kesitten geçerek, yol alarak ilerlemesi
DetaylıSensörler. Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL
Sensörler Yrd.Doç.Dr. İlker ÜNAL Ses Sensörleri (Ultrasonik) Ultrasonik sensörler genellikle robotlarda engellerden kaçmak, navigasyon ve bulunan yerin haritasını çıkarmak amacıyla kullanılmaktadır.bu
DetaylıElektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir?
Elektromanyetik Radyasyon (Enerji) Nedir? Atomlardan çeşitli şekillerde ortaya çıkan enerji türleri ve bunların yayılma şekilleri "elektromagnetik radyasyon" olarak adlandırılır. İçinde X ve γ ışınlarının
DetaylıBAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 402 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI
BAŞKENT ÜNİVERSİTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MAK 40 MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI DENEY 9A GERİNİM ÖLÇER KULLANARAK GERİLİM ANALİZİ YAPILMASI TEORİ Bir noktada oluşan gerinim ve gerilme değerlerini
DetaylıELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER
ELEKTRİKSEL EYLEYİCİLER Eyleyiciler (Aktuatörler) Bir cismi hareket ettiren veya kontrol eden mekanik cihazlara denir. Elektrik motorları ve elektrikli sürücüler Hidrolik sürücüler Pinomatik sürücüler
DetaylıAKIŞ ÖLÇÜMLERİ. Harran Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü. Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1
AKIŞ ÖLÇÜMLERİ Dr.M.Azmi AKTACİR-2010-ŞANLIURFA 1 Akış ölçümleri neden gereklidir? Akış hız ve debisinin ölçülmesi bir çok biyolojik, meteorolojik olayların incelenmesi, endüstrinin çeşitli işlemlerinde
DetaylıISI NEDİR? Isı bir enerji çeşidi olduğu için enerji birimleriyle ölçülür. HÜSEYİN DEMİRBAŞ
ISI NEDİR? Bir maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları hareket (kinetik) enerjilerinin toplamına ısı denir. Isı bir enerji türüdür ve ısı enerjisi kalorimetre kabı ile ölçülür. Isı bir enerji çeşidi
DetaylıELEKTRİK MOTORLARI VE SÜRÜCÜLERİ
ELEKTRİK MOTORLARI VE SÜRÜCÜLERİ SINIFLANDIRILMASI, TEMEL YASALAR VE KURALLAR Yrd. Doç. Dr. Ufuk DURMAZ ADAPAZARI MESLEK YÜKSEKOKULU *SINIFLANDIRILMASI, TEMEL YASALAR VE KURALLAR Bu bölümde elektrik makineleri
DetaylıÜnite. Madde ve Özellikleri. 1. Fizik Bilimine Giriş 2. Madde ve Özellikleri 3. Dayanıklılık, Yüzey Gerilimi ve Kılcal Olaylar
1 Ünite Madde ve Özellikleri 1. Fizik Bilimine Giriş 2. Madde ve Özellikleri 3. Dayanıklılık, Yüzey Gerilimi ve Kılcal Olaylar 1 Fizik Bilimine Giriş Test Çözümleri 3 Test 1'in Çözümleri 1. Fizikteki
DetaylıMAK 309 Ölçme Tekniği ve Değerlendirme. Temel Kavramlar
MAK 309 Ölçme Tekniği ve Değerlendirme Temel Kavramlar Ölçme nedir? Ölçme bilinmeyen bir niceliği, bilinen bir nicelikle karşılaştırarak değerlendirme işlemidir. Odanın sıcaklığı kaç derece? Ölçme yaparken...
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
Giresun Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Bölüm Başkanı Bölümün tanıtılması Elektrik Elektronik Mühendisliğinin tanıtılması Mühendislik Etiği Birim Sistemleri Direnç,
DetaylıBiyomekanik Doğrusal Kinematik Hız ve İvme Kavramları
Biyomekanik Doğrusal Kinematik Hız ve İvme Kavramları Dr. Murat Çilli Sakarya Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Antrenörlük Eğitimi Bölümü Doğrusal Kinematik - Hız Doğrusal Kinematik - Hız
DetaylıMAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: SORULAR-CEVAPLAR
MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ II FİNAL SINAVI 22.05.2015 Numara: Adı Soyadı: 1- (24 Puan) Şekildeki 5.08 cm çaplı 38.1 m uzunluğunda, 15.24 cm çaplı 22.86 m uzunluğunda ve 7.62 cm çaplı
DetaylıMETEOROLOJİ. IV. HAFTA: Hava basıncı
METEOROLOJİ IV. HAFTA: Hava basıncı HAVA BASINCI Tüm cisimlerin olduğu gibi havanın da bir ağırlığı vardır. Bunu ilk ortaya atan Aristo, deneyleriyle ilk ispatlayan Galileo olmuştur. Havanın sahip olduğu
Detaylı12. SINIF KONU ANLATIMLI
12. SINIF KONU ANLATIMLI 3. ÜNİTE: DALGA MEKANİĞİ 2. Konu ELEKTROMANYETİK DALGA ETKİNLİK VE TEST ÇÖZÜMLERİ 2 Elektromanyetik Dalga Etkinlik A nın Yanıtları 1. Elektromanyetik spektrum şekildeki gibidir.
DetaylıENERJİ. Konu Başlıkları. İş Güç Enerji Kinetik Enerji Potansiyel Enerji Enerji Korunumu
ENERJİ Konu Başlıkları İş Güç Enerji Kinetik Enerji Potansiyel Enerji Enerji Korunumu İş Bir cisme uygulanan kuvvet o cismin konumunu değiştirebiliyorsa, kuvvet iş yapmış denir. İş yapan bir kuvvet cismin
DetaylıSICAKLIK NEDİR? Sıcaklık termometre
SICAKLIK NEDİR? Sıcaklık maddedeki moleküllerin hareket hızları ile ilgilidir. Bu maddeler için aynı veya farklı olabilir. Yani; Sıcaklık ortalama hızda hareket eden bir molekülün hareket (kinetik) enerjisidir.
DetaylıAlternatif Akım Devre Analizi
Alternatif Akım Devre Analizi Öğr.Gör. Emre ÖZER Alternatif Akımın Tanımı Zamaniçerisindeyönüveşiddeti belli bir düzen içerisinde (periyodik) değişen akıma alternatif akımdenir. En bilinen alternatif akım
DetaylıYıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz.
Yıldızlara gidemeyiz; sadece onlardan gelen ışınımı teleskopların yardımıyla gözleyebilir ve çözümleyebiliriz. Işık genellikle titreşen elektromanyetik dalga olarak düşünülür; bu suda ilerleyen dalgaya
DetaylıBilgi İletişim ve Teknoloji
MADDENİN HALLERİ Genel olarak madde ya katı ya sıvı ya da gaz hâlinde bulunur. İstenildiğinde ortam şartları elverişli hâle getirilerek bir hâlden diğerine dönüştürülebilir. Maddenin katı, sıvı ve gaz
DetaylıUlusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ
Ulusal Metroloji Enstitüsü GENEL METROLOJİ METROLOJİNİN TANIMI Kelime olarak metreden türetilmiş olup anlamı ÖLÇME BİLİMİ dir. Metrolojinin Görevi : Bütün ölçme sistemlerinin temeli olan birimleri (SI
Detaylı8. Sınıf. ozan deniz ÜNİTE DEĞERLENDİRME SINAVI SES. 4. Sesleri birbirinden ayırmaya yarayan özelliğidir. K L M
1. 3... Ḳ M Şekildeki çalar saatten etrafa yayılan ses dalgalarının K,, M noktalarındaki şiddetleri ve frekansları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Şiddetleri Frekansları
DetaylıALTERNATİF AKIMIN TANIMI
ALTERNATİF AKIM ALTERNATİF AKIMIN TANIMI Belirli üreteçler sürekli kutup değiştiren elektrik enerjisi üretirler. (Örnek: Döner elektromekanik jeneratörler) Voltajın zamana bağlı olarak sürekli yön değiştirmesi
DetaylıTOPRAK SUYU. Toprak Bilgisi Dersi. Prof. Dr. Günay Erpul
TOPRAK SUYU Toprak Bilgisi Dersi Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Suyu Su molekülünün yapısı Toprak Suyu Su molekülünün yapısı Polarite (kutupsallık) ve Hidrojen bağı Polarite (kutupsallık)
DetaylıTANIMLAR, STANDARTLAR, STEMĐ, HATALAR, BELĐRS YER DEĞĐŞ MLERĐ KUMPASLAR, MĐKROMETRELER, ÇÜMLER KOMPARATÖRLER. RLER BOYUTSAL ve ŞEK EN KÜÇÜK
Metroloji ve SI Temel Birimleri TANIMLAR, STANDARTLAR, BOYUTLAR VE BĐRĐMLER, B GENELLEŞTĐRĐLM LMĐŞ ÖLÇME SĐSTEMS STEMĐ, HATALAR, BELĐRS RSĐZL ZLĐK K ANALĐZĐ, ĐSTAT STATĐKSEL ANALĐZ YER DEĞĐŞ ĞĐŞTĐRME ÖLÇÜ
DetaylıT.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ
T.C. ADIYAMAN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI I DENEY FÖYLERİ Hazırlayan Arş. Gör. Ahmet NUR DENEY-1 ÖLÇÜ ALETLERİNİN İNCELENMESİ Kapaksız
Detaylı2: MALZEME ÖZELLİKLERİ
İÇİNDEKİLER Önsöz III Bölüm 1: TEMEL KAVRAMLAR 11 1.1.Mekanik, Tanımlar 12 1.1.1.Madde ve Özellikleri 12 1.2.Sayılar, Çevirmeler 13 1.2.1.Üslü Sayılarla İşlemler 13 1.2.2.Köklü Sayılarla İşlemler 16 1.2.3.İkinci
Detaylı7.DENEY RAPORU AKIM GEÇEN TELE ETKİYEN MANYETİK KUVVETLERİN ÖLÇÜMÜ
7.DENEY RAPORU AKIM GEÇEN TELE ETKİYEN MANYETİK KUVVETLERİN ÖLÇÜMÜ Arş. Gör. Ahmet POLATOĞLU Fizik II-Elektrik Laboratuvarı 9 Mart 2018 DENEY RAPORU DENEYİN ADI: Akım Geçen Tele Etkiyen Manyetik Kuvvetlerin
DetaylıISI VE SICAKLIK. 1 cal = 4,18 j
ISI VE SICAKLIK ISI Isı ve sıcaklık farklı şeylerdir. Bir maddeyi oluşturan bütün taneciklerin sahip olduğu kinetik enerjilerin toplamına ISI denir. Isı bir enerji türüdür. Isı birimleri joule ( j ) ve
DetaylıGürültü Perdeleri (Bariyerleri) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN
Gürültü Perdeleri (Bariyerleri) Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Gürültü nedir? Basit olarak, istenmeyen veya zarar veren ses db Skalası Ağrı eşiği 30 mt uzaklıktaki karayolu Gece mesken alanları 300 mt yükseklikte
DetaylıElektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR)
Elektromanyetik Işıma Electromagnetic Radiation (EMR) Elektromanyetik ışıma (ışık) bir enerji şeklidir. Işık, Elektrik (E) ve manyetik (H) alan bileşenlerine sahiptir. Light is a wave, made up of oscillating
DetaylıYAPI FİZİĞİ 1. YAPI AKUSTİĞİ 3. Bölüm. Prof. Dr. Neşe Yüğrük Akdağ. Yıldız Teknik Üniversitesi Yapı Fiziği Bilim Dalı
YAPI FİZİĞİ 1 YAPI AKUSTİĞİ 3. Bölüm Prof. Dr. Neşe Yüğrük Akdağ Yıldız Teknik Üniversitesi Yapı Fiziği Bilim Dalı Ses İle İlgili Fiziksel Olaylar Sesin doğması Sesin yayılması Sesin yansıması Sesin yutulması
DetaylıOPTİK Işık Nedir? Işık Kaynakları Işık Nasıl Yayılır? Tam Gölge - Yarı Gölge güneş tutulması
OPTİK Işık Nedir? Işığı yaptığı davranışlarla tanırız. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik,
DetaylıVERİLER. Yer çekimi ivmesi : g=10 m/s 2
VERİLER Yer çekimi ivmesi : g=10 m/s 2 Metrik Ön Takılar sin 45 = cos 45 = 0,7 Numara Ön Takı Simge sin 37 = cos 53 = 0,6 sin 53 = cos 37 = 0,8 10 9 giga G tan 37 = 0,75 10 6 mega M tan 53 = 1,33 10 3
DetaylıHareket halindeki elektrik yüklerinin oluşturduğu bir sistem düşünelim. Belirli bir bölgede net bir yük akışı olduğunda, akımın mevcut olduğu
Akım ve Direnç Elektriksel olaylarla ilgili buraya kadar yaptığımız tartışmalar durgun yüklerle veya elektrostatikle sınırlı kalmıştır. Şimdi, elektrik yüklerinin hareket halinde olduğu durumları inceleyeceğiz.
Detaylı7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri
7. Hareketli (Analog) Ölçü Aletleri Hareketli ölçü aletleri genellikle; 1. Sabit bir bobin 2. Dönebilen çok küçük bir parçadan oluşur. Dönebilen parçanın etkisi statik sürtünme (M ss ) şeklindedir. Bunun
DetaylıELEKTRİK ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ
Dr. Ahmet KÜÇÜKER Sakarya Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü M6/6318 Bölümün tanıtılması Elektrik Elektronik Mühendisliğinin tanıtılması Mühendislik Etiği Doğru
Detaylı