ERDEMİR BAKIM YÖNETİM SİSTEMİ (EBYS)

Transkript

1 ERDEMİR BAKIM YÖNETİM SİSTEMİ (EBYS) E. ÇAYIR, Ö. DOĞAN, Y. ÖNAL, S. KESKİ, K. AYDIN, B. ERDAL, B. ERUZ ÖZET Erdemir deki bakım maliyetlerinin optimize edilmesi ve işletme verimliliğinin artırılması amacı ile, Erdemir de bilgisayar destekli ve WEB tabanlı EBYS (Erdemir bakım yönetim sistemi) kurulmuştur. Bu çalışmada Erdemir de kurulan ve kullanılan bilgisayar destekli bakım yönetim sistemi anlatılmaktadır. EBYS nin tasarımı, Erdemir bakım ve bilgi işlem gruplarının ortak çalışması ile gerçekleştirilmiştir. Erdemir deki tüm bakım faaliyetleri bu sistem yardımı ile yapılmaktadır. Sistem; arıza bakımın kaldırılarak, tamamen planlı ve kestirimci bakıma geçmeyi ve işletme verimliliğinde artışı hedeflemiştir. 1.GİRİŞ Bakım faaliyetlerinin modern yöntemlerle yürütülmesi ve harcanan kaynakların sürekli kontrol altında tutulması, rakiplerle yapılan rekabet yarışmasında ana unsurlardan biri olacaktır. 21.Yüzyılda şirketlerin dünya piyasasında var olan yerini daha da güçlendirmesi ve devam ettirmesi, her konuda olduğu gibi bakım çalışmalarında da yüksek teknolojiyi kullanması ve takım çalışmalarını geliştirmesi ile mümkündür. Bu amaç doğrultusunda, ERDEMİR de fabrikanın tüm birimlerini kapsayacak şekilde bilgisayar destekli bakım yönetim sistemi kurulmuştur. Bakım yönetim sisteminin temel hedefi; ERDEMİR bünyesinde yer alan kaynakların (insan, tesis, makine, teçhizat, malzeme, para) en etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamak, bakım personelinin çalışma verimini artırmak ve beklenmeyen arızaları sıfır a yaklaştırmaktır. 2. BAKIM YÖNETİM SİSTEMİNİN ANA FONKSİYONLARI Bakım yönetim sisteminden beklenen ana fonksiyonlar ve hedefler şunlardır. Bakım organizasyonu içerisinde yer alan bakım birimlerinin görevlerinin etkin ve verimli bir şekilde planlanmasına, gerçekleştirilmesine ve kontrolüne yardımcı olmak, bakımda kullanılan her türlü bilgiye ulaşmak, Fabrikada yer alan tesislerin faydalı ömrünü uzatmak, Erdemir bünyesinde koruyucu bakım felsefesini oluşumunu geliştirmek, Bakım birimlerince kullanılan takım/teçhizatların yıpranmasını en aza indirmek, Bakım maliyetlerinin analizini, tespitini yaparak bakım ve stok maliyetleri düşürmek, Bakım birimlerince yapılan görevlerde kullanılan talimatlarda, teçhizatlarda, tüketilen malzemelerde standartlaştırmayı gerçekleştirmek, Ölçüm yapılacak yerleri yer koduna veya iş tanımına göre sıralayarak liste hazırlamak, ölçüm sonuçlarının analizini yapmak, TMS (temel mali sistemler) stok, İKB (insan kaynakları ve bordro sistemi) ve ÜKS (üretim kontrol sistemi) üzerinden gerekli bilgileri transfer ederek Erdemir üzerinde bakım entegrasyonunu sağlamak, İş bildirimleri oluşturularak, bildirimin önemine ve durumuna göre iş emri açmak. Planlı ve arıza duruşlara göre duruş içerisindeki gerçek bakım süresini ve maliyetini göstermek, İş planları yaparak, plan dahilinde oluşacak iş emirlerini tespit etmek. Örnek olarak bir planlı duruşta yapılması gereken fırsat bakım çalışmaları gibi., Tahmini iş gücü ve fiili işgücü bilgilerini karşılaştırmak, adam*saat ve iş gücü maliyetlerini tespit etmek,

2 İş talimatlarını kalite yönetim sistemine uygun şekilde düzenleyerek ilgili iş tanımına aktarmak, bakıma çıkan personelin iş emrini aldığında hangi talimatlara göre çalışacağını belirtmek, Müteahhit personel ve müteahhitlik hizmetlerini maliyetleri ile takip etmek. Personel bilgileri tutularak, herhangi bir işe verilecek personel hakkında detay bilgilere (kaza bilgisi, eğitim bilgisi, sağlık bilgisi) sahip olmak. 3. SİSTEMİN BİLGİSAYAR ALT YAPISI Erdemir bakım yönetim sistemi (EBYS), bilgisayar destekli ve WEB tabanlıdır. Bilgisayar ağından kullanıcı kodu ve şifre girilerek sisteme bağlanmaktadır. Sistem, Erdemir deki tüm bakım birimlerini kapsayacak şekilde tasarlanmıştır. Temel yapı işlemci-sunucu şeklindedir. IBM RISC/6000 AIX sunucusu, 4CPU ve 4GB RAM ve 120 GB Harddisk şeklindedir. Unix işletim sistemi üzerine ORACLE veri tabanı, Application server ve ORACLE DEVELOPER 2000 geliştirme aracı kullanılmıştır. Uygulamada 296 tablo, 334 form, 228 rapor, 5 view ve 19 package kullanılmıştır Yılından itibaren sistem Erdemir de etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Bakım birimlerindeki tüm bilgisayarlar, bilgisayar ağından ana bilgisayardaki EBYS ye aynı anda bağlanabilmekte ve bakım kayıtlarına ulaşabilmektedir. Sistemde, tüm bakım formenleri, bakım mühendisleri ve yöneticiler, kullanıcı olarak farklı yetkilerle tanımlanmıştır. EBYS deki kullanıcı sayısı 450 kişi, bilgisayar sayısı ise 100 dür. Bu kullanıcılardan ortalama kişi aynı anda sisteme bağlanarak veri girişi ve sorgulama yapmaktadır. EBYS, Erdemir deki diğer sistemlerle entegre olacak şekildedir. Tek yönlü olarak diğer sistemlerden bilgi almaktadır. Bu sistemler şunlardır: ÜKS: Üretim kontrol sistemi (hat bilgileri,üretim bilgileri, duruş bilgileri), TMS: Temel mali sistemler (malzemeler, maliyetleri, iş emirleri, masraf hesap bilgileri), İKB: İnsan kaynakları ve bordro sistemi (personel bilgileri, eğitim bilgileri). Erdemir bakım yönetim sisteminin donanımın şeması Şekil 1 de verilmiştir. EBYS (Erdemir Bakım Yönetim Sistemi) Donanım Şeması BYS SERVER (ANA BİLGİSAYAR) - 4 CPU - 4 GB RAM GB HARDDİSK - IBM AIX İŞLETİM SİSTEMİ - ORACLE VERİTABANI - ORACLE IAS SERVER

3 BYS KULLANICI BİLGİSAYARLARI - 1 CPU MB RAM - 20 GB HARDDİSK KULLANICI PC Şekil 1. Erdemir Bakım Yönetim Sistemi (EBYS) Donanım Şeması. 4. SİSTEMİN YAZILIM (SOFTWARE) ALT YAPISI Fabrikadaki bakım yapılan tüm alanlar (Grup bazından-nokta bazına kadar) kodlanarak BYS üzerinde ağaç yapısına aktarılmıştır. Özellikle maliyetlerin doğru birimlere ve doğru yerlere-makinalara aktarılması için ağaç yapısı BYS nin kalbi durumundadır. Ağaç yapısı ile ilgili örnek Şekil 2 de verilmiştir. Örnek : ERDEMİR 1. ÇELİK İMALAT GRUP 3. HADDEHANELER GRUP 3-1. SICAK HADDEHANELER ÜNİTE 3-5. SOĞUK HADDEHANELER ÜNİTE SOĞUK HADDEHANE FABRİKA ASİTLEME -1 TESİS GİRİŞ HAT BOYU SAHA BOBİN AÇICI EKİPMAN HİDROLİK SİLİNDİR MAKİNA HORTUM NOKTA GRUP (Haddehaneler) ÜNİTE (Soğuk haddehaneler) FABRİKA (1.Soğuk haddehane) TESİS (Asitleme-1 hattı) Yer kodu Yer bilgileri İş bildirimleri İş tanımları İşçilik bilgileri Emniyet bilgileri İş planları İş talimatları İş Emirleri Tur rotaları Yağlama tur rotaları Duruş bilgileri

4 SAHA (Giriş hat boyu) EKİPMAN (Bobin açıcı) MAKİNA (Hidrolik silindir) NOKTA (Bağlantı hortumu) Şekil 2. Bakım Yönetim Sistemi Ağaç (Yer) Yapısı. Bakım Yönetim Sisteminde kullanılan ana menüler ve bu menülerin fonksiyonları şunlardır. Kullanıcı ve bakım birimi tanımlanması: Kullanıcının BYS içerisine girmesi ve BYS de işlem yapılabilmesi için bakım birimi ve yetkisi tanımlanır. Ağaç yapısı: Sabit yer bilgileri ve hareketli nesne bilgileri özellikleri ile birlikte tanımlanır. İş tanımları: Bakım yapılacak yerlere uygun iş tanımları hazırlanır. İş Emirleri: Hazırlanan iş tanımlarının tiplerine göre sistem tarafından otomatik yada kullanıcı tarafından manuel olarak iş emirleri düzenlenir. İş planları: İş emirlerinin bir plan dahilinde çıkması için bakım birimi bazında iş planları tanımlanır. Vardiya defteri: Ana bakım birimine bağlı olarak kullanıcıların vardiyada yaptıkları işler yazılır. Duruş bilgileri: Hat üzerinde oluşan duruşlar hat bazında tanımlanır. Duruşların hangi ekipmandan kaynaklandığı analiz edilebilir. İş bildirimleri: Kendi bakım birimi yada ilgili bakım birimleri tarafından gelen ihbarlar değerlendirilir. İşgücü ve teknik emniyet bilgileri: İş tanımlarında yapılan işe bağlı olarak gerekli iş gücü, işin yapılmasında kullanılması gereken emniyet malzemeleri ve önlemleri tanımlanır. Toplantı bilgileri: Bakım birimi bazında yapılan toplantılar BYS ortamında yazılır. Talimat bilgileri: Bakım birimi bazında ve kalite yönetim sistemi kapsamında iş tanımlarında kullanılmak üzere iş talimatları hazırlanır. Kaza bilgileri: Kaza yapan personelin bilgileri personel bazında tutulur. Personel bilgileri: Bakım personellerinin detay bilgilerini gösterir. Sipariş mektubu tanımlama: Müteahhit hizmet/işgücü saat ve maliyet bilgileri tanımlanır. Resim doküman: Yapılan iş ile ilgili resim ve doküman tanımlanır. 15/09/2003 tarihi itibarı ile bakım yönetim sisteminde (EBYS) şu ana kadar fabrika genelinde adet yer tanımlanmıştır. Bu yerlere bağlı iş tanım sayısı ise adettir. Günlük ortalama olarak 350 adet iş emri açılmaktadır. Bunlardan planlı yapılması gereken işler Otomatik olarak kullanıcının karşısına çıkmaktadır. Yine aynı şekilde ortalama 300 adet iş emri kapatılmaktadır. İşletme içerisinden gelen tüm ihbarlar (iş bildirimi) bakım yönetim kapsamında tutulmaktadır. Gelen iş bildirimleri değerlendirilir olumlu bulunursa, ilgili yere iş emri açılır. Bu amaçla bildirimi yapan kişi yaptığı iş bildiriminin durumunu BYS üzerinden takip edebilir. Arıza yada planlı bakılacak yerler üzerinde iş emirleri oluşturmak amacıyla iş tanımları oluşturulur. Bakıma çıkacak (planlı-arıza) tüm personeller iş emirlerini BYS sisteminden alır. Böylelikle ilgili yer ile yapılan tüm bakımlar sisteme kaydedilmiş olur. Otomatik açılan iş emirleri ile genel, kontrol tur listeleri ve yağlama işlemlerinin belirli periyotlarda yapılmasını sağlar. Ölçüm veya yağlama sonucunda eğer ikaz ve stop alarmları oluşuyorsa kullanıcı uyarılır.

5 Bakım personeli vardiya defterini bakım yönetim sistemi üzerinde on-line ortamda kullanmaktadır. Böylelikle bakım yöneticisinden en alt çalışanına kadar herkes kendisine verilen yetki sayesinde vardiya defterine herhangi bir PC den ulaşabilir. Ayrıca vardiya geçişlerinde bir önceki kalan işleri, yine bu defter sayesinde görebilir. Özellikle bazı küçük motor, role veya kalıp vb. ekipmanlar birden fazla yere bağlanıyorsa bunlar için hareketli nesne mantığı oluşturulmuştur. Bu nesnelerin hangi tarihte nereye bağlandığı ne kadar bağlı kaldığı hakkında tarihçe tutulur. Maliyetler ilgili masraf hesabına şarj olur. Bakımcıların planlı bakımda genel kontrolleri için tur rotası oluşturma imkanı vardır. Bir seferde çıkıp kontrol edeceği yerleri tur rotası adı altında toplayıp, bunları bir iş emri altında çıkartabilir. Kontrolde elde etmiş olduğu değerler EBYS sistemine aktarılıp, burayla ilgili ek bir bakım yapılıp yapılmayacağını tespit eder. 5. SİSTEMİN YAYGINLAŞTIRILMASI VE SÜREKLİ İYİLEŞTİRME Erdemir bakım yönetim sisteminin hacminin büyük olması ve tüm bakım birimlerini kapsaması nedeni ile, çeşitli birimlerden gelen isteklerin karşılanması ve sistemde sürekli iyileştirme yapılması için çalışma sistematiği kurulmuştur. Proje işletime alındıktan sonra, kullanıcılar tarafından biri başkan, 9 kişilik (Baş Müdürlük bazında) EBYS komisyonu kurulmuştur. Bu komisyonda görev alanlardan 6 kişi seçilerek EBYS işletim komisyonu oluşturmuştur. Bu 4 kişilik işletim komisyonu EBYS ile ilgili tüm kararları almak için yetkilendirilmiştir. Tüm ek istek, değişiklik isteği, kullanıcı tanımlama gibi istekler ilk önce ünite temsilcilerine, ünite temsilcilerinden işletim komisyonuna iletilmektedir. Bu grup tarafından istekler değerlendirilmekte ve EBYS yazılım grubu ile haftalık yapılan toplantıya getirilerek, yapılıp yapılmamasına karar verilmektedir. Sistemin iyileştirilmesi; Planla-Uygula-Kontrol et-önlem al (PUKÖ) iyileştirme döngü-süne göre çalışmaktadır. Bakım yönetim sisteminin bakım birimleri tarafından etkin olarak kullanılıp, kullanılmadığı, süreç yönetimi kapsamında ele alınır. Bu doğrultuda tüm bakım birimlerinin EBYS kullanım etkinliği ölçülür. Kullanım etkinliği düşük ünitelerle görüşülerek iyileştirmeye açık alanlar saptanır ve bu alanların iyileştirilmesi yoluna gidilir. Bakım Yönetim Sistemi kullanıcı temsilcileri, bilgi işlem grubunun teknik desteğiyle diğer kullanıcılara belli dönemlerde eğitimler vermiştir. Bakım birimlerindeki mühendisler kendi biriminde çalışanların eğitiminden sorumludur. Ayrıca EBYS nin kullanma klavuzu hazırlanmış olup, bilgisayar ağından bu klavuza ulaşılabilmektedir. 6. RAPORLAMA Bakım birimlerinin performansını ve yapılan bakımların etkinliğini ölçmek için Erdemir bakım yönetim sisteminden alınan raporlar şunlardır: Arıza ve planlı bakım raporları: Bu raporlar ile dönemsel olarak tüm bakım birimlerinin arıza ve planlı bakımlarının karşılaştırılması yapılır, istenilen döneme ait ne kadar planlı ve arıza bakımı yapıldığı tespit edilerek harcanılan işgücü hesaplanır. Arıza ve planlı bakımda yapılan işgüçleri ve duruşları görülebilir. İş gücü raporları: Bu raporlar ile iş emri esas alınarak, verilen işte ünite, müteahhit ve atelye çalışanların normal ve fazla mesai miktarını adam*saat ve TL olarak görülebilir. Duruş raporları: Bu raporlar ile iç kaynaklı ve dış kaynaklı duruşları ve bu duruşların planlı yada arıza duruşlarına göre gruplanıp duruş maliyetleri saptanır.

6 Tahmini ve fiili iş gücü karşılaştırma raporları: Bu raporlar ile iş tanımında verilen süre, iş gücü, malzeme ve ekipmanların, fiili süre içerisinde hangi oranda kullanıldığı görülür. Bunlara göre iş tanımlarında tahmini süre, iş gücü, malzeme ve ekipmanlar tekrar düzenlenir. Kontrol/malzemeli tur listesi raporları: Bu raporlar ile ölçüm yapılan yerlerin sonuçları değerlendirilir. Eğer sorun var ise ikaz veren noktalar ile bu liste alınır. Gerekli yerlere iş bildirimi yada doğrudan iş tanımları açılır. Maliyet raporları: Bu raporlar ile, arıza ve planlı bakımlarda kullanılan malzeme sarfları ve bunların maliyetleri saptanır. İş emri iş tanımı raporu: Formene veya işi yapan kişiye verilen iş emri kağıdıdır. Burada yapması gereken işleri gösteren bir rapordur. (İşin tanımı, süresi, kullanacağı malzeme, ekipman, iş talimatı, daha önceki vardiyadan gelen not bilgileri, işe çıkacak eleman sayısı). İş Emri Fiili Bilgiler Raporu; İşin bitiminden sonra yapılan çalışmalar iş emri kapatılmadan sisteme girilmekte ve fiili sonuçlar bu raporda gözükmektedir. 7. SONUÇ Erdemir bakım yönetim sistemi (EBYS), Erdemir deki tüm bakım birimlerini kapsayacak şekilde tasarlanmış WEB tabanlı bilgisayar destekli bir sistemdir Yılından itibaren sistem Erdemir de etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Bakım birimlerindeki tüm bilgisayarlar, bilgisayar ağından ana bilgisayardaki EBYS ye aynı anda bağlanabilmekte ve bakım kayıtlarına ulaşabilmektedir. Sistemde, tüm bakım formenleri, bakım mühendisleri ve yöneticiler, kullanıcı olarak farklı yetkilerle tanımlanmıştır. Mevcut halde EBYS deki fiili kullanıcı sayısı 450 kişi, bilgisayar sayısı ise 100 dür. Ancak bu sayılar istendiğinde artırılabilir. EBYS de tüm makine, teçhizat ve ekipmanların sabit ve hareketli olarak nokta bazında kodlanması sağlanmıştır. Tüm bakım birimlerinde standartlaşma sağlanmış, kayıt ve arşiv düzeni getirilmiştir. Sistem yaptığını yaz, yazdığını yap ilkesine uygun olarak tasarlanmıştır. EBYS, ISO 9001:2000 ve OHSAS sistemlerini alt yapı olarak desteklemektedir. EBYS den, şu raporlar alınabilmektedir. Planlama raporu, iş yükü raporu, duruş dağılım raporu, malzeme kullanım raporu, personel raporu, maliyet analizi raporu, periyodik bakım tur listeleri, iş emirleri detay raporu ve listesi, iş talimat raporu, iş bildirim liste raporu, toplantı bilgileri raporu, kaza raporu vs. Bu raporlardaki bilgiler sayesinde, bakım birimlerinin performansları ve iyileştirmeye açık alanlar tespit edilebilmektedir. EBYS ile, tesis ve makinelerin faydalı ömrü uzatılacak, verimliliği artacak, beklenmeyen arızalar sıfıra yaklaşacak, bakım faaliyetlerinin ilk defada doğru ve planlı yapılması temin edilecektir. EBYS paket bir yazılım olup, diğer büyük endüstri kuruluşlarında da kullanılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.