Yerel seçimlerden Başbakan Maliki nin güçlenerek çıkması, merkezi yönetimle sorun yaşayan Kürt yönetiminin kaygısını daha da artıracak.

Transkript

1 25 Yerel seçimlerden Başbakan Maliki nin güçlenerek çıkması, merkezi yönetimle sorun yaşayan Kürt yönetiminin kaygısını daha da artıracak. Bilgay DUMAN ORSAM Ortadoğu Uzmanı IRAK TA DEĞİŞİM : YEREL SEÇİMLER ve SONRASI Change in Iraq: The Local Election and its Aftermath Abstract The Iraqi election, which is the strongest indication of democratic progress according to the USA, was held on January 31, Iraqi president Nuri Al-Maliki won the elections. Maliki s election campaign is remarkable for its success and for demonstrating the change in Iraq. During the entire campaign, Maliki stressed on Iraq s territorial unity, the need to strengthen the central government, constitutional rights, equality and avoided ethnical and sectarian separatism. Despite being the member of a religious party, Maliki participated the elections under a list which he named as Law State Coalition and achieved great success. On the other hand, lists having religious tendencies experienced heavy loss. Sunni Arabs took part in the elections as well and re-involved the Iraqi political process. The Kurdish groups that took great advantage from the 2005 elections are becoming more isolated as centralist Maliki gains strength. OrtaDoğu Analiz

2 26 Sünni Araplar arasında var olan gerginliğin artması beklenmektedir. Bu noktada Musul ve Diyala daki bazı bölgeleri kendi topraklarına katmak isteyen Irak ın kuzeyindeki bölgesel yönetime hakim olan Kürt grupların, emellerine ulaşmasının daha da zorlaştığını söylemek yanlış olmayacaktır. Giriş 2003 te ABD nin Irak a müdahalesi, Ortadoğu yu temelden etkileyecek değişimlerin başlangıcı olmuştur. Irak ı işgal eden ABD, bir vali atayarak bu ülkede kurulu bütün sistemi âdeta alt üst etmiştir. Saddam Hüseyin in diktatörlük rejimi bütün kurumlarıyla yıkılarak, yeni bir Irak devleti inşa edilmeye çalışılmıştır. Irak ın yeniden inşası sürecinde birçok faktör Irak ın yeniden yapılanmasının önüne geçmiştir. ABD ye karşı olan direniş, mezhep çatışmaları, etnik gerginlikler, bölge ülkelerinin Irak üzerinde gerçekleştirmeye çalıştıkları hesaplar gibi olumsuzluklar, Irak ın gelişim sürecini oldukça etkilemiştir. ABD Kongresi bünyesinde yer alan ve bağımsız olarak çalışan, ABD hükümetinin çalışmaları hakkında rapor sunan ABD Saymanlık Birimi tarafından 2007 yılında hazırlanan bir Irak raporunda, ülkede 2007 yılının Mayıs ayına kadar gerçekleştirilmesi beklenen 18 hedeften sadece üçünün tam olarak gerçekleştirilebildiği, 11 hedefe hiç ulaşılamadığı açıklanmıştır. 1 Ancak 2007 yılından itibaren Irak taki strateji değişikliği, bu doğrultuda ABD yönetiminin bölgesel gerçekler ışığında hareket ederek bölge ülkelerinin hassasiyetlerini dikkate alarak ve Irak taki dengeyi sağlamaya çalışarak yürüttüğü politika, kısmen de olsa Irak ın durumunda bir iyileşme yaratmıştır. Irak ta şiddet oranında ciddi bir azalma yaşandığı gibi, yeniden yapılandırma çalışmaları hızla devam etmiş, Irak ekonomisi de petrol üretimi sayesinde bir nebze olsun yukarı doğru hamle yapmıştır. Bu doğrultuda merkezi hükümete destek verilerek, Irak ta istikrar yaratılmak istenmiş ve ülkedeki tüm grupların siyasi sürece dâhil edilmesi amaçlanmıştır. Böylece alınan kararlarda bütün grupların inisiyatifinin kullanılması beklenirken, diğer taraftan da karşıtlıklar azaltılarak, düzene yönelik tehdit minimum düzeye indirilmeye çalışılmıştır. Bu arada ABD ile Irak arasında ABD güçlerinin Irak taki statüsünü belirleyecek anlaşma görüşmeleri yapılmış ve bu durum ülkedeki ABD karşıtlarının sesinin azalmasını ve Irak hükümetinin meşruiyetinin yerleşmesini de beraberinde getirmiştir. ABD ile Irak arasındaki anlaşma görüşmeleri yaklaşık 1 yıl sürmüş ve Irak Parlamentosu tarafında 27 Kasım 2008 tarihinde onaylanmıştır. 2 ABD, Irak taki tüm süreç boyunca yerel seçim yasasının çıkarılması konusunda oldukça ısrar etmiş ve ABD li yetkililer tarafından seçimlerin zamanında yapılması yönünde açıklamalarda bulunulmuştur. Uzun pazarlıklar sonucu Ekim 2008 in son haftasında yerel seçim yasası Parlamento ve Irak Cumhurbaşkanlığı Divanı tarafından da kabul edilmiştir. Yasaya göre, Kerkük ve Irak ın kuzeyindeki bölgesel yönetime bağlı üç vilayet (Erbil, Duhok ve Süleymaniye) hariç, Irak ın 18 vilayetinin 14 ünde seçimlerin 31 Ocak 2009 tarihinde yapılması öngörülmüştür. Öte yandan yasaya özel bir madde konularak, Kerkük için bir komisyon kurulması ve bu komisyonun 31 Mart 2009 tarihine kadar bir rapor hazırlayarak parlamentoya sunması ve bu rapor doğrultusunda Kerkük te yapılacak seçimlerin tarihinin belirlenmesi kararlaştırılmıştır Ocak 2009 da yapılan yerel seçimlerde Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin liderliğini yaptığı Kanun Devleti Koalisyonu, seçimlerin galibi olarak çıkmış ve Bağdat ile Irak ın güneyindeki 9 vilayette birinci parti olmuştur. Öncelikle bu seçim, Irak ın kontrolündeki ilk seçim olma özelliğini taşımaktadır. ABD işgali de facto olarak sona ermemiş olsa da, de jure olarak Irak taki tüm yetkiler Iraklı makamlara bırakılmıştır. Daha önceki seçimler ABD işgali altında gerçekleşmiştir. Bu seçimler Irak halkının tercihlerinin farklılaştığını ortaya koymakla birlikte, Irak ta yeni bir

3 27 Son yerel seçimler Irak halkının tercihlerinin farklılaştığını ve ülkede yeni bir sürecin kapılarının aralandığını gösteriyor. sürecin kapılarını aralayacak niteliktedir. Zira Mart 2008 de Irak Anayasası na yapılan eklemelerle birlikte Irak ta vilayet meclislerinin yetkilileri belirlenmiş ve bu yetkiler oldukça geniş tutulmuştur. Bu yetkiler, o vilayete ilişkin kararlarda vilayet meclisine önemli görevler yüklemekte, vilayetin yönetimine ilişkin kararlar alınmasının yanı sıra, vilayetin federal bir bölge ilan edilip edilmeyeceğine kadar uzanan bir yelpazade imtiyaz tanımaktadır. 4 Bu nedenle genellikle yerel seçimler genel seçimlere nazaran ciddiye alınmasa da Irak ın federal yapısı göz önünde bulundurulduğunda, Irak ın geleceğine ilişkin büyük önem arz etmektedir. Yerel seçimlerin, yıl sonunda yapılacak genel seçimler için bir referans teşkil ettiği düşünülmektedir. Irak ta Seçim Süreci Yaklaşık 15 milyon seçmenin bulunduğu Irak ta 31 Ocak 2009 seçimlerinde 14 bin 431 aday 14 vilayetteki 440 sandalye için yarışmıştır. Her vilayet için 25 sandalye belirlenmiş ve nüfusu 500 bini aşan vilayetlerdeki her 200 bin kişi için bir sandalye daha tahsis edilmiştir. Ayrıca Irak yerel seçim yasasına göre, il meclislerinde yer alacak kadınlara yüzde 25 pay ayrılmış ve 3912 kadın aday seçimlere girmiştir seçimlerinde katılım yüzde 55,7 olurken, 2009 seçimlerinde yüzde 51 oranında seyretmiştir. Yüzde civarında bir katılım beklediğini sıkça ifade eden ve katılım düşük olmasına rağmen seçimden birinci olarak çıkan Kanun Devleti Koalisyonu nun lideri Irak Başbakanı Nuri El-Maliki için bu katılım oranı hayal kırıklığı olarak nitelendirilebilir. Yaklaşık 3 milyon seçmenin bulunduğu Kerkük ve Irak ın kuzeyindeki üç vilayette seçimlerin yapılmaması, seçmen listelerindeki aksaklıklar, seçmen kayıtlarının tam olarak alınamaması, sandık sayısındaki yetersizlikler, seçmenlere yönelik tehditler, karmaşık seçim sistemi, aday sayısındaki çokluk ve halkın kararsızlığı ile adaylara duyulan güvensizlik gibi etkenlerin seçime

4 28 Irak ın güneyinde 9 vilayeti kapsayan bir federal bölge isteyen Irak İslam Yüksek Konseyi nin, Kürt grupların Irak ı bölmeye çalıştıkları gerekçesiyle gazete ve televizyonlarda Kürdistan kelimesi yerine Kuzey Irak ifadesinin kullanılacağı kararını alması, Irak taki merkeziyetçiliğin yükselişini kanıtlamaktadır. katılımın düşük olmasına sebep olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca 2005 seçimlerini boykot eden Sünni Arap bölgelerde katılım artmasına rağmen, seçime katılım oranının düşük olması, Şii ve Kürt Iraklıların seçime sınırlı katılım gösterdiğini açıklar niteliktedir. 5 Ayrıca Irak taki mülteci sorununu da katılımın düşük olmasının diğer bir nedeni olarak göstermek mümkündür. Zira 4,2 milyon Iraklının yaklaşık 2 milyonu ülke içerisinde yer değiştirmiştir. Ülke içerisinde mülteci konumunda bulunan Iraklılar oy kullanamamıştır. Bu bazı kentlerin geleceği açısından önemlidir. Özellikle Bağdat ın durumu buna örnek gösterilebilir. Bağdat taki mezhep çatışmaları sonucu, kentte yaşayan Sünnilerin birçoğunun diğer bölgelere göç ettiği bilinmektedir. Bu durumun Bağdat taki seçim sonuçlarına yansıdığı ve Bağdat ın bir Şii kentine dönüştüğünü söylemek mümkündür. Seçimlerde geçmiş seçimlere nazaran hile ve usulsüzlüklerin az olması ve Irak ta güvenlik şartlarının iyileşmesiyle birlikte; Musul, Diyala, Basra, Necef gibi alanlarda seçim öncesi gerginlikler yaşanmasına rağmen, seçimlerde şiddet olaylarının fazla yaşanmamasının, demokrasiyi yerleştirmeye çalışan Irak ın geleceği açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Öte yandan 2009 seçimlerinde seçim sisteminde önemli bir değişiklik olmuştur te genel ve yerel seçimlerde kapalı liste seçim sistemi uygulanmış, oy verenler, bir parti veya koalisyonu seçerken, parlamento veya konseyde yer almasını özellikle istedikleri üyeleri belirleyememiştir. Irak Seçim Komisyonu, ayrılıkçı şiddet olayları ve güvenlik önlemleri bağlamında, adayların isimlerini gizleme yolunda karar verdiği için oy verenler, listede hangi adayın yer aldığını öğrenememişlerdir. Böyle bir sistem, bazı partilerin kan bağlarına ve müttefiklerine dayanarak, koltuk sahibi olmak adına yolsuzluğa ve sahtekârlığa bulaştığı yönünde geniş bir eleştiri zemininin oluşmasına yol açmıştır seçimlerinde bu durumun ortadan kaldırılması veya minimum düzeye indirilmesi için, Iraklılar oylarını belirli bir siyasi parti, koalisyon veya aday için, doğrudan temsil ve daha fazla şeffaflık olanağı sağlayan açık liste sistemi dâhilinde kullanmıştır. 6 Bu noktada aday isimleri listelerde yer almıştır. Ancak bu durumun da bir karışıklığa yol açtığını söylemek mümkündür. Yapılan seçimlerde çok fazla parti, liste ve bağımsız kişinin katılması, Iraklı seçmenleri oy verecekleri aday konusunda sıkıntıya sokmuştur. Öte yandan çok fazla adayın olması, oyların bölünmesine neden olmuş, bu sebeple birçok aday, vilayet meclisi üyesi olmak için gerekli oy oranına sahip olamamıştır. Bu durumda vilayet meclislerinde partilerin ağırlık kazandığını söylemek mümkündür. Diğer taraftan 2009 seçimleri Irak taki azınlıklar açısından da önem taşımaktadır. Irak taki azınlıklara karşı pozitif ayrımcılık yapılmış ve azınlıkların bulunduğu yerler göz önünde tutularak, azınlıklar için kontenjan ayrılmıştır. Birleşmiş Milletler azınlıklar için 12 sandalye verilmesini önerirken, Irak Parlamentosu bunu kabul etmemiş, seçim kanununda 6 sandalyenin verilmesini kararlaştırmıştır. Bu duruma göre, Hıristiyanlara Musul, Bağdat ve Basra da olmak üzere 3, Şebek ve Yezidilere Musul da 1 ve Mandeanlara Bağdat ta 1 sandalye ayrılmıştır. Burada dikkat çekilmesi gereken nokta, Türkmenlerin durumudur. Çıkan yasayla birlikte Türkmenlerin Irak ta azınlık olmadığı bir kez daha kanıtlanmıştır. Türkmenler yasayla birlikte sıralanan

5 29 Mezhepsel ve dini temele dayalı partilerin oy kaybetmesi, Irak halkının ayrılıkların derinleşmesine rıza göstermediğini açıkça ortaya koyuyor. azınlıkların arasına dâhil edilmemiştir. Türkmenler Irak ın kurucu halklarından biridir. Ancak 2003 ABD işgali sonrası hem ABD ve batı hem de Irak taki bazı gruplar tarafından azınlık olarak görülmüştür. Diğer taraftan Türkmenlerin klasik tabirle Telafer den Mendeli ye kadar hemen her bölgede ya çoğunluk ya da ikinci büyük etnik grup olduğu bilinmektedir. Ayrıca çok sayıda Türkmen, başta Bağdat olmak üzere güney şehirlerde de yaşamaktadır. Ancak Irak taki mezhep çatışması Türkmenlerin dini kimliklerine sarılmalarına neden olmuştur. Türkmenlerin halen dini kimliklerine göre partilere oy verdiklerini ifade etmek mümkündür. Yine de Irak Türkmen Cephesi nin 2005 seçimlerine nazaran oy oranında yaklaşık yüzde yüzlük bir artış olması, Türkmenlerin milli kimliklerine sahip çıkmaları açısından bir uyanış niteliğindedir. Irak ta Değişimin İlk Göstergesi: Merkeziyetçiliğin Yükselişi Irak ta 2005 te yapılan seçimlerde siyasi alanın Irak taki etkin 3 dini ve etnik grup arasında bölündüğünü söylemek mümkündür. Bu noktada her etnik ve dini grup tek liste halinde seçimlere girmiş ve Irak Parlamentosunda alınan birçok kararda blok halinde hareket etmiştir. Ancak özellikle 2006 sonrasında yaşanan gelişme-

6 30 Irak hükümetinde pek de etkinliği olmayan Sünni gruplar ve Irak hükümeti arasında doğal bir müttefiklik ilişkisinin oluştuğunu ifade etmek yanlış olmayacaktır. Bu durumun Kürt gruplar hariç her iki tarafa da yaradığı söylenebilir. ler bloklarda parçalanmalara, çatlaklara yol açmıştır. Irak siyasetinin genelindeki petrol paylaşımı, federalizm, Kerkük, bütçe, hükümet yapılanması, hükümetin uygulamaları, anayasa değişiklikleri, ABD askerlerinin ülkedeki durumu ve uygulamaları gibi konularda, blokların içerisinde farklı sesler yükselmeye başlamıştır. Bu farklılıklar zaman zaman çatışmaya dönerken (Necef te Sadr Grubu ve Irak İslam Yüksek Konseyine bağlı milis güçler arasında yaşananlar), zaman zaman farklı gruplardan farklı partilerin bir araya gelmesini sağlamıştır (Kerkük teki idarenin eşit paylaşımını savunan 22 Temmuz grubu gibi). Bu noktada Şii gruplar arasında bölünme dikkat çekmektedir. Bir tarafta merkeziyetçiliği ve Irak milliyetçiliğini savunan kesim, diğer tarafta ise federalizm yanlısı ve İslami partiler yer almaktadır. Özellikle Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin merkezileşme ve meşruiyetini sağlama planı, 2006 dan günümüze kadar gelen süreç içerisinde sessiz bir devrimin yansımasını taşımakta, sorun odaklı ve ayrılıkçılık karşıtı siyasete geri dönüşü temsil etmektedir. 7 Dava Partisi lideri Maliki nin kurduğu koalisyonu Kanun Devleti Koalisyonu olarak tanımlamasının ise İslami bir parti yaftasından kurtulmak amacı taşıdığını söylemek mümkündür. Diğer taraftan Maliki, seçim propagandası boyunca anayasa, özgürlük, hukuk, Irak ın toprak bütünlüğü, Iraklılık, merkezi yönetim gibi kavramlara da vurgu yaparak, diğer partilerden farklı bir duruş sergilemiştir. Ayrıca Maliki nin hem hükümet politikası hem de parti politikası dâhilinde Irak taki bütün kesimlerle görüştüğü bilinmektedir. Bu doğrultuda Maliki nin Sünni grupların ve eski Baasçıların Irak siyasetine dâhil olmasına destek verdiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Ayrıca Maliki, seçim sürecinde Irak taki aşiret temelli yapının avantajını kullanarak, Kürt, Sünni ve de Şii aşiretlerle bir araya gelerek hem destek istemiş hem de destek sözü vermiştir. Seçim sonuçlarına göre, Irak Başbakanı Nuri El-Maliki nin Kanun Devleti Koalisyonu nun birinci parti olarak çıkması ve hemen her bölgeden oy alması, Maliki nin uyguladığı politikanın halk tarafından desteklendiği kanısı uyandırmaktadır. Bu durumun merkezi hükümeti güçlendirdiği, halkın merkezi devlete olan inancını gözler önüne serdiğini iddia etmek mümkünse de halkın asıl yönelimini yıl sonunda yapılacak genel seçimlerin belirleyeceği söylenebilir. Öte yandan seçim sonuçlarında, Irak İslam Yüksek Konseyi, Irak İslam Partisi gibi mezhepsel ve dini temele dayalı partilerin bir önceki seçimlere göre oy kaybetmesi, Irak halkının etnik ve dini çatışma ve mücadeleye karşı tavrını ortaya koyar niteliktedir. Bu noktada Irak halkının özellikle Şii kesiminin, bir özelliği göze çarpmaktadır. Şii öğretisi bakımından Necef (Irak) ve Kum (İran) olmak üzere iki önemli eğitim merkezinin farkı da belirginleşmektedir. Necef öğretisi din adamlarının siyasetten uzak durmasını, Kum öğretisi ise din adamlarının siyasette rol olmasını istemektedir. Seçimlerde dini partilerin taban kaybetmesi, din adamlarının siyasete müdahil olmamasını öngören Necef öğretisini destekler niteliktedir. Bu noktada seçimlerle birlikte Iraklı Şiilerin tarihi kimliklerini bir nebze olsun ortaya koyduğunu ifade etmek mümkündür. Ayrıca Irak İslam Yüksek Konseyi nin vilayet meclislerinde Maliki ile birlikte hareket edeceğini açıklaması ve Irak ın güneyinde 9 vilayeti kapsayan bir federal bölge isteyen Abdülaziz El-Hekim başkanlığındaki Irak İslam Yüksek Konseyi nin, Kürt grupların iyi niyetli olmadıklarını ve Irak ı bölmeye çalıştıkları gerekçesiyle gazete ve televizyonlarda Kürdistan kelimesi yerine Kuzey Irak ifadesinin kullanılacağı kararını alması, Irak taki merkeziyetçiliği yükselişini kanıtlar niteliktedir. Öte yandan Basra daki seçim sonuçları ve Basra nın özerk bölge olması için yapılacak referanduma destek amacıyla düzenlenen imza kampanyasına

7 31 katılımın düşük olması da son derece önemlidir. Yeni Fay Hatları Diğer taraftan seçim sonuçları yeni fay hatları ortaya çıkarmıştır. Şii gruplar arasındaki mücadelenin yanı sıra Sünni gruplar arasında da yeni bir mücadele ortaya çıkmaktadır. Özellikle bir çatışma ve direniş merkezi olan, bir zamanlar adı kan ve şiddetle birlikte anılan Anbar vilayeti, Sünni gruplar arasında yeni bir mücadeleye sahne olmaktadır. Anbar daki bölünmüş sonuçlar, hiçbir bloğun oyların yüzde 17,6 sından fazlasını alamamasına neden olmuştur. Bu durum ise tehdit, rüşvet ve hile suçlamalarına yol açmış ve seçimlerin sonuçlarını beğenmeyen bazı aşiret liderleri çok çabuk çatışma dilini kullanmaya dönmüştür. Sonuçlar açıklanmadan önce dahi, ABD tarafından El-Kaide yle mücadele için kurulan, para ve silah desteği sağlanan ve daha sonra siyasi sürece dâhil edilmeye çalışılan Uyanış Konseylerinin lideri Şeyh Ahmed Ebu Rişa, vilayet yönetimini devirmek amacıyla takipçilerini silahlı bir kanat haline dönüştürebileceği tehdidinde bulunmuştur, Irak Aşiretleri bloğunun başı Şeyh Hamid El Hayiz de Ramadi sokaklarını altüst etmek ve bölgeyi bir mezarlığa çevirmekten söz etmiştir. Anbar da seçime katılan Irak İslam Partisi ne karşı hile ve usulsüzlük suçlamalarında bulunulmuş, parti yetkilileri bunu kabul etmemiş; hakları olanı alacaklarını açıklamışlardır. Anbar da liderler arasında karşılıklı suçlamalar ve gerginlik devam etmektedir. 8 Bu durumun diğer bölgelere de sıçraması muhtemeldir. Sünniler arasında yaşanan gerginliğin diğer bölgelere sıçraması halinde, hem Irak siyaseti olumsuz yönde etkilenecek hem de siyasi sürece dâhil olmaya çalışan Sünnilerin tekrar şiddete yönelmesini tetikleyebilecektir. Diğer taraftan, seçimlerde özellikle Musul ve Diyala da, etkisini kaybeden Kürt gruplar ile 2005 teki boykota son vererek seçimlere katılan ve beklendiği gibi birinci parti olarak çıkan ulusalcı Sünni Araplar arasında var olan gerginliğin artması beklenmektedir. Bu noktada Musul ve Diyala daki bazı bölgeleri kendi topraklarına katmak isteyen Irak ın kuzeyindeki bölgesel yönetime hâkim olan Kürt grupların, emellerine ulaşmasının çok daha zorlaştığını söylemek yanlış olmayacaktır. Ayrıca Maliki nin merkezi yönetimin güçlenmesi noktasında bölgesel yönetimlerin yetkisini kısıtlayacak politikalara yönelmesi bunu daha da imkânsızlaştırmaktadır. Böylece Irak hükümetinde pek de etkinliği olmayan Sünni gruplar ve Irak hükümeti arasında doğal bir müttefiklik ilişkisinin oluştuğunu ifade etmek yanlış olmayacaktır. Bu durumun Kürt gruplar hariç her iki tarafa da yaradığı söylenebilir. Sonuç Irak ın yeniden yapılandırılması ve değişimi sürecinde ABD askerlerinin çekilmesiyle birlikte yeni mücadele alanlarının oluşması muhtemeldir. Her ne kadar seçim süreci Iraklı güvenlik güçlerinin kontrolünde kısmen sorunsuz geçse de bu durumun kalıcı olmaması ihtimal dâhilindedir. Yeni mücadele alanlarındaki çatışma ihtimalinin azaltılması, grupların ortak noktada buluşturulmasıyla doğru orantılıdır. Maliki nin merkezileşme yolunda attığı adımların kalıcı bir etkiye sahip olması için değişken retorikten kurtularak kurumsal reformları başlatması ve anayasal reforma zemin hazırlaması gerektiği düşünülmektedir. 9 Öte yandan, Maliki nin arkasındaki desteğe kapılıp, yeni bir diktatör olmasından korkulmaktadır. Irak ın yeni bir diktatörün yeşermesini sağlayacak yapıda olmadığını ifade etmek mümkündür. Bu nedenle hazırlanacak zeminde tüm etnik ve dini grupların yer alması, Irak ın geleceğini tayin etmek açısından önemlidir. 1 United States Government Accountability Office Securing, Stabilizing and Rebuilding Iraq Report, Washington, GAO, Eylül Irak ABD Güvenlik Anlaşmasına Onay, 27 Kasım 2008, asp, (Son Erişim: 15 Şubat 2009) 3 Iraq Passes Provincial Election Law, 24 Eylül 2008, ( Son Erişim: 17 Şubat 2009) 4 Irak taki vilayet meclislerinin yetkileri için bkz. Erişim: 17 Şubat Michael Knights, Iraqi Election Success? Not So Far, Foreign Policy, February 2009, (Son Erişim: 3 Şubat 2009) 6 A Guide to Iraq s Provincial Polls, 31 =cak 2009, / html, (Son Erişim: 2 Şubat 2009) 7 Reidar Visser, A Litmus Test For Iraq, Middle East Report Online, 30 Ocak 2009, org/mero/mero html, (Son Erişim: 2 Şubat 2009) 8 Steven Lee Myers, Sam Dagher, After Iraqi Elections, Next Big Test Is Acceptance, The New York Times, 10 Şubat 2009, (Son Erişim: 11 Şubat) Reidar Visser, A Litmus Test For Iraq, Middle East Report Online, 30 Ocak 2009, org/mero/mero html, (Son Erişim: 2 Şubat 2009) DİPNOTLAR