JEOĐSTATĐSTĐK YÖNTEMLER KULLANILARAK FARKLI TOPRAK ÖZELLĐKLERĐNE AĐT HARĐTALARIN OLUŞTURULMASI VE CBS ĐLE ANALĐZĐ

Transkript

1 JEOĐSTATĐSTĐK YÖNTEMLER KULLANILARAK FARKLI TOPRAK ÖZELLĐKLERĐNE AĐT HARĐTALARIN OLUŞTURULMASI VE CBS ĐLE ANALĐZĐ Mehmet Zeki ĐMAMOĞLU¹, Elif SERTEL², Yusuf KURUCU³, Cankut ÖRMECĐ² ¹ Yük.Müh.ĐSKĐ Genel Müdürlüğü,Kağıthane, Đstanbul, ²Đstanbul Teknik Üniversitesi, Đnşaat Fakültesi, Geomatik Mühendisliği Bölümü, Maslak, Đstanbul. ³Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Đzmir. ÖZET Bu çalışmada en önemli doğal kaynaklarımızdan olan topraklarımızın kullanımlarının planlanması, değişimlerinin izlenmesi ve karar vericilere toprak özelliklerine ait mekansal veri sunulması için bir model geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla araştırma alanı olarak seçilen ve Đstanbul un en büyük içme suyu havzalarından olan Büyükçekmece havzası içerisinde farklı 42 noktadan alınan toprak örneklerinin bünye, kireç içeriği, tuz içeriği ve toprak tepkimesi (ph) analizleri yapılmıştır. Arazi çalışması ile koordinat bilgileri de alınan noktaların seçimi için örnek sayısı ve alandaki dağılımı belirlenirken, şimdiki arazi kullanımı, noktalara olan ulaşım altyapısı, yükseklik, toprak çeşidi ve konumsal dağılım gibi parametreler Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) içerisinde değerlendirilmiştir. Bu noktalara ait toprak analiz sonuçları, jeoistatistik yöntemler uygulanarak, çalışma bölgesine ait alansal kireç içeriği, PH ve tuzluluk haritaları üretilmiş ve bu haritaların CBS ne entegrasyonu ile farklı mekansal analizler gerçekleştirilmiştir. Üretilen haritalar ve yapılan mekansal analizlerin kireç, PH ve tuzluluk değerleri ile jeomorfolojik özellikler ve arazi kullanımı arasındaki ilişkilerin kurulmasında çok önemli avantajlar sağlandığı görülmüştür. Anahtar Sözcükler: CBS, Jeoistastik, Toprak Analizi, ABSTRACT In this study, it was aimed to develop a model for land use planning of our soils which are one of the most important natural sources, monitoring the changes and providing spatial data about soil properties to the decision makers. Soil samples were collected from 42 different locations over the one of the largest drinking water basins of Đstanbul, Büyükçekmece basin. Soil texture, lime content (CaCO3), soil salinity and soil reaction (ph) were conducted for these samples whose coordinate information were also known. The number and distribution of soil samples were determined by analyzing the current land use, transportation infrastructure, elevation, soil types and their spatial distribution within a Geographical Information System. Geostatistical methods were applied to the soil analysis results to create soil texture, lime content, ph and soil salinity thematic maps and then these maps were integrated into the GIS to conduct spatial analyses. As a result of spatial analyses conducted with created geostatistical thematic maps, it was observed that proposed approach had advantages to create the relationships among the lime content, ph and soil salinity and geomorphological characteristics and land use. Keywords: GIS, Geostatistic, Soil Analysis 1.GĐRĐŞ: Tarımsal faaliyetlerin optimum bir şekilde, yüksek verim almaya yönelik planlanabilmesi için toprak özelliklerinin belirlenmesi ve izlenmesi gerekmektedir. Toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenebilmesi için ise gerekli noktalardan alınan toprak örneklerinin laboratuar ortamında analiz edilmesi gerekmektedir. Ancak analizi yapılan toprak örneklerinin fiziksel ve kimyasal içeriklerini, çevresinde yer alan diğer örnekleme noktalarından alınan toprakların analiz sonuçları ile mekansal olarak ilişkilendirilmesi ve sonuçta değişen toprak özelliklerine göre toprak haritalama birimlerinin sınırlarının 1

2 çizilebilmesi, geleneksel yöntemler ile hem güç olmakta hem de zaman almaktadır. Özellikle homojen fizyoğrafik yapıdaki arazilerin toprak haritalama birimlerinin, fizyoğrafik değişikliklerine bağlı olarak sınırlarının belirlenememesi, çok sayıda toprak örneği alınmasına neden olmaktadır. Alınan örneklerin analiz edilen özelliklerinin sayısına bağlı olarak, her özellik için tematik haritalarının üretilebilmesi ya da birlikte bulunması gereken özellikler dikkate alınarak oluşturulabilecek sorgulama modelleri yardımıyla taslak toprak haritası oluşturulabilmesi mümkündür.. Taslak toprak haritalarının kontrol amaçlı arazi çalışmaları ile desteklenmesi sonucunda yüksek doğruluk oranıyla toprak haritalama birim sınırları belirlenebilmektedir. Toprakların bünye, kireç içerikleri, ph derecesi, tuzluluk v.b gibi değişken toprak özelliklerinin, tarımsal bölgelerdeki ürün deseninin oluşturulması, sulama yönetimi, ıslah, toplulaştırma projelerine altlık harita üretilmesi vb planlamaların yapılabilmesi için belirli zaman aralıkları ile ölçülmeleri gerekmektedir. Toprak örnekleme noktalarının bölgenin genel yapısını yansıtacak şekilde seçilmesi, çalışmanın doğruluğu açısından oldukça önemlidir. Gerçekte, örnekleme noktasında belirlenen toprak özellikleri, onun söz konusu noktadaki mekansal konumuyla ilişkili bir fonksiyonudur. Bu durum toprak özelliklerinin arazide süreklilik gösterdiğini ortaya koyan bir durumdur (Öztaş 1995). Birbirlerine yakın mesafelerdeki toprağın özellikleri, birbirlerinden daha uzak mesafelerdeki toprak özelliklerine göre daha fazla benzerlik gösterirler. Konumsal olarak birbirine bağımlı değişkenlerle ilgili uzaklık faktörünü dikkate almadan yapılan değerlendirmeler, bu değişkenlerin açıklanması ile ilgili yeterli bilgiyi ortaya koyamazlar (Hamlett vd 1986). Bundan dolayı incelenen toprak özelliklerinin örnek alınan noktalar arasındaki uzaklığı dikkate alan bir yaklaşım, daha gerçekçi ve doğru bir değerlendirme olanağı sağlar. Bu durum, toprak çalışmaları için jeoistatistiksel yaklaşımların işlerlikle kullanılabileceğini göstermektedir yılında D.G. Krige ile kullanılmaya başlanılan Jeoistatistik, istatistik biliminin uygulamalı bir dalı olup, ilk olarak yer bilimlerinde karşılaşılan kestirim problemlerinin çözümünde kullanılmıştır (Olea 1982, Çetin ve Tülcü 1998, Başkan 2004). Gözlem verilerinin deneysel variogram yapısının belirlenmesi ve belirlenen bu yapıya teorik bir modelin oluşturulması jeoistatistiksel çalışmaların temelini oluşturmaktadır (Delhomme 1978, Vieirea vd. 1983, Çetin ve Tülcü 1998, Başkan 2004). Sürekli değişen olguların konumsal bağımlılığının ölçülmesini sağlayan bölgesel değişkenler teorisi, jeoistatistikte kullanılan çok önemli bir araç olup, bölgesel değişkenler teorisinin anahtarı semivariyogramdır. Variyogram bölgesel değişkenlerin (zaman ya da uzaydaki konumu bilinen rastgele değişken) konumsal değişimini ifade eder (Saroğlu ve Kaya, 2005). Semivariyogramları kullanılarak yapılan kriging analizi ise ölçüm yapılmayan nokta veya alanlardaki özelliklerin tahmin edilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır (Öztaş 1995). Arazinin herhangi bir bölgesinde ölçümü yapılan toprak özelliğinin arazinin tamamını temsil etme kabiliyeti bahse konu özelliğin arazi içerisindeki varyasyonuna bağlıdır (Trangmar vd 1985). Arazideki toprak özelliğinin varyasyonu toprağın özellikleri hakkında yapılacak olan değerlendirmeleri etkileyeceğinden araziden toplanacak olan örnek sayısı ve örnek alınan yerler arasındaki mesafeler çalışmaların doğruluğu açığından önemlidir. Bu çalışmada Đstanbul un en büyük içme suyu havzalarından olan Büyükçekmece havzasında ki farklı noktalardan alınan 42 adet toprak örneğinin, kireç, ph ve tuzluluk değerleri yapılan 2

3 laboratuar analizleri ile belirlenmiştir. Bu noktalara ait toprak analiz sonuçları temel alınarak, jeoistatistik yöntemler ile çalışma bölgesine ait kireç, ph ve tuzluluk haritaların üretilmesi ve bu haritaların CBS ne entegrasyonu ile farklı mekansal analizlerin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda kireç, PH ve tuzluluk değerleri ile topoğrafik özellikler ve arazi kullanımı arasındaki ilişkiler ortaya konulmuştur. 2. ÇALIŞMA BÖLGESĐ, MATERYAL VE YÖNTEM 2.1. Çalışma Bölgesi Çalışma alanı Đstanbul un en büyük içme suyu havzalarından olan ve Çatalca ve Silivri Đlçelerinin bir kısmını da içine alan Büyükçekmece havzasının, uzun mesafe koruma kuşağı içerisinde kalmaktadır. Çalışma alanı genelde tarımsal faaliyetlerin yoğun olarak yapıldığı bir bölge olmakla beraber kısmen de olsa yerleşim, maden sahası, ormanlık alan vb arazi kullanım şekillerini içermektedir. Çalışma alanının konumu ve toprak örneklerinin alındığı test noktaları Şekil 1 de sunulmuştur. 2.2.Materyal ve Yöntem Şekil 1. Çalışma Alanı ve Toprak Örnekleme Noktaları Bu araştırmada, çalışma bölgesine ait 1m renki (pansharpened) IKONOS uydu görüntüsü, 1/5000 ölçekli topografik haritalardan oluşturulmuş Sayısal Yükseklik Modeli ve Tarım Bakanlığı tarafından üretilen toprak haritası kullanılmıştır. Arazi kullanımı, noktalara olan ulaşım altyapısı, yükseklik, toprak grupları çeşidi ve konumsal dağılım gibi parametreler 3

4 Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) içerisinde değerlendirilerek çalışma kapsamında 42 farklı noktadan toprak örneği alınmasına karar verilmiştir. Yapılan arazi çalışmasında toprak örneklerinin alındığı 42 noktanın coğrafi konumu GPS ölçümleri ile belirlenmiştir. Toprak örneklerinin analizleri, Đstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi ve Đstaç A.Ş laboratuvarlarında yapılmıştır. Çalışmanın ilerleyen aşamalarında toprak nemi ve RADAR görüntülerinden elde edilen geri yansıtım değerleri arasında ilişki kurulacağı için, toprak örnekleri yüzeye yakın bölgeden 15 cm uzunluğundaki metal silindirler kullanılarak alınmıştır. Toprak örneklerinde bünye, kireç içeriği, tuz içeriği, toprak tepkimesi (ph), toprak nemi, Karbon ve Azot analizleri yapılmıştır. Bu çalışma kapsamında, bünye, kireç içeriği, tuz içeriği ve toprak tepkimesine (ph) ait analizler sunulmuştur. Toprak bünyesi tayin etmek amacıyla hidrometre yöntemi kullanılarak toprakların %kum, %mil ve %kil miktarları saptanmıştır. Bu veriler bünye analiz üçgenine uyarlanarak 42 noktaya ait toprak bünyesi belirlenmiştir. Toprak örneklerindeki kireç miktarını belirlemek amacıyla toprak örneklerine HCL ilave edilerek, Scheibler kalsimetresi kullanılarak CaCO3 içeriği (%) olarak belirlenmiştir. Toprak tepkimesi (ph) değerini belirlemek amacıyla toprak ile saf su ile karıştırılıp bir gece bekletildikten sonra cam elektrotlu ph metre yardımıyla ölçülmüştür. Toprak örneklerindeki tuzluluk değerlerini belirlemek amacıyla toprak ile saf su karıştırılıp bir gece bekletildikten sonra elektrikli kondaktivite cihazı yardımıyla elektiriksel iletkenlikleri ölçülmüştür. Çalışma bölgesinden toplanan 42 adet toprak örneği alınan yerler noktasal veriler olup, laboratuar analiz sonuçları birer öznitelik bilgisi olarak bu noktalara eklenmiştir. Tüm çalışma alanının toprak özellikleri hakkında mekansal bilgi üretebilmek için jeoistatistik yöntemler kullanılmış ve analiz edilen toprak parametrelerine ait yüzey haritaları oluşturulmuştur. Bu yaklaşım ile ölçme işlemi yapılmamış olan noktalardaki ilgili toprak parametre değerleri tahmin edilmiştir. Bu amaçla ArcGIS yazılımı kullanılmıştır. Öncelikli olarak noktaların konum ve toprak analizlerinden elde edilen bilgileri kullanılarak semivariyogramlar oluşturulmuştur. Semivariyogram hesaplamasına yönelik detaylı bilgi Saroğlu ve Kaya (2005) yayınında mevcuttur. Deneysel variyograma küresel, dairesel, üstel model ve Gauss gibi matematiksel modeler uydurularak her bir modelden elde edilen eşik, menzil ve Nugget Varyans değerleri irdelenmiştir. Bu çalışma kapsamında en iyi sonuçlar üstel yöntem ile elde edildiği için, semivariyogram hesabında bu yöntem kullanılmıştır. Semivariyogram hesaplaması sonrasında, değerleri bilinen noktalardan yüzeysel harita oluşturmak için kriging enterpolasyon yöntemi kullanılmıştır. Kriging enterpolasyon yöntemi, birbirine yakın noktalardan alınan ölçmelerden elde eilen variyogram yapısal özelliklerini kullanarak, ölçme yapılmamış diğer noktalardaki değerleri tahmin eden bir enterpolasyon metodudur (Đnal vd. 2002, Trangmar vd. 1985, Başkan 2004). Kriging yöntemini diğer enterpolasyon yöntemlerinden ayıran en önemli özellik ve avantaj, tahmin edilen her bir nokta veya alan için bir varyans değerinin hesaplanabilmesidir. Bu da tahmin edilen değerin güven derecesinin hakkında bilgi verir (Başkan 2004, Sertel E, vd). Bu çalışma kapsamında, kriging yöntemlerinden ordinary (sıradan) kriging yöntemi kullanılmıştır. 4

5 3. BULGULAR Bu çalışmada ordinary kriging yöntemi kullanılarak kireç, PH ve tuzluluk haritaları oluşturulmuş, bu haritalar CBS içerisinde arazi kullanımı haritası, sayısal yüksekli modeli, eğim ve bakı haritası ile birlikte değerlendirilerek kireç, PH ve tuzluluk değerleri ile topografik parametreler arasındaki ilişki irdelenmiştir (Şekil 2, 3). Şekil 2. Araştırma yöresine ait kriging yöntemi ile üretilmiş ph tematik haritası Araştırma alanının topoğrafik yapısı, kuzey doğusuna doğru yükselen bir fizyoğrafik yapıya sahiptir. Bu fizyoğrafik yapı, eğimli arazilerde bitki örtüsü çeşidi ve yoğunluğuna bağlı olarak gerçekleşen aşınma-taşınma olayının oluşmasına neden olmuştur. Bu durum, çalışma alanının kuzey doğu ve doğusundan aşınan farklı büyüklüklerdeki kolloid ve agregatların eğim aşağıya taşınmasına ve eğimin azaldığı bölgelerde birikmesine neden olmuştur. Özellikle en küçük boyutlu mineral olan kil kolloidlerinin bu yönde taşındığı ve biriktiği güney ve güney doğu bölgelerinden alınan toprakların bünye analizinden anlaşılmaktadır. 5

6 Şekil 3. Araştırma yöresine ait kriging yöntemi ile üretilmiş kireç içeriği tematik haritası Araştırma süresince alınan ve analiz eden toprakların çoğunlukla orta ağır ve ağır bünyeli oldukları belirlenmiştir. Arazinin morfolojik yapısına bağlı olarak gerçekleşen erozyon, eğimli arazilerde toprak sığlaşmasına neden olmuştur. Bu bağlamda, çalışma alanı kuzey ve kuzey doğusundan alınan örneklerde, anamateryalden kaynaklanan yüksek kireç oranları varlığı belirlenmiştir. Daha çok taban arazilerde görülen ve yüksek sodyum içeriğinden kaynaklanan alkalilik nedeniyle yükselebilen ph derecesi, araştırma alanında yükselen kireç içeriğine paralel olarak artmıştır. Bu özellik, alkaliliğe bağlı olarak bir çoraklığı göstermez. Tuzluluk da alkalilik gibi, vadi tabanlarındaki düz-düze yakın eğimli arazilerde yer alır ve taban suyu varlığı ile doğrudan ilişkilidir. Araştırma alanındaki düşük düzeyli tuz varlığı ise ana materyal ve organik madde kökenlidir ve normal sınırların içerisinde olduğu görülmüştür (Çizelge 1). 6

7 Çizelge 1. Test noktalarından alınan toprak örneklerinin analiz sonuçları No Arazi Örtü Tipi Ürün Deseni Bünye %Kum %Mil % Kil %CaCO3 Ph Tuz (µs/cm) 101. Marjinal_Tarım Ayçiçeği KumluKilli 67,8 11,3 20,9 0,11 7, /1 Marjinal_Tarım Buğday KumluKilli 61,8 11,3 26,9 0,11 6, /2 Marjinal_Tarım Ayçiçeği KumluKilli 63,8 11,3 24,9 0,11 6, Kuru_Mutlak_Tarım Buğday Killi 35,8 27,3 36,9 1,34 7, Marjinal_Tarım Ayçiçeği KumluKilli 55,8 15,3 28,9 4,57 7, Marjinal_Tarım Buğday 45,8 33,3 20,9 0,11 7, Kuru_Mutlak_Tarım Çalılık KumluKilli 51,8 17,3 30,9 6,24 7, Marjinal_Tarım Ayçiçeği Kumlu 65,8 19,3 14,9 0,11 6, Mera Kayalık Kumlu 63,8 25,3 10,9 3,79 7, Sulu_Mutlak_Tarım Çalılık Killi 43,8 25,3 30,9 0,33 7, Kuru_Mutlak_Tarım Karpuz KumluKilli 67,8 11,3 20,9 1,67 7, Orman Orman Kumlu 73,8 15,3 10,9 0,11 6, Marjinal_Tarım Buğday,Orman KumluKilli 47,8 21,3 30,9 2,34 7, Yerleşim Çayır, Orman KumluKilli 59,8 13,3 26,9 21,96 7, Orman Çayır, Orman Kumlu Kil 47,8 17,3 34,9 0,11 6, Mera Çalılık KumluKilli 53,8 17,3 28,9 0,11 5, Yerleşim Buğday Killi 37,8 31,3 30,9 11,82 7, Sulu_Mutlak_Tarım Çayır, Orman Killi 41,8 29,3 28,9 46,26 7, Marjinal_Tarım Buğday Killi 37,8 25,3 36,9 0,11 7, Kuru_Mutlak_Tarım Ayçiçeği KumluKilli 61,8 13,3 24,9 1,56 7, Kuru_Mutlak_Tarım Ayçiçeği Killi 41,8 23,3 34,9 1,11 7, Kuru_Mutlak_Tarım Ayçiçeği Killi 27,8 31,3 40,9 21,40 7, Kuru_Mutlak_Tarım Ayçiçeği Killi 35,8 27,3 36,9 5,91 7, /1 Kuru_Mutlak_Tarım Buğday Killi 37,8 27,3 34,9 36,45 7, Mera Çayır 43,8 41,3 14,9 36,231 7, Marjinal_Tarım Ayçiçek Kil 29,8 25,3 44,9 46,26 7, Yerleşim Buğday Kil 17,8 35,3 46,9 48,83 7, /1 Yerleşim Buğday Kil 25,8 33,3 40,9 43,48 7, Yerleşim Çalılık Kil 21,8 27,3 50,9 9,92 7, Kuru_Mutlak_Tarım Ayçiçeği Kil 33,8 25,3 40,9 11,59 7, Kuru_Mutlak_Tarım Buğday Killi 41,8 21,3 36,9 10,59 7, Marjinal_Tarım Ayçiçeği KumluKilli 45,8 23,3 30,9 1,90 7, Kuru_Mutlak_Tarım Çamlık, Orman Killi 31,8 33,3 34,9 11,82 7, Mera Çalılık Kil 29,8 25,3 44,9 54,96 7, Kuru_Mutlak_Tarım Ağaçlık Kumlu 77,8 11,3 10,9 49,94 7, Yerleşim Ayçiçeği Kil 21,8 31,3 46,9 8,14 7, Kuru_Mutlak_Tarım Ayçiçeği Killi 43,8 25,3 30,9 8,53 7, Kuru_Mutlak_Tarım Orman KumluKilli 57,8 13,3 28,9 6,13 7, Kuru_Mutlak_Tarım Karpuz Killi 33,8 29,3 36,9 7,92 7, Kuru_Mutlak_Tarım Buğday Killi 37,8 23,3 38,9 1,00 7, Kuru_Mutlak_Tarım Buğday Killi 35,8 33,3 30,9 10,70 7, Sulu_Mutlak_Tarım Mısır Killi 41,8 27,3 30,9 3,34 7,

8 4. SONUÇ Bu çalışma, araştırma alanının jeomorfolojik yapısına bağlı olarak farklı düzeylerde ölçümlenen toprak kimyasal ve fiziksel özelliklerinin, mekansal olarak incelenebileceğini göstermiştir. Jeoistatistiksel yöntemlerin uygulandığı alansal çalışmalarda doğruluk oranı, örnekleme sıklığı ile doğrudan ilişkilidir. Düz-düze yakın eğime sahip büyük alanlarda, toprağın fiziksel ve özellikle kimyasal özellikleri dikkate alınarak geleneksel yöntemler ile sınır oluşturulması oldukça güçtür. Çok sayıda örnek alınmasına rağmen, sonuçların kullanıcının yorumuna bağlı olarak sınırların çizilmesi hem zaman hem de doğruluk açısından dezavantaj oluşturmaktadır. Ülkemizde kullanımı yaygınlaşmakta olan jeoistatistiksel yöntemlerin, özellikle büyük ovalarda toprak haritalama birim sınırlarının çizilmesinde kullanılabilecek önemli bir yöntem olduğu görülmüştür. Eğimli arazilerde ise, toprak haritalama birimlerinin sınırlarının oluşmasında, değişen jeolojik ana materyal ve arazi fizyoğrafyasının baskın olarak etki etmesine bağlı olarak, jeoistatistiksel yöntemler ile yapılan çalışmanın arazi çalışmaları ile desteklenmesinin önemli olduğu anlaşılmıştır. Jeomorfolojik özelliklerin etkili olmasına rağmen, jeoistatistiksel yöntemler kullanılarak eğimli arazilerde oluşturulan toprak haritalarının, toprak haritalama birim sınırlarının belirlenmesi için önemli bir yardımcı materyal olabileceği görülmüştür. Jeoistatistiksel yöntemler ile toprak haritalarının oluşturulmasında, noktasal veri düzeyinde toprak derinliği, arazi eğimi vb fiziksel özelliklerinde dikkate alınması durumunda toprak grupları sınır çizgilerinin doğruluğunun artacağı anlaşılmıştır. 5. KAYNAKLAR 1. Başkan, O., 2004,Gölbaşı Yöresi Topraklarının Mühendislik, Fiziksel Özellik Đlişkilerinde Jeoistatistik Uygulaması, 2004, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2. Çetin, M. Ve Tülcü K.,1988, Doğu Akdeniz Bölgesinde Aylık Yağışların Yersel Değişimlerinin Jeoistatistik Yöntemle Đrdelenmesi, Journal of Engineering and Environmental Science 22, Delhomme, J.P.,1978, Kriging in the Hydrosciences, Advances in Water Resources, 5, Hamlett, J.M., Horton, R. and Cressie, N.A.C. 1986, Resistant and explatory techniques for use in semivariogram analysis. Soil Science Society of American Journal 50; Đnal C.,Yiğit C.Ö., 2003, Jeodezik uygulamalarda kriging enterpolasyon yönteminin kullanılabilirliği, TUJK 2003 Yılı Bilimsel Toplantısı, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Jeodezik Ağlar Çalıştayı, Konya, Eyül, s Đnal C., Turgut, B, Yiğit C.Ö, 2002, Lokal alanlarda jeoit öndülasyonlarının belirlenmesinde kullanılan enterpolasyon yöntemlerinin karşılaştırılması, Selçuk Üniversitesi, Jeodezi ve Fottogrametri MühendisliğiÖğretiminde 30.Yıl Sempozyumu Ekim, Konya. 7. Olea, R.A Optimization of the High Plains Aquifer Observation Network, Kansas. Kansas Geological Survey, Grandwater Series, No. 7, Lawrence, -Kansas. 8. Öztaş, T., 1995, Jeoistatistiğin toprak bilimindeki önemi ve uygulanışı. Đlhan Akalan Toprak ve Çevre Sempozyumu., Cilt I. Sayfa : , Ankara. 9. Saroglu, E, Kaya, S., 2005, Depremin neden oldugu ağır hasarların uydu görüntü verileri ve semivariogram ile analizi, Bilimde modern Yöntemler sempozyumu BMYS,16-18 Kasım. 10. Sertel E, Demirel H, Kaya Ş, Predictive Mapping Air Pollutantas: A Spatial Approach, Proceedings CD of the Fifth International Spatial Data Quality Symposium, ITC, CD Nm.17, Enschede, Netherland. 11. Trangmar, B.B, Yost, R.J., Wehara, G., Application of Geoistatistical to Spatial Studies of Soil Properties, Advances in Agronomy, Vol 38, Vieira, S.R., Hatfield, J.L., Nielsen, D.R., Biggar, J.W., 1983, Geoistatistical Theory and Application to Variabilitiy of Some Agronomical Properties, Hilgardia, 51, 3,