Diyaliz hastalarında morbidite ve mortalite oranı genel populasyondan kat daha yüksektir.*

Transkript

1

2 GİRİŞ Diyaliz hastalarında morbidite ve mortalite oranı genel populasyondan kat daha yüksektir.* Çok sayıda çalışmada hemodiyaliz dozu ile morbidite ve mortalite arasında anlamlı ilişki saptanmıştır. * Yeterli hemodiyaliz minumum toksik madde klirensi olarak tanımlanır ve üre uzaklaştırma hızı Kt/V ile gösterilir. Kt/V yi etkileyen en önemli faktörler; vasküler giriş, diyaliz süresi, pıhtılaşma, kan akım hızıdır. * Diyaliz El Kitabı(T.Daugirdas)2010; 34-35,

3 GİRİŞ Kt/V nin en önemli belirleyicisi diyaliz sırasında üre konsantrasyonundaki oransal azalmadır. URR = (C0 C) / C0 Kt/V = [0.04 x (URR x 100)] Kt/V = [0.026 x (URR x 100)] Kt/V = [0.024 x (URR x 100)] Kt/V = [0.023 x (URR x 100)] Kt/V = [0.026 x (URR x 100)] Jindal Daugirdas Lowrie Basile Depner

4 DİYALİZ YETERLİLİĞİ? Yeterli beslenme Yeterli solüt klirensi Asit-baz dengesinin kontrolü Aneminin kontrolü Volüm ve kan basıncının kontrolü Kalsiyum-fosfor dengesinin kontrolü

5 HEMO ÇALIŞMASI: SEKONDER ANALİZ Süre (dk) KAH (ml/dk) Volüm (L) V Değişikliği Standart doz grubu < > Yüksek doz grubu < >

6 AMAÇ Kan akım hızı; vasküler aksesin performansına, kullanılan iğne ölçüsüne, arteryel ve venöz basınç ölçümlerine göre belirlenir. Bu verilerden yola çıkarak çalışmamızda merkezimizde diyaliz tedavisi alan hastalarda arteryel basınç ölçümünün URR ve Kt/V ye etkisi deneysel olarak incelenmiştir. 11/25/2016 6

7 YÖNTEM Araştırmanın evrenini merkezimizde diyaliz tedavisi alan hastalar, örneklemini ise; araştırmaya alınma kriterlerine uygun, katılmayı kabul eden, 33 hasta oluşturmuştur. Araştırmanın Etik yönü; Diyaliz merkezinin bağlı bulunduğu RTS Genel Merkezi nin Tıbbi Danışma Kurulundan yazılı onay alındıktan sonra hastalardan da izin alınmıştır. Veri toplama araçları; Araştırmacının hazırladığı Hemodiyaliz Seans Takip Formu ve Hasta Tanıtım Formu kullanılmıştır. 11/25/2016 7

8 YÖNTEM Çalışmaya alınan hastalardan haftalık seanslarının ikinci günü arteriyel basınç göstergesi kapatılarak giriş üre ve çıkış üre için kan örnekleri alınıp, laboratuara gönderilmiştir. Vasküler girişim aynı hemşire tarafından uygulanmıştır. 11/25/2016 8

9 YÖNTEM Aynı zamanda, Kan alınan seansta hastaya kullanılan malzemeler (diyalizör, iğne, set) heparin dozu, interdiyalitik kilo alımı, saatlik vital bulguları, KAH, (kan akım hızı), PA, (Arteriyel basınç) PV, (Venöz basınç) TMP hacmi de kaydedilmiştir. (Trans membran basınç) basınçları ve dolanan kan 11/25/2016 9

10 YÖNTEM Diyaliz süresi tamamlanamayan bir hasta ve hipertansiyon nedeni ile heparinsiz diyalize alınan bir hasta çalışma dışı bırakılmıştır. Diğer hastalarda bir komplikasyon görülmemiştir. Çalışmanın devamında bu hastalardan bir hafta sonra arteryel basınç göstergesi etkin durumdayken giriş Üre ve çıkış Üre için kan örnekleri alınıp laboratuara gönderilmiştir. 11/25/

11 YÖNTEM URR ve Kt/V değerleri Daugirdas-2 yöntemi ile hesaplanmıştır. Verilerin Analizi; Sayı, yüzdelik, ortalama dağılımları ve Paired- Samples t testi, Varyans Analizi (ANOVA), ile değerlendirilmiştir. 11/25/

12 BULGULAR Tablo I de Hasta Tanıtım bulguları yer almaktadır. Hasta tanıtım Bulguları % Kadın % 53, yas %53,3 DM (diabetes Mellitus) %23,3 0-5 yıl arası diyaliz %70 11/25/

13 Tablo I- HASTA TANITIM FORMU İLE ELDE EDİLEN VERİLER Tablo 1- ÖZELLİKLER KATEGORİ N=30 % CİNSİYET Kadın 16 53,3 Erkek ,3 YAŞ , ,3 DM 7 23,3 HT 10 33,3 ETiYOLOJİ Diğer 6 20 Bilinmeyen 7 23, DİYALİZ YILI , , SEANS SAYISI , , FİSTÜL ÖMRÜ , ,3 11/25/

14 Tablo II- PA (Arteriyel Basınç ) Açıkken ve Kapalıyken Elde Edilen Verilerin Karşılaştırılması Tablo-2 N=22 mean SS t Sig. URR PA Kapalı ,44 2,90,009*** PA Açık 22 73,36 6,14 Kt/V PA Kapalı 22 1,63,253 3,224,004*** PA Açık 22 1,56,79 KAH (Kan Akım Hızı) İDK (İnterdiyalitik kilo) PV (Venöz Basınç) TMP (Trans Membran Basınç) PA Kapalı ,11 8,399,000*** PA Açık ,18 47,87 PA Kapalı 22 2,22 1,058 1,917,069 PA Açık 22 1,98,887 PA Kapalı ,14 22,12 1,347,192 PA Açık ,82 21,10 PA Kapalı 22 28,54 40,42 1,223,235 PA Açık 22 22,4 34 DKM (Dolanan Kan Hacmi) PA Kapalı 22 87,57 11,716 5,851,000*** PA Açık ,35 TA (Tansiyon Arteriyel) PA Kapalı ,77 15,15,654,520 PA Açık ,27 13,18 11/25/

15 BULGULAR Arteryel basınç ölçülerek elde edilen verilerde, hastaların %73 ünde kan akım hızında düşüş olduğu gözlenmiştir. Kan akım hızı azalan hastaların %41,6 sının diyabetik olduğu tespit edilmiştir. Diyaliz seansı sırasında tansiyon değerlerinde anlamlı bir fark gözlenmemiştir. Bu hastaların diyaliz yılı ve fistül ömrü karşılaştırıldığında istatistiksel açıdan bir fark bulunmamıştır. 11/25/

16 BULGULAR Yapılan istatistikte URR, Kt/V, kan akım hızı ve dolanan kan hacmi anlamlı derecede azalırken (p<0,05), diğer parametrelerde anlamlı bir değişiklik saptanmamıştır. Çalışmaya alınan hastaların damar yolu değerlendirmesi damar cerrahı tarafından yapılmış, kan akım hızı azalan 5 hastada sorun tespit edilmiş, bu hastalardan ikisinin fistülü de revize edilmiştir. Diğer hastalarda önemli bir soruna rastlanmamıştır. PA (Arteriyel basınç) Açıkken kan akım hızı azalan hastaların damar yolu değerlendirme sonuçları da Tablo III de gösterilmiştir. 11/25/

17 Tablo III- PA Açıkken Kan Akım Hızı Azalan Hastaların Damar Yolu Değerlendirme Sonuçları Hasta Fistül Debisi Yorum Öneri 1 3 Sorun yok yok 2 2 Düşük debi Arter iğnesi fistül anastomozuna yakın girilebilmesi 3 2 Fistül akımı sınır değerlerde Diyaliz yetersizliği yönünden takip edilmesi 4 3 Sorun yok bulunulmadı Fistül akımı yetersiz, 5 2 Diyaliz yetersizliği yönünden takip edilmesi perianastomoz bölgede sorun var. 6 2 Düşük debi Diyaliz yetersizliği yönünden takip edilmesi 7 2 Düşük debi Diyaliz yetersizliği yönünden takip edilmesi 8 3 Sorun yok bulunulmadı 9 3 Sorun yok bulunulmadı 10 3 Psödoanevrizma Enfeksiyon yönünden takip edilmesi 11 2 Resirkülasyon? Diyaliz yetersizliği yönünden takip edilmesi 12 2 Venöz kaçış var Arter iğnesi ön kola alınabilir, gerekirse bilek seviyesinde revizyon önerilir. 11/25/

18 FİSTÜL DEBİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ DEBİ AÇIKLAMASI YORUM Fistül Debisi (ml/dak) Debi 0 Fistülde steteskopla üfürüm yoktur. Palpasyonda thrill hissedilmez. Fistül Çalışmıyor 0-50 Debi 1 Fistülde steteskopla zayıf bir üfürüm alınır. Thrill hissedilmez. Çok zayıf fistül Debi 2 Palpasyonda thrill güçlükle hissedilir. Zayıf Fistül Debi 3 Debi 4 Debi 5 Thrill rahatlıkla hissedilebilmekle birlikte; yeterince güçlü değildir. İdeal bir fistülde izlenen rahatlıkla hissedilen thrill değeridir. Normalden daha güçlü hissedilen thrill değeridir Normalin Alt Sınırında İdeal Fistül Normalin Üst Sınırında Debi 6 Çok güçlü ve anastomozdan uzağa yayılan thrill değeridir. Yüksek Debili Fistül /25/

19 SONUÇ Çalışmamızda kan akım hızının etkin bir diyaliz için önemi bir kez daha ortaya konmuştur. Fistül performansı düşük olan ve erken müdahale edilemeyecek durumda ki hastalarda diyaliz yetersizliğini önlemek için akut fazda PV ve TMP sık ve yakından takip edilerek arteryel basınç ölçmeden diyaliz yapılabilir.(son çare) Arteryel basınç göstergesi gerçek kan akım hızını göstermektedir ve klinikte kullanımı erken müdahale için gerekli ve çok değerli bir veridir. Hemodiyaliz hastalarında diyaliz yeterliliğinin sağlanmasında hemşirenin çok önemli bir rol üstlendiği unutulmamalıdır... 11/25/

20 11/25/

21 11/25/

22 SİZİ HİÇ UNUTMAYACAĞIZ