EKONOMİK GÖSTERGELER ve YORUMLANMASI

Transkript

1 EKONOMİK GÖSTERGELER ve YORUMLANMASI

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20 GSYH MİLLİ GELİR İSTİHDAM

21

22

23

24

25

26

27 HSBC 2050 de en üstteki ülkeler listesi (2010 sıralamasına göre değişim) 1) ÇİN (+2) 2) ABD (-1) 3) Hindistan (+5) 4) Japonya (-2) 5) Almanya (-1) 6) İngiltere (-1) 7) Brezilya (+2) 8) Meksika (+5) 9) Fransa (-3) 10) Kanada (aynı) 11) İtalya (-4) 12) TÜRKİYE (+6) 13) G. Kore (-2)

28 IMF ve PwC GSYH de İlk 20 Ülke (2009 Değerlerine Göre SGP, milyar ABD Doları)

29 PwC

30

31

32

33

34 IMF

35

36

37

38

39

40 GSYH nedir? GSMH nedir? Nihai mal? GSYH hesaplama yöntemleri GSYH Deflatörü

41 NMG=GSMH-Amortismanlar MG=NMG-Dolaylı Vergiler+Sübvansiyonlar KG=MG-şirket karları-sosyal güvenlik primlerinet faiz ödemeleri+kar payları+transfer ödemeleri+kişisel faiz gelirleri KHG (Kişisel harcanabilir gelir)=kg-doğrudan vergiler-vergi olmayan ödemeler

42 Reel GSYH ve Büyüme Hızı Net büyüme oranı (N g )= Reel GSYH Büyüme Oranı-Nüfus Artış Oranı

43 Ne zaman açıklanır? TÜİK 3 ayda bir, üçer aylık dönemlerin bitişinden sonraki üçüncü ayın sonucunda

44

45 GELİR DAĞILIMI TÜİK Yıllık

46

47 İŞGÜCÜ PİYASASININ ANALİZİ İşgücü=İstihdam Edilenlerin Sayısı+İşsiz Sayısı İşsizlik Oranı=(İşsiz Sayısı/İşgücü) x 100 İşgücüne Katılım Oranı= (İşgücü/Çalışabilir Yetişkin Nüfus) x 100 TÜİK, Hanehalkı işgücü anketi, Her ayın ikinciüçüncü haftası açıklanır (hareketli üçer aylık dönemler??) Okun Yasası=? İşsizlik Türleri?

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57 şteki Durum ve Ekonomik Faaliyete Göre İstihdam Edilenler, Temmuz 20INDEX mployment by Employment Status and Economic Activities, July Bin kişi, 15+ yaş) In thousands, 15+ age) TÜRKİYE - TURKEY Toplam - Total Erkek - Male Kadın - Female 2012 Temmuz-July 2013 Temmuz-July 2012 Temmuz-July 2013 Temmuz-July 2012 Temmuz-July 2013Temmuz-July Sayı Number % Sayı Number % Sayı Number % Sayı Number % Sayı Number % Sayı Number % şteki durum mployment status , , , , , ,0 Ücretli veya yevmiyeli Regular or casual employee , , , , , ,9 İşveren Employer , , , ,1 97 1,3 95 1,2 Kendi hesabına Self employed , , , , , ,0 Ücretsiz aile işçisi Unpaid family worker , , , , , ,0 konomik faaliyetler conomic activities , , , , , ,0 Tarım Agriculture , , , , , ,8 Sanayi Industry , , , , , ,6 İnşaat Construction , , , ,8 51 0,7 57 0,7 Hizmetler Services , , , , , ,9

58 Eğitim Durumuna Göre İşgücü Durumu, Temmuz Labour Force Status by Educational Attainment, July (15+ yaş) (15+ age) İKO. İşgücüne katılma oranı - LFPR. Labour force participation rate İO. İşsizlik Toplam - Total 2012 Temmuz-July 2013 Temmuz-July İKO LFPR (%) İO UR (%) İKO LFPR (%) İO UR (%) Toplam - Total 50,8 8,4 51,7 9,3 Okur-yazar olmayanlar Illiterate 21,0 3,2 21,2 4,3 Lise altı eğitimliler Less than high school 48,8 7,4 49,0 8,6 Lise High school 52,5 10,9 54,5 12,2 Mesleki veya teknik lise Vocational high school 64,7 9,2 66,1 9,9 Yükseköğretim Higher education 77,2 10,8 79,6 10,8 TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, Temmuz 2013

59 TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, Temmuz 2013 İşgücüne Dahil Olmayanların Nedene Göre Dağılımı, Temmuz Population Not in Labour Force by Reason, July (Bin kişi, 15+ yaş) (In thousands, 15+ age) Toplam - Total 2012 Temmuz-July 2013 Temmuz-July Sayı Num ber % Sayı Num ber % İşgücüne dahil olmayan nüfus Population not in labor force , ,0 İş aramayıp, çalışmaya hazır olanlar Not seeking a job but available to start , ,1 İş bulma ümidi olmayanlar Dis couraged 607 2, ,2 Diğer Other , ,9 Mevsimlik çalışanlar Seas onal worker Ev işleriyle meşgul Hous ehold chores Eğitim/öğretim Education/Training Emekli Retired Çalışamaz halde Dis abled, old or ill Diğer Other 50 0,2 39 0, , , , , , , , , , ,8

60 ENFLASYON Nedir? Türleri? Zararları? Bekleyişler?

61

62 Endeks?

63 TÜFE: İzleyen ayın 3 ünde saat da (Cts-Pz??) Bir önceki aya göre değişim (%) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim (%) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim (%) On iki aylık ortalamalara göre değişim (%)! Sepet Aralık ayında güncellenir

64 Sepet Nasıl Belirlenir?

65 Mal ve Hizmet Seçiminde Neye Bakılır?

66 Kaç İşyeri? işyeri, her ay fiyat derlenir 3826 kiracı

67

68

69

70

71 Yıllık Enflasyon İçin Gösterge Ne Olmalı?

72 Çekirdek Enflasyon

73 Çekirdek Enflasyon Nasıl Hesaplanır?

74

75 Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranları (2003=100), Index Numbers and Rate of Changes in the General Consumer Price Index (2003=100), Yıl Ocak Şubat Mart Nisan Endeks Index Bir önceki aya göre değişim (%) Monthly rate of change (%) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim (%) Rate of change on December of the previous year Year January February March April ,49 114,51 114,81 115, ,57 123,84 124,18 125, ,84 136,42 137,67 139, ,94 148,84 150,27 152, ,90 160,35 162,12 162, ,07 176,59 177,62 178, ,60 183,93 184,70 186, ,98 203,12 203,96 207, ,74 217,39 218,83 219, ,55 0,02 0,26 0, ,75 0,22 0,27 1, ,00 0,43 0,92 1, ,80 1,29 0,96 1, ,29-0,34 1,10 0, ,85 1,45 0,58 0, ,41 0,73 0,42 0, ,56 0,56 0,41 1, ,65 0,30 0,66 0, ,55 0,57 0,83 1, ,75 0,97 1,25 2, ,00 1,44 2,36 3, ,80 2,11 3,09 4, ,29-0,06 1,05 1, ,85 3,32 3,93 4, ,41 1,14 1,57 2, ,56 1,13 1,55 3, ,65 1,95 2,63 3,06

76 Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim (%) Annual rate of change (%) On iki aylık ortalamalara göre değişim (%) Rate of change in 12 months moving averages (%) TÜİK, Tüketici Fiyatları Endeksi, Eylül ,23 8,69 7,94 8, ,93 8,15 8,16 8, ,93 10,16 10,86 10, ,17 9,10 9,15 9, ,50 7,73 7,89 6, ,19 10,13 9,56 10, ,90 4,16 3,99 4, ,61 10,43 10,43 11, ,31 7,03 7,29 6, ,50 8,44 8,40 8, ,07 8,03 8,05 8, ,76 9,92 10,15 10, ,61 8,53 8,40 8, ,54 10,41 10,29 9, ,16 6,38 6,53 6, ,28 7,76 7,29 6, ,95 7,48 8,02 8, ,62 8,33 8,08 7,66

77 Ana Harcama Gruplarına göre Tüketici Fiyatları End Rate of Changes in the Consumer Price Index and Indice Ana Harcama Grupları Main Expenditure Groups Harcama Grubu Ağırlıkları Weights of main expenditure groups TÜRKİYE 100,00 Gıda ve alkolsüz içecekler Food and non-alcoholic beverages 24,09 Alkollü içecekler ve tütün Alcoholic beverages and tobacco 5,07 Giyim ve ayakkabı Clothing and footwear Konut Housing, water, electricity, gas and other fuels Ev eşyası Furnishings, household equipment, routine maintenance of the house Sağlık Health 6,83 16,68 7,28 2,22 Ulaştırma Trans portation 17,99 Haberleşme Com m unications 4,64 Eğlence ve kültür Recreation and culture 2,95 Eğitim Education 1,91 Lokanta ve oteller Hotels, cafes and res taurants Çeşitli mal ve hizmetler Mis cellaneous goods and s ervices 6,18 4,16

78 TÜFE'de Aylık Olarak En Az Artış veya En Fazla Düşüş Gösteren Seçilmiş Maddeler ve Değişim Oranları, Eylül 2013 Selected Items Indicating the Highest Decrease or Lowest Increase on a Monthly Basis and Rates of Change in CPI, September 2013 En az artan veya en fazla düşen seçilmiş maddeler Bir önceki aya göre değişim oranı (%) Selected items indicating the highest decrease or lowest increase Çay Tea Çelik Mutfak Eşyaları Other Steel Kitchen Utentils Kombi Combi Boiler Özel Lise Ücreti Private School Fees (Secondary) Taksi Ücreti Taxi Fare Soba Stove Zeytinyağı Olive Oil Tahin Sesame Oil Pirinç Rice Benzin Petrol Buğday Unu Wheat Flour Nohut Chickpea Mısırözü Yağı Corn Oil Domates Tomato Tişört (Erkek için) Men's T-shirt Tavuk Eti Poultry Patates Potato Limon Lemon Yurtiçi Bir Hafta ve Daha Fazla Süreli Turlar Package Holidays for One Week and More Kuru Soğan Monthly rate of change (%) 0,77 0,68 0,67 0,67 0,66 0,65 0,62 0,59 0,55 0,36 0,36-1,53-1,88-4,29-5,98-6,13-9,44-10,42-17,38

79 TÜFE'de Aylık Olarak En Yüksek Artış Gösteren Seçilmiş Maddeler ve Değişim Oranları, Eylül 2013 Selected Items Indicating the Highest Increase on a Monthly Basis and Rates of Change in CPI, September 2013 En yüksek artış gösteren seçilmiş maddeler Bir önceki aya göre değişim oranı (%) Selected items indicating the highest increase Monthly rate of change (%) Çarliston Biber Sweet Green Pepper Patlıcan Eggplant Salatalık Cucumber Antep Fıstığı Pistachio Özel Üniversite Ücreti Private University Fee Sweatshirt (Çocuk için) Children's Sweatshirt Yumurta Egg Badem İçi Almond LPG Dolum Ücreti Liquid Petroleum Gas (LPG) Okul Çantası School Bag Servis Ücreti Transportation Service Beyaz Peynir White Cheese Tüpgaz Tube Gas 32,91 31,64 23,25 19,28 8,51 7,06 6,78 6,51 5,97 5,92 5,75 5,30 4,75

80

81

82

83 Ana Harcama Gruplarına göre Tüketici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranları (2003=100), Eylül 2013 Rate of Changes in the Consumer Price Index and Indices by Main Expenditure Groups (2003=100), September 2013 Ana Harcama Grupları Harcama Grubu Ağırlıkları Bir önceki aya göre değişim oranı (%) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı (%) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (%) Oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%) Endeks Main Expenditure Groups Weights of main expenditure groups Monthly rate of change (%) Rate of change on December of the previous year (%) Annual rate of change (%) Rate of change in 12 months moving averages (%) Index TÜRKİYE 100,00 0,77 5,01 7,88 7,32 223,91 Gıda ve alkolsüz içecekler Food and non-alcoholic beverages 24,09 0,74 5,44 8,73 7,90 232,52 Alkollü içecekler ve tütün Alcoholic beverages and tobacco 5,07 0,02 15,12 15,69 12,59 399,92 Giyim ve ayakkabı Clothing and footwear Konut Housing, water, electricity, gas and other fuels Ev eşyası Furnishings, household equipment, routine maintenance of the house Sağlık Health 6,83-2,28-4,86 6,39 6,60 146,43 16,68 0,69 3,09 7,35 8,97 265,05 7,28 0,77 3,56 4,52 4,97 176,08 2,22 0,16 3,04 3,07 2,08 134,39 Ulaştırma Transportation 17,99 1,99 8,30 9,16 6,20 223,36 Haberleşme Communications 4,64 0,08 1,75 4,45 5,97 123,08

84 Eğlence ve kültür Recreation and culture 2,95 0,35 3,66 2,94 2,08 162,46 Eğitim Education 1,91 2,52 9,74 10,14 5,77 232,10 Lokanta ve oteller Hotels, cafes and restaurants Çeşitli mal ve hizmetler Miscellaneous goods and services TÜİK, Tüketici Fiyatları Endeksi, Eylül ,18 1,48 7,27 9,13 9,21 301,48 4,16 0,94 2,46 3,40 6,72 258,72

85 ÜFE: İzleyen ayın 3 ünde saat da (Cts-Pz??) Bir önceki aya göre değişim (%) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim (%) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim (%) On iki aylık ortalamalara göre değişim (%)

86

87

88 Üretici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100), Eylül 2013 Index Numbers And Rate Of Changes In The Producer Price Index (%) (2003=100), September 2013 Endeks Index Yıl Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Year Jan. Feb. March April May June July August Sep. Oct. Nov. Dec ,64 118,77 120,27 121,72 121,96 121,38 120,48 121,73 122,68 123,52 122,35 122, ,70 125,02 125,33 127,76 131,30 136,58 137,76 136,73 136,41 137,03 136,63 136, ,39 137,68 139,02 140,13 140,68 140,53 140,62 141,82 143,26 143,07 144,35 144, ,18 148,90 153,62 160,53 163,93 164,46 166,51 162,62 161,16 162,08 162,03 156, ,65 158,48 158,94 159,97 159,89 161,40 160,26 160,93 161,92 162,38 164,48 165, ,52 169,29 172,58 176,64 174,61 173,73 173,46 175,46 176,35 178,48 177,92 180, ,51 187,69 189,98 191,14 191,43 191,44 191,39 194,76 197,77 200,94 202,24 204, ,05 204,86 205,60 205,77 206,86 203,77 203,13 203,65 205,75 206,11 209,53 209, ,90 208,63 210,33 209,26 211,35 214,43 216,56 216,65 218, ,41 0,11 1,26 1,21 0,20-0,48-0,74 1,04 0,78 0,68-0,95-0, ,96 0,26 0,25 1,94 2,77 4,02 0,86-0,75-0,23 0,45-0,29-0,12 Bir önceki aya göre değişim oranı (%) Monthly change (%) ,05 0,95 0,97 0,80 0,39-0,11 0,06 0,85 1,02-0,13 0,89 0, ,42 2,56 3,17 4,50 2,12 0,32 1,25-2,34-0,90 0,57-0,03-3, ,23 1,17 0,29 0,65-0,05 0,94-0,71 0,42 0,62 0,28 1,29 0, ,58 1,66 1,94 2,35-1,15-0,50-0,16 1,15 0,51 1,21-0,31 1, ,36 1,72 1,22 0,61 0,15 0,01-0,03 1,76 1,55 1,60 0,65 1, ,38-0,09 0,36 0,08 0,53-1,49-0,31 0,26 1,03 0,17 1,66-0, ,18-0,13 0,81-0,51 1,00 1,46 0,99 0,04 0,88

89 Sektörlere Göre Üretici Fiyatları Endeksi ve Değişim Oranı (%) (2003=100), Eylül 2013 Rate of Changes and Indices by NACE Sections of Producer Price Index (%) (2003=100), September 2013 Sektörler ve alt sektörler Sections and divisions Genel General Tarım Agriculture Tarım, avcılık, ormancılık Agriculture, hunting and forestry Tarım, avcılık Agriculture and hunting Ormancılık, tomrukculuk Forestry Balıkçılık Fishing Sanayi Industry Madencilik ve taşocakçılığı Mining and stone quarrying Maden kömürü ve linyit Coal and lignite Ham petrol ve doğalgaz çıkarımı Crude petroleum and natural gas prod. Metal cevheri Metallic minerals Taşocakçılığı ve diğer madencilik ür. Stone quarrying and other mining İmalat sanayi Manufacturing industry Gıda ürünleri ve içecek imalatı Food products and beverages Tütün ürünleri imalatı Tobacco products Sınıf. Kodları Class. Codes Ağırlık (%) Weight (%) Bir önceki aya göre değişim oranı (%) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı (%) Monthly change (%) Rate of change on December of the previous year (%) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (%) Annual change (%) On iki aylık ortalamalara göre değişim oranı (%) Rate of change in 12 months moving averages (%) Endeks Gen. 100,00 0,88 4,43 6,23 3,58 218,56 A+B 16,34-2,78-0,36-3,66-2,17 213,17 A 16,01-2,30-0,79-4,36-2,40 210, ,63-2,45-0,80-4,29-2,35 210, ,38 4,46-0,38-7,68-6,09 211,07 B 0,33-18,76 20,79 32,69 9,88 335,97 C+D+E 83,66 1,58 5,37 8,26 4,77 218,66 C 3,06 1,78 10,99 11,12 7,87 326, ,18 0,50 6,10 6,25 9,93 317, ,29 3,38 9,71 7,48 1,40 554, ,53 2,56-4,26-7,72-5,31 500, ,06 2,34 24,45 27,12 13,39 222,77 D 72,14 1,48 6,85 6,66 2,98 212, ,15 0,24 5,68 5,43 5,77 223, ,45 0,00 6,67 5,27 7,29 159,92 Index

90 Tekstil ürünleri imalatı Textile products Giyim eşyası imalatı Wearing apparel Deri ürünleri imalatı Dressing of leather Ağaç ve mantar ürünleri imalatı Wood products, except furniture Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı Paper and paper products Basım ve yayım Publishing and printing Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri Coke and refined petroleum Kimyasal ürünlerin imalatı Chemicals Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı Plastics and rubber products Metalik olmayan diğer mineral ürünler Non-metalic products Ana metal sanayi Basic metal industry Metal eşya sanayi (makine ve teç.hariç) Metal products, except machinery Makine ve teçhizat imalatı, b.y.s. Machinery and equipment, n.e.c. Büro makineleri imalatı Office accounting computing machinery Elektrikli makine ve cihazları im., b.y.s. Elect. machinery and apparatus, n.e.c. İletişim teçhizatı imalatı Communication equipment and apparatus Tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı Medical, precision,optical instruments Motorlu kara taşıtı, römork,yarı röm.im. Motor vehicles, trailers and half trailers Diğer ulaşım araçlarının imalatı Other transport equipment Mobilya ve b.y.s. ürünlerin imalatı Furniture and products n.e.c. 17 5,35 2,06 8,12 8,88 2,00 201, ,11 1,07 7,97 16,23 9,23 157, ,74 0,52 3,95 2,87 2,72 180, ,03-0,71 0,76 0,57 3,91 175, ,49 2,36 4,11 5,30 1,04 160, ,01-0,81 5,89 9,13 4,85 202, ,61 6,10 16,85 6,28-1,78 484, ,98 1,77 5,13 5,03 1,47 157, ,09 2,06 7,98 8,23 3,67 201, ,27 0,91 7,47 9,56 5,56 221, ,72 1,99 8,21 4,87-4,84 286, ,91 1,17 5,12 4,78-0,92 210, ,14 1,91 9,13 9,36 3,74 175, ,07 3,49 11,19 21,15 7,87 124, ,21 2,62 7,81 8,80 4,04 220, ,43 2,04 6,58 3,88-2,27 108, ,22-1,45 3,18 1,79 1,27 120, ,42 1,57 11,16 12,44 5,27 158, ,90 1,65 2,44 10,47 8,83 75, ,85 2,30-0,02-2,38-0,48 171,14

91 ÜFE>TÜFE???? TÜFE>ÜFE????

92 Şirket Kuruluşları-Kapanışları: İzleyen ayın si arasında, TÜİK Veri kaynakları:veriler, mevcut kayıtlarlardan yararlanılarak derlenmiştir. Enstitümüz kurum ya da kuruluşların istatistik üretmek amacı dışında herhangi bir amaçla kendi sistemleri içerisinde kullanmak üzere tuttuğu kayıtları da veri kabul ederek istatistik üretmektedir. Bu yayındaki veriler,türkiye Ticaret Odaları, Sanayi Odaları ve Ticaret Borsaları Birliğinin günlük olarak çıkardığı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesindeki kayıtlardan yararlanılarak hazırlanmıştır.

93

94

95

96 PROTESTOLU SENETLER Protestolu senet bilgileri, 1211 sayılı T.C.Merkez Bankası Kanunu nun 44 üncü maddesi çerçevesinde bankalar ve özel finans kurumları ile T.C.Merkez Bankası arasında bilgi değişimine tabi tutulmaktadır. Bilgi değişimi, önce protestoya ilişkin bildirimin yapılması, bilahare protestonun kaldırılmasını müteakip, kaldırı bildiriminin tüm bankalara duyurulması şeklinde yürütülmektedir. Kaldırı işleminin yapılabilmesi için ilgili banka şubesine müracaat edilmesi gerekmektedir. Kaldırı işlemi, protestonun kaldırılmasını ifade etmekte olup, protesto kaydının kütükten silinmesi anlamına gelmemektedir. Protestolu senet bilgilerinin bilgi işlem ortamında etkin bir şekilde yürütülebilmesi için, ekonomik durum ve parasal değerlerdeki değişim de dikkate alınarak her yıl protesto bazı asgari bildirim limiti tespit edilmektedir. Bu limitin üzerindeki protestolar senet bazında, altında kalan protestolar ise, adet ve tutar olarak tek kalem halinde (global olarak) ayda iki kez değişime konu edilmektedir. Yıl bazında belirlenen asgari bildirim limitleri, Protesto Edilen Senet Tutarları na ilişkin tabloda dipnot şeklinde verilmektedir. Bankalar kendi bilgisayarlarına aldıkları bu bilgilerle dosyalarını oluşturmakta ve hiçbir şekilde T.C.Merkez Bankası nda yer alan bilgiler ile ilgisi olmadan kendi kayıtlarından kişilerin protesto durumlarını takip etmektedirler. Ayrıca, Protestolu senetlerle ilgili olarak, bildiri (B) kayıtlarında 5 takvim yılını, kaldırısı (K) yapılmış kayıtlarda ise 3 takvim yılını doldurmuş olanlar T.C.Merkez Bankası nezdindeki protestolu senetler kütüğünden silinmekte olup, söz konusu bilgilerin sisteme katılımcı bankaların kütüklerinden silinip silinmemesi bankaların kendi yetkilerindedir. TCMB

97 İzleyen ayın sonunda, TCMB ( İDİ) BANKAMIZ RİSK MERKEZİ FAALİYETLERİ 28 HAZİRAN 2013 TARİHİNDEN İTİBAREN SONA ERDİĞİNDEN, VERİLER TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ RİSK MERKEZİ NCE DERLENMEKTE VE WEB SİTESİNDE YAYINLANMAKTADIR

98 2013 Protesto Edilen Senet Sayısı Number of Protested Bills TL Altı TL ve üstü (Global) (Below (Twothousand Twothousand TL and Over) TL) TOPLAM (TOTAL) Protesto Edilen Senet Tutarı ( TL.) Amount of Protested Bills ( TL.) TL ve TL Altı üstü (Global) (Twothousand TL and Over) (Below Twothousand TL) TOPLAM (TOTAL) OCAK (JANUARY) OCAK (JANUARY) ŞUBAT (FEBRUARY) ŞUBAT (FEBRUARY) MART (MARCH) MART (MARCH) NİSAN (APRIL) NİSAN (APRIL) MAYIS (MAY) MAYIS (MAY) ARTIŞ???

99 YAPI RUHSATI-YAPI KULLANMA İZİN BELGESİ TÜİK, Çeyrekler. Bir sonraki çeyreğin ilk ayı içinde açıklanır.

100

101

102 SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ TÜİK, ilgili ayı izleyen ikinci ayın 8 inde

103

104

105

106

107 Öncü, Eş Zamanlı ve Gecikmeli Göstergeler Ekonomide oluşan konjonktür dalgası aşağı veya yukarı yönde hareket etmeden yani daralma ve genişleme durumları oluşmadan önce bu yönde seyretmeye başlayan göstergeler bulunduğu gibi tam tersine daralma veya genişleme başladıktan sonra hareketlenen göstergeler de vardır. Bu göstergelerin ilkine öncü göstergeler, ikincisine gecikmeli göstergeler (takipçi göstergeler) denir. Bazı göstergeler ise ekonomik konjonktürle birlikte hareket ederler. Eş zamanlı göstergeler olarak bilinen bu göstergeler ekonomi daralırken düşme, ekonomi genişlerken de yükselme eğilimi taşırlar. Eş zamanlı göstergeler ekonomik faaliyet hacmine (reel GSYH ye) paralel hareket eder ve ekonomik durumun içinde bulunulan dönemine ilişkin önemli bilgiler taşırlar. Öncü göstergeler ekonomik faaliyetleri öncüleme gücüne sahip olduğu için geleceğe dair tahminlemede daha çok kullanılmaktadır. Zira öncü göstergeler reel GSYH henüz değişmeden kendisi değişme gösteren yani sinyal veren büyüklüklerdir. Gecikmeli göstergeler ise ekonomik faaliyet ile ilgili gelişmeleri birkaç ay gecikme ile izlerler. Gecikmeli göstergelerden genellikle eş zamanlı ve öncü göstergelerden elde edilmiş olan ekonomik faaliyetin dönüş noktaları tarihlerinin doğrulanması yönünde yararlanılmaktadır.

108

109

110

111 Bileşik Gösterge Endeksleri CLI Bazı kişi ve kuruluşlar ekonomik faaliyet hacminin tahmininde kullanılan öncü, eş zamanlı ve gecikmeli göstergelerden yola çıkarak oluşturdukları bileşik endeksleri kullanarak bir ülkenin veya ülkeler grubunun konjonktür dalgalanmalarının neresinde olduğunu daha doğru bir şekilde belirleyebileceklerini düşünmektedirler. Bunların en çok bilineni OECD nin hazırlamış olduğu Bileşik Öncü Göstergeler (CLI) çalışmasıdır. Bu gösterge adından da anlaşılacağı üzere ekonomik konjonktürü öncüleyen, daha erken tepki veren veri serileri kullanılarak hazırlanmıştır. Bu veri serileri toplandıktan sonra bazı filtrelerden geçirilerek, mevsimsel etkilerden, uzun dönemli eğilimlerden ve aşırı uçlardan arındırılmakta ve yanlış sinyal verme olasılığı zayıflatılmaktadır. CLI nın bir diğer önemli özelliği tahmin edeceği referans seri olarak GSYH yi değil sınai üretim endeksini kullanmasıdır. Zira GSYH serileri üç aylıktır ve gecikmeli yayınlanmaktadır. Gösterge seriler ile sınai üretim endeksi arasındaki ilişkinin güçlenmesi konjonktürün dönüş noktalarına gelindiğine işaret etmektedir. CLI nın tahmin yeteneği birçok kez kanıtlanmıştır. OECD geneli için yapılan hesaplamalarda Ağustos 1993 dip noktasını dokuz ay önceden, Haziran 1996 daki dip noktasını sekiz ay önceden Aralık 2001 ve haziran 2003 dip noktalarını ise üç ay önceden tahmin edebilen CLI, Ocak 1995, Aralık 1997, Ağustos 2000 zirvelerini de önceden tahmin edebilmiştir

112 Ekonomi Saati Yöntemi Ekonomik faaliyet hacminin mevcut durumunu saptamak ve gelecekte gideceği yönü tahmin etmekte kullanılan bir başka yaklaşım Ekonomi Saati Yöntemi dir. Bu yöntemde eş zamanlı ve öncü göstergeler ile devresel bileşene (sanayi üretim endeksi) ait ekonomi saatleri bulunmakta ve her ekonomi saatinde dipten çıkış, genişleme, yavaşlama ve durgunluk olmak üzere dört ana bölüm (pencere veya kuadrant) yer almakta ve ekonominin saat yönünde hareket etmesi (dipten çıkış genişleme yavaşlama durgunluk dipten çıkış ) beklenmektedir. Ekonominin farklı durumları ekonomi saatinde farklı pencerelere denk düşmekte ve devresel bileşen ile öncü ve eş zamanlı göstergelere ait endekslerin bir pencereden diğerine geçişi yorumlanılarak tahminlerde bulunulmaktadır.yorumlama yapılırken göstergelerin ekonomik faaliyetin uzun dönemli eğiliminin üstünde veya altında hareket edip etmediğine dikkat edilmektedir

113 PMI Ekonominin geleceği ile ilgili olarak son dönemde giderek daha fazla kullanılan, dünyada çok takip edilen göstergelerden birisi de bir iş anketi olan PMI dir (Satın Alma Yöneticileri Endeksi). Aynı zamanda ticari bir marka olan bu gösterge Institute for Supply Management tarafından üretilir ve özel sektördeki firmaların satın almadan sorumlu idarecilerinin anketlerle belirlenmiş mal ve hizmet satın alma eğilimlerini gösterir. Dolayısıyla aslında piyasanın doğrudan nabzını tutan bir endekstir. PMI endeksinde %50 nin üzerindeki yükselmeler ekonomideki genişlemeye, %50 nin altında oluşan değişmeler ekonomideki daralmaya işaret eder. PMI beş ayrı endeksin farklı katsayılarla ağırlıklandırılmasıyla oluşan bileşik bir endekstir. Alt endeksler şunlardır: Yeni siparişler, üretim, istihdam, tedarikçilerin teslim süresi ve girdi stoku.

114 (MBÖNCÜ-SÜE) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da (TCMB) ekonomik faaliyetlerin büyüme daralma dönemlerini önceden görebilmek amacıyla OECD ile ortak bir çalışma yürütmüş ve Ekonomik Faaliyet İçin Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi (MBÖNCÜ-SÜE) endeksini geliştirmiştir. Bu endekste de ekonomik faaliyet hacmini temsil etmek üzere Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) seçilmiştir. Çünkü SÜE, GSYH ile karşılaştırıldığında daha yüksek frekansa (aylık) sahip olup GSYH ye göre daha az gecikmeyle yayınlanmaktadır.

115