İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ İDARİ YARGILAMA HUKUKU DERSİ FİNAL İMTİHANI (TEK NUMARALI ÖĞRENCİLER)

Transkript

1 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ İDARİ YARGILAMA HUKUKU DERSİ FİNAL İMTİHANI (TEK NUMARALI ÖĞRENCİLER) 08 Haziran 2017, Perşembe, Adı Soyadı : Numarası : Talimat : 1. Süre 180 dakikadır. 2. Mevzuat kullanmak serbesttir. 3. Soru kâğıdı altı sayfadan oluşmaktadır. Lütfen kontrol ediniz. 4. Cevaplar mutlaka gerekçeli olacak ve varsa ilgili Kanun maddesi gösterilecektir! SORULAR OLAY I : Edirne İli, Lalapaşa İlçesi, Demirköy İlköğretim Okulu'nda sınıf öğretmeni olarak görev yapan Bayan (H) nin oğlu (M) hakkında, Edirne Devlet Hastanesi nce verilen tarihli Sağlık Kurulu Raporunda, "otistik bozukluk" teşhisi konulmuş ve özür durumuna göre tüm vücut fonksiyon kaybı oranı % 80 olarak belirtilmiştir. Bunun üzerine Edirne Valiliği Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu tarafından tarihinde, (M) nin bir yıl süre ile bireysel destek eğitiminden yararlanmasına karar verilmiştir. Bayan (H), oğlunun durumu sebebiyle Edirne İl merkezine atanma istemiyle Edirne Valiliğine başvurmuş; Valilik de Milli Eğitim Bakanlığı'ndan görüş istemiştir. Bakanlık, tarihli yazısıyla, 2016 Yılı Öğretmenlerin İl İçi İsteğe Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun 3. maddesinde yer alan Atamaların, eğitim kurumları bazında öğretmenlerin hizmet başarısına göre, her yıl Mart ayında oluşturulan sıralar dikkate alınarak Mayıs ayı içinde gerçekleşeceği ve bundan sonra boşalan kadrolar için de sıra haricinden bu kurumlara atama yapılamayacağı kuralına dayanarak, sırada atanmak üzere öğretmen bulunan okullara atamasının yapılamayacağını, ancak ilgilinin merkez ilçeye bağlı ulaşımı uygun olan köy veya kasabadaki eğitim kurumlarından birine atamasının yapılabileceğini belirtmiştir. Bunun üzerine Edirne Valiliği, Edirne İlinin tüm merkez okullarının sıralı olması, Merkez İlçeye bağlı ulaşımı uygun olan köy okullarının ise sınıf öğretmenliği branşında ihtiyacının olmaması sebebiyle Bayan (H) nin başvurusunu reddetmiş ve bu kararı tarihinde (H) ye tebliğ etmiştir. Bayan (H), 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu nun Ek 39. maddesinde yer alan Devlet memurlarının, hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede engelli olduğu sağlık kurulu raporu ile tespit edilen eşi, çocukları ile kardeşlerinin, memuriyet mahalli dışında resmî veya özel eğitim ve öğretim kuruluşlarında eğitim ve öğretim yapacaklarının özel eğitim değerlendirme kurulu tarafından belgelendirilmesi hâlinde, ilgilinin talebi üzerine eğitim ve öğretim kuruluşlarının bulunduğu il veya ilçe sınırları dahilinde kurumunda bulunan durumuna uygun boş bir kadroya ataması yapılır. hükmüne dayanarak, atama başvurusunun reddi ile dayanağı Kılavuz hükmünün iptali istemiyle dava açmayı düşünmektedir. (DİDDK, E. 2011/1339, K. 2014/3197, KT , DD, 2015, sy. 138, s de yer alan karardan yararlanılarak hazırlanmıştır.) 1. Bayan (H) nin, a) Atama başvurusunun reddi ile dayanağı kılavuz hükmünün iptali istemiyle açacağı davada görevli ve yetkili mahkeme neresidir? Gerekçeli olarak açıklayınız. (2,5 puan) Atama başvurusunun reddine dair Valilik işlemi, düzenleyici işlem mahiyetinde bulunan kılavuz hükmünün uygulama işlemi niteliğindedir. İYUK m. 7/4 uyarınca uygulama işlemleri, düzenleyici işlemlerle birlikte dava konusu edilebilir. Bu halde, üst normun tabi olduğu görevli ve yetkili mahkemede dava açılır. Danıştay Kanunu m. 24/1 uyarınca ülke çapında uygulanacak genel düzenleyici işlemlere karşı açılacak davalarda Danıştay görevli ve yetkili olduğundan (H), görevli ve yetkili Danıştay da dava açmalıdır. b) Yalnızca atama başvurusunun reddi işlemine karşı dava açması ihtimalinde görevli ve yetkili mahkeme değişir mi? (2,5 puan) Atama başvurusunun reddi işlemine karşı, görevli ve yetkili Edirne İdare Mahkemesi nde dava açılmalıdır. Kamu görevlilerinin atanması ve nakilleriyle ilgili davalarda yetkili mahkeme, kamu görevlilerinin yeni veya eski görev yeri idare mahkemesidir. Dolayısıyla, (H) nin görev yeri olan Edirne İdare Mahkemesi nde dava açılmalıdır.

2 2. (H) yerine, başvurması halinde üyesi olduğu memur sendikasının dava açması mümkün müdür? Açıklayınız. (5 puan) Burada iptal davalarında aranan sübjektif dava ehliyeti olan menfaat şartına değinilmelidir. Menfaatin kişisel, güncel ve meşru bir menfaat olması aranmaktadır. Sendikaların, üyelerin ortak (kollektif-müşterek-anonim-genel-toplu) hak ve menfaatlerine ilişkin işlemlere karşı da dava açabilmeleri için (kollektif dava ehliyeti), ilgili mevzuatlarında bu konuda yetkilendirilmeleri gerekmektedir. İşte, kamu görevlileri sendikaları bakımından, (H kamu görevlisi olduğundan, İşçi Sendikasına dair açıklamalar yanlış kabul edilmelidir) 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu nun 19. maddesi uyarınca, sendikalar üyelerinin ortak hak ve menfaatlerini temsil için yetkili kılınmıştır. Bu durumda üyenin sendikaya müracaat etmesine dahi gerek kalmadan sendikalar doğrudan dava açabilir. Diğer taraftan, sendikalar üyelerin bireysel (kişisel-ferdi) hak ve menfaatlerine ilişkin işlemlere karşı da dava açabilir. (Bireysel dava ehliyeti). Gerçekten de kamu görevlileri sendikaları bakımından, Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu nun 19. maddesi uyarınca sendikaların üyelerinin bireysel menfaatlerini temsil edebilmesi de mümkündür. Bu durumda üyenin (veya mirasçısının) sendikaya yazılı olarak müracaat etmesi gerekmektedir. Ancak 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu nda bireysel nitelik taşıyan dava açma hakkı konuları belirlenmemiştir. Bu boşluk, 2006 yılında Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu kararıyla giderilmiştir. Bu İBK ya göre, kamu personel hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklarda sendikalar üyelerinin bireysel hak ve menfaatlerini temsilen dava açabilir Yılı Öğretmenlerin İl İçi İsteğe Bağlı Yer Değiştirme Kılavuzu'nun 3. maddesinde yer alan hükmün iptali için, üyelerin ortak (kollektif) hak ve menfaatlerini ilgilendirdiğinden Sendikanın menfaatinin olduğu kabul edilmelidir. (H) nin atama başvurusunun reddi işlemine karşı da sendika üyesinin bireysel menfaatinin ihlali söz konusu olduğu için ve konu kamu personel hukukunu ilgilendirdiği için menfaati bulunmaktadır. 3. (H), açacağı iptal davasında, a) Husumeti hangi idare/idarelere yöneltmelidir? Gerekçeli olarak açıklayınız. (5 puan) Husumetin yöneltileceği makam, Danıştay içtihatlarıyla şekillenmiştir. Genel olarak, davalı idarenin kamu tüzel kişiliği bulunmasa da hasım mevkiinde bulunabileceği kabul edilmektedir. İptal davalarında, davalı, dava konusu idari işlemi yapan idaredir. Başvurunun reddine dair işlem Edirne Valiliğince tesis edilmiştir. Kılavuz ise MEB tarafından çıkartılmış genel düzenleyici işlemdir. Bu itibarla iptal davasında husumet, Valilik ve MEB e yöneltilmelidir. Birden fazla idarenin davalı olabilmesi mümkündür. b) Husumeti yanlış yöneltmesi durumunda Mahkeme ne yönde bir karar verebilir? (H), bu karara karşı kanun yoluna başvurabilir mi? (5 puan) İYUK m. 15/1-c gereğince, mahkemece re sen hasım düzeltme kararı verilir. Bu karara karşı, İYUK m. 15/4 gereğince kanun yollarına başvurulması mümkün değildir. 4. (H), atama başvurusunun reddi kararına karşı en son hangi tarihe kadar dava açabilir? Yasal dayanağını gösteriniz. Lütfen dava açma süresinin son gününü gün/ay/yıl olarak yazınız. (5 puan) Olaysa, Edirne Valiliği ne yapılan başvuru İYUK m. 10 uyarınca yapılan bir başvurudur. İYUK m. 10, ilgililerin haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabileceğini düzenlemektedir. Söz konusu hükme göre, idarece altmış gün içerisinde cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. İlgililer altmış günün bitiminden itibaren dava açma süresi içerisinde dava açabilirler. Davanın açılmamış sayılması veya davanın süreden reddi hallerinde altmış günlük sürenin bitmesinden sonra yetkili idari makamca cevap verilirse ilgililer cevabın tebliğinden itibaren altmış gün içinde dava açabilirler. Olayda (H) nin başvurusu Valilikçe altmış günlük sürenin bitmesinden sonra reddedilmiş ve başvurunun reddi tarihinde (H) ye tebliğ edilmiştir. İYUK m. 7. uyarınca, özel kanunlarda ayrı süre öngörülmeyen hallerde dava açma süresi Danıştay ve idare mahkemelerinde altmış gündür. Bu durumda dava açma süresinin son günü dır. 2

3 5. (H) nin açacağı iptal davasında yürütmeyi durdurma talep etmesi halinde mahkeme, idarenin savunmasını almadan yürütmenin durdurulmasına karar verebilir mi? Dava konusu her iki işlem açısından ayrı ayrı değerlendiriniz. (5 puan) Yürütmenin durdurulmasının şartları İYUK m. 27 de düzenlenmiştir. (Açık hukuka aykırılık + telafisi güç veya imkânsız zarar) Maddeye göre, uygulanmakla etkisi tükenecek idari işlemlerin yürütülmesi, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir. Ancak maddede açıkça kamu görevlileri hakkında tesis edilen atama işlemlerinin uygulanmakla etkisi tükenen işlemlerden olmadığı belirtilmiştir. Bu durumda, (H) nin atama talebinin reddi işlemi hakkında idarenin savunması alınmadan yürütmenin durdurulması kararı verilemez. Kılavuz ise, genel düzenleyici işlem olduğundan, uygulanmakla etkisi tükenen işlemlerden değildir. Dolayısıyla savunma alınmaksızın yürütmenin durdurulması kararı verilemez. 6. Görevli ve yetkili mahkeme davanın esası hakkında nasıl bir karar verebilir? Dava konusu her iki idari işlemin unsurları bakımından tek tek açıklayınız. (5 puan) Kılavuz hükümleri, Devlet Memurları Kanunu Ek 39. maddesinde yer alan düzenlemeyi daraltıcı nitelikte olduğundan, konu unsuru yönünden hukuka aykırıdır. Uygulama işlemi olan atama isteminin reddi ise, kılavuz hükümlerine uygun olmakla birlikte ilgili kanuna aykırıdır. Dolayısıyla sebep ve konu unsurları yönünden sakattır. 7. Görevli ve yetkili mahkemenin davanın esası hakkında vereceği karara karşı, başvurulacak kanun yolunun adı, süresi ve merci hakkında bilgi veriniz. (5 puan) Dava kapsamında, uygulama işlemi ile birlikte dayanağı düzenleyici işlem de dava konusu edildiğinden ilk derece mahkemesi olarak Danıştay yetkili ve görevli idi. Dolayısıyla, Danıştay ın ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararlara karşı, İYUK m. 46 uyarınca, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu na 30 gün içerisinde temyiz kanunyoluna başvurulabilir. OLAY II : İstanbul da ikamet eden ve Kastamonu İli, Pınarbaşı İlçesi, Üyükören Köyünde taşınmazı bulunan (D), köy meydanı ve çeşmesinin hemen üstünde bulunan ve mezarlık yeri olarak belirlenmemiş tarla kenarına defnedilen mevtalara ait mezarların kaldırılarak köyaltı mevkiindeki köy mezarlığına naklinin sağlanması istemiyle tarihinde Pınarbaşı Kaymakamlığı na başvuruda bulunmuştur. Kaymakamlık konuyu Kastamonu İl Sağlık Müdürlüğü ne iletmiştir. Müdürlük tarafından 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu uyarınca olumsuz rapor hazırlanması üzerine Kaymakamlık (D) nin başvurusunu tarihinde reddetmiştir. (D), tarihinde köyün yakınlarındaki dağlık alanda doğa yürüyüşüne çıkmış ve yürüyüş sırasında uçurumdan düşerek hayatını kaybetmiştir. Jandarma görevlileri tarafından tarihinde bulunan (D) nin üzerinden, adres ve telefon bilgilerini ihtiva eden bir defter ve kimlik bilgileri çıkmıştır. Buna rağmen Pınarbaşı Cumhuriyet Savcısının talimatı doğrultusunda cenaze, tarihinde kimsesizler mezarlığına defnedilmiştir. Bu durumu tarihinde öğrenen (D) nin İngiltere de yaşayan eşi (E), tarihinde TL manevi tazminat istemiyle dava açmıştır. (D8D, E. 2006/3622, K. 2006/3348, KT , DD, 2007, sy. 114, s ; D10D E. 2009/9560, K. 2013/8793, KT , DD, 2014, sy. 135, s de yer alan karardan yararlanılarak hazırlanmıştır.) 1. (D) nin, köy içinde mezarlık yeri olarak belirlenmemiş alanlardaki mezarların kaldırılarak köy mezarlığına naklinin sağlanması isteminin reddine karşı açacağı iptal davasında görevli ve yetkili mahkeme neresidir? Gerekçeli olarak açıklayınız. (5 puan) Görevli mahkeme idare mahkemesidir. Zira idari yargının görevine giren bir uyuşmazlık söz konusudur. Yetkili idare mahkemesi ise genel yetki kuralı uyarınca (İYUK m. 32) idari işlemi tesis eden Pınarbaşı Kaymakamlığı nın bağlı olduğu ilde bulunan Kastamonu İdare Mahkemesidir. Kısacası, Kastamonu İdare Mahkemesi görevli ve yetkili mahkemedir. 3

4 2. İstanbul da mukim olan (D) nin söz konusu davayı açmada menfaati var mıdır? Tartışınız. (5 puan) İYUK m. 2 uyarınca iptal davası açabilmek için menfaat ihlali şartı aranır. Yargı içtihatları uyarınca da menfaatin kişisel, güncel ve meşru bir menfaat olması gerekir. Belde sakinlerinin, beldede yaşıyor olmaları dolayısıyla beldeyi ilgilendiren işlemlere ilişkin olarak iptal davası açmakta menfaati olduğu kabul edilmektedir. Danıştay içtihatlarına göre menfaatin etkilenmesi sürekli oturulan yerle sınırlı tutulamaz. Bu itibarla, (D) İstanbul'da ikamet etse bile, taşınmazının bulunduğu köyde çeşme ve tarla yanında bulunan mezarların kaldırılması isteminin reddi işleminin iptali istemiyle iptal davası açmasında menfaati bulunmaktadır. 3. (D), açacağı iptal davasında husumeti kime yöneltmelidir? Gerekçeli olarak açıklayınız. (5 puan) Husumetin yöneltileceği makam, Danıştay içtihatlarıyla şekillenmiştir. Genel olarak, davalı idarenin kamu tüzel kişiliği bulunmasa da hasım mevkiinde bulunabileceği kabul edilmektedir. İptal davalarında, davalı, dava konusu idari işlemi yapan idaredir. Başvurunun reddine dair işlem Kaymakamlık tarafından tesis edilmiştir. Bu itibarla iptal davasında husumet, Pınarbaşı Kaymakamlığına yöneltilmelidir. 4. (D) nin, açtığı iptal davası devam ederken vefat etmesi üzerine mirasçıları davaya devam edebilir mi? Açıklayınız. (5 puan) İYUK m. 26 da tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik hali düzenlenmiştir. Yalnızca öleni ilgilendiren davalara mirasçıların devam etmesi mümkün değildir. Ancak somut olayda taşınmazı dolayısıyla menfaati bulunan (D) nin vefatıyla, taşınmaz mirasçılarına geçecektir. Mirasçılar da (D) nin sahip olduğu menfaat şartlarını sağlayacaktır. Bu gerekçeyle mirasçıların davaya devam etmeleri mümkündür. Mahkeme, yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeleri iptal eder. Yalnız öleni ilgilendirmeyen davalar bakımından ise dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verir. Bu durumda mirasçılar canlandırma dilekçesi vererek davaya kaldığı yerden devam edebilir. 5. (E) nin açacağı tam yargı davasında, a) Görevli ve yetkili mahkeme neresidir? Gerekçeli olarak açıklayınız. (5 puan) Olayda Cumhuriyet savcısı tarafından kimsesizler mezarlığında defne ilişkin talimat bir idari işlemdir. (E), bu işlemin icrası sebebiyle uğradığı zararın tazmini talebiyle tam yargı davası açacaktır. Tam yargı davalarında yetkiyi düzenleyen İYUK madde 36/a uyarınca görevli ve yetkili mahkeme, zararı doğuran idari uyuşmazlığı çözümlemeye yetkili mahkemedir. Olayda İYUK m. 36 nın m. 32 ye göndermesi sonucunda işlemin tesis edildiği yer olan Kastamonu İdare Mahkemesi görevli ve yetkili mahkeme olacaktır. b) Husumet hangi idare/idarelere yöneltilmelidir? Açıklayınız. (5 puan) Cumhuriyet savcısı tarafından tesis edilen işlem sonucu ortaya çıkan zarar, savcının idari yönden bağlı bulunduğu Adalet Bakanlığı na yöneltilir. Zira olayda Cumhuriyet savcısının yargısal bir görevi değil idari bir görevi söz konusudur. Kısacası Cumhuriyet savcısının yargılama fonksiyonundan ayrılabilen idari bir görevi nedeniyle tesis edilen işlemden doğan zarar bakımından Cumhuriyet Savcısının idari bakımdan bağlı olduğu Adalet Bakanlığı hasım mevkiinde bulunacaktır. Ek olarak değerlendirilen cevaplar: Adalet Bakanlığının kamu tüzel kişiliği bulunmamakla birlikte, Devlet tüzel kişiliğini temsil ettiğinden husumet yöneltilebilir. Ayrıca, 659 sayılı KHK nın göndermesi nedeniyle 5018 sayılı Kanunun eki cetvelde Adalet Bakanlığı yer aldığından husumet yöneltilebilir. 6. (E) nin açacağı tam yargı davasında davalı idare, a) Davanın idari yargının görevine girmediğini ileri sürmektedir. İdare hangi gerekçeye dayanmış olabilir? Bu gerekçeye katılıp katılmadığınızı açıklayınız. (10 puan) Davalı idare, Cumhuriyet savcısı tarafından tesis edilen işlemin yargılama fonksiyonuna ilişkin (dahil) olduğu iddiasıyla davanın idari yargının görevine girmediğini ileri sürebilir. 4

5 Buna karşılık Cumhuriyet savcının tesis ettiği işlem yargılamanın bir parçasını oluşturmayıp, idare işlevine ilişkindir. İdarenin bu iddiası isabetsizdir. b) Süreaşımı iddiasında bulunmaktadır. İdare hangi gerekçeye dayanmış olabilir? Bu gerekçeye katılıp katılmadığınızı açıklayınız. (10 puan) İYUK m. 12 de idari işlemin icrası sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açılabileceği düzenlenmiştir. İdare, işlemin icrasının üzerinden on dört ay kadar bir süre geçtikten sonra açılan davada süreaşımı bulunduğunu ileri sürebilir. Ancak somut olayda, güncel Danıştay içtihatları da dikkate alındığında, dava açma süresinin, (E) nin olayı öğrendiği tarihten itibaren başlatılması gerektiği kabul edilmelidir. Öğrenme tarihinden itibaren 60 günlük süre geçmediğinden (E) nin davası süresinde kabul edilecektir. 7. Olaydaki veriler ışığında (E) nin açacağı tam yargı davasında görevli ve yetkili mahkeme idarenin sorumluluğu bakımından nasıl bir karar verebilir? Açıklayınız. (5 puan) Hayatını kaybettikten sonra bulunan (D) nin üzerinden adres ve telefon bilgilerini ihtiva eden bir defter ve kimlik bilgileri çıkmasına rağmen, Cumhuriyet savcısınca buna ilişkin gerekli ve yeterli araştırma yapılmaksızın kimsesizler mezarlığına defin talimatı verilmiştir. Dolayısıyla olayda idarenin hizmet kusuru söz konusudur. İdare bu nedenle sorumludur. 8. Tam yargı davasında görevli ve yetkili mahkemenin davanın esası bakımından vereceği karar kanun yoluna konu olabilir mi? Gerekçeli olarak açıklayınız. (5 puan) İYUK m. 45 te beş bin (5.000) TL yi geçmeyen davaların istinafa konu olamayacağı belirtilmiştir. Olayda (E) tarafından talep edilen beş bin (5.000) TL lik miktar da bu sınırı geçmediğinden kanun yoluna konu olamayacaktır. 5